Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
IZVE[TAJ ZA STRATEGISKA OCENA NA @IVOTNATA SREDINA
ZA
URBANISTI^KI PLAN ZA DEL OD SELO LOZOVO - URBAN BLOK 6 PLANSKI OPFAT ME\U UL. 1,
REGULIRAN VODEN TEK, MAGISTRALEN PAT M-5 VELES-[TIP I GRANICA NA URBAN OPFAT NA S.
LOZOVO
NACRT-VERZIJA
Skopje, 2011 godina
So cel navremeno da se sogledaat mo`nite negativni vlijanija vrz
`ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, kako i socio - ekonomskite
aspekti od realizacija na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-
Urban blok 6, Planski opfat me|u ul. 1, reguliran voden tek,
magistralen pat M-5 Veles-[tip i granica na urban opfat na selo
Lozovo soglasno ~len 65, stav 2 od Zakonot za `ivotna sredina („Sl.
Vesnik na RM” br. 53/2005, 81/2005, 24/2007, 159/2008, 83/2009 i 47/2010), se
nalo`i potrebata za sproveduvawe na Strategiska ocena na `ivotnata
sredina.
Izve{tajot za Strategiska ocena e potpi{an od Ekspert za
Strategiska ocena na vlijanieto vrz `ivotnata sredina (videno od
Kopija na sertifikat, dadeno vo prilog).
Vo podgotovkata na Izve{tajot za Strategiska ocena na vlijanie
vrz `ivotnata sredina u~estvuvaa:
\oko Dinev, dipl. in`. arhitekt, Qup~o Avramovski, dipl. ekonomist, Maja Kostova, ekolog-biolog, Emil Stojanovski, dipl. in`. za za{tita na `ivotna sredina, Igor Kukulovski, dipl. in`. za za{tita na `ivotna sredina, Aneta Tan~eva, administrator.
Enviro Resursi, DOO
Qup~o Avramovski
2
Vrz osnova na odredbite od Zakonot za `ivotna sredina na Republika Makedonija donesuvam: R E [ E N I E M-r \oko Dinev, diplomiran in`iner arhitekt, se opredeluva za ovlasten ekspert za izrabotka na strategiska ocena na `ivotna sredina za Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-Urban blok 6, Planski opfat me|u ul. 1, reguliran voden tek, magistralen pat M-5 Veles-[tip i granica na urban opfat na selo Lozovo. Obrazlo`enie: M-r \oko Dinev, diplomiran in`ener arhitekt, gi ispolnuva uslovite propi{ani vo odredbite od Zakonot za `ivotna sredina na Republika Makedonija soglasno Potvrda za ovlasten ekspert za strategiska ocena na `ivotnata sredina na proektite izdadena od Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe na Republika Makedonija.
Enviro Resursi, DOO
_________________
Qup~o Avramovski
3
4
5
6
7
8
Sodr`ina: Voved .............................................................................................. 11 1. Celi na Planskiot dokument ................................................... 15 1.1 Celi na za{tita na `ivotnata sredina ................................ 15 1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena ........................... 17 1.3 Upotrebena metodologija ......................................................... 18 1.4 Zakonodavna ramka ..................................................................... 20 1.5 Institucionalna ramka ............................................................ 23 1.6 Sodr`ina na Izve{tajot za Strategiska ocena na `ivotnata sredina ...................................................................... 24 1.7 Rezime ............................................................................................ 25 2. Pregled na planskiot dokument .............................................. 26 2.1 Osnovi na Planskiot dokument ............................................... 26 2.2 Planski opfat ............................................................................. 28 2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba ................................. 28 2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto ............................. .......... 28 2.2.3 Procent na izgradenost na zemji{te...................................... 28 3. Kratok opis i obrazlo`enie na planskite re{enija za izgradba na komunalna i soobra}ajna infrastruktura...... 29 3.1 Soobra}ajno povrzuvawe ........................................................... 29 3.2 Soobra}aen plan ......................................................................... 29 3.3 Vodosnabditelna mre`a ............................................................ 31 3.4 Fekalna kanalizacija ................................................................ 32 3.5 Elektroenergetska infrastruktura i PTT instalacii.... 33
4. 4.1
Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba so `ivotnata sredina ...................................................................... Karakteristiki na prostorot .................................................
34 34
4.1.1 Soobra}ajna povrzanost ............................................................ 34 4.1.2 Hidrotehni~ka struktura ......................................................... 35 4.1.3 Ekonomski osnovi ...................................................................... 37 4.1.4 Klimatski i mikroklimatski uslovi na regionot ............ 39 4.1.5 Koristewe i za{tita na zemjodelsko zemji{te .................. 40 4.1.6 Energetski izvori i energetska struktura .......................... 41 4.1.7 Naselenie ..................................................................................... 41 4.1.8 Prirodno nasledstvo ................................................................. 43 4.1.9 Kulturno - istorisko nasledstvo ............................................ 44 4.1.10 Industrija ..................................................................................... 45
4.2 Opis na sega{nata sostojba so `ivotna sredina vo planskiot opfat ..............................................................................................
47
4.2.1 Vozduh.............................................................................................. 47 4.2.2 Voda ................................................................................................ 49 4.2.3 Otpad .............................................................................................. 50 4.2.4 Bu~ava ............................................................................................ 51
4.3 Sega{na sostojba so `ivotnata sredina vo i okolu planskiot opfat ..........................................................................
52
5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument ....... 54 6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa ............. 55
9
7 Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite na `ivotnata sredina ...........................................................................................
57
7.1 Vlijanie vrz demografskiot faktor ..................................... 57 7.2 Vlijanie vrz ~ovekovoto zdravje ............................................. 57 7.3 Vlijanie vrz socio-ekonomskata sostojba ............................ 58 7.4 Vlijanie vrz kvalitetot na ambientniot vozduh ................ 58 7.5 Vlijanija vrz klimatski promeni ........................................... 59 7.6 Vlijanija predizvikano od zgolemena bu~ava ...................... 59 7.7 Vlijanija od vibracii ................................................................ 59 7.8 Vlijanija vrz kvalitetot na vodite ........................................ 59 7.9 Vlijanija vrz po~vata ................................................................ 60 7.10 Vlijanija vrz predelot .............................................................. 60 7.11 Vlijanija vrz kulturnoto nasledstvo ..................................... 60 7.12 Vlijanija vrz biodiverzitetot (flora i fauna) ................ 60 7.13 Vlijanija vrz materijalnite dobra ......................................... 61 7.14 Vlijanija po odnos na generirawe na otpad .......................... 61 7.15 Vlijanija od nesre}i i havarii ............................................... 61 8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe na zna~ajnite vlijanija vrz `ivotnata sredina od implementacija na planskiot dokument ................................ 63 9. Plan na merki za monitoring na `ivotnata sredina ......... 73 10. Netehni~ko rezime ..................................................................... 74 11. Prilozi ......................................................................................... 79 Lista na Nacionalna zakonska regulativa ................................................. 79 Lista na relevantni EU Direktivi .............................................................. 82 Dodatok ........................................................................................... 85 Koristena literatura ................................................................. 86
10
Voved
Spored Zakonot za Lokalna samouprava i novata administrativno-
teritorijalna podelba od 1996 godina, naselenoto mesto Lozovo e
sedi{te na novoformirana Op{tina Lozovo, oddelena od Op{tina Sveti
Nikole. Za ovoj vid naseleno mesto vo 1997 godina e izgotven Generalen
urbanisti~ki plan so planski period 1997-2007 godina, no so
razmisluvawa vo planiraweto se i za post planski period.
So analiza na prostorot koj go zafa}a ovoj urbanisti~ki plan, se
dobiva jasna slika za me|usebniot odnos na istiot so prirodnoto
opkru`uvawe kako i za negovata golemina, izgradenost i opremenost.
Za planskiot opfat za koj se raboti predmetniot Urbanisti~ki
plan ne postoi urbanisti~ka dokumentacija.
Celta na izrabotka na Urbanisti~kiot plan e slednata:
- Urbanizirawe na planskiot opfat kako del od Generalniot
urbanisti~ki plan za koj ne postoi odredena urbanisti~ka
dokumentacija;
- Dadeniot opfat planski da se razviva i usmeruva prema potrebite
na investitorot koi ja pokrenuva inicijativata za predmetnata
izrabotka na Urbanisti~ki plan a vo soglasnost so site zakonski
akti i Pravilnikot za pobliska sodr`ina i na~in na grafi~ka
obrabotka na urbanisti~kite planovi kako i Pravilnikot za
standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe;
- Usoglasuvawe na soobra}ajnata mre`a soglasno GUP.
Podgotovkata na razvojnite planski dokumenti vo op{tinite
(kratkoro~ni, srednoro~ni i dolgoro~ni) vo domenot na zemjodelstvoto,
{umarstvoto, ribarstvoto, energetikata, industrijata, rudarstvoto,
transportot, regionalniot razvoj, telekomunikaciite, upravuvaweto so
otpadot, upravuvawe so vodite, turizmot, prostornoto i urbanisti~ko
planirawe i koristewe na zemji{teto, kako i Nacionalniot akcionen
plan i lokalnite akcioni planovi za `ivotna sredina ja nalaga
potrebata soglasno ~len 65 od Zakonot za `ivotna sredina od
sproveduvawe na Strategiska ocena na vlijanieto vrz `ivotnata sredina
11
na ovie planski i programski dokumenti. Celta e da se obezbedi
navremeno identifikuvawe i locirawe na mo`nite vlijanija vrz
`ivotnata sredina, kako rezultat na donesuvawe i sproveduvawe na
planskite dokumenti i na taa osnova definirawe na aktivnosti i merki
koi }e treba da se implementiraat za nadminuvawe ili ubla`uvawe na
vlijanijata na `ivotnata sredina.
Sl. 1 Del od planskiot opfat (1)
Strategiskata ocena na vlijanieto, kako va`en dokument, treba da
go sledi donesuvaweto i implementacijata na planskite dokumenti i da
se realizira paralelno so nivnoto donesuvawe, razvivawe i usvojuvawe
od nadle`nite strukturi, kako bi se nadminale ili ubla`ile bilo kakvi
negativni reperkusii i degradira~ki procesi vrz `ivotnata sredina.
Pri opredeluvawe na obemot i detalnosta na informaciite vo
Izve{tajot za `ivotna sredina, lokalnata samouprava na Lozovo e
dol`na da pobara mislewe od organite koi se zasegnati od
implementacijata na planskiot dokument, a isto taka spored ~lenot 8 od
Arhuskata Konvencija e dol`na da nastojuva da go unapreduva aktivnoto
u~estvo na javnosta vo faza koga opciite se seu{te otvoreni. Za taa cel,
}e se prevzemat slednive merki:
1. ]e se utvrdi dinamikata i realnite rokovi {to }e ovozmo`at
efikasno u~estvo na zasegnatata javnost;
12
2. Nacrt-pravilata }e se objavat i }e bidat javno raspolo`ivi,
odnosno dostapni do zasegnatata javnost, i
3. Na zasegnatata javnosta }e i se dade mo`nost da neposredno
u~estvuva preku davawe na komentira i sugestii ili istoto mo`e da
go ostvari i preku svoite reprezenti, odnosno konsultativni tela.
Rezultatot od u~estvoto na javnosta }e se zeme vo predvid {to e
mo`no pove}e. Uslovite za planirawe na prostorot izdadeni od
Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe na R.
Makedonija pretstavuvaat vlezni parametri i smernici pri planiraweto
na prostorot i planskite koncepcii i re{enija po site oblasti
relevantni za planirawe na planskiot dokument, a koi se vo soglasnost
so Prostorniot plan na Republika Makedonija, kako osnoven planski
dokument.
Sl. 2 Del od planskiot opfat (2)
Vo Izve{tajot za Strategiskata ocena na `ivotnata sredina daden e
opis na glavnite celi na planskiot dokument, osnovni podatoci za
`ivotnata sredina, vo i okolu granicite na planskiot opfat, kako i opis
na osnovnite komponenti na `ivotnata sredina. Pokraj niv, opfateni se
i socio-ekonomskite uslovi, kako i kulturno-istoriskite
karakteristiki na planskiot opfat.
13
Posebno vnimanie e posveteno na karakteristikite na koristeweto
na zemji{teto. Pravnata i administrativna ramka, koja gi opfa}a
osnovnite zakoni, strate{ki planovi i standardi na `ivotnata sredina,
kako i procedurite za Strategiska ocena na `ivotnata sredina (SO@S)
obraboteni se vo posebno poglavje od ovoj Izve{taj.
Analizata na alternativite koi se opfateni so ovoj izve{taj
uka`uva na potrebata od neminovno vklu~uvawe na procedurata za
Strategiska ocena na `ivotnata sredina vo procesot na planirawe,
zaradi poefikasna primena na pravilno izbranata alternativa.
O~ekuvanite vlijanija vrz `ivotnata sredina, preporakite i merkite za
namaluvawe na vlijanijata i planot za monitoring se prika`ani vo
posebni segmenti od Izve{tajot.
14
1. Celi na Planskiot dokument
Pri definirawe na celite za izrabotka na Strategiska ocena na
`ivotnata sredina, potrebno e istite da proizleguvaat od planskiot
dokument. So takov pristap se sozdava mo`nost za pravilna primena na
merkite za za{tita na `ivotnata sredina vo ramkite na sodr`inite i
celite definirani so planskiot dokument i ovozmo`uvawe na odr`liv
razvoj preku izbor na alternativni re{enija.
Osnovni kriteriumi vgradeni vo urbanisti~kiot koncept na ovoj
Urbanisti~ki plan se:
- Racionalnost i ekonomi~nost na re{enija od aspekt na optimalno
koristewe na zemji{teto i uslovite {to toa gi dava;
- Re{avawe na soobra}ajniot sistem soglasno opredelbite vo GUP;
- Optimalno po~ituvawe na postojnata sostojba i odreduvawe na
urbanisti~ki parceli za sekoj objekt;
- Usoglasuvawe na potrebite na investitorot so mo`nostite {to gi
dava sogledanata sostojba na terenot;
- Obezbeduvawe soodveten pristap do sekoja urbanisti~ka parcela;
- Obezbeduvawe na soodveten broj parking mesta.
Glavna cel e da se realiziraat site predvideni sodr`ini benziska
pumpa so pridru`ni funkcii i sport i rekreacija. Predvidenoto
re{enie potrebno e da ja dooformi sega{nata namena na prostorot-sport
i rekreacija i parkovsko zelenilo pri toa opredeluvaj}i urbanisti~ki
parceli za sekoja namena.
1.1 Celi na za{tita na `ivotnata sredina
Vo ramkite na Evrointegraciskite procesi vo `ivotnata sredina
Republika Makedonija ima potpi{ano golem broj na me|unarodni
konvencii, protokoli i bilateralni dogovori i vo taa nasoka ima
dobieno status na zemja kandidat za priem vo Evropskata Unija (EU).
Procesot na aproksimacija na EU regulativite vo oblasta na `ivotnata
15
sredina preku transponirawe na EU Direktivite vo sektorite na
`ivotna sredina e zapo~nat, vo pomala ili pogolema mera vo site
mediumi vo `ivotnata sredina.
Vo periodot od 2004-2008 godina se doneseni slednite zakoni:
Zakon za `ivotna sredina, Zakon za kvalitet na ambientalniot vozduh,
Zakon za otpad, Zakon za vodi, Zakon za bu~ava, Zakon za GMO (genetski
modificirani organizmi), Zakon za za{tita na prirodata i Zakon za
hemikalii, kako i izmeni i dopolnuvawa na ovoj zakon. Procesot na
usoglasuvawe na tehni~kite barawa dadeni vo aneksite na EU
Direktivite vo forma na podzakonski akti e vo zna~ajna faza, a vo
sektorite Ocenka na vlijanie vrz `ivotnata sredina, Strate{ka ocena
na vlijanieto vrz `ivotnata sredina, Integriranoto spre~uvawe i
Kontrola na zagaduvaweto i Kvalitet na vozduhot e skoro zavr{en. No,
isto taka del od sektorite u{te ne e usoglasen so tehni~kite standardi
na EU Direktivite, kako na primer, emisiite i grani~nite vrednosti na
zagaduva~i na otpadnite vodi, emisii vo vozduhot od stacionarni izvori,
hemikalii i dr. Ovoj proces se o~ekuva da zavr{i vo periodot 2010-2020
godina.
Listata na relevantni zakoni e dadena vo to~kata 11, dodeka EU
Direktivite i me|unarodnite dogovori se prika`ani vo listata na
relevantni EU Direktivi.
Site ovie zakonski obvrski i nacionalni strate{ki dokumenti
bea analizirani i zemeni vo predvid pri definirawe na osnovnite celi
na za{tita na `ivotnata sredina vo planskiot opfat pri izgotvuvaweto
na ovoj izve{taj.
Generalnite celi utvrdeni po ovie osnovi se slednite:
- Obezbeduvawe na preventivni merki na za{tita na vodnite resursi
- podzemni vodi od mo`nite zagaduva~ki emisii na materii od
realizirawe na planiraniot kapacitet;
- Iskoristuvawe na solarnata energija-kako ~ista energija, preku
implementirawe na konceptot na po~ista sredina;
- Vospostavuvawe na permanenten monitoring na kvalitetot na
vodata, po~vata i vozduhot;
16
- Zbogatuvawe na {umskiot fond preku zasaduvawe na pojas od
soodvetni drvni rastenija;
- So~uvuvawe na postojniot biodiverzitet i eliminirawe na
mo`nite kontaminacii na istiot i negovo is~eznuvawe;
- Vospostavuvawe na permanentna sorabotka vo sledeweto na
sostojbite vo oblasta na kvalitetot na vodata, po~vata i drugite
mediumi vo `ivotnata sredina od strana na lokalnite i
republi~ki zdrastveni institucii od aspekt na so~uvuvawe na
zdravjeto na naselenieto;
- Vklu~uvawe na javnosta vo procesot na monitorirawe na
sostojbite i donesuvawe na odluki za mediumite vo `ivotnata
sredina;
- Vospostavuvawe na baza na podatoci za sostojbata vo sekoj medium
vo `ivotnata sredina po principot DPSIR (dvi`e~ka sila-
pritisok-sostojba na `ivotnata sredina-vlijanie-odgovor) na
lokalno i regionalno nivo.
Se predlaga pocelosno implementirawe na navedenite celi preku
realizirawe sistem na predlog merki za za{tita, namaluvawe,
neutralizirawe ili kompenzacija na negativnite vlijanija od
realizacija na predvidenite planski sodr`ini soglasno Urbanisti~kiot
plan. Za taa cel vo ponatamo{niot tekst na sodr`inata na ovoj dokument
se predlagaat:
– tehni~ki merki koi treba da se prevzemat za vreme na
sporeduvaweto na planot;
– preporaki za podgotvuvawe, donesuvawe i dopolnuvawe na
planovite i programite vo ramkite na sproveduvaweto na
zakonskite obvrski vo `ivotnata sredina.
1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena
Specifi~nite celi na Strategiskata ocena na `ivotnata sredina
se identifikuvani na osnova napravenata analiza na sostojbite i
problemite vo `ivotnata sredina vo planskiot opfat i okolinata i
17
identifikacija na najsenzibilnite segmenti vrz koi e utvrden pritisok
i se mo`ni negativni vlijanija so realizacijata na planskiot dokument.
Za sekoj zna~aen element na Strategiskata ocena se utvrdeni celi,
koi se osnova na identifikacija na vlijanijata od realizacijata na
sodr`inite utvrdeni vo planskiot dokument. Ispolnuvaweto na
navedenite celi na Strate{kata ocena preku realizacija na sodr`inite
na planskiot dokument }e se sledi preku predlo`enite indikatori.
1.3 Upotrebena Metodologija
Sl 3. Grafi~ki prikaz na metodologijata za izrabotka na Izve{tajot za ocena na `ivotnata sredina
Pri podgotovkata na Izve{tajot za Strategiska ocena se kreira{e
metodologija kompatibilna na karakteristikite na prostorot opfaten
18
so planskiot dokument, planskata zada~a, dostapnite strategii i
dokumenti i izvr{eniot uvid na lice mesto. Postapno se prevzedoa
slednite ~ekori:
– Se napravi prvi~en uvid na sega{nite sostojbi vo `ivotnata
sredina vo analiziraniot planski opfat, negovata okolina i
po{iroko;
– Podetalno se prou~ija sodr`inite {to se predvideni da se
lociraat vo planskiot opfat, urbanisti~kiot proekt, namenata
i kategorijata na zemji{teto;
– Detalno se razgledaa tehni~kite re{enija predvideni za
realizacija na proektnata zada~a;
– Definirani se celite za za{tita na `ivotnata sredina
utvrdeni vo strate{kite dokumenti na lokalno, nacionalno i
me|unarodno nivo;
– Se napravi uvid na postojnata realizirana urbanisti~ka
sostojba na podra~jeto definirano so planskiot opfat
(bespravna gradba, soobra}aen pristap, i sl.);
– Sogleduvawe na mo`nite negativni vlijanija po `ivotnata
sredina od realizacija na sodr`inite predvideni so
urbanisti~kiot proekt;
– Nadminuvawe na negativnite vlijanija po `ivotnata sredina od
realizacija na sodr`inite predvideni so urbanisti~kiot
proekt;
– Nadminuvawe na negativnite vlijanija ili nivno ubla`uvawe i
za taa cel predlagawe na preventivni i korektivni merki;
– Predlagawe na sistem na permanenten monitoring na
sostojbite;
– Vklu~uvawe i zapoznavawe na site zainteresirani strani vo
procesot na izgotvuvawe na dokumentot i utvrduvawe na
sostojbite vo `ivotnata sredina so realizacija na planot.
Pri izgotvuvawe na planskiot dokument koristena e stru~na
literatura od ovaa oblast, EU Direktivite, nacionalni strate{ki
dokumenti, relevantnata zakonska regulativa, me|unarodni dogovori,
19
prostorni i urbanisti~ki planski dokumenti, katastarski skici i drugi
dokumenti relevantni za izrabotka na dokumentot.
1.4 Zakonodavna ramka
Izve{tajot za Strategiska ocena na `ivotnata sredina na
Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-Urban blok 6, Planski opfat
me|u ul. 1, reguliran voden tek, magistralen pat M-5 Veles-[tip i
granica na urban opfat na selo Lozovo e izraboten soglasno postojnata
zakonska regulativa vo `ivotnata sredina i prirodata vo Republika
Makedonija:
Zakon za @ivotna sredina
1. Zakon za `ivotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05)
2. Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot na `ivotna
sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 81/05, 24/07 i 159/08).
Strategiska ocena na `ivotnata sredina
1. Uredba za za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat
odlukite dali opredeleni planski dokumenti bi mo`ele da imaat
zna~itelno vlijanie vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto
(„Sl. Vesnik na RM” br. 144/07);
2. Uredba za sodr`inata na izve{tajot za strategiska ocena na
`ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07);
3. Uredba za strategiite i programite, vklu~uvaj}i gi i promenite na
tie strategii, planovi i programi, za koi zadol`itelno se
sproveduva postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz `ivotnata
sredina i vrz `ivotot i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM”
br. 153/07);
20
4. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i
drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na `ivotnata
sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08);
5. Pravilnik za informaciite {to treba da gi sodr`i
izvestuvaweto za namerata za izveduvawe na proektot i postapkata
za utvrduvawe na potrebata od ocena na vlijanieto na proektot vrz
`ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 33/06);
6. Pravilnik za sodr`inata za izve{tajot za sostojbata na `ivotnata
sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 35/06);
7. Pravilnik za vospostavuvawe na listata na eksperti za SO@S,
procedurata za sproveduvawe na ispitot za eksperti za SO@S,
vospostavuvawe na komisijata za ocenka za znaeweto na ekspertite
za SO@S („Sl. Vesnik na RM” br. 144/07).
Za{tita na prirodata
1. Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 14/06,
84/07).
Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh
1. Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br.
67/04).
Upravuvawe so otpadot
1. Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04);
2. Ispravki na Zakonot za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na
RM” br. 71/04);
3. Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za upravuvawe so
otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 107/07, 102/08, 134/08).
21
Za{tita od bu~ava
1. Zakon za za{tita od bu~ava vo `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na
RM” br. 79/07).
2. Zakon za spre~uvawe {tetna bu~ava („Sl. Vesnik na SRM” br.
21/84).
Indikatori za bu~ava
1. Pravilnik za primena na indikatorite za bu~ava, dopolnitelni
indikatori za bu~ava, na~inot na merewe na bu~ava i metodite za
ocenuvawe so indikatorite za bu~ava vo `ivotnata sredina („Sl.
Vesnik na RM” br. 117/08);
2. Pravilnik za grani~ni vrednosti na nivoto na bu~ava vo
`ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08).
Monitoring za bu~ava
1. Pravilnik za lokaciite na mernite stanici i mernite mesta („Sl.
Vesnik na RM” br. 120/08);
2. Pravilnik za pobliskite uslovi vo pogled na potrebnata oprema
koja treba da ja poseduvaat ovlasteni nau~ni stru~ni organizacii i
institucii kako i drugi pravni i fizi~ki lica za vr{ewe na
opredeleni stru~ni raboti za monitoring na bu~ava („Sl. Vesnik
na RM” br. 152/08).
Zakon za voda
1. Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 4/98, 19/00, 42/05, 44/06 i
87/08);
2. Zakon za snabduvawe so voda za piewe i odveduvawe na urbani
otpadni vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 28/06 i 103/08);
3. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99).
22
Zakon so upravuvawe so otpadot
1. Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04);
Zakon za za{tita i spasuvawe
1. Zakon za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04).
1.5 Institucionalna ramka
Zakonot za organi na upravata gi definira odgovornostite na
Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe, kako {to
sledi:
• Sledewe na sostojbata so `ivotnata sredina;
• Predlagawe na merki i aktivnosti za za{tita na vodite, po~vata,
vozduhot i ozonskiot sloj, za{tita od bu~ava i zra~ewe, za{tita na
biolo{kata raznovidnost, geolo{kata raznovidnost, nacionalnite
parkovi i za{titeni oblasti;
• Sorabotka so nau~ni institucii so cel sozdavawe standardi, normi
i pravila za postapka za regulirawe na za{titata na `ivotnata
sredina;
• Sorabotka so gra|anski zdru`enija, gra|anski inicijativi i drugi
formi na gra|anska aktivnost;
• Razvivawe na sistem za samo-finansirawe od nezavisni izvori i
vospostavuvawe na tipovi i sumi na kompenzacii za `ivotnata
sredina i drugi stavki;
• Drugi aktivnosti odredeni so zakon.
Drugi ministerstva i dr`avni institucii so odredeni
nadle`nosti na poleto na za{tita na `ivotnata sredina se:
• Ministerstvo za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo;
• Ministerstvo za transport i vrski;
• Republi~ki Zavod za zdravstvena za{tita;
23
• Ministerstvo za zdravstvo i
• Hidrometerolo{ki Zavod.
Postoi i Parlamentarna komisija za `ivotna sredina, koja
sorabotuva so Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno
planirawe.
1.6 Sodr`ina na Izve{tajot za Strategiska ocena
na `ivotnata sredina
Sledej}i gi odredbite na Uredbata za sodr`inata za Strategiska
ocena na `ivotna sredina, ovoj Izve{taj gi obrabotuva slednite
sodr`ini:
• relevantni aspekti na momentalnata sostojba na `ivotnata
sredina i {to najverojatno bi se slu~ilo dokolku ne dojde do
implementacija na planskiot dokument;
• karakteristiki na `ivotnata sredina vo oblastite koi bi bile
zna~itelno zasegnati;
• drugi problemi koi se relevantni za planskiot dokument,
vklu~uvaj}i gi posebno onie koi se pojavile vo nekoja od oblastite,
koi se od posebno zna~ewe za `ivotnata sredina, a osobeno od
aspekt na za{tita na divite ptici i habitatite;
• celite na za{titata na `ivotnata sredina, odredeni na
nacionalno ili me|unarodno nivo, koi se relevantni za planskiot
dokument i na~inot na koj ovie celi i drugite aspekti na
`ivotnata sredina se zemeni vo predvid za vreme na nivnite
podgotovki;
• verojatnite zna~ajni vlijanija vrz `ivotnata sredina vo celina,
vklu~itelno i vrz biodiverzitetot, naselenieto, ~ovekovoto
zdravje, faunata, florata, po~vata, vodata, vozduhot, klimatskite
faktori, materijalnite pridobivki, kulturnoto nasledstvo, koe
vklu~uva arhitektonsko i arheolo{ko nasledstvo, pejsa`ot i
me|usebnata povrzanost na ovie faktori. Ovie vlijanija
vklu~uvaat sekundarni, kumulativni, sinergisti~ki, kratkoro~ni,
24
so sredno i dolgoro~ni, trajni i privremeni pozitivni i negativni
efekti;
• merkite predvideni za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe vo
najgolema mo`na mera na site zna~ajni negativni vlijanija vrz
`ivotnata sredina od implementacijata na planskiot dokument;
• rezime/kratok pregled na pri~inite za izborot na alternativite,
opis za toa kako e napravena procenkata, vklu~uvaj}i gi site
pote{kotii (kako {to se tehni~ki nedostatoci ili nedostigot na
know-how) do koi se do{lo pri sobiraweto na potrebnite
informacii;
• opis na predvidenite merki koi se odnesuvaat na monitoringot vo
soglasnost so zakonskite obvrski;
• ne-tehni~ko rezime na informaciite dadeni vo soglasnost so
barawata navedeni vo prethodnite to~ki.
1.7 Rezime
Vrz osnova na sprovedenata Strategiska ocenka na `ivotnata
sredina za Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-Urban blok 6,
Planski opfat me|u ul. 1, reguliran voden tek, magistralen pat M-5
Veles-[tip i granica na urban opfat na selo Lozovo, so vkupna
povr{ina na opfatot od 6,34 ha, istiot mo`e da se izraboti soglasno
izbranata alternativa i kako takov e prifatliv za implementacija.
25
2. Pregled na Planskiot dokument
2.1 Osnovi na Planskiot dokument
Metodot za izrabotka na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-
Urban blok 6, Planski opfat me|u ul. 1, reguliran voden tek,
magistralen pat M-5 Veles-[tip i granica na urban opfat na selo
Lozovo, so vkupna povr{ina na opfatot od 6,34 ha, se bazira na analizi i
sintezi za problematikata i funkcijata na ovoj prostor.
So ovaa planska dokumentacija se izrabotuva Urbanisti~ki plan
za del od selo Lozovo-Urban blok 6. Soglasno Zakonot za Prostorno i
urbanisti~ko planirawe planskiot period na Urbanisti~kiot plan
iznesuva 10 godini.
Pojdovna to~ka vo iznao|awe na koncepcijata na re{enieto na ovoj
Urbanisti~ki plan pokraj smernicite od GUP se i sozdadenite uslovi na
prostorot koj e predmet na izrabotka na ovaa urbanisti~ka
dokumentacija. Koncepcijata na re{enieto proizleguva od postojnata
sostojba i uvidot na lice mesto.
So ovoj plan se ureduva namenata i na~inot na koristewe na
prostorot, kako i uslovite za gradewe. Urbanisti~koto planirawe treba
da obezbedi za{tita i razvoj na dr`avniot i javen interes so planski
odredbi so koi se utvrduva prostorot za gradewe i razvoj na gradbi koi se
od zna~ewe kako na op{tinata taka i na dr`avata. Urbanisti~kiot plan
treba da bide vo soglasnsot so Zakonot za prostorno i urbanisti~ko
planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 24/08) kako i Pravilnikot za
pobliska sodr`ina, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na
urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06 i 140/07).
So izrabotka na ovaa planska dokumentacija }e se ovozmo`i
realizacija na dolgo vreme neurbaniziraniot prostor koj spored GUP e
so namena zelenilo, sport i rekreacija, kako i benziska pumpa. Bidej}i za
lokacijata za benziska pumpa ima projaveno interes od strana na
Ministerstvo za transpiort i vrski, se nametna potreba za urbanizirawe
na ovoj del od Lozovo. So izgotvuvawe na urbanisti~kiot plan za Urban
26
blok 6 }e se utvrdat grade`ni parceli za koi ima zainteresiranost za
gradba od strana na op{tinata za obezbeduvawe soodveten prostor za
razvoj na sportot.
Urbanisti~kiot plan e osnoven razvoen dokument, so koj se
postignuvaat slednite celi:
1. Racionalno koristewe na zemji{teto;
2. Maksimalno vklopuvawe na infrastrukturata i objektite na terenot;
3. Za{tita i unapreduvawe na `ivotnata sredina i priroda;
4. Oformuvawe ambientalni celini;
5. Po~ituvawe i nadgraduvawe na pejsa`nite vrednosti;
6. Po~ituvawe i za{tita na pravoto na ~ovekot na rabota;
7. Oformuvawe kulturen pejsa`;
8. Po~ituvawe i valorizacija na kulturnoto i graditelsko nasledstvo;
9. Podignuvawe na humanosta vo prostorot i nepre~eno dvi`ewe na
hendikepirani lica;
10. Vgraduvawe za{titni merki i merki za za{tita i spasuvawe;
11. Po~ituvawe na zakonskite propisi, standardi i normativi vo
planiraweto.
Sl 4. Plansko re{enie na predmetniot opfat
27
2.2 Planski opfat
2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba
Planskiot opfat ima povr{ina od 6,34 ha. Planskiot opfat za koj
se raboti predmetniot Urbanisti~ki plan se nao|a vo zapadniot del na
planskiot opfat na GUP, vo zona na sport i rekreacija i benziska pumpa
so pridru`ni sodr`ini i za{titno zelenilo-Urban blok 6.
Prostorot za koj se raboti ovoj Urbanisti~ki plan e vo slednite
granici:
- severozapad - ulica 1;
- jugoistok - magistralen pat M-5 Veles - [tip
- jugozapad - granica na urban opfat na s. Lozovo
- severoistok - reguliran voden tek.
2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto
Osnovnite klasi na namena na zemji{teto vo planskiot opfat se:
D - zelenilo i rekreacija
D1 - Parkovsko zelenilo
D2 - Za{titno zelenilo
D3 - Sport i rekreacija
E - komunalna infrastruktura
E2 - Benziska pumpa, i
Ostanati povr{ini nameneti za soobra}ajnici i regulirani vodeni
tekovi.
2.2.3 Procent na izgradenost na grade`noto zemji{te
Procentot na izgradenost na grade`noto zemji{te vo planskiot
opfat iznesuva 51%.
Procentot na iskoristenost vo tehni~kata dokumentacija ne e
izrazen.
28
3. Kratok opis i obrazlo`enie na planskite re{enija za izgradba na komunalna i soobra}ajna
infrastruktura
So planot se utvrduvaat planskite re{enija za infrastrukturata.
Mo`nostite za prostoren razvoj gi definiraat nasokite postaveni kako
del na razvojot.
3.1 Soobra}ajno povrzuvawe
Soobra}ajnoto re{enie vo planskiot opfat e definirano so
predvideniot soobra}aj vo GUP i istite so svoite profili se vo
soglasnost so Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko
planirawe (Sl. Vesnik na RM br. 78/06 i 140/07).
Vo planskiot opfat koj e predmet na izrabotka na ovoj
Urbanisti~ki plan ne se izvedeni soobra}ajnici osven magistralniot
pat M-5 Veles-[tip.
3.2 Soobra}aen plan
Parcela br. 1 na koja treba da se gradi benziska pumpa se nao|a
neposredno do magistralniot pat M-5, Veles-[tip.
So ogled na mestopolo`bata na lokacijata, pristapot vo
lokacijata e predviden od magistralniot pat M-5 so pomo{ na lenti so
priklu~uvawe i isklu~uvawe. Dol`inata na lentite e opredelena vo
zavisnost od sektorskata brzina na magistralniot pat. Lentata za
isklu~uvawe e dolga 60 m, a lentata za priklu~uvawe e dolga 70 m.
Za vlez vo lokacijata kako i za izlez od nea dozvoleno e samo desni
svrtuvawa. Lentite za isklu~uvawe i priklu~uvawe se so {iro~ina od
3.5 m.
29
Soobra}ajna signalizacija
Primeneta e vertikalna signalizacija od Tip 2 so dimenzii
soglasno na Pravilnikot za soobra}ajnite znaci, oprema i signalizacija
na patot (Sl. Vesnik na RM br. 56/08). So vertikalnata signalizacija e
odreden re`imot na dvi`ewe na vozilata.
Vertikalna signalizacija
205 znak za po~ituvawe na prednost
209-20 zadol`itelna nasoka
292 zabrana za svrtuvawe na levo
314-10 parking
Profilite na ulicite iznesuvaat:
Magistralen pat M-5 Veles-[tip
- profil A-A
Kolovoz 2h3.50=7.00 m Trotoar 2h2.25=4.50 m Vkupno 11.50 m
Servisna ulica 1
- profil B-B
Kolovoz 2h3.50=6.50 m Trotoar 2h2.25=4.00 m Vkupno 10.50 m
Stambena ulica
- profil B-B
Kolovoz 2h3.00=6.00 m Trotoar 2h2.1.50=3.00 mVkupno 9.00 m
Pe{a~ka ulica
- profil G-G
Kolovoz 4.00
30
Stacionaren soobra}aj-parkirawe
Stacionarniot soobra}aj se re{ava vo sklop na sopstvenite
parceli. Potrebniot broj na parking mesta se utvrduva soglasno ~len 59
od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe
(Sl. Vesnik na RM br.78/06, 140/07). Vkupna povr{ina na soobra}ajnici vo
opfat na urbaniot model iznesuva:
Kategorija Povr{ina % zastapenost vo na ulica ha odnos na vkupen soobra}aj Magistralen pat M-5 0.21 19.09 Servisna ulica 0.05 4.55 Stambena ulica 0.17 15.45 Pe{a~ka ulica 0.11 10.00 Trotoar 0.19 17.27 Parking 0.37 33.64 Vkupno 01.10 100.0
Vkupniot soobra}aj vo odnos na vkupnata povr{ina na urban modul
zafa}a 17.35%.
3.3 Vodosnabditelna mre`a
Osnovnite re{enija na komunalnata infrastruktura se izraboteni
soglasno postojnite va`e~ki propisi za proektirawe na vakov vid na
objekti, prisposobeni na ovie lokalni uslovi, odnosno diktirani od niv,
kako lokaciski, reqefni i uslovenosta od postojnata (izvedena)
infrastrukturna mre`a.
Snabduvaweto na objektite so sanitarna, tehnolo{ka i
protivpo`arna voda e preku lokalna vodovodna mre`a so izgradba na
sekundarna i priklu~na vodovodna mre`a. So predlo`enoto re{enie,
predvideno e sekundarnata vodovodna mre`a da bide od zatvoren
prstenast tip, so priklu~oci na primarnata i sekundarnata mre`a.
Kone~niot izbor na priklu~okot mora da bide vo soglasnost so lokalno
komunalno pretprijatie.
31
Vodovodnite linii se predvideni da bidat vo trotoarite,
zelenilata, a mo`no re{enie za mestopolo`bata na vodovodnite linii se
obele`ani vo grafi~kiot prilog, kako i predlog priklu~oci na
gradskata vodovodna mre`a. To~nite dimenzii na profilite na
vodovodnite cevki }e se dobijat so to~nata hidrauli~ka presmetka, so
to~no poznati potro{uva~i na voda.
Sekundarnata vodovodna mre`a od objektite }e ima: priklu~oci za
korisnicite, NPPH, ispraznitelni {ahti, razdelni {ahti, priklu~ni
{ahti i dr.
3.4 Fekalna kanalizacija
Kanalizacionata mre`a e predvidena da bide od separacionen tip
i da se vliva vo lokalna kanalizaciona mre`a.
Mestopolo`bata na kanalizacionite cevki e predvidena da bide
kako po osovinite taka i po levata i desna ivica na ulicite, a delumno i
vo zelenite povr{ini, so dlabina koja }e ovozmo`i normalno
opslu`uvawe na korisnicite a i vlivawe vo kolektorite. Dimenziite na
hidrauli~kata presmetka, so to~no poznati koli~ini na otpadni vodi }e
se dadat vo narednite idejni i glavni proekti, a se vo granica do f300. So
dobivawe na potrebnite parametri za dimenzionirawe na drena`nata
mre`a, istoto }e se izvr{i i }e se dobijat dimenziite i naklonite na
cevkite.
Otvorenite vodni tekovi {to pominuvaat niz lokacijata se
predviduva da se reguliraat. Edniot otvoren tek se planira da ostane
otvoren so re{avawe na kosi zidovi i zelenilo so {irina od 6.0 m.
Vodeniot tek koj se nao|a na isto~nata strana i e granica na planskiot
opfat isto taka se regulira no istiot }e bide zatvoren so betonski
plo~i isto taka so {irina od 6.0 m.
32
3.5 Elektroenergetska infrastruktura i PTT instalacija
Predvidenata trafostanica }e bide povrzana kablovski vo
zatvoren ring so ostanatite trafostanici vo opfat na s. Lozovo.
Edine~na snaga na trafostanicata zavisi od optovaruvawe na edinica
povr{ina i istata }e bide utvrdena vo soglasnost so EVN-ESM. Do
realizacija na ovaa trafostanica se predviduva sekoj korisnik da izvede
sopstvena solbna trafostanica za svoite potrebi soglasno javnoto
pretprijatie za elektrodistribucija.
Vo Lozovo postoi sopstvena telefonska centrala so okolu 600
telefonski broja na koja se prklu~eni i okolni sela. Telefonskiot
razvod e izveden so samonosivi telefonski vozdu{ni vodovi, a
povrzuvaweto so sosedni sela e izvedeno so podzemni telefonski vodovi.
33
4. Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba so `ivotnata sredina
4.1 Karakteristiki na prostorot
Op{tina Lozovo se nao|a vo severoisto~niot del na Makedonija.
Le`i vo Ov~epolskata kotlina i zafa}a povr{ina od 15.673 ha. Se
grani~i so Veles, [tip, Sveti Nikole i Gradsko.
Vo op{tinata ima 11 naseleni mesta vklu~uvaj}i go i sedi{teto
Lozovo.
Terenot e pribli`no ramen-ramni~arski teren na nadmorska
visina od 290 m, vo zonata na Srpsko-makedonskiot masiv.
Sl. 5 Mestopol`ba na op{tina Lozovo vo Republika Makedonija
4.1.1 Soobra}ajna povrzanost
Komunikaciskata mre`a na Republika Makedonija, so~ineta od
pove}e potsistemi, a e etablirana preku sistemot za soobra}aj i vrski
~ija osnova, pome|u drugoto se temeli i organizacijata na prostorot na
dr`avata. Komunikaciskite sistemi vo Republika Makedonija, koi se od
34
osobeno zna~ewe za razvojot na stopanskite aktivnosti, se o~ekuva da se
podobruvaat, unapreduvaat i da se razvivaat vo dve nasoki na razvoj na
komunikaciite:
- eksternoto povrzuvawe na dr`avata (strate{ki koridori);
- enternoto povrzuvawe vo dr`avata (regionalni i lokalni
potrebi).
Preku Op{tina Lozovo minuva magistralniot pat Veles-[tip i
Lozovo preku istiot go povrzuva so site patni pravci vo Republikata.
Soobra}ajnata povrzanost preku `elezni~kata pruga ovozmo`uva vrska so
regionot i po{iroko.
4.1.2 Hidrotehni~ka struktura
Teritorijata na Republika Makedonija e podelena na 15
vodostopanski podra~ja (VP) vo trite osnovni slivovi na rekite Vardar,
Crn Drim i Strumica: VP „Polog”, „Skopje”, „Treska”, „P~iwa”, „Sreden
Vardar”, „Gorna Bregalnicav, „Sredna i Dolna Bregalnica”,
„Pelagonija”, „Sredna i Dolna Crna”, „Dolen Vardar”, „Dojran”,
„Strumi~ko-Radovi{ko”, „Prespa”, „Ohridsko-Stru{ko” i „Debar”. Ovaa
podelba ovozmo`uva porealno i pocelosno da se sogledaat
raspolo`livite i potrebnite koli~ini na voda vo daden prostor.
Predmetnata lokacija pripa|a na vodostopanskoto podra~je (VP)
„Sredna i Dolna Bregalnica” koe go opfa}a slivot na rekata Bregalnica
od branata „Kalimanci” do nejziniot vliv vo reka Vardar, so desnite
pritoki Orizarska, Zletovska, Sv. Nikolska i levite pritoki Osojnica,
Zrnovka, Kozja~ka i Lakavica. Se karakterizira so siroma{tvo na
izvori i so mala izda{nost. Podzemnite vodi se nedovolno ispitani, a se
na prose~na dlabina od 3,0 m od povr{inata.
Raspolo`livite vodni koli~ini izrazeni preku prostornata
distribucija na povr{inskoto istekuvawe, odnosno preku specifi~noto
istekuvawe l/sek/km2 poka`uva deka ova VP e siroma{no so voda.
Specifi~noto istekuvawe za reka Bregalnica mereno kaj vodomerniot
35
profil Berovo iznesuva 11,8 l/sek/km2, a kaj vodomerniot profil [tip
4,1 l/sek/km2.
Isto taka, brojot na registrirani izvori go poka`uva bogatstvoto
na vodi na edno podra~je. Od vkupno registrirani 4.414 izvori vo
Republika Makedonija vo VP „Sredna i Dolna Bregalnica” registrirani
se 255 izvori, no ni eden ne e registriran kako izvor so zna~ajna
izda{nost. Za iskoristuvawe na postojniot hidrolo{ki potencijal vo
VP „Sredna i Dolna Bregalnica” izgradeni se akumulaciite
„Kalimanci” na rekata Bregalnica, „Grad~e” na reka Ko~anska,
„Pi{ica” na reka Pi{ica, „Mantovo” na reka Lakavica i „Mavrovica”
na rekata Mavrovica. Za idniot period se predviduva izgradba na u{te
~etiri akumulacii: „Jagrmular” na rekata Bregalnica, „Re~ane” na
rekata Orizarska, „Kne`evo” na rekata Zletovska i „Bargala” na rekata
Kozja~ka.
Vodite od akumulaciite se nameneti za vodosnabduvawe na
naselenieto i industrijata, za navodnuvawe na obrabotlivite povr{ini i
za proizvodstvo na elektri~na energija.
Sl. 6 Vodostopanska infrastruktura (Izvor: Prostoren Plan na RM)
36
Lozovo se snabduva preku svoj vodosnabditelen sistem koj se sostoi
od:
• izvornik na voda (se koristat podzemni vodi preku cevast bunar so
kapacitet Q-5.0 l/sek, a e lociran vo severozapadniot del na
seloto, potoa od cevast bunar vo s. \uzemenci so kapacitet
Q=5.0 l/sek, a vo letniot period se koristi i od izvor vo
s. \uzemenci so kapacitet od 2.0 l/sek. Site zafateni vodi preku
dovod f100 PVC se doveduvaat vo postojniot rezervoar vo s.
Lozovo;
• pumpna stanica;
• potisen cevovod so f110;
• rezervoar so V=150 m3 na kota 330 mnv;
• distributivna mre`a so profili f110, f90, f65 ...
Prema podatocite dobieni od lokalnoto javno pretprijatie, na
magistralniot pat vo ovoj planski opfat izvedena e vodovodna mre`a so
profil f150.
4.1.3 Ekonomski osnovi
Konceptot na planiran stopanski razvoj utvrden so Prostorniot
plan na Republika Makedonija }e se realizira so izrabotka na prostorni
i urbanisti~ki planovi od regionalno i lokalno nivo koi }e se temelat
na osnovnite uslovi i pretpostavki za ostvaruvawe na celite i
opredelbite postaveni vo oblasta na razvojot i razmestenosta na
stopanskite dejnosti.
Stopanstvoto na Republikata, a sledovatelno i stopanstvoto na
poodelnite op{tini, so ogled na ograni~enata sopstvena akumulacija i
potrebata za pointenziven stopanski razvoj i menuvawe na nepovolnata
stopanska struktura i natamu }e bide upateno na koristewe na
dopolnitelna akumulacija od stranstvo.
Vo investicionite odluki za materijalnoto proizvodstvo,
striktno treba da se po~ituvaat lokacionite, tehno-ekonomskite i
37
kriteriumite za za{tita na `ivotnata sredina, koi se usvoeni na
nacionalno nivo.
Osnovnata strategija vo organizacijata i koristeweto na
prostorot, vo smisla na poddr{ka na razvojot na stopanstvoto, ja
so~inuvaat takvi re{enija vo prostorot koi ovozmo`uvaat: pogolema
atraktivnost na prostorot; za{tita na prirodnite i sozdadenite resursi
i bogatstva; soobra}ajno, informati~ko i upravuva~ko povrzuvawe;
razvoj na informacionen sistem za prostorot i `ivotnata sredina;
lokaciona fleksibilnost vo donesuvawe na investicionite odluki.
Osnova na idniot razvoj i razmestenost na stopanskite aktivnosti
vo prostorot na Republika Makedonija se definiranite celi na
ekonomskiot razvoj Nacionalanata strategija na ekonomskiot razvoj,
opredelbite za racionalno koristewe na potencijalite i pogodnostite
na razvojot i postavenosta na sistemot na naselbi, kako i politikata za
poramnomerna i proporcionalna prostorna organizacija na
stopanstvoto. Objektivno, idniot razvoj treba da se naso~i kon:
proizvodstvo nameneto za izvoz; tehnolo{ko osovremenuvawe na
kapacitetite; investicioni proekti prete`no so trudointenzivni
karakteristiki poradi obemnata ponuda na relativno evtinata rabotna
sila; investirawe vo mre`ata na lokalnata i regionalnata
infrastruktura.
Razmestuvaweto na stopanskite dejnosti, spored objektivnite
faktori se vr{i na dva na~ina: spontano, so izbor na lokacijana oddelni
firmi, pretprijatija, kapaciteti, pogoni, spored odlukite oddelnite
sopstvenici ili menaxeri i programirano, so izgradba spored
predviduvawata i odlukite na op{todr`avnite organi ili na organite vo
lokalnata samouprava.
Dvete metodi zaedno ja izrazuvaat prostornata organizacija na
stopanstvoto. So ove dve metodi na odlu~uvawe, prostornata organizacija
se ostvaruva, so tekot na vremeto, kako disperzija vo prostorot i kako
koncentracija na stopanstvoto na oddelni mesta.
So Prostorniot plan na R. Makedonija definirani se pet oski na
razvoj od koi relevantni za analiziraniot prostor za stopanskata zona e
38
t.n. razvojna oska Sever-Jug koja minuva po sredinata na teritorijata na
zemjata. Taa go sledi Skopje na jug te~enieto na rekata Vardar.
Formirana e istoriski vo tekot na celiot HH vek, pa i porano, a na jug,
preku granicata stignuva do Solun. Po Prvata Svetska vojna taa
prodol`i i na sever, pa se spoi so oskata po te~enieto na rekata Morava.
Denes, na teritorijata na zemjata gi povrzuva gradovite: Kumanovo -
Skopje - Veles - Negotino (i Kavadarci) - Demir Kapija - Valandovo -
Gevgelija. Na sever od Skopje ima i eden krak do Pri{tina. Kakvi
promeni i da se slu~at, vo narednite decenii ovaa oska }e ostane glavna.
Site oski koi se zacrtani so Prostorniot plan na Dr`avata }e se
imaat predvid za prostornata organizacija, a vo prv red za
modernizacijata na pati{tata, za izgradba na dalekuvodi, gasovodi i.t.n.
Zna~aen impuls vo razvojot i napredokot na nacionalnata
ekonomija obezbeduvaat mo`nite formi na specifi~nite stopanski
prostorni inovacii bazirani vrz strate{kite celi koi {to treba da se
postignat so nivnata promocija.
Od stopanskite dejnosti zastapena e industrijata za grade`ni
materijali. Glavni nositeli na stopanstvoto se AK Xumajlija i IGM
Xumajlija od Lozovo.
4.1.4 Klimatski i mikroklimatski karakterisitki
So ogled na geografskata polo`ba i orografskite osobenosti koi
se glavni modifikatori vo ovoj pogled, vo regionot se usloveni odredeni
klimatski vlijanija.
Lozovo, so svojata konfiguracija i geografska postavenost e
izlo`eno na kontinentalni i mediteranski vlijanija.
Temperaturniot re`im go karakterizira visoka sredna godi{na
vrednost od 13ºS i silno izrazeni godi{ni kolebawa.
Najtopol mesec e avgust so 24,1 ºS, a najstuden januari so 1,4 ºS.
Maksimalnata temperatura vo letnite meseci dostignuva 41 ºS.
Vo Lozovo i celoto op{tinsko podra~je godi{nata koli~ina na
vrne`i e mala i e edno od najsu{nite podra~ja vo Republikata so
39
6,5 mm/do`dliv den. Najsu{ni meseci se avgust i juli so po 1 den i mali
dnevni koli~ini.
• Vrne`ite od sneg se prose~no prisatni vo godinata 113 denovi,
ograni~eni na trite zimski meseci.
• ^estinata na obla~ni denovi e znatno pomala od vedrite denovi.
Son~eviot sjaj e zastapen so prose~no 6,6 ~/den so najkuso
oson~uvawe vo januari, a najdolgo vo juli.
• Vla`nosta na vozduhot e 34% so maksimum vo januari i minimum vo
avgust.
• Prose~en godi{en pritisok e 8,8 mm so maksimum vo juli i
minimum vo januari. Prose~no 9,7 denovi se so magla i toa vo trite
zimski meseci.
• Vetrovite so najgolema ~estina i intenzitet 188% i brzina od 4,6
m/sek se od sever i severozapad. Vetrovite od ostanatite pravci se
so pomala ~estina i intenzitet, a so najmala e ju~niot veter.
Lozovo zaradi mestopolo`bata {to ja ima vo sklop na Ov~e Pole,
spa|a vo izrazito vetroviti podra~ja vo Republikata so 200 vetroviti
denovi vo godinata.
4.1.5 Koristewe i za{tita na zemjodelskoto zemji{te
Za~uvuvaweto, za{titata i racionalnoto koristewe na
zemjodelskoto zemji{te e osnovna planska opredelba i glaven preduslov
za efikasno ostvaruvawe na proizvodnite i drugite funkcii na
zemjodelstvoto, a konfliktnite situacii, koi }e proizleguvaat od
razvojot na drugite stopanski i op{testveni aktivnosti, }e se re{avaat
vrz osnova na kriteriumi za globalna op{testveno ekonomska
racionalnost i opravdanost.
Za optimalno iskoristuvawe na ekolo{kite i drugi uslovi so
Prostorniot plan na R. Makedonija do 2020 godina, se predlaga da se
koristi reonizacija spored koja Republika Makedonija e podelena vo 6
zemjodelsko-stopanski reoni i 54 mikroreoni.
40
Ov~epolieto e prete`no zemjodelski region. Plodnite i
obrabotlivi zemjodelski povr{ini se dominanten priroden resurs vo
Ov~epolieto. Ova e osnovniot preduslov za {to pogolem del od
naselenieto da se zanimava so zemjodelska i sto~arska dejnost.
Vkupnata obrabotliva povr{ina e 9.180 ha ili 58,6%, od koj
najgolem del e pod sistem za navodnuvawe. Pasi{ta 5.635 ha ili 36% i 585
ha {umi ili 5,5%. Najpovolni uslovi za razvoj na op{tinata se
stimulirawe i razvitok na poljodelstvoto i sto~arstvoto.
4.1.6 Energetski izvori i energetska struktura
Od aspekt na energetikata i energetskata infrastruktura so
Prostorniot plan na Republika Makedonija se definiraat sostojbite,
potrebite i na~inite na zadovoluvawe na potro{uva~kata na raznite
vidovi na energija, odnosno zadovoluvawe na potro{uva~kata so doma{no
proizvodstvo.
Razmenata na elektri~na energija pome|u balkanskite
elektroenergetski sistemi (~ii zemji naj~esto se uvoznici) e mnogu
zna~aen faktor za natamo{niot razvoj. Elektro energetskite sistemi na
balkanskite zemji treba da bidat povrzani so konektivni vodovi koi {to
nema da pretstavuvaat tesno grlo vo transmisija na potrebnite koli~ini
na elektri~na mo}nost. Makedonija dosega ima 400 kV konektivni vodovi
so Grcija (kon Solun i Amindeo), Kosovo (Kosovo-B) i Bugarija (Crvena
Mogila) a vo plan e gradbata na vodovi kon Srbija i Albanija. Vo ovoj
region minuva 400 kV vodot [tip-Crvena Mogila.
4.1.7 Naselenie
Utvrduvaweto na konceptot na prostornata organizacija,
ureduvaweto i koristeweto na teritorijata na R. Makedonija, a vo
kontekst na toa i stopanskata struktura, zavisi od razvojot, strukturnite
promeni i prostornata distribucija na naselenieto.
41
Vrz osnova na analiza na brojot, strukturata, tempoto na raste`ot,
kriteriumite za razmestuvawe i podvi`nosta, treba da se poka`e
prostorno-vremenskata komponenta na ostvaruvawe na idnata
organizacija i ureduvawe preku demografskiot aspekt.
Naselenieto spa|a me|u osnovnite elementi na koi bazira
predviduvawe na idnata organizacija. Toa e najva`en faktor na idniot
razvoj na zemjata i op{testvoto. Vo prv red naselenieto treba da ja
prifati neophodnosta za menuvawe na reproduktivnoto odnesuvawe i
potrebata od vospostavuvawe novi normi pri svoeto biolo{ko
odnesuvawe, kako preduslov za ostvaruvawe na pozna~ajni efekti vo
naredniot period.
Demografskite proekcii, koi na planiraweto mu davaat nova
dimenzija, poka`uvaat ili treba da poka`at, kako vo idnina }e se
formira naselenieto, negoviot raboten kontingent (rabotna sila) i
doma}instvata i kako treba da pridonesat kon sestrano sogleduvawe na
idnata sostojba na naselenieto kako proizvoden del, potro{uva~ i
upravuva~-kreator.
Spored podatocite od Popisot na naselenieto, doma}instvata i
stanovite sproveden vo 2002 god. vkupniot broj na `iteli vo op{tina
Lozovo iznesuva 2858 `iteli, od koi 896 `iveat vo seloto Lozovo ili
28%. Kako demografska ramka, naselenieto e zna~ajna kategorija koja
treba da se ima vo predvid pri aproksimacijata na potencijalnite
rabotni resursi i potencijalnite potro{uva~i i korisnici na site
vidovi uslugi.
Op{tina Lozovo opfa}a 11 naseleni mesta i toa: Lozovo,
Axibegovo, Aximatovo, bekirlija, Dorfulija, Xuzemlci, Karatmanovo,
Ki{ino, Milino, Saramzalino i ]oselari.
Vo op{tinata prete`no se selski naselbi. Od nacionalniot sostav
po Popisot vo 2002 godina ima:
42
Број Процент
Вкупно 2.858 100%
Македонци 2.471 86,5%
Турци 157 5.5%
Власи 122 4.3%
Останати 108 3.8%
Tabela 1. Podatoci od Popisot 2002
4.1.8 Prirodno nasledstvo
Od oblasta na za{tita na prirodata (prirodno nasledstvo i
biolo{kata i predelskata raznovidnost), urbanisti~kite planovi i
proekti treba da se usoglasat so Prostorniot plan na Republikata na toj
na~in {to, vrz osnova na re`imot za za{tita, }e se organizira raspored
na aktivnosti i izgradba na objekti koi }e se usoglasat so barawata koi
gi postavuva odr`livoto koristewe na prirodata i sovremeniot tretman
na za{tita.
Posebno vnimanie pri za{titata na prirodata, treba da se obrne
na na~inot, vidot i obemot na izgradbata {to se predviduva vo
za{titenite prostori za da se odbegnat ili da se nadminat sudirite i
koliziite so inkompatibilnite funkcii. Za taa cel e neophodno
po~ituvawe na slednite principi:
- optimalna za{tita na prostorite so isklu~itelna vrednost;
- optimalna za{tita na proizvodnite prirodni potencijali i
unapreduvawe na priodnite bogatstva;
- za~uvuvawe na dominantnite karakteristiki na postojanata
sostojba;
- racionalna izgradba na infrastrukturata;
- koncentracija i ograni~uvawe na izgradbata;
- optimalna izgradba na rekreativnata infrastruktura;
- pravilen izbor na soodvetna lokacija.
43
4.1.9 Kulturno - istorisko nasledstvo
Vo svoeto mileniumsko postoewe, ~ovekovata civilizacija od
praistorijata do denes, na teritorijata na R. Makedonija, ostavila
zna~ajni tragi od vonredni kulturi, istoriski i umetni~ki vrednosti,
koi go potvrduvaat postoeweto, kontinuitetot i indentitetot na
makedonskiot narod na ovie prostori.
Prostorniot aspekt na nedvi`noto kulturno nasledstvo e predmet
na analiza vo korelacija so dolgoro~nata strategija za ekonomski,
op{testven i prostoren razvoj, odnosno strategija za za~uvuvawe i
za{tita na toa nasledstvo vo uslovi na pazarno stopanstvo.
Republi~kiot zavod za za{tita na spomenicite na kulturata, za
potrebite na Prostorniot plan na Republikata, izgotvi Eksperten
elaborat za za{tita na nedvi`noto kulturno nasledstvo od posebno
zna~ewe.
Inventarot sodr`i spisok na registrirani i evidentirani
nedvi`ni kulturni dobra, {to podrazbira spisok na nedvi`nite
parametri so utvrdeno svojstvo spomenik na kultura, odnosno na
nedvi`nite predmeti za koi osnovano se pretpostavuva deka imaat
spomeni~no svojstvo. Toa se: arheolo{ki lokaliteti, crkvi, manastiri,
xamii, bawi, bezisteni, kuli, saat kuli, turbiwa, mavzolei, konaci,
mostovi, zgradi, ku}i, stari ~ar{ii, stari gradski jadra i drugi
spomenici so nivnite imiwa, lokacii, bliskite naseleni mesta, period
na nastanuvawe i op{tinite vo koi se nao|aat spomenicite.
Soglasno so Zakonot za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl.
Vesnik na RM” br. 20/04), vidovi na nedvi`no kulturno nasledstvo se:
spomenici, spomeni~ki celini i kulturni predeli.
Zna~aen del od nedvi`noto kulturno nasledstvo (okolu 45%), se
nao|a vo ruralnite naselbi i ridsko-planinskite podra~ja, koi se
celosno ili delumno napu{teni, {to zna~itelno ja uslo`nuva nivnata
za{tita i koristewe.
Vo Arheolo{kata karta na Republika Makedonija, koja gi prou~uva
predistoriskite i istoriskite sloevi na ~ove~kata egzistencija, od
44
najstarite vremiwa do docniot sreden vek, na analiziranoto podra~je
nema evidentirani arheolo{ki lokaliteti.
Sl. 7 Kulturno nasledstvo vo Republika Makedonija
4.1.10 Industrija
Razvojot i prostornata razmestenost na industrijata pretstavuva
klu~en faktor i dvi`e~ka sila za pottiknuvawe na razvojot na vkupnoto
stopanstvo i modernizacija na drugite oblasti od stopanskiot i
op{testveniot `ivot. Efikasnoto i uspe{noto sproveduvawe na
nasokite i opredelbite za pottiknuvawe na razvojot na proizvodnite
industriski dejnosti i nivno racionalno razmestuvawe vo prostorot gi
determinira pozitivnite promeni i vo drugite segmenti na ekonomijata:
porast na vrabotenosta, zgolemuvawe na bruto doma{niot proizvod,
podobruvawe na `ivotniot standard i dr.
Vo oblasta na industrijata, vo periodot po osamostojuvaweto na
zemjata, nastanaa va`ni promeni vo pogled na sopstvenosta,
organiziranosta na rabotite i prestruktuiraweto na proizvodstvoto
{to se od osobeno zna~ewe za poefikasnoto stopanisuvawe i
zgolemuvawe na proizvodstvoto.
45
Vrz osnova na soznanijata i opredelbite na nacionalnata
strategija za ekonomski razvoj na Republika Makedonija (MANU, 1997),
kako i vrz osnova na dosega{niot razvoj, a osobeno konceptot na odr`liv
razvoj, osnovnite nasoki i strate{ki opredelbi na dolgoro~niot razvoj
na industrijata se slednite: tehnolo{ko prekonstruktuirawe, izvozna
orientacija na vode~kite faktori i granki; po{iroko voveduvawe i
razvoj na ekolo{ki-prostorno prifatlivo industrisko proizvodstvo so
razvoj na {tedlivi tehnologii (vo odnos na prirodnite resursi,
energijata i gorivoto i rabotnata sila) i/ili malootpadni (bezotpadni)
tehnologii; zgolemuvawe na efikasnosta na proizvodstvoto; po~ituvawe
na investicionite kriteriumi vrz baza na kontinuirano planirawe i
prifa}awe na pazarnite kriteriumi na stopanisuvawe; strategija na
razmestenost na industriskite kapaciteti koja ja respektira
prostornata struktura na faktorite na razmestenosta, racionalniot
raspored na materijalnite proizvodstveni fondovi, od aspekt na
vkupniot prostor na Republikata i potrebite od kompleksen razvoj na
odelni teritorijalni edinici; razvoj na malite pretprijatija, zaradi
ostvaruvawe na konceptot na decentaraliziraniot razvoj i razmestenost
na industrijata.
Razvojot na industrijata po oddelnite op{tini, osobeno pomalite,
se o~ekuva da se ostvaruva so gradba na mali, fleksibilni kapaciteti i
pogolema zastapenost me|u drugoto i na agroindustriskiot sektor.
Vrz ovie osnovi, vo naredniot period, industriskoto proizvodstvo
se o~ekuva da bide zastapeno vo site op{tini i da ostvaruva raste` koj }e
pridonese za zgolemuvawe na vrabotuvaweto, podobruvawe na uslovite za
`iveewe na gra|anite na po{irokiot prostor na zemjata.
Soglasno opredelbite na Prostorniot plan na R. Makedonija
izgradbata i funkcioniraweto na prerabotuva~kite kapaciteti treba da
bidat postaveni vrz principite za za{tita na `ivotnata sredina i
istovremeno racionalno koristewe na zemji{teto.
Industrijata koja e vode~ka stopanska dejnost i dvigatel na
razvojot na vkupnoto stopanstvo ima zna~ajno vlijanie vrz kvalitetot na
`ivotnata sredina. Vo uslovi na usvoenata razvojna paradigma na
46
odr`liv razvoj, naporite treba da se naso~at kon su{testveni promeni vo
strategijata i politikata za razvoj i prostorna lokacija na industriski
granki zasnovani na principite na ekolo{kata za{tita.
4.2. Opis na sega{nata sostojba so `ivotnata sredina vo planskiot opfat
Sogleduvaj}i gi podatocite od izvr{enata inventarizacija na
postojnite povr{ini od postojniot Generalen urbanisti~ki plan se
doa|a do konstatacija deka do sega ne se realizirani site povr{ini
predvideni za benziska pumpa so pridru`ni funkcii i sport i
rekreacija. Predvidenoto re{enie potrebno e da ja dooformi sega{nata
namena na prostorot-sport i rekreacija i parkovsko zelenilo pri toa
opredeluvaj}i urbanisti~ki parceli za sekoja namena.
Osnoven preduslov za identifikacija na problemite so `ivotnata
sredina i postavuvawe na strate{ki celi za nadminuvawe i unapreduvawe
na istite e identifikacijata i ocenata na sega{nata sostojba so mediumi
na `ivotnata sredina (vozduh, voda, otpad, po~va, biodiverzitet, bu~ava),
kako i so koristeweto na zemji{teto i prirodnite resursi vo op{tinata.
4.2.1 Vozduh
Soglasno Direktivite na Evropskata Unija, zagaduvaweto e
neposredno ili posredno vnesuvawe, kako rezultat na ~ovekovite
dejstvija, na materii, vibracii, toplina ili bu~ava vo vozduhot, vodata
ili vo po~vata, koi {to mo`at da bidat {tetni po ~ovekovoto zdravje
ili po kvalitetot na `ivotnata sredina, od koi {to mo`e da proizleze
{teta po materijalniot imot ili koi {to gi naru{uvaat ili vlijaat vrz
prirodnite ubavini i drugite legitimni na~ini na koristewe na
`ivotnata sredina.
Kvalitetot na vozduhot e eden od pova`nite ~initeli na koi treba
da se vnimava pri planirawe na prostorot zaradi spre~uvawe na
degradacija na istiot so implementacija na planskiot dokument.
47
Pogolema grupa na polutanti vo ambientalniot vozduh se
emitiraat preku sistemot za odveduvawe na otpadni gasovi od
soobra}ajnite sredstva kako: CO, VOC (volatilni organski soedinenija),
NO2, TSP (vkupni suspendirani ~esti~ki), SO2, CO2, olovni soedinenija.
Toa nastanuva preku sogoruvawe na fosilnite goriva vo motorite i VOC
emisiite zaedno so isparuvawe na gorivata vo soobra}ajnite sredstva.
Emisijata na CO, VOC i TPS se posledica od nekompletno
sogoruvawe na gorivata, a isto taka i kako posledica na promenlivata
optovarenost i uslovite na vozewe. Tie zavisat od na~inot na vozewe,
tipot na motorot, goleminata i sostojbata na motorot.
Visokata vnatre{na temperatura vo motorite pri sogoruvawe na
gorivoto e pri~ina za formirawe na NO2 emisijata i CO2 i olovoto se
posledica na prisustvoto na sulfurni i/ili olovni soedinenija vo
motornite goriva.
Se smeta deka vo izduvnite gasovi na vozilata ima duri 180
organski komponenti kako {tetni materii ~ija koncentracija e
najgolema na mesta so zgolemen broj na vozila i rabota na motorite vo
mesto ili zapirawe, koga emisijata na toksi~ni materii vo odnos na
brzinata na dvi`ewe od 70 km/~ e pogolema za 2,5 pati. Spored
istra`uvawata vo ovoj domen, se smeta deka na 1000 litri sogoren benzin
vo motornite vozila, vo atmosferata emitira 98 kg jaglen monoksid, 6-8
azotni oksidi, 4-5 kg sulfurni soedinenija i 0,5 kg olovo.
Emisionite faktori na zagaduva~ki materii se pretstaveni vo
tabela 2:
Soedinenie Benziski motori Dizel motori
Sulfur dioksid 0,4 4,5
Azotni oksidi 20 90
Organski volatili 40 110
Vkupni suspendirani ~esti~ki 3 15
Jaglenoroden monoksid 220 90
Olovo 0,45 0
Vlijanieto na toksi~nite gasovi mo`e da ostavi posledici na
lu|eto koi se direktno i dolgovremeno izlo`eni na istite i toa preku
48
nivnoto direktno dejstvo (vdi{uvawe) i indirektno. ^adot, na primer,
dejstvuva prete`no na di{nite organi, na ko`ata i sli~no, a
jaglerodnite oksidi deluvaat kako silni otrovi i antioksidanti.
Maksimalno dozvoleni koli~ini na {tetni materii spored
zakonskata regulativa treba da se dvi`at vo slednite granici:
Komponenti Emisiono koli~estvo Emisioni koncentracii MKD (g/h) MKD (mg/m3)
olovo 25 5 azotni oksidi 5000 500-800 jaglevodorodi / 500 formaldehid 100 20 cvrsti ~esti~ki / 130 jaglen monoksid / 650 jaglen dioksid / 2,5
Tabela 3. Maksimalno dozvoleni granici na {tetni materii
4.2.2 Voda
Kolku vodite vo odreden prostor mo`e da se smetaat za voden
resurs zavisi od mo`nosta za nivno iskoristuvawe, odnosno od mo`nosta
za realizirawe na vodostopanski re{enija so koi vodite }e se iskoristat
za pokrivawe na potrebite od voda za naselenieto, zemjodelstvoto,
industrijata i za{titata na `iviot svet. Vodata kako resurs ja ima mnogu
pomalku od prisutnite vodi {to treba da se ima sekoga{ vo predvid pri
planiraweto za nejzino iskoristuvawe.
Za podmiruvawe na potrebite na voda najzna~ajni se povr{inskite
vodi, bidej}i tie se najrasprostraneti, najbliski se do mestata na
~ovekovata aktivnost, obezbeduvaat `ivot i razvoj na ekosistemot.
Izda{nosta na podzemnite vodi zavisi od klimatskite,
morfolo{kite i hidrogeolo{kite karakteristiki na prostorot. Ovie
vodi poradi posebniot kvalitet se zna~ajni i mo`e da bidat korisni za
pokrivawe na potrebite od voda.
49
Sl. 8 Vodostopanska infrastruktura (Izvor: Prostoren Plan na RM)
4.2.3 Otpad
Komunalen otpad pretstavuva sekakov vid na otpad {to se
producira od doma}instvata, javnite i ekonomskite ustanovi i
pretprijatija i instituciite na edna urbana sredina. Otpadot {to se
producira od industrijata, zemjodelieto i rudarstvoto, kako i patogenite
ostatoci od izumreni `ivotni ne spa|aat vo ovoj vid na otpad.
Vo minatot, otpadot {to go sozdaval ~ovekot od zadovoluvaweto na
svoite `ivotni potrebi bil vo koli~ini i oblik {to prirodata bila
sposobna sama da go razgradi do oblik na izvorna materija, so {to se
vospostavila ramnote`a pome|u ~ovekot i negovata okolina. Me|utoa, vo
ponovo vreme na intenziven industrisko tehnolo{ki razvoj od edna
strana i demografskata eksplozija i pregolema gustina vo naselenost od
druga, svedoci sme na superprodukcija na cvrst otpad vo koli~ini i oblik
koj prirodata nemo`e samostojno da go razgradi so {to se naru{uva
ramnote`ata pome|u ~ovekot i negovata `ivotna okolina. Cvrstiot
otpad se pove}e gi osvojuva zemjenite povr{ini, ja zagaduva po~vata,
vozduhot i povr{inskite i podzemnite vodi.
50
Sobiraweto i transportiraweto na komunalniot otpad se vr{i so
specijalni vozila za taa cel. Javnoto komunalno pretprijatie-Lozovo
vr{i usluga na sobirawe, transportirawe i deponirawe na komunalniot
otpad na teritorija na Op{tina Lozovo. Deponiraweto na komunalniot
otpad i drugi vidovi na neopasen otpad se vr{i vo lokalnata deponija.
4.2.4 Bu~ava
Na nivo na Republika Makedonija mereweto na nivoto na bu~ava se
meri od strana na Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno
planirawe i Republi~kiot Zavod za zdravstvena za{tita so svojata
mre`a na regionalni zavodi.
Spored stepenot na za{tita od bu~avata grani~nite vrednosti za
osnovnite indikatori za bu~avata vo `ivotnata sredina predizvikana od
razli~ni izvori ne treba da bidat povisoki od:
Podra~je diferencirano spored Nivo na bu~ava izrazena vo dBA stepenot na za{tita od bu~ava LD LBB LN
Podra~je od prv stepen 50 50 40 Podra~je od vtor stepen 55 55 45 Podra~je od tret stepen 60 60 55 Podra~je od ~etvrt stepen 70 70 60
Tabela 4. Maksimalno dozvoleno nivo na bu~ava
Grani~nata vrednost za nivoto na bu~ava {to se sozdava pri
odr`uvawe na javni priredbi, javni sobiri ili drugi javni nastani
prosledeni so upotreba na zvu~ni i drugi uredi koi doveduvaat do
zgolemuvawe na bu~avata ne treba da nadminuva 85 dBA, a maksimalnoto
nivo na bu~ava ne treba da nadminuva 110 dBA, bez ogled na vremetraewe
na nastanot.
51
4.3. Sega{ni problemi so `ivotnata sredina vo i okolu planskiot opfat
Problemite so generirawe na otpadot se razgleduvaat kako
vlijanie vrz povr{inskite i podzemnite vodi, vlijanie na zagaduvaweto
na po~vite i indirektno kako vlijanie vrz kvalitetot na vozduhot i
po~vite i indirektno kako vlijanie vrz kvalitetot na vozduhot i
sozdavaweto na stakleni~ki gasovi (klimatski promeni).
Najosetlivi elementi na `ivotnata sredina vo predmetniot opfat (Elementi na SO@S)
Vodi Vozduh Otpad Klimatski Naselenie Materijalni faktori dobra
Tabela 5. Elementi na SO@S
Vrz osnova na evidentirawe na najosetlivite elementi na
`ivotnata sredina vo planskiot opfat koi se narekuvaat i elementi na
Strategiska ocena na `ivotnata sredina (Elementi na SO@S) se
vospostavuvaat celi na strategiska ocena na `ivotna sredina (Celi na
SO@S) i se definirani mo`ni indikatori za sekoja cel.
Vo procesot na Strategiska ocena na vlijanie na planskiot
dokument vrz `ivotnata sredina va`no e da se vidi kako, na koj na~in, so
koja ja~ina i intenzitet celite na planskiot dokument vlijaat vrz celite
na SO@S so cel da se predvidat merki za spre~uvawe na vlijanijata i da
se predlo`i soodveten plan za monitoring na indikatorite za sekoja cel
na SO@S.
Na slednata tabela se prika`ani sega{nite problemi so
elementite na `ivotnata sredina:
52
Elementi na Strategiskata Problem Relevantno opftenocena na `ivotna sredina problem
Vozduh
Naru{en kvalitet na vozduhot od upotreba na jaglen i nafta kako agens za zatopluvawe, zgolemen soobra}aj h
Voda
Naru{en kvalitet na rekite kako rezultat na ispu{tawe industriski i komunalni otpadni vodi h
Nedovolno planirawe na promenite vo namenata na zemji{teto h
Otpad Postoewe na divi deponii h Po~va Degradacija na po~vite h Predel Degradirani predeli h Naselenie Pojava na migracija h Nevrabotenost h
Klimatski faktori Koristewe na ogrevno drvo za zatopluvawe h
Ne koristewe na obnovlivi izvori na energija h
Materijalni dobra Postoewe na bespravni gradbi
Tabela 6. Sega{nite problemi so elementite na `ivotnata sredina
53
5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument
Zna~eweto na realizacija na planskiot dokument Urbanisti~ki
plan za del od selo Lozovo-Urban blok 6, Planski opfat me|u ul. 1,
reguliran voden tek, magistralen pat M-5 Veles-[tip i granica na urban
opfat na selo Lozovo, e o~igleden vo pogled na operacionalizirawe na
prostorot vo podra~jeto na op{tina Lozovo. Treba da se zeme vo predvid
i sega{nata sostojba so najosetlivite elementi na `ivotnata sredina na
planskiot opfat (To~ka 4.2).
Isto taka, se razgleduva opcijata bez da se sprovede (bussiness as
usual) planska aktivnost, odnosno rabotite da оstanat vo prvobitnata
polo`ba.
Vo konkretniov slu~aj, dokolku Urbanisti~ki plan za del od selo
Lozovo-Urban blok 6, Planski opfat me|u ul. 1, reguliran voden tek,
magistralen pat M-5 Veles-[tip i granica na urban opfat na selo
Lozovo ne se sprovede se o~ekuvaat slednive posledici:
• Nekontrolirana izgradba na bespravni objekti;
• Naru{uvawe na kvalitetot na mediumite vo `ivotnata sredina;
• Otsustvo na finansiski investirawa {to bi se dovelo do slab
ekonomski razvoj;
• Nerealizacijata na planskiot opfat }e ostane i ponatamu ruralna
sredina so {to }e se ispu{ti mo`nosta za sportsko-rekreativni
aktivnosti.
54
6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa
Realizacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-Urban
blok 6, Planski opfat me|u ul. 1, reguliran voden tek, magistralen pat
M-5 Veles-[tip i granica na urban opfat na selo Lozovo e od osobeno
zna~ewe za realizirawe namenski sodr`ini i funkcionalna
operacionalizacija za razvoj na planskiot opfat i op{tinata.
Realizacijata na ovoj Planski dokument e od fundamentalno
zna~ewe i pretstavuva osnova za negovo ekonomsko o`ivuvawe i
podobruvawe na kvalitetot na `iveewe.
Sekako, osobeno zna~ajno e za izgotvuvawe na strate{ka ocena, {to
e i voobi~aena postapka, da se izanalizira varijantata (Bussines as usual
scenario), odnosno opcijata od nesproveduvawe na planskoto re{enie so
{to sostojbata bi ostanala onakva kakva {to e. Vo takviot slu~aj realno
e da se o~ekuva da ne se promeni fakti~kata sostojba, odnosno da
prodol`at trendovite na u{te pogolema pasivizacija na analiziraniot
planski region.
Vo toj slu~aj realno e da se o~ekuvaat slednite trendovi:
– inicirawe na u{te pogolema stagnacija na regionot;
– namaluvawe na ekonomskata vrednost na zemji{teto;
– neperspektivnost za mladite generacii;
– vlijanie na zdrastvenata sostojba na naselenieto.
Kako vtora alternativa za Urbanisti~ki plan za del od selo
Lozovo-Urban blok 6, se poka`uva poprifatliva od pove}e aspekti:
– povolna geografska polo`ba;
– dobri mikroklimatski uslovi;
– mo`nost za koristewe na obnovlivi izvori na energija;
– povolna dispozicija vo odnos na soobra}ajnici;
– minimizirawe na sozdavaweto na otpad.
So realizacijata na vtorata alternativa se ovozmo`uva
ostvaruvawe na funkcii so direktni i indirektni efekti, mo`nost za
razvoj i na drugi komercijalni dejnosti, zgolemuvawe na nivoto na
`ivotniot standard so otvarawe na novi rabotni mesta i razvivawe na
55
procesot na decentralizacija na op{tinata preku obezbeduvawe na novi
izvori na finansiski sredstva i povolni demografski sostojbi vo
op{tinata.
Spored seto pogore prezentirano se prepora~uva na planerot da ja
primeni vtorata alternativa za planirawe na lokalitetot.
56
7. Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite na `ivotnata sredina
Vakvite pojavi koi kako pretpostavka mo`e da se javat od
implementacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-Urban
blok 6, mo`e da se analiziraat od negativen aspekt kako i od aspekt na
perspektivni, odnosno pozitivni vlijanija. Izve{tajot za Сtrate{ka
ocena ne gi analizira poedine~nite razvojni proekti, tuku vlijanijata
vrz mediumite na `ivotnata sredina od globalen aspekt. Zna~i, so nego ne
se pravi detalna analiza na vlijanijata vo poodelnite fazi na
realizacija na proektot, tuku istoto se realizira vo natamo{nite fazi
na implementacija i realizacija na Detalniot urbanisti~ki plan.
Istoto e utvrdeno so Zakonot za `ivotna sredina („Sl. Vesnik na RM”,
br. 53/2005, 81/2005, 24/2007 i 159/2008), vo glava 11 - Postapka za Ocena na
vlijanieto vrz `ivotnata sredina na razvojnite proekti ili soglasno
stav 3, од ~len 24, od istiot zakon - Postapka na Izrabotka na elaborati
za za{tita na `ivotna sredina.
7.1. Vlijanie vrz demografskiot faktor
Realizacijata na predvidenata sodr`ina od planskiot opfat }e
pretstavuva pozitiven stimul za demografskiot razvoj. Isto taka, }e ima
pozitivni vlijanija na dolgoro~na osnova i na zgolemuvawe na
natalitetot, kako u{te eden pozitiven element na demografskiot razvoj.
Ova od pri~ina {to investicionite vlo`uvawa za realizacija na ovaa
planska sodr`ina }e dovede do podobruvawe na kvalitetot na `iveeweto.
7.2. Vlijanie vrz ~ovekovoto zdravje
Planskiot opfat predviden za realizacija ne se o~ekuva da
predizvika negativni vlijanija vrz zdravjeto na lokalnoto naselenie.
Obezbeduvaweto na parkovsko i za{titno zelenilo i ostanato
57
hortiklulturno ureduvawe na prostorot }e bide vo funkcija na
podobruvawe na zdravjeto na lu|eto.
So realizacijata na planskiot zafat ne se o~ekuva negativno
vlijanie vrz ~ovekovoto zdravje.
7.3. Vlijanie vrz socio-ekonomskata sostojba
Implementacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-
Urban blok 6 }e ima pozitivno vlijanie vrz socio-ekonomskiot razvoj na
op{tinata i po{iroko vo stimulirawe na ekonomskite aktivnosti,
zgolemuvawe na stapkata na ekonomskiot rast, zgolemuvawe na dohodot po
glava na `itel, proektiraweto, komunalnite dejnosti, grade`ni{tvoto,
trgovijata i sl., zgolemuvawe na prihodite na lokalnata samouprava,
podobruvawe na komunalnata infrastruktura, podobruvawe na
infrastrukturata i uredenost na prostorot i zgolemuvawe na kvalitetot
na `iveeweto.
7.4. Vlijanie vrz kvalitetot na ambientniot vozduh
Od Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-Urban blok 6 ne se
o~ekuvaat osobeni vlijanija vrz ambientniot vozduh. Odredeni
kratkoro~ni vlijanija vrz kvalitetot na vozduhot se o~ekuvaat vo vreme
na gradbata-izvedbata na zemjeni i grade`ni raboti pri {to se o~ekuva
pojava na pra{ina, kako fugitivna emisija na najsitni ~esti~ki na
pra{ina i pesok.
So ogled na namenata na opfatot, so ograni~enata soobra}ajna
dinamika ne se o~ekuva dopolnitelna emisija na zagaduva~ki materii.
Postoi opcija od iskoristuvawe na obnovlivite izvori na
energija, solarnata energija kako ~ista energija. Trafostanicata ne
predizvikuva nikakvi vlijanija vrz kvalitetot na vozduhot.
58
7.5. Vlijanija vrz klimatski promeni
So ogled na mikrolokacijata na koja se predviduva realizacijata
na ovaa planska sodr`ina ne se o~ekuva deka }e ima naru{uvawe na
kvalitetot na vozduhot vo po{irokiot region ili klimatski promeni.
7.6. Vlijanie predizvikano od zgolemena bu~ava
Vo faza na implementacija na planiranite aktivnosti za
infrastrukturno opremuvawe na planskiot opfat i izgradba na
infrastrukturnata mre`a treba da se o~ekuva zgolemena bu~ava.
Na lokalitetot ne se predvideni sodr`ini koi bi mo`ele da bidat
izvori na {tetna bu~ava.
Dokolku pri implementacija na planskiot opfat se primenat
merkite definirani soglasno Сtrategiskata ocena na vlijanijata vrz
`ivotnata sredina od sekoja posebna aktivnost }e se namalat o~ekuvanite
efekti od zgolemena bu~ava i }e se svedat na dozvolenite nivoa, vo
soglasnost so Zakonot za bu~ava.
7.7. Vlijanie od vibracii
Vo planskata zada~a za realizacijata na planskiot opfat ne se
predvideni dejnosti koj }e produciraat postojani izvori na vibracii,
osven vo periodot na izgradba na objektite.
7.8 Vlijanie vrz kvalitetot na vodite
So implementacijata na Urbnisti~kiot plan ne se o~ekuvaat
negativni vlijanija vrz podzemnite vodi koi }e se odvivaat vo ramkite na
planskiot opfat kako i predvidenoto upravuvawe so otpadot.
Snabduvaweto na objektite so sanitarna, tehnolo{ka i protivpo`arna
59
voda e preku lokalna vodovodna mre`a so izgradba na sekundarna i
priklu~na vodovodna mre`a.
7.9. Vlijanie vrz po~vata
Nesoodvetnoto upravuvawe so otpadnite vodi i generiraniot otpad
mo`e da predizvika negativni vlijanija vrz po~vata.
So funkcioniraweto na lokalitetot, izduvnite gasovi od
transportnite sredstva mo`e da vlijaat vrz zagaduvaweto na po~vata.
7.10. Vlijanie vrz predelot
Implementacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-
Urban blok 6 nema da ima negativno vlijanie vrz predelot od pri~ina
{to celta na ovoj plan e da se sozdadat realni uslovi za odr`liv razvoj i
podobro `ivewe.
7.11 Vlijanie vrz kulturnoto nasledstvo
Na samiot planskiot opfat ne se o~ekuvaat negativni vlijanija na
kulturnoto nasledstvo, so ogled deka ne se evidentirani arheolo{ki ili
kulturni spomenici.
Spored zakonot, dokolku se pojavi nekoe arheolo{ko nao|ali{te
}e se postapi soglasno so odredbite od ~len 65 od Zakonot za za{tita na
kulturno nasledstvo („Sl. Vesnik na RM”, br. 20/04 i 1/07).
7.12 Vlijanie vrz biodiverzitetot (flora i fauna)
Implementacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-
Urban blok 6, ne mo`e da predizvika odredeni negativni vlijanija vrz
florata i faunata, bidej}i dosega ne e identifikuvano postoewe na
karakteristi~ni vidovi ili endemi~ni primeroci.
60
7.13 Vlijanija vrz materijalnite dobra
Implementacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-
Urban blok 6 }e ja zgolemi ekonomskata vrednost na zemji{teto vo
planskiot opfat i po{iroko.
7.14. Vlijanija po odnos na generirawe na otpad
Pri realizacijata na planiranata investicija vo planskiot opfat
za o~ekuvawe e generirawe na grade`en i zemjen otpad. So planskiot
dokument e predvideno otpadot pri gradbata da se sobira i prevzema od
javnoto komunalno pretprijatie.
Primarnata selekcija na otpadot treba da bide predvidena.
7.15 Vlijanija od nesre}i i havarii
Lokacijata za koja se nameneti Uslovite za planirawe na
prostorot se nao|a vo zona od 5 stepen po Merkalievata skala na
o~ekuvani zemjotresi. Za namaluvaweto na seizmi~kiot rizik predvideni
se soodvetni merki na grade`na intervencija na nosivata konstrukcija,
zaradi doveduvawe na otpornost protiv najsilnite zemjotresi, odnosno
zadol`itelna primena na normativno - pravna regulativa, so koja se
uredeni postapkite, uslovite i barawata za postignuvawe tehni~ki
konzistenten i ekonomski odr`liv stepen na seizmi~ka za{tita.
Bidej}i ne postoi seizmi~ka mikroreonizacija za ovoj prostor
merodavna e kartata na makroseizmi~ka reonizacija so {to prirodno
nestabilnite i seizmi~kite nepovolni tereni a toa se mestata kade se
smenuvaat geolo{kite formacii, treba da se isklu~uvaat od grade`nite
zahvati, a za pogolemite investicioni objekti potrebno e izvr{uvawe na
detalni in`iwersko-geolo{ki i seizmolo{ki istra`uvawa na terenot.
Od ostanatite prirodni katastrofi se i meterolo{ki pojavi so
karakteristiki na elementarni nepogodi koi se manifestiraat so pojava
na grad, luweni vetrovi i magli .
61
Vo investicioniot proekt se razraboteni merki za za{tita na
~ovekot, materijalnite dobra i `ivotnata sredina od prirodnite
katastrofi.
62
8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe na zna~ajnite vlijanija vrz `ivotnata sredina od
implementacija na planskiot dokument
Za{titata i unapreduvaweto na `ivotnata sredina e temelna
vrednost na Ustavot na Republika Makedonija (~len 8) i e regulirana so
Zakonot za `ivotna sredina, kako i ostanatite zakoni i podzakonski akti
koi se navedeni vo ovoj Izve{taj. Ovoj Izve{taj, koj se bazira na
relevantnite podatoci od Prostorniot plan na Republika Makedonija,
Nacionalniot Ekolo{ki Akcionen Plan, sektorski studii za odredeni
oblasti, kako i podatoci utvrdeni na samiot lokalitet, predviduva i
merki za za{tita na `ivotnata sredina od vlijanijata koi se o~ekuvaat so
implementacijata na planskata dokumentacija, a koi e potrebno da se
ispo~ituvaat vo tekot na podgotovkata na planskata dokumentacija.
Pri izgradbata na benziska stanica treba da se ima vo predvid
mo`nite zagaduvawa {to bi proizlegle od nea, dodeka pocelosna analiza
od site aspekti na vlijanieto vrz `ivotnata sredina }e bidat predmet na
posebni Studii soglasno Zakonot. Pri toa, }e treba da se vospostavi
postojan monitoring za merewe na emisiite na zagaduva~ki materii vo
vozduhot koi }e se produciraat kako rezultat na benziska pumpa. Pri
nejzino proektirawe da se predvidi iskoristuvawe na najdobro mo`nite
instalacii. Sekoe nekontrolirano istekuvawe na nafteni derivati vo
`ivotnata sredina pretstavuva mo`nost za nejzino zagaduvawe. Pri takov
slu~aj site tri mediumi }e bidat pogodeni. Vozduhot preku isparuvawe na
derivatite, po~vata preku direkten kontakt so nea, i povr{inskite i/ili
podzemnite vodi preku izmivawe so do`dovi i drugi vodni nanosi ili
direktno preku isceduvawe na derivatite vo podolnite sloevi na
po~vata.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz demografskiot faktor
Implementacijata na planskiot dokument pozitivno }e vlijae na
demografskiot razvoj i zatoa ne se prepora~uvaat merki za za{tita.
63
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ~ovekovoto zdravje
Integralnata realizacija na predlo`enite merki vo site fazi na
investicioniot ciklus e vo nasoka na namaluvawe na mo`nite negativni
vlijanija vrz `ivotnata sredina koi mo`e na direkten ili indirekten
na~in da se reflektiraat vrz zdravjeto na lu|eto. Cvrstiot otpad {to bi
se javil vo ramkite na sportskite tereni e potencijalna opasnost. Zatoa
se predlaga postavuvawe na korpi za otpadoci i organizirano sobirawe i
transportirawe do mestoto nameneto za otpad.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ambientniot vozduh
Za namaluvawe na vlijanijata vrz ambientniot vozduh od
implementacijata na urbanisti~kiot plan se predlagaat slednite merki:
1. Koristewe na sovremeni transportni sredstva i mehanizacija pri
vr{ewe na grade`nite raboti, soglasno standardite na EU;
2. Koristewe na obnovlivite izvori na energija kako energetski resursi
koi {to se vo direktna nasoka na podobruvaweto na kvalitetot na
ambientniot vozduh;
3. Soodveten soobra}aen re`im;
4. Zasaduvawe na nisko i visoko zelenilo soglasno planskata
dokumentacija.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz klimatskite promeni
So ogled na mikrolokacijata na koja se predviduva realizacijata
na ovaa planska sodr`ina ne se o~ekuva deka }e ima naru{uvawe na
kvalitetot na vozduhot na mikro plan i po{irokiot region ili
klimatski promeni. Zatoa ne se prepora~uvaat merki.
64
- Merki za namaluvawe na bu~ava
Pra{aweto za namaluvawe na problemite so bu~avata treba da se
re{ava so obezbeduvawe na za{titni zeleni pojasi i formirawe na
hortikulturni nasadi vo lokalitetot.
Vo tekot na rabotata na transformatorot }e ima bu~ava kako
rezultat od rabotata na transformatorot i razladniot ured. No, ovaa
bu~ava koja se javuva nema da gi nadmine dozvolenite grani~ni vrednosti.
Dokolku vo vremeto na implementacija na planot se uvidi potreba
od voveduvawe na dopolnitelni merki na za{tita od bu~ava, istite }e se
sprovedat.
- Merki za za{tita od vibracii
Implementacijata na planskata dokumentacija nema da predizvika
zna~itelni vibracii poradi {to nema da se vovedat nekoi posebni merki
za za{tita od vibracii.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz kvalitetot na vodite
Pri implementacijata na planskiot opfat se prepora~uvaat da se
prevzemat slednive merki:
- izgradba na sekundarna i priklu~na vodovodna mre`a;
Za vreme na rabotata na benziskata pumpna stanica se pojavuvaat
slednite vidovi otpadni vodi: atmosferski vodi koi mo`at da vr{at
izmivawe na betonskite povr{ini (preto~uvali{ta) na koi mnogu ~esto
mo`e da se javat istekuvawa od vozilata koi manipuliraat so naftenite
derivati i vodi od upotreba na sanitarnite jazli vo objektot.
Atmosferskite vodi od delovite na soobra}ajnicata i od platot (kade se
vr{i preto~uvawe na gorivoto) se izlo`eni na zagaduvawe, treba da se
prifa}aat vo odvodni betonski {ahti, pokrieni so re{etki, izvedeni na
vleznata i izleznata lenta od platoto. Od tuka vodite }e se prelivaat vo
separator (odeluvawe na masleni materii), pred da bidat ispu{teni vo
65
mre`ata za sobirawe na otpadni vodi. Pocelosna analiza za namaluvawe
na vlijanijata vrz kvalitetot na vodite od benziskata stanica }e bide
predmet na izrabotka na Studii za ocena na vlijanie na `ivotnata srdina
ili Elaborati za za{tita na `ivotnata sredina, soglasno Zakonot.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata
Za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata se predlagaat slednite
elementi:
- pred zapo~nuvawe na investicijata, investitorot da organizira
sobirawe na grade`niot otpad, negovo deponirawe ili
iskoristuvawe vo investicionite aktivnosti;
- integralno upravuvawe so otpadot i negova selekcija.
Za prifa}awe na mo`ni istekuvawa od transformatorskoto maslo
treba da se postavat betonski korita za prifa}awe na istoto, a se
dimenzionirani za prifa}awe na celokupnoto maslo. Kadite za
prifa}awe na masloto treba da se armirano - betonski i vodootporni, na
dnoto da ima postavena metalna mre`a so eden sloj ~akal so dlabo~ina od
150 mm, granulacija od 30 mm do 50 mm.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata
Osnoven uslov za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata
se primenata na predvidenite merki za pravilno upravuvawe so
prostorot, otpadnite vodi, otpadot, bu~avata, po~vata, vozduhot i sl. Na
prostorot za izrabotka na UP nema evidentirano prirodno nasledstvo.
Dokolku pri izrabotkata na UP ili pri ureduvawe na prostorot se dojde
do odredeni novi soznanija za prirodnoto nasledstvo koi mo`at da bidat
zagrozeni so urbanizacijata na ovoj prostor, potrebno e da se prevzemat
slednite merki na za{tita na prirodnoto nasledstvo:
- Utvrduvawe na granicite i ozna~uvawe na objektite proglaseni i
predlo`eni kako prirodno nasledstvo;
66
- Vo podra~jata i zonite so stroga za{tita da se dozvolat samo
nau~no-istra`uva~ki aktivnosti;
- Na mestata so karakter na prirodno nasledstvo dozvoleno e
koristewe na rastitelni i `ivotinski vidovi samo vo sanitarno-
zdravstveni celi so specijalna dozvola od nadle`en organ;
- Na podra~jata koi se predlo`eni za za{tita kako prirodno
nasledstvo, izgradbata i ureduvaweto do proglasuvaweto na istite
mora da se vr{i samo so specijalna dozvola od nadle`en organ;
- Magistralnata i ostanatata infrastruktura (nadzemna i podzemna)
da se vodi nadvor od objektite so prirodni vrednosti, a pri pomali
zafati potrebno e nejzino estetsko vklopuvawe vo prirodniot
pejsa`;
- Vospostavuvawe na monitoring, permanentna kontrola i nadzor na
objektite so prirodni vrednosti i prevzemawe na stru~ni i
upravni postapki za sanirawe na negativnite pojavi;
- Vospostavuvawe na stru~na sorabotka so soodvetnite institucii
vo okru`uvaweto.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz predelot
Predvidenite aktivnosti vo planskata dokumentacija }e bidat vo
nasoka na za~uvuvawe i podobruvawe na estetskite potencijali na
predelot. Planskata realizacija samo }e go nadopolni predelot vo
pozitivna smisla. Zatoa ne se predvideni nikakvi merki.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz materijalnite dobra
Implementacijata na planskiot dokument ima pozitivno vlijanie
vrz materijalnite dobra i zatoa ne se prepora~uvaat merki za vlijanijata.
67
- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz kulturnoto nasledstvo
Vo svoeto mileniumsko postoewe, ~ovekovata civilizacija od
praistorijata do denes, na teritorija na R. Makedonija ostavila zna~ajni
tragi od vonredni kulturni, istoriski i umetni~ki vrednosti, koi go
potvrduvaat postoeweto, kontinuitetot i identitetot na makedonskiot
narod na ovie prostori.
Prostorniot aspekt na nedvi`noto kulturno nasledstvo e predmet
na analiza vo korelacija so dolgoro~nata strategija za ekonomski,
op{testven i prostoren razvoj, odnosno strategijata za za~uvuvawe i
za{tita na toa nasledstvo vo uslovi na pazarno stopanstvo.
Republi~kiot zavod za za{tita na spomenicite na kulturata, za
potrebite na Prostorniot plan na Republikata, izgotvi Eksperten
elaborat za za{tita na nedvi`noto kulturno nasledstvo vo koj e daden
Inventar na nedvi`no kulturno nasledstvo od posebno zna~ewe.
Inventarot sodr`i spisok na registrirani i evidentirani
nedvi`ni kulturni dobra, {to podrazbira spisok na nedvi`nite
predmeti so utvrdeno svojstvo spomenik na kulturata, odnosno na
nedvi`nite predmeti za koi osnovano se pretpostavuva deka imaat
spomeni~no svojstvo. Toa se: arheolo{ki lokaliteti, crkvi, manastiri,
xamii, bawi, bezisteni, kuli, saat kuli, turbiwa, mavzolei, konaci,
mostovi, zgradi, ku}i, stari ~ar{ii, stari gradski jadra i drugi
spomenici so nivnite imiwa, lokacii, bliskite naseleni mesta, period
na nastanuvawe i op{tinite vo koi se nao|aat spomenicite.
Soglasno Zakonot za za{tita kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik
na RM” br.20/04 i 115/07), vidovi na nedvi`no kulturno nasledstvo se:
spomenici, spomeni~ki celini i kulturni predeli.
Spored Prostorniot plan na R. Makedonija, najgolem broj na celi
se odnesuvaat na tretmanot i za{titata na kulturnoto nasledstvo vo
planovite od ponisko nivo.
Pri izrabotka na planska dokumentacija od ponisko nivo, da se
utvrdi to~nata pozicija na utvrdeniot lokalitet so kulturno nasledstvo
68
i vo taa smisla da se primenat planski merki za za{tita na nedvi`no
kulturno nasledstvo:
- zadol`itelen tretman na nedvi`noto kulturno nasledstvo vo
procesot na izrabotkata na prostornite i na urbanisti~kite
planovi od ponisko nivo zaradi obezbeduvawe na planski uslovi za
nivnata za{tita, ostvaruvawe na nivnata kulturna funkcija,
prostorna integracija i aktivno koristewe na spomenicite na
kulturata za soodvetna namena, vo turisti~koto stopanstvo, vo
maloto stopanstvo i uslugite i vo vkupniot razvoj na dr`avata;
- planirawe na rekonstrukcija, revitalizacija i konzervacija na
najzna~ajnite spomeni~ki celini i objekti i organizacija i
ureduvawe na kontaktniot, okolniot spomeni~en prostor zaradi
za~uvuvawe na nivnata kulturno-istoriska dimenzija i soodvetna
prezentacija;
- izmena i dopolnuvawe na prostornite i urbanisti~kite planovi
zaradi usoglasuvawe od aspekt na za{tita na nedvi`noto kulturno
nasledstvo;
Soglasno Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl.
Vesnik na RM” br.24/08 - pre~isten tekst i br.91/09 - izmena i dopolna),
vo prostornite i urbanisti~ki planovi, vrz osnova na dokumentacijata za
nedvi`noto kulturno nasledstvo, zadol`itelno se utvrduvaat: planski
merki za za{tita na spomenicite na kulturata, kako i nasoki za
opredeluvawe na re`imot na nivnata za{tita.
Vgraduvaweto soodveten re`im za za{tita na nedvi`noto kulturno
nasledstvo vo prostoren i urbanisti~ki plan se vr{i spored za{titno-
konzervatorski osnovi za kulturno nasledstvo (Soglasno ~l. 71 od
Zakonot za za{tita na kulturno nasledstvo).
Nedvi`noto kulturno nasledstvo, bez ogled dali e vo pra{awe
graditelska celina ili poedine~en objekt, kako zaedni~ko kulturno
bogatstvo na svetot, vo prostornite i urbanisti~kite planovi treba da se
tretira na na~in koj }e obezbedi negovo uspe{no vklopuvawe vo
prostornoto i organizacionoto tkivo na gradovite i naselenite mesta
69
ili po{irokite podra~ja i potencirawe na negovite grade`ni,
oblikovni i estetski vrednosti.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata od upravuvawe so otpad
Soglasno ~len 7 od Zakonot za upravuvawe so otpad („Sl. Vesnik na
RM” br.68/04 i 107/07), sozdava~ite na otpad se dol`ni vo najgolema
mo`na mera, da go izbegnat sozdavaweto na otpad i da gi namalat
{tetnite vlijanija na otpadot vrz `ivotnata sredina, `ivotot i
zdravjeto na lu|eto.
- Vo operativnata faza na planiranite objekti, da se sobira, selektira
i istiot koj }e nema upotrebna vrednost da se prevzema od strana na
komunalnoto pretprijatie;
- Tvrdiot otpad }e se sobira vo kontejneri, a potoa komunalnoto
pretprijatie }e vr{i evakuacija.
Vo pogled na sozdavawe na otpad od rabotata na
transformatorskata stanica, nema da ima. Pojava na otpad, mo`na e samo
pri promena na funkcijata na transformatorskata stanica (promena na
o{teten ili pojava na defekt na nekoj element od stanicata). Istite tie
delovi }e bidat soodvetno deponirani od lokacijata od strana na
~lenovite koi }e ja vr{at nivnata promena i odr`uvawe.
- Merki za namaluvawe na vlijanijata od nesre}i i havarii
Za namaluvawe na mo`nite vlijanija, predizvikani od nesre}i i
havarii se prepora~uva implementacija na merkite, dadeni vo planskata
dokumentacija, vo fazata na izgradba, {to }e ovozmo`at minimizirawe
na eventualni pojavi na nesre}i i havarii vo operativnata faza.
70
- Merki za za{tita i spasuvawe
Merkite za za{tita i spasuvawe se odnesuvaat vo slu~aj na po`ar,
vo na voeni razurnuvawa i prirodni katastrofi i za niv se propi{ani
specijalni aktivnosti za postapuvawe, soglasno donesenite propisi.
- Merki za za{tita od po`ar
Site objekti na predmetnata lokacija se locirani taka da do
istite ima nepre~en pristap za protivpo`arnite vozila. Celokupniot
soobra}aen sistem se sostoi od soobra}ajnici koi ovozmo`uvaat lesen
pristap na protivpo`arnoto vozilo do objektite i nepre~eno dvi`ewe na
po`arnite vozila.
Rabnikot na pristapnite pati{ta treba da bide so visina ne
pogolema od 7.0 sm i istitot treba da se zakosi zaradi polesen pristap na
po`arnite vozila do objektite.
So planirawe na hidrantskata mre`a zadovoleni se site merki na
preventiva i za{tita vo slu~aj na po`ar. Planiraweto i izrabotkata na
tehni~kata dokumentacija treba da se vo soglasnost so Zakonot za
za{tita od po`ar.
Nadvore{nata hidrantska mre`a e zbir na grade`ni objekti i
uredi so koi vodata od izvor pogoden za snabduvawe so voda, so cevovodi
se doveduva na hidrantskite priklu~oci koi neposredno se koristat za
gasnewe na po`ari ili na niv se priklu~uvaat protivpo`arnite vozila.
Za nadvore{nata hidrantska mre`a e predviden prstenast sistem
na cevovodi, so minimalen pre~nik f80 mm. Na hidrantskata vodovodna
mre`a so minimalen profil od f80 mm se postavuvaat protivpo`arni
hidranti ~ii priklu~ni cevovodi imaat pre~nik najmalku 80 mm.
Hidrantite se postaveni na me|usebno rastojanie od 80-150 m.
Pritisokot vo hidrantskata mre`a ne smee da bide ponizok od 2,5 bara.
Pritisokot za goleminata na pritisokot vo hidrantskata mre`a gi dava
lokalnoto komunalno pretprijatie nadle`no za izdavawe na
hidrotehni~kite uslovi za priklu~uvawe na sekoj objekt.
71
Pri izrabotka na tehni~kata dokumentacija za izgradba na
objektite da se izraboti i poseben proekt za za{tita od po`ar koj }e e vo
soglasnost so Zakonot za za{tita od po`ar.
- Merki za za{tita od prirodni katastrofi
Vo mirnodopski period mo`e da dojde do pojava na vonredni uslovi
poradi elementarni nepogodi koi nastanuvaat pod dejstvo na prirodni
sili: zemjotres, poplava, silen veter, sneg, nanosi, lavini, lizgawe i
odronuvawe na teren i sl. Mnogu od ovie opasnosti mo`at predvreme da se
predvidat, vo koj slu~aj mo`at da se prezemat odredeni organizaciono-
tehni~ki merki za nivno spre~uvawe ili namaluvawe na posledicite.
Prirodnite pojavi mo`at da se javat i kako kombinirani pojavi kaj
koi pri~initel e ~ovekot, a posledicite se rezultat na prirodni sili
(poplavi predizvikani so ru{ewe na brani, naso~uvawe na
meterolo{kite pojavi i predizvikuvawe na vonredni sostojbi).
Seizmi~kite pojavi, zemjotresite se dominantni nepogodi koi
mo`at da imaat katastrofalni posledici vrz ~ovekot i prirodata.
Prostorot na seloto spored seizmi~kite karakteristiki e zona so
visok stepen na seizmo~nost i o~ekuvan intenzitet od 8º po MCS.
Namaluvawe na seizmi~niot rizik i posledicite mo`e da se postigne so
primena na soodvetni ekonomski merki za za{tita na sozdadenite
vrednosti (grade`na intervencija na nosivata konstrukcija na postojnite
objekti zaradi zgolemuvawe na otpornosta na zemjotres), odnosno
zadol`itelna primena na tehni~kite normativi za izgradba na objekti od
visokogradbata vo seizmi~kite podra~ja.
72
9. Plan na merki za monitoring na `ivotnata sredina
So sekoja predlog merka za za{tita na `ivotnata sredina potrebno
e da se podgotvi plan za monitoring na predlo`enite merki i monitoring
na `ivotnata sredina. So realizacija na planot za monitoring se
ovozmo`uva pribirawe podatoci za dokumentirawe na sostojbata na
`ivotnata sredina, kako i mo`nost za sledewe na vlijanijata vrz
`ivotnata sredina. Planot na monitoring predviduva sledewe na
slednite parametri vo `ivotnata sredina:
- Sledewe na kvalitetot i kvantitetot na vodite;
- Sledewe na kvalitetot na vozduhot;
- Sledewe na kvalitetot na po~vata;
- Sledewe na nivoto na bu~ava.
So ovoj plan }e se ovozmo`i:
- Potvrda deka dogovorenite uslovi pri odobruvawe na proektot se
soodvetno sprovedeni;
- Upravuvawe so nepredvidenite vlijanija i promeni;
- Potvrda deka vlijanijata vrz mediumite na `ivotnata sredina se vo
ramkite na predvidenite ili dozvolenite grani~ni vrednosti;
- Potvrda deka so primena na merkite se vr{i za{tita na `ivotnata
sredina, odnosno namaluvawe na negativnite vlijanija.
73
10. Netehni~ko rezime
Op{tinata Lozovo izgotvi planska programa za izrabotka
Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-Urban blok 6, Planski opfat
me|u ul. 1, reguliran voden tek, magistralen pat M-5 Veles-[tip i
granica na urban opfat na selo Lozovo. Zaradi sogleduvawe na mo`nite
negativni vlijanija vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na naselenieto vo
planskiot opfat i po{iroko, soglasno ~len 65 od Zakonot za `ivotna
sredina potrebno e da se sprovede Strategiska ocena na vlijanieto vrz
`ivotnata sredina, kako bi se utvrdile i prevzele preventivni merki.
Osven so Zakonot za `ivotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br.
53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09 i 47/10) i podzakonskite akti e definirana
postapkata za strategiska ocena za `ivotnata sredina e vo celost
usloglasena i so Direktivata na EU (2001/42/ES) i Protokolot za
Strategiskata ocena za `ivotnata sredina (koj proizleguva od
Konvencijata za ocena na vlijanijata vrz `ivotnata sredina vo
prekugrani~en kontekst-Espo Konvencija). Organot koj go podgotvuva
planskiot dokument vo prethodna konsultacija so zasegnatite organi i
javnost od implementacijata na Planot go opredeli obemot i detalnosta
na informaciite koi se dadeni vo Izve{tajot za Strategiskata ocena za
`ivotna sredina, {to e del od procedurata za Strategiska ocena za
`ivotnata sredina utvrdena vo Glava 10, od Zakonot za `ivotna sredina,
kako i vo uredbite-podzakonskite akti. Izrabotkata na Urbanisti~kiot
plan e vo soglasnost so strategijata na odr`liv razvoj (Agenda 21),
Odredbit e od Prostorniot plan na RM, Detalniot Urbanisti~ki plan na
op{tina Lozovo, kako i drugite va`e~ki strate{ki dokumenti od
oblasta na planiraweto, `ivotnata sredina i odr`liviot razvoj. Vo
ramkite na izve{tajot za Strategiskata ocena na `ivotnata sredina
napravena e analiza na mo`nite vlijanija vrz `ivotnata sredina i na toj
na~in se razvieni alternativi za izrabotka na planskiot dokument.
Pri izrabotkata na ovoj strate{ki dokument isto taka se zemaat
vo predvid i:
74
- alatkite koi bi se koristele za realizacijata na Strategijata
za odr`liv razvoj,
- merki za zgolemuvawe na transparentnosta i efikasnosta vo
donesuvawe na odluki,
- merki za sistematski i efektiven priod kon `ivotnata
sredina od povisoko nivo pri donesuvawe na odluki i merki
koi se vo funkcija na konsultaciite i u~estvoto na javnosta.
Vo osnova, Izve{tajot za Strategiskata ocena za `ivotnata
sredina se bazira na detali od planot, programite i strategiite, kako i
informaciite koi se utvrdeni pri izgotvuvaweto, a se od osobeno
zna~ewe za mo`nite vlijanija na `ivotnata sredina.
Izve{tajot na ovoj planski dokument gi opfa}a podatocite za:
• postojnata sostojba na planskiot opfat,
• potencijalnite vlijanija vrz naselenieto, zdravjeto na lu|eto,
florata, faunata, po~vata, vozduhot, vodata, klimatksite faktori,
materijalnite dobra, kulturnoto nasledstvo, pejsa`i i dr.;
• merkite za za{tita i namaluvawa na vlijanijata;
• kratok pregled na pri~inite vrz osnova na koj se odvivaat
alternativite;
• sostojbata na `ivotnata sredina bez implementacijata na planot;
• planot za monitoring na `ivotnata sredina.
Celite na Urbanisti~kiot plan kako osnoven razvoen dokument, gi
utvrduvaat parametrite za razvoj na naselenoto mesto vo op{tina
Lozovo, voedno gi dava i nasokite za izrabotka na arhitektonsko-
urbanisti~kite proekti so specifi~na namenska upotreba na zemji{teto
i idejnite proekti na gradbite i infrastrukturnite sistemi.
Glavna cel na planskiot dokument e mo`nosta za prostoren razvoj
na ponudenite sodr`ini, so brzo tempo na realizacija i {iroka sodr`ina
na planiranite sodr`ini zasport i rekreacija i benziska pumpa so
pridru`ni sodr`ini, kako zna~aen uslov za urbanizirawe na ovoj del od
Lozovo.
Opfatot so UP, pretstavuva grade`na parcela so povr{ina od
6,34 ha.
75
Se predviduvaat slednite namenski upotrebi na zemji{teto vo
planskiot opfat definirani spored ~len 28 od Pravilnikot za
standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM”
br. 78/06, 140/07, 12/09, 93/09 i 52/10).
Infrastruktura-grupa na klasa na namena A:
D - zelenilo i rekreacija
D1 - Parkovsko zelenilo
D2 - Za{titno zelenilo
D3 - Sport i rekreacija
E - komunalna infrastruktura
E2 - Benziska pumpa, i
Ostanati povr{ini nameneti za soobra}ajnici i regulirani vodeni
tekovi.
Procentot na izgradenost na grade`noto zemji{te vo planskiot
opfat iznesuva 51%.
So predlo`enoto re{enie se zadr`uva predvidenata so GUP
namena na povr{ini-sport i rekreacija, benziska pumpa so pridru`ni
sodr`ini i za{titno zelenilo.
Osnovnata zada~a na UP pretstavuva evidentirawe na sevkupnite
sostojbi, povolnosti, ograni~uvawa i mo`nosti za perspektiven razvoj
preku analiza na site sodr`ini, preispituvawe na postojnata sostojba i
definirawe na novite potrebi za pro{iruvawe na izgradba na istite.
Sevkupnata analiza na sostojbite na infrastrukturata gi opfa}a
slednite oblasti:
- soobra}ajna infrastruktura;
- hidrotehni~ka infrastruktura;
- toplovodni instalacii;
- elektri~na infrastruktura;
- telekomunikacii.
Vo lokalitetot koj e predmet na izrabotka na Urbanisti~ki plan
za del od selo Lozovo-Urban blok 6, se opfateni: stambena, pe{a~ka i
servisna ulica.
76
Stacionarniot soobra}aj se re{ava vo sklop na sopstvenite
parceli. Potrebniot broj na parking mesta se utvrduva soglasno ~len 59
od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe
(Sl. Vesnik na RM br.78/06, 140/07). Vkupna povr{ina na soobra}ajnici vo
opfat na urbaniot model iznesuva:
Kategorija Povr{ina % zastapenost vo na ulica ha odnos na vkupen soobra}aj Magistralen pat M-5 0.21 19.09 Servisna ulica 0.05 4.55 Stambena ulica 0.17 15.45 Pe{a~ka ulica 0.11 10.00 Trotoar 0.19 17.27 Parking 0.37 33.64 Vkupno 01.10 100.0
Vkupniot soobra}aj vo odnos na vkupnata povr{ina na urban modul
zafa}a 17.35%.
Snabduvaweto na objektite so sanitarna, tehnolo{ka i
protivpo`arna voda e preku lokalna vodovodna mre`a so izgradba na
sekundarna i priklu~na vodovodna mre`a. So predlo`enoto re{enie,
predvideno e sekundarnata vodovodna mre`a da bide od zatvoren
prstenast tip, so priklu~oci na primarnata i sekundarnata mre`a.
Kone~niot izbor na priklu~okot mora da bide vo soglasnost so lokalno
komunalno pretprijatie.
Kanalizacionata mre`a e predvidena da bide od separacionen tip
i da se vliva vo lokalna kanalizaciona mre`a.
Predvidenata trafostanica }e bide povrzana kablovski vo
zatvoren ring so ostanatite trafostanici vo opfat na s. Lozovo.
Edine~na snaga na trafostanicata zavisi od optovaruvawe na edinica
povr{ina i istata }e bide utvrdena vo soglasnost so EVN-ESM. Do
realizacija na ovaa trafostanica se predviduva sekoj korisnik da izvede
sopstvena solbna trafostanica za svoite potrebi soglasno javnoto
pretprijatie za elektrodistribucija.
Za definirawe na vkupniot broj na telefonski priklu~oci se
poa|a od principot, za objektite nameneti za javni i prate~ki funkcii se
77
predviduva eden telefonski priklu~ok na 50-100 m2 povr{ina nameneta
za gradba.
Vlijanieto vrz specifi~nite mediumi od `ivotnata sredina }e
bidat namaleni ili eliminirani dokolku pri izvedbata na planskiot
opfat se primenat merkite, definirani vo Planot. Isto taka, treba da
se zeme vo predvid i analizata na alternativi od koja se pravi aspekt za
izbor na najdobro re{enie za namena na lokacijata zaedno so nejzinata
ekonomska opravdanost, ideen razvoj, finansiski mo`nosti i za{tita na
`ivotnata sredina.
Koga stanuva zbor za monitoring na `ivotnata sredina se dava
mo`nost za ispituvawe, ocenuvawe i sistemsko nabquduvawe na
zagaduvaweto i sostojbata na mediumite vo `ivotnata sredina kako i
identifikacija i registracija na izvorite na zagaduvawe. Planot na
monitoringot pretstavuva alka pome|u site vklu~eni strani i
pretstavuva osnova za nadle`nite institucii vo koj }e go kontroliraat
procesot na sproveduvawe na zakonskata regulativa i da donesuvaat
odluki.
Najgolem benefit vo sproveduvaweto na strategiskata ocena na
`ivotnata sredina se gleda vo:
• vklu~uvawe na socijalnite, ekonomskite i aspektite na `ivotnata
sredina;
• me|usektorska sorabotka;
• fleksibilnost;
• razvoj na regionalnite celi;
• konzistentnost so strete{kite opredelbi za odr`liv razvoj.
Isto taka, }e se obezbedi za{tita i odr`liv razvoj na resursite,
za{tita na `ivotnata sredina i lu|eto.
78
11. Prilozi
Lista na nacionalna zakonska regulativa
1. Zakon za `ivotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br.. 53/05, 81/05, 24/07,
159/08 i 83/09);
2. Uredba za opredeluvawe na proektite i za kriteriumite vrz osnova na
koi se utvrduva potrebata za sproveduvawe na postapkata za ocena na
vlijanijata vrz `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 74/05);
3. Pravilnik za sodr`inata na barawata {to treba da gi ispolnuva
studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz `ivotnata sredina („Sl.
Vesnik na RM” br. 33/06);
4. Uredba za strategiite, planovite i programite, vklu~uvaj}i gi i
promenite na tie strategii, planovi i programi, za koi zadol`itelno se
sproveduva postapkata za ocena na nivnoto vlijanie vrz `ivotnata
sredina i vrz `ivotot i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br.
153/2007);
5. Uredba za sodr`inata na izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata
sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/2007);
6. Pravilnik za vospostavuvawe na listata na eksperti za SO@S,
procedurata za sproveduvawe na ispitot za eksperti za SO@S,
vospostavuvawe komisijata za ocenka na znaeweto na ekspertite za
SO@S („Sl. Vesnik na RM” br. 129/2007);
7. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite dali
opredeleni planski dokumenti bi mo`ele da imaat zna~itelno vlijanie
vrz `ivotnata sredina i vrz zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br.
144/2007);
8. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i
drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na `ivotnata sredina
(„Sl. Vesnik na RM” br. 147/2008);
9. Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br.
51/05; izmeni 137/07 i 24/08-pre~isten tekst, 91/09);
79
10. Pravilnik za pobliska sodr`ina, razmer i na~in na grafi~ka
obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06 i
140/07);
11. Zakon za gradewe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05);
12. Zakonot za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br.
67/04; izmeni 92/07);
13. Pravilnik za kriteriumite, metodite i postapkite za ocenuvawe na
kvalitetot na ambientalniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04);
14. Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 4/98; izmeni 19/00; 42/05; 46/06);
Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08 i 06/09);
15. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99);
16. Uredba za kategorizacija na vodotecite, ezerata, akumulaciite i
podzemnite vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 18/1999, 71/99);
17. Zakon za otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04; izmeni 71/04; 107/07,
102/08 i 134/08);
18. Zakon za za{tita od bu~ava vo `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM”
br. 79/07);
19. Odluka za utvrduvawe vo koi slu~ai i pod koi uslovi se smeta deka e
naru{en mirot na gra|anite od {tetna bu~ava („Sl. Vesnik na RM” br.
64/93);
20. Zakon za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br.
20/04; izmeni 115/07);
21. Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04; izmeni
14/06; 84/07);
22. Zakon za za{tita na rastenijata („Sl. Vesnik na RM” br.25/98; izmeni
06/00);
23. Zakon za za{tita pri rabota („Sl. Vesnik na RM” br. 13/98; 33/00;
29/02);
24. Zakon za eksproprijacija („Sl. Vesnik na RM” br. 33/95, izmeni 20/98,
40/99, 31/03, 46/05 i 10/08);
25. Konvencija za za{tita na svetskoto kulturno i prirodno nasledstvo
(Pariz, 1972), ratifikuvana 1974 god.)
80
26. Konvencija za me|unarodna trgovija so zagrozeni vidovi diva flora i
fauna (Va{ington, 1973), ratifikuvana 1999 god.);
27. Konvencija za za{tita na migratornite vidovi divi `ivotni (Bon,
1979), ratifikuvana 1999 god.);
28. Konvencija za za{tita na diviot svet i prirodnite `iveali{ta vo
Evropa (Bern, 1979), ratifikuvana 1997 god.);
29. Konvencija za za{tita na biolo{kata raznovidnost (Rio de @aneiro,
1992), ratifikuvana 1998;
30. Konvencija za pristap do informacii, u~estvo na javnosta vo
odlu~uvaweto i pristap do pravda za pra{awa povrzani so `ivotnata
sredina (Arhus, 1998), ratifikuvana 1999 god.;
31. Konvencija za ocena na prekugrani~nite vlijanija vrz `ivotnata
sredina (Ekspo, 1991), ratifikuvana 1999 god.;
32. Evropska konvencija za predel (Firenca, 2000), ratifikuvana 2003
god.
81
Lista na relevantni EU Direktivi
Direktivi na EU ipfateni vo Nacionalna strategija za
aproksimacija vo `ivotnata sredina (2008). Relevantni se i nivnite
izmeni i dopolnuvawa:
1. Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES)
2. Direktiva za opasen otpad 91/689/EES, dopolneta 94/31/ES
3. Direktiva za deponii (99/31/ES) dopolneta so Regulativa (ES)
1882/2003
4. Direktiva za pakuvawe i otpad od pakuvawe (94/62/ES), dopolneta
so Regulativata (ES) 1882/2003, Direktiva 2004/12/ES i
Direktivata 2005/20/ES
5. Direktivata za sogoruvawe na otpad (2000/76/ES)
6. Direktiva na Sovetot za baterii i akumulatori {to sodr`at
odredeni opasni supstancii (2006/66/ES)
7. Direktiva za otpadna elektri~na i elektronska oprema
(2002/96/ES) dopolneta so Direktivata 2003/108/ES
8. Direktiva za obelle`uvawe na baterii (93/86/ES)
9. Direktiva za otpadni masla (75/439/EES) dopolneta so
Direktivite 87/101/EES, 91/692/EES i Direktivata 2000/76/ES
10. Direktiva za RSV/RST (96/59/ES)
11. Direktiva za dotraeni vozila (2000/53/ES) dopolneta so Odlukite
12.2002/525/ES, 2005?63?ES, 2005?437.ES i 2005/438/ES
12. Direktiva za restrikcija na opasni supstancii (2002/95/ES)
dopolneta so Odlukata 2005/618/ES, 2005/717/ES, 2005/747/ES i
2006/310/ES
13. Regulativa za prenos na otpad (EES) 259/93 dopolneta so Odlukite
94/721/ES, 96/660/ES, 98/368/ES i 99/816/ES, i Regulativite (ES)
2408/98, (ES) 120/97 i (ES) 2557/2001
14. Direktiva za upravuvawe so otpadot od industrija za ekstrakcija
na mineralni surovini (2006/21/ES)
82
15. Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES),
dopolneta so Regulativata (ES) 1882/2003
16. Direktiva za nacionalni plafoni na emisii (2001/81/ES)
17. Direktiva (1999/30/ES) za grani~ni vrednosti na sulfur dioksid,
azot dioksid i azotni oksidi, suspendirani ~esti~ki i olovo vo
ambientniot vozduh, dopolneta so Odluka 2001/744/ES
18. Direktiva za benzen i jaglerod monoksid (2000/69/ES)
19. Direktiva za ozon vo ambientniot vozduh 2002/3/ES
20. Direktiva 2004/107/ES za arsen, kadmium, `iva, nikel i
policikli~ni jaglevodorodi vo ambientniot vozduh
21. Direktiva za trguvawe so emisii na stakleni~ki gasovi
(2003?87?ES) dopolneta so Direktivata 2004/101/ES i
Regulativata na Komisijata br 2216/2004
22. Direktiva 1999/32/ES za namaluvaweto ma sodr`inata na sulfurot
vo odredeni te~ni goriva, dopolneta so Regulativata (ES)
1882/2003 i Direktivata 2005/33/ES
23. Direktiva za informirawe na korisnici (1999/94/ES) dopolneta
so Direktivata 2003/73/ES
24. Direktiva za kvalitet na benzin i dizel goriva (98/70/ES)
dopolneta so Direktivite 2000/71/ES, 2003/17/ES i Regulativata
(ES) 1882/2003
25. Ramkovna Direktiva za voda (2006/60/ES) dopolneta so Odlukata
2455/2001/ES
26. Direktiva za urbani otpadni vodi (91/271/EES) dopolneta so
Direktivata 98/15/ES i Regulativata (ES) 1882/2003
27. Direktiva za nitrati (91/676/EES) dopolneta so Regulativata (ES)
1882/2003
28. Direktiva za voda za piewe (98/83/ES) dopolneta so Regulativata
(ES) 1882/2003
29. Direktiva za povr{inska voda za apstrakcija (75/440/ES)
dopolneta so Direktivite 79/869/EES i 91/692 EES (}e bide
otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2006/60/ES) od
22.12.2007
83
30. Direktiva za voda za kapewe (2006/7/ES)
31. Direktiva za ispu{tawe na opasni supstancii vo vodite
(76/464/EES) dopolneta so Direktivata (91/692/EES i 2000/60/ES) e
bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2000/60/ES) od
22.12.2007, osven ~len 6, koj be{e otpovikan na 22.12.2000.
32. Direktiva za milta od kanalizacijata (86/278/EES)
33. Direktiva za merewe na kvalitetot na vodata za piewe
(79/869/EES) dopolneta so Direktivite 81/855/EES, 91/692/EES, i
Regulativata (ES) 807/2003 }e bide otpovikana so Ramkovnata
direktiva za vodi (2000/60/ES) od 22.12.2007)
34. Direktiva za podzemni vodi (80/68/EES) dopolneta so Direktivata
91/692/EES
35. Direktiva za ispu{tawe na `iva od hloroalkalnite industrii
(82/176/EES) dopolneta so Direktivata 91/692/EES
36. Direktiva za ispu{tawe na kadmium (83/513/EES) dopolneta so
Direktivata 91/692/EES
37. Direktiva za drugi ispu{tawa na `iva (84/15/EES) dopolneta so
Direktivata 91/692/EES
38. Direktiva za voda za ribi (78/659/EES) dopolneta so Direktivata
91/692/EES i Regulativata (ES) 807/2003
39. Direktiva za Strate{ka ocena na `ivotna sredina (2001/42/ES)
40. Direktiva za pristap na informacii za `ivotnata sredina
(2003/4/ES)
41. Direktiva za Ocenka na vlijanieto vrz `ivotnata sredina
(85/337/EES) dopolneta so Direktivite 97/11/ES i 2003/35/ES
84
Dodatok 1
Izvestuvawa
85
Koristena literatura
• Prostorniot plan na RM, 2004;
• Uslovi za planirawe na prostorot, planska dokumentacija za
Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo-Urban blok 6, Planski
opfat me|u ul. 1, reguliran voden tek, magistralen pat M-5 Veles-
[tip i granica na urban opfat na selo Lozovo;
• Pregled na za{titni podra~ja vo RM (2008) i Izve{taj na
me|unaroden konsultant za za{titeni podra~ja vo ramki na
UNDP/GEF/M@SSP proektot: Zajaknuvawe na ekolo{kata,
institucionalnata i finansiskata odr`livost na sistemot na
za{titeni podra~ja vo Makedonija;
• Nacionalna strategija za odr`liv razvoj, 2009;
• Vtor Nacionalen izve{taj za klimatski promeni, 2008
• Nacionalna strategija za mehanizmot za ~ist razvoj za prviot
period na obvrski spored protokolot od Kjoto 2008-2012, 2007;
• Vtor Nacionalen Ekolo{ki akcionen plan na RM, 2006
• Nacionalna strategija za biolo{ka raznovidnost, 2004;
• Strategija za upravuvawe so otpad vo RM 2008-2020;
• Nacionalna transportna strategija za patniot prevoz, 2008;
• Strategija za demografski razvoj na RM 2008-2015;
• Nacionalna programa za usvojuvawe na pravoto na EU (NPPA II,
2007);
• Nacionalna strategija za monitoring na `ivotnata sredina, 2004;
• Strategija za upravuvawe so `ivotnata sredina, 2005;
• Strategija za podigawe na javnata svest vo `ivotnata sredina, 2005;
• Strategija i akcionen plan za implementacija na Arhuskata
konvencija, 2005;
• Nacionalen zdrastveno-ekolo{ki akcionen plan (NZEAP), 1999;
• Direktiva za stani{ta (92/43/EES);
• Direktiva za divi ptici (79/409/EES);
• Ramkovna direktiva za voda (2000/60/ES);
86
• Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES);
• Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES);
• Ramkovna direktiva za bu~ava (2002/49/ES);
• Direktiva za ocenka na vlijanieto vrz `ivotnata sredina
(85/537/EES);
• Direktiva za strategiska ocena na `ivotna sredina (2001/42/ES);
• EU [estiot Akcionen Plan za `ivotna sredina (2001/42/ES);
• Direktivata na sovetot 96/61/ES od 24.09.1996 god. za integrirana
kontrola i prevencija od zagaduvaweto;
• Dostapni iskustva i praktiki.
Lista na akronimi
NEAP - Nacionalen Ekolo{ki Akcionen Plan
NZEAP - Nacionalen Zdrastven i Ekolo{ki Akcionen Plan
OV@S - Ocena na vlijanijata vrz `ivotnata sredina
SO@S - Strategiska ocena na vlijanijata vrz `ivotnata sredina
ISKZ - Integrirano spre~uvawe i kontrola na zagaduvaweto
GUP - Generalen urbanisti~ki plan
DUP - Detalen urbanisti~ki plan
EU - Evropska unija
RM - Republika Makedonija
87