IV. Các chức năng của hệ thống thông tin địa lý:

IV.1/ Nhập dữ liệu

- Nhập từ bàn phím;

- Quét ảnh (Scan);

- Số hóa (Digitizing);

- Dữ liệu viễn thám;

- Các cơ sở dữ liệu số.

IV.2/ Quản lý dữ liệu

- Dữ liệu không gian;

- Dữ liệu thuộc tính;

- Hỏi đáp, tra cứu dữ liệu theo không gian và thuộc tính;

IV.3/ Sửa đổi và phân tích dữ liệu không gian:

- Chuyển đổi khuôn dạng (Forrmat), ví dụ: TAB<-> SHP, DGN<-> SHP….; chuyển đổi từ vector sang raster và ngược lại;

- Chuyển đổi hình học: từ hệ tọa độ giả định (tương đối) sang hệ tọa độ địa lý (tuyệt đối), và ngược lại;

- Biên tập, ghép biên, tách các mảnh bản đồ.IV.4/ Sửa đổi  và phân tích dữ liệu phi không gian:

- Biên tập thuộc tính;

- Hỏi đáp dữ liệu thuộc tính.

IV.5/ Tích hợp dữ liệu không gian và thuộc tính:

Đây là các chức năng quan trọng nhất của GIS, để phân biệt với các các hệ khác, nhất là các hệ vẽ bản đồ tự động và các hệ CAD (Computer-Added Design-thiết kế bằng máy tính) là những hệ cũng làm việc với bản đồ số trên máy tính:

- Chiết xuất thông tin: tách, lọc các thông tin quan tâm trong tập dữ liệu;

- Nhóm các thông tin theo một tiêu chuẩn nhất định;

- Đo đạc: xác định nhanh các thông số hình học của đối tượng được thể hiện như diện tích, độ dài, vị trí….;

- Chồng ghép:

o Các phép tính toán giữa các bản đồ (số học, đại số, lượng giác…);

o Các phép tính logic;

o Các phép so sánh điều kiện;

- Các phép tính toán lân cận (quan hệ không gian): lọc, phân tích vùng đệm, phân tích xu thế, tính toán độ dốc, hướng phơi, phân chia lưu vực, chiết xuất dòng chảy.

- Các phép nội suy: từ điểm, từ đường.

- Dựng mô hình 3 chiều và phân tích trên mô hình 3 chiều (3D): tạo lát cắt, phân tích tầm nhìn….

- Tính toán mạng để tìm khoảng cách, đường đi.

a b

c

d

Hình I.30 Minh họa một số phép phân tích dữ liệu trong GIS: a – phân tích vùng đệm; b – phân tích chồng lớp; c – phân tích quan hệ không gian giữa các đối tượng; d – xây dựng

mô hình 3D

IV.6/ Xuất bản:

- Lập chú giải: xử lý văn bản, các kiểu đường, thư viện biểu tượng...;

- In;

I. Một số ứng dụng của hệ thống thông tin địa lý:

Sử dụng GIS để tạo và lưu trữ dữ liệu địa lý-tạo cơ sở dữ liệu. Cơ sở dữ liệu địa lý được tạo và quản lý bằng GIS cho phép các ứng dụng đa ngành có thể được thực hiện trên cùng một nền dữ liệu thống nhất.

V.1/ GIS được ứng dụng trong các lĩnh vực sau:

- Quy hoạch vùng và đô thị;

- Quản lý thông tin địa ốc;

- Quản lý hạ tầng cơ sở;

- Giao thông và lưu thông phân phối;

- Phân khu vực bầu cử;

- Đo đạc và lập bản đồ;

- Xuất bản bản đồ và cơ sở dử liệu;

- Quản lý tài nguyên và môi trường;

- Khai thác mỏ và dầu khí;

- An ninh và sức khoẻ cộng đồng;

- Kinh doanh;

- Giáo dục và nghiên cứu.

V.2/ Ứng dụng GIS trong quản lý tài nguyên và môi trường:

a/ Trong quản lý môi trường:

- Quản lý, phân tích và lập kế hoạch sử dụng tài nguyên thiên nhiên và giám sát môi trường;

- Phân tích và quản lý ô nhiểm môi trường, phóng xạ;

- Quy hoạch và quản lý hệ thống thoát nước thải

Bảng 1.3: Các lĩnh vực chính ứng dụng GIS

b/ Trong quản lý tài nguyên:

- Quản lý, và sử dụng nguồn tài nguyên đất đai, sông ngòi trong nông nghiệp, quản lý đê điều, công trình thủy lợi;

- Quản lý khai thác rừng;

- Quản lý khai thác tài nguyên biển.

c/ Trong quản lý địa chất, khoáng sản, dầu khí:

- Quản lý khoáng sản, xây dựng bản đồ địa chất;

- Quản lý nguồn tài nguyên dầu khí;

- Quản lý và tối ưu các hệ thống ống dẫn dầu, khí, xăng và hệ thống phân phối xăng dầu trong toàn quốc.

d/ Trong khí tượng thủy văn:

- Hệ thống quản lý và khai thác dữ liệu khí tượng thủy văn.

V.3/ Ứng dụng GIS trong quản lý đô thị:

- Thông tin về đất đai;

- Thông tin về nhà ở;

- Thông tin về dân số;

- Thông tin về công trình công cộng;

- Thông tin về giao thông;

- Thông tin về hệ thống cấp nước;

- Thông tin về hệ thống thoát nước;

- Thông tin về hệ thống cấp điện;

- Thông tin về hệ thống chiếu sáng;

- Thông tin về hệ thống thông tin liên lạc;

- Lập quy hoạch phát triển đô thị dựa vào các thông tin trên;

- Xữ lý và theo dỏi cấp phép xây dựng;

- Kiểm kê và quản lý tài sản công;

- Phân tích và hiển thị thông tin khu vực tuyển cử và bầu cử;

- Cung cấp tuyến đường đi khẩn, phân tích tần suất và vị trí của các sự cố.

Hình I. 31: Ứng dụng GIS quản lý không gian và giao thông đô thị tại Tp. HCM và Đà lạt