Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Jaarmagazine Combinatie Jeugdzorg
2: Terugblik op 2013 door Raad van Bestuur | 4: Drieblad: intensieve ambulante hulp met logeermogelijkheid | 6: Kindgerichte werving | 8: Combinatie Jeugdzorg: ook lokaal! | 9: Residentiële jeugdzorg blijft nodig | 12: Ruimte en grenzen | 14: Cliëntenparticipatie en transitie | 16: Kinderraad en jongerenraden Combinatie Jeugdzorg | 18: Combinatie Jeugdzorg onderscheiden als Great Place to Work 2013 | 19: Grenzeloos leren in Istanbul | 20: Combinatie Jeugdzorg werkt met geregistreerde professionals! | 22: ‘Een attitude van hoop en optimisme’ | 24: Start en eerste ervaringen Intensieve Daghulp | 26: Combinatie Jeugdzorg in cijfers | 28: Wat doet Combinatie Jeugdzorg?
Goede
jeugdzorg,
nu en straks
Drieblad, intensieve ambulante hulp met logeermogelijkheid Samenwerking tussen kind,
ouders en hulpverleners - 4
Residentiële jeugdzorg blijft nodigZo lang als nodig, zo kort als
mogelijk - 9
Cliëntenparticipatie en transitieBorging kwaliteit - 14
ErvaringsdeskundigeEen attitude van hoop en optimisme - 22
32
De transitie houdt jullie van de straat?BvB: Zo zou je het kunnen zeggen, ja..! Er is enorm veel gaande, op lokaal, regionaal en landelijk niveau. Alles is in beweging, ook cliënten en pleegouders laten van zich horen. En natuurlijk ontstaat er ook onrust, de transitie brengt immers een fikse bezuiniging met zich mee die de jeugdzorg niet eerder in deze omvang en in dit tempo heeft gekend. Het is zaak om in alle hectiek de bedoeling van de transitie en transformatie goed voor ogen te houden. En daar worden wij nog steeds blij van.
Wat maakt jullie blij?De bestuurders zijn het hier snel over eens. Zij staan vierkant achter de uitgangspunten van de nieuwe Jeugdwet. Kinderen en jongeren hebben recht op opgroeien in een gezin, en als er hulp nodig is dan moet deze zoveel als mogelijk in de eigen omgeving geboden worden. Inclusie is daarbij een belangrijk begrip, geen uitsluiting van de daagse omgeving maar juist meedoen, erbij blijven en erbij horen. GH: De transformatiedoelstellingen geven in optima forma aan waar wij al vele jaren aan werken. Wij noemen dat ‘Wonen doe je thuis’. Alle kinderen hebben perspectief, daar gaan we voor. In de afgelopen jaren zijn wij al steeds
Vertrouwen in de
professional
‘Alle kinderen hebben perspectief,
daar gaan we voor.’
Terugblik op 2013 door Raad van BestuurIn de aanloop naar de transitie jeugdzorg 2015 en de ‘ouverture’ in de vorm van de ‘versnelling’ waarbij in Zuid-oost-Brabant een deel van de ambulante jeugdzorg al per 1 januari 2014 naar de gemeenten gaat, heerst er grote bestuurlijke drukte voor Ben van Bruxvoort en Gerda Huijbregts, bestuurders van Combinatie Jeugdzorg. Maar zij klagen niet, integendeel. Een verhaal over meedoen, perspectief en hoop, samenwerken en samen ontwikkelen en de kunst van het normale. Een oproep vooral tot vertrouwen in de professional, in diens expertise en drijfveren om te doen wat gedaan moet worden. Niet meer, niet minder.
meer gaan werken in de directe omgeving van kinderen en gezinnen. Op scholen bijvoorbeeld. BvB: Al datgene wat met ‘inclusie’ te maken heeft, mag je gewoonweg niet afbreken, dat moet je koesteren. Samenwerken is hierbij enorm belangrijk, met de politie bijvoorbeeld. Wij zijn er trots op dat we dit, ondanks af en toe flinke politieke tegenwind, tot nu toe overeind hebben kunnen houden.
Zijn er ook zorgen?GH: Zorgen zijn er zeker ook. Zorg dat de bedoeling van de Jeugdwet en de transformatiedoelstellingen bedolven raakt onder de druk van bezuinigingen die in een te rap tempo worden doorgevoerd. Het spanningsveld tussen vernieuwing en het weggooien van de befaamde oude schoenen… BvB: Een zorgpunt is natuurlijk ook de kwaliteit van de zorg. Het risico bestaat dat de expertise van de jeugdzorg wegvloeit of al te zeer verdund raakt. Gelukkig geeft de aangepaste Wet op de jeugdzorg hiervoor wel belangrijke kaders en ook het wetsvoorstel Professionalisering in de Jeugdzorg
is hierbij van belang. Gerda vult aan: Wij doen een pleidooi voor een bestel waarin vertrouwen in de professional en professionele ruimte is. Dit wordt vaak wel beleden, is zelfs een van de transformatiedoelstellingen, maar het moet nog wel echt betekenis krijgen. Niet alleen een lippendienst.
Combinatie Jeugdzorg in transfor-matie: hoe werken jullie hieraan?GH: Het beste is eigenlijk om hiervoor onze professionals aan het woord te laten, in dit jaarmagazine is veel te lezen over de praktijk. Kindgerichte werving binnen pleegzorg is een voorbeeld, evenals onze inzet in de lokale teams en de flexibilisering binnen de behandelgroepen. De mobiliteit is enorm toegenomen, we komen steeds meer uit onze organisatie en gaan naar de cliënt toe, in de wijken en scholen met name. We doen dat met goed opgeleide en toegeruste professionals. Er is veel geïnvesteerd in professionalisering zodat onze medewerkers geregistreerde jeugdzorgwerkers zijn, zoals de Jeugdwet dat ook vereist. Professionals zijn meer ‘in the lead’ en we werken aan een ‘slanke’ organisatie met minder overhead en zo min mogelijk bureaucratie. Ook hebben we veel energie gestoken in onze contacten met gemeenten. Dit is op allerlei niveaus gebeurd, ook door
onze cliënten en pleegouders. Om de werelden van de gemeenten en de jeugdzorg goed bij elkaar te brengen, moet je je soms de blaren op de tong praten! Er zijn al veel stappen gezet, maar er moet ook nog veel gebeuren.
BvB: Een integrale aanpak van kind en gezinsproblemen wordt steeds belangrijker en hiervoor is samenwerking met partners noodzakelijk. We werken hier hard aan. Zes organisaties in de regio op het gebied van jeugdzorg, jeugd geestelijke gezondheidszorg en jeugd licht verstandelijk beperkten zorg hebben elkaar gevonden om als creatieve denktank te fungeren. We willen onze expertise op een innovatieve manier inzetten om speciale kinderen met speciale vragen op te vangen. Onze meest directe partner daarbij is GGzE centrum kinder en jeugdpsychiatrie. Onze doelgroep over lapt elkaar deels en vanuit onze verschillende disciplines, de psychiatrie en de orthopedagogiek, vullen we elkaar aan en belangrijker nog, versterken we elkaar. We gaan daarbij uit van de kunst van het normale en ‘halen erbij’ wat nodig is. We willen dit graag vanuit één regie gaan doen. In 2013 is het fundament hiervoor gelegd en we hopen in 2014 tot verdere bouw over te kunnen gaan.Ben van Bruxvoort en Gerda Huijbregts,
Raad van Bestuur Combinatie Jeugdzorg
‘Er is veel geïnvesteerd in
professionalisering zodat onze
mede werkers geregistreerde
jeugdzorgwerkers zijn’
Transitie Jeugdzorg
VoorwoordCombinatie Jeugdzorg staat voor kwaliteit, nu én in de toekomst.Samen werken we in Zuidoost- Brabant aan een betere en toegan-kelijke jeugdzorg. Want werken met jeugd is bouwen aan de toekomst. In dit Jaarmagazine 2013&CO informe-ren wij u graag over een aantal van de belangrijkste ontwikkelingen bij Combinatie Jeugdzorg in 2013.
Foto
grafi
e: M
arie
ke Z
entj
ens
54
Het opvoeden van een kind met (gedrags-)problemen kan voor het hele gezin extra zorgen en uitdagingen met zich meebrengen. Dan kan deskundige hulp uitkomst bieden. Drieblad biedt deze hulp in de vorm van intensieve ondersteuning in het gezin in combinatie met de mogelijkheid tot ‘logeren’ van de jongere op een dag- en nachtbe-handelgroep van Combinatie Jeugdzorg. De naam ‘Drieblad’ staat symbool voor de intensieve samenwerking tussen ouders, kind en hulpverleners. In 2013 is Combinatie Jeugdzorg gestart met deze vorm van hulp. Hieronder het verhaal van Thomas en zijn gezin die dankzij Drieblad weer vertrouwen in elkaar en in de toekomst hebben.
Thomas is een jongen van 17 jaar die samen met zijn 15jarige broer bij zijn moeder woont. De ouders van Thomas zijn uit elkaar gegaan toen hij een kind was. Thomas ziet zijn vader twee of drie keer in de maand. Er zijn geen vaste afspraken en de contacten zijn in overleg.
De laatste tijd was de sfeer thuis verre van prettig. Thomas had veel ruzie met zijn moeder en broer. Kleine onduidelijkheden of irritaties konden zich in een mum van tijd ontpoppen tot grote ruzies waarbij Thomas forse verbale agressie liet zien. Het lukte Thomas en zijn moeder niet om na een ruzie met elkaar te praten en het conflict af te sluiten. Er waren thuis weinig positieve momenten wat effect had op het hele gezin. Iedereen vond dat er iets moest gebeuren, omdat het zo niet langer door kon blijven gaan. Langer afwachten zou de problemen groter maken. Moeder wilde graag dat Thomas thuis zou blijven wonen en dat wilde Thomas ook.
Het gezin werd aangemeld bij Combinatie Jeugdzorg voor een traject vanuit Drieblad. Dit is een intensieve hulpvorm waarbij de jongere wordt begeleid door een pedagogisch medewerker en ouders begeleiding krijgen van een ambulant hulpverlener. Het doel is om de jongere zoveel mogelijk thuis in het gezin te begeleiden, omdat het daar moet gebeuren. Mocht er een zeer moeilijke situatie ontstaan, waardoor het gezin even ruimte en rust nodig heeft van elkaar, dan kan de jongere voor een korte periode (één tot enkele nachten) in dag en nachtbehandelgroep Drieblad verblijven met begeleiding van pedagogisch medewerkers. Na deze timeout gaat het gezin samen met de begeleider(s) om tafel om afspraken te maken, zodat het gezin en het traject weer verder kunnen.
Thomas en zijn moeder zagen dit helemaal zitten, omdat een uithuisplaatsing op deze manier niet nodig was en Thomas naar zijn eigen school, sportclub en vrienden kon blijven gaan. Thomas is toen samen met de pedagogisch medewerker gestart aan zijn hulptraject bij Drieblad. Zij hadden gemiddeld twee keer per week een gesprek. De ambulant hulpverlener sprak gemiddeld eens per week met moeder. Omdat iedereen zijn aandeel heeft in de sfeer thuis en de problemen zich in inter actie met elkaar voordeden, werden er ook geregeld met het hele gezin gesprekken gevoerd. In deze gesprekken werden afspraken gemaakt en geëvalueerd. Ook werd er geoefend om op een positieve manier met elkaar te communiceren.
In de eerste weken van het traject Drieblad heeft het hele gezin grote stappen voorwaarts gemaakt. Er werden vaste afspraken gemaakt die ook steeds terugkwamen in de individuele gesprekken. Het waren afspraken die voor het hele gezin van toepassing waren, zoals opruimen van de eigen kamer, hond uitlaten op vaste momenten, gebruikte spullen opruimen. Het hele gezin merkte de positieve veranderingen. Er waren minder ruzies omdat iedereen zich goed aan de gemaakte afspraken hield.
Drieblad: intensieve ambulante hulp met logeermogelijkheid
‘Er waren minder ruzies omdat iedereen zich goed
aan de gemaakte afspraken hield.’
Na de eerste 8 weken kwam er toch een terugval. Thomas begon te onderzoeken hoeveel ruimte hij had binnen de gemaakte afspraken. Uit het verleden was hij gewend dat hij zijn zin toch wel kreeg, als hij maar hard genoeg zeurde of boos werd op moeder. Zijn moeder was echter hard aan de slag gegaan met de ambulant hulpverlener en kon beter voet bij stuk houden. Hierdoor ging Thomas nog harder zijn best doen om ruimte te krijgen. Er ontstonden meer conflicten waarbij het gedrag van Thomas ook heftiger werd. Een ruzie tussen moeder en Thomas liep zodanig uit de hand dat het gezin het op dat moment niet samen kon oplossen. Omdat de pedagogisch medewerkers vanuit Drieblad flexibel inzetbaar zijn, kon de betrokken medewerker nog diezelfde middag naar het gezin toe gaan om samen met moeder en Thomas de situatie te bespreken. Het gevolg was dat moeder en Thomas de ruzie bespraken, oplosten en ook weer samen verder konden toen de pedagogisch medewerker vertrok.
Na 8 maanden is nu, aan het einde van het traject, duidelijk dat Thomas en zijn moeder een basis hebben om beter met conflicten om te gaan en beter met elkaar kunnen communiceren. De sfeer in huis is sterk verbeterd. Natuurlijk zijn er nog wel eens conflicten, maar ze komen veel minder voor en zijn minder heftig. Het gezin heeft nu weer het vertrouwen dat ze er, ook op moeilijke momenten, samen uit zullen komen.
Wat is Drieblad?Drieblad is een combinatie van intensieve ambulante begeleiding ondersteund door een vorm van dag en nachtbehandeling voor jongeren van 10 tot 18 jaar en hun gezin. De jongere woont thuis. Daar wordt intensief met zowel ouders als de jongere zelf gewerkt. De pedagogisch medewerker richt zich vooral op de jongere en de ambulant hulpverlener begeleidt ouders en het gezin. Doel is dat de jongere thuis kan blijven wonen. De begeleiding is gericht op het versterken van opvoedingsvaardigheden van ouders, vaardigheden van de jongere, communicatie tussen de gezinsleden en vergroten van inzicht in en acceptatie van de problematiek van het kind. Als het wenselijk is dat er enige rust en afstand komt tussen ouder en kind, kan de jongere enkele dagen op de groep ‘logeren’ om vervolgens zo snel als mogelijk weer terug naar huis te gaan. Op de groep kan de jongere specifieke vaardigheden oefenen en leren, waarna het geleerde thuis toegepast kan worden. ‘Drieblad’ is erop gericht jongeren en hun gezinnen zodanig te begeleiden, dat de (gedrags)problemen verminderen en ouders de opvoeding weer zelfstandig op kunnen pakken. Het traject duurt gemiddeld 8 maanden.
Flexibelinzetbaar
Om privacy redenen zijn de naam en foto van deze jongere fictief.
76
Kindgerichte werving winnaar Trots op Trofee 2013
Uit het juryrapport:In ‘Kindgerichte werving’ komen visie en uitgangspunten zoals kind centraal, opgroeien in een gezin en oplossingsgericht werken samen met transformatiedoelstellingen als ondersteuning in eigen omgeving en benutten van het brede netwerk van kinderen. Kindgerichte werving vergroot de kans om datgene waar te maken waar wij voor staan en wat wij kinderen en jongeren gunnen, namelijk het opgroeien in een gezin.
Eerste ervaringenKindgerichte wervingTriangel, het centrum voor pleeggezinnen van Combinatie Jeugdzorg, is in 2013 aan de slag gegaan met een werkwijze voor individuele kindgerichte werving, matching en begeleiding. Bijzonder aan deze werkwijze is dat er gestart wordt met het zoeken naar een gezin, zo dicht mogelijk bij het netwerk van het kind. Zijn er binnen het nabije (familie)netwerk geen mogelijkheden, dan wordt er gezocht in het sociale netwerk. Pas als laatste optie worden de mogelijkheden binnen bestandspleegzorg bekeken.
Verschillende wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat het beter is voor een kind om op te groeien in een gezinssituatie dan in een tehuis (recht op family life). De laatste jaren wordt er daarom steeds vaker een beroep gedaan op pleegzorg. Ondanks intensieve wervingscampagnes om nieuwe pleeggezinnen te werven, blijft er een tekort aan geschikte pleeggezinnen voor kinderen op de wachtlijst.
Druk op bestandspleegzorgBestandspleegzorg is de soort pleegzorg waarbij een kind bij pleegouders wordt geplaatst die hij of zij niet kent (in tegenstelling tot netwerkpleegzorg). Plaatsing vindt pas plaats na een zorgvuldige screening en voorbereiding van de (aspirant) pleegouders en een matchingstraject met het betreffende pleegkind. Er zijn te weinig geschikte bestandspleeggezinnen voor
alle kinderen die op de wachtlijst staan voor een pleeggezin. Hierdoor komt het regelmatig voor dat een kind, wanneer er geen gezin in het directe (familie)netwerk van het kind beschikbaar is, geplaatst moet worden in een pleeggezin dat ver buiten de vertrouwde omgeving van dat kind ligt. Met als mogelijke gevolgen wisseling van school, hobby’s en vrienden, en verwijdering van familie en culturele achtergrond. Dit speelt niet alleen bij Combinatie Jeugdzorg, deze ontwikkelingen zijn landelijk zichtbaar. Om de druk op bestandspleegzorg te verminderen gaat Combinatie Jeugdzorg, door middel van individuele kindgerichte werving, in de eigen omgeving van het kind op zoek naar een geschikt gezin.
Hoe werkt het?Wanneer ouders om een of andere reden het niet meer redden om hun
kind (fulltime) op te voeden, zoekt Combinatie Jeugdzorg samen met de ouders naar een gezin in de buurt, waar het kind (afhankelijk van hetgeen nodig is, in voltijd of in deeltijd) kan verblijven. Dit gebeurt aan de hand van sociale netwerkstrategieën (SNS). In eerste instantie wordt gekeken naar mogelijkheden binnen de directe familie, vrienden of buren. Indien hier geen mogelijkheden zijn, kijken we verder. Er kan dan een anoniem profiel van een kind met een oproep worden gepubliceerd in bijvoorbeeld verenigingsblaadjes, schoolkranten, nieuwsbrieven of huisaanhuis bladen in de plaats of regio waar het netwerk van het kind zich bevindt. Bij het zoeken naar een gezin wordt rekening gehouden met de culturele achtergrond van het kind en met het behoud van voor het kind belangrijke levenselementen, zoals familie, netwerk, school, sport, hobby’s en geloofsovertuiging.
Medewerkers team Triangel winnaars van de Trots op Trofee 2013: v.l.n.r. boven: Evelyn Nieuwenhuis, Ruth van de Louw, Mariëlle Stultiens, Angela Peeters, Marij Staal, Ilse Grouwels, Sandra van den Hout, Maud Sanders, onder: Hermien Lindeijer, Karin Schuimer, Claudia van Heumen en Judith Heijnis
Bestandspleegzorg blijft nodig!Ondanks de inzet van individuele kindgerichte werving zal er altijd een vorm van bestandspleegzorg nodig blijven. Als matching met een bestandspleeggezin aan de orde is, wordt bekeken of er aspirant pleegouders in voorbereiding zijn die al vroegtijdig gematched kunnen worden met een kind op de wachtlijst. Daarnaast blijft ook de overdracht van specialistische pleegzorgkennis aan pleegouders en medewerkers in pleegzorg nodig. Ook acute pleegzorgplaatsingen bij crisis zullen nodig blijven.
Eerste ervaringenNajaar 2013 is actief met kindgerichte werving gestart. Op dit moment is deze werkwijze voor meerdere kinderen ingezet waarbij onder andere de volgende wervingsmiddelen zijn gebruikt: • advertenties met anonieme profielen in diverse huisaanhuis bladen in de regio waarvoor het betreffende kind een pleeggezin wordt gezocht
• in nieuwsbrieven op meerdere scholen • profielen op de website van ‘Zorg voor elkaar’, in diverse media van Centra Jeugd & Gezin in de regio Zuidoost Brabant, magazine van GGzE en diverse regionale kranten.
In de korte periode waarin deze werkwijze nu wordt toegepast, is het investeren in contacten met scholen, verenigingen, organisaties en bedrijven in de regio een belangrijke opstap voor het kindgericht werven. Hierbij maken we eveneens gebruik van de contacten die vanaf 2010 in het kader van de warme werving zijn gelegd. Op deze manier ontstaat straks een uitgebreid aanbod van contacten waar Combinatie Jeugdzorg met concrete profielen van kinderen op de wachtlijst gericht in een bepaalde regio of plaats kan werven.
Ook bij deze vorm van werven is merkbaar dat mensen minimaal drie keer met pleegzorg (in welke vorm dan ook) in aanraking moeten zijn gekomen, voordat ze zich verder gaan oriënteren op het pleegouderschap. Het feit dat mensen bij kindgerichte werving zicht krijgen op concrete vragen van pleegkinderen, zorgt ervoor dat ze beter in kunnen schatten of een bepaald kind past binnen hun gezinssituatie. De gezinnen die in de afgelopen periode hebben gereageerd op een kindgerichte uiting hadden, voordat ze deze stap naar pleegzorg zetten, al eerder overwogen iets voor pleegzorg te betekenen. Juist dat ene kind spreekt dan aan, waardoor een definitieve beslissing om pleeg ouder te worden makkelijker wordt genomen.
Wie zorgt er voor een kind als de ouders
dat even niet kunnen? Opvang in een
pleeggezin kan dan een welkome oplos-
sing bieden. Helaas zijn er nog steeds kin-
deren die wachten op een plekje in een
pleeggezin, zoals deze vijf. Wist u dat er
gemiddeld 5 pleeggezinnen nodig zijn om
een goede match te kunnen maken met
een pleegkind? Want een kind past niet zo-
maar in ieder gezin. Nieuwe pleegouders
blijven daarom hard nodig. Voor fulltime
opvang, maar bijvoorbeeld ook voor een
weekend in de maand, of voor een korte
periode.
Wie kan pleegouder worden?
Om pleegouder te worden moet iemand
minimaal 21 jaar zijn. De instelling voor
pleegzorg vraagt om een verklaring van
geen bezwaar bij de Raad voor de Kinder-
bescherming. Er zijn geen voorwaarden
voor de gezinssamenstelling: gehuwd,
samen wonend, alleenstaand, met of zon-
der eigen kinderen. Ook twee samen-
wonende mannen of vrouwen kunnen
pleegouder worden. Want voor veel ver-
schillende kinderen zoeken wij veel ver-
schillende pleegouders. Het is belangrijk
dat de leefsituatie van een pleegouder
stabiel is en dat hij of zij een kind struc-
tuur, warmte en veiligheid kan bieden.
Bent u het pleeggezin voor So� a, Idris,
Joyce of Noella en Stefano?
Wilt en kunt u iets betekenen voor deze kin-
deren? Neem dan contact op met Mariëlle
Stultiens van Triangel, het centrum voor
pleeggezinnen van Combinatie Jeugdzorg,
telefonisch via (040) 245 19 45 of per e-mail:
Meer weten over pleegzorg?
Overweegt u of pleegzorg iets voor u is?
Dan kunt u vrijblijvend een van onze
maandelijkse informatieavonden bijwo-
nen. De volgende zijn op 12 november,
13 december en 14 januari van 20.00 tot
22.00 uur bij Combinatie Jeugdzorg aan
de Nuenenseweg 4 in Eindhoven. U kunt
zich hiervoor aanmelden bij Triangel, het
centrum voor pleeg gezinnen van Combi-
natie Jeugdzorg via (040) 245 19 45 of
triangel@ combinatiejeugdzorg.nl.
Hier kunt u ook een informatiepakket
aan vragen.
Ontdek de pleegouder in jezelf:
doe de test!Op www.pleegzorg.nl vindt u meer infor-
matie over pleegzorg inclusief ervarings-
verhalen en dagboeken van pleegouders.
Ook staat hier een test die u kunt doen
om er achter te komen of er een pleeg-
ouder in u schuilt.
Pleeggezinnen gezocht!
De
nam
en e
n fo
to’s
van
deze
kin
dere
n zi
jn u
it pr
ivac
yove
rweg
inge
n ge
� nge
erd
Pleeggezinnen gezocht!Wij zijn Noella van 5 jaar en Stefano van 4 jaar, broer en zus, en we
wonen in een crisispleeggezin. We kunnen niet terug naar huis en
daarom zoeken we een gezin
waar we samen kunnen gaan
wonen. Ik (Noella) ga naar
een medisch kleuterdagver-
blijf (MKD) omdat ik soms
wat langzamer ben dan an-
dere kindjes. Hier hebben ze
meer tijd om dingen uit te
leggen als ik ze niet meteen
snap. Ik ga ook elke week naar
scouting wat ik erg leuk vind. Mijn broertje Stefano is na de zomer-
vakantie ook gestart bij het MKD. Hij speelt graag buiten of met
zijn auto’s. We zijn er altijd voor elkaar en hebben veel plezier
samen.
Ik ben Idris en ik ben 4 jaar. Ik heb al in meerdere crisispleeggezinnen
gewoond en woon nu in een observatiegroep. Ik zou graag naar een
pleeggezin gaan waar ik voor lange
tijd mag wonen. Het liefst een ge-
zin met duidelijke regels en afspra-
ken. Ik vind het leuk als er oudere
kinderen zijn. Mijn zusjes wonen
ook in een pleeggezin. Hen zie ik af
en toe. Mijn papa en mama bezoek
ik ook regelmatig.
Ik heet Joyce en ben 15 jaar. Ik zit in het 3e jaar van het VMBO-T. Ik woon in Eindhoven bij mijn ouders maar zij hebben weinig aan-
dacht voor mij omdat ze het zelf moeilijk hebben. Ik voel me daardoor vaak alleen. Ik zoek een pleeggezin waar ik terecht kan met mijn proble-men en waar aandacht voor mij is. Het mag een gezin met of zonder kinderen zijn en van school wisselen vind ik ook geen probleem.
zijn auto’s. We zijn er altijd voor elkaar en hebben veel plezier
samen.
Ik ben So� a van 8 jaar. Ik woon nu in een pleeggezin waar ik niet voor
langere tijd kan blijven. Bij mijn moeder kan ik niet (meer) wonen. Af en
toe komt ze op bezoek, maar soms
duurt het heel lang voordat ik haar
weer zie. Ik zoek een pleeggezin
waar ik kan gaan wonen en niet
meer weg hoef. Ik vind het leuk als
er nog andere kinderen zijn en
huisdieren zou ik helemaal super
vinden. Ik vind iedereen lief en aar-
dig en maak graag een praatje. Ik
wil dat mijn pleegmoeder vaak bij
me is en ik vraag ook veel aan haar. Soms zegt ze dat ik iets voor mezelf
moet gaan doen en dat ik niet steeds bij haar moet ‘hangen’. Ik maak
makkelijk contact en ben daarin heel open en enthousiast. Ik vind het
� jn om veel aandacht te krijgen.
Wie zorgt er voor een kind als de ouders dat even niet kunnen? Opvang in een pleeggezin kan dan
een welkome oplossing bieden. Helaas zijn er nog steeds kinderen, zoals Idris en So� a, die wachten
op een plekje in een pleeggezin. Wie kan pleegouder worden?Om pleegouder te worden moet iemand minimaal 21 jaar zijn. De instelling voor pleegzorg vraagt om een verklaring van geen bezwaar bij de Raad voor de Kinderbescherming. Er zijn geen voorwaarden voor de gezins samenstelling: gehuwd, samen wonend, alleenstaand, met of zonder eigen kinderen. Ook twee samenwonende man nen of vrouwen kunnen pleegouder worden. Want voor veel verschillende kin-deren zoeken wij veel verschillende pleegouders. Het is belangrijk dat de leefsituatie van een pleegouder stabiel is en dat hij of zij een kind structuur, warmte en veiligheid kan bieden.
Bent u het pleeggezin voor Idris of So� a?Wilt en kunt u iets betekenen voor Idris of So� a? Neem dan contact op met Mariëlle Stultiens van Triangel, het centrum voor pleeggezinnen van Combinatie Jeugd-zorg, telefonisch via (040) 245 19 45 of per e-mail: [email protected].
Meer weten over pleegzorg?Dan kunt u vrijblijvend een van onze maandelijk-se informatieavonden bi jwonen. De volgende zijn op 17 april, 13 mei en 12 juni van 20.00 tot 22.00 uur bij Combinatie Jeugdzorg aan de Nuenense-weg 4 in Eindhoven. U kunt zich hiervoor aanmel-den bij Triangel, het centrum voor pleeggezinnen van Combinatie Jeugdzorg via (040) 245 19 45 of [email protected]. Hier kunt u ook een informatie pakket aanvragen.
Ontdek de pleegouder in jezelf: doe de test!Op www.pleegzorg.nl vindt u meer informatie over pleegzorg inclusief ervaringsverhalen en dag boeken van pleegouders. Ook staat hier een test die u kunt doen om erachter te komen of er een pleeg ouder in u schuilt.
Pleeggezinnen gezocht!
Om
priv
acy r
eden
en zi
jn d
e na
men
en
foto
’s va
n de
ze k
inde
ren
ge� n
geer
d.
Ik ben Idris van 5 jaar. Ik woon nu in een observatiegroep. Ik zou graag naar een pleeggezin gaan waar ik voor lange tijd mag wonen. Het liefst in een gezin met duidelijke regelsen afspraken. Ik vind
het leuk om buiten te spelen en wil steeds nieuwe dingen ontdekken. Ik maak snel vriendjes en speel graag met andere kin-deren. Mijn 2 zusjes wonen ook in een pleeggezin. Hen zie ik af en toe. Eens in de 6 weken zie ik mijn ouders.
met duidelijke regelsen afspraken. Ik vind
het leuk om buiten te spelen en wil steeds nieuwe dingen ontdekken. Ik maak snel vriendjes en speel graag met andere kin-deren. Mijn 2 zusjes wonen ook in een pleeggezin. Hen zie ik af en toe. Eens in de
Ik ben So� a van 9 jaar. Ik woon nu in een pleeggezin waar ik niet voor langere tijd kan blijven. Bij mijn moeder kan ik niet (meer) wonen. Ze komt regelmatig bij me op bezoek. Ik zoek een pleeggezin waar ik kan blijven wonen. Ik vind het leuk als er nog andere kinderen zijn en huisdieren zou ik super vinden. Ik zit nu nog op een speciale school maar het gaat zo goed, dat ik mis-schien wel naar een gewone school mag! Ik maak makkelijk contact, praat graag en vind het � jn om veel aandacht te krijgen.
98
Combinatie Jeugdzorg: ook lokaal!Binnen de regio Zuidoost-Brabant is de transitie jeugdzorg al in gang gezet, ver voor de formele datum 1 januari 2015. Provincie, gemeenten en zorgaanbieders zijn in 2013 overeengekomen om de enkelvoudige ambulante jeugd-zorg al per 1 januari 2014 onder de verantwoordelijkheid van gemeenten te brengen. In jargon wordt dit ‘de versnel-ling’ genoemd. De term enkelvoudig ambulant wordt gebruikt om aan te duiden dat het om ambulante hulp gaat die niet gecombineerd wordt met een vorm van dagbehandeling, dag- en nachtbehandeling of pleegzorg. Alleen ambulant dus, ingezet bij complexe ontwikkelings- en opvoedproblematiek.
Met ‘de versnelling’ wordt ambulante jeugdzorg lokaal ingezet, dicht bij de gezinnen en in hun eigen leefomgeving. Gemeenten in ZuidoostBrabant hebben met elkaar afspraken gemaakt hoe dit te doen (‘21 voor de jeugd’) en werken daarbij samen in zes subregio’s. In ieder subregio bepaalt de lokale kleur hoe de teams zijn ingericht, van breed inzetbaar voor het gehele sociale domein (WIJeindhoven) tot specifieke jeugd en gezinsteams (regio Helmond en de Peel).
In het inmiddels befaamd geworden ‘keukentafelgesprek’ ontmoet de generalistisch jeugdzorgwerker ouders en kinderen en ondersteunt hen bij de hulpvragen die zij hebben, daarbij nadrukkelijk aansluitend bij de mogelijkheden en krachten van het gezin en van hun omgeving. Als er tijdelijk meer of andere hulp nodig is, zorgt de generalist ervoor dat deze ingeschakeld wordt.
In de zes subregio’s zijn inmiddels alle lokale teams actief. Eindhoven heeft in 2013 een start gemaakt met de uitrol van WIJteams in de stad, de overige regio’s werken onder verschillende noemers zoals ‘expertteam’ en ‘krachtteam’ vanaf begin 2014. In alle lokale teams werken ambulant hulpverleners van Combinatie Jeugdzorg, verspreid over de regio gaat het om ruim 40 medewerkers van onze organisatie. Ook onze gedragswetenschappers worden ingezet voor de lokale teams, voor begeleiding, consultatie en advies.De ervaringen zijn pril maar zonder uitzondering positief. Onze medewerkers zijn met veel energie van start gegaan en zoeken volop de samenwerking met andere organisaties en in de wijken. Als geregistreerd jeugdzorgwerker brengen zij hun expertise heel direct in bij de gezinnen én bij de collega’s van het lokale team. Werken in de wijk, in de dagelijkse leefomgeving
van gezinnen brengt de mogelijkheden van het netwerk veel directer in het zicht. “Je belt toch minder gauw de juf van school, maar als de school om de hoek is dan loop je er sneller binnen”.
Subregio’s in Zuidoost-BrabantAmbulant hulpverleners van Combinatie Jeugdzorg werken in de lokale teams van de zes subregio’s binnen ZuidoostBrabant: • A2gemeenten: Cranendonck, HeezeLeende, Valkenswaard
• BOVgemeenten: Best, Oirschot, Veldhoven
• Dommelvallei+: GeldropMierlo, Nuenen, Son en Breugel, Waalre
• Eindhoven • Helmondde Peel: Asten, Bakel, Deurne, GemertBakel, Helmond, Laarbeek, Someren
• Kempengemeenten: Bergeijk, Bladel, ReuselDe Mierden
Medewerkers Combinatie Jeugdzorg in lokale team Helmond de Peel, v.l.n.r. Nancy Hamers, Mieke Frenken, Janet Splinters, Vera van Lieshout (behandel coördinator), Mariette Hubers, Karin Veron (zorgmanager) en Marieke Lakwijk
Medewerkers Combinatie Jeugdzorg in lokale teams BOV gemeenten, v.l.n.r. Nicole van den Bosch, Wendy Dolphijn, Sanne de Nijs, Toon Hendrikx, Carlijn Koopman, Linda Gijselman, zittend: Karin Lobbezoo en Marlon Goossens
Residentiële jeugdzorg blijft nodigZo lang als nodig, zo kort als mogelijkVoor kinderen die vanwege ernstige problematiek tijdelijk niet thuis kunnen wonen, biedt Combinatie Jeugdzorg re-sidentiële jeugdzorg. Pas als een kind niet opgevangen kan worden in het eigen netwerk, een pleeggezin of gezins-huis, is de residentiële behandelgroep een optie. ‘Wonen doe je thuis’ is ook hierbij het uitgangspunt. De afgelopen jaren is er veel gebeurd binnen de residentiële jeugdzorg van Combinatie Jeugdzorg. Flexibilisering van de verblijfs-functie en gerichte inzet van sociale netwerkstrategieën hebben geleid tot een kortere gemiddelde verblijfsduur. Daarnaast is, onder andere door ombouw naar kleinschalige gezinshuizen, het aantal residentiële plaatsen in de afgelopen periode met ruim 35% afgenomen. Voor een aantal kinderen blijft residentiële behandeling echter nodig. Omdat de problemen zo fors zijn dat gerichte en gespecialiseerde behandeling noodzakelijk is. Daarbij geldt het uitgangspunt ‘zo lang als nodig, zo kort als mogelijk’. Ouders blijven nadrukkelijk betrokken bij de behandeling en worden begeleid bij hun ingewikkelde opvoedingstaak.
Combinatie Jeugdzorg heeft diverse dag en nachtbehandelgroepen waarvan een aantal groepen is ingedeeld op basis van de leeftijd van de kinderen en jongeren die er verblijven en een aantal groepen is ingedeeld op basis van de soort problematiek die de kinderen en jongeren hebben. In deze laatste categorie vallen de behandelgroepen Ree en De Sitterlaan. Ree is een behandelgroep voor jongeren met een autismespectrumstoornis en De Sitterlaan is een behandelgroep voor meiden met seksueel traumatische ervaringen en seksespecifieke problematiek.
Werkwijze Ree & De Sitterlaan • Aan de hand van de hulpvraag starten we met het leren van vaardigheden. Hierbij maken we onder meer gebruik van een fasesysteem, stappenplannen, rollenspellen, instructie, voordoen en oefening, groeps en individuele gesprekken.
• Op de groep is er sprake van een gestructureerde omgeving, waardoor deze voorspelbaar en veilig is en de jongeren rust biedt.
• Pedagogisch medewerkers werken intensief met de jongeren. Samen met de ambulant hulpverlener geven zij ook vorm aan het actief begeleiden van het gezin van de jongere gedurende zijn of haar hele behandeltraject.
• Voor jongeren waarvoor dit niet voldoende is, kunnen specifieke thera pieën en/of trainingen worden ingezet. Ook ondersteuning met medicijnen is mogelijk.
Capaciteit Ree & De Sitterlaan10 jongeren: • 7 jongeren volgen een groepsbehandeling, waarna zij terugkeren naar huis, naar een andere woonvoorziening of begeleid zelfstandig wonen.
• 3 jongeren volgen een zelfstandigheidstraject, waarin zij intensief voorbereid worden op begeleid zelfstandig wonen.
1110
Behandelgroep ReeSpecialistisch opvoedklimaat met gerichte behandeling voor jongeren met ASS (autismespectrumstoornis)
DoelgroepJongens en meiden van 14 tot en met 18 jaar en hun ouders, waarbij sprake is van complexe opvoed en opgroei problematiek in combinatie met een autismespectrumstoornis, waardoor de jongere aangewezen is op behandeling in een orthopedagogische setting. In de praktijk zien we een complexe doelgroep van jongeren met een variëteit aan mogelijke meervoudige diagnoses (comorbiditeit) of reactieve problematiek zoals (externaliserende) gedragsproblematiek, depressiviteit of andere stemmingsproblematiek.
Visie op ontwikkelingOok jongeren met ASS doorlopen een bij hun leeftijd passende ontwikkeling. Het zijn jongeren die net als hun leeftijdsgenoten, met vallen en opstaan, de wereld van de volwassenheid ontdekken. De problemen die deze jongeren hebben met het aanleren van praktische en sociale vaardigheden, de confrontaties met hun beperkingen en de reacties van onbegrip en afwijzing vanuit de omgeving, maken deze fase extra moeilijk. Voor optimale ondersteuning werkt Ree vanuit een algemene orthopedagogische benadering en speelt in op de individuele pedagogische hulpvraag van de jongere en zijn of haar ouders. Ree biedt een klimaat van veiligheid en vertrouwen, waarin jongeren mogelijkheden, kansen en ondersteuning worden geboden om hun doelen te bereiken, rekening houdend met hun
beperkingen. Jongeren krijgen, zoveel als verantwoord is, de ruimte om ervaringen op te doen die zoveel mogelijk passen bij hun ontwikkelingsfase. Dit is nodig om een zo normaal mogelijke ontwikkeling te bevorderen, maar brengt ook risico’s met zich mee. Samen met de ouders proberen we deze zoveel mogelijk te beperken.
Visie op de rol van oudersDe zorg die ouders dragen voor een kind met autisme is zwaar, zij hebben te maken met een extra complexe opvoedingstaak. Vaak willen ouders de zorg en opvoeding van hun kind niet uit handen geven maar tegelijkertijd is de balans tussen draagkracht en draaglast uit evenwicht, waardoor zij zich onmachtig voelen om de opvoeding zelf vorm te geven. Pedagogisch medewerkers van Ree hebben begrip voor de tijdelijke onmacht die ouders ervaren, maar zijn ook bescheiden in het overnemen van opvoedingsverantwoordelijkheid. Deze is en blijft primair bij de ouders. Daarom streven we ernaar om jongeren regelmatig in het gezin te laten verblijven, bijvoorbeeld in het weekend of juist op andere dagen. Ouders zijn deskundig over hun eigen kind, daar hechten wij veel waarde aan. Zij worden op de hoogte gehouden van ontwikkelingen en gebeurtenissen en hebben een grote stem in besluiten, samen met hun kind. Jongeren weten dit ook.
Methodisch kader • In het totaalprogramma voor jongeren met autisme onderscheiden we twee behandellijnen:
1. Versterking van de draagkracht van het gezin: onderkenning, leren begrijpen van de ASS problematiek, leren begrijpen van het gedrag van de jongere om er goed mee om te kunnen gaan.
2. Verbetering van het algehele functioneren van de jongere: stimuleren normale ontwikkeling en verminderen van specifieke verschijnselen die samenhangen met de diagnose.
• Basis voor de behandeling is het orthopedagogisch behandelmodel van Kok. In een groeibevorderend klimaat wordt het accent gelegd op stimuleren, waarbij grenzen alleen gesteld worden om ontwikkeling te bevorderen.
• Met het competentiemodel (ook wel taakvaardigheidsmodel genoemd) werken we met jongeren aan het vergroten van praktische en sociale vaardigheden, waarbij rekening wordt gehouden met het ontwikkelingsniveau van de jongere en aangesloten wordt bij zijn of haar vaardigheidsniveau.
• De belangrijkste doelen zijn het bevorderen van sociaal/ maatschappelijk functioneren en zelfstandigheid.
Behandelgroep De SitterlaanSpecialistisch opvoedklimaat met gerichte behandeling voor meiden met seksueel traumatische ervaringen en sekse-specifieke problematiek
DoelgroepMeiden van 12 tot en met 18 jaar en hun ouders, waarbij sprake is van complexe opvoed en opgroeiproblematiek als gevolg van seksueel traumatische ervaringen die binnen of buiten het eigen gezin hebben plaatsgevonden, mishandeling en/of verwaarlozing. Problemen kunnen zich uiten op het gebied van zelfvertrouwen en zelfbeeld, hanteren van emoties en stemmingen, positie en rol in het gezin, partnerkeuze, riskant of grensoverschrijdend seksueel gedrag, alcohol of drugsgebruik, eetproblemen of agressie. Bij een deel van de meiden is sprake van psychiatrische problematiek, bijvoorbeeld borderline in ontwikkeling. Sommige meisjes zijn of dreigen slachtoffer te worden van jeugdprostitutie/mensenhandel.
Visie op ontwikkelingVoor meiden met seksueel traumatische ervaringen is de adolescentiefase extra gecompliceerd, omdat deze ervaringen alle aspecten van hun ontwikkeling kunnen beinvloeden. De gevolgen van het seksueel misbruik voor de identiteitsontwikkeling en groei naar zelfstandigheid, kunnen tot in de volwassenheid doorwerken in psychische en/of gezondheidsklachten, relationele of seksuele problemen. Binnen De Sitterlaan staat de emotionele ontwikkeling van meiden centraal. Bijzondere aandacht gaat uit naar de identiteitsontwikkeling: wie ben ik?, wat wil ik?, de verbetering van het zelfbeeld, het onderkennen en aangeven van eigen grenzen en het opnieuw opbouwen van een sociaal netwerk. Het bieden van steun, op een betrokken en niet veroordelende manier, is daarin van onschatbare waarde. Medewerkers luisteren aandachtig, zijn begripvol, steunen daar waar nodig en leren ouders dezelfde steun te bieden.
Visie op de rol van oudersTenzij de veiligheid dit niet toestaat, is het uitgangspunt dat de jongere na de behandeling terugkeert naar haar eigen gezin. De gezinsbegeleiding is systeemgericht en versterkt het functioneren van het gezin. Ouders houden de opvoedingsverantwoordelijkheid over hun kind en worden gestimuleerd om invulling te geven aan deze verantwoordelijkheid. Zij participeren op een actieve manier in de behandeling zodat terugkeer naar huis zo snel mogelijk kan plaatsvinden. Als de seksueel traumatische ervaringen zich in het gezin hebben voorgedaan en terugkeer naar huis niet verantwoord is, wordt er samen met de jongere en ouders gezocht naar een vorm van wonen die het beste past bij de wensen, leeftijdsfase en ontwikkeling van de jongere. De begeleiding is er dan op gericht het contact tussen jongere en ouders, voor zover mogelijk en gewenst, te optimaliseren.
Methodisch kader • Basis van de behandeling van seksespecifieke problematiek is het driefasenmodel van traumabegeleiding:1. stabilisatie en symptoomreductie2. behandeling van traumatische ervaringen, gericht op
verwerking3. verbinding en reintegratie.
• In de stabilisatiefase begeleiden we de jongere om het dagelijkse leven weer op de rit te krijgen. Normaliseren en het terugbrengen van symptomen en stressoren zijn belangrijk, zodat de meiden weer grip kunnen krijgen op hun eigen functioneren. Aandacht gaat uit naar het verbeteren van het dag en nachtritme, zelfzorg, concentratie, emotioneel welbevinden en de sociale omgang. Het hebben van een duidelijke dagstructuur en invulling (school, werk, vrijwilligerswerk) is een belangrijke en noodzakelijke voorwaarde.
• Met het competentiemodel werken we met de meiden aan het vergroten van praktische en sociale vaardigheden.
• De belangrijkste doelen zijn het herstel van de relatie met ouders, bevorderen van sociaal/maatschappelijk functioneren en vergroten van zelfstandigheid.
• Voor consultatie, traumabehandeling en verwerking en medicamenteuze ondersteuning werken we intensief samen met GGzE centrum kinder en jeugdpsychiatrie. Daarnaast samenwerking met Veiligheidshuis Eindhoven en Humanitas (Match: maatjesproject voor kwetsbare meiden).
• Aanbod van themabijeenkomsten zoals ‘Gevaarlijke liefde’ (weerbaarheid t.o.v. mensenhandel) of ‘Meidenpraat’ (ontdekken van eigen seksualiteit, wensen en grenzen).
1312
Ruimte en grenzenVisie en beleid op het gebied van seksualiteit en veiligheidRico is 17 en verliefd op Dewi van 15. En zij op hem. Ze zijn het liefst zo-veel mogelijk samen, heerlijk ‘chillen’ op haar kamer. Of die van hem. Zoals zoveel jongeren dat doen. Niks bijzonders toch? Rico en Dewi zijn groeps-genoten, ze wonen beiden tijdelijk in een behandelgroep voor jongeren met gedrags- en ontwikkelingsproblemen. Dewi heeft een licht verstandelijke beperking, Rico is autistisch. Dewi’s ouders zijn niet blij met de relatie en zijn bang dat hun dochter haar grenzen niet kan aangeven. Hoe zit het met Rico en Dewi? Gezonde relationele en seksuele ontwikkeling? Experimen-teergedrag, horend bij de ontwikkelingsfase puberteit? Grensoverschrijdend gedrag, misschien zelfs seksueel misbruik?
Rico en Dewi zijn gefingeerde jongeren, maar de situatie kan zomaar voorkomen en stelt ouders en professionals voor dilemma’s: wat kan en mag en wat niet? Hoe hanteer je de ‘kunst van het normale’ met behoud van een scherp oog voor eventuele risico’s?
De laatste jaren heeft het thema seksueel misbruik binnen de jeugdzorg veel aandacht gehad. Het bekende rapport ‘Omringd door zorg en toch niet veilig’, van de commissie Samson (2012) geeft aan dat seksueel misbruik van kinderen en jongeren in jeugdzorg
vaker voorkomt dan ons lief is. Want iedere zaak is er één teveel. Vaak zijn groepsgenootjes daders, soms ook medewerkers aan wiens zorgen deze kinderen zijn toevertrouwd. Jeugdzorg Nederland heeft haar verantwoordelijkheid genomen en de commissie Rouvoet de opdracht gegeven een kwaliteitskader te ontwikkelen dat gericht is op het voorkómen van seksueel misbruik. Daarnaast is vanaf 1 juli 2013 de landelijke Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling van kracht. Combinatie Jeugdzorg heeft met behulp van deze kaders haar visie en beleid met betrekking tot misbruik en mishandeling grondig onder de loep genomen.
Ruimte en grenzen aan seksualiteit en intimiteitHet rapport van de commissie Samson levert twee belangrijke aanbevelingen op: doorbreek de taboesfeer rondom seksualiteit en hef de han delings verlegenheid van medewerkers op. Hiermee is Combinatie Jeugdzorg hard aan de slag gegaan. Als basis is er een visiedocument ontwikkeld onder de titel ‘Ruimte en grenzen aan seksualiteit en intimiteit’. De titel verwoordt de essentie: ruimte is nodig voor een gezonde seksuele ontwikkeling zodat jongeren in staat zijn warme, intieme relaties aan te gaan, op basis van wederkerigheid en passend bij hun ontwikkelingsfase. Grenzen zijn nodig om af te bakenen en veiligheid te borgen: wat is niet passend, onveilig en niet goed voor een gezonde ontwikkeling?
‘Veel aandacht voor het rapport
“Omringd door zorg
en toch niet veilig”’
Handvatten in het dagelijks werkProfessionele jeugdzorgwerkers zijn als medeopvoeders ook mede verantwoordelijk voor de seksuele opvoeding en veiligheid van kinderen. Zij hebben kennis van wat adequaat is, gaan het gesprek aan met ouders, kinderen en jongeren maar ook met elkaar, signaleren eventuele ongezonde ontwikkeling en herkennen signalen van mogelijk misbruik. Het visiedocument geeft professionals van Combinatie Jeugdzorg handvatten in het dagelijkse werk, net als de regelmatige scholingsactiviteiten die er zijn rondom de thema’s ‘seksualiteit en intimiteit’ en ‘signaleren van mogelijk seksueel misbruik’.
Vermoedens van misbruikAls er vermoedens van misbruik ontstaan, komen professionals van Combinatie Jeugdzorg meteen in actie. Op de eerste plaats staat het borgen of herstellen van de veiligheid van het kind, daarnaast het uitzetten van begeleiding en behandeling van het kind en andere gezinsleden. Geen enkele situatie waarin vermoedens spelen is hetzelfde. Het vermoede misbruik kan zich afspelen binnen de groep, het gezin of netwerk, school of vrijetijdsomgeving. Loverboys kunnen een rol spelen of, toenemend, grensoverschrijdend gedrag via internet.
Werken met scenarioteamsZodra er een ernstig vermoeden ontstaat, stelt Combinatie Jeugdzorg een scenarioteam in dat systematisch een aantal fasen doorloopt: • melden en bespreken van vermoedens • nader onderzoek naar de vermoedens en afstemmen met alle betrokkenen
• als de vermoedens bevestigd worden, het maken van een veiligheidsplan en een plan van aanpak voor de behandeling.
De uitgangspunten en de werkwijze van de scenarioteams zijn beschreven in het protocol ‘Handelen bij vermoedens van kindermishandeling’ en geven een duidelijk handelingskader voor professionals in complexe, risicovolle en gevoelige situaties.
En Rico en Dewi? Voor hen hoeft geen scenarioteam ingesteld te worden. Zij zijn verliefd, zoals zoveel jongeren verliefd raken. Wel is hierover gepraat met hen en zijn er goede afspraken gemaakt tussen Rico en Dewi, hun ouders en de pedagogisch medewerkers van de groep. De kunst van het normale in een bijzondere situatie.
Mede verantwoordelijk voor seksuele opvoeding
1514
Cliëntenparticipatie en transitieAfgelopen jaar hebben de cliëntenraad en de jongerenraden veel gesproken over de Transitie Jeugdzorg. Zij staan positief ten aanzien van de inhoudelijke uitganspunten zoals meer investeren in preventieve hulp en zo min mogelijk zware hulp, minder bureaucratie en zo veel mogelijk één gezin, één plan, één hulpverlener.
Maar de leden van de jongerenraden en cliëntenraad van Combinatie Jeugdzorg maken zich vooral ook zorgen. Onder andere over de volgende zaken.
Inspraak is (nog) niet geregeldOpvallend is dat gemeenten niet of weinig aan cliënten/burgers vragen over de manier waarop zij als gemeente de hulp het beste kunnen organiseren. Er zijn wel een aantal informatiebijeenkomsten geweest, maar hoe je als cliënt/burger echt invloed kan uitoefenen is niet geregeld.
De transitie gaat gepaard met een bezuinigingTot op heden is onduidelijk welke hulp en dus welke kinderen en gezinnen hierdoor getroffen zullen worden.
De gemeenten willen de eigen kracht van mensen versterken en netwerken meer benuttenDit is goed, maar ouders geven aan dat dit vaak al lang gebeurd is. Soms zijn de problemen zo heftig dat er meer nodig is dan de ondersteuning van je zus of de buurman. Familie weet het vaak ook niet meer. Ouders die kinderen hebben met bijvoorbeeld dubbele diagnoses zitten niet te wachten op een keukentafelgesprek. Zij willen specialistische hulp en de garantie dat zij daar ook gebruik van kunnen maken als het misgaat bijvoorbeeld in de puberteit. Jongeren geven aan dat niet iedereen een netwerk heeft of dat hun netwerk kwetsbaar is. Het vroegtijdig (dus ook op zeer jonge leeftijd) signaleren en inzetten van specialistische hulp vanwege ernstige opvoed en opgroeiproblemen, psychische en psychiatrische aandoeningen bij kinderen en gezinnen bespaart bovendien op langere
termijn veel leed bij gezinnen en geld voor de gemeenten.
Toegang tot dezelfde zorg in alle gemeenten?Ouders en jongeren vragen zich af of de kinderen en gezinnen in de verschillende gemeenten toegang zullen hebben tot dezelfde zorg. Zij zien het risico dat gezinnen gaan verhuizen wanneer bijvoorbeeld de hulp aan autistische kinderen in de ene gemeente beter geregeld is dan in de andere.
Borging kwaliteit van hulp en privacyDaarnaast maakt men zich zorgen over de borging van kwaliteit van de hulp en de privacy. Wie hebben er dadelijk toegang tot de dossiers en hulpverleningsplannen?
Al met al redenen genoeg voor de raden om in actie te komen.
Wat hebben de raden in 2013 gedaan? • De cliëntenraad heeft afgelopen jaar de samenwerking opgezocht met andere cliëntenraden zoals die van Bijzonder Jeugdwerk Brabant, Juzt en Bureau Jeugdzorg. De jongerenraad werkt niet alleen samen met de jongerenraden uit Brabant maar ook met jongerenraden uit het hele land in het JeugdWelzijnsBeraad (JWB).
• Wethouder Lenie Scholten van de gemeente Eindhoven is bij de jongerenraad en delegatie cliëntenraad op bezoek geweest. De wethouder heeft uitleg gegeven over het gedachtegoed van WIJeindhoven en is daarover met jongeren en ouders in gesprek gegaan.
• De cliëntenraden hebben brieven gestuurd naar alle gemeenten in ZuidoostBrabant met het verzoek om te mogen participeren en zij hebben in die brieven ook hun zorgen geuit. Dit heeft geleid tot een gesprek met een vertegenwoordiger van de SRE en de kartrekker van de transitie de heer Jasper Ragetlie (wethouder gemeente Deurne).
• De raden hebben een brief verzonden aan subregio Dommelvallei+ (Waalre, Nuenen, Son en Breugel en GeldropMierlo) omdat zij in zee willen gaan met een zorgaanbieder uit het noorden van het land, terwijl ouders het juist verstandig vinden om met de zorgaanbieders uit de regio samen te werken. Deze brief heeft geleid tot een gesprek.
• Jongeren uit de jeugdzorg hebben bij Nederlandse gemeenten flessenpost bezorgd. Te voet, per fiets, met het
openbaar vervoer, met de auto en zelfs met een vliegtuigje; tot aan Texel toe. In de fles zat een poster met daarop kansen en wensen voor de transformatie jeugdzorg waarmee de jongeren nadrukkelijk aandacht vragen voor hun positie in de jeugdzorg. De jongerenraden van Combinatie Jeugdzorg hebben na de kickoff bijeenkomst in Utrecht de volgende gemeenten in ons werkgebied bezocht: Best, Eindhoven, Veldhoven, Leudal en Nederweert (zie foto’s). Naar aanleiding van de flessenpost hebben jongeren een bezoek gebracht aan wethouder Lenie Scholten van de gemeente Eindhoven en wethouder Maarten Prinsen van de gemeente Veldhoven.
• Jongerenraden en cliëntenraden zijn in wisselende samenstelling aanwezig geweest bij diverse (informatieve) bijeenkomsten over de transitie van de gemeenten Best, GeldropMierlo, Eindhoven, Nuenen en Veldhoven.
• Een lid van de cliëntenraad neemt namens de raad deel aan de vergaderingen van de participatiecommissie Welzijn, Wonen en Zorg van de gemeente Eindhoven. Deze commissie adviseert het college van Burgemeester en Wethouders gevraagd en ongevraagd bij de vorming, uitvoering en evaluatie van beleid.
• De jongerenraden hebben deelgenomen aan de landelijke bijeenkomst van het JWB in Utrecht over transitie.
• Jongerenraden hebben een regionaal Lagerhuisdebat georganiseerd over de transitie met de jongerenraden van organisaties op het gebied van jeugdzorg, GGZ en LVB uit NoordBrabant.
Overhandiging flessenpost door lid van de jongerenraad aan wethouder Maarten Prinsen (midden) van de gemeente Veldhoven en Addy van Beek (links), coördinator van het CJGVeldhoven
Transitie
Jeugdzorg
Leden jongerenraad in gesprek met wethouder Lenie Scholten (links) van de gemeente Eindhoven
Ouders willen specialistische hulp
1716
De kinderraad tijdens het karten ter gelegenheid van het afscheid van Teun Siersema, die de kinderraad jarenlang heeft begeleid.
Kinderraad en jongerenraden Combinatie JeugdzorgCombinatie Jeugdzorg vindt de mening van kinderen en jongeren belangrijk. Om hen draait het tenslotte. Combi-natie Jeugdzorg heeft een jongerenraad op locatie de Widdonck in Heibloem, een jongerenraad op locatie Elf13 in Eindhoven en een kinderraad op locatie de Locht in Veldhoven. Zij komen op voor de belangen en rechten van kinderen en jongeren die gebruikmaken van de hulp en diensten van Combinatie Jeugdzorg.
De raden geven gevraagd en ongevraagd advies aan het bestuur van Combinatie Jeugdzorg over zaken die hen bezighouden en die zij belangrijk vinden. De onderwerpen variëren van de inrichting en het meubilair op een groep, tot aan een thema als veiligheid of inspraak over de eigen hulpverlening. Daarnaast hebben de jongerenraden verschillende activiteiten en contacten; zo ontmoeten zij jongerenraden van andere organisaties en hebben contact met de cliëntenraad van Combinatie Jeugdzorg om de krachten te bundelen. Ze praten mee over Jeugdzorgzaken op gemeentelijk, provinciaal, landelijk en zelfs internationaal niveau. Dat betekent dat de jongerenraden actief meepraten, meedenken en meedoen op het gebied van beleid.
Jongerenraad HeibloemDe jongerenraad Heibloem heeft na de zomervakantie een nieuwe start gemaakt met John Nabben als begeleider vanuit Combinatie Jeugdzorg. Thema’s die de raad in 2013 heeft opgepakt zijn het klopprotocol en voorbereidende werkzaamheden voor het 3jaarlijkse internationale congres van FICE in Bern met als thema ‘Inclusie’. • Privacy is een van de onderwerpen die jongeren op de groepen belangrijk vinden. Als een jongere zich aan het omkleden is bijvoorbeeld of graag even alleen wil zijn, gebeurt het weleens dat groepsleiding spontaan de kamer binnenkomt. Om meer privacy te hebben heeft de jongerenraad Heibloem daarom het klopprotocol bedacht. Dit houdt in dat medewerkers op de groep een aantal stappen
van ‘kloppen en wachten’ moeten doorlopen, voordat ze de kamer van een jongere binnenlopen. Alleen bij het vermoeden dat er iets ernstigs kan gebeuren, mag de leiding zonder kloppen binnenkomen (wel met aankondiging dat je binnenkomt).
• Met de Nederlandse tak van FICE (Fédération Internationale des Communautés Educatives) hebben jongeren samengewerkt aan een film over inclusie (erbij horen). De onderwerpen die hierin aan bod komen zijn dossier, bij de maatschappij horen en overplaatsen/verhuizen binnen instellingen. Doel van de film is om jongeren invloed te laten uitoefenen op beleidsontwikkelingen, belangrijke knelpunten bekend te maken en haalbare adviezen te formuleren.
Jongerenraad Elf13De jongerenraad Elf13 vergadert iedere maand waarbij gemiddeld 10 tot 15 leden aanwezig zijn. Thema’s waarmee zij zich in 2013 hebben bezig gehouden zijn: • Diverse projecten waar jongeren individueel aan hebben deelgenomen die aansluiten bij hun interesses. Zoals een workshop sociale media die met medewerking van de jongeren is ontwikkeld en in 2013 vijf keer is gegeven aan medewerkers van Combinatie Jeugdzorg, jongeren en ouders.
• Daarnaast hebben leden van de jongerenraad meegedaan aan debatten en bijeenkomsten waar zij gevraagd en ongevraagd beleidsmakers en managers hebben geadviseerd.
Waarom worden jongeren lid van de jongerenraad?De jongeren geven aan dat ze het
belangrijk vinden om hun stem te
laten horen en dat ze mee willen
denken over zaken die voor alle
jongeren op de groepen belangrijk
zijn, zoals WIFI, speeltoestellen en
veiligheid. Ze vinden het belang-
rijk om hierover in gesprek te gaan
met het management.
Wat levert het lidmaatschap henzelf op?
Over wat het de jongeren zelf
oplevert zijn ze duidelijk. De
waardering voor hun werkzaam-
heden en het aanleren van nieuwe
vaardigheden zijn belangrijk.
Zo geeft een jongere aan dat zij
geleerd heeft om te ‘spreken in
gezelschap’ en anderen geven
aan dat zij beter opkomen voor
zichzelf. De VVV bonnen die ze
jaarlijks als dank voor hun inzet
krijgen, zijn voor allemaal een
welkom extraatje.
• De jongerenraad Elf13 heeft twee keer per jaar overleg met de clustermanager. Een aantal leden van de cliëntenraad van Combinatie Jeugdzorg sluit twee keer per jaar aan bij de bijeenkomsten van de jongerenraad voor uitwisseling. Daarnaast wordt het jaarverslag van de vertrouwenspersonen ieder jaar met de jongerenraad besproken.
Kinderraad de LochtDe kinderraad bestaat uit een afvaardiging van circa 8 kinderen, variërend in leeftijd van 10 tot 14 jaar, uit de groepen dagbehandeling en dag en nachtbehandeling van locatie de Locht. Eens per maand komt de kinderraad bij elkaar om met de zorgmanager te praten over wat hen bezighoudt, waar ze vragen over hebben en wat ze graag veranderd willen zien. In 2013 waren er veel ledenwisselingen, wat onrust gaf omdat de kinderen steeds moesten wennen. Onderwerpen waaraan de kinderraad in 2013 aandacht heeft besteed: • regels op de groep • roken op het terrein • terugkerend onderwerp: wat doe je in de kinderraad?
Het belangrijkste vond de kinderraad dat ze het roken op het terrein door medewerkers/ groepsleiding ter sprake hebben gebracht. Dit is door de zorgmanager in het clustermanagementteam besproken en vervolgens bij het management van Combinatie Jeugdzorg neergelegd, zodat zij hierover organisatiebreed een standpunt kunnen innemen.
1918
Grenzeloos leren in IstanbulIn mei 2013 zijn Lia van Rosmalen (HRM manager), Huub Hermans (pedagogisch medewerker) en John Nabben (stafmedewerker jongerenparticipatie) vanuit Combinatie Jeugdzorg meegegaan met een studentenreis naar Istanbul, georganiseerd door Fontys Pedagogiek. Deze reis was het eerste concrete resultaat van de gesprekken die er zijn geweest met Fontys Pedagogiek Den Bosch over een structurele internationale uitwisseling in het kader van ‘grenzeloos leren’. Tijdens deze reis zijn verschillende zorginstellingen en universiteiten bezocht.
De reis diende meerdere doelen: • Een beeld vormen van de jeugdzorg in Istanbul, hoe is die georganiseerd en welke raakvlakken of juist verschillen zijn er met ons systeem?
• Het werkveld verbinden met aankomende professionals in de jeugdzorg.
• Onderzoeken of er mogelijkheden tot uitwisseling zijn voor onze jongeren.
• Onderzoeken of een structurele samenwerking te realiseren is met één of meerdere organisaties in Istanbul.
• Welke werkwijzen en methodieken worden gehanteerd en in hoeverre kunnen wij elementen daarvan benutten ten behoeve van onze hulpverlening en andersom?
• hoe ziet cliënten en jongerenparticipatie eruit, zijn er inspirerende voorbeelden te halen en kunnen wij rond participatie dingen brengen naar organisaties hier?
Wat was het leuk en leerzaam om met een groep studenten, vol ambitie en jeugdige overmoed, op te trekken en uit te wisselen. Onze medewerkers konden, met hun jarenlange praktijkervaring, de blik van studenten verruimen tijdens de werkbezoeken. Anderzijds zetten de studenten onze medewerkers aan het denken, vooral rond het verder verbinden van de praktijk met de opleiding.
Tijdens deze reis hebben onze medewerkers contact gelegd met het departement van Kind en Gezin in Istanbul, waarbij de intentie is uitgesproken om de samenwerking verder te gaan verkennen. Met deze reis is een eerste stap gezet om internationale uitwisseling met Turkije, samen met Fontys Pedagogiek vorm te geven.
Combinatie Jeugdzorg onderscheiden als Great Place to Work 2013
Combinatie Jeugdzorg is onderscheiden als ‘Great Place to Work 2013’ en staat daarmee op de lijst van Beste Werkgevers van Nederland. Dit is de tweede keer dat Combinatie Jeugdzorg meedoet aan het vergelijkende medewerker en cultuuronderzoek van Great Place to Work® Nederland. Combinatie Jeugdzorg heeft de 9e plaats bereikt in de categorie grote bedrijven (meer dan 250 medewerkers), als enige jeugdzorgaanbieder tussen organisaties als Mac Donalds, KPN en Mercedes Benz. Na een 20e plaats in 2011 is Combinatie Jeugdzorg tevens de snelste stijger in de lijst. “Een resultaat om trots op te zijn en een stevige basis voor de toekomst, zeker gezien de onzekere tijden waarin de jeugdzorg zich nu bevindt” aldus Gerda Huijbregts, Raad van Bestuur Combinatie Jeugdzorg.
Voor de beoordeling heeft Great Place to Work (binnen Combinatie Jeugdzorg bekend als ‘Hier Wil Ik Werken’) onder medewerkers een tevredenheidsonderzoek gehouden en een evaluatie van het organisatiebeleid. Dit rond de thema’s: • Vertrouwen in het management • Trots zijn op het werk dat je doet • Plezier hebben in de omgang met elkaar.
Combinatie Jeugdzorg heeft op alle onderdelen hoog gescoord en in het juryrapport grote waardering gekregen voor de wijze waarop de organisatie onderscheidend beleid maakt rond deze thema’s.
De medewerkers van Combinatie Jeugdzorg geven een uitzonderlijk hoge score bij de volgende stellingen: mijn werk heeft betekenis, de mensen zijn bereid tot extra inspanning om het werk af te krijgen, het management stelt vertrouwen in haar medewerkers en biedt hen de ruimte hun functie uit te oefenen, ik word behandeld als volwaardig lid van de organisatie ongeacht mijn positie. Met en van elkaar willen leren, door alle lagen en functies heen, vriendelijk zijn in de omgang met elkaar en bovenal allemaal met dezelfde bezieling je werk doen. Dat maakt Combinatie Jeugdzorg inderdaad een geweldige plek om te werken.
Gerda Huijbregts, Raad van Bestuur (links) en Lia van Rosmalen, HRM manager, nemen tijdens de feestelijke uitreiking namens Combinatie Jeugdzorg het certificaat ‘Beste werkgever 2013’ in ontvangst
Een inspirerende reisom de blik te verruimen
Hartelijke ontvangst bij een van de private zorginstellingen die we in Istanbul hebben bezocht
Grote interesse van studenten bij een uitwisselingsavond tussen studenten en medewerkers van Combinatie Jeugdzorg
2120
Combinatie Jeugdzorg werkt met geregistreerde professionals!In 2014 zal bij de wet geregeld worden dat Jeugdzorgin-stellingen in het kader van verantwoorde werktoedeling moeten werken met geregistreerde jeugdzorgwerkers en gedragswetenschappers.
Door middel van registratie: • verbinden deze professionals zich aan de beroepscode • vallen zij onder het bereik van het tuchtrecht voor hun beroepsgroep
• verplichten zij zich om systematisch in hun eigen vakmanschap te investeren door middel van scholing, training en reflectie.
Hiermee wordt een stevig kwaliteitskader geschapen.
Ambulant hulpverleners en pedagogisch medewerkers ACombinatie Jeugdzorg heeft in 2013 alles op alles gezet om alle ambulant hulpverleners en pedagogisch medewerkers A te inspireren en te motiveren om zich te registreren. Dit is zeer succesvol verlopen. Eind 2013 hadden al deze
medewerkers (180 in totaal) zich aangemeld bij het beroepsregister van BAMw (beroepsregister van agogisch en maatschappelijk werkers), zodat hun registratie in behandeling kon worden genomen. Gezien het enorme aantal jeugdzorgwerkers dat zich heeft aangemeld bij BAMw (15.000 in totaal) kon BAMw de feitelijke registratie niet voor alle medewerkers op 1 januari 2014 realiseren. BAMw verwacht deze achterstand in de eerste helft van 2014 weg te werken.
GedragswetenschappersDaarnaast hebben alle gedragswetenschappers/behandelcoördinatoren die nog niet geregistreerd waren bij de NIP (Nederlands Instituut van Psychologen) of het NVO (Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen) zich aangemeld bij het register Jeugdzorg. Zij zullen in 2014 een studieadvies krijgen op basis waarvan zij zich uiteindelijk kunnen gaan registreren. Onderzoek
Combinatie Jeugdzorg heeft onderzoek hoog in het vaandel staan en participeert daarom in verschillende onderzoeken:
Onderzoek door studentenBinnen de clusters lopen diverse onderzoeken, uitgevoerd door studenten (hbo of universitair). De onderwerpen waar de studenten zich in 2013 op richtten, waren onder andere veiligheid op de groepen, positieve psychologie en sociale netwerkstrategieën (SNS).
Meerjaren onderzoeksprogramma Samen Sterker Combinatie Jeugdzorg neemt sinds 2011 deel aan Samen Sterker, een meerjaren onderzoeksprogramma binnen de provincie NoordBrabant, met als centrale thema ‘alliantie’. Binnen dit programma lopen verschillende praktijkonderzoeken. Combinatie Jeugdzorg participeert in: • ‘Pak het samen op’: rol van de hulpverlener om de alliantie cliëntsociaal netwerk te versterken
• ‘Help(t) een baas!?’: onderzoek naar de alliantie tussen hulpverlener en leidinggevende
• ‘Innovatie door verbinding’: onderzoek naar de samenhang tussen de verschillende vormen van alliantie.
• ‘Jij mag er zijn’, een onderzoek naar het pedagogisch leefklimaat en de alliantie cliënt – hulpverlener (gestart in 2013).
De onderzoeken binnen Samen Sterker lopen nog tot eind 2014.
Lectoraten en academische werkplaats Jeugd • Lectoraat ‘Bijzonder domein beroepsinnovatie in jeugdzorg en welzijn’ van Fontys Hogeschool Pedagogiek, waarbij Combinatie Jeugdzorg een van de deelnemende partners uit het werkveld is. Het lectoraat richt zich op de vraag welke consequenties de transitie en transformatie van de jeugdzorg hebben op de beroepsuitoefening van onder meer de jeugdzorgwerker.
• Lectoraat ‘Diversiteit en Orthopedagogisch handelen’ van Fontys Hogeschool Pedagogiek, in een onderzoek naar ondersteuningsbehoeften en mogelijkheden voor migrantenjeugd met (dreigende) gedrags en ontwikkelingsproblemen. Het onderzoek richt zich op de overgang van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs.
• Academische werkplaats Jeugd i.o., waar Tranzo/Tilburg University als wetenschappelijk instituut bij betrokken is. De Academische werkplaats Jeugd zet zich in om kennis op te bouwen die ten goede komt aan de ondersteuning van jongeren en ouders om hun problemen zelf op te kunnen lossen, dan wel de hulp te vragen daar waar zij deze nodig hebben.
Stevig kwaliteits
kader
2322
‘Een attitude van hoop en optimisme’Een gesprek met Petra Brueren, Frank Vroemen en Karin Veron over de inzet van
ervaringsdeskundigheid binnen de jeugdzorg.
In de inrichting van het nieuwe jeugdzorgstel is veel aandacht voor laagdrempelige en toegankelijke zorg, aan-sluitend bij de vragen, krachten en mogelijkheden van gezinnen. Wie kan hier beter een bijdrage aan leveren dan ervaringsdeskundige ouders en jongeren zelf? Zij hebben vergelijkbare problemen ervaren en, misschien belangrij-ker nog, hebben ervaring met wat helpt en wat niet helpt. Ervaringsdeskundigheid is een belangrijke toegevoegde waarde binnen de formele zorg. Dat is de stellige overtuiging van Petra Brueren, ervaringswerker, Frank Vroemen, GZ-psycholoog GGzE centrum kinder- en jeugdpsychiatrie en Karin Veron, zorgmanager Combinatie Jeugdzorg. Toch staat de systematische inzet van ervaringsdeskundigheid in de jeugdzorg nog in de kinderschoenen. Maar niet lang meer, als het aan Petra, Frank en Karin ligt.
Een ervaringswerker voelt aan wat cliënten meemakenErvaringsdeskundigheid is het vermogen om op grond van de eigen herstelervaringen voor anderen ruimte te maken voor herstel. Petra Brueren, zelf ervaringswerker, geeft er haar eigen woorden aan: “Als ervaringswerker voel je aan wat ouders meemaken. Door je eigen ervaring voel en weet je het, je hebt aan een half woord genoeg. Ouders hoeven niet steeds het hele verhaal te doen, juist omdat je het gevoel deelt. Ouders worden vaak veroordeeld door de buitenwereld, zeker als daar de problemen niet erg zichtbaar zijn. ‘Geef hem maar eens een weekje aan mij mee’,
wordt vaak gezegd. Als ervaringswerker ga ik met de hulpverlener mee naar het gezin en kijk en luister mee. Vaak kan ik iets inbrengen dat mij opvalt, vanuit de aansluiting met de cliënt heb ik een andere ingang. Ik neem ook deel aan casusbesprekingen en ook daar kan ik het team een andere invalshoek laten zien. Zo hoorde ik in een casus bespreking: ‘moeder ervaart geen problemen’. Ik weet dan dat je daar niet zo vanuit mag gaan, ook al zegt moeder dit. Moeders hebben vaak de neiging de problemen te vergoelijken.” Karin Veron vult aan: “Ouders houden hun problemen lang binnen, pas als het water aan de lippen staat, zoeken ze hulp en moeten dan vaak een lastige weg gaan. Het gesprek met een ervaringsdeskundige geeft erkenning en ruimte.”
Ervaringswerker als ‘co-piloot’ van de hulpverlenerFrank Vroemen licht toe: “Binnen de jeugdzorg is nog weinig ervaring met de inzet van ervaringsdeskundigheid, in tegenstelling tot de volwassenenzorg en verslavingszorg. Binnen het project levensloopbegeleiding hebben we, met subsidie van het Transformatiefonds van de Provincie NoordBrabant, ruimte gekregen om voor een jaar een ervaringswerker aan te stellen. Dat is Petra geworden. Met ‘we’ bedoel ik trouwens de participanten in het levensloopproject: MEE, Combinatie Jeugdzorg en GGzE. We onderzoeken op welke wijze ervaringsdeskundigheid kan bijdragen aan de verbetering van het zorgaanbod aan gezinnen met autisme en andere complexe problematiek. Dit doen we onder andere door literatuurstudie maar vooral de praktijk leert ons veel. We zijn ervan overtuigd dat Petra een toegevoegde waarde heeft voor de gezinnen en voor
‘Je eigen verhaal moet niet voorop staan als
ervaringswerker’
het team van levensloopconsulenten. Als ‘copiloot’ van de levensloopbegeleider ondersteunt zij ouders in het acceptatieproces en geeft zij ouders inzichten in de specifieke kenmerken van autisme. Petra brengt haar ervaringskennis ook in de teamvergaderingen in en is daarbij vaak een soort ‘luis in de pels’. Haar input is verrijkend en verfrissend, geeft ons een andere blik. Nogmaals, het staat nog in de kinderschoenen, maar we zijn allemaal enthousiast over de ervaringen tot nu toe.”
Attitude van hoop en optimismePetra Brueren is moeder van een kind met autisme en werkt als coördinator bij het AIC (Autisme Info Centrum). Een specifieke opleiding tot ervaringsdeskundige heeft ze niet gehad, wel verschillende op autisme gerichte opleidingen. Voor de positie van ervaringswerker in het project levensloopconsulent (LLC) zijn competenties opgesteld, onder andere ‘gebruikt haar ervaringskennis op een bescheiden en terughoudende wijze’ en ‘heeft een attitude van hoop en optimisme.’ Volgens Petra en Karin moet je je eigen ervaring doorleefd hebben om deze in te kunnen
zetten voor een ander. Petra: “Soms wordt je eigen verdriet nog wel geraakt, dat is niet erg en mag er zijn. Maar je eigen verhaal moet niet voorop staan, dan kun je niet werken als ervaringswerker.”
IdeeënfabriekBinnen het project LLC wordt onderzocht hoe ervaringsdeskundigheid geïntegreerd kan worden binnen de levensloopbegeleiding. Maar Karin Veron en Frank Vroemen willen meer. Breder inzetten van ervaringsdeskundigheid is de wens, op een zorgvuldige manier. Combinatie Jeugdzorg en GGzE centrum kinder en jeugdpsychiatrie slaan hiervoor de handen ineen. Als aftrap organiseren zij een ‘ideeënfabriek’, samen met cliëntvertegenwoordigers en medewerkers. Dit moet materiaal opleveren waarmee de organisaties verder kunnen. Petra Brueren heeft alvast een advies: “zet ervarings werker en hulpverlener samen in, juist vanwege de aanvullende werking. Dit is pure meerwaarde.”
V.l.n.r. Petra Brueren, Karin Veron en Frank Vroemen
‘Je voelt aan wat ouders meemaken’
2524
16-jarige jongen bij ID: ‘De hulp die ik krijg bij ID is
goede hulp, ze kunnen je altijd wel helpen
als je ergens mee zit.’
Om Britt weer een dagritme en onderwijs te bieden en om de relatie met haar moeder en partner te versterken, wordt Intensieve Daghulp ingezet. Na het kennismakingsgesprek wordt een gezamenlijk behandeltraject uitgezet. Britt woont bij haar moeder en gaat overdag een aantal uren naar Intensieve Daghulp (ID) op locatie Elf13 van Combinatie Jeugdzorg. Omdat Britt interesse heeft in techniek en goed is in houtbewerking, gaat ze technieklessen volgen, zowel in groepsverband als individueel bij de leerwerkmeester van Combinatie Jeugdzorg. Daarnaast volgt ze bij ID onderwijs, gegeven door een leerkracht van VSO het Dok (Salto onderwijs). Andere onderdelen van haar programma zijn inzichtspellen, creatief en de ‘rots en watertraining’. Dit alles om haar te helpen in het omgaan met haar angsten en het vergroten van haar zelfvertrouwen.
16-jarige jongen bij ID: ‘Mijn mentor heeft me geholpen
met het terug naar school gaan, door haar en ID zit ik
nu 1 dag per week op rebound.’
Omdat ze nieuwe situaties spannend vindt, wordt het programma langzaam uitgebreid in onderdelen en uren. Op de momenten dat ze moeite heeft om te komen, gaat de mentor op huisbezoek om samen met Britt, moeder en partner te bespreken wat Britt helpt om wel te komen. Als onderdeel van de thuisbegeleiding wordt aan het gezin Functional Family Therapie (FFT) gegeven door GGzE. Dit is een effectieve behandeling voor gezinnen en jongeren met gedragsproblemen. FFT is ingezet om moeder en partner te begeleiden in de aansturing en opvoeding van Britt om terugval van haar gedrag te voorkomen.
Nu na 7 maanden zijn zowel Britt’s individuele traject als de gezinsbegeleiding bij ID succesvol afgesloten. Britt woont nog steeds bij moeder en haar partner. Ze gaat vijf dagen per week naar school en heeft veel minder last van haar angsten. Om haar angsten verder af te bouwen gaat ze nog naar een psycholoog. Ook haar sociale leven heeft ze weer opgepakt. Een keer in de week gaat ze naar de sportschool. Op vrijdag na school met een stel vrienden en vriendinnen naar de stad gaan doet ze ook graag. Als Britt terugvalt in haar gedrag, weet moeder nu hoe hiermee om te gaan. Natuurlijk blijft het soms lastig en gaat het niet altijd goed, maar de toekomst zien ze allebei met vertrouwen tegemoet.
Start en eerste ervaringen Intensieve DaghulpOp 12 april 2013 heeft de Eindhovense wethouder Lenie Scholten op loca-tie Elf13 van Combinatie Jeugdzorg het startsein gegeven voor Intensieve Daghulp. Intensieve Daghulp richt zich op jongeren van 12 tot 18 jaar die al langere tijd niet naar school gaan en ook geen werk hebben, waardoor zij de aansluiting met de maatschappij dreigen te verliezen. Ook het gezin en andere belangrijke personen rondom de jongere worden actief in het hulp-traject betrokken. Combinatie Jeugdzorg werkt binnen Intensieve Daghulp nauw samen met GGzE, Salto onderwijs, Novadic Kentron en Lumensgroep.
Bij de opening was een brede afvaardiging van partners uit het werkveld aanwezig. Het bijzondere van Intensieve Daghulp is, dat er met bijna alle andere zorgaanbieders die met jongeren in deze leeftijdsgroep aan het werk zijn, afspraken gemaakt zijn over het over en weer snel leveren van zorg aan jongeren. Hierdoor is het mogelijk dat de jongeren meteen het zorgpakket krijgen dat ze nodig hebben. Wethouder Lenie Scholten sprak haar waardering uit voor dit aanbod, en de samenwerking die eraan ten grondslag ligt, om schooluitval bij jongeren tegen te gaan en gezinnen met complexe problemen te ondersteunen.
Britt van 15 jaar is zo’n jongere. Haar ouders zijn gescheiden toen zij 12 jaar was. Ze heeft een 18jarige broer. Haar moeder heeft een nieuwe partner. Britt en haar broer zijn na de scheiding bij hun vader gaan wonen. Omdat Britt hier weinig regels en structuur had, bleef zij veel thuis van school waardoor zij een grote achterstand opliep. Ook accepteerde zij geen gezag meer van haar vader, trok zich veelvuldig terug waardoor zij uiteindelijk geen contact meer had met vrienden en vriendinnen. Dit leidde bij Britt tot gevoelens van onveiligheid en angst, wat zich uitte in probleemgedrag, zoals zichzelf nog meer terugtrekken, de hele dag in bed
blijven liggen, conflicten vermijden, negatief aandacht vragen en niet communiceren. Ook heeft Britt moeite met onbekende situaties en gaat deze daarom het liefste uit de weg.
Om te voorkomen dat de problemen verder zouden verergeren, is Britt vervolgens in een gesloten behandelgroep geplaatst, om weer dagstructuur en regels te hebben en naar school te gaan. De behandeling had een positief effect op Britt. Ze had weer structuur en ze volgde een werk/leertraject op de houtafdeling, wat ze erg leuk vond. Na succesvolle beëindiging van dit traject is Britt bij haar moeder en de nieuwe partner van haar moeder gaan wonen. Hier valt ze echter snel terug in haar oude gedrag, waardoor ze niet meer naar school gaat en hele dagen thuis zit. Ze wordt weer angstig en krijgt ook last van stemmingswisselingen. Moeder vindt het moeilijk om grip op Britt te krijgen en geeft snel toe als Britt dingen niet wil.
Wat is Intensieve Daghulp?Intensieve Daghulp is een vorm van begeleiding voor jongeren die niet meer naar school gaan en ook geen werk hebben. Zij hebben specialistische zorg nodig om weer aan hun toekomst te kunnen gaan bouwen. De insteek van Intensieve Daghulp is uitgaan van de mogelijkheden van de jongere waarbij het systeem rond de jongere centraal staat. De drie leefwerelden – thuis, school en vrije tijd – moeten met elkaar verbonden worden om resultaat te behalen.
Hoe werkt het?Voor en met iedere jongere wordt een programma op maat gemaakt, dit programma kan bestaan uit individuele begeleiding, groepstrainingen, thema’s, werkstages of onderwijs. Op deze manier leren jongeren de nodige vaardigheden en ontdekken ze gaandeweg waar ze goed in
zijn en wat bij hen past. Combinatie Jeugdzorg werkt hiervoor samen met veel verschillende organisaties die met jongeren werken op het gebied van sport, onderwijs, werk en hulpverlening. Hierdoor kunnen we een breed pakket gerichte activiteiten aanbieden die bij de jongeren en hun vragen passen. Om de behandeling voor de jongere goed te laten verlopen, is het belangrijk dat zijn of haar gezin intensief betrokken is bij het traject. Vast onderdeel van de behandeling is daarom thuisbegeleiding.
Wat willen we bereiken? • Dat de jongere weer op een goede manier kan opgroeien en functioneren in zijn of haar gezin, op school of werk en in zijn of haar sociale omgeving.
• Dat de jongere een vorm van onderwijs volgt, werkt of een andere zinvolle dagbesteding heeft.
• Dat ouders zich sterker en vaardiger voelen om de opvoeding weer zelfstandig op te pakken.
Om
priv
acy
rede
nen
zijn
de
naam
en
foto
van
dez
e jo
nger
e fic
tief
.
JAAP in the cloud Vandaag de dag maken volwassenen en jongeren veel gebruik van social media om met elkaar te communiceren, denk aan Facebook, Twitter of LinkedIn. Binnen Intensieve Daghulp is JAAP in the cloud ontwikkeld. JAAP staat voor Jongeren Aanbod en Activiteiten Platform. JAAP is een digitaal platform waarbij de jongere een eigen account krijgt, dat gekoppeld kan worden aan zijn of haar mobiele telefoonnummer. JAAP bestaat uit drie onderdelen:
• een persoonlijk deel per jongere met een planning van zijn of haar behandeltraject en de mogelijkheid om berichten uit te wisselen met begeleiders
• een deel met een overzicht van de trainingen en programma’s van Intensieve Daghulp
• een deel waar externe organisaties hun dagbestedings aanbod kunnen plaatsen.
Een jongere kan samen met zijn ouders of begeleider kijken naar het aanbod van trainingen en programma’s
en zich hiervoor via JAAP inschrijven. De inschrijving zie je dan terug in je persoonlijke digitale trajectplanning in JAAP. Ook de daadwerkelijke deelname aan een training wordt door de trainer aangevinkt in JAAP. Zo hebben jongeren de regie over hun traject. Wanneer jongeren een training hebben gevolgd, hebben ze de mogelijkheid om een review op het platform achter te laten. In 2013 is met JAAP een begin gemaakt en in 2014 verwachten we het volledig te implementeren.
2726
Combinatie Jeugdzorg in cijfers
ExploitatieHet boekjaar 2013 is afgesloten met een exploitatieoverschot van € 822.000 tegenover een exploitatieoverschot van € 4.000 in 2012. In onderstaande grafiek zijn de totale baten en lasten over 2013 weergegeven.
Baten en lasten 2013 (x e 1.000)
De baten bestaan nagenoeg geheel uit ontvangen subsidies. De lasten bestaan voornamelijk uit personele lasten, zoals blijkt uit de volgende grafiek.
Kosten 2013 per categorie
Balans
Lasten
Exploitatie-overschot
Baten35.29234.470
822
Personeelskosten
Afschrijvingen
Overige bedrijfskosten
Financiële lasten
72%
1%
3%24%
Activa (x 1.000) Passiva (x 1.000)
Vaste activa e 16.832 Eigen vermogen e 3.157
Vlottende activa e 701 Voorzieningen e 1.144
Liquide middelen e 1.890Langlopende schulden
e 10.606
Kortlopende schulden
e 4.516
Totaal e 19.423 Totaal e 19.423
MedewerkersOp 31 december 2013 werkten 570 medewerkers bij Combinatie Jeugdzorg, waarvan circa 20% mannen en 80% vrouwen. Het totaal fte’s in een vast of tijdelijk dienstverband bedroeg 393. Daarnaast werkten 41 stagiaires en 20 vrijwilligers bij ons. De personeelsformatie is in 2013 afgenomen met 22 fte. Dit is gebeurd zonder gedwongen ontslagen.
Soorten functies • pedagogisch medewerkers • ambulant hulpverleners • gezinshuisouders • gedragswetenschappers • therapeuten, verpleegkundigen, kinderarts, kinder en jeugd psychiater
• management en staf • ondersteunend personeel • stagiaires en vrijwilligers
Medewerkers per geslacht en leeftijdscategorie
0
20
40
60
80
100
120
140
160man
vrouw
totaal
>6055-6045-<5535-<4525-<35<25
CliëntenPlaatsingen 1.450 trajecten ambulant 479 capaciteitsplaatsen pleegzorg 138 capaciteitsplaatsen residentieel 99 capaciteitsplaatsen MKD 69 trajecten observatiediagnostiek 77 capaciteitsplaatsen Boddaert en Daghulp 36 capaciteitsplaatsen Woonbegeleiding 26 capaciteitsplaatsen gezinshuizen 10 capaciteitsplaatsen crisisopvang
Kinderen en jongeren in zorgIn 2013 zijn 2.464 kinderen en jongeren (nieuw) in zorg genomen. Bij 2.461 kinderen is het zorgtraject in 2013 afgesloten.
CliënttevredenheidDe Ctoets (cliënttevredenheidsonderzoek) is in 2013 vervangen door de zogenaamde cliëntenpolls, waarbij groepen cliënten stellingen krijgen voorgelegd. Aan de hand van de uitkomsten wordt de dialoog aangegaan met cliënten om op deze manier sneller en meer gericht verbeteringen te kunnen realiseren. Daarnaast wordt de cliënttevredenheid gemeten met behulp van de exitvragenlijst. Aan het eind van het zorgtraject vragen wij ouders en jongeren om een exitvragenlijst in te vullen over hoe zij de zorg hebben ervaren.
respons ouders
respons jongeren
gemiddeld rapportcijfer
ouders
gemiddeld rapportcijfer
jongeren
Exitvragenlijst 53,0 % 26,0 % 8,2 7,5
Stagiaires, vrijwilligers en inval-krachten zijn in deze grafiek niet meegeteld.
28
Kinderen groeien op, ouders voeden op. Natuurlijke processen die vanzelf-sprekend lijken te zijn. Maar dat is niet altijd het geval. Door allerlei redenen kan het opgroeien van kinderen tot zelfstandige volwassenen moeizaam verlopen en het opvoeden kan een (te) zware opgave blijken te zijn voor ouders. Combinatie Jeugdzorg helpt kinderen, jongeren en hun gezinnen die vragen hebben op het gebied van opvoeden en opgroeien. Meestal zijn het complexe vragen die niet zonder hulp opgelost kunnen worden.
Onze medewerkers zetten hun deskundigheid in om ouders en kinderen verder te helpen. Niet door het over te nemen, maar juist door de eigen krachten en mogelijkheden van ouders en kinderen te ondersteunen en te activeren. Door samen te werken in en met het sociale netwerk van gezinnen. Onze hulpverlening is in principe tijdelijk van aard en erop gericht dat ouders en kinderen weer samen verder kunnen en op een gezonde manier mee kunnen doen in de samenleving. Wij bieden de volgende vormen van hulp:
• Ambulante hulp in de lokale teams in de regio en vanuit de ambulante teams binnen Combinatie Jeugdzorg. Ambulant hulpverleners zijn gespecialiseerd in gezins en op voedings problematiek.
• Trainingen & cursussen voor kinderen, jongeren en ouders, bijvoorbeeld op het gebied van sociale vaardigheid, agressieregulatie, Triple P (positief pedagogisch programma) en omgaan met autisme of ADHD. Op het gebied van echtscheidingshulpverlening bieden we onder andere de oudertraining Family Transitions Triple P (positief opvoeden na echtscheiding) en de cursus ‘Leven in een stiefgezin’ voor nieuw samengestelde gezinnen.
• Dagbehandeling bij de medisch kleuterdagverblijven (MKD) en Boddaertcentra in Eindhoven, Helmond en Veldhoven. Kinderen wonen thuis en komen een deel van de dag naar het MKD of Boddaertcentrum. Voor
jongeren hebben we naast Boddaert (naschoolse daghulp) ook Intensieve Daghulp voor jongens en meiden die tijdelijk niet naar school kunnen en specialistische hulp nodig hebben.
• Dag- en nachtbehandeling in Heibloem (de Widdonck), Veldhoven en Eindhoven. Voor kinderen en jongeren van 6 tot 18 jaar hebben we verschillende behandelgroepen en gezinshuizen. Kinderen en jongeren verblijven tijdelijk in een behandelgroep en gaan zo snel als mogelijk terug naar huis, naar een pleeggezin of een gezinshuis. Gezinshuizen bieden een goed alternatief voor kinderen die tijdelijk niet in hun eigen gezin kunnen wonen door de kleinschaligheid en de continuïteit van de gezinshuisouders. Voor jongeren vanaf 17 jaar is woonbegeleiding mogelijk.
• Pleegzorg met circa 500 pleegzorgplaatsen in ZuidoostBrabant. Kinderen en jongeren die voor korte of langere tijd niet in het eigen gezin kunnen wonen, worden opgevangen in een pleeggezin, het liefst een gezin uit het eigen netwerk. Als dit niet mogelijk is, zoeken we een passend pleeggezin uit het bestand van Combinatie Jeugdzorg. Zij zijn zorgvuldig geselecteerd en voorbereid op het pleegouderschap. Pleegouders en pleegkinderen worden begeleid door een ambulant hulpverlener. Als er ernstige problematiek speelt bij het pleegkind kunnen we tijdelijk extra expertise inzetten in de vorm van diag nostiek en intensieve begeleiding.
Combinatie JeugdzorgPostbus 1078 | 5602 BB EindhovenBezoekadres centraal kantoor:Nuenenseweg 4 | 5631 KB Eindhovent 040 245 19 45e [email protected] www.combinatiejeugdzorg.nl
ToelichtingDit publieke jaarmagazine is een aanvulling op het officiële jaardocument van Combinatie Jeugdzorg. Het officiële document kunt u opvragen via [email protected]
ColofonEindredactie: Bernadet Engels & Esther Janssen, Combinatie JeugdzorgVormgeving: Grafidi I Els Ruiters, EindhovenDrukwerk: Claessens offset en zeefdrukkerij BV, Someren, oplage: 2000Fotografie: de geportretteerde personen in deze uitgave hebben geen relatie met het onderwerp, tenzij expliciet vermeldNaamgebruik: vanwege privacy redenen zijn de genoemde namen in voorbeelden niet de echte namen van deze kinderen
Dit jaarmagazine is met zorg samengesteld. Toch kan het voorkomen dat er onjuistheden in staan. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar worden gemaakt zonder schriftelijke toestemming van de afdeling PR & communicatie van Combinatie Jeugdzorg ([email protected]).
Wat doet Combinatie Jeugdzorg?