1.1 ΕΘNΙΚΕΣ ΕΠΕΤΕΙΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΤΑΡΑΓΜΕΝΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ

Σε αυτό το κεφάλαιο θα ασχοληθούμε με την παρουσίαση των επετείων της 25ης

Μαρτίου και 28ης Οκτωβρίου σε δυο εφημερίδες. Την «Ελευθερία» και την

«Πελοπόννησο». Οι χρονολογίες που επιλέχτηκαν είναι το 1955 και το 1965 μια

δεκαετία που χαρακτηρίζεται από μια έντονη αναταραχή σε όλα τα επίπεδα,

πολιτική, κοινωνική, οικονομική, διπλωματική ζωή. Σκοπός είναι να μελετήσουμε το

τρόπο παρουσίασης των δυο εθνικών επετείων σε δυο διαφορετικές πολιτικές

εφημερίδες σε δυο διαφορετικές χρονολογικές περιόδους. Μελετήθηκαν 10

εφημερίδες, 47φυλλα, 60 δημοσιεύματα, από αυτά 7 κύρια άρθρα, 6 αφιερώματα

όπως αποτυπώνονται στα σχεδιαγράμματα 1 και 2. Μέσα από την μελέτη και την

έρευνα διαπιστώθηκε ότι το έντονο πολιτικό κοινωνικό κλίμα της εποχής επηρέασε

καθοριστικά τον τρόπο παρουσίασης των εθνικών επετείων. Μια άλλη διαπίστωση

έχει να κάνει με την ιδεολογικό πολιτική στάση και άποψη των εφημερίδων που και

αυτή υπήρξε καθοριστική στο τρόπο παρουσίασης. Οι πολιτικές και κοινωνικές

συνθήκες που επικρατούσαν αυτή την εποχή ήταν το αποτέλεσμα του εμφυλίου και

όσων επακολούθησαν. Επέλεξα αυτή τη περίοδο διότι πιστεύω πως αντιπροσωπεύει

την δεκαετία κατά την οποία σε μεγάλο βαθμό θεμελιώθηκαν οι μετεμφυλιακές

πρακτικές και ο εθνικός διχασμός. Όπως αναφέρει και η Κ Κουλούρη «Στη

μεταπολεμική ιστορία εν τούτοις η επέτειος της 28ης Οκτώβριου υπήρξε πολύ

περισσότερο «πολιτική» και γι’ αυτό πιο διχαστική από την επέτειο του Αγώνα της

Ανεξαρτησίας».1 Είναι ξεκάθαρα μια ταραγμένη εποχή σε όλους τους τομείς

κοινωνικά, πολιτικά, ιδεολογικά διπλωματικά, οικονομικά. Διάλεξα δυο εφημερίδες

την «Πελοπόννησο» που είναι μια μεγάλη ιστορική τοπική εφημερίδα της Πάτρας,

που ιδεολογικά θα μπορούσε κανείς να την εντάξει στην δεξιά συντηρητική παράταξη

και την «Ελευθερία» εφημερίδα των Αθηνών με πανελλήνια κυκλοφορία, και

κεντρώα ιδεολογική κατεύθυνση.

Σχεδιάγραμμα 1

1Κουλούρη, Χριστίνα, «60 χρόνια από τον πόλεμο του '40. Ο Οκτώβριος και ο Οχτώβρης», ΤΟ ΒΗΜΑ,29/10/2000,ανακτήθηκε 10/1/2019.

25η Μαρτίο

υ 1955

28η Οκτω

βρίου 1955

29η Οκτω

βρίου 1955

25η Μαρτίο

υ 1965

28η Οκτω

βρίου 196505

101520253035

7

0 1

105

1 0 1 1 10 2 04

1

8

2 2

15

7

34ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΄΄ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ΄΄

ΑΡΘΡΑΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑΣΥΝΟΛΟ

Σχεδιάγραμμα 2

25η Μαρτίο

υ 1955

28η Οκτω

βρίου 1955

29η Οκτω

βρίου 1955

25η Μαρτίο

υ 1965

28η Οκτω

βρίου 196505

1015202530

6 5 62

7

26

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΄΄ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ΄΄

ΑΡΘΡΑΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑΣΥΝΟΛΟ

1.1.1.1 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Από τις αρχές 1954 το κυπριακό κυριαρχεί στη πολιτική σκηνή της χώρας. Στην

εσωτερική πολιτική σκηνή επικρατεί σύγχυση και κρίση που οφείλεται στην οριστική

ρήξη Παπάγου - Μαρκεζίνη στις 10-11-1954. Ταυτόχρονα έχουμε άνοδο της

αριστεράς και διεκδίκηση της εξουσίας αποτέλεσμα των καλών αποτελεσμάτων στις

δημοτικές εκλογές. Η επιδείνωση της υγείας του Αλ. Παπάγου επιφέρει μια περίοδο

ακυβερνησίας. Αυτή η περίοδος ουσιαστικά καθόρισε τη μετέπειτα εξέλιξη του

Κυπριακού, αλλά και των ελληνό-τουρκικών σχέσεων. Στην Κύπρο άρχισε ο ένοπλος

αγώνας της ΕΟΚΑ, ενώ στη Τουρκία η ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης

υπέστη τρομερές λεηλασίας και καταστροφές, τα αποκαλούμενα «Σεπτεμβριανά».

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ανέρχεται στην εξουσία ο Κ Καραμανλής κατόπιν

πρότασης και στήριξης του βασιλιά Παύλου. Προκηρύσσονται εκλογές το 1956 και

δημιουργείται νέο κόμμα η ΕΡΕ. Αντίπαλο δέος αποτελούσε η Ένωση Κέντρου του

Γ. Παπανδρέου.2

Το 1965 αποτελεί επίσης μια χρονιά ταραγμένη σε πολιτικό κοινωνικό επίπεδο,

και το κυπριακό εξακολουθεί να είναι στην επικαιρότητα. Πριν καταλήξουμε στο

1965 πρέπει να αναφέρουμε κάποια σημαντικά γεγονότα που έλαβαν χώρα τα

ενδιάμεσα χρόνια. Οι εκλογές του 1961 αποτέλεσαν σημείο καμπής για την πολιτική

ιστορία της χώρας καθώς, το αποτέλεσμα τους και οι πρακτικές που επικράτησαν

δημιούργησαν μεγάλες αναταραχές με αποκορύφωμα την κήρυξη του «ανένδοτου

αγώνα» από την Ένωση Κέντρου, με την αιτιολογία την μεγάλη νοθεία στις εκλογές.

Η λαϊκή δυσαρέσκεια μεγαλώνει μετά την δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γ.

Λαμπράκη το Μάιο του 1963. Μέσα σε αυτό το κλίμα διεξάγονται εκλογές με τη

Ένωση Κέντρου να εξασφαλίζει ένα ποσοστό 52,72% και την εξουσία. Ένα από τα

μεγαλύτερα προβλήματα που είχε να αντιμετώπιση η κυβέρνηση της Ε. Κ ήταν η

διαχείριση της κυπριακής κρίσης, η οποία είχε άμεσες επιπτώσεις τόσο στις ελληνο-

τουρκικές όσο και στις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις. Στο εσωτερικό προχώρησε σε

σημαντικές αλλαγές που αφορούσαν στον εκδημοκρατισμό της δημόσιας ζωής, όπως

η κατάργηση κρατικών και παρακρατικών οργανώσεων που για χρόνια υπήρξαν ο

φόβος και ο τρόμος για κάθε δημοκρατικό πολίτη. Ο μαραθώνιος ειρήνης ένα χρόνο

μετά τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γ. Λαμπράκη, η προσπάθεια αναγνώρισης

γενικά της εθνικής Αντίστασης, ο επίσημος εορτασμός της απελευθέρωσης της

Αθήνας και τέλος η εκδήλωση του Γοργοποτάμου κινούνταν μέσα σε αυτό το

πλαίσιο. Η ανατίναξη νάρκης στην εκδήλωση του Γοργοποτάμου επιδείνωσε το

πολιτικό κλίμα με εκατέρωθεν κατηγορίες για την ευθύνη της ενέργειας. Επανέρχεται

στην ατζέντα ο κομουνιστικός κίνδυνος και ένα διχαστικό κλίμα. Οι «Λαμπράκηδες»

αποτελούν στόχο για την συντηρητική παράταξη κάτι που διαπιστώνεται και στον

τύπο της εποχής. Μέσα σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο θα εξεταστούν οι εφημερίδες

και ο τρόπος που περιγράφονται οι δυο εθνικές επέτειοι. 3

2Ηλίας Νικολακόπουλος «ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» στο Παναγιωτόπουλος, Βασ. (επιμ.), «Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000», Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003.σελ.19-22.3Στο ίδιο σελ.36-41.

1.1.1.2 ΕΟΡΤΑΣΜΟΙ ΟΙ ΤΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΑ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Οι εορτασμοί, οι τελετές και τα τελετουργικά ήταν ως επί το πλείστον ζήτημα της

ανάμνησης των τραυματικών παρελθόντων. Όπως αναφέρει και ο Hobsbawm η

εφεύρεση της παράδοσης αποτελεί τον τρόπο νομιμοποίησης των σημερινών

υπαρχόντων, εξουσιαστικών σχέσεων και των τάξεων στην κοινωνική ζωή. Ο Eric

Hobsbawm όριζε την εφεύρεση της παράδοσης ως «ένα σύνολο πρακτικών που

κανονικά διέπονται από απροκάλυπτα ή σιωπηρά αποδεκτούς κανόνες και από

τελετουργικό ή συμβολικό χαρακτήρα που επιδιώκουν να ενσκήψουν ορισμένες αξίες

και κανόνες συμπεριφοράς με επανάληψη που συνεπάγεται αυτόματα συνέχεια με το

παρελθόν»4. Σίγουρα δεν είναι όλες οι μορφές μνήμης επινοημένες και συνειδητά

εφευρεμένες για να επηρεάσουν το παρόν, αλλά η εφεύρεση της παράδοσης δεν

μπορεί να υπάρξει χωρίς μια πραγματική ή σιωπηρή σύνδεση με προηγούμενες

μνήμες. Υπονοείται στην έννοια ότι ο συνειδητός ή όχι σκοπός των εφευρεθέντων

παραδόσεων είναι να ενισχύσει μια επιθυμητή αίσθηση συνέχειας με ένα πραγματικό

ή μυθικό παρελθόν όποτε μια πραγματική συνοχή δεν υπάρχει στο παρόν ή φαίνεται

να απειλείται ή να παραπαίει. Έτσι, η παράδοση πιθανότατα εφευρέθηκε σε

περιόδους αναταραχής ή αβεβαιότητας, όταν άτομα και ομάδες αναζητούσαν

σταθερότητα ή νομιμότητα εν μέσω ανησυχητικών θρησκευτικών, ιδεολογικών,

οικονομικών, πολιτικών ή κοινωνικών αλλαγών. Ο Gillis υποστήριξε ότι μια κρατική

"γραφειοκρατία της μνήμης" ενορχηστρώνει μια "αίσθηση ομοιομορφίας με την

πάροδο του χρόνου και του χώρου" προωθώντας τα συστήματα του θυμόμαστε και

ξεχνάμε ότι είναι κοινωνικά κατασκευασμένα και που ευνοούν την ελίτ μνήμης5.

Όπως προτείνει ο Connerton, αντί να επιδιώκουμε "να καταλάβουμε τα" κρυφά

"σημεία πίσω από κάθε «τελετουργικό συμβολισμό» μπορούμε να επικεντρωθούμε

στο πώς οι μύθοι και οι τελετουργίες επισημοποιούνται και εκτελούνται, με τους

τρόπους με τους οποίους είναι αποτελεσματικοί στο να μεταδίδουν αξίες, ιδέες,

γενικά, κοινωνική μνήμη.6Ομοίως, οι αναμνηστικές τελετές είναι πρακτικές

κατασκευής του παρελθόντος για να καθορίσουν ποιος / και τι να θυμάται. Οι

4Eric J. Hobsbawm , Terence O Ranger, Η επινόηση της παράδοσης, Αθήνα, Θεμέλιο, 2004, σελ.9-10.5 Gillis, John R. (ed.), Commemorations: The Politics of National Identity, Πρίνστον, Princeton University Press, 1994, Introduction, 3-6.6Connerton, P., How Societies Remember, Cambridge University Press, 1995 (1st ed.1989), 43-53).

εορτασμοί είναι εργαλεία για την κατανόηση της ιστορίας και την οικοδόμηση ενός

συμφωνημένου παρελθόντος. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι τελετές όπως οι εορτασμοί

είναι «κακά» που επιβάλλουν τη δική τους «κρυφή ημερήσια διάταξη "για τους

συμμετέχοντες. μάλλον, τα ίδια τα άτομα μπορεί να έχουν ανάγκη να θυμούνται

συλλογικά, να πενθούν μαζί, να κλαίνε για το ίδιο πρόσωπο, προσπαθώντας να

θυμούνται . Οι αναμνηστικές πρακτικές παρέχουν ανάκληση ενός παρελθόντος που

δεν έχει βιώσει, ή μνήμη ενός ατόμου που ποτέ δεν ήταν γνωστό αυτοπροσώπως και

έτσι ενισχύθηκε την αλληλεγγύη μεταξύ των μελών μιας ομάδας. Όπως το θέτει ο

Connerton, τέτοιες αναμνηστικές τελετές αποτελούν ένα «θέατρο μνήμης» των

οποίων οι παραστάσεις θυμίζουν σε μια κοινότητα την ταυτότητά της μέσα από μια

"κύρια αφήγηση" που δημιουργεί την αίσθηση μιας "συλλογικής αυτοβιογραφίας"7.

Προτείνει τρεις προοπτικές για τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται αυτές οι

πρωτοβουλίες : 1. Η "ψυχαναλυτική" θέση υποστηρίζει ότι το τελετουργικό είναι μια

μορφή συμβολικής εκπροσώπησης των επικρατουσών κοινωνικών συγκρούσεων και

εντάσεων για τις οποίες γίνεται απόπειρα για να ξεπεραστούν, να τις αρνηθούν ή

ακόμη και να διαιωνίζονται . 2. Η "κοινωνιολογική" προοπτική υποστηρίζει ότι η

τελετουργική απόδοση της μνήμης επικοινωνεί με κοινές αξίες, προκειμένου να

μειωθούν οι εσωτερικές εντάσεις. Κωδικοποιημένο σε μεταφορική και συμβολική

μορφή, οι τελετές και οι δημοφιλείς εορταστικές εκδηλώσεις συνδέουν συμβολικά

τους ανθρώπους με ένα μυθικό παρελθόν ανακατασκευάζοντας μια υπόσχεση για ένα

χρυσό μέλλον. Με αυτόν τον τρόπο, άτομα ενθαρρύνονται να θεωρούν τον εαυτό

τους ως μέρος μιας συλλογικότητας με κοινούς στόχους. 3. Η "ιστορική" προοπτική

αναγνωρίζει όλες τις τελετουργίες και τις εορταστικές εκδηλώσεις που εφευρέθηκαν

και ότι το ουσιαστικό τους νόημα μπορεί να ανακαλυφθεί μόνο με την

επανατοποθέτηση τους στις συζητήσεις για το μέλλον.8 Ένα παράδειγμα αποτελεί ο

Ναζισμός . Ο Paul Connerton εστιάζει στο ναζιστικό παρελθόν στο έργο του για τις

εορταστικές εκδηλώσεις, τις τελετές και τους μύθους. Ο Connerton δείχνει πώς

χρησιμοποιείσαι το παλαιό Εθνικό Σοσιαλιστικό καθεστώς τους Χριστιανικούς

μύθους ενώ εφευρίσκονται νέες τελετές που βασίζονται σε παγανιστές τελετές.

Πουθενά αυτό δεν αντικατοπτριζόταν σαφέστερα από ό, τι στις μαζικές συναντήσεις

του κόμματος στη Νυρεμβέργη. Ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1920, αυτές οι μέρες

ήταν ετήσιες εκδηλώσεις από το 1933 έως το 1938 με ομιλίες, παρασκήνια,

7 Σελ, 70.8 Connerton, P., How Societies Remember, Cambridge University Press, 1995 (1st ed.1989), 48 -71).

πυροτεχνήματα, πολεμικά τραγούδια, σημαίες και πολλές τελετές. Μεταξύ της

κατάκτησης της εξουσίας τον Ιανουάριο του 1933 και της έκρηξης του πολέμου τον

Σεπτέμβριο του 1939, τα θέματα του Τρίτου Ράιχ θυμήθηκαν συνεχώς το Εθνικό

Σοσιαλιστικό Κόμμα και την ιδεολογία του με μια σειρά αναμνηστικών τελετών. Ο

αριθμός, η ακολουθία και η εκτελεστική δομή αυτών των φεστιβάλ ανέλαβαν

γρήγορα μια κανονική μορφή και διατηρούσαν αυτή τη μορφή μέχρι την κατάρρευση

του Τρίτου Ράιχ. Ο αντίκτυπος αυτής της νέας εφευρετικής κανονικής ακολουθίας

διείσδυσαν σε όλες τις σφαίρες της ζωής, ενώ τα φεστιβάλ του Ράιχ συνδέονταν με

τις γιορτές του χριστιανικού ημερολογίου με τον ίδιο τρόπο που ο τελευταίος είχε

σχέση με τους εποχιακούς εορτασμούς της παγανιστικής εποχής. Η ημερολογιακή

λειτουργία του Εθνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος ήταν ρυθμιζόμενη και ολική.

Στη Βρετανία η μοναρχία ήταν το επίκεντρο των δημόσιων εορτασμών που τόνισαν

τις σχέσεις της με ένα ένδοξο παρελθόν.9

Το παράδειγμα της Αμερικής .Οι επινοημένες παραδόσεις των ΗΠΑ αποσκοπούσαν

στο να αφομοιώσουν μια ετερογενή μάζα ανθρώπων. Με την καθιέρωση της 4ης

Ιουλίου και η τελετουργία της λατρείας της σημαίας στα αμερικανικά σχολεία.10

Η Πρωτομαγιά ανήκει στις λεγόμενες εργατικές τελετουργίες και ανήκουν σύμφωνα

με τον Hobsbawm ανάμεσα σε «πολιτικές» και «κοινωνικές» παραδόσεις.11

Liberty Tree: Ακόμη και μετά την αμερικανική επανάσταση , τα δέντρα ελευθερίας

παρέμειναν ένα ισχυρό σύμβολο της δύναμης της εξέγερσης και της δημόσιας

διαμαρτυρίας. Όταν ξέσπασε η επανάσταση στη Γαλλία το 1789, οι επαναστάτες

άρχισαν να ονομάζουν και να φυτεύουν δικά τους δέντρα ελευθερίας, και το έθιμο

επίσης ξεπήδησε στην Ιταλία και τη Γερμανία. Το Liberty Tree είναι ένα διαρκή

σύμβολο της Γαλλικής Επανάστασης, μια παράδοση που αναπτύχθηκε ως η

συγχώνευση αυτού του επαναστατικού συμβόλου με την πολύ παλαιότερη παράδοση

του Maypole και με μια αρχαία γιορτή της γέννησης της άνοιξης. Οι τελετουργικές

φυτείες Liberty Tree συχνά ενσωμάτωναν γνωστά λαϊκά στοιχεία που έγιναν για την

Πρωτομαγιά , γεγονός που βοήθησε την έννοια της επανάστασης να γίνει πιο

ελκυστική για τους συντηρητικούς αγρότες. Και οι δύο τελετές τόνισαν την

αλληλεγγύη του χωριού και την εταιρική δράση, καθώς οι νέοι άνδρες επέλεγαν και

9 David Cannadine ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑΣ: Η ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΜΟΝΑΡΧΙΑ ΚΑΙ Η «ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ» ,1820-1977 στο Eric Hobsbawm and Terence Ranger, Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ σελ.119-18810Eric Hobsbawm ΜΑΖΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ:Ευρώπη 1879-1914 στο Eric Hobsbawm and Terence Ranger, Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ σελ 315.11 Στο ίδιο σελ.322.

φύτευαν το δέντρο και οι νέες γυναίκες το διακοσμούσαν με κορδέλες και άλλα

εμβλήματα.12

1.1.1.3 ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΕΤΕΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στις πρώτες μεταπολεμικές επετείους της 28ης Οκτώβριου του 1944-1945 το Ε.Α.Μ

και η Ακροδεξιά ήρθαν σε αντιπαράθεση τόσο στους τρόπους εορτασμού όσο και

στην ιστορική ερμηνεία της επετείου. Η διαμόρφωση της συλλογικής μνήμης μπορεί

να επηρεαστεί και να χειραγωγηθεί με την παρέμβαση της κρατικής εξουσίας. Ενα

από τα μέσα για αυτή την παρέμβαση είναι και η θεσμοθέτηση και ο εορτασμός

εθνικών επετείων. Αυτή η διαδικασία υπαγορεύεται από ιδεολογικό-πολιτικά

κριτήρια ανάλογα με τις επιδιώξεις και τους σκοπούς της εκάστοτε κρατικής

εξουσίας.

Δεν μπορεί ένα οποιοδήποτε ιστορικό γεγονός να θεωρηθεί άξιο για να

συμπεριληφθεί στις εθνικές εορτές κάθε χώρας. Πρέπει να έχει συγκεκριμένες

προδιαγραφές.

Μια από τις πιο βασικές προδιαγραφές είναι η γενική και όχι η μερική αποδοχή από

το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας.Δεν πρέπει να έχει διχαστικά στοιχεία, αλλά

ενωτικά. Τελικός σκοπός της επιλογής είναι να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως

αξιόπιστο παράδειγμα προς μίμηση για το παρόν ως προς τη δημιουργία πατριωτικής

ταυτότητας και εθνικής συνείδησης.13 Η πιο βασική συνεισφορά των εθνικών

επετείων είναι η διαμόρφωση και η ανάδειξη της εθνικής ταυτότητας. Για ένα κράτος

που θέλει να είναι συμπαγές και βιώσιμο για την εύρυθμη λειτουργιά του στο παρόν

και στο μέλλον πρέπει να έχει περάσει το μήνυμα στους πολίτες πως έχουν όλοι ένα

κοινό παρελθόν σε ενιαίο χώρο και χρόνο.

Αυτή η διαδικασία μπορεί να έχει επιτυχία μόνο με την ανάδειξη σπουδαίων

ιστορικών γεγονότων από το κοινό ιστορικό παρελθόν. Μέσα από αυτή την ανάδειξη

του ιστορικού παρελθόντος πρέπει οι πολίτες να νιώθουν ότι διαθέτουν κοινά

χαρακτηριστικά, δεν διαχωρίζονται σε εχθρούς και φίλους, και το πιο βασικό να

οριοθετείται η πατρίδα ως έθνος. Μέσα από την διαδικασία της επανάληψης

12 https :// www . history . com / news / liberty - trees - symbol - revolutionary - war

13Ελένη Πασχαλούδη, «Η Εθνική Αντίσταση στον επετειακό χάρτη της μεταπολεμικής Ελλάδας», στο, Σ. Δορδανάς, Β. Λάζου κ.ά. (επιμ.), Κατοχική βία, 1939-1945. Η ελληνική και ευρωπαϊκή εμπειρία, Ασίνη, Αθήνα, 2016,σ.415.

συγκροτείται κοινή γλώσσα και εμπέδωση της εθνικής ταυτότητας, όπου στο τέλος

αυτή η διαδικασία καταλήγει σε ιστορική αφήγηση και επετειακή πρακτική.14 Μέσα

σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να προσεγγίσουμε την επέτειο της 28ης Οκτώβριου,

προσπαθώντας να καταλάβουμε για πιο λόγο καθιερώθηκε να εορτάζεται με αυτό το

τρόπο. Κάθε χρόνο αυτή τη μέρα γίνεται στη Θεσσαλονίκη, η επίσημη εορτή με κάθε

λαμπρότητα, η οποία συμπίπτει με τον εορτασμό της απελευθέρωσης της πόλης κατά

τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο και τη μνήμη του πολιούχου της Αγίου Δημητρίου. Εδώ

διακρίνει κανείς μια «σύμπτωση» με την εθνική εορτή της 25 Μαρτίου. Και στις

εθνικές εορτές συνεορτάζεται ένα εθνικό γεγονός και ένα θρησκευτικό. Στης 28

Οκτώβριου η έναρξη του εθνικού αγώνα κατά των ιταλών και ο εορτασμός του

πολιούχου Άγιου Δημήτριου και την 25 Μαρτίου η έναρξη του απελευθερωτικού

αγώνα του 1821 και ο εορτασμός του ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Ο ΄Β Παγκόσμιος πόλεμος αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα τραύματα που είχε να

αντιμετωπίσει ολόκληρη η Ευρώπη. Η Αντίσταση για κάθε ευρωπαϊκή χώρα

αποτελούσε τον βασικό παράγοντα πατριωτικής ενοποίησης των ευρωπαϊκών

κοινωνιών.

Η Αντίσταση έγινε το γρήγορο εργαλείο των πρώτων μεταπολεμικών κυβερνήσεων

για να μπορέσουν να ανασυγκροτήσουν την κοινωνική ισορροπία που είχε

ουσιαστικά χαθεί κατά την διάρκεια της κατοχής. Το όραμα για μια ενωμένη Ευρώπη

στηρίχτηκε πάνω σε αυτή τη βάση.15 Στην Ελλάδα η Aντίσταση δυστυχώς δεν είχε

τον ίδιο ρόλο. Είχε ένα βασικό και θεμελιώδες «ελάττωμα». Ήταν συνδεδεμένη με

την αριστερά και ό,τι ιδεολογικά πρέσβευε εκείνη την εποχή. Έτσι όποιος θεωρείτο

στέλεχος του Ε.Α.Μ, αντί να τιμάται για την προσφορά του στην αντίσταση,

ενοχοποιούταν και διώκονταν. Ο Ψυχρός πόλεμος και ο αντικομουνισμός βοήθησε

προς αυτή την κατεύθυνση. Τη δεκαετία του 1960 με την ανάδειξη της Ένωσης

Κέντρου στην εξουσία έγινε μια πρώτη προσπάθεια αλλαγής του ιστορικού

αφηγήματος μέσω των επετειακών εορτών. Θεσμοθετήθηκαν δυο επίσημες επέτειοι:

Η πρώτη αφορούσε την απελευθέρωση της Αθήνας την 12 Οκτώβριου 1944, αλλά η

επέτειος εορτάστηκε μια και μόνη φορά. Και τούτο γιατί αντέδρασε η Ε.Δ.Α, που

ήθελε να καθορίσει ως επίσημη επέτειο της Εθνικής Αντίστασης την χρονολογία

ίδρυσης του Ε.Α.Μ.16 Η δεύτερη επέτειος αφορούσε την ανατίναξη της γέφυρας του

14Στο ίδιο,σ.416.15Στο ίδιο,σ.417.16 Στο ίδιο,σ.420.

Γοργοποτάμου. Η Ε.Δ.Α είχε ήδη κάνει δυο απόπειρες εορτασμού το 1962 και το

1963.

Τα 1964 ανέλαβε η κυβέρνηση Παπανδρέου να διοργανώσει μια επίσημη τελετή με

τη παρουσία αρκετού κόσμου. Όμως μια έκρηξη δημιούργησε χάος και το θάνατο 13

ατόμων. Αυτό το γεγονός προκάλεσε μεγάλες τριβές μεταξύ των πολιτικών

κομμάτων, με ανταλλαγή κατηγοριών για σαμποτάζ. Μέσα σε ένα βαρύ κλίμα ο

Παπανδρέου από το βήμα της Βουλής ανακοίνωσε την απαγόρευση αυτής της

εκδήλωσης.17Στις 23 Νοέμβριου του 1981 καταργήθηκαν όλες οι επετειακές

εκδηλώσεις του εμφυλίου. Τον Αύγουστο του 1982 καθιερώνεται ως ετήσιος

πανελλήνιος εορτασμός της εθνικής αντίστασης η ανατίναξη της γέφυρας του

Γοργοποτάμου με τη συμμετοχή όλων των παρατάξεων. Από το 1985 οι

αντιστασιακές οργάνωσης που επηρεάζονταν από το κομμουνιστικό κόμμα απείχαν.

Ο λόγος ήταν πως το Π.Α.Σ.Ο.Κ είχε αρχίσει και ουσιαστικά τα κατάφερε να

οικειοποιηθεί την εθνική αντίσταση. Έχουμε μια αναβίωση της διαμάχης κατά τη

δεκαετία του 1960. Από ένα χρονικό σημείο και μετά ουσιαστικά αυτή η εκδήλωση

εορταζόταν ξεχωριστά.18 «Η μεταδεκεμβριανή κατάσταση επέβαλε την αυτογνωσία

σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Αλλά!, Οι μεν «ζαλίζονται» από την ανεπάντεχη

«νίκη» τους που μέσω των όπλων των Άγγλων εξασφάλισαν. Οι δε αρνούνται να

παραδεχτούν την ήττα άρα και τους συμβιβασμούς που επιβάλλει. Την

αυτοσυνειδησία τους, μόλις και θα προσεγγίσουν μετά από μια σχεδόν δεκαετία. Οι

συνέπειες του, ακόμα και μισό αιώνα μετά στη οικονομική, πολιτική, και κοινωνική

ζωή δεν έχουν εξαλειφθεί.»19

Μετά το τέλος του Εμφυλίου κανείς δεν πανηγύρισε, έστω για λίγο, όπως στην

απελευθέρωση του 1944. Λίγο μετά τον τερματισμό του, ο πόλεμος αυτός

αποφασίστηκε να ξεχαστεί από όλους, τόσο από τους νικητές όσο και τους

ηττημένους, κάτι που δεν ήταν συνήθης πρακτική άλλων εμφυλίων πολέμων. Το

τέλος του Εμφυλίου (29 Αυγούστου 1949), δεν εορτάστηκε ποτέ επίσημα ,εκτός από

τη δικτατορία του 1967-1974.20 Η συγκεκριμένη περίοδο 1940-1950 άφησε έντονα

σημάδια στην ελληνική κοινωνία, όπου ο καλύτερος τρόπος για να ξεπεραστούν ήταν

η «λήθη». Ο δημόσιος διάλογος γύρω από το μετεμφυλιακό καθεστώς άρχισε δειλά

17Στο ίδιο,σ.422.18Στο ίδιο,σ.424.19Γρηγόρης Φαράκος, «Η ώρα της αυτογνωσίας που δεν ήρθε»,στο, Από τα Δεκεμβριανά στον Εμφύλιο, Ε. Ιστορικά,εκδόσεις,Τεγόπουλος α.ε,σ.6420Νίκος Δεμερτζής «Ο ελληνικός Εμφύλιος ως πολιτιστικό τραύμα», Επιστήμη και κοινωνία, τ.28,2011/2012, Αθήνα,σ.86-88.

δειλά να συζητείτε, όταν το κόμμα της Ένωσης Κέντρου αμφισβήτησε την ηγεμονία

της EPE (του κυρίαρχου δεξιού κόμματος). Ο Εμφύλιος, αλλά προπαντός η φύση του

μετεμφυλιακού κράτους γινόταν αντικείμενο αντιπαράθεσης σε προεκλογικές

εκστρατείες εκείνης της περιόδου.21

Η διάρρηξη αυτή του εθνικού και κοινωνικού ιστού δημιουργεί τις δυο μεγάλες

ιδεολογικές παρατάξεις των «αριστερών» και «εθνικοφρόνων». Τα όρια των δυο

αυτών ιδεολογικών χώρων συσκοτίζονται με τη δημιουργία ενός νέου χώρου των

κεντρώων δυνάμεων.

Η μεγαλύτερη και χειρότερη συνέπεια του εμφυλίου πολέμου στην πολιτική

κουλτούρα ήταν η διάρρηξη του εθνικού και κοινωνικού ιστού ανάμεσα στους

αποκαλούμενους εθνικόφρονες, και τους αριστερούς, δεύτερης κατηγορίας πολίτες

που απαρτίζονταν από τους ηττημένους κομμουνιστές. Η κοινή μοίρα για όλους τους

αριστερούς, ήταν ο αποκλεισμός από τον δημόσιο τομέα, όπου εκκαθαρίστηκε από

όλους τους μη εθνικόφρονες υπαλλήλους.22 Από το 1950 ως το 1967, δεν

ασχολούνται τόσο με τον πόλεμο του 40 και την κατοχή ούτε με τον εμφύλιο, όσο

με τον ψυχρό πόλεμο και την κομμουνιστική απειλή. Επομένως έχει επιλεγεί, η

σιωπή και η λήθη ως λύση για τα γεγονότα γύρω από τον Εμφύλιο. Στην τραυματική

μνήμη του Εμφυλίου ήρθε να προστεθεί και η επιβολής της δικτατορίας. Η

ταπείνωση των ηττημένων του εμφυλίου πολέμου δεν αμβλύνθηκε, αλλά αντίθετα,

ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο. Η δικτατορία ανέτρεψε την προοπτική

εκδημοκρατισμού.23 Το 1974 μετά την πτώση της δικτατορίας το σκηνικό αλλάζει

καθώς το Κ.Κ.Ε συμμετέχει στις εκλογές προσπαθώντας να διεκδικήσει θέση στη νέα

πολιτική και κοινωνική συγκύρια που διαμορφώνεται. Το Αντιστασιακό παρελθόν

της αριστεράς της έδινε τη δυνατότητα να διεκδικήσει αυτό που της χρωστούσε η

ιστορία, εφόσον υπερασπίστηκε την ελευθερία της πατρίδας.

Η άνοδος στην εξουσία το 1981 του Π.Α.Σ.Ο.Κ έδωσε την θεσμική αναγνώριση στην

εαμμική αντίσταση. Το Π.Α.Σ.Ο.Κ κατάφερε να αναδείξει μια νέα εκδοχή της

εθνικής μνήμης, και να εκμεταλλευτεί την πολιτική συγκυρία θεωρώντας τον εαυτό

του ως η πολιτική παράταξη που επιδιώκει την εθνική συμφιλίωση. Το 1989,

21Ελένη Πασχαλούδη, «Η Εθνική Αντίσταση στον επετειακό χάρτη της μεταπολεμικής Ελλάδας», στο,Σ. Δορδανάς, Β. Λάζου κ.ά. (επιμ.), Κατοχική βία, 1939-1945. Η ελληνική και ευρωπαϊκή εμπειρία, Ασίνη, Αθήνα, 2016,σ. 415.22Νίκος Δεμερτζής, «Ο ελληνικός Εμφύλιος ως πολίτις/ικό τραύμα»,Επιστήμη και κοινωνία, τ.28,2011/2012, Αθήνα,σ.86-88.23Στο ίδιο,σ.86-88.

αποτελεί σταθμό στη νεότερη ιστορία, οπού η συγκυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας –

Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου [Ενιαίου Συνασπισμού κομμάτων της

Αριστεράς (ΚΚΕ-ΕΑΡ)] ψηφίζει το νόμο 1863/1989 «Άρση των συνεπειών του

εμφυλίου πολέμου 1944-1949», όπου καθιερώθηκε και επισήμως η ονομασία

«Εμφύλιος», η οποία ήταν ήδη σε κοινή χρήση.

1.2 ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ

1.3 ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Εκδίδονταν παράνομα από τον Αύγουστο του 1944 μέχρι την απελευθέρωση. Ο Π.

Κόκκας και η Ε. Γαλάνη ήταν επικεφαλής της παράνομης έκδοσης .Αμέσως μετά την

απελευθέρωση εκδόθηκε νόμιμα ως πρωινή καθημερινή εφημερίδα. Όπως αναφέρει

και Κ Μάγιερ «Η πολιτική της εφημερίδος ήτο και είχε δημοκρατική και

αντικομουνιστική. Υποστήριξε πάντοτε τα κόμματα του Κέντρου».24

1.3.1.1 ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 25-3-1955

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Α (ΚΑΤΟΧΗΣ) ΦΥΛ.1-44

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β ΑΡ.ΦΥΛ.3235

Στην πρώτη σελίδα υπάρχει κεντρικό άρθρο με τίτλο «Η ΑΡΕΤΗ»

Σε αυτό το άρθρο γίνεται προσπάθεια να συνδεθούν κάποια άλλα ιστορικά γεγονότα

με την 25η Μαρτίου όπως οι περσικοί πόλεμοι, το Βυζάντιο και ο

24Κώστας Μάγερ, «Ιστορία του Ελληνικού Τύπου», Τ. 2: αθηναϊκαί εφημερίδες 1901-1959, Αθήναι :[χ.ε.],1959. https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf σελ.338.

ελληνοχριστιανικός πολιτισμός, η επανάσταση του 1821, ο Β Παγκόσμιος πόλεμος

και τέλος ο κομμουνισμός όπου χαρακτηριστικά αναφέρει: «

»Τέλος αναφέρει χαρακτηριστικά την αξία της ελληνικής φυλής : «

»Είναι σημαντικό εδώ να επισημάνουμε την αλλαγή στάσης της εφημερίδας που

αφορά τον κομουνισμό, όπου μεταγενέστερα το 1965 θα διαπιστώσουμε ότι αλλάζει

στάση. Επίσης στην πρώτη σελίδα υπάρχει προαναγγελία αφιερώματος στους ήρωες

του 21, στη σελίδα 3 χρησιμοποιώντας υλικό από τα απομνημονεύματα σημαντικών

ηρώων της επανάστασης όπως ο Κολοκοτρώνης, Μιαούλης, και άλλοι.

Άρθρα:7 Άρθρο 1ο :«Στα Δερβενάκια» σε περιγραφή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη:

Άρθρο 2ο :Με τίτλο «ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΙΑΟΥΛΗ» αφορά περιγραφή της ναυμαχίας με τον τούρκο-αιγυπτιακό στόλο σε περιγραφή του Μιαούλη.

Άρθρο 3ο :Με τίτλο «Πολεμώντας στο Μεσολόγγι» περιγράφει την έξοδο του Μεσολογγίου.

Άρθρο 4ο :Με τίτλο «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΜΥΛΩΝ» σε περιγραφή του Στρατηγού Μακρυγιάννη.

Άρθρο 5ο και 6ο :Με τίτλο «Μάχη της Πέτρας» και «Η ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ» σε περιγραφή του Κασομούλη και Τσαμαδού αντίστοιχα.

Τέλος ένα 7ο άρθρο: Με τίτλο «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΘΥΣΙΑΖΟΥΝ ΤΟ ΠΑΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ» από τον Αντισυντ/ρχη PELLION.

Στο φύλλο της 26ης Μαρτίου 1955 περιγράφεται λεπτομερώς οι εκδηλώσεις στη σελ. 5

Στη τελευταία σελίδα περιγράφεται οι εκδηλώσεις :

Τέλος υπάρχει και αναφορά στα επεισόδια που έλαβαν χώρα μετά το τέλος της παρέλασης μεταξύ φοιτητών και αστυνομίας όταν διαδήλωναν υπέρ της Κύπρου.

1.3.1.2 ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 28-10-1955

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Α (ΚΑΤΟΧΗΣ) ΦΥΛ.1-44ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β ΑΡ.ΦΥΛ.3419

Στην πρώτη σελίδα υπάρχει κεντρικό άρθρο με τίτλο «ΗΘΙΚΗ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ». Είναι

ένα έντονα πολιτικοποιημένο άρθρο καθώς συνδέει την εθνική εορτή με τα γεγονότα

της Κύπρου και την ανάληψη της εξουσίας από το Καραμανλή. Δεν υπάρχει

αφιέρωμα σε σχέση με την 25η Μαρτίου, καθώς έχει επιλεγεί η ανάδειξη των «

» μακροχρόνιων σχέσεων με την Κύπρο. Στην τελευταία σελίδα

γίνεται αναφορά στο πρόγραμμα και στο τελετουργικό, αλλά και στα σοβαρά

επεισόδια που έγιναν. Υπάρχει μεγάλο αφιέρωμα στην Κύπρο στη σελίδα 4-5.

Στο φύλλο της επόμενης μέρα 29οκτωβριου 1955 περιγράφονται οι εκδηλώσεις και τα σοβαρά επεισόδια που έγιναν.

1.3.1.3 ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 25-3-1965

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Α (ΚΑΤΟΧΗΣ) ΦΥΛ.1-44ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β ΕΤΟΣ 21ΟΝ ΑΡ.ΦΥΛ.6299

Στην πρώτη σελίδα υπάρχει ανακοίνωση που αναφέρει πως στις σελίδες 4ην και 5ην θα

υπάρχει αφιέρωμα στις «ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ» προλογίζεται από

απόσπασμα ποιήματος του Δ Σολωμού και ένα σκίτσο που έχει τίτλο «Ελληνίδες του

21 στο Αγώνα» .Υπάρχει κεντρικό άρθρο με τίτλο «1821» Στο κύριο

άρθρο επιχειρείται να συνδεθεί το 1821 με γεγονότα του 1940. «

»Χαρακτηρίζει «Σύμβολο» και «Ορόσημο» το 1821 και εξηγεί γιατί:

Παρακάτω αναφέρεται σε ζήτημα που ακόμη και σήμερα παραμένει επίκαιρο και

αφόρα το χαρακτήρα της επανάστασης: με το ερώτημα να είναι: «Ήτο Εθνική μόνον

η επανάστασις; Ή πολιτική και κοινωνική;»

»Άρθρο που παρουσιάζει το διάγγελμα του Γ Παπανδρέου με τίτλο «ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ

ΕΥΘΥΝΗ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΝΕΑΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΕΩΣ». Στο αφιέρωμα στις

«ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ στις σελ. 4-5 υπάρχουν 9 άρθρα που αφορούν

σημαντικές γυναικείες προσωπικότητες της επανάστασης.

Στην τελευταία σελ. γίνεται αναφορά στο τελετουργικό της παρέλασης και στο

επίσημο πρόγραμμα του εορτασμού. Υπάρχει άρθρο με τίτλο «Η ΕΘΝΙΚΗ

ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΘΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΙ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΠΡΟΣΘΑΘΕΙΑΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΕΚΜΕΤΑΥΛΕΥΣΕΩΣ ΥΠΟ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ». Μικρό απόσπασμα για τη θέση

της ΕΔΑ για την επέτειο μέσο του προέδρου της Ι. Πασαλίδη.

1.3.1.4 ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 28-10-1965

Στην πρώτη σελίδα υπάρχει κεντρικό άρθρο με τίτλο «ΤΟ ΜΥΝΗΜΑ». Όπου διακρίνεται για τον ενωτικό λόγο: «

»Στη σελίδα 6-7 υπάρχει ένα μεγάλο αφιέρωμα στην αντίσταση .

Δίνεται έμφαση στη συνέχεια του ελληνικού έθνους μέσα από μεγάλους αγώνες αντίστασης στους κατά καιρούς εχθρούς .

Τέλος στη σελίδα 10 γίνεται αναφορά στις εκδηλώσεις και το πρόγραμμα:

ΜΙΑ επισήμανση η στάση της εφημερίδας απέναντι στην Ένωση Κέντρου και Γ Παπανδρέου αλλάζει και αυτό αποτυπώνεται στο φύλλο της 28 Οκτώβριου 1965.

1.4 ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ Η «Πελοπόννησος» είναι η αρχαιότερη εφημερίδα που κυκλοφορεί ακόμα στην

Ελλάδα εκδόθηκε στις 10 Ιουλίου του 1886 ως δεκαήμερη, αργότερα έγινε ημερήσιο

φύλλο. Ιδρυτής της ήταν ο Διονύσιος Βασιλειάδης, ιδιοκτήτης και εκδότης της

εφημερίδας μέχρι το 1915. Από τις 4 Ιανουαρίου 1890 έγινε δισεβδομαδιαία και από

τις 5 Απριλίου 1893 καθημερινή πρωινή.25

1.4.1.1 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 25-3-1955

Υπάρχει κύριο άρθρο με τίτλο : «Η ΕΝΔΟΞΟΣ ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΠΡΟ ΤΟΥ ΑΣΥΛΛΗΠΤΟΥ ΜΕΓΑΛΕΙΟΥ»

Είναι ένα άρθρο που διακατέχεται από μια υπερβολή στη διατύπωση και στην γλώσσα με έντονο φιλολογικό ύφος. Παραθέτω δυο χαρακτηριστικά αποσπάσματα: «

25 http://www.pelop.gr/?page=profil ανακτήθηκε 10/1/19.

»

Ένα άλλο άρθρο με τίτλο «Η ΗΡΩΙΚΗ ΠΑΡΑΦΡΟΣΥΝΗ». Αποτελεί

αναδημοσίευση του λόγο του Κ Παπακωνσταντίνου στο τελετουργικό που έγινε στον

ανδριάντα του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα

αναδεικνύει το ύφος και το τόνο του λόγου.

Μήνυμα του στρατηγού Παπάγου :

Άρθρο με τίτλο «ΤΑ ΚΡΥΦΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ»

Αναφέρεται στο ρόλο της

Εκκλησίας στην εκπαίδευση των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της οθωμανικής

κυριαρχίας.

Άρθρο που περιγράφει τις εκδηλώσεις στα Καλάβρυτα και την Αγία Λαύρα.

Αναφέρει πως όλη η πόλη έχει σημαιοστολιστεί .Γίνεται εκτενής παρουσίαση της

πολιτικής αρχής. Το πρόγραμμα ξεκινά με τρισάγιο στο μνημείο των πεσόντων της

πόλης και κατάθεση στεφάνων από εκπρόσωπους της Κυβέρνησης, της Βουλής και

του Στρατού. Ακολουθεί δεξίωση στο Δημαρχείο της πόλης. Το πρωί τις 25ης

Μαρτίου τελείται δοξολογία στην Άγια Λαύρα και τρισάγιο στο μνημείο των ηρώων

και ακολουθεί παρέλαση.

ακολουθεί στη σελ. 2 ένα ειδικό αφιέρωμα στην 25η Μαρτίου 1821 με τίτλο :

Περιλαμβάνει 5 επώνυμα άρθρα που αναπτύσσουν διάφορες πτυχές του αγώνα .

Τέλος αναφέρεται το πρόγραμμα των εκδηλώσεων :

Γίνεται αναφορά στις εκδηλώσεις στη πόλη της Πάτρας. Η πόλη είναι

σημαιοστολισμένη και το τελετουργικό συνεχίζεται με τη συγκέντρωση των

σχολείων στη πλατεία Όλγας και κατάθεση στεφάνων και ανάκρουση του εθνικού

ύμνου και παρέλαση των μαθητών.

1.4.1.2 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 28-10-1955

Κύριο άρθρο με τίτλο : επηρεασμένο από τα γεγονότα της Κύπρου και τη στάση των Βρετανών κυρίως κάνοντας άμεση σύνδεση με την επέτειο του ΟΧΙ.

Ακολουθεί άρθρο με τη παρουσίαση των μηνυμάτων του Βασιλέα και Πρωθυπουργού.

Άρθρο γνώμης.

Εδώ γίνεται ένα μικρό αφιέρωμα .

Εκτός από τα τυπικά τελετουργικά όπως δοξολογία, κατάθεση στεφάνων και

παρέλαση και τις εκδηλώσεις στα σχολεία ένα άλλο χαρακτηριστικό σε αυτή την

περιγραφή είναι η αποτύπωση της συμμετοχής δημόσιων οργανισμών στις

εκδηλώσεις για την επέτειο της 28ης Οκτώβριου, όπως το ΙΚΑ, ΟΤΕ, Νομαρχία και

Δικαστήρια. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι οι εκδηλώσεις συνεχίζονταν και το

απόγευμα περιλαμβάνοντας διαλέξεις και θεατρικά δρώμενα.

1.4.1.3 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 25-3- 1965

Υπάρχει πρωτοσέλιδο που αποτυπώνει ξεκάθαρα την ιδεολογική κατεύθυνση της εφημερίδας:

Κύριο άρθρο με τίτλο: όπου υπάρχει άμεση συσχέτιση της επετείου με τα γεγονότα της Κυπρου.

Υπάρχει αναφορά στους «Λαμπράκηδες» και την κατάθεση στεφάνου .

Εδώ γίνεται αναφορά στο πρόγραμμα του εορτασμού:

Δημοσίευμα που αποτηπώνεται δήλωση κ Ράλλη με έντονη κριτική στην κυβέρνηση και προσωπικά στον κ.Γ Παπανδρέου.

Τέλος γίνεται αναφορά στις επετειακές εκδηλώσεις που γίνονται στα σχολεία.

1.4.1.4 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 28-10-1965

To κύριο άρθρο με τίτλο αναφέρεται στην 28η Οκτώβριου 1940 με έντονο φιλολογικό και συναισθηματικό ύφος

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περιγραφή σε δυο πολιτικά πρόσωπα «

Παρακάτω είναι έντονη η πολιτικοποίηση που διακατέχει το άρθρο συνδέοντας την επέτειο του «ΟΧΙ» με τον κομουνισμό.

Καταλήγει :

Στην πρώτη σελίδα αναδημοσιεύεται όλη η ομιλία του Π. Κανελλόπουλου στη

Θεσσαλονίκη, όπου αποτυπώνεται ξεκάθαρα το πολιτικό κλίμα της εποχής και

μεταξύ άλλων επικρίνει την προηγούμενη κυβέρνηση για τη στάση απέναντι στους

κομμουνιστές:

Στη σελ.3 υπάρχουν 4 άρθρα : το πρώτο με τίτλο :

Σε αυτό το επώνυμο άρθρο

αποτυπώνεται ξεκάθαρα η πολιτικό-ιδεολογική κατεύθυνση της εφημερίδας. Το

παρακάτω απόσπασμα είναι χαρακτηριστικό.

Το δεύτερο με τίτλο:

Το τρίτο με τίτλο :

Στη σελ. 6 τέλος αναφέρεται το πρόγραμμα :

1.5 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΝΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ .

Παρά τις διαφορές στην πολιτική τους ιδεολογία και οι δυο εφημερίδες δίνουν

περισσότερη έμφαση στην επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821. Αυτό είναι εμφανές από

την επιλογή τους να δημοσιεύσουν ειδικά αφιερώματα, αλλά και περισσότερα άρθρα

είτε αυτά είναι κύρια ή έκφραση γνώμης συνεργατών. Μια άλλη ομοιότητα είναι η

παρουσίαση είτε μηνυμάτων, είτε διαγγελμάτων ανάλογα με την ιδεολογική

κατεύθυνση που έχουν. Επίσης η παρουσίαση των εκδηλώσεων και του

προγράμματος είναι σχεδόν ίδια. Οι διαφορές και τα ερωτήματα που προκύπτουν

είναι αρκετά και έχουν να κάνουν κυρίως με την ιδεολογική κατεύθυνση που έχουν.

Έχουν διαφορά στην γλωσσά όπου εδώ η «Πελοπόννησος» χρησιμοποιεί μια πιο

λόγια και έντονα συναισθηματική γλώσσα. Αντίθετα η «Ελευθερία» χρησιμοποιεί

πιο λαϊκή ήπια γλωσσά. Υπάρχει μεγάλη διαφορά στην εικονογράφηση όπου

ξεκάθαρα η «Ελευθερία» χρησιμοποιεί πιο πολλά σκίτσα και εικόνες από ότι η

«Πελοπόννησος», κυρίως στην πρώτη σελίδα αλλά και στα αφιερώματα που κάνει.

Από την έρευνα που πραγματοποιήσαμε προκύπτουν διάφορα ερωτήματα στα οποία

οφείλουμε να δώσουμε τις δέουσες απαντήσεις τα σημαντικότερα είναι τα εξής:

Ο τύπος και ιδιαίτερα οι δυο εφημερίδες που εξετάζουμε αλλάζουν στάση

ανάλογα τη χρονική περίοδο;

Η «Ελευθερία» το 1965 σε σχέση με το 1955 άλλαξε στάση απέναντι στην Ένωση

Κέντρου και τον κομμουνισμό. Ενώ η «Πελοπόννησος» έχει πιο σταθερή ιδεολογική

προσέγγιση.

Πόσο επηρέασε η πολιτική κατάσταση της εποχής; Πως γίνεται σύνδεση με

μεγάλα εθνικά θέματα της εποχής;

Η πολιτική κατάσταση που επικρατεί παίζει καθοριστικό ρόλο στο τρόπο

παρουσίασης των εθνικών επετείων. Είναι χαρακτηριστικό πως ανάλογα με την

πολιτική και διπλωματική συγκυρία της εποχής οι επέτειοι συνδέονται ή

σχετικοποιούνται με το επίμαχο θέμα που βρίσκεται στην επικαιρότητα κάθε εποχή.

Ένα παράδειγμα αποτελεί το ζήτημα της Κύπρου όπου εκείνη την εποχή ήταν στην

επικαιρότητα και το 1955 και το 1965. Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί και η

αντιμετώπιση του εσωτερικού εχθρού που ήταν τότε το κομουνιστικό κόμμα, η ΕΔΑ

και οι «Λαμπράκηδες». Η εσωτερική πολιτική σκηνή διακρινόταν από αστάθεια και

ένταση. Το μετεμφυλιακό κλίμα αποτυπώνονταν ξεκάθαρα αυτή την εποχή και πιο

έντονα την περίοδο 1955 και στις δυο εφημερίδες και αφορούσε την αντιμετώπιση

της αριστεράς.

Χρησιμοποιούνται οι εθνικές επέτειοι για έντονες διαμαρτυρίες;

Η διαπίστωση είναι πως οι εθνικές επέτειοι και οι εκδηλώσεις που ακολουθούσαν

αποτελούν συνήθως πεδίο συγκρούσεων και διαμαρτυρίας. Ένα παράδειγμα

αποτελεί η 28η Οκτώβριου 1955 που εκδηλώθηκαν σοβαρά επεισόδια κατά την

διάρκεια της παρέλασης, και μετά το τέλος αυτής. Καθώς επίσης και το 1965 την 28η

Οκτώβριου.

Όπως αναφέρει και ο Κ Στάθης: «Πράγματι, σε περιόδους ομαλής πολιτικής

κατάστασης διαμορφώνονται βαθμιαία συναινετικές προσλήψεις των ιστορικών

γεγονότων που τιμώνται στις επετείους και των τρόπων εορτασμού τους. Σε

περιόδους όμως πολιτικής κρίσης είναι δυνατόν οι συναινέσεις να διαρρηγνύονται.

Τότε κοινωνικές ομάδες ή πολιτικές συλλογικότητες αντιπαρατίθενται στο πολιτικό

σύστημα, ή έστω σε ορισμένες πλευρές του, εκφράζοντας μια αντίπαλη ιδεολογία που

περιλαμβάνει επίσης μια διαφορετική εκδοχή ιστορίας, η οποία συχνά εκβάλλει σε

δημόσιες τελετές όπως οι εθνικοί επέτειοι, παίρνοντας τη μορφή είτε γεγονότων

διαμαρτυρίας είτε εναλλακτικών και αντίπαλων τελετών εορτασμού.»26

Το τελετουργικό αλλάζει;

Το τελετουργικό δεν αλλάζει ακολουθείται κατά γράμμα χωρίς παρέκκλιση και τις

δυο χρονικές περιόδους.

Είναι διαφορετική παρουσίαση για κάθε επέτειο;

Η Ελευθερία παρουσιάζει σχεδόν πανομοιότυπα την 25η Μαρτίου 1821 και στις δυο

χρονολογίες. Υπάρχει κεντρικό άρθρο και αφιέρωμα και στα δυο φύλλα το 1955 και

1965. Αντίθετα η 28η Οκτώβριου παρουσιάζεται λίγο διαφορετικά ίσως γιατί η

συγκύρια της εποχής έφερε στην επικαιρότητα το μεγάλο ζήτημα της Κύπρου και

δόθηκε βαρύτητα εκεί. Ειδικά το 1955 τα γεγονότα της Κύπρου αλλά και τα

«Σεπτεμβριανά» στη Πόλη είχαν φορτίσει το κλίμα. Έτσι εξηγείται το αφιέρωμα για

την Κύπρο το 1955 αντίθετα με το αφιέρωμα για την Αντίσταση το 1965. Τα

κεντρικά άρθρα της «Ελευθερίας» αποτυπώνουν ξεκάθαρα το πολιτικό κοινωνικό

26Π. Στάθης, «Εθνικές επέτειοι και γεγονότα διαμαρτυρίας: ένα καινοφανές πρόβλημα;», Ενθέματα Αυγής, 08.04.2012,ανακτήθηκε 10/1/2019.

κλίμα της κάθε εποχής. Πιο συγκεκριμένα κάθε φορά γινόταν άμεση ή έμμεση

σύνδεση της εθνικής επετείου με συγκεκριμένα γεγονότα που υπήρχαν στην

επικαιρότητα και προβλημάτιζαν τον κόσμο. Στο άρθρο με τίτλο «ΑΡΕΤΗ» την

παρασκευή 25 Μαρτίου 1955 ο «εχθρός» ήταν ο κομμουνισμός εκτός των άλλων.

Την παρασκευή 28 Οκτώβριου 1955 το κεντρικό άρθρο με τίτλο «ΗΘΙΚΗ

ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ» αποτυπώνει την δυσαρέσκεια της εφημερίδας για το χειρισμό του

κυπριακού ζητήματος. Μέσα από την ανάδειξη τριών χαρακτηριστικών της ελληνικής

φυλής, της αξιοπρέπειας της τιμής και της ελευθερίας που αναδείχτηκαν κατά τη

διάρκεια της αντίστασης, υπονοεί πως οι χειρισμοί για το κυπριακό πρέπει να

διακατέχονται και να βασίζονται πάνω σε αυτές τις αρχές. Την Πέμπτη 25 Μαρτίου

1965 στο κεντρικό άρθρο με τίτλο «1821» είναι συναινετικό επικεντρώνοντας γενικά

στην συμβολή του 1821 στην εθνική ενότητα. Είναι φανερό ότι την συγκεκριμένη

χρονική και ιστορική συγκύρια η κατάσταση στη χώρα είναι ήρεμη με προβλήματα

που εξακολουθούν να υπάρχουν αλλά όχι σε έξαρση. Την Πέμπτη 28 Οκτώβριου

1965 το κεντρικό άρθρο με τίτλο «ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ» αποτυπώνει επίσης την ανάγκη

για εθνική ενότητα καθώς η χώρα εκείνη τη χρονική συγκύρια έχει άλλη κυβέρνηση.

Από την άλλη η «Πελοπόννησος» έχει μια πιο σταθερή ιδεολογική γραμμή που

αποτυπώνεται έντονα στα κύρια άρθρα τα οποία διακρίνονται από ένα πομπώδες και

φιλολογικό ύφος και στις δυο χρονικές περιόδους όπως «ΟΧΙ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ» 28Η

Οκτώβριου 1965, «ΑΣΒΕΣΤΗ Η ΦΛΟΓΑ»25η Μαρτίου 1965, «ΤΟΤΕ ΚΑΙ

ΣΗΜΕΡΑ» 28Η Οκτώβριου 1955 σε σχέση με την Ελευθερία ενώ η παρουσίαση των

επετείων είναι σχεδόν ίδια έχοντας περισσότερα επώνυμα άρθρα γνώμης με πιο

κλασικό ύφος και λιγότερη εικονογράφηση και αφιερώματα. Επίσης είναι ευδιάκριτο

το γεγονός ότι δεν αναδεικνύει με τον ίδιο έντονο και παθιασμένο τρόπο το Κυπριακό

όπως η «Ελευθερία». Δίνει περισσότερη έμφαση στην 25η Μαρτίου σε σχέση με την

28η Οκτώβριου κυρίως λόγο της εντοπιότητας που αφορούσε την έναρξη της

επανάστασης από την Αχαΐα και τα Καλάβρυτα.

Σε σχέση με τη σημερινή εποχή ποιες διάφορες ή ομοιότητες παρατηρούνται;

Υπάρχουν και διαφορές και ομοιότητες. Το τελετουργικό παραμένει σχεδόν ίδιο όπως

η κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο Ηρώων, η δοξολογία, και η στρατιωτική

παρέλαση. Μια άλλη ομοιότητα που μπορούμε να εντοπίσουμε είναι ότι οι εθνικές

επέτειοι αποτελούν και σήμερα σημεία διαμαρτυριών και εντάσεων με διαφορετικά

σημεία αναφοράς. Η συμμετοχή του κόσμου είναι λιγότερη αυτή την εποχή, δεν

υπάρχουν επίσημες εκδηλώσεις σε δημόσιες υπηρεσίες ή ανώτερα εκπαιδευτικά

ιδρύματα. Επίσης μια άλλη διαφορά είναι το τελετουργικό που αφόρα την συμμετοχή

του βασιλιά στις εκδηλώσεις όπου τηρούνταν το βασιλικό πρωτόκολλο ,ενώ στη

σημερινή εποχή ο πρόεδρος της δημοκρατίας ακολουθεί διαφορετικό τελετουργικό.

Και στις δυο χρονικές περιόδους υπήρχαν κτυπήματα των καμπάνων καθώς και

μουσικά εμβατήρια και έπαρση της σημαίας το πρωί πριν τη δοξολογία ,όπως και

κανονιοβολισμοί στην πρωτεύουσα από τον Λυκαβηττό. Το απόγευμα υπήρχαν

λαμπαδηδρομίες στους κεντρικούς δρόμους της πόλης, καθώς και θεατρικά δρώμενα

και διαλέξεις. Κάτι που στη σημερινή εποχή δεν γίνονται.

Φώτο εποχής

http :// medusa . libver . gr /

https :// astrosparalio . gr /

https :// www . youtube . com / watch ? v = cW 3 mplmIqwE

βίντεο παρέλασης 1952-1965

https://www.youtube.com/watch?v=ITZeHaA9zIo

βίντεο παρέλαση 1964

https://www.youtube.com/watch?v=XFhOyeYWrvE

βίντεο παρέλαση 1965 Χανιά

http://www.avarchive.gr/portal/digitalview.jsp?get_ac_id=1634

κωδικός Θέματος T8708 Τίτλος Εορτασμός της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου

στην Αθήνα. Είδος Ταινία Επικαίρων Περίοδος γεγονότων 24/03/1965 - 25/03/1965

Περίληψη

Εορτασμός της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου στην Αθήνα: α) μαθητική και

φοιτητική παρέλαση, β) πανηγυρική συνεδρίαση της Ακαδημίας Αθηνών, γ) επίσημη

δοξολογία στη Μητρόπολη Αθηνών, δ) κατάθεση στεφάνου από τον Βασιλιά

Κωνσταντίνο Β΄ στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, ε) στρατιωτική παρέλαση.

Περιγραφή

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τον εορτασμό της εθνικής επετείου της 25ης

Μαρτίου στην Αθήνα, πραγματοποιείται κατάθεση στεφανιού στο Μνημείο του

Άγνωστου Στρατιώτη. Ακολουθεί μαθητική και φοιτητική παρέλαση επί των

Λεωφόρων Αμαλίας και Πανεπιστημίου, την οποία παρακολουθούν ο Υπουργός

παρά τη Προεδρία της Κυβερνήσεως Δημήτριος Παπασπύρου, ο Γενικός Γραμματέας

του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Ευάγγελος Παπανούτσος,

άλλοι επίσημοι και πλήθος κόσμου. (24/3/1965) 

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων τον εορτασμό της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου,

η Ακαδημία Αθηνών πραγματοποιεί πανηγυρική συνεδρίαση, κατά τη διάρκεια της

οποίας τον πανηγυρικό της ημέρας εκφωνεί ο Πρόεδρος της Βουλής και Πρόεδρος

της Ακαδημίας Αθηνών Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας. Τη συνεδρίαση

παρακολουθούν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρυσόστομος Β΄, ο

Υπουργός Βιομηχανίας Ιωάννης Ζίγδης, ο Αρχηγός της ΕΡΕ Παναγιώτης

Κανελλόπουλος, ο Δ. Παπασπύρου, ο Υπουργός Εξωτερικών Σταύρος Κωστόπουλος,

άλλοι επίσημοι και πλήθος κόσμου. Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας του, ο Γ.

Αθανασιάδης-Νόβας απονέμει τα λογοτεχνικά βραβεία που προκηρύσσει κάθε έτος η

Ακαδημία Αθηνών. (24/3/1965)

Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος, η Βασίλισσα Άννα-Μαρία και η Διάδοχος Ειρήνη,

συνοδευόμενοι από τον Αυλάρχη Θεοδόσιο Παπαθανασιάδη, προσέρχονται στη

Μητρόπολη Αθηνών προκειμένου να παρακολουθήσουν την επίσημη δοξολογία για

τον εορτασμό της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου. Στην είσοδο της Μητρόπολης,

τα μέλη της βασιλικής οικογένειας υποδέχονται ο Πρωθυπουργός και Υπουργός

Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Γεώργιος Παπανδρέου και ο Γ. Αθανασιάδης-

Νόβας. Ακολούθως, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος Β΄, η Βασίλισσα Άννα-Μαρία και η

Διάδοχος Ειρήνη ασπάζονται διαδοχικά το ιερό Ευαγγέλιο, το οποίο κρατά ο

Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β΄, και εισέρχονται στη Μητρόπολη. Μετά την

ολοκλήρωση της δοξολογίας, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος Β΄, η Βασίλισσα Άννα-

Μαρία και η Διάδοχος Ειρήνη, συνοδευόμενοι από τον Θ. Παπαθανασιάδη,

εξέρχονται από τη Μητρόπολη, επιβιβάζονται σε αυτοκίνητο και αναχωρούν οδικώς

με προορισμό τα Βασιλικά Ανάκτορα της Αθήνας. Στη συνέχεια, από τη Μητρόπολη

εξέρχονται ο Γ. Παπανδρέου, ο Στ. Κωστόπουλος, ο Αντιπρόεδρος του Υπουργικού

Συμβουλίου και Υπουργός Συντονισμού Στέφανος Στεφανόπουλος, ο Υπουργός

Οικονομικών Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Υφυπουργός Οικονομικών

Κωνσταντίνος Μαρής και άλλοι επίσημοι. (25/3/1965)

Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος Β΄ καταθέτει στεφάνι στο Μνημείο του Άγνωστου

Στρατιώτη. Την τελετή παρακολουθούν η Βασίλισσα Άννα-Μαρία, η Διάδοχος

Ειρήνη, ο Θ. Παπαθανασιάδης και άλλοι επίσημοι. (25/3/1965)

Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος Β΄ προσέρχεται έφιππος στο σημείο από όπου πρόκειται

να παρακολουθήσει τη στρατιωτική παρέλαση. Μηχανοκίνητα και πεζοπόρα τμήματα

των Ενόπλων Δυνάμεων παρελαύνουν ενώπιον του Βασιλιά Κωνσταντίνου Β΄. Την

παρέλαση παρακολουθούν επίσης η Βασίλισσα Άννα-Μαρία, η Διάδοχος Ειρήνη, ο

Θ. Παπαθανασιάδης, ο Κ. Μητσοτάκης, ο Στ. Στεφανόπουλος, ο Υπουργός Γεωργίας

Αλέξανδρος Μπαλτατζής, ο Υπουργός Υγιεινής Ανδρέας Κοκκέβης, ο Υπουργός

Εθνικής Αμύνης Πέτρος Γαρουφαλιάς, ο Στ. Κωστόπουλος, ο Κ. Μαρής, άλλοι

επίσημοι και πλήθος κόσμου, το οποίο βρίσκεται συγκεντρωμένο κατά μήκος των

λεωφόρων Αμαλίας και Πανεπιστημίου. (25/3/1965) 

Θεματικές κατηγορίες Εκδήλωση - Τελετή | Ένοπλες δυνάμεις - Σώματα ασφαλείας |

Θρησκεία | Εορτασμός - Επέτειος | Πολιτική Λέξεις κλειδιά

Δοξολογία | Πολεμικό Ναυτικό | Πολεμική Αεροπορία | Ειδικές Δυνάμεις |

Μηχανοκίνητα | Δραστηριότητα βασιλικής οικογένειας | Δραστηριότητα

Πρωθυπουργού | Παρουσία πολιτικού σε εκδήλωση | Εθνική επέτειος | 25η Μαρτίου |

Στρατός Ξηράς | Παρέλαση | Στρατιωτικές σχολές | Κατάθεση στεφάνου Τοποθεσίες

Ελλάδα Αθήνα Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη | Λεωφόρος Αμαλίας | Λεωφόρος

Πανεπιστημίου | Ακαδημία Αθηνών | Μητρόπολη Αθηνών Γλώσσες Ελληνική

Συντελεστές & Ρόλοι

ΓΥΣ (Γενική Διεύθυνσις Τύπου και Πληροφοριών): Παραγωγή 

Studio Αν. Ζερβός: Τεχνική επεξεργασία Χώρα παραγωγής Ελλάδα Τοποθεσία

παραγωγής Αθήνα Βιβλιογραφία Ελευθερία, 25/3/1965, σελ. 2 και 4, και 26/3/1965,

σελ. 4 και 7. Σύνοψη Τεκμηρίου: Κωδικός Τεκμηρίου D1634 Τίτλος Ελληνικά

Επίκαιρα 196507 Περίληψη

Ταινία Επικαίρων με ειδήσεις Μαρτίου 1965, με τα εξής θέματα: 

1. Εορτασμός της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου στην Καλαμάτα. 

2. Εορτασμός της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου στην Τήνο. 

3. Εορτασμός της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου στο Μεσολόγγι. 

4. Εορτασμός της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου στην Αθήνα.  Τίτλος σειράς

Ελληνικά Επίκαιρα Τίτλος Συλλογής Ελληνικά Επίκαιρα

http://www.avarchive.gr/media/M0/asset_1634/videos/

1634_3360_AVC_Main_L1.3_352x288.mp4

http://www.avarchive.gr/media/M0/asset_1634/videos/

1634_3360_AVC_Main_L1.3_352x288.mp4

http://www.avarchive.gr/media/M0/asset_2513/videos/

2513_3913_AVC_Main_L1.3_352x288.mp4

http://www.avarchive.gr/media/M0/asset_3930/videos/

3930_3185_AVC_Main_L1.3_352x288.mp4

Βιβλιογραφία:

Νικολακόπουλος Ηλίας, «ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» στο

Παναγιωτόπουλος, Βασ. (επιμ.), «Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000»,

Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003.

Κουλούρη, Χριστίνα, «60 χρόνια από τον πόλεμο του '40. Ο Οκτώβριος και ο

Οχτώβρης», ΤΟ ΒΗΜΑ, 29/10/2000

Στάθης Π., «Εθνικές επέτειοι και γεγονότα διαμαρτυρίας: ένα καινοφανές

πρόβλημα;», Ενθέματα Αυγής, 08.04.2012.

Μάγερ, Κώστας, «Ιστορία του Ελληνικού Τύπου», Τ. 2: αθηναϊκαί εφημερίδες

1901-1959, Αθήναι :[χ.ε.],1959.https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf

Hobsbawm Eric J. , Terence O Ranger, «Η επινόηση της παράδοσης», Αθήνα,

Θεμέλιο, 2004.

Gillis, John R. (ed.), Commemorations: The Politics of National Identity,

Πρίνστον, Princeton University Press, 1994, Introduction,

Connerton, P., How Societies Remember, Cambridge University Press, 1995 (1st

ed.1989)

ΠΗΓΕΣΕφημερίδες ψηφιοποιημένες στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδαςhttp://efimeris.nlg.gr/ns/main.htmlΤοπικές εφημερίδες Πάτραςhttp://www.mouseiotipou.gr/arxeion-xml/pages/esiepi/internet/tekmiria-find