Izve{taj za raboteweto na Agencijata za supervizija na ... · Aktivnosti za informirawe i edukacij a na javnosta vo vrska so reformata na penziskiot sistem (ili zadol`itelnoto kapitalno

Agencija za supervizija na kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe

I z v e { t a j

za raboteweto na Agencijata za supervizija na kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe vo 2005 godina

Skopje, april 2006 godina

Izve{taj za 2005 godina

2

Sodrìna

I. Voved II. Za Agencijata za supervizija na kapitalno finansirano penzisko

osiguruvawe

III. Realizirani aktivnosti vo izve{tajniot period

Licencirawe, osnovawe i rabota na dru{tvata za upravuvawe so

penziski fondovi Doneseni podzakonski i drugi akti Razvoj na delovnite procesi na MAPAS Izgradba na informati~kiot kapacitet na MAPAS Aktivnosti za informirawe i edukacij a na javnosta vo vrska so

reformata na penziskiot sistem (ili zadolìtelnoto kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe?)

Razvoj na ~ove~kite resursi na MAPAS Sorabotka na Agencijata so institucii i organizacii od zemjata i

stranstvo

IV. Sostojbi vo zadolìtelnoto kapitalno finansirano penzisko

osiguruvawe

V. Problemi so koi se soo~uva{e institucijata vo 2005 godina VI. Preporaki za idnina


3

I. VOVED

Izminatata 2005 godina za Agencijata za supervizija na kapitalno finansirano

penzisko osiguruvawe (MAPAS) be{e osobeno predizvikuva~ka i dinami~na. Taa be{e odbeleàna so uspe{noto zaokruùvawe na aktivnostite na tenderot za izdavawe dozvoli za osnovawe na dru{tva za upravuvawe so penziski fondovi i odobrenija za upravuvawe so penziski fond, po {to slede{e dodeluvaweto na dozvolite za osnovawe na dru{tva za upravuvawe so penziski fondovi na dvete grupi osnova~i - pobedni~ki na tenderot, kako i samoto osnovawe na dru{tvata. Po osnovaweto na dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi, otpo~naa aktivnostite na marketinг i privlekuvawe na potencijalnite ~lenovi vo penziskite fondovi, vklu~uvaj}i go i razvivaweto na mreàta na agenti koi }e go vr{at za~lenuvaweto na osigurenicite vo fondovite. Za MAPAS toa zna~e{e prvo pointenzivno prakticirawe na supervizorskata funkcija vo sferata na kontrola na rabotata na dru{tvata vo periodot na promocijata. Zada~a na MAPAS be{e informirawe na gra|anite za karakteristikite na zadolìtelnoto kapitalno finansirano penzisko osiuruvawe i za postapkata za za~lenuvawe vo vtoriot stolb na penziskiot sistem. Klu~en za ovie aktvnosti be{e periodot septemvri – dekemvri 2005 godina, vo koj treba{e da se izvr{i najgolemiot del od za~lenuvaweto na osigurenicite vo privatnite penziski fondovi. Vo ovoj period MAPAS organizira{e i sprovede akcija za {iroko informirawe i educirawe na javnosta za pravata i obvrskite na osigurenicite vo procesot na donesuvawe na odluka za vlez vo vtoriot stolb na penziskiot sistem.

Vo tekot na 2005 godina MAPAS prerasna vo institucija koja e podgotvena da ja

vr{i svojata osnovna funkcija. Iako nedovolno kadrovski ekipirana, MAPAS uspe{no go realizira{e svojot del od zada~ite povrzani so otpo~nuvawto na funkcijata na vtoriot penziski stolb. Od aspekt na nejzinata tehni~ka i tehnolo{ka podgotovenost, moè da se kaè deka MAPAS pripa|a na grupata najsovremeni institucii vo Republika Makedonija.

Od aspekt na sistemot vo celina, i ovaa godina be{e osobeno aktivna, glavno na

poleto na donesuvawe na potrebnite podzakonski i drugi akti koi ja zajaknuvaat kapitalno finansiranata komponenta na penziskiot sistem i sozdavaat stabilna i dobro regulirana sredina.


4

II. Za Agencijata za supervizija na kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe

Agencijata za supervizija na kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe

(MAPAS) e osnovana zaradi vr{ewe supervizija na raboteweto na dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi i na penziskite fondovi. Nejzina cel e za{tita na interesite na ~lenovite na penziskite fondovi i pottiknuvawe na razvojot na kapitalno finansiranoto penzisko osiguruvawe. MAPAS e regulatorno telo vo kapitalno finansiranoto penzisko osiguruvawe.

Za svojata rabota MAPAS odgovara pred Vladata na Republika Makedonija. Ministerstvoto za trud i socijalna politika vr{i nadzor nad zakonitosta na raboteweto na MAPAS, dodeka Zavodot za dràvna revizija na Republika Makedonija vr{i revizija na nejzinoto rabotewe.

Organi na MAPAS se Upravniot odbor i direktorot. Upravniot odbor na MAPAS e sostaven od pet ~lena imenuvani od Vladata na

Republika Makedonija. Mandatot na ~lenovite na Upravniot odbor trae sedum godini. ^lenovite na Upravniot odbor imaat pravo na povtorno imenuvawe, a vo nivniot prv mandat koj po~na vo mesec dekemvri 2002 godina dva ~lena bea imenuvani za period od tri godini, dva ~lena za period od pet godini i eden ~len za period od sedum godini.

So ogled na toa {to 2005 godina be{e mnogu zna~ajna od aspekt na

zaokruùvaweto na regulativnata ramka na zadolìtelnoto kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe, Upravniot odbor golem del od svojata rabota posveti na donesuvaweto na podzakonskite akti. Vo tekot na godinata bea doneseni najgolemiot broj podzakonski akti za vospostavuvawe uslovi za normalno funkcionirawe na vtoriot stolb na penziskiot sistem, i toa 16 podzakonski akti i 17 odluki.


5

II.2 Organizaciona {ema na MAPAS:

Upraven odbor

Direktor

Zamenik direktorVnatre{en kontrolor

Sovetnik za odnosi so javnost

Sektor za administrativni

pra{awa i IT

Sektor za kontrola

Sektor za istraùvawe

Praven sektor

Oddelenie za finans. kontrola

Oddel. za makroek.

istraùvawa

Oddel.za normat. i

pravni pra{awa

Oddel.za administrativni

pra{awa Oddelenie za

institucionalna kontrola

Oddel za analiza na penz.sistem

Oddelenie za Oddel.za

zastapuvawe na Agencijata

IT

Oddel. za kontrola na penzii

Kadrovskata struktura na MAPAS vo 2005 godina ja so~inuvaa 8 redovno

vraboteni i 8 dogovorno angaìrani lica. Inaku, soglasno predvidenata dinamika na vrabotuvawa i Pravilnikot za sistematizacija vo 2005 godina be{e predvidenio vo MAPAS da rabotat 14 redovno vraboteni lica. Golem pridones za postignuvawe na dobri rezultati vo rabotata na Agencijata imaa i konsultantite angaìrani preku Proketot za jaknewe na finansiskiot sektor na USAID. Ovaa sorabotka se odviva{e na dnevna osnova i pomogna izgradbata na kapacitetot na ovaa mlada institucija da se odviva vo pravec na sozdavawe na dobro obu~en stru~en tim.


6

III. Realizirani aktivnosti vo izve{tajniot period

I.1 Licencirawe, osnovawe i rabota na dru{tvata za upravuvawe so

I.1.1 Tender za izdavawe dozvola za osnovawe na dru{tva za upravuvawe so

IIpenziski fondovi IIpenziski fondovi i odobrenija za upravuvawe so penziski fondovi

Vrz osnova na ~len 27 stav (1) od Zakonot za zadolìtelno kapitalno fi

1. Nova Qubqanska banka DD Qubqana, Republika Slovenija i Tutunska

2. na, Republika Slovenija i

I.1.2 Post-tenderski aktivnosti: osnovawe na dru{tvata za upravuvawe so

nansirano penzisko osiguruvawe, MAPAS organizira i sproveduva javen tender za izbor na dve dru{tva za upravuvawe so penziski fondovi. Tenderot be{e objaven vo juni 2004 godina, a tenderskata postapka se odviva{e vo dve fazi: faza na pretkvalifikacija na ponuduva~i i faza na izbor na dve ponudi vrz osnova na ponudeni nadomestoci {to se naplatuvaat od pridonesite. Komisijata svojot predlog za izbor na dva najpovolni ponuduva~i go dostavi do direktorot na MAPAS vo tekot na mesec januari 2005 godina, dodeka Upravniot odbor na MAPAS, vrz osnova na izve{tajot i predlogot na Komisijata i misleweto na direktorot, ja donese kone~nata odluka na po~etokot na mesec mart 2005 godina. Upravniot odbor na MAPAS donese odluka dvete dozvoli za osnovawe na dru{tva za upravuvawe so penziski fondovi i odobrenija za upravuvawe so penziski fond da & m bidat dodeleni na dvete grupi pravni lica:

banka, AD Skopje, Republika Makedonija, i Prva pokojninska dru`ba, DD QubqaKomercijalna banka AD Skopje, Republika Makedonija.

IIpenziski fondovi

Na 4 april 2005 godina bea dodeleni dozvolite za osnovawe na dru{tva za upravuvawe so penziski fondovi i uslovnite odobrenija za upravuvawe so penziski fondovi. Po dobivaweto na dozvolite, dvete grupacii na osnova~i ja otpo~naa zakonskata postapka za registrirawe na dru{tva za upravuvawe so penziski fondovi i, po nivnoto registrirawe vo zakonski opredelniot rok, uslovnite odobrenija stanaa polnova`ni. Taka, grupacijata Nova Qubqanska banka DD Qubqana, Republika Slovenija i Tutunska banka AD Skopje, Republika Makedonija go osonova{e dru{tvoto za upravuvawe so penziski fondovi NOV penziski fond AD Skopje, a grupacijata Prva pokojninska dru`ba DD Qubqana, Republika Slovenija i Komercijalna banka AD Skopje, Republika Makedonija go osnova{e dru{tvoto za upravuvawe so penziski fondovi KB Prvo dru{tvo za upravuvawe so penziski fondovi AD Skopje.


7

III.1.3 Po~etok na rabotata na dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi

oglasno zakonskite ovlastuvawa, MAPAS go opredeli 10.06.2005 godina kako da

ako datum na koj dru{tvata moèa da otpo~nat so za~lenuvawe na ~lenovi vo pen

I.1.4 Razvoj na mreà na agenti

Stum koga dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi moèa da otpo~nat

so aktivnostite za upravuvawe so penziski fondovi, so rabotite na marketingot, odnosno so site aktivnosti povrzani so za~lenuvaweto vo vtoriot stolb na penziskiot sistem. Ovie aktivnosti go vklu~uvaat promoviraweto na karakteristikite na sistemot na zadolìtelno kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe i, osobeno na dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi. So toa bea sozdadeni uslovi za otpo~nuvawe so rabota na dvete dru{tva.

Kziskite fondovi, be{e utvrden 20.09.2005 godina. Od ovoj datum dru{tvata

otpo~naa so sklu~uvaweto na dogovorite za ~lenstvo, pri {to standardiziranata forma na dogovorot, zaedno so podnesokot za negovo eventualno raskinuvawe, ja propi{a MAPAS. II

Vo ramkite na nadle`nostite na MAPAS spa|a i organiziraweto ispit za

I.1.5 Kontrola na marketingot na dru{tvata za upravuvawe so penziski

steknuvawe svojstvo agent. Za taa cel be{e izgotvena ispitna programa, vo koja bea sodràni najzna~ajnite podatoci i infomacii {to sekoj iden agent treba da gi znae, kako vo vrska so vkupniot penziski sitem, taka i vo vrska so vtoriot stolb. Vo ramkite na ispitnata programa posebno vnimanie be{e posveteno na za~lenuvaweto vo penziskite fondovi i na kategoriite na ~lenstvo utvrdeni vo zavisnost od vozrasta i rabotniot sta` na osigurenikot. MAPAS organizira{e i obuka za pretstavnici na dvete dru{tva so cel tie da go prenesat svoeto znaewe do indnite kandidati za agenti. Ispitot be{e organiziran vo tri ispitni sesii: juli, avgust i septemvri. Vkupniot broj prijaveni kadidati za trite sesii iznesuva{e 2664, od koi 2037 go polagaa ispitot, dodeka istiot go poloìa 1705 kandidati. Stepenot na uspe{nost za trite ispitni sesii iznesuva{e 83.7%. Vo Registarot na agenti {to go vodi MAPAS bea registrirani vkupno 1649 agenti. IIfondovi

Vo ramkite na svoite nadle`nosti, MAPAS vr{e{e kontinuirana kontrola na rabotite na marketing na dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi. Soglasno Zakonot za zadolìtelno kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe, MAPAS gi odobruva site marketing materijali na dru{tvata pred nivnoto objavuvawe, so {to preventivno deluva vo pravec na fer i objektivno informirawe na javnosta. Vo tekot na celiot period na za~lenuvaweto vo vtoriot stolb MAPAS gi slede{e dru{tvata i dava{e zabele{ki i komentari na materijalite za marketing. MAPAS go slede{e objavuvaweto i emituvaweto na reklamniot materijal, intervjuata i izjavite na odgovornite lica na dru{tvata, kako i nastanite {to gi organiziraa dru{tvata za vreme na marketin{kata kampawa. Bea izdadeni nad 60 odobrenija za upotreba na marketing materijali, me|u koi bro{uri, reklamni liv~iwa, televiziski i radio reklami, oglasi vo dnevniot pe~at itn. Agencijata izdade pet nalozi za zapirawe na marketing materijal za dadeni intervjua i izjavi od strana na odgovornite lica na dru{tvata, tri nalozi za


8

zapirawe na neodobreni marketing materijali i edno re{enie za zapirawe na marketing materijal.

Od registarot na agenti bea izbri{ani 8 agenti poradi vr{ewe marketing

vo rab

APAS izvr{i kontrola vo 73 filijali na delovnite sorabotnici na dru{tv

on krajot na mesec oktomvri MAPAS izvr{i kontrola na dogovorite za ~lenst

o cel za{tita na interesite na ~lenovite na penziskite fondovi, MAPA

MAPAS postapuva{e i po poplaki od ~lenovi na penziskite fondovi i preze

MAPAS izdade 11 opomeni do dru{tvata, od koi 2 za nepo~ituvawe na zakon

otni prostorii na penziski ovrznici (rabotodava~i) i poradi davawe neto~ni informacii na osigurenici. MAPAS dostavi izvestuvawa do 850 obvrznici, vo koi be{e ukaàno na zakonskite odredbi povrzani so marketingot na penziskite fondovi, potpi{uvaweto na dogovori za ~lenstvo i obvrskite na rabotodava~ite. MAPAS dostavi vakvi izvestuvawa i do filijalite na delovnite sorabotnici na dru{tvata, kako i do site rabotodava~i vo ~ii rabotni prostorii be{e utvrdeno vr{ewe raboti na marketing.

Mata, vo tekot na koja se proveruva{e dali se po~ituvaat odredbite na

Pravilnikot za na~inot i postapkata na marketingot na penziskite fondovi. Pri toa be{e proveruvano dali vo prstoriite vo koi se vr{i marketingot se postaveni oglasni tabli so propi{anite podatoci, dali na potencijalnite ~lenovi & m e staven na uvid statut na dru{tvoto, kakov e na~inot na popolnuvawe na dogovorite za ~lenstvo i na~inot i intervalite na dostavuvawe na dogovorite do dru{tvata. Kontroli bea izvr{eni vo Skopje, [tip, Veles, Prilep, Bitola, Ohrid, Struga, Resen, Tetovo, Gostivar i Ki~evo. Za utvrdenite nepravilnosti vo 40 filijali, MAPAS donese 4 re{enija za otstranuvawe na nepravilnostite.

Kvo sklu~eni vo periodot od 20.09.2005 godina do 20.10.2005 godina. Pri toa ne

bea konstatirani nepravilnosti vo popolnuvaweto na dogovorite za ~lenstvo. SS se obrati do osigurenicite za koi be{e oceneto deka nivnata odluka za

za~lenuvawe vo privaten penziski fond treba da se preispita. Se raboti za onie osigurenici koi sklu~ile dogovori za ~lenstvo vo vtoriot stolb, a imaat nad 15 godini raboten sta` ili se na vozrast nad 50 godini (maì) i 45 godini (èni). Celta na ova obra}awe be{e da se preispita nivnata informiranost vo vrska so karakteristikite na reformiraniot penziski sistem i podetalno da im se objasnat faktorite koi vlijaat na odlukata za vlez vo noviot sistem, osobeno o~ekuvanata penzija presmetana so kalkulatorot na MAPAS. Od ovie obra}awa proizlegoa pove}e barawa za raskinuvawe na dogovori za ~lenstvo poradi neisplatlivosta na ~lenovite da preminat vo sistemot so dva stolba, za {to ne bile soodvetno informirani od strana na agentite na dru{tvata. Za barawata na licata, na koi pove}e im se isplati da ostanat vo sistemot so eden stolb spored presmetkite na MAPAS, bea doneseni re{enija za bri{ewe od Registarot na ~lenovi vo vtoriot stolb. Isto taka, MAPAS otpo~na postapka za bri{ewe od Registarot na agenti na onie agenti, koi sklu~ile dogovor so ovie lica.

ma{e soodvetni merki soglasno konstatiranite nepravilnosti.

ski predvideniot rok za otpo~nuvawe so rabotite na marketing i 3 za nepo~ituvawe na zakonskite odredbi povrzani so rabotite na marketing na


9

dru{tvata. Dve opomeni bea izdadeni poradi aktivnosti na dru{tvoto povrzani so koristewe na neodobreni presmetki za idna penzija i edna opomena pred pokrenuvawe na postapka pred nadleèn organ poradi sklu~uvawe na dogovori za ~lenstvo bez podnesok za raskinuvawe od strana na agenti na dru{tvoto. Dve opomeni bea izdadeni za upotreba na neodobren marketing materijal i edna opomena za spre~uvawe na izvr{uvawe na najavena kontrola.

MAPAS podnese edno barawe za poveduvawe na prekr{o~na postapka

protiv

III.2 Doneseni podzakonski i drugi akti

Vo tekot na izve{tajniot period stru~nata slu`ba na MAPAS, so poddr{ka na po

odzakonski akti doneseni vo tekot na 2005 godina:

. Pravilnik za na~inot i postapkata za vr{ewe na nabavki od mala vrednost;

formata i sodrìnata na osnovnite

te smetki vo smetkovniot plan na

ici vo

ik za na~inot na izvestuvawe na Agencijata za supervizija na

ite; i

nov pravilnik).

agent i dru{tvo poradi koristewe neodobreni presmetki za idna penzija (nepo~ituvawe na ~len 75 stav (1) i (2) od Zakonot za zadolìtelno kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe, koj se odnesuva na zabranata za davawe na neto~ni ili pogre{ni informacii i informacii za idnite investicioni rezultati na penziski fond od strana na penziskite fondovi i dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi, licata povrzani so niv, agentite i vrabotenite vo dru{tvata).

ve}e stranski i doma{ni eksperti, rabote{e na izgotvuvaweto na podzakonskite akti {to treba{e da se donesat po zavr{uvaweto na javniot tender za dodeluvawe dozvoli za osnovawe na dru{tva za upravuvawe so penziski fondovi. Pokraj ovie akti, MAPAS rabote{e i na izmeni i dopolnuvawa na del od postojnite akti zaradi nivno usoglasuvawe so praktikata {to proizleguva od razvojot na delovnite procesi.

P

1

2. Pravilnik za individualni smetki;

3. Pravilnik za smetkoven plan, finansiski izve{tai i dopolnitelnite izve{tai na penziskiot fond (poradi zna~ajni promeni se nosi nov pravilnik);

4. Pravilnik za sodrìnata na oddelnipenziskite fondovi (poradi su{tinski promeni se nosi nov pravilnik);

5. Pravilnik za na~inot i postapkata za raspredelba na osigurenpenziski fondovi i za na~inot i postapkata za ~lenstvo vo penziski fond so Upatstvo;

6. Pravilnkapitalno finansirano penzisko osiguruvawe od strana na dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi so Tehni~ko upatstvo;

7. Pravilnik za kriteriumite za rangirawe na sub ~uvar

8. Pravilnik za nadomestoci (poradi zna~ajni promeni se nosi


10

Doneseni bea i slednite upatstva i instrukcii:

1. Instrukcija za sodrìna na Statut na penziski fond;

finansiski izve{tai

eting na dru{tvata za

od individualna smetka ili podsmetka na

a za isplata na sredstva vo slu~aj na smrt na ~len na penziski fond

o forma na nacrti i predlozi, MAPAS gi izgotvi slednite podzakonski akti:

avilnikot za investirawe na

vata na penziskite fondovi (poradi zna~ajni

povlekuvawe i ukinuvawe na odobrenie za

ontrola vrz penziskiot fond od strana na

a

povlekuvawe

a

na~inot i rokot na vra}aweto na uplatenite sredstva vo

.Upatstvo za vodewe na smetkovodstvo i izgotvuvawe na2

na dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi;

. Stru~no upatstvo za postapuvawe po poplaki; 3

. Interno upatstvo za vr{ewe na kontrola za mark4upravuvawe so penziski fondovi;

. Instrukcija za prenos na sredstvata 5penziski fond vo Fondot na penziskoto i invalidskoto osiguruvawe na Makedonija;

. Instrukcij6koj nema ~lenovi na semejstvoto koi imaat pravo na semejna penzija;

V

1. Pravilnik za na~in i postapka za izbor na doma{ni brokerski ku}i od strana na dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi; 2.Pravilnik za izmenuvawe i dopolnuvawe na Prsredstvata na penziskite fondovi;

3. Pravilnik za procenka na sredstpromeni se nosi nov pravilnik);

4. Pravilnik za postapkata za upravuvawe so penziski fond;

5. Upatstvo za neposredna kAgencijata za supervizija na kapitalno finansiranoto penzisko osiguruvawe;

6. Pravila za postapkata za sproveduvawe na javen tender po ukinuvawe nodobrenieto za upravuvawe so penziski fond;

. Pravilnik za postapkata za upravuvawe so penziskiot fond po7ili ukinuvawe na odobrenieto za upravuvawe so penziski fond na dru{tvoto za upravuvawe so penziski fondovi;

. Pravilnik za prefrluvawe na ~lenovite na penziskiot fond vo slu~aj n8neuspe{en javen tender po ukinuvawe na odobrenieto za upravuvawe so penziskiot fond;

. Pravilnik za 9penziskiot fond od Buxetot na Republika Makedonija.


11

Vo tekot na 2005 godina pretstavnici na MAPAS u~estvuvaa i vo inicijativite za

II.3 Razvoj na delovnite procesi na MAPAS

Vo tekot na 2005 godina MAPAS posveti osobeno vnimanie na unapreduvawe na pre

Proces na kontrola na izdavawe licenci na agentite i razvoj na registar na

• na za~lenuvawe vo privatnite penziski fondovi rivatnite penziski

• a kontrola na nadomestocite {to }e gi naplatuvaat dru{tvata za

• ciskite aktivnosti i vrednuvaweto na

• vodstvoto i finansiskite izve{tai na

•

Za da se postignat aktivnostite povrzani so delovnite procesi, MAPAS vo tekot

APAS rabote{e i na precizirawe na na~inite na komunikacija so instit

izmeni i dopolni na Zakonot za zadolìtelno kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe. Kako rezultat na ovie inicijativi, Sobranieto na Republika Makedonija donese Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za zadolìtelno kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe (Slu`ben vesnik na RM br. 113 od 23 dekemvri 2005 godina). Isto taka, be{e izgotven i pre~isten tekst na Zakonot za zadolìtelno kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe (pre~isten tekst, „Slu`ben vesnik na RM” br.11 od 27 januari 2006 godina).

I

thodno definiranite delovni procesi i na nivnata implementacija. Glavnite delovni procesi na koi se rabote{e vo tekot na godinata bea:

•

agenti Proces

• Proces na naplata na pridonesi i nivna raspredelba vo pfondovi Proces nupravuvawe so penziski fondovi Proces na kontrola na investisredstvata na penziskite fondovi Proces na kontrola na smetkopenziskite fondovi i dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi Proces na kontrola na preminot od eden vo drug penziski fond

• Proces na kontrola na isplatata na penziite • Statisti~ko i analiti~ko izvestuvawe

na celata 2005 godina intenzivno rabote{e so stranski konsultant na usovr{uvawe na dizajnot na sekoj od gorenavedenite delovni procesi za vonterenska supervizija i na definirawe na tehni~kite (softverskite) specifikacii za nivna poddr{ka. Istovremeno be{e izvr{eno i aùrirawe i finalizirawe na dizajnot na delovnite procesi vo soglasnost so zakonskite promeni i izmenite na podzakonskite akti.

Muciite vklu~eni vo sistemot na zadolìtelno kapitalno finansirano

penzisko osiguruvawe preku precizirawe na na~inot na nivnoto tehni~ko vklu~uvawe vo vkupnite delovni procesi. Toa, prvenstveno, se odnesuva na dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi, Fondot na PIOM i Narodnata banka na Republika Makedonija kako ~uvar na imotot na penziskite fondovi. Zatoa, vo tekot na 2005 godina prodolì sorabotkata so Fondot na PIOM vo sferata na usoglasuvaweto na delovnite procesi povrzani so za~lenuvaweto vo privatnite penziski fondovi, raspredelbata na osigurenicite, raspredelbata na pridonesot i na~inot na elektronska komunikacija me|u dvete institucii vo reformiraniot penziski sistem. Isto taka, vo tekot na 2005 godina intenzivno se


12

rabote{e na vospostavuvaweto osnovi za komunikacija me|u ~uvarot i MAPAS, kako i me|u ~uvarot i dru{tvata za upravuvawe so penziskite fondovi.

MAPAS gi definira{e vidot, frekvencijata i na~inot na dostavuvawe na podato

procesi, se pristapi kon kreirawe i razvoj

te moduli, se vr{e{

i na kreirawe na modulite za poddr{

I.4 Izgradba na informati~kiot kapacitet na MAPAS

So sredstva od zaemot SPIL vo tekot na 2005 godina MAPAS go zapo~na svoeto

So prvata nabavka MAPAS ja opremi svojata kompjuterska sistem-sala, {to pretsтa

o pat na me|unaroden tender realiziliran preku SPIL, vo konkurencija od 6 po

ci i informacii od razli~ni izvori (Fondot na PIOM, dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi, ~uvarot na imot, Makedonskata berza, Komisijata za hartii od vrednost, drugi terminali i drugo) {to ‚ se potrebni za efikasno realizirawe na supervizorskata funkcija.

Po finaliziraweto na delovnite na softverskite re{enija/moduli za sekoj od delovnite procesi. Nivniot

razvoj be{e ovozmoèn preku sorabotkata na timot na MAPAS so timot na softverskata kompanija odbrana za realizacija na ovaa zada~a preku zaemot na Svetskata banka za implementacija na socijalnata za{tita - SPIL.

Po zavr{uvaweto na fazata na razvoj na sekoj od softverskie nivno testirawe vo koe, po potreba, bea vklu~uvani i soodvetnite

institucii (dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi, Fondot na PIOM, itn). Na toj na~in bea razvieni, testirani i operacionalizirani modulite za poddr{ka na delovnite procesi povrzani so agentite na dru{tvata i za kontrola na za~lenuvaweto vo privatnite penziski fondovi, koi bea od su{tinsko zna~ewe za po~etokot na za~lenuvaweto vo reformiraniot penziski sistem vo mesec septemvri 2005 godina. Tie, isto taka, pretstavuvaa osnova za implementacija na reformiraniot sistem i po~etokot na uplatata na pridonesite vo privatnite penziski fondovi vo mesec januari 2006 godina.

Vo tekot na 2005 godina se rabote{e ka na ostanatite delovni procesi za vonterenska supervizija: raspredelba

na pridonesot, premin od eden vo drug penziski fond, nadomestoci, kontrola na smetkovodstvoto, investirawe na sredstvata na penziskite fondovi i isplata na penziite. Na krajot na 2005 godina pogolemiot del od ovie moduli be{e zavr{en i se nao|a{e vo faza na testirawe ili se rabote{e na negovo finalizirawe. II

opremuvawe so neophodniot hardver i softver. Dve nabavki se celosno realizirani, dodeka edna e otpo~nata i }e se finalizira vo 2006 godina.

vuva podato~en centar vo koj }e bidat smesteni kompjuterskite server ma{ini i drug hardver potreben za hostirawe na informacioniot sistem za kontrola na vtoriot penziski stolb. Se raboti za pridru`na oprema koja ovozmoùva funkcija na centarot spored relevantnite doma{ni i me|unarodni standardi i pravila za podato~ni centri, vklu~uvaj}i za{tita od poàr, provala, dejonizacija, pad na elektri~en napon i odrùvawe na konstantna temperatura i vla`nost vo prostorijata. Isto taka, so nabavkata se obezbedi i ku}i{te za smestuvawe na serverite, kako i licenci za softver za za{tita na sistemot.

Pnuduva~i od SAD, Hrvatska, Bugarija, Ungarija i Makedonija, be{e odbrana

kompanija za razvoj na najva`niot del od infomati~kiot sistem - softverot za


13

vonterenska supervizija na vtoriot penziski stolb. Realizacijata na proektot zapo~na vo mesec juli i s† u{te e vo tek. Uspe{no e zavr{en pogolemiot del od proektot i celosno se imlementirani pove}eto od delovnite procesi.

Na po~etokot na mesec dekemvri preku SPIL be{e objaven me|unaroden

tender

II.5 Aktivnosti za informirawe i edukacija na javnosta vo vrska so

Po~nuvaj}i od vtorata polovina na avgust 2005 godina, MAPAS go

intenz

III.5.1 Aktivnosti poddràni od drugi institicii

za pribirawe ponudi za nabavka na hardverska oprema koja }e ovozmoì hostirawe na aplikativniot, operativniot i podato~niot del od informati~kiot sistem na MAPAS. Vo opremata, pokraj serverskite ma{ini, vleguvaat i uredi za arhivirawe i za{tita na podatocite, licenci za operativniot sistem i za sistemot za upravuvawe so bazi na podatoci, kako i personalni kompjuteri za vrabotenite vo MAPAS. Pribiraweto na ponudite zavr{uva vo januari 2006 godina, po {to }e se pristapi kon evaluacija na ponudite i proglasuvawe na najpovolniot ponuduva~. Hardverot za MAPAS e proektiran i dimenzioniran da ovozmoì nepre~ena i kvalitetna rabota na informacioniot sistem i uspe{en i neprekinat tek na delovnite procesi. Kon krajot na 2005 godina MAPAS dostavi barawe/specifikacija do Svetskata Banka za nabavka na usluga za iznajmuvawe na linija so Internet konekcija. Ovaa nabavka }e ovozmoì soodveten pristap do sistemot na MAPAS od strana na involviranite institucii vo vtoriot penziski stolb preku javnata Internet mreà preku vrska so precizno dimenzioniran kapacitet koj }e ovozmoì nepre~eno odvivawe na delovnite procesi na MAPAS i kontrola na penziskite dru{tva. Ireformata na penziskiot sistem

ivira{e informiraweto i edukacijata na javnosta vo vrska so reformata na penziskiot sistem. Vo nedostig na sopstveni sredstva, najgolemiot del od informativnata kampawa na MAPAS be{e finansiski poddràna od Proektot na USAID za jaknewe na finansiskiot sektor vo Makedonija. Vo ramkite na ovaa svoja funkcija, MAPAS realizira{e nekolku vidovi aktivnosti.

Vo sorabotka so Stopanskata komora na Makedonija bea organizirani

Vo Skopje be{e izvr{ena prezentacija za vrabotenite vo javniot sektor

MAPAS, vo sorabotka so FPIOM, izvr{i tri obuki za pretstavnicite

prezentacii za rabotodava~ite od privatniot sektor vo Skopje i vo pette regionalnite centri na Stopanskata komora vo [tip, Strumica, Tetovo, Ohrid i Bitola so cel da se educiraat odgovornite lica od organizacionite edinici za ~ove~ki resursi, vrabotenite vo pravnite sektori i sektorite za smetkovodstvo za natamo{no informirawe na nivnite vraboteni. (ministerstva i javni institucii). Na prezentacijata bea pokaneti odgovornite lica od organizacionite edinici za ~ove~ki resursi, vrabotenite vo pravnite sektori i sektorite za smetkovodstvo i finansii. na podra~nite edinici na Fondot na PIOM so cel tie da moàt soodvetno da gi


14

prenesat informaciite za reformata do zainteresiranite lica koi doa|aat vo Fondot.

Vo tekot na prezentaciite MAPAS vr{e{e distribucija na informativni listovi, bro{uri i posteri za informirawe i edukacija na vrabotenite so cel istite da bidat iskoristeni za informirawe na osigurenicite. III.5.2 Vospostavuvawe na usluga na povikuva~ki (”kol”) centar

So poddr{ka na zaemot SPIL od Svetskata banka, na 4 noemvri 2005 godina

vo funkcija be{e stavena uslugata na povikuva~ki centar so besplaten telefonski broj, na koj site zainteresirani gra|ani moèa da se javat i da se informiraat za za~lenuvaweto vo vtoriot stolb na penziskiot sistem. Ovaa aktivnost be{e rakovodena od MAPAS i pretstavuva{e u{te eden na~in za ostvaruvawe na kontakt, informirawe i edukacija na javnosta. Povikuva~kiot centar }e funkcionira vkupno 6 meseci.

III.5.3 Neposredno informirawe vo kompanii MAPAS ostvari poseta na 13 kompanii od Republika Makedonija koi pobaraa poneposredno informirawe za penziskata reforma i za funkcioniraweto na vtoriot stolb na penziskiot sistem. Vo ramkite na vakvata sorabotka, akcent be{e staven na najgolemite rabotodava~i. Vo ramkite na posetata na kompaniite bea izvr{eni prezentacii za vrabotenite vo vrska so karakteristikite na dvostolbniot penziski sistem. III.5.4 Internet i aktivnosti po pat na elektronska po{ta MAPAS izgotvi serija informativni listovi na razli~ni temi od oblasta na reformata i, posebno, na vtoriot stolb na penziskiot sistem, koi bea objaveni na Internet ili bea distribuirani po pat na elektronska po{ta do obvrznicite i osigurenicite. Tie imaa za cel da pomognat vo procesot na donesuvawe na odlukite za vlez vo vtoriot stolb. Ovie informativni listovi im bea staveni na raspolagawe i na mediumite.

Internet stranicata na MAPAS be{e preuredena so cel da obezbedi vrska do informativnite listovi i da ovozmoì polesen pristap do informaciite za licata na koi toa im e potrebno. Informativnite listovi gi opfatija slednite sodrìni: Voved vo reformata; Kus pregled na karakteristikite na penziskata reforma; Sporedba me|u ednostolben i dvostolben penziski sistem; Dru{tva koi upravuvaat so penziskite fondovi; [to treba da se znae koga se odbira penziski fond; Koi se pravata na ~lenot na privaten penziski fond; Dali dvostolbniot penziski sistem e najdobra opcija za osigurenikot; Ulogata na supervizijata na penziskite fondovi. Na Internet stranicata be{e postaven i kalkulatorot za presmetka na idnata penzija, so koj, preku vnesuvawe na podatoci za osigurenikot, moè da se proceni isplatlivosta za premin vo dvostolbniot penziski sistem. Kalkulatorot be{e koristen i vo tekot na razli~nite prezentacii na MAPAS, kako i vo tekot na saemot FINEKSPO. Toj osobeno be{e koristen od strana na agentite na povikuva~kiot centar koi bea zadolèni da odgovaraat na pra{awata na gra|anite


15

vo vrska so isplatlivosta na preminot vo vtoriot stolb. Postavuvaweto na kalkulatorot na veb stranicata na MAPAS be{e edna od pri~inite za nejzinata posetenost vo tekot na 2005 godina od strana na nad 100,000 posetiteli. III.5.5 Sorabotka so mediumite

MAPAS organizira{e i odrà seminar za novinari pod naslov Reforma na penziskiot sistem vo Republika Makedonija. Na seminarot bea prisutni pretstavnici od elektronskite i pe~atenite mediumi, koi imaa mo`nost poblisku da se zapoznaat so pri~inite za reformata na penziskiot sistem, strukturatata i instituciite na sistemot na zadolìtelno kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe, na~inot na negovoto funkcionirawe, za~lenuvaweto na osigurenicite vo privatnite penziski fondovi, kako i pridobivkite za poedinecot i sistemot koi proizleguvaat od reformiraniot penziski sistem.

MAPAS organizira{e 4 brifing sesii so novinarite. Brifinzite bea organizirani na na~in koj, pokraj prezentacii na pretstavnici na MAPAS, obezbeduva{e i dopolnitelen materijal za izvestuvawe na novinarite. Ovie brifinzi pretstavuvaa prodolùvawe na treningot za novinari odràn vo mesec maj 2005 godina vo Struga.

Pretstavnici na MAPAS bea gosti na programite na nacionalnite i

regionalnite elektronski mediumi, a bea dadeni i intervjua za pogolem broj pe~ateni mediumi od Republikata (Skopje, Bitola, Strumica, Kumanovo, Prilep).

Bea odràni i dve konferencii za pe~at.

III.5.6 Plateno oglasuvawe vo dnevniot pe~at Vo periodot na za~lenuvaweto vo penziskite fondovi, kako del od kampawata za informirawe i edukacija na javnosta na MAPAS, sekoja nedela bea objavuvani oglasi na razli~ni temi od oblasta na reformata, i toa: kus pregled na reformata na penziskiot sistem; kategorii na ~lenovi i rokovi za za~lenuvawe vo privatnite penziski fondovi; osvrt vrz dobrovolnoto za~lenuvawe vo vtoriot stolb; prava na ~lenovite na privatnite penziski fondovi i za{tita na nivnite sredstva; objava za povikuva~kiot centar; objava za kalkulatorot za procenka na penzijata koja osigurenicite bi ja dobivale od ednostolbniot vo sporedba so dvostolbniot penziski sistem.

Be{e izrabotena i informativna bro{ura za dvostolbniot sistem, koja

be{e distribuirana do 40.000 gra|ani od zemjata, kako i informativni posteri. III.5.7 U~estvo na FINEKSPO

MAPAS u~estvuva{e na êtvrtiot me|unaroden saem na finansii, delovni

mo`nosti i ekonomski razvoj, FINEKSPO 2005, {to se odrà vo periodot od 30 noemvri do 1 dekemvri 2005 godina na Skopskiot saem. Vo ramkite na ovaa saemska manifestacija, MAPAS vr{e{e promocija na reformata na penziskiot sistem preku neposreden kontakt so u~esnicite i zainteresiranite posetiteli na saemot.


16

III.6 U~estvo na konferencii i obuka na stru~niot kadar na MAPAS Vrabotenite vo MAPAS imaa mo`nost da go prodolàt svojot profesionalen trening preku u~estvo vo procesot na obuki i preku poseta na konferencii. Golem del od obukite bea organizirani so pomo{ na proektite na USAID, kako i preku koristewe na sredstva od zaemot SPIL na Svetskata banka. III.6.1Obuka vo zemjata

Vraboteni od MAPAS imaa mo`nost da pominat pove}e obuki vo zemjata. Obukata od oblasta na odnosite so javnost organizirana od Londonskata {kola za odnosi so javnosta ja pomina liceto odgovorno za odnosi so javnosta.

Seminarot organiziran od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na

Luksemburg vo sorabotka so Ministerstvoto za finasii na Republika Makedonija na tema povrzana so me|unarodnite finansiski pazari go posetija pretstavnici na MAPAS.

Vo organizacija na Institutot na Svetskata banka be{e oràna obuka so

metodot na dale~insko u~ewe na temite „Administracija na penziite vo Jugoisto~na Evropa i Azija” i „Regulativa za smetkovodstvo i revizija”. Na obukata prisustvuvaa pove}e vraboteni od MAPAS.

Na po~etokot na 2005 godina proektot na USAID - FSVC - organizira{e

obuka za MAPAS {to ja izvr{ija pretstavnici od eden od privatnite penziski fondovi i od Agencijata za supervizija na penziski fondovi i osiguruvawe na Hrvatska. So obukata be{e ovozmoèno prenesuvawe na iskustvata od oblasta na sistemot so dva stolba na privatniot sektor i na supervizijata na penziskite fondovi od Hrvatska.

Prestavnici od MAPAS u~estvuvaa i na kursot za usoglasuvawe so

evropskoto zakonodavstvo od oblasta na upravuvaweto so rizicite, {to vo tekot na dekemvri 2004 i fevruari 2005 godina be{e organiziran od strana na Ministerstvoto za finansii na Republika Makedonija i Evropskata agencija za rekonstrukcija.

III.6.2 Me|unarodna konferencija vo Skopje

Vo organizacija na Proektot na USAID za jaknewe na finansiskiot sektor,

vo juni 2005 godina vo Skopje se odrà Me|unarodnata konferencija “Predizvici vo vodeweto na penziskite reformi na Balkanot”, na koja zedoa u~estvo pove}e od 100 lica odgovorni za strate{ki pra{awa, administrirawe i regulirawe na penziskite sistemi od balkanskite zemji. Na konfrenecijata aktivno u~estvo imaa i pretstavnicite na MAPAS. III.6.3 Obuka vo stranstvo i u~estvo na konferencii

Pretstavnici na MAPAS u~estvuvaa na koferencijata na tema Razvoj na penziskite reformi: iskustvoto na Bugarija i regionalnite perspektivi {to se


17

odrà vo Sofija, Republika Bugarija. Na konferencijata be{e izvr{ena prezentacija na penziskata reforma vo Republika Makedonija.

Vo Va{ington, SAD se odrà redovnata konferencija na tema Dogovorno

{tedewe vo organizacija na Svetskata banka, na koja u~estvuvaa dvajca pretstavnici od MAPAS.

Pretstavnici na MAPAS bea na studiski prestoj vo Var{ava, Polska,

organiziran od strana na proektot na USAID – FSVC. Tematski, prestojot be{e posveten na razvojot na funkcijata ~uvar na imotot na penziskite fondovi.

Be{e organizirana i poseta na HAGENA, Zagreb, Hrvatska, organizirana

od strana na istiot proekt na USAID, ~ija cel be{e zapoznavawe so sekojdnevnata rabota i iskustvata na instituciite koi se vklu~eni vo sistemot na zadolìtelno kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe na Republika Hrvatska.

Pretstavnici na MAPAS u~estvuvaa vo osumnedelnata programa na tema

Upravuvawe so rizici kaj penziskite i fondovite za zdravstveno osiguruvawe na Univerzitetot Viskonsin vo La Kros, SAD. Programata vklu~uva{e temi vo vrska so finansiskite pazari i institucii vo SAD, korporativnite finansii, portfolio menaxmentot i derivativnite finansiski instrumenti.

Za obuka na informati~kiot kadar na MAPAS be{e ovozmoèna poseta na

dva seminara vo Velika Britanija od oblasta na bazite na podatoci, {to ovozmoì steknuvawe na kvalitetno predznaewe vo delot na proektirawe i administrirawe na baza na podatoci za informacioniot sistem na MAPAS, kako i za kontinuirana poddr{ka na delovnite procesi.

Vo Cavtat, R.Hrvatska, se odrà ~etvrtata Me|unarodna konferencija vo

organizacija na HAGENA na tema “Penziski fondovi, pazar na kapital i finansisko opkruùvawe”. Na konferencijata u~estvuvaa i pretstavnici od MAPAS koi izvr{ija prezentacija na aktuelnite sostojbi na penziskata reforma vo Republika Makedonija.

Pretstavnici na MAPAS u~estvuvaa na Tretiot me|unaroden simpozium

“Zna~ewe i odgovornost na aktuarot vo ureduvaweto na pazarot na osiguruvawe” vo organizacija na zdruènito na aktuarite na Srbija, koj se odrà na Kopaonik, Srbija i Crna Gora. Na ovaa konferencija pretstavnicite na MAPAS izvr{ija prezentacija na tema “Aktuarski prokecii za penziskata reforma vo Makedonija”. III.7 Me|unarodna sorabotka

III.7.1 Sorabotka so institucii od Republika Albanija

Albanskata delegacija sostavena od pretstavnici na Inspektoratot na privatni penziski fondovi be{e vo studiska poseta na MAPAS, vo tekot na koja makedonskite doma}ini gi prenesoa na albanskite kolegi svoite iskustva od voveduvaweto na vtoriot stolb na penziskiot sistem. Za ~lenovite na albanskata delegacija bea organizirani i poseti na Narodnata banka na Makedonija kako ~uvar


18

na sredstvata na penziskite fondovi i Fondot na penziskoto i invalidskoto osiguruvawe na Makedonija.

III.7.2 Sorabotka so institucii od Republika Hrvatska

Na 11 noemvri 2005 godina vo Skopje se odrà trkalezna masa na koja prisustvuvaa pretstavnici na Agencijata za supervizija na penziski fondovi i osiguruvawe - HAGENA od Republika Hrvatska, pretstavnici na MAPAS i na dvete dru{tva za upravuvawe so penziski fondovi. Tema na trkaleznata masa be{e „Iskustvata od implementacijata na penziskata reforma vo Republika Hrvatska”. Po zavr{uvaweto na trkaleznata masa dvete agencii potpi{aa Memorandum za razmena na informacii i tehni~ka sorabotka. Na ovoj na~in be{e oficijalizirana dosega{nata uspe{na sorabotka me|u dvete agencii.

III.7.3 Sorabotka so institucii od Republika Bugarija

Vo ramkite na sorabotkata so Komisijata za finansiski nadozor na Republika Bugarija, be{e organizirana poseta na pretstavnici na MAPAS, na Direkcijata za supervizija na penziski fondovi na Bugarija. Kon krajot na godinata, vo organizacija na MAPAS, vo Skopje se odrà sredba na pretstavnici na Asocijacijata na dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi i na dru{tvoto za upravuvawe so penziski fondovi Alianc od Republika Bugarija, so pretstavnici na dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi od Republika Makedonija. Celta na sredbata be{e prezentacija na iskustvata na dru{tvata od Republika Bugarija vo po~etokot na rabotata, kako i predizvicite za idninata.

III.7.4 Sorabotka so Republika Srbija i Crna Gora

Vo mesec juni 2005 godina delagcija od Republika Srbija i Crna Gora, sostavena od pretstavnici na Narodnata banka, Komisijata za hartii od vrednost, Aktuarskata edinica pri Ministerstvoto za finansii i pretstavnici od proektot na USAID za penziska reforma, gi posetija MAPAS, Fondot na PIOM i ûvarot na imot na penziskite fondovi od Republika Makedonija. Celta na posetata be{e prenesuvawe na makedonskoto iskustvo za po~etocite na penziskata reforma, strukturata na sistemot na penziskoto i invalidskoto osiguruvawe i instituciite koi se vklu~eni vo reformata na penziskiot sistem.

IV. Sostojbi vo kapitalno finansiranoto penzisko osiguruvawe

Vo 2000 godina postaveni se osnovite na vkupniot penziski sistem kako

trostolben penziski sistem koj e del od socijalnoto osiguruvawe. Prviot stolb go pretstavuva osiguruvaweto vrz osnova na generaciska solidarnost. Vtoriot stolb pretstavuva zadolìtelno kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe. Tretiot stolb }e pretstavuva dobrovolno kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe.

Penziskiot sistem na Republika Makedonija e ureden so Zakonot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe (Sl. Vesnik na RM br. 80/93, 3/94, 14/95, 32/96, 24/00, 96/00, 5/01, 50/01, 85/03, 40/04, 5/05 i 101/05), Zakonot za zado`litelno


19

kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe (Sl. vesnik na RM br. 29/02, 85/03, 40/04 i 113/05) i podzakonskite akti koi ja dorazrabotuvaat soodvetnata oblast.

Nadle`ni institucii za predlagawe na zakonski i donesuvawe na podzakonski akti se Ministerstvoto za trud i socijalna politika, Fondot na penziskoto i invalidskoto osiguruvawe na Makedonija i Agencijata za supervizija na kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe. Ministerstvoto za trud i socijalna politika e kreator na penziskata politika, Fondot na PIOM vr{i sproveduvawe na penziskoto i invalidskoto osiguruvawe, vklu~itelno i naplata na pridonesite za dvata stolba i nivna raspredelba me|u prviot i vtoriot stolb, dodeka Agencijata vr{i supervizija na raboteweto na dru{tvata i penziskite fondovi, kako i za{tita na interesite na ~lenovite. Vo prvite pet godini od funkcioniraweto na sistemot zna~ajna uloga vo vtoriot stolb ima i Narodnata banka na Republika Makedonija kako ~uvar na sredstvata na penziskite fondovi.

Vo ramkite na zadolìtelnoto kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe dodeleni se dozvoli na dve dru{tva za upravuvawe so penziski fondovi, koi upravuvaat so po eden penziski fond i imaat odobrenija za upravuvawe so penziski fond za period od 10 godini. Toa se AD za upravuvawe so penziski fondovi NOV PENZISKI FOND Skopje, koe upravuva so NOV PENZISKI FOND – Otvoren penziski fond i KB Prvo dru{tvo za upravuvawe so penziski fondovi AD Skopje koe upravuva so KB Prv otvoren penziski fond – Skopje. Osnova~i na NOV PENZISKI FOND AD Skopje se Nova Qubqanska banka DD Qubqana, Republika Slovenija, koja u~estvuva so 51% vo kapitalot na dru{tvoto i Tutunska banka AD Skopje, Republika Makedonija, koja u~estvuva so 49%. Osnova~kiot kapital na dru{tvoto iznesuva 1.5 milioni evra. Osnova~i na KB Prvo dru{tvo za upravuvawe so penziski fondovi AD Skopje se Prva pokojninska dru`ba DD Qubqana, Republika Slovenija, koja u~estvuva so 51% vo kapitalot na dru{tvoto i Komercijalna banka AD Skopje, Republika Makedonija, koja u~estvuva so 49% vo kapitalot. Osnova~kiot kapital na dru{tvoto iznesuva 1.5 milioni evra.

Vo mesec juni 2005 godina dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi zapo~naa so aktivnostite za upravuvawe so penziski fondovi preku po~etokot na rabotite na marketingot. Vo mesec septemvri dru{tvata zapo~naa so sklu~uvaweto na dogovori za ~lenstvo. Spored zakonot, site osigurenici vraboteni za prv pat po 1 januari 2003 godina se zadolìtelni ~lenovi na dvostolbniot sistem, dodeka osigurenicite vraboteni za prv pat pred 1.1.2003 godina imaat pravo na dobrovolen izbor za vlez vo dvostolbniot sistem. Na 31 dekemvri 2005 godina zavr{i za~lenuvaweto na dobrovolnite ~lenovi, dodeka procesot na za~lenuvawe na zadolìtelni ~lenovi prodolùva da se odviva soglasno zakonskite rokovi za izbor na penziski fond i za~lenuvawe. Po isklu~ok, dobrovolnite ~lenovi koi vo tekot na periodot za izbor na penziski fond (20.09.2005 g. do 31.12.2005 g.) ne rabotele, moàt da potpi{at dogovor za ~lenstvo po nivnoto povtorno vrabotuvawe. Zadolìtelnite ~lenovi koi ne potpi{ale dogovor za ~lenstvo vo tekot na periodot na izbor na penziski fond, po istekot na toj rok ostanuvaat ~lenovi na penziskiot fond vo koj bile raspredeleni od strana na MAPAS spored metodata na slu~aen izbor.


20

So ogled na faktot {to vo po~etniot period na za~lenuvaweto be{e vr{eno dnevno uto~nuvawe na evidencijata za ~lenovi od strana na MAPAS, dru{tvata i Fondot na PIOM, statisti~kite podatoci za ~lenstvoto se odnesuvaat na sostojbata na 31 mart 2006 godina. Pokraj ~lenovite koi potpi{ale dogovor za ~lenstvo, vklu~eni se i osigurenicite koi od strana na MAPAS se vremeno ili trajno raspredeleni vo eden od penziskite fondovi

Penziski fond Dobrovolni Zadolìtelni

So dogovor Raspredeleni Vkupno VkupnoNPF 25.772 16.460 7.466 23.926 49.698

KB Prv 31.484 17.959 6.702 24.661 56.145

VKUPNO 57.256 34.419 14.168 48.587 105.843

Vkupniot broj na ~lenovi koi se za~lenija vo penziskite fondovi zaklu~no so 31 mart 2006 godina iznesuva 105.843. Od niv 57.256 ili 54% se dobrovolni ~lenovi, dodeka 48.587 ili 46% se zadolìtelni ~lenovi. Od zadolìtelnite ~lenovi 34.419 ~lena potpi{ale dogovor za ~lenstvo, dodeka 14.168 ~lenovi nemaat potpi{ano dogovor i se raspredeleni od strana na MAPAS. Procesot na za~lenuvawe se odviva{e postepeno. Vo slednata tabela e prikaàn pregled na potpi{uvaweto na dogovori po meseci.

NPF KB PRV Vkupno VKUPNO

dobrovolni zadolìtelni dobrovolni zadolìtelni dobrovolni zadolìtelni

do 30.09.2005g. 2872 2412 3884 2353 6756 4765 11521

do 31.10.2005 G. 9052 7032 10651 6472 19703 13504 33207

do 30.11.2005 g. 13774 9977 16316 9357 30090 19334 49424

do 31.12.2005 g. 25786 15862 31616 15849 57402 31711 89113

VKUPNO 41648 47465 89113

Starosnata struktura na ~lenovite na dvostolbniot penziski sistem e prikaàna vo slednata tabela.

Vozrast Zadolìtelni Dobrovolni Vkupno DO 20 GODINI 3.197 40 3.237 OD 21 DO 25 GODINI 18.598 4.947 23.545 OD 26 DO 30 GODINI 16.109 18.512 34.621 OD 31 DO 35 GODINI 6.609 20.808 27.417 OD 36 DO 40 GODINI 2.706 9.768 12.474 OD 41 DO 45 GODINI 1.029 2.662 3.691 46 I POVE]E 351 525 876 VKUPNO 48.599 57.262 105.861


21

Analizata na vozrasnata struktura na ~lenovite pokaùva deka okolu 90.000 ~lenovi se mladi lica, na vozrast do 35 godini, dodeka okolu 15.000 ~lenovi se nad taa vozrast.

So ogled na toa {to edna od osnovnite zada~i na MAPAS e za{tita na interesite na ~lenovite na penziskite fondovi, be{e izvr{ena analiza na vozrasta i prethodniot sta` na osigurenicite koi potpi{ale dogovori za ~lenstvo. Pri toa, posebno vnimanie be{e posveteno na osigurenicite za koi se smeta deka ne e povolno za~lenuvawe vo vtoriot stolb poradi nivnata vozrast (nad 45 godini za èni i nad 50 godini za maì) ili poradi dolgiot raboten sta` (nad 15 godini). Be{e utvrdeno deka 1970 ~lenovi spa|aat vo edna od ovie kategorii, {to pretstavuva 1.9% od vkupno registriranite ~lenovi. MAPAS pristapi kon proverka na za~lenuvaweto na ovie lica so cel poedine~no da im ukaè deka nivnoto za~lenuvawe vo vtoriot stolb e nepovolno za nivnite idni penzii. MAPAS telefonski ili pismeno stapi vo poedine~en kontakt so ovie lica za da proveri dali vo tekot na za~lenuvaweto tie bile dovolno informirani za ~lenstvoto vo vtoriot stolb, pri {to im be{e potencirano deka predvid treba da se imaat faktorite koi najmnogu vlijaat na odlukata, osobeno o~ekuvanata penzija presmetana so kalkulatorot na MAPAS. Na ovie osigurenici im be{e pojasnuvano deka obra}aweto na MAPAS ne zna~i deka tie treba da go raskinat dogovorot, no dokolku smetaat deka ja donele odlukata bez potrebnite informacii, }e moàt da podnesat barawe za raskinuvawe na dogovorot za ~lenstvo do dru{tvoto i do MAPAS. Vrz osnova na ovie kontakti, barawa za raskinuvawe na dogovorite podnesoa 237 ~lenovi. Raskinati se 122 dogovori, dodeka za ostanatite postapkata e vo tek.

V. Problemi so koi se soo~uva{e institucijata vo 2005 godina 1. Osnoven problem na MAPAS od samiot po~etok na nejzinoto osnovawe i funcionirawe e nedovolnata kadrovska ekipiranost. Treba da se ima vo predvid deka supervizijata na penziskite fondovi pretstavuva sosema nova stru~na disciplina vo Republika Makedonija, {to ‚ be{e doverena na edna mlada institucija, ~ij kapacitet treba{e vo golema merka da bide izgraden pred startot na dvosolbniot penziski sistem. Vo ovaa nasoka, be{e planirano postapno vrabotuvawe na neophodnite kadri, paralelno so voveduvaweto na soodvetnite delovni procesi od oblasta na supervizijata. Za sekoe rabotno mesto e planirana adekvatna obuka so cel, po~etokot na primenata na reformiraniot peziski sistem da bide sleden so potreben kadrovski kapacitet. Za àl, planiranata dinamika na vrabotuvawa ne be{e realizirana, a poradi toa, ne e zaokruèn ni procesot na edukacija na vrabotenite. Imeno, spored procedurite na edinstveniot izvor za finansirawe na obukite – proektot na Svetskata banka SPIL, dogovorno angaìranite lica (pogolemiot del od kadarot na MAPAS) ne moàt da bidat vklu~eni vo trening programite. Poradi toa MAPAS go gubi vremeto predvideno za izgradba na kapacitetot, dodeka dogovorno vrabotenite lica gubat interes za prodolùvawe na nivniot raboten anga`man vo MAPAS. Zaradi specifi~nosta na funkcijata na MAPAS, sekoj odliv na kadri e mo{ne rizi~en.


22

2. Relativno maliot obem na kampawa za informirawe i edukacija na javnosta, organizirana od strana na Ministerstvo za trud i socijalna politika kako nositel na reformata na penziskiot sistem, predizvika vo procesot na za~lenuvawe vo vtoriot stolb gra|anite, glavno, da se potprat na informaciite plasirani niz kampawata na privatniot sektor (dru{tvata za upravuvawe so penziski fondovi). Imaj}i ja vo predvid zakonskata obvrska za jaknewe na svesta na javnosta, MAPAS, so svojata skromna kamapawa finansirana od strana na Proektot na USAID za jaknewe na finansiskiot sektor vo Makedonija, napravi maksimalni napori da ja prezentira reformata pred javnosta. So ovaa kampawa koja se odviva{e vo poslednite nekolku meseci, za vreme na najbrojnoto za~lenuvawe, ne moè{e da se postigne soodvetno, odnosno neophodnoto informirawe na gra|anite za pravata i obvrskite od za~lenuvaweto vo reformiraniot penziski sistem nasproti potrebata i planiranata mediumska aktivnost. 3. Proektot za jaknewe na finansiskiot sektor vo Makedonija na USAID obezbedi sredstva za koordinacija na instituciite na penziskata reforma za periodot oktomvri 2003 - noemvri 2005 godina preku Ministerstvoto za trud i socijalna politika. Kooridnacijata se pokaà kako osobeno efikasen metod za obezbeduvawe visok stepen na usoglasenost na instituciite - u~esni~ki vo reformata na penziskiot sistem, vzaemna informiranost i realizacija na zaedni~ki planiranite ~ekori, {to mnogu pridonese za uspehot na nejzinata implementacija. Za àl, so zatvaraweto na ovoj proekt na USAID, prekina i koordinacijata me|u instituciite vo naj~ustvitelniot period na reformata, osobeno vo poslednite meseci na intenzivni podgotovki za implementacija na reformata na penziskiot sistem. 4. Zadocnetata nabavka na softverot i hardverot na MAPAS preku zaemot SPIL predizvika vondredni i dopolnitelni tro{oci za MAPAS, stesnuvawe na rokovite za implementacija i barawe na alternativni re{enija. MAPAS uspea da se soo~i so predizvicite na alternativite, no toa predizvika golemi poremetuvawa na planot za rabota, kako i uslo`nuvawe na rabotnite proceduri. Sli~en e i problemot so ostanatite nabavki od SPIL, koi ~esto pati se odvivaat bavno ili se realiziraat nadvor od planiraniot obem na uslugi, vremetraewe na uslugata ili brojot na potrebnite konsultanti.

VI.Zaklu~ni konstatcii Vo 2005 godina MAPAS uspe{no rabote{e i gi zavr{i najva`nite raboti za implementacija na dvostolbniot penziski sitem. Vo 2005 godina zavr{i tenderot za dobivawe dozvoli za osnovawe na dru{tva za upravuvawe so penziski fondovi, se osnovaa dve penziski dru{tva, se izdadoa dve dozvoli za upravuvawe so penziski fondovi, se podnesoa zakonski akti i se donesoa najgolemiot del od podazkonskite akti zaradi zaokruùvawe na implementacijata na Zakonot. So cel i vo idnina uspe{no da ja izvr{uva svojata so Zakon doverena funkcija, MAPAS ima potreba od pogolema poddr{ka i angaìranost od resornoto ministerstvo - Ministerstvo za trud i socijalna politika i od Ministerstvoto za finansii i toa vo nekolku segmenti:


23

• Kadrovsko doekipirawe na institucijata so soodveten stru~en kadar vo 2006 godina, koe e usloveno so dobivawe na soglasnost od Ministerstvoto za finansii;

• Prodolùvawe na koordinacijata na aktivnostite vo oblasta na reformata preku Sovetot za implementacija na reformata na penziskiot sistem;

• Obezbeduvawe sredstva za natamo{na edukacija i informirawe na javnosta za dvostolbniot penziski sistem, {to pretstavuva zakonska obvrska na MAPAS.

• Izmena na zakonskata regulativa vo smisla na osamostojuvawe na MAPAS kako vistinski regulatoren organ, nezavisen od izvr{nata vlast, sosglasno sli~ni tela vo Republika Makedonija.

* * *

Upravniot odbor na Agencijata za supervizija na kapitalno finansirano

penzisko osiguruvawe, na sednicata odràna na 20.04.2006 godina go usvoi Izve{tajot za raboteweto na Agencijata za 2005 godina. Br. 01-542/3 05.05.2006 godina S k o p j e Direktor , Pretsedatel na Upravniot odbor, Zorica Apostolska, s.r.

d-r Ana Pavlovska Daneva, s.r.


24

Prilog 1. ^lenovi na Upravniot odbor na MAPAS:

1. d-r Ana Pavlovska Daneva, pretsedatel 2. m-r Done Nikolovski, potpretsedatel 3. Aleksandar Gen~ov 4. Raim Bajrami 5. d-r Van~o Uzunov

Direktor na MAPAS: Zorica Apostolska Zamenik direktor na MAPAS: m-r Olga Mihajlova-Tikvarovska Rakovoditel na Praven sektor: Tatjana Stefanovska Rakovoditel na Sektor za istraùvawe: Biljana Petroska Rakovoditel na Sektor za administrativno-finansiski raboti i IT: Anastasija Trajkovska

Documents

Izve{taj za raboteweto na Agencijata za supervizija na ... · Aktivnosti za informirawe i edukacij a na javnosta vo vrska so reformata na penziskiot sistem (ili zadol`itelnoto kapitalno