Taalvaardigheidsonderwijs: een werk van (heel) lange adem

Niet alleen voor elke school én elke leraar, maar ook voor elke leerling geldt dat men ‘veroordeeld is tot taal’. Als school daarin met elke leerling op weg gaan, is een échte uitdaging, want elke leer-ling is zeer verschillend. De laatste jaren komen er steeds vaker leerlingen met een erg verschil-lende, (vreemd)talige achtergrond. Het is een maatschappelijk-demografische evolutie waar-aan geen enkele school ontsnapt. Extra onder-steuning is voor hen geen overbodige luxe. In elk vogelnest zijn er nu eenmaal kuikentjes die meer aandacht nodig hebben dan andere. Ze moe-ten wat bijgevoederd worden, moeten iets meer groeitijd krijgen,… maar uiteindelijk vliegen ook zij taalvaardig genoeg het nest uit. Mét vallen en opstaan, mogen taalvaardigheidsonderwijs en taalbeleid voor scholen geen lege containerbe-grippen blijven.

Carine Van Hautem en Annick Delcourt – leerkrachten Visitatie Mariakerke

Een evenwicht tussen zorg en kwaliteit in onderwijs

De toenemende diversiteit van jongeren vraagt in het onderwijs een enorme flexibiliteit en ge-differentieerde aanpak van ons onderwijzend personeel. Aangezien de meerderheid van onze werknemers niet vertrouwd is met een uitge-breide differentiatie, zal sterk geïnvesteerd moe-ten worden in een goed nascholingsbeleid om alle betrokkenen te professionaliseren. Het be-treft een breed spectrum van uitdagingen. Hoe gaan we om met zeer verschillende taalniveaus in de klas? Hoe laten we meerdere culturen op een verrijkende manier van elkaar leren? Op welke manieren stemmen we onze onderwijsstijl beter af op de veelheid van leerstijlen van onze leerlingen? Hoe differentiëren we intensiever binnen een klasgroep nu steeds meer leerlin-gen die voordien in het buitengewoon onderwijs terecht kwamen ervoor zorgen dat klasgroepen nog heterogener worden,… Die prangende vra-gen dwingen ons om met open blik naar de toe-komst te kijken en helpen ons blijvend te streven naar een ideaal evenwicht tussen zorg en kwali-teit in onze scholen.

Els Heirman adjunct-directeur Sint-Eduardus, Merksem

6 / broeders van liefde

Plan van minister Smet in realiteit brengen

Op dit moment telt onze basisschool 830 leerlingen. De uren omkadering voor volgend schooljaar werden bekend gemaakt samen met de beloftes van minister Pascal Smet van kleuterklassen met max. 20 kleuters. Vanuit onze populatie (recrutering uit grootstedelijke context) worden we eindelijk naar waarde ondersteund. Onze uitdaging zal erin bestaan om de vele extra uren goed aan te wenden, wetende dat de vacatures niet ingevuld geraken, er een capaciteitsprobleem is in Antwerpen waardoor we voor zoveel mogelijk leerlingen een plek willen voorzien en onze infrastructuur beperkt is. We zullen nog eens heel goed moeten nadenken hoe we het project van minister Smet in realiteit gaan brengen zodat leerlingen, leerkrachten en ouders ervaren dat er voor én in het onderwijs geZORGd wordt.

Katrijn Nys pedagogisch directeur Sint-Eduardus, Schoten

14 / broeders van liefde

basisonderWijs2011 was een overgangsjaar voor de begelei-dingsdienst van het basisonderwijs. Bij het begin van het jaar werd Veronique De Kock de nieuwe begeleider kleuteronderwijs en na het vertrek van Freddy Van Hyfte, kwam Raf Missorten als begelei-der lager onderwijs het team compleet maken.

wim tRatsaeRt adjunct-sectorverantwoordelijke gewoon basisonderwijs

“Voor onze nieuwe begeleidingsdienst was het in eerste instantie kennismaken met elkaar. We leerden elkaars sterktes maar ook zwaktes kennen en kunnen zeer open met elkaar communiceren”, zegt adjunct-sectorverant-woordelijke Wim Tratsaert. “Een must in het samen begeleiden van scholen. De scholen moeten weten wie en wat er nu van aanbod op hen afkomt. Ze moeten ons gewoon worden. Wij moeten de scholen leren kennen met hun sterktes en zwaktes, maar boven alles moet de open sfeer die er de voorbije jaren heerste binnen de deelsector basisonderwijs behouden kunnen blijven. Een open en ongedwongen communicatie waarbij we de dubbele richting ‘top down’ en ‘bottom up’ als heel vanzelfsprekend vinden. We willen de tijd nemen om die communicatie op te bouwen met de nieuwe ploeg. Als nieuwe begeleider lager onderwijs heeft Raf vooral kennisgemaakt met de verschillende teams binnen de lagere afdelingen. Zoals hierboven beschreven was het zijn zorg om voor een open en duidelijke communicatie te zorgen waarbij hij de teams, maar ook de teams hem, beter leerden kennen. In het lager onderwijs gingen we vooral de uitdagingen rond rapportering en ICT-werking aan. Voor kleuteronderwijs was één van de focussen het geïntegreerd gebruik van ICT-middelen in de dagelijkse werking in de kleuterklas. Daarnaast werd in vele scho-len kennisgemaakt met de 'zoeker', een digitaal sys-teem, door VVKBaO aangeboden, dat kleuterleidsters toelaat om het verband tussen ontwikkelingsplan van het katholiek onderwijs en de leerplannen beter te dui-den. Door het gebruik van de zoeker kunnen kleuter-leidsters nog efficiënter en doelgerichter werken.”

secundair onderWijsEen school is geen eiland in de maatschappij. Veranderingen in de omgeving en een toename van zorgvragen en eisen zorgen voor meer druk om de (werk-)organisatie aan te passen en met die veranderingen rekening te houden. Voor een school is het een uitdaging om op een kwaliteitsvolle manier in te spelen op die maatschappelijke prikkels en tendensen.

yVes DemaeRtelaeRe adjunct-sectorverantwoordelijke gewoon secundair onderwijs

“Scholen, directies en leerkrachten komen in een steeds complexere omgeving terecht”, vertelt adjunct-sector-verantwoordelijke Yves Demaertelaere. “Vernieuwde pedagogisch-didactische inzichten door informatie-vermenigvuldiging, maatschappelijke evoluties in en buiten de school, toenemende zorgvragen en flexibi-lisering in onderwijs, meer participatie en inspraak in schoolorganisatie, vergrijzing en langer werken in onderwijs, krapte op de arbeidsmarkt en het tekort aan leerkrachten, internationalisering in onderwijs door te leren van andere culturen, multiculturaliteit en interculturaliteit, digitalisering en het internet, schaal-vergrotingen, werken aan competenties als motor van innovatie, teamondernemerschap: het zijn maar enkele van de belangrijke uitdagingen waar we voor staan.” Om die aan te pakken, moet de cultuur van samenwer-king in de schoolorganisatie de norm worden: ‘wij zijn als team verantwoordelijk voor het hele proces die de leer-ling doormaakt’. “We zullen leerkrachten in een vorm van teamwerking moeten plaatsen waarin zij alle uitvoe-rende en regeltaken (planning, voorbereiding, randvoor-waarden, …) zelf organiseren. Het (multidisciplinaire) team draagt de verantwoordelijkheid voor het volledige proces van de leerling. In zelfsturende teams is er min-der (verticale) controle, minder hiërarchisch denken, maar meer ruimte en meer verantwoordelijkheid, wat de betrokkenheid ten goede komt”, zo omschrijft hij het.

» De stijgende complexiteit van de maatschappij daagt onze scholen en medewerkers zeer sterk uit. »

» Open communiceren is een must in het samen begeleiden van scholen. »

26 / broeders van liefde