Upload
robert-wouters
View
216
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Jaarcongres VVOG
Opvolging en beleid bij familiale voorgeschiedenis van borst- ovariumcarcinoom en BRCA mutatie dragers
prof. dr. Bruce Poppe
Centrum voor Medische GeneticaDiensthoofd prof. dr. A. De Paepe
Universitair Ziekenhuis Gent
http://[email protected]
het hereditair borstcarcinoom
actueel advies naar opvolging en beleid
onzekerheden
toekomstperspectieven
samenvatting en besluit
overzicht
familiale voorgeschiedenis als risicofactor
klinisch
leeftijd bij diagnose
erfelijkfamiliaalsporadisch
bevolkingsrisico matig verhoogd sterk verhoogd
4
0aantal aangetaste verwanten
risico
familiale voorgeschiedenis als risicofactor
familiale voorgeschiedenis als risicofactor
indicaties voor erfelijkheidsadvies en moleculair onderzoek
medisch: 3 verwanten met borst- of ovariumcarcinoom 2 verwanten met borst- of ovariumcarcinoom, gemiddelde
leeftijd bij diagnose <50 jaar 2 primaire tumoren bij een patiënte, gemiddelde leeftijd bij
diagnose <50 jaar 1 patiënte: jonge leeftijd bij diagnose (<35 jaar) triple negatieve tumor bij een jonge patiënte (<40 jaar) alle mannelijke patiënten
niet medisch: sterke ongerustheid over het borstkankerrisico overwegen van preventieve heelkunde …
erfelijkheidsonderzoek
algemeen preferentieel na erfelijkheidsadvies diagnostisch onderzoek: 6 maanden presymptomatisch onderzoek (gekende mutatie): 4 weken steeds terugbetaald - remgeld: 8,68€ meedelen resultaat: enkel op de genetische raadpleging
genen: BRCA1, BRCA2 PTEN TP53 CDKN2A MMR genen (ovariumcarcinoom) ...
erfelijk borst- en ovariumcarcinoom
borstcarcinoom ovariumcarcinoomBRCA1: 2-3% voor 40 jaarBRCA2: 3% voor 50 jaar
BRCA1 risico op 70 jaar
borstcarcinoomcontralateraal borstcarcinoomovariumcarcinoomcolon, pancreas, maag, eileider, prostaat
tot 87%60%
tot 66%
BRCA2 risico op 70 jaar
borstcarcinoomcontralateraal borstcarcinoomovariumcarcinoommannelijk borstkankerprostaat, pancreas, galblaas, maag, melanoom
tot 86%55%
tot 27%7%
erfelijk borst- en ovariumcarcinoom
beleid & opvolging
preventieve heelkunde: preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie preventieve mastectomie met reconstructie
intensieve screening: borstcarcinoom ovariumcarcinoom
chemoprofylaxie: tamoxifen (reductie risico contralateraal borstcarcinoom in adjuvante setting)
in studie: PARP1 inhibitoren
essentieel: aanbod genetisch onderzoek kan noodzaak tot psychologische
begeleiding doen ontstaan zowel bij diagnostisch als presymptomatisch onderzoek niet: psychologiseren, evalueren of hulpvraag in vraag stellen wel: begeleiding en ondersteuning
thema’s identiteit, zelfbeeld, sexualiteit relatie & kinderwens schuldbesef contacteren van familieleden omgaan met onzekerheid en risico’s
psychologische begeleiding
ovariumcarcinoom
preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie: bewezen reductie op morbiditeit en mortaliteit vanaf 35- tot 40-jarige leeftijd of na vervullen kinderwens
pilgebruik: risico reductie (~50%) mogelijks verhoogd risico op borstcarcinoom (vermoedelijk
voornamelijk BRCA1 mutatiedraagsters)
interventie leeftijd interval
CA-125 dosage 30 tot 35 jaar 1 jaar
transvaginale echografie 30 tot 35 jaar 1 jaar
screening
HRT na bilaterale salpingo-ovariëctomie
korte termijn: blijvendverlaagd risico op borstcarcinoom
onduidelijk: formulering, timing en duur
indicatie voor hysterectomie? individualisatie
borstcarcinoom
preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie: significante reductie van risico borstcarcinoom (~50%) vooral wanneer op jonge leeftijd (<40 jaar)
interventie leeftijd interval
zelfonderzoek 25 jaar maandelijks
klinisch onderzoek 25 jaar 6 maanden
echografie 25 jaar 1 jaar
mammografie 25 jaar 1 jaar
MRI 25 jaar 1 jaar
screening:
borstcarcinoom
preventieve mastectomie
chemoprofylaxie: tamoxifen: reductie van risico op contralateraal
borstcarcinoom positionering raloxifen: onduidelijk PARP1 inhibitie: potentieel in preventieve en therapeutische
setting
opmerkingen: borstvoeding (cumulatief >1 jaar): sterke reductie, vooral in BRCA1 mutatiedraagsters (~50%)
toenemende pariteit: toegenomen risico in BRCA2 mutatiedraagsters (RR~1.5)
borstcarcinoom - omgevingsfactoren
families zonder bewezen erfelijkheid
screening voor borstcarcinoom (5 tot 10 jaar jonger dan jongste leeftijd bij diagnose)
risico op ovariumcarcinoom: beperkt (voor zover enkel familiale voorgescheidenis voor borstcarcinoom)
prenatale implicaties van erfelijkheidsonderzoek
vragen naar prenatale diagnostiek en/of pre-implantatie diagnostiek: relatief zeldzaam
prenatale diagnostiek: controversieel ‘late onset’ aandoeningen met variabele expressie of
penetrantie
pre-implantatie diagnostiekvaak prefereerbaar boven prenatale diagnostiekbelastende procedure, belangrijke wachttijden
risico’s verbonden aan orale contraceptiepositionering van tamoxifen (en andere SERMs) in de
primaire preventie levensverwachting na bilaterale mastectomie versus
intensieve screening voor borstcarcinoommammografie: beginleeftijd, frequentie, potentiële risico’splaatsbepaling van echografie in de detectie van
borstcarcinoom screening voor peritoneaal carcinoom na BSO indicatie voor hysterectomieHRT na ovariëctomie risico’s verbonden aan PGD
onzekerheden - ter discussie
diagnostiek:genetische afwijkingen in familiaal borstcarcinoom
preventie:chemoprophylaxie voor mutatiedraagsters
toekomstperspectieven
BRCA/FA pathway: DNA repair
PARP1 inhibitoren in BRCA1 & BRCA2 deficiënte tumoren
PARP1 deficiëntie: enkelstrengige breuken, ‘collapse’ van DNA replicatievork en DSB door HR
PARP1 inhibitie: krachtig en specifiek voor BRCA1 en BRCA2 tumoren
behandeling BRCA deficiënte tumoren?chemoprofylaxie?
actuele opvolging: inadequaat – plaatst draagsters voor een dilemma, belangrijke rol voor psychologische begeleiding en counseling
toenemende evidentie voor bilaterale salpingo-ovariëctomie en inefficaciteit van screening voor ovariumcarcinoom
kortdurende HRT na BSO: waarschijnlijk ongevaarlijk
borstcarcinoom: screening of preventieve heelkunde
families zonder bewezen erfelijkheid: waarschijnlijk beperkt risico voor ovariumcarcinoom
onzekerheid over verschillende aspecten van screening
chemoprofylaxie zeer belovend
samenvatting
met dank aan: mevr. Ilse Coene mevr. Justine Simkens mevr. Kim De Leeneer lic. Philippe De Wilde prof. dr. Kathleen Claes prof. dr. Frank Speleman prof. dr. Anne De Paepe
UZ Gent: Vrouwenkliniek Borstkliniek Medische oncologie Plastische heelkunde Radiotherapie
Geaffilieerde ziekenhuizen: Heilig Hartziekenhuis Roeselare-Menen AZ St.-Jan Brugge-Oostende AZ St.-Lucas AZ Maria-Middelares
http://medgen.ugent.be