Stichting Waarborgfonds

voor de Zorgsector

Jaarverslag 2014

Waarborgfonds voor de Zorgsector

Oudlaan 4Postbus 96963506 GR Utrecht

T 030 273 96 36mail@wfz.nlwww.wfz.nl

ColofonOntwerp: Avant la lettre, Utrecht

Inhoudsopgave

Voorwoord 4Verslag Raad van Toezicht 7Jaarrekening 8Decharge 8Werkzaamheden Raad van Toezicht 8Samenstelling Raad van Toezicht 10Directieverslag 11Deelname 12Garantieverlening 12Algemeen 12Aantal garantieverzoeken 13Langlopende leningen 13Kasgeldleningen 13Latente garantieverplichtingen 14Looptijd leningen 15Rentevoordeel 16Financiële positie WFZ-deelnemers 17Weerstandsvermogen WFZ-deelnemers 17Exploitatieresultaat 18Risicomanagement WFZ 19Garantierisico op portefeuilleniveau 21Hypothecaire zekerheden 24Samenwerkingsovereenkomsten ziekenhuizen en medisch specialisten 24Risicovermogen WFZ 25Prognose risicovermogen 2015 - 2019 27Organisatie 28Personeelsformatie 28Organisatiestructuur 28Kredietwaardigheid WFZ 29Communicatie en PR 29Contacten met VWS 29Provincies 29Aandachtspunten 2014 30Exploitatieresultaat WFZ 31Beleggingsbeleid 32Begroting versus realisatie 33Aandachtspunten 2015 35Jaarrekening 36Balans 37Staat van baten en lasten 38Toelichting op de balans en de staat van baten en lasten 39Grondslagen voor waardering van activa en passiva 39Grondslagen voor de bepaling van het exploitatieresultaat 42Toelichting op de balans 44Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen 49Toelichting op de staat van baten en lasten 50Overige gegevens 54Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 55

Voorwoord

Voorwoord 5

Het jaar 2014 was in meerdere opzichten een bijzonder jaar voor het WFZ. Op de eerste plaats vanwege het heuglijke feit dat het waarborgfonds 15 jaar bestond. Op de tweede plaats omdat in 2014 de investeringsactiviteiten van zorginstellingen een ster-ke terugval lieten zien, waardoor ook het volume aan nieuw verleende WFZ-garanties zodanig lager uitviel dat het totaal aan uitstaande WFZ-garanties voor het eerst een afname liet zien.

Het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WFZ) is in 1999 opgericht met als belang-rijkste doelstelling het bevorderen van de continuïteit van financiering van zorgin-stellingen, en daarmee van de zorgverlening. Verder heeft het WFZ als doel om de rentekosten voor individuele zorginstellingen en op macroniveau te beperken. Terug-blikkend kan worden vastgesteld dat het WFZ in aanzienlijke mate aan deze doelstel-lingen heeft voldaan en een nadrukkelijke rol heeft verworven in de financiering van investeringsprojecten van intramurale zorginstellingen. Inmiddels neemt ongeveer 75% van alle intramurale zorginstellingen deel aan het WFZ. De uitstaande garanties van het WFZ bedragen thans ruim 8,5 miljard euro. Dit is ongeveer de helft van de totaal uitstaande langlopende financiering in de intramurale zorgsector (exclusief aca-demische centra). Door de borging van het WFZ is een ruim aanbod aan geborgde financiering van sectorbanken en overige geldaanbieders gerealiseerd, met een lange looptijd (20-30 jaar) en een rente die momenteel ruim 2% lager ligt dan bij onge-borgde bancaire financiering. Een globale schatting van het totale rentevoordeel dat in de bestaansperiode van het WFZ is gerealiseerd benadert de 700 miljoen euro. Dit is een substantiële bijdrage aan de beheersing van de collectieve uitgaven. Verder zijn er voor WFZ-deelnemers formele ‘spelregels’ van kracht, waar een zekere sturende werking van uitgaat. Een illustratie hiervan is de goedkeuringsbevoegdheid van het WFZ ten aanzien van financieringsconstructies, die er onmiskenbaar aan heeft bijge-dragen dat de zorgsector (in tegenstelling tot vele andere sectoren) niet of nauwelijks met rentederivatenproblemen te maken heeft gehad.

De indirecte garantie van de Rijksoverheid, in de vorm van achterborg in de zeker-heidsstructuur van het WFZ, speelt bij het functioneren van het WFZ een crucia-le rol. Geconstateerd kan worden dat het politieke klimaat rond staatsgaranties en staatssteun de laatste jaren steeds kritischer is geworden, waarbij de problemen in de bancaire sector nadrukkelijk als katalysator hebben gefungeerd. Ten algemene is thans sprake van een terughoudende opstelling ten opzichte van nieuwe garantie-regelingen, terwijl voor bestaande regelingen (zoals het WFZ) een periodieke evalu-atie is ingevoerd.

In 2014 was sprake van een sterke terugloop in de investeringsactiviteiten door zorg-instellingen. Hieraan ligt een complex van factoren ten grondslag. Zorginstellingen worden geconfronteerd met ingrijpende systeemwijzigingen, waardoor traditionele rollen en posities in beweging zijn. Naast de algemene druk op de inkomstenkant als gevolg van de precaire overheidsfinanciën en de meer nadrukkelijke inkooprol van zorgverzekeraars, hebben alle sectoren te maken met dalende omzetperspectieven. Meer specifiek geldt dat ziekenhuizen te maken hebben met vraaguitval, en het voor-uitzicht dat verrichtingen naar de eerste lijn worden verschoven. Voor kleine zieken-huizen geldt daarnaast dat zij een deel van de meer complexe zorg zien verschuiven naar grote topklinische ziekenhuizen. De caresectoren worstelen met de concrete uitwerking en de consequenties van het scheiden van wonen en zorg, en de over-heveling van extramurale zorg en de jeugdzorg naar de gemeenten. Voor intramurale zorginstellingen geldt derhalve dat acute vraagstukken rond het bestaande vastgoed

Voorwoord 6

meer nadrukkelijk de agenda bepalen dan eventuele nieuwe investeringsplannen, nog afgezien van de hoge mate van onzekerheid en onduidelijkheid over de toekomst. In combinatie hiermee is van belang dat ook banken terughoudender zijn geworden door alle risico verhogende stelselwijzigingen. De strengere regelgeving voor banken versterkt dit nog. De kapitaalbuffers van banken moeten worden verhoogd. Lagere transactievolumes en hogere prijzen dragen hieraan bij. Plafonds voor werkkapitaal-krediet worden verlaagd. Kortom, ten aanzien van de bancaire kredietverlening aan zorginstellingen geldt nadrukkelijk: ‘minder en duurder’.

De terugval in investeringen door zorginstellingen zien we ook gereflecteerd in de garantieverlening door het WFZ. Het garantievolume op langlopende leningen daalde van 754 miljoen euro in 2013 naar 436 miljoen euro in 2014. Hoewel dit in het licht van de eerder geschetste omstandigheden nog steeds een aanzienlijk bedrag kan wor-den genoemd, is de daling onmiskenbaar. Het totaal aan langlopende garanties ultimo 2014 kwam hierdoor - met inbegrip van de reguliere aflossingen - uit op 8.506 miljoen euro. Ten opzichte van de stand ultimo 2013 (8.695 miljoen euro) is dit een afname van 189 miljoen euro (-2,2%). Naar verwachting zal de geleidelijke daling van het totale garantievolume zich de komende jaren voortzetten. Enerzijds omdat zorginstel-lingen in het licht van de onzekere omstandigheden vooralsnog terughoudend zullen blijven ten aanzien van nieuwe investeringen, anderzijds omdat de systeemverander-ingen het werkterrein hebben ingeperkt waarop het WFZ actief is.

Herman Bellers,directeur WFZ

Verslag Raad vanToezicht

Verslag raad Van ToezichT 8

JaarrekenIng

Artikel 20 lid 3 van de statuten van de Stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector (WFZ) schrijft voor dat de directeur binnen zes maanden na afloop van het boek-jaar een jaarverslag uitbrengt over de gang van zaken binnen het WFZ en over het gevoerde beleid. Verder legt de directeur de door hem vastgestelde jaarrekening ter goedkeuring voor aan de Raad van Toezicht. Deze jaarrekening omvat de balans en de staat van baten en lasten met een toelichting op deze stukken, vergezeld van de accountantsverklaring. Mede op grond van de goedkeurende controleverklaring van PricewaterhouseCoopers Accountants, heeft de Raad van Toezicht in zijn vergade-ring van 20 april 2015 de hiervoor genoemde stukken goedgekeurd.

decharge

Op grond van artikel 20 lid 7 van de statuten, heeft de Raad van Toezicht na goed-keuring van de jaarrekening 2014 decharge verleend aan de directeur voor het in het boekjaar gevoerde bestuur.

Werk zaamheden raad van ToezIchT

De Raad van Toezicht is in het verslagjaar zes keer bijeen geweest. Hiervan waren vijf bijeenkomsten te kwalificeren als reguliere vergaderingen. Daarnaast heeft een themabijeenkomst plaatsgevonden. Naast deze vergaderingen is er sprake geweest van frequent bilateraal overleg tussen de voorzitter van de Raad en de directeur. Het jaarlijkse functioneringsgesprek van de directeur met de voorzitter en vicevoorzitter van de Raad en de interne evaluatie van de Raad hebben plaatsgevonden in het eerste kwartaal van 2014.

Tijdens de themabijeenkomst (in september) stond de veranderende samenwerkings-relatie tussen ziekenhuizen en medisch specialisten vanaf 2015 centraal. Twee ex-terne sprekers (afkomstig uit Raden van Bestuur van ziekenhuizen) hebben hierbij hun inzichten en ervaringen gedeeld met de Raad en de WFZ-directie. Ook de rol en positie van het WFZ inzake deze problematiek kwam hierbij ter sprake. De uitge-breide gedachtewisseling is mede bepalend geweest voor de wijze waarop het WFZ in de navolgende maanden van 2014 de inhoudelijke toetsing van de samenwer-kingsmodellen heeft vormgegeven.

In de reguliere vergaderingen van de Raad vroegen een aantal thema’s om bijzondere aandacht. Op de eerste plaats dient in dit verband (wederom) de vennootschaps-belasting te worden genoemd. Sinds de belastingdienst zich eind 2011 op het stand-punt heeft gesteld dat het WFZ belastingplichtig is voor vennootschapsbelasting, is zowel over de principiële als de praktische aspecten voortdurend discussie gevoerd. Deze gesprekken hebben in de loop van 2014 geresulteerd in een compromis, dat is geformaliseerd in een vaststellingsovereenkomst. Een van de kernpunten uit de overeenkomst is dat het WFZ met ingang van 2008 formeel onderhevig is aan VPB-plicht. Hierbij geldt dat dit over de periode 2008-2011 de vorm krijgt van een latente belastingschuld (een belastingvoorziening) en niet terstond resulteert in betalingen. Wat de heffingsgrondslag betreft is in dit kader van belang dat de totale disagio- inkomsten van het WFZ met ingang van 2012 fiscaal worden toegerekend op basis

Verslag raad Van ToezichT 9

van de gewogen gemiddelde looptijd van de geborgde leningen. Vooral is van belang dat deze stelselwijziging een bredere strekking heeft dan louter de VPB-berekening en ook ingrijpt op de financiële verantwoording in de jaarstukken vanaf heden, als-mede op de inrichting van de financiële administratie van het WFZ.

Een tweede onderwerp dat veel aandacht heeft gevraagd van de Raad betreft de tot-standkoming en toepassing van het toetsingskader van het WFZ bij verandering van de juridische structuur van deelnemers. In de discussie over bv-vorming en winstuit-kering in relatie tot het WFZ zijn enkele aspecten van belang. Op de eerste plaats is het zo dat de statuten en reglementen van het WFZ ‘rechtsvorm-neutraal’ zijn. Er worden nergens voorwaarden gesteld aan de juridische structuur van (potentiële) deelnemers. De juridische structuur van deelnemers is voor het WFZ dan ook geen principiële kwestie, maar wordt louter bezien als een relevant aandachtspunt binnen het kader van risicomanagement.

Naar de zienswijze van het WFZ liggen de eventuele risico’s voor zorginstellingen (en afgeleid hiervan: voor het WFZ) bovenal in de verandering van eigendomsver-houdingen en zeggenschap die inherent zijn aan omzetting van een stichting in een bv. Een wezenlijk verschil tussen een stichting en een bv is gelegen in het eigen-dom. Een stichting is van ‘niemand’: er zijn geen externe aandeelhouders, er is geen vermogende familie die zich eigenaar mag noemen en er is evenmin een directeur-grootaandeelhouder. Het eigendom van een bv (de aandelen) is daarentegen in han-den van de houder (of meervoud). Dit kunnen een of meer natuurlijke of rechtsper-sonen zijn. Voor het WFZ zal duidelijk moeten zijn wie uiteindelijk de eigenaren (de “UBO’s”) van de op te richten bv zijn. Daarnaast zorgen een goede governance en een adequate interne controle ervoor dat de belangen van de organisatie en haar stakeholders op een evenwichtige wijze worden gediend en dat in het licht van de doelstellingen de juiste activiteiten worden uitgevoerd. De governance structuur van een bv wijkt (door het bestaan van aandeelhouders) af van de structuur van een stichting, en kent ook meer variëteit in de verdeling van bevoegdheden. Belangrijk aandachtspunt voor het WFZ is of de verschillende taken van deze gremia duidelijk vastgelegd en gescheiden zijn, en of de belangen van alle stakeholders voldoende zijn geborgd. In dit licht is ook het onafhankelijke functioneren van de Raad van Commissarissen van groot belang. Kortom, centraal staat voor het WFZ dat een juridische structuur transparant moet zijn en op zijn risico’s moet kunnen worden beoordeeld. Verder dient het toezicht en de besluitvorming zodanig geregeld te zijn dat niet alleen de belangen van de aandeelhouders worden gediend, maar dat ook de belangen van andere stakeholders, zoals het WFZ, voldoende gewaarborgd zijn. Een en ander zal afhankelijk van de specifieke situatie moeten worden beoordeeld.

Een derde zwaarwegend onderwerp betrof de hoogte van het disagio. Als gevolg van stelselwijzigingen zijn de risico’s in de zorgsector de afgelopen jaren toegenomen. Getuige ook de faillissementen van de afgelopen tijd. Het is voor de deelnemers van het WFZ belangrijk dat het gezamenlijke risicovermogen desondanks voldoende bescherming blijft bieden. Het WFZ heeft nog nooit een beroep hoeven te doen op financiële steun van de deelnemers (de obligoverplichting). De bedoeling is nadruk-kelijk dat dit ook in de toekomst zo blijft. De Raad heeft na uitvoerige discussie geconcludeerd dat, om de noodzakelijke vermogensversterking te kunnen realiseren, een inkomstenverhoging via het disagio helaas onvermijdelijk is geworden. De ande-re belangrijke inkomstenbron van het WFZ (de beleggingsopbrengsten) staat door de voortdurend dalende rente namelijk onder druk. Bovendien krijgt het WFZ de

Verslag raad Van ToezichT 10

komende jaren te maken met extra betalingsverplichtingen vanwege vennootschaps-belasting en de geleidelijke terugbetaling van het WFZ-startkapitaal aan VWS. Aan de andere kant is evident dat het rentevoordeel door borging voor individuele instel-lingen de laatste jaren sterk is toegenomen (als gevolg van de hogere risico’s). Een verhoging van de bijdrage aan de collectieve ‘risicopot’ van het WFZ is naar de ziens-wijze van de Raad ook vanuit deze invalshoek alleszins te billijken. Vanzelfsprekend zal een en ander gepaard gaan met een zorgvuldig invoeringstraject.

De beleidsmatige ontwikkelingen in de zorgsector en de mogelijke consequenties hiervan voor het WFZ vormden ook in 2014 een onderwerp dat met regelmaat be-spreking van de Raad heeft gevraagd, waarbij vooral de hervormingen in de langdu-rige zorg en jeugdzorg centraal stonden.

Vaste agendapunten tijdens de Raadsvergaderingen waren onder meer de verant-woording van de periodieke financiële ontwikkelingen (kwartaalbegroting versus realisatie), de beleggingsportefeuille van het WFZ, alsmede de ontwikkelingen rond deelname en garantieverlening. Met betrekking tot het laatstgenoemde aspect is door de Raad vastgesteld dat garantie is verstrekt op 436 miljoen euro aan nieuwe langlo-pende leningen. Met inachtneming van de contractueel vastgelegde aflossingen aan de banken bedraagt het totaalbedrag aan uitstaande garanties op lange leningen ul-timo 2014 8.506 miljoen euro. Ten opzichte van de stand ultimo 2013 (8.695 miljoen euro) is dit een afname van 189 miljoen euro (-2,2%). Het totaal aan gegarandeerde kasgeldleningen ultimo 2014 bedroeg 65 miljoen euro. Het totale garantievolume aan lange en korte leningen bedroeg 8.571 miljoen euro. De Raad van Toezicht heeft waardering voor de in 2014 geleverde inspanningen van het WFZ-bureau.

samensTellIng raad van ToezIchT

De samenstelling van de Raad van Toezicht is gedurende het jaar 2014 gewijzigd. In maart is afscheid genomen van de heer R. de Jong, in overeenstemming met het vast-gestelde rooster van aftreden. De heer De Jong was actief als lid binnen de Raad van Toezicht van het WFZ sinds maart 2007. De heer De Jong heeft zich in deze periode een zeer betrokken RvT-lid getoond, en heeft een nadrukkelijke inbreng geleverd op met name het gebied van financiële en fiscale aangelegenheden. Het WFZ is hem dankbaar voor zijn jarenlange bijdrage. In de vergadering van de Raad in maart zijn mevrouw A.C. van Huffelen en de heer P.C.J. Leijh als nieuwe leden geïnstalleerd.

De Raad van Toezicht bestond ultimo 2014 uit de volgende leden:

de heer drs. J. Hamel, voorzitterde heer drs. V.I. Goedvolk, vicevoorzittermevrouw drs. A.C. van Huffelende heer dr. ir. P.C.J. Leijh

Directieverslag

direcTieVerslag 12

deelname

Het geregistreerde aantal deelnemende rechtspersonen nam in 2014 af met 4, tot 321. De daling vloeide voort uit onderlinge fusies (-2) en uitschrijving als deelnemer (-2). De deelname aan het WFZ per instellingscategorie is weergegeven in tabel 1. Deze is berekend door de omzetten van de WFZ-deelnemers in een bepaalde cate-gorie te relateren aan de totale omzet van alle instellingen in die categorie, zoals deze wordt geregistreerd door het Centraal Bureau voor de Statistiek. (Aangezien de meest recente CBS-data betrekking hebben op 2012, geeft deze tabel niet de actuele situatie weer, maar een indicatie.)

deelname WFz per sector

Percentage

WFZ-deelnemers

in de sector

Ziekenhuizen (alg. en cat.) 85%

Gehandicaptenzorg 79%

GGZ 68%

Ouderenzorg 50%

garanTIeverlenIng

AlgemeenAls een borgingsverzoek wordt gehonoreerd, dan verstrekt het WFZ een borgstel-lingsverklaring aan de deelnemer. Dit is een ongeclausuleerd recht om binnen een jaar de leningen volgens specificatie onder garantie af te sluiten. Bij bouwprojecten worden in de praktijk meestal niet meteen langlopende leningen afgesloten. Eerst vindt financiering plaats op basis van kortlopende (kasgeld)leningen. Hierbij wordt dan vaak - om de administratieve belasting te minimaliseren - een ‘tussenstap’ gemaakt door een zogenoemde WFZ-kasgeldfaciliteit af te sluiten met een bank. In deze kas-geldfaciliteit wordt een maximaal te borgen bedrag aan kasgeldleningen vastgelegd. Gedurende de looptijd van deze faciliteit (veelal meerdere jaren) kan, naargelang het bouwproject vordert, de toegezegde garantieruimte door de zorg instelling tot het plafondbedrag geleidelijk worden ‘volgetrokken’ met kasgeld leningen. Deze daadwerkelijke afgesloten kasgeldleningen worden geregistreerd als toename van het totaal aan geborgde kasgeldleningen. Tegelijkertijd kunnen kasgeldleningen (als gevolg van consolidatie) ‘verhuizen’ van het kasgeldtotaal naar het totaal aan lang-lopende leningen. Hierdoor kan de stand van de kasgeldleningen door de tijd heen sterk schommelen.

Daarnaast komt vaak voor dat het WFZ in eerste instantie een ‘bereidstellingsverkla-ring’ afgeeft. Dit gaat vooraf aan de formele borgstellingsverklaring, en houdt in dat een toezegging tot het afgeven van een borgstellingsverklaring wordt gedaan onder voorwaarden. Die voorwaarden houden doorgaans in dat eerst een hypothecaire in-schrijving moet worden geregeld, of dat het totale financieringsarrangement eerst duidelijk moet zijn. Zodra aan de voorwaarden is voldaan, wordt door het WFZ per ommegaande de toegezegde borgstellingsverklaring aan de deelnemer verstuurd.

Tabel 1

direcTieVerslag 13

Aangezien bereidstellingsverklaringen nog geen onomkeerbare verplichtingen voor het WFZ inhouden, wordt deze categorie toezeggingen hierna verder buiten be-schouwing gelaten.

Aantal garantieverzoekenIn 2014 zijn 48 garantie-aanvragen door het WFZ afgehandeld. Hiervan werden er 40 gehonoreerd en 8 afgewezen. Ultimo 2014 waren 20 borgingsverzoeken in (di-verse stadia van) behandeling.

Langlopende leningenIn het verslagjaar is garantie verstrekt op 436 miljoen euro aan nieuwe langlopende leningen. Ten opzichte van de stand ultimo 2013 (754 miljoen euro) is dit een af-name van 318 miljoen euro (-42%). Met inachtneming van de contractueel vastge-legde aflossingen op de leningen bedraagt het totaalbedrag aan uitstaande garanties op lange leningen ultimo 2014 8.506 miljoen euro. Ten opzichte van de stand ultimo 2013 (8.695 miljoen euro) is dit een netto afname van 189 miljoen euro (-2,2%).

KasgeldleningenHet totaal aan gegarandeerde kasgeldleningen ultimo 2014 bedroeg 65 miljoen euro. Ten opzichte van de stand ultimo 2013 (227 miljoen euro) is dit een afname van 162 miljoen euro (-71%). Deze afname reflecteert dat in 2014 de investeringsac-tiviteiten bij zorginstellingen op een laag pitje stonden. De ontwikkeling van de leningen onder garantie (zowel langlopend als kasgeld) is weergegeven in grafiek 1.

Totaal geborgde leningen per jaar (restschuld); in miljoen euro

De ontwikkeling van het totaal aan uitstaande garanties in enig jaar is het saldo van de reguliere aflossingen op de geborgde leningenportefeuille en de in dat jaar nieuw verstrekte garanties. Doordat in 2014 een afname optrad bij nieuw afgegeven garan-ties op zowel langlopende leningen als kasgeldleningen, zien we in de grafiek een netto afname van het garantietotaal, van 8.922 miljoen euro naar 8.571 miljoen euro (-4%).

In grafiek 2 is in beeld gebracht hoe het totaal aan garanties op langlopende leningen ultimo 2014 (8.506 miljoen euro) over de deelsectoren is verdeeld.

grafiek 1

mil

joen

eu

ro

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

20001999 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2013 20142012

kasgeldleningen

langlopende leningen

direcTieVerslag 14

geborgde langlopende leningen ultimo 2014 naar deelsectoren

Met betrekking tot de in 2014 verstrekte 436 miljoen euro aan nieuwe langlopende garanties was de verdeling als volgt: ziekenhuizen 52%, ouderenzorg 28%, gehan-dicaptenzorg 17% en GGZ 3%. De verdeling van de 65 miljoen euro aan geborgde kasgeldleningen was: ziekenhuizen 38%, ouderenzorg 24%, gehandicaptenzorg 31% en GGZ 7%. Het totaal van langlopende en kasgeldleningen per sector was respectievelijk: 251, 136, 96 en 18 miljoen euro. De laatstgenoemde bedragen zijn in relatieve percentages weergegeven in grafiek 3.

nieuwe geborgde langlopende en kasgeldleningen 2014 naar deelsectoren

Latente garantieverplichtingen Eind 2014 stond een bedrag open van 108 miljoen euro aan nog te benutten borg-stellingsverklaringen voor langlopende leningen. Daarnaast stond een bedrag open van 142 miljoen euro aan nog te benutten borgstellingverklaringen voor kasgeld-leningen. De nog niet benutte ‘trekkingsruimte’ in de lopende kasgeldfaciliteiten ul-timo 2014 bedroeg 433 miljoen euro. Deze trekkingsmogelijkheden kunnen in de komende jaren worden omgezet in daadwerkelijk geborgde leningen.

grafiek 2

Ziekenhuizen (alg. en cat.)

Gehandicaptenzorg

GGZ

Ouderenzorg13%

43%

18%

26%

grafiek 3

Ziekenhuizen (alg. en cat.)

Gehandicaptenzorg

GGZ

Ouderenzorg4%

50%

19%

27%

direcTieVerslag 15

Looptijd leningen De gewogen gemiddelde resterende looptijd van het totaal aan geborgde langlopende leningen ultimo 2014 is 20,0 jaar. De gewogen gemiddelde looptijd van de leningen die in het jaar 2014 zijn geborgd, bedraagt 26,8 jaar. Leningen met een dergelijk lange looptijd zijn tegenwoordig zonder WFZ-garantie niet meer verkrijgbaar voor zorgin-stellingen. De behoefte aan langlopende financiering is echter onverminderd groot, aangezien de levensduur van het zorgvastgoed (en de afschrijving daarvan) veelal meerdere decennia beslaat. Dit is voor zorginstellingen een belangrijk voordeel van financiering onder WFZ-garantie. Geborgde leningen dragen door de lange looptijd bij aan een ‘vaste kern’ in de financiering van activa, en hiermee aan beperking van het herfinancieringsrisico en een toename van zekerheid voor zorginstellingen. Vanuit het WFZ-perspectief van risicomanagement is van belang te onderkennen dat langere looptijden van geborgde leningen gepaard gaan met grotere onzekerheden. De ver-deling van het totaal aan gegarandeerde langlopende leningen (8.506 miljoen euro) naar resterende looptijd is weergegeven in grafiek 4.

gegarandeerde langlopende leningen ultimo 2014 naar resterende looptijd; in

miljoen euro

De grafiek laat zien dat ultimo 2014 veel leningen onder garantie van het WFZ nog een lange resterende looptijd hebben. Het zwaartepunt ligt bij de leningen met een looptijd van 25 tot 30 jaar. De leningen met een langere looptijd dateren uit het ver-leden. Contracten met looptijden boven de 30 jaar worden tegenwoordig niet meer afgesloten.

De omvang van de leningenportefeuille neemt in de tijd af door contractueel vastge-legde aflossingen op de leningen. Dit reguliere verloop is voor het totale leningenbe-stand ultimo 2014 weergegeven in grafiek 5.

grafiek 4

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

1.800

0-5jaar

5-10jaar

10-15jaar

15-20jaar

20-25jaar

25-30jaar

30-35jaar

35-40jaar

40-45jaar

mil

joen

eu

ro

direcTieVerslag 16

restschuld langlopende leningen per jaar; in miljoen euro

De grafiek laat zien dat de huidige leningenportefeuille in de eerste jaren met onge-veer een half miljard per jaar terugloopt. Verder blijkt dat de laatste lening eindigt in 2058.

RentevoordeelEen indicatie van het jaarlijks gerealiseerde rentevoordeel door WFZ-borging op kort- en langlopende leningen is weergegeven in grafiek 6. Voor de berekening van het rentevoordeel op de in 2014 geborgde langlopende leningen is uitgegaan van een gemiddeld rentevoordeel van 1%. Hoewel landelijke gegevens hierover niet be-schikbaar zijn, lijkt gesteld te mogen worden dat dit een zeer conservatieve aanname is. Signalen wijzen er op dat het rentevoordeel door borging inmiddels kan oplopen tot 2 à 3%. Het voordeel op in 2014 geborgde kasgeldleningen is berekend op basis van het verschil tussen de werkelijke rente en de NZa-rentenorm 2014 voor korte kredieten (0,88%). Een globale schatting van alle in de afgelopen jaren gerealiseer-de rentevoordelen door WFZ-borging benadert inmiddels de 700 miljoen euro. De finan ciële bijdrage aan het WFZ-risicovermogen, die bij borging wordt gevraagd van zorginstellingen, bedroeg in 2014 ongewijzigd 0,1% per jaar gedurende de garantie-periode, berekend over het gewogen gemiddeld uitstaande leningsbedrag gedurende deze periode.

grafiek 5

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

2014

2016

2018

2020

2022

2024

2026

2028

2030

2032

2034

2036

2038

2040

2042

2044

2046

2048

2050

2052

2054

2056

2058

mil

joen

eu

ro

direcTieVerslag 17

Jaarlijks bruto rentevoordeel door WFz-borging; in miljoen euro

FInancIële posITIe WFz-deelnemers

Weerstandsvermogen WFZ-deelnemers De kredietwaardigheid van zorginstellingen wordt bepaald door een veelheid aan factoren. Een hiervan is de omvang van de financiële reserves. In grafiek 7 is het eigen vermogen van alle WFZ-deelnemers weergegeven als percentage van de totale inkom-sten, gerangschikt naar oplopende omvang. De gegevens hebben betrekking op de boekjaren 2012 en 2013 (de meest recente cijfers). Voor de goede orde moet hierbij worden opgemerkt dat de omvang van het eigen vermogen in hoge mate samenhangt met de waardering van het vastgoed, waarbij de laatstgenoemde waarde doorgaans wordt berekend op basis van het toekomstige verdienpotentieel van de zorginstelling. Als gevolg van de ingrijpende beleidswijzigingen in de zorgsector en de onzekerheid over de toekomst die hieraan inherent is, is de waardering van activa (en daarmee de berekening van het eigen vermogen) met aanzienlijke onzekerheidsmarges omgeven.

grafiek 6

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2013 20142012

0

10

20

30

40

50

60

70

80

mil

joen

eu

ro

kasgeldleningen

langlopende leningen

direcTieVerslag 18

WFz-deelnemers ingedeeld naar weerstandsvermogen (eigen vermogen als per-

centage van de totale inkomsten; ultimo 2012 en 2013)

Het gemiddelde weerstandsvermogen van WFZ-deelnemers (gewogen op basis van omzet) was ultimo 2013 23,0%. Dit betekent ten opzichte van het voorgaande jaar (2012: 21,2%) een toename van 1,8%-punt. In tabel 2 wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling per deelsector.

gemiddeld weerstandsvermogen WFz-deelnemers per deelsector (eigen vermo-

gen als percentage van de totale inkomsten; ultimo 2012 en 2013)

Verandering in

Sector 2012 2013 procentpunt

Ziekenhuizen (alg. en cat.) 19,1% 21,6% 2,5

Gehandicaptenzorg 22,2% 23,8% 1,6

GGZ 18,8% 19,7% 0,9

Ouderenzorg 25,3% 26,5% 1,2

Exploitatieresultaat In grafiek 8 is het exploitatieresultaat van alle WFZ-deelnemers weergegeven als percentage van de totale inkomsten, gerangschikt naar oplopende omvang. De ge-gevens hebben betrekking op de jaren 2012 en 2013.

Tabel 2

grafiek 7

< 0% 0-5% 5-10% 10-15% 15-20% 20-25% 25-30% 30-35% 35-40% 40-45% ≥ 45%0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

weerstandsvermogen

aa

nta

l w

fz-d

eeln

emer

s

2012

2013

direcTieVerslag 19

WFz-deelnemers ingedeeld naar exploitatieresultaat (als percentage van de to-

tale inkomsten; ultimo 2012 en 2013)

Het gewogen gemiddelde exploitatieresultaat in 2013 was 2,1% (2012: 2,3%). De gemiddelde exploitatieresultaten waren in alle deelsectoren positief (ziekenhuizen: 2,8%; gehandicaptenzorg: 1,6%; GGZ: 0,8%; ouderenzorg: 1,8%). De onderlig-gende resultaten laten een brede spreiding zien: het grootste exploitatietekort was 24,5%, het grootste overschot 18,3%. In totaal hadden 30 WFZ-deelnemers (9,3%) een negatief exploitatieresultaat.

rIsIcomanagemenT WFz

Het WFZ heeft meerdere aangrijpingspunten om de garantierisico’s te beheersen. Deze worden hieronder toegelicht.

1. Op de eerste plaats kent het WFZ selectieve toelating. Om in aanmerking te komen voor deelname aan het WFZ moet een zorginstelling huiselijk gezegd de financiële situatie voldoende op orde hebben, en goede vooruitzichten hebben.

2. Garantie wordt alleen verstrekt voor investeringen waarvan het nut en de nood-zaak, de financiële haalbaarheid en de betaalbaarheid zijn aangetoond. Projecten die hier niet aan voldoen, worden niet gehonoreerd.

3. Zorginstellingen verbinden zich bij toetreding tot het WFZ aan het Reglement van Deelneming. Hierin staan kort gezegd de rechten en plichten van WFZ en deelnemer. Dit reglement kent een aantal risico-reducerende bepalingen. Een deelnemer mag bijvoorbeeld niet zonder voorafgaande goedkeuring van het WFZ fuseren, geld of garanties verstrekken aan anderen, of rentederivaten toe-passen bij de financiering. Bij niet naleven van de formele verplichtingen kan door het WFZ een financiële boete worden opgelegd. Verder heeft het WFZ een ‘aanwijzingsbevoegdheid’ met betrekking tot ‘het financiële, personele en orga-

grafiek 8

< -8% -8 - -6% -6 - -4% -4 - -2% -2 - 0% 0 - 2% 2 - 4% 4 - 6% 6 - 8% 8 - 10% ≥10%

0

20

40

60

80

100

120

140

exploitatieresultaat

aa

nta

l w

fz-d

eeln

emer

s

2012

2013

direcTieVerslag 20

nisatorische beheer’ van de deelnemende zorginstelling, zodra deze niet meer aan de minimale kredietwaardigheidseisen voldoet.

4. Tenminste één keer per jaar wordt de kredietwaardigheidssituatie van alle deel-

nemers opnieuw beoordeeld. Op deze manier kan het WFZ eventuele financiële problemen tijdig signaleren.

5. In het verlengde hiervan worden deelnemers waar sprake is van zorgwekkende situaties of ontwikkelingen onder verscherpte bewaking geplaatst. Dit impli-ceert doorgaans dat additionele garantieverlening wordt opgeschort en dat de instelling met verhoogde frequentie informatie aan het WFZ moet sturen. Deze instellingen worden - naargelang de ernst van de situatie - ingedeeld in risicoca-tegorieën (rood, oranje geel). Dit aspect wordt onder ‘Garantierisico op porte-feuilleniveau’ toegelicht.

6. Het WFZ stelt grenzen aan de omvang van de garanties (en dus aan de poten-tiële garantieschade) in één deelnemer. Het totaal aan toekomstige rente- en aflossingsverplichtingen uit hoofde van verleende garanties dient voor elke deel-nemer ruim binnen de omvang van het aanwezige risicovermogen van het WFZ te blijven. Het WFZ wil voorkomen dat deconfiture van één deelnemer het WFZ noodzaakt tot het inroepen van de obligo-plicht bij de overige deelnemers, of de achterborg van de overheid.

7. Ook bij garantieverzoeken die qua omvang kleiner zijn dan het hiervoor genoem-de borgingsplafond, neemt het WFZ doorgaans slechts een deel van het inves-teringsbedrag voor zijn rekening. Het WFZ acht het voor de zorginstelling (en afgeleid hiervan voor het WFZ) wenselijk dat een deel van de financiering (onge-borgd) wordt verstrekt door een bank. Immers, organisaties komen doorgaans in continuïteitsgevaar door een acuut ‘liquiditeitstekort’, waardoor bijvoorbeeld be-taling van leveranciers of personeel niet meer mogelijk is. Het WFZ is geen bank, en verstrekt dus geen krediet. Verder kan het WFZ formeel alleen maar garanties verstrekken op leningen ten behoeve van investeringen in ‘zaken’ en dus niet voor ‘consumptieve’ doeleinden. Kortom: een zorginstelling in financiële problemen kan geen beroep doen op het WFZ en is voor extra krediet aangewezen op een bank. De bereidheid van een bank tot het verstrekken van noodkrediet zal toe-nemen naarmate de betrokkenheid van die bank in de langlopende financiering van vaste activa groter is. Dit is in het belang van alle betrokken partijen.

8. Het WFZ vestigt zekerheden bij garantieverlening; er wordt hypotheek inge-schreven op vastgoed en in voorkomende gevallen pandrecht op inventarissen. Hoewel het financiële belang hiervan niet moet worden overschat, vormt de verkoopopbrengst hiervan in geval van faillissement van een zorginstelling een gedeeltelijke dekking van de garantieschade van het WFZ.

Ongeacht het voor het WFZ beschikbare instrumentarium en de toepassing ervan blijven risico’s ‘a fact of life’. Risico is inherent aan garantieverlening. Hierbij is van bijzonder belang dat de grootste risico’s voor het WFZ wortelen in het overheidsbe-leid. Systeemwijzigingen raken immers niet een individuele zorginstelling, maar hele categorieën instellingen tegelijkertijd. Dit type risico onttrekt zich in aanzienlijke mate aan de hiervoor beschreven risicobeheersingsinstrumenten, die vooral hun aan-grijpingspunt hebben op het niveau van de individuele organisatie.

direcTieVerslag 21

Garantierisico op portefeuilleniveau Ultimo 2014 staan 35 deelnemers onder verhoogde bewaking van het WFZ (10,9% van het totale aantal deelnemers). Bij 30 van deze 35 deelnemers worden de financi-ele ontwikkelingen op basis van kwartaal- of halfjaarrapportages gevolgd. Bij 20 van deze 35 deelnemers is de mogelijkheid om nieuwe leningen te kunnen borgen voor-lopig opgeschort. De deelnemers onder verhoogd toezicht worden onderscheiden naargelang de ernst van de situatie.

•Categorie ‘rood’. Dit zijn de meest risicovol geachte deelnemers. Deze kenmerken zich door acute liquiditeitsdreigingen, meerjarig aaneengesloten negatieve exploi-tatieresultaten (zonder een duidelijke kentering in de negatieve ontwikkeling), een plotselinge onbalans in de exploitatie van zodanig grote omvang dat deze een bedreiging vormt voor de continuïteit van de organisatie, en/of een zeer zwak of negatief eigen vermogen. In categorie ‘rood’ vallen ultimo 2014 10 deelnemers (2013: 8 deelnemers) met langlopende garanties van in totaal 317,4 miljoen euro en 3,0 miljoen kasgeld.

In het onwaarschijnlijke scenario dat het WFZ bij al deze deelnemers tegelijk op de lopende garanties zou worden aangesproken, dan zou het gaan om een bedrag aan rente en aflossingen van 41,8 miljoen euro (in het eerste jaar; langlopend en kasgeld). De eventuele schadevermindering vanwege de gevestigde onderpanden is hierbij buiten beschouwing gelaten.

•Categorie ‘oranje’. Dit zijn deelnemers die evenmin aan de kredietwaardigheidsei-sen van het WFZ voldoen, maar waar sprake is van minder urgente problematiek. Te denken is aan zorginstellingen met een zeer zwak vermogen van 5 à 10% en/of exploitatietekorten, waar financieel herstel uitblijft. Het gaat hierbij om 8 deelnemers (2013: eveneens 8 deelnemers) met langlopende garanties van in totaal 159,4 miljoen euro. De totale rente- en aflossingsverplichtingen op deze leningen zouden voor het WFZ in het eerste jaar 15,9 miljoen euro bedragen.

•Categorie ‘geel’. Dit zijn de overige deelnemers onder verhoogde bewaking. Hier is de situatie minder zorgelijk, maar er worden door het WFZ wel voldoende redenen aanwezig geacht om goed ‘de vinger aan de pols te houden’ en voorals-nog geen additionele garanties te verstrekken. Het gaat hierbij om 17 deelnemers (2013: 14 deelnemers), met langlopende garanties van in totaal 590,9 miljoen euro (langlopend en kasgeld). De totale rente- en aflossingsverplichtingen op deze le-ningen voor het WFZ zouden in het eerste jaar 82,8 miljoen euro bedragen.

Het totaalbedrag aan lopende garanties bij de deelnemers in de hiervoor genoemde drie risicocategorieën is 1.054,7 miljoen euro aan langlopende leningen en 16,0 mil-joen aan kasgeldleningen. Vanuit het oogpunt van risico is echter niet alleen de om-vang maar ook de tijdsduur van de garantieverplichtingen van belang. Beide aspecten worden in de navolgende grafiek 9 weergegeven, onderscheiden naar risicocategorie.

direcTieVerslag 22

verloop restschuld ‘monitor-deelnemers’ naar risicocategorie

In grafiek 10 zijn op de horizontale as de deelnemers geordend naar oplopend per-centage weerstandsvermogen. Bij 1 deelnemer is het weerstandsvermogen negatief. Op de verticale as is de omvang van de uitstaande garanties (in miljoen euro) ultimo 2014 weergegeven.

risicoprofiel garantieportefeuille

De grafiek laat onder meer zien dat er qua garantie-omvang enkele uitschieters zijn. In grafiek 11 is dit aspect verder uitgewerkt.

grafiek 9

grafiek 10

-10% 0 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240

let op. X &y as omdraaien!!

% teken weghalen in gegevens lijst J 2012

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240

rest

sch

uld

la

ng

lope

nd

in m

iljo

en e

uro

weerstandsvermogen

2010

2012

2014

2016

2018

2020

2022

2024

2026

2028

2030

2032

2034

2036

2038

2040

2042

2044

2046

2048

2050

2052

2054

2056

2058

2014

2016

2018

2020

2022

2024

2026

2028

2030

2032

2034

2036

2038

2040

2042

2044

2046

2048

2050

2052

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1.000

1.100

1.200

code geel

code oranje

code rood

mil

joen

eu

ro

direcTieVerslag 23

WFz-deelnemers ingedeeld naar garantie-omvang

De grafiek laat zien dat ongeveer de helft van de WFZ-deelnemers lopende garanties heeft (op kort- en langlopende leningen) die opgeteld niet boven de 20 miljoen euro komen. Slechts 11 deelnemers hebben garanties die hoger liggen dan 100 miljoen euro. Duidelijk zal zijn dat naarmate de omvang van de lopende garanties hoger is, de potentiële garantieschade voor het WFZ (bestaande uit aflossingen op deze leningen en daarenboven de periodieke rentebetalingen) eveneens toeneemt. De finan ciële ‘exposure’ per deelnemer is daarom mede bepalend voor de prioriteitstelling bij de risicobewaking van het WFZ. In dit verband is op te merken dat fusies tussen WFZ-deelnemers resulteren in een cumulatie van garantieverplichtingen. Dit aspect speelt daarom een rol bij het al dan niet goedkeuren van fusieverzoeken door het WFZ.

Bij de kredietwaardigheidsanalyse is de exploitatieontwikkeling van de instelling een belangrijk aandachtspunt. In grafiek 12 is daarom per deelnemer de combinatie van het weerstandsvermogen en het exploitatieresultaat weergegeven. Hoe verder de punten naar ‘rechtsboven’ liggen (zijnde een positief exploitatieresultaat in com-binatie met een positief weerstandsvermogen) hoe minder zorgelijk de financiële situatie is.

grafiek 11

0

20

40

60

80

100

120

140

160

80-100 100-120 120-140 140-160 160-180 180-200>0-20 20-40 40-60 60-80

aa

nta

l w

fz-d

eeln

emer

s

garantieklasse (in miljoen euro)

direcTieVerslag 24

exploitatieresultaat 2013 ten opzichte van het weerstandsvermogen 2013.

Hypothecaire zekerheden Kredietverlening of garantieverlening aan zorginstellingen gaat tegenwoordig stan-daard gepaard met het vestigen van zekerheden op de activa van de instelling (hoe-wel, zoals eerder opgemerkt, de onderpandwaarde in verhouding tot de uitstaande kredieten doorgaans beperkt is). In het verleden was het vestigen van zekerheden in de zorgsector ongebruikelijk. Op dit gebied is dan ook een ‘inhaalslag’ gaande. Met betrekking tot de voortgang kan het volgende worden gemeld:

•Ultimo 2014 was bij 218 van de 321 WFZ-deelnemers (67,9%) hypotheek geves-tigd; 14 dossiers waren onderhanden. Met inachtneming van de WFZ-deelnemers waar nog geen garanties uit staan en waar hypotheekvestiging dus niet aan de orde is, moet bij 73 WFZ-deelnemers nog vestiging van zekerheden plaatsvinden.

•Meer specifiek geldt dat bij de 35 deelnemers onder verhoogde bewaking in 29 gevallen hypotheek is gevestigd, en dat 2 gevallen onderhanden zijn. Bij de deelnemers waarbij het totale garantiebedrag hoger is dan 100 miljoen euro, is in alle gevallen hypotheek gevestigd. (NB: geen van deze deelnemers staat onder verhoogde bewaking.)

In algemene zin kan worden opgemerkt dat het vestigen van zekerheden zowel ju-ridisch als procesmatig een complexe en tijdrovende aangelegenheid kan zijn, naar-mate het aantal betrokken partijen toeneemt.

Samenwerkingsovereenkomsten ziekenhuizen en medisch specialisten De invoering van de integrale tarieven per 1 januari 2015 leidt tot heroverweging van de formele samenwerkingsrelatie tussen ziekenhuizen en de medische staf. Af-hankelijk van het gekozen model, alsmede de praktische uitwerking hiervan, kan dit ingrijpende wijzigingen met zich mee brengen in de juridische en/of financiële struc-tuur van het ziekenhuis. Dit kan ook relevant zijn vanuit risicoperspectief. Op grond van het Reglement van Deelneming is daarom door het WFZ in het vierde kwartaal

grafiek 12

-10% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 110% 120%

-28%

-24%

-20%

-16%

-12%

-8%

-4%0

4%

8%

12%

16%

20%

24%

expl

oit

atie

resu

lta

at

weerstandsvermogen

direcTieVerslag 25

van 2014 een toetsing uitgevoerd op de voorgenomen samenwerkingsovereenkom-sten. Dit gebeurde per individueel ziekenhuis, op basis van de concrete uitwerking.

Belangrijke aandachtspunten hierbij waren voor het WFZ onder meer de wijze waar-op de zeggenschap is geregeld (de doorzettingsmacht van de Raad van Bestuur en de Governance structuur in meer algemene zin), eventuele financiële verwevenheden, en de vraag of de fiscale en overige financiële risico’s voor het ziekenhuis voldoende zijn afgedekt. Van de in totaal 74 ziekenhuizen die het WFZ heeft beoordeeld heb-ben 9 ziekenhuizen meegedeeld dat alle specialisten in loondienst zijn of treden. Bij de overige ziekenhuizen zijn in 15 gevallen wijzigingen in de overeenkomst aan-gebracht op aandringen van het WFZ. Bij 3 ziekenhuizen ging het daarbij om de bestuurbaarheid of slagvaardigheid van de organisatie. Bij 12 ziekenhuizen betrof het de financiële risico’s voor het ziekenhuis in verband met de fiscale vrijwaring van het ziekenhuis door het medisch specialistisch bedrijf.

Risicovermogen WFZHet WFZ stelt zich tegenover geldgevers garant voor de betaling van rente en aflos-sing van de geborgde leningen. De beschikbare financiële middelen van het WFZ (de ‘spaarpot’) vormen de eerste ‘laag’ in de zekerheidsstructuur van het WFZ. In het scenario dat een cumulatie van garantieclaims onverhoopt de beschikbare financiële buffer te boven gaat, dan vraagt het WFZ de deelnemers om een financiële bijdrage ter grootte van maximaal 3% van de restschuld van hun lopende geborgde leningen. Om deze bijdrage in perspectief te plaatsen: dit is tegenwoordig ongeveer gelijk aan het rentevoordeel van één à twee jaar borging via het WFZ. De obligobijdrage is geen gift, maar heeft het karakter van een renteloze lening. Als het WFZ finan-cieel weer opklimt, wordt de obligoheffing terugbetaald aan de deelnemers. Mocht ook deze obligoheffing niet voldoende soelaas bieden, dan kan het WFZ in laatste instantie een beroep doen op financiële steun van de Rijksoverheid (de achterborg). Vanuit de positie van de financier bezien is vooral van belang dat het WFZ altijd kan voldoen aan de garantieverplichtingen. De achterborgpositie van het Rijk is hier-bij vanzelfsprekend doorslaggevend. Vanuit het perspectief van de risicodragende WFZ-deelnemers is de absolute en relatieve omvang van de eerste zekerheidslaag (het risicovermogen) wél van groot belang. Deze bepaalt immers de kans dat de deelnemers worden aangesproken op hun obligoverplichting.

Het risicovermogen wordt conform de definitie in de “Overeenkomst Staat der Nederlanden / Stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector” (van 12 juli 1999) berekend als: “De som van de activa van de Stichting, voor zover bestaande uit conform het beleggingsstatuut belegde vermogen en liquide middelen, verminderd met de som van de passiva, voor zover bestaande uit “crediteuren en transitoria” en vreemd vermogen.” Om een zo realistisch mogelijk beeld te geven van het fi-nanciële incasseringsvermogen van het WFZ voor eventuele toekomstige garan-tieclaims, dient in aanvulling op deze definitie ook een getroffen voorziening voor garantieverplichtingen (uit hoofde van geëffectueerde aanspraken op het WFZ) hierop in mindering te worden gebracht1. De berekening van het risicovermogen wordt dan als volgt:

1. De ‘voorziening latente belastingen’ leidt naar verwachting op korte termijn niet tot een uitgaande kasstroom en

het ‘nog te realiseren disagio’ leidt evenmin tot een uitgaande kasstroom. Beide componenten worden derhalve niet

in de berekening van het risicovermogen betrokken.

direcTieVerslag 26

Berekening risicovermogen WFz; in 1.000 euro

31-12-2014

Effecten (nominale waarde) 252.029

Liquide middelen 17.905

Subtotaal 269.934

(Af) Voorziening garantieverplichting -22.700

(Af) Kortlopende schulden -134

(Af) Overlopende passiva -287

Risicovermogen 246.813

Het risicovermogen is 2,9% van de restschuld van langlopende leningen en kasgeld-leningen. Hierbij moet worden opgemerkt dat, indien overgegaan moeten worden tot voortijdige verkoop van delen van de beleggingsportefeuille, niet de nominale waarde van de beleggingen maar de verkoopwaarde op dat specifieke moment rele-vant is. Gedwongen verkoop van beleggingen vanwege garantieclaims komt echter niet snel aan de orde, gelet op de omvang van de jaarlijkse kasstroom die in eerste instantie beschikbaar is voor garantie-uitkeringen.

Het WFZ stond ultimo 2014 garant voor 8.571 miljoen euro (ruim 8.506 miljoen euro aan langlopende leningen en 65 miljoen euro aan kasgeldleningen). Het maximaal opvraagbare obligo (3% van het restant geborgde leningen) bedroeg per 31 december 2014 in totaal 257,1 miljoen euro. De som van risicovermogen en oproepbare obligo’s bedroeg 503,9 miljoen euro (5,9% van de restschuld). De ontwikkeling van het risi-covermogen door de jaren heen is weergegeven in grafiek 13. De omvang in euro’s is aangeduid met oranje balken; de procentuele ontwikkeling door lijnen. De blauwe lijn geeft het risicovermogen (de ‘spaarpot’) weer als percentage van de uitstaande garanties op langlopende leningen; de groene lijn geeft de optelsom weer van risico-vermogen en de oproepbare obligo’s, als percentage van de garanties. Uit de grafiek blijkt dat het risicovermogen in verhouding tot de uitstaande garanties vanaf 2006 licht stijgt, en een dip heeft gekregen door het faillissement van een WFZ-deelnemer in 2013 (waardoor een voorziening moest worden getroffen voor de betaling van de toekomstige garantieclaims).

Bij de oprichting van het WFZ heeft de overheid 54,5 miljoen euro gestort als waar-borgdepot. In 2011 hebben het Ministerie van VWS en het WFZ afspraken vastge-legd over de wijze waarop en de condities waaronder in de toekomst (geleidelijke) terugbetaling van dit bedrag zal plaatsvinden. Conform deze afspraken heeft het WFZ begin 2013 een eerste tranche aan de overheid terugbetaald, waardoor het waarborgdepot in de balans thans nog 53,5 miljoen euro bedraagt.

Met betrekking tot de ontwikkeling van de financiële positie van het WFZ in de komende jaren is verder van belang dat in de loop van 2014 afspraken zijn gemaakt met de belastingdienst over de praktische uitwerking van de vennootschapsbelas-tingplicht van het WFZ. Een belangrijk aspect van de overeenkomst is dat het WFZ met ingang van 2008 formeel onderhevig is aan VPB-plicht. Wat de heffingsgrond-slag betreft is van belang dat de totale disagio-inkomsten van het WFZ met ingang van 2012 fiscaal worden toegerekend op basis van de gewogen gemiddelde looptijd van de langlopende geborgde leningen.

Tabel 3

direcTieVerslag 27

risicovermogen in miljoen euro, en als percentage van uitstaande langlopende

garanties

Prognose risicovermogen 2015 - 2019 In de statuten van het WFZ en in de achterborgovereenkomst van het WFZ met de Rijksoverheid is bepaald dat het WFZ jaarlijks een meerjarige prognose opstelt van de financiële ontwikkelingen. Deze heeft als doel een beeld te geven van het ‘finan-ciële incasseringsvermogen’ van het WFZ, en daarmee van de kans dat het obligo of de achterborg wordt ingeroepen. De ontwikkeling van de procentuele omvang van het risicovermogen en het garantievermogen (dit is het risicovermogen vermeerderd met 3% obligo) wordt vooral bepaald door de omvang van de garanties. Zowel de teller neemt toe (het ontvangen disagio wordt toegevoegd aan de reserves waar ver-volgens ook weer beleggingsrendement over wordt ontvangen), als de noemer (het totaal van geborgde leningen). Aangezien de noemer in geld uitgedrukt sneller toe-neemt dan de teller, veroorzaakt een hoog bedrag aan te borgen leningen een daling van het percentage weerstands- en garantievermogen. De overige veronderstellingen die voor de becijferingen noodzakelijk zijn (zoals het beleggingsrendement) hebben veel minder invloed. Het garantiebedrag in enig jaar is afhankelijk van het volume aan aanvragen (wat weer sterk wordt beïnvloed door de beleidsmatige en financiële perspectieven) en de risico-afwegingen door het WFZ.

Vanwege het onvoorspelbare karakter zijn een aantal varianten becijferd. In variant 1 is aangenomen dat in 2015 en volgende jaren 300 miljoen euro aan leningen zal worden geborgd. In variant 2 is uitgegaan van 400 miljoen euro per jaar. Tenslotte is nog een derde variant met 500 miljoen euro doorgerekend op zijn consequenties. Dit geeft een zeker gevoel voor hoe de bandbreedte ligt. Belangrijk is dat bij de becijferingen geen rekening wordt gehouden met garantieclaims, anders dan al bekend zijn. De bereke-ningen zijn dus vooral technische extrapolaties op basis van thans bekende informatie; het zijn geen risico-scenario’s. De extrapolaties zijn besproken in de vergadering van de Raad van Toezicht op 16 december 2014. De uitkomst van de berekeningen vindt u weergegeven in de onderstaande tabel 4.

grafiek 13

0

50

100

150

200

250

300

0

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

9%

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

twee grafieken in een: lijn en kolom.Streepjes aan de rechteras eventueel handmatig korter maken, want grafiek kan niet onder staan

mil

joen

eu

roperc

enta

ge va

n g

ara

nties

direcTieVerslag 28

prognose risicovermogen WFz 2015-2019

Overzicht percentage risicovermogen 2015 2016 2017 2018 2019

Variant 1 3,18% 3,46% 3,75% 4,06% 4,38%

Variant 2 3,17% 3,44% 3,72% 4,01% 4,30%

Variant 3 3,17% 3,43% 3,70% 3,97% 4,24%

Overzicht percentage garantievermogen 2015 2016 2017 2018 2019

Variant 1 6,18% 6,46% 6,75% 7,06% 7,38%

Variant 2 6,17% 6,44% 6,72% 7,01% 7,30%

Variant 3 6,17% 6,43% 6,70% 6,97% 7,24%

De cijfers maken duidelijk dat het risicovermogen zowel absoluut als procentueel de komende jaren naar verwachting een lichte groei zal vertonen.

organIsaTIe

PersoneelsformatieHet WFZ bestond per 31 december 2014 uit 21 personeelsleden, samen 19,15 full-time equivalenten. Eind 2013 was de omvang 19,4 fulltime equivalenten. Het ziek-teverzuim onder medewerkers bedroeg in het verslagjaar 8,4%. Het voor het WFZ relatief hoge verzuimpercentage in 2014 is in sterke mate bepaald door een tweetal gevallen van langdurige arbeidsongeschiktheid.

OrganisatiestructuurHet WFZ-bureau kent drie afdelingen: Klantencontact en Risicobewaking (K&R), Risico Analyse (RA) en Beleid en Interne zaken (B&I). De medewerkers van de afde-ling K&R zijn de contactpersonen voor deelnemers als het gaat om borgingsverzoe-ken en alle andere zaken rond financieringen. De afdeling RA voert de inhoudelijke analyses uit rond toetredingsaanvragen, borgingsverzoeken / nieuwe investerings-plannen, en de jaarlijkse herbeoordeling. De afdeling B&I volgt de beleidsmatige en inhoudelijke ontwikkelingen in de zorgsector, en de gevolgen daarvan voor de dagelijkse beoordelingspraktijk binnen het bureau. Verder vallen onder B&I zaken als de uitvoering van de deelnemer- en leningenadministratie, het regelen van de hypothecaire zekerheden en de communicatie activiteiten.

de personeelsformatie per 31 december 2014

Functie / Afdeling Aantal Fte

Directeur 1 1,00

Afdeling Klantencontact en Risicobewaking 6 5,85

Afdeling Risico Analyse 4 3,80

Afdeling Beleid en Interne Zaken 10 8,50

Totaal 21 19,15

Tabel 4

Tabel 5

direcTieVerslag 29

Het hoofd van de afdeling K&R vervult de functie van plaatsvervangend directeur.

Kredietwaardigheid WFZDe S&P-rating van het WFZ komt overeen met die van de Nederlandse Staat, aange-zien deze achterborg is voor de garanties van het WFZ. Overeenkomstig de rating van Nederlandse Staat was de rating van het WFZ ‘AA+ met outlook stabiel’ bij de herbeoordeling in september 2014.

Communicatie en PR Hierbij kan het volgende worden vermeld:•Het WFZ voert periodiek overleg met sectorale klankbordgroepen, bestaande

uit financiële functionarissen uit zorginstellingen die tot het deelnemersbestand van het WFZ behoren. Doel hiervan is het wederzijds uitwisselen van informatie over relevante ontwikkelingen. In het verslagjaar hebben in totaal 4 bijeenkomsten plaatsgevonden.

•Door het WFZ zijn 16 presentaties voor symposia, opleidingen, workshops en der-gelijke verzorgd. Daarnaast zijn er vele bijeenkomsten en presentaties in kleinere kring geweest.

•In 2014 zijn door de directeur 5 artikelen gepubliceerd, verder zijn diverse inter-views gegeven.

•Het jaarverslag 2013 is in uitgebreide vorm is op de website van het WFZ geplaatst. Relaties van het WFZ zijn hierop expliciet geattendeerd. Tevens is een persbericht verstuurd. Uit de gebruiksstatistieken van de WFZ-website is af te leiden dat het digitale jaarverslag veelvuldig is bekeken. Het WFZ Bulletin met de samenvatting van het jaarverslag 2013 is in gedrukte vorm breed verspreid.

•Het WFZ-bulletin in gedrukte vorm is 3 keer gepubliceerd. •Er zijn 9 elektronische nieuwsberichten verstuurd over actuele onderwerpen. •De resultaten van de jaarlijkse herbeoordeling zijn eind september 2014 gepubli-

ceerd op de website van het WFZ. Van de mogelijkheid om de resultaten in te zien of te downloaden is veel gebruik gemaakt.

Contacten met VWS Naast de vele informele contacten is er ook formeel overleg gevoerd tussen het Ministerie van VWS en het WFZ over onder meer de jaarrekening en het jaarver-slag over 2013, de begroting 2015, de liquiditeitsprognose 2015-2019, de ontwik-keling van de risico’s in de zorgsector en de beleidsmatige ontwikkelingen.

Het WFZ voert in opdracht van VWS werkzaamheden uit met betrekking tot de Rijksgegarandeerde leningen. In dit kader is in januari 2015 de jaarlijkse rapportage van de werkzaamheden over 2014, voorzien van een goedkeurende accountantsver-klaring, aan VWS gestuurd.

De werkzaamheden voor de driejaarlijkse controle van de Rijksgarantieleningen, op basis van de jaarrekening 2013, werden in juni 2014 opgestart en binnen de afgespro-ken termijn afgerond.

ProvinciesDe provincie Noord-Holland heeft het WFZ in 2014 ingeschakeld om werkzaamhe-den te verrichten op het gebied van risicobeheer.

direcTieVerslag 30

Aandachtspunten 2014In het jaarverslag over 2013 zijn een aantal belangrijke aandachtspunten genoemd voor 2014. Hierover kan het volgende worden opgemerkt.

•Zorginstellingen worden geconfronteerd met ingrijpende systeemwijzigingen. Voor de caresectoren geldt dat de consequenties van het scheiden van wonen en zorg, en de overheveling van extramurale zorg en de jeugdzorg naar de gemeenten diep ingrijpen op de (toekomstige) bedrijfsvoering. Ook vanuit risicoperspectief gaat het hierbij om wezenlijke veranderingen, die ook direct doorwerken op de ga-rantierisico’s van het WFZ en daarom noodzaken tot voortdurende heroverweging van het tot dusverre gevoerde beleid. Daarnaast hebben de beleidswijzi gingen ge-volgen voor het formele speelveld waarop het WFZ actief is. In november 2014 heeft het WFZ met de staatssecretaris van VWS van gedachten gewisseld over de transitieproblemen die care-instellingen ondervinden met betrekking tot hun bestaande vastgoed en in welke situaties het WFZ hierin faciliterend zou kunnen optreden.

•Over de uitwerking van de risico-beperkende voorwaarden van het WFZ bij veran-dering van de juridische structuur door WFZ-deelnemers is meerdere keren over-leg gevoerd in de Raad van Toezicht van het WFZ en met de vier branchevereni-gingen. Op basis hiervan is een toetsingskader vastgesteld. De WFZ-deelnemers zijn hiervan langs diverse kanalen in kennis gesteld. Vervolgens heeft het WFZ dit toetsingskader in 2014 gehanteerd als uitgangspunt bij een praktijkcasus waarin omzetting van de juridische structuur aan de orde was.

•De actualisering van de documentatie inzake de vestiging van hypothecaire zeker-heden bij garantieverlening is vooral in het eerste halfjaar van 2014 onderwerp van overleg geweest met de Nederlandse Vereniging van Banken. De gehoopte af-ronding van deze discussie is echter niet gerealiseerd. Banken bezinnen zich thans onderling op hun zienswijzen.

•In 2014 is veel aandacht geschonken aan de interne en externe communicatie. Wat dit laatstgenoemde aspect betreft is onder meer een stakeholdersanalyse uit-gewerkt, die de basis zal vormen voor de verdere vormgeving van het communica-tiebeleid. Het verhogen van de bezoekfrequentie aan deelnemers heeft hoge prio-riteit gekregen. Een ander aspect is dat meer frequent feedback wordt ingewonnen bij individuele deelnemers over hun ervaringen met het WFZ. Tenslotte kan er op worden gewezen dat een ICT- instrument is uitgewerkt waardoor zowel de deel-nemers als het WFZ-bureau de herbeoordelingsprocedure in 2015 efficiënter en effectiever kunnen uitvoeren.

•De wijze waarop de risicobeoordeling en de risicobewaking procedureel en inhou-delijk vorm krijgen, is gelet op de sterk veranderlijke omgeving waarbinnen het WFZ opereert, een permanent aandachtspunt. In het afgelopen jaar zijn de aan-dachtspunten die in ogenschouw worden genomen bij de risicobeoordeling verder uitgebreid, en is de relatieve weging van deze factoren heroverwogen. Ook de procedure rond de bewaking van de meer risicovolle deelnemers heeft verander-ingen ondergaan.

direcTieVerslag 31

Exploitatieresultaat WFZ Het negatieve exploitatieresultaat in 2014 was 4,4 miljoen euro. De berekening van dit bedrag staat in tabel 6.

de specificatie van de baten en lasten; in 1.000 euro

Baten 2014 2013

Disagio 5.672 5.679

Overige bijdrage deelnemers 2 4

Werkzaamheden Ministerie van VWS 118 118

Werkzaamheden provincies 9 9

Subtotaal baten 5.801 5.810

Resultaat beleggingen 9.649 9.255

Totaal baten 15.450 15.065

Lasten 2014 2013

Personeelskosten en personeel niet in loondienst 2.474 2.407

Kosten garantiestelling 97 27.496

Bestuurskosten 79 88

Huisvestingskosten 169 148

Algemene kosten 381 362

Advieskosten derden/uitbesteed werk 139 152

Totaal lasten 3.339 30.653

Exploitatieresultaat voor belastingen 12.111 -/- 15.588

Belastingen over het exploitatieresultaat 16.493 0

Exploitatieresultaat na belastingen -/- 4.382 -/-15.588

In 2014 heeft een stelselwijziging plaatsgevonden met betrekking tot de verantwoor-ding van het disagio voor langlopende leningen. Het disagio wordt toegerekend aan de jaren van garantiestelling. De toerekening van de opbrengsten wordt hierdoor gekoppeld aan de jaren waarin het WFZ garantierisico loopt. Om vergelijking mo-gelijk te maken zijn de cijfers over het voorgaande boekjaar op deze basis aangepast.

In augustus 2014 is een vaststellingsovereenkomst opgemaakt waarin afspraken tus-sen de Belastingdienst en het WFZ inzake de vennootschapsbelastingplicht zijn vast-gelegd. In deze overeenkomst is vastgelegd dat de integrale vennootschapsbelasting-plicht aanvangt op 1 januari 2008. Voor de jaren 2008 t/m 2011 is het commerciële resultaat gelijk aan het fiscale resultaat. Met ingang van het boekjaar 2012 volgt het WFZ het fiscale stelsel om het fiscale resultaat te bepalen met daarbij specifieke af-spraken zoals vastgelegd in de overeenkomst met de Belastingdienst.

Met inachtneming van het negatieve exploitatieresultaat komt het eigen vermogen ultimo 2014 uit op 141,6 miljoen euro.

Tabel 6

direcTieVerslag 32

Beleggingsbeleid

Het beleggingsbeleid van het WFZ is gebonden aan een beleggingsstatuut. Het WFZ kan niet beleggen in aandelen, maar alleen in onderhandse leningen en obligaties die zeer solide zijn. De eis bij aankoop is dat er minimaal een kredietwaardigheidsoordeel van AA- (Standard & Poor’s) en/of Aa3 (Moody’s) moet zijn toegekend. Naast het beleggingsstatuut kent het WFZ een aantal interne richtlijnen. Een voorbeeld is dat het aandeel onderhandse leningen niet meer dan 50% van de portefeuille mag uitmaken. Er wordt verder gestreefd naar een zo goed mogelijke spreiding van de beleggingen over verschillende jaren en landen.

De beleggingsportefeuille ultimo 2014 bedraagt 252 miljoen euro (tegen balanswaar-de; zie de jaarrekening voor de berekening). De samenstelling van de beleggingspor-tefeuille ultimo 2014 is weergegeven in grafiek 14.

Beleggingen naar creditrating2

De grafiek maakt duidelijk dat de beleggingsportefeuille van het WFZ van hoge kwaliteit is, ondanks de vele neerwaartse bijstellingen van de credit ratings. Van de beleggingsportefeuille van het WFZ heeft 38% de hoogste beoordeling, namelijk AAA. In totaal 61% van de portefeuille is van lagere kwaliteit, maar nog altijd ‘In-vestment grade’.

Grafiek 15 laat zien hoe de looptijd van de beleggingen is gespreid. Het WFZ streeft naar een redelijk gelijkmatige spreiding in de tijd, waardoor het herbeleggingsri-sico beperkt wordt. Verder ontstaat hierdoor een evenwichtige stroom liquiditei-ten, waarop het WFZ kan terugvallen mocht zich een garantieclaim voordoen. Een bijkomend effect is tevens dat het financiële risico van eventuele noodgedwongen verkoop in een toekomstige ongewisse marktsituatie wordt beperkt. Een volledig gelijkmatige verdeling is in de praktijk niet te realiseren vanwege rendementsover-wegingen en beschikbaarheid.

grafiek 14

2. Wanneer een belegging meerdere - uiteenlopende - creditratings heeft, is de laagste aangehouden.

Aaa/AAA

Aa1/AA+

Aa2/AA

Aa3/AA-

A1/A+

38%

1%2%6%

53%

direcTieVerslag 33

Beleggingen naar aflossingsjaar; in miljoen euro

In grafiek 16 zijn de beleggingen naar geografische herkomst geordend. Nederland vormt de hoofdmoot met 36%. De rest is gespreid over een tiental landen.

Beleggingen naar herkomst

Het resultaat van de beleggingen in 2014 was 4% van de gemiddelde balanswaarde van de beleggingen.

Begroting versus realisatieAan de berekening van het disagio zoals in tabel 7 is gepresenteerd, ligt een nieu-we systematiek ten grondslag. Hierbij wordt voor alle langlopende leningen (vanaf

grafiek 16

36%

9%

2%

1%

1%4%

10%

13%

1%

11%12%

Nederland

Duitsland

Frankrijk

Spanje

GB/Luxemburg

Oostenrijk

EU

Noorwegen

Zweden

Finland

Australië

grafiek 15

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2032

2033

2034

2035

2036

2037

2031

2030

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

26

28m

iljo

en e

uro

direcTieVerslag 34

1999) het ontvangen disagio toegerekend aan de looptijd van de respectievelijke leningen. Het disagio in de begroting 2014 was oorspronkelijk op een andere wijze berekend, en is voor de vergelijkbaarheid in tabel 7 opnieuw becijferd.

Het disagiobedrag dat is vermeld in de kolom ‘Begroting 2014’ is gebaseerd op de veronderstelling dat 700 miljoen euro aan garanties op nieuwe langlopende leningen zou worden verleend met een verwachte gemiddelde looptijd van 20 jaar. Dit resul-teert per saldo in disagio-inkomsten van 6,1 miljoen euro. De werkelijke omvang van de verleende garanties in 2014 viel lager uit (436 miljoen euro); de gemiddelde garantieperiode viel daarentegen hoger uit (26,8 jaar). De gerealiseerde inkomsten uit disagio (met inbegrip van het disagio op kortlopende leningen vermeld in de ko-lom ‘Realisatie 2014’) kwamen hierdoor uit op 5,7 miljoen euro. Het disagiobedrag in de kolom ‘Begroting 2015’ is gebaseerd op de aannames dat 400 miljoen euro wordt verleend aan garanties op nieuwe langlopende leningen met een gemiddelde looptijd van 20 jaar. Dit resulteert in disagio-inkomsten van 5,9 miljoen euro.

Verder is van belang dat er uiteenlopende financiële positieve en negatieve consequen-ties voortvloeien uit de in 2014 gemaakte afspraken met de Belastingdienst. Deze zijn gesaldeerd weergegeven als ‘Lasten voorgaande jaren’. Aangezien een dergelijke post niet vooraf werd begroot, is deze niet vermeld in de kolom Begroting 2014. Vanwege het eenmalige karakter komt deze post evenmin voor in de kolom ‘Begroting 2015’.

de specificatie van de baten en lasten; in 1.000 euro

Baten Begroting 2014 Realisatie 2014 Begroting 2015

Disagio 6.057 5.672 5.945

Overige bijdrage deelnemers 0 2 0

Werkzaamheden Ministerie van VWS 118 118 115

Werkzaamheden provincies 9 9 9

Subtotaal baten 6.184 5.801 6.069

Resultaat beleggingen 8.502 9.649 8.212

Totaal baten 14.686 15.450 14.281

Lasten Begroting 2014 Realisatie 2014 Begroting 2015

Personeelskosten en personeel niet in loondienst 2.613 2.474 2.890

Kosten garantiestelling 0 97 653

Bestuurskosten 138 79 129

Huisvestingskosten 168 169 191

Algemene kosten 300 381 388

Advieskosten derden/uitbesteed werk 245 139 195

Onvoorzien 50 0 50

Totaal lasten 3.514 3.339 4.496

Exploitatieresultaat voor belastingen 11.172 12.111 9.785

Belastingen over het exploitatieresultaat 0 16.493 0

Exploitatieresultaat na belastingen 11.172 -/- 4.382 9.785

Tabel 7

35

aandachTspunTen 2015

Belangrijke onderwerpen voor het WFZ in 2015 zijn onder meer:•Vestiging van zekerheden bij deelnemers, waar dit in het verleden nog niet is geëf-

fectueerd. •Verdere uitwerking van het communicatiebeleid.•Verbetering van de interne informatievoorziening (enerzijds de beschikbaarheid

en toegankelijkheid van de reeds aanwezige informatie, anderzijds de manage-mentinformatie inzake de voortgang van beoordelingsprocessen).

Jaarrekening

Jaarrekening 37

Balans (na bestemming exploitatieresultaat); in 1.000 euro Activa 31-12-2014 31-12-2013 Passiva 31-12-2014 31-12-2013

1 Materiële vaste 151 88 7 Waarborgdepot 53.512 53.512

activa

2 Financiële vaste 252.029 229.471 8 Algemene reserve 88.098 92.480

activa (beleggingen)

3 Financiële vaste 2.208 0 Eigen vermogen 141.610 145.992

activa (latente

belastingen)

Totaal vaste activa 254.388 229.559 9 Voorziening 22.700 25.528

garantieverplichting

4 Vorderingen 4 88 10 Voorziening 18.702 0

latente belastingen

5 Overlopende activa 4.549 4.540 11 Nog te realiseren 93.413 92.926

disagio

12 Kortlopende 134 105

schulden

6 Liquide middelen 17.905 30.550 13 Overlopende 287 186

passiva

Totaal vlottende 22.458 35.178 Totaal kort vreemd 421 291

activa vermogen

Totaal 276.846 264.737 Totaal 276.846 264.737

Jaarrekening 38

sTaaT van BaTen en lasTen in 1.000 euro Begroting Begroting

Lasten 2014 2014 2013 Baten 2014 2014 2013

14 Personeelskosten 21 Disagio 6.057 5.672 5.679

en personeel niet

in loondienst 2.613 2.474 2.407

15 Kosten 0 97 27.496 22 Overige bijdragen 0 2 4

garantiestelling deelnemers

16 Bestuurskosten 138 79 88 23 Werkzaamheden 118 118 118

VWS

17 Huisvestings- 168 169 148 24 Werkzaamheden 9 9 9

kosten provincies

18 Algemene 300 381 362

kosten

19 Advieskosten 245 139 152

derden/uitbesteed

werk

Onvoorzien 50 0 0

Subtotaal lasten 3.514 3.339 30.653 Subtotaal baten 6.184 5.801 5.810

Exploitatieresultaat 25 Resultaat

voor belastingen 11.172 12.111 -/-15.588 beleggingen 8.502 9.649 9.255

20 Belastingen over

het exploitatie-

resultaat 16.493

Exploitatieresultaat

na belastingen 11.172 -/-4.382 -/-15.588

Totaal lasten 14.686 15.450 15.065 Totaal baten 14.686 15.450 15.065

Jaarrekening 39

ToelIchTIng op de Balans en de sTaaT van BaTen en lasTen

AlgemeenDe Stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector (WFZ) is het garantie-instituut voor zorginstellingen. De belangrijkste doelstellingen van het WFZ zijn het bevor-deren van de continuïteit van financiering (en daardoor de zorgverlening) en het realiseren van rentevoordeel voor deelnemers. Om voor garanties in aanmerking te komen dient de kredietwaardigheid van de zorginstelling voldoende te zijn; verder moet de financiële haalbaarheid van investeringsplannen zijn aangetoond. Naast de reguliere taken voert het WFZ sinds 2004 namens de Rijksoverheid de werkzaam-heden uit die zijn verbonden aan de in het verleden verstrekte garanties.

VestigingsadresStichting Waarborgfonds voor de Zorgsector is gevestigd op Oudlaan 4, Postbus 9696, 3506 GR Utrecht.

SchattingenOm de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toe-passen, is het nodig dat de directeur van het WFZ zich over verschillende zaken een oordeel vormt, en dat schattingen worden gemaakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het ver-eiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de desbetreffende jaarrekeningposten.

grondslagen voor WaarderIng van ac TIva en passIva

AlgemeenDe jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Richtlijnen voor de Jaar-verslaggeving voor Organisaties-zonder-Winststreven (RJ 640), die zijn uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. De waarderingsgrondslagen zijn gebaseerd op de historische kosten en kostprijzen.

Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. In de balans en de staat van baten en lasten zijn referenties opge-nomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting.

ContinuïteitDe jaarrekening is gebaseerd op de continuïteitsveronderstelling.

Vergelijking met voorgaand jaar, stelselwijziging disagio opbrengstenDe gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn onge-wijzigd gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar met uitzondering van de verantwoording van de disagio-opbrengst uit hoofde van verstrekte garanties op langlopende leningen. In 2014 heeft een stelselwijziging plaatsgevonden met betrek-king tot de verantwoording van dit disagio. Het disagio wordt met ingang van 2014 toegerekend aan de jaren van garantiestelling. De toerekening van de opbrengsten wordt hierdoor gekoppeld aan de jaren waarin het WFZ garantierisico loopt. Om

Jaarrekening 40

vergelijking mogelijk te maken zijn de cijfers over het voorgaande boekjaar op deze basis aangepast. De verantwoording van het disagio van de kasgeldleningen is onge-wijzigd; dit wordt geheel verantwoord in het jaar waarin de leningen onder garantie worden gebracht. Door deze wijziging is het eigen vermogen eind 2013 aangepast van 238,9 miljoen euro naar 146,0 miljoen euro. Het resultaat over 2013 is aangepast van 11,5 miljoen euro negatief naar 15,6 miljoen euro negatief.

Materiële vaste activaMateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingspijs of vervaardigings-prijs, onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de verwachte toekomstige gebruiksduur. Materiële vaste activa betrekking hebbend op huisvesting worden in 5,4 jaar afgeschreven (conform de termijn van de huurovereenkomst), met een veronderstelde restwaarde van nul euro. Materiële vaste activa betrekking hebbend op automatiseringsprogrammatuur worden in 3 jaar afgeschreven, met een veron-derstelde restwaarde van nul euro. Materiële vaste activa die betrekking hebben op inventarisgoederen en bureaumiddelen, worden ten laste gebracht van het exploita-tieresultaat als het investeringsbedrag lager is dan 10.000 euro.

Financiële vaste activaEffectenEffecten (leningen en obligaties) worden in principe aangehouden tot het moment van uitloting of aflossing. De onder financiële vaste activa opgenomen effecten wor-den initieel gewaardeerd tegen de koers bij aankoop. De aankoopkoers is de reële waarde (die is gedefinieerd als het bedrag waarvoor een actief kan worden verhan-deld, tussen ter zake goed geïnformeerde partijen, die tot een transactie bereid en onafhankelijk van elkaar zijn). De effecten zijn geclassificeerd als gekochte leningen en obligaties tot einde looptijd aangehouden.

Na aankoop wordt eventueel (dis)agio als waarderingsverschil lineair aan de resterende looptijd toegerekend (amortiseerde kostprijs), waarbij de meegekochte rente en trans-actiekosten in het jaar van aanschaf direct ten laste van het resultaat worden gebracht.

Latente belastingenLatente belastingen worden opgenomen voor verrekenbare fiscale verliezen, met dien verstande dat latente belastingvorderingen alleen worden opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winst zal zijn waarmee kan worden verrekend en verliezen kunnen worden gecompenseerd. De berekening van de latente belastingen geschiedt tegen de op het einde van het boekjaar geldende belastingtarieven. Latente belastingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

VennootschapsbelastingIn augustus 2014 is een vaststellingsovereenkomst opgemaakt waarin de afspraken tussen de Belastingdienst en het WFZ zijn vastgelegd. In deze overeenkomst is vast-gelegd dat de integrale vennootschapsbelastingplicht aanvangt op 1 januari 2008. In de periode 1999 t/m 2007 is er geen vennootschapsbelastingplicht. Voor de jaren 2008 t/m 2011 is het fiscale resultaat gelijk aan het commerciële resultaat. Over de jaren 2008 t/m 2011 wordt (conform de overeenkomst) geheel een voorziening ge-vormd, zodat over die jaren vooralsnog geen vennootschapsbelasting wordt betaald. Met ingang van het boekjaar 2012 volgt het WFZ het fiscale stelsel om het fiscale resultaat te bepalen, op basis van de specifieke afspraken zoals die zijn vastgelegd in de overeenkomst met de Belastingdienst.

Jaarrekening 41

Bijzondere waardeverminderingen vaste activaHet WFZ beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een ac-tief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. Bij financiële activa die gewaardeerd zijn tegen geamortiseerde kostprijs wordt de omvang van de bijzondere waardevermin-dering bepaald als het verschil tussen de boekwaarde van het actief en de best moge-lijke schatting van de toekomstige kasstromen, contant gemaakt tegen de effectieve rentevoet van het financiële actief zoals dit is bepaald bij de eerste verwerking van het instrument.

VorderingenVorderingen worden initieel gewaardeerd tegen reële waarde. Na de eerste verwer-king worden vorderingen gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs; dit is over het algemeen gelijk aan de nominale waarde. Alle vorderingen zijn kortlopend. Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen op grond van verwachte oninbaar-heid.

Liquide middelenLiquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde en bestaan uit bank-tegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden.

VoorzieningenVoorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplich-tingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het zeker dan wel waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen zal plaatsvinden waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichting en verliezen af te wikkelen.

Voorziening garantieverplichtingenDe voorziening garantieverplichtingen wordt gevormd voor de verwachte uitgaven aan rente- en aflossingen op leningen, waarvoor het WFZ door banken wordt aan-gesproken uit hoofde van een verleende borgtocht, als gevolg van faillissement van een deelnemer. Bij de bepaling van de voorziening wordt rekening gehouden met de waarde van de zekerheden die door de deelnemer zijn verstrekt. Zie verder de toelichting bij de balans.

Voorziening latente belastingenLatente belastingverplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tus-sen de waarde van de activa en passiva volgens de fiscale waardering enerzijds en de commerciële waardering die in deze jaarrekening gevolgd wordt anderzijds. De berekening van de latente belastingverplichtingen geschiedt tegen de op het einde van het boekjaar geldende belastingtarieven. Belastinglatenties worden gewaardeerd op nominale waarde.

Nog te realiseren disagioIn 2014 heeft een stelselwijziging plaatsgevonden met betrekking tot de verantwoor-ding van de disagio. Het disagio wordt met ingang van 2014 toegerekend aan de jaren van garantiestelling. De toerekening van de opbrengsten wordt hierdoor ge-

Jaarrekening 42

koppeld aan de jaren waarin het WFZ garantierisico loopt. Hierdoor ontstaat een post ‘nog te realiseren disagio’.

SchuldenSchulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transac-tiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij de eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen be-drag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt op basis van de effectieve rente gedurende de geschatte looptijd van de schulden in de staat van baten en lasten als interestlast verwerkt.

grondslagen voor de BepalIng van heT exploITaTIeresulTaaT

AlgemeenHet exploitatieresultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderings-grondslagen. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaande van historische kosten. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze zijn gerealiseerd.Baten en lasten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijn geconstateerd, worden aan dit boekjaar toegerekend.

DisagioHet disagio bedraagt in het boekjaar 0,10% per jaar gedurende de garantieperiode en wordt berekend over het gewogen gemiddeld uitstaande leningsbedrag gedurende deze periode. Dit disagio werd t/m 2013 geheel verantwoord in het jaar waarin de le-ningen onder garantie worden gebracht. In 2014 heeft een stelselwijziging plaatsge-vonden met betrekking tot de verantwoording van de disagio-opbrengst uit hoofde van verstrekte garanties op langlopende leningen. Het disagio wordt met ingang van 2014 toegerekend aan de jaren van garantiestelling. De toerekening van de opbreng-sten wordt hierdoor gekoppeld aan de jaren waarin het WFZ garantierisico loopt. Om vergelijking mogelijk te maken zijn de cijfers over het voorgaande boekjaar op deze basis aangepast. De verantwoording van het disagio van de kasgeldleningen is ongewijzigd; dit wordt geheel verantwoord in het jaar waarin de leningen onder garantie worden gebracht.

PersoneelsbeloningenPeriodiek betaalbare beloningenLonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden ver-werkt in de staat van baten en lasten voor zover ze zijn verschuldigd aan werknemers.

PensioenenHet WFZ heeft voor zijn werknemers een toegezegde-pensioenregeling. De werk-nemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat af-hankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. De regeling is ondergebracht bij het Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Het WFZ heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij Pensioenfonds Zorg en Wel-

Jaarrekening 43

zijn, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Het WFZ heeft daarom de pensioenregeling verwerkt volgens de verplichtingenbenadering en heeft alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord. Ultimo 2014 bedroeg de dekkingsgraad van het Pensioenfonds Zorg en Welzijn 102%.

Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen.

Belastingen over het exploitatieresultaatDe belasting over het exploitatieresultaat wordt berekend over het exploitatieresul-taat voor belastingen in de Staat van baten en lasten, rekening houdend met fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen).

44

ToelIchTIng op de Balans

Vaste activa1. materiële vaste activa

Het gaat hierbij om huisvesting en automatiseringssystemen.

overzicht van de materiële vaste activa; in 1.000 euro

Aanschafwaarde per 1 januari 2014 312

Cumulatieve afschrijvingen 224

Balanswaarde per 1 januari 2014 88

Investeringen 49

Materiële vaste activa in uitvoering 58

Afschrijvingskosten 44

Desinvesteringen 0

Afschrijvingskosten desinvesteringen 0

Aanschafwaarde per 31 december 2014 419

Cumulatieve afschrijvingen 268

Balanswaarde per 31 december 2014 151

2. Financiële vaste activa (beleggingen)

overzicht van mutaties in de beleggingsportefeuille; in 1.000 euro

Nominale Waardering-

waarde verschillen Totaal

Stand ultimo 2013 230.768 -1.297 229.471

Mutatie door beleggingen in:

- Obligaties 32.047 5.514 37.561

- Onderhandse leningen 0 0

Mutatie door aflossing / verkoop -16.392 -16.392

Mutatie door waarderingsverschillen 1.389 1.389

Stand ultimo 2014 246.423 5.606 252.029

het verloop van de beleggingsportefeuille; in 1.000 euro

Totaal ultimo Totaal ultimo

2013 Af Bij 2014

Obligaties 146.444 5.526 38.476 179.394

Onderhandse leningen 83.027 10.392 72.635

Totaal 229.471 15.918 38.476 252.029

Jaarrekening

45

De obligaties hadden op 31 december 2014 een beurswaarde van 203,9 miljoen euro. De onderhandse leningen hebben geen beursnotering. De nominale waarde van deze leningen is 72,6 miljoen euro. De optelsom van deze bedragen, als indicatie voor de verkoopwaarde ultimo 2014, is (203,9 + 72,6 =) 276,5 miljoen euro.

De looptijd van de beleggingen is gespreid en kan als volgt worden toegelicht:

In 1.000 euro ≤ 1 jaar > 1 jaar

Nominale waarde beleggingen 15.432 230.991

3. Financiële vaste activa (latente belastingen)

In augustus 2014 is een vaststellingsovereenkomst opgemaakt waarin de afspraken tussen de Belastingdienst en het WFZ schriftelijk zijn vastgelegd. In deze overeen-komst is onder meer vastgelegd dat het WFZ vanaf 2012 jaarlijks een aangifte ven-nootschapsbelasting indient. De latente belastingen hebben betrekking op compen-sabele verliezen. In de jaarrekening over 2013 komt deze post niet voor (aangezien de vaststellingsovereenkomst van latere datum is). Op basis van de vaststellingsover-eenkomst ontstaat met terugwerkende kracht een negatief fiscaal resultaat in 2013, waarbij verrekening mogelijk is door ‘carry-back’ en ‘carry-forward’.

In 1.000 euro 31-12-2014

Verrekenbare tijdelijke verschillen 0

Compensabele verliezen -/- 2.208

Totaal -/- 2.208

Vlottende Activa4. vorderingen; in 1.000 euro

31-12-2014 31-12-2013

Wegens toetreding 2 0

Wegens disagio 2 77

Wegens werkzaamheden voor provincie(s) 0 11

Vordering uhv garantieverplichting 4.893 1.968

Voorziening oninbare vorderingen -4.893 -1.968

Totaal 4 88

De vordering uit hoofde van garantieverplichting betreft de door het WFZ over de boekjaren 2013 en 2014 betaalde rente en aflossing op leningen, van een WFZ-deel-nemer waarvan het faillissement in 2013 is uitgesproken. Op grond van de bestaande situatie is de vordering 2014 voorzichtigheidshalve afgewaardeerd naar nihil door de gevormde voorziening. De vordering van 4,9 miljoen euro is onderdeel van de vordering die het WFZ heeft ingediend bij de curator van de failliete zorginstelling. De totale vordering bedraagt circa 29,1 miljoen euro, zijnde de contante waarde van de door het WFZ in de komende jaren totaal te betalen bedragen uit hoofde van de lopende garantieverplichtingen.

Jaarrekening

46

5. overlopende activa; in 1.000 euro

31-12-2014 31-12-2013

Overlopende rente van:

- Effecten 4.429 4.373

- Bancaire tegoeden 47 87

Subtotaal overlopende rente 4.476 4.460

Vooruitbetaald 73 64

Overig 0 16

Totaal 4.549 4.540

6. liquide middelen

Het gaat hier om bancaire tegoeden die direct opeisbaar zijn.

Eigen vermogen7. Waarborgdepot; in 1.000 euro

2014 2013

Stand per 1 januari 53.512 53.512

Terugbetalingsverplichting VWS 0 0

Stand per 31 december 53.512 53.512

Bij de oprichting van het WFZ heeft de overheid 54,45 miljoen euro gestort als waarborgdepot. In 2011 hebben het Ministerie van VWS en het WFZ afspraken vastgelegd over de wijze waarop en de condities waaronder in de toekomst (geleide-lijke) terugbetaling van dit bedrag zal plaatsvinden. Conform deze afspraken heeft het WFZ begin 2013 een eerste tranche aan de overheid terugbetaald, waardoor het waarborgdepot in de balans thans nog 53,5 miljoen euro bedraagt. In een jaar waarin een negatief resultaat wordt behaald geldt de terugbetalingsverplichting niet. Zodra de som van alle terugbetalingen het bedrag van 54,45 miljoen euro heeft bereikt, vervalt de terugbetaalverplichting. Het exploitatieresultaat 2014, na belastingen, was negatief en derhalve is geen verplichting opgenomen ultimo 2014.

8. algemene reserve; in 1.000 euro

2014 2013

Stand per 1 januari 92.480 196.856

Nog te realiseren disagio per 1 januari (door stelselwijziging) -/- 88.788

Subtotaal per 1 januari 92.480 108.068

Exploitatieresultaat boekjaar -/- 4.382 -/- 15.588

Stand per 31 december 88.098 92.480

In 2014 heeft een stelselwijziging plaatsgevonden met betrekking tot de verantwoor-ding van de disagio-opbrengst uit hoofde van verstrekte garanties op langlopende leningen. Het disagio wordt hierbij toegerekend aan de jaren van garantiestelling.

Jaarrekening 47

Hierdoor krijgt een deel van de algemene reserve 2013 met terugwerkende kracht de status van vooruit ontvangen middelen. Dit bedrag wordt geboekt op de post ‘nog te realiseren disagio’. Om vergelijking mogelijk te maken tussen 2013 en 2014 is de stand 2013 aangepast conform bovenstaande tabel. De algemene reserve ultimo 2013 is herrekend op 92,5 miljoen euro, en daalt tot 88,1 miljoen euro ultimo 2014.

Per balansdatum is één formele aanspraak van financiers uit borgstellingovereenkom-sten bekend. Op basis hiervan is reeds in 2013 een specifieke voorziening gevormd (zie referentie 10).

Voorzieningen 9. voorziening garantieverplichting; in 1.000 euro

31-12-2014 31-12-2013

Voorziening garantieverplichting 22.700 25.528

De voorziening is gebaseerd op de contante waarde van de ingeschatte totale rente- en aflossingsverplichtingen van het WFZ in de komende jaren, uit hoofde van de ver-leende borgstellingen op bancaire leningen aan een zorginstelling die in 2013 failliet is verklaard. Hierop zijn in mindering gebracht de verwachte inkomsten in verband met de hypotheekrechten van het WFZ op de activa van de failliete zorginstelling. Zowel de verwachte inkomsten als de te betalen rente op de leningen in de toekomst zijn omgeven met onzekerheidsmarges. Gelet op de stand van de afwikkeling van het faillissement is uitgegaan van de huidige rentestand en van inkomsten van 1,6 miljoen euro, zijnde een raming van de executiewaarde van het vastgoed ten tijde van het fail-lissement. De toekomstige betalingsstromen zijn contant gemaakt 2,79%.

het verloop van de voorziening garantieverplichting is als volgt weer te geven;

in 1.000 euro

Saldo per 1-1-2014 Dotatie Onttrekking Vrijval Saldo per 31-12-2014

Voorziening 25.528 711 2.925 614 22.700

garantieverplichting

de mate waarin de voorziening garantieverplichting als langlopend moet worden

beschouwd, wordt hieronder toegelicht; in 1.000 euro

Kortlopend deel van de voorziening (< 1 jaar) 2.363

Langlopend deel van de voorziening (> 1 jaar) 20.337

Hiervan langlopend (> 5 jaar) 12.943

10. voorziening latente belastingen; in 1.000 euro

Voor belastbare tijdelijke verschillen tussen de commerciële en fiscale waardering van disagio, obligaties en een algemene garantievoorziening is een voorziening voor latente belastingen gevormd. Daarnaast is fiscaal gerekend met een winstvoorziening voor de jaren 2008 t/m 2011.

Jaarrekening 48

In 1.000 euro 2014

Stand per 1 januari 0

Dotatie voorziening latente belastingen 18.702

Stand per 31 december 18.702

Nog te realiseren disagio11. nog te realiseren disagio; in 1.000 euro

In 2014 heeft een stelselwijziging plaatsgevonden met betrekking tot de verantwoor-ding van de disagio-opbrengst uit hoofde van verstrekte garanties op langlopende leningen. Het disagio wordt toegerekend aan de jaren van garantiestelling. De toere-kening van de opbrengsten wordt hierdoor gekoppeld aan de jaren waarin het WFZ garantierisico loopt. Hierdoor ontstaat een post ‘nog te realiseren disagio’. Onder-staand volgt een toelichting met betrekking tot de looptijd; in 1.000 euro.

Nog te realiseren disagio (< 1 jaar) 5.395

Nog te realiseren disagio (> 1 jaar) 88.018

Kort vreemd vermogen 12. kortlopende schulden; in 1.000 euro

31-12-2014 31-12-2013

Afdrachten belastingen en premies 76 53

Crediteuren 58 52

Terugbetalingsverplichting VWS 0 0

Totaal 134 105

13. overlopende passiva; in 1.000 euro

31-12-2014 31-12-2013

Reservering vakantiegeld en -dagen 152 145

Nog te betalen 67 41

Vooruitontvangen 68 0

Totaal 287 186

De looptijd van de overlopende passiva is korter dan 1 jaar.

Jaarrekening 49

nIeT In de Balans opgenomen rechTen en verplIchTIngen

Verplichtingen huur-, service- en leasecontracten De totale jaarlijkse verplichtingen, voortvloeiend uit huur-, service- en leasecontrac-ten per balansdatum, bedragen circa 326.000 euro.

De verplichtingen kunnen als volgt worden toegelicht:

in 1.000 euro < 1 jaar > 1 jaar

Huisvestingsovereenkomst 224 340

Lease overeenkomsten *) 61 91

Overig 19 12

Totaal 304 443

*) Alle lease overeenkomsten hebben een looptijd van ≤ 5 jaar.

Borgstellingen en risicovermogenOp grond van borgtochtovereenkomsten heeft het WFZ zich ultimo 2014 voor 8.571,4 miljoen euro als borg verbonden (8.506,2 miljoen euro langlopende leningen en 65,2 miljoen euro kasgeldleningen). Het WFZ stelt zich tegenover geldgevers garant voor de betaling van rente en aflossing van de geborgde leningen. Er is per balansdatum één claim van een financier voortvloeiende uit WFZ-garanties bekend. Om aan de toekomstige voorwaardelijke verplichtingen te kunnen voldoen, beschikt het WFZ over een risicovermogen en kan het WFZ in noodgevallen een beroep doen op de deelnemende zorginstellingen en vervolgens op het Rijk als achterborg. De ‘obligoverplichting’ van deelnemers heeft de vorm van tijdelijke renteloze lenin-gen aan het WFZ. Het obligo is maximaal 3% van het restant geborgde leningen van elke deelnemer afzonderlijk en kan door het WFZ worden opgevraagd indien het risicovermogen is gedaald tot 0,25% van het totale restant geborgde leningen per 31 december van het laatst verstreken boekjaar.

Het risicovermogen bedroeg ultimo 2014 246,8 miljoen euro (de berekening is weergegeven op pagina 26 van het directieverslag). Dit is 2,9% van de restschuld van langlopende leningen en kasgeldleningen. Het maximaal opvraagbare obligo bedroeg per 31 december 2014 in totaal 257,1 miljoen euro. De som van risicover-mogen en oproepbare obligo’s bedroeg 503,9 miljoen euro (5,9% van de restschuld).

Latente garantieverplichtingen Eind 2014 stond een bedrag open van 108 miljoen euro aan nog te benutten borg-stellingsverklaringen voor langlopende leningen. Daarnaast stond een bedrag open van 142 miljoen euro aan nog te benutten borgstellingverklaringen voor kasgeld-leningen. De nog niet benutte ‘trekkingsruimte’ in de lopende kasgeldfaciliteiten ul-timo 2014 bedroeg 433 miljoen euro. Deze trekkingsmogelijkheden kunnen in de komende jaren worden omgezet in daadwerkelijk geborgde leningen.

Jaarrekening 50

ToelIchTIng op de sTaaT van BaTen en lasTen

Lasten14. personeelskosten en personeel niet in loondienst; in 1.000 euro

2014 2013

Salarissen 1.450 1.580

Sociale lasten 268 243

Pensioenlasten 184 177

Overige personeelskosten 135 73

Reis- en verblijfkosten 127 115

Personeel niet in loondienst 310 219

Totaal personeelskosten 2.474 2.407

De personeelskosten hebben alleen betrekking op de vaste bureaubezetting. Het personeelsbestand van het WFZ bestond per 31 december 2014 uit 21 personeels-leden, samen 19,15 fulltime equivalenten. Eind 2013 was de omvang 19,4 fulltime equivalenten. Alle personeelsleden zijn werkzaam in Nederland.

Het WFZ heeft een eigen rechtspositiereglement. De standaard werkweek is 40 uur. De ontwikkeling van de bruto beloning is direct gekoppeld aan de ontwikkeling van de contractloonmutatie voor het bedrijfsleven, zoals gepubliceerd door het Centraal Planbureau, met een jaar vertraging. De aanpassing was in 2014: 1,5%. Het WFZ kent geen automatische ‘periodieken’ of structurele eindejaarsuitkering. Evenmin is sprake van een wachtgeldregeling. Werknemers van het WFZ zijn aangesloten bij Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Het betreft een toegezegde-pensioenregeling. In geval van tekorten bij dit bedrijfstakpensioenfonds, heeft het WFZ geen andere ver-plichtingen dan mogelijk hogere toekomstige premies.

Directiekosten In de personeelskosten zijn ook de directiekosten opgenomen. Het bruto salaris 2014 bedroeg 170.200 euro. Het totaal van vakantietoeslag, bruto onkostenvergoe-ding, incidentele bruto uitkering en werkgeversbijdragen sociale zekerheid en pen-sioenen bedroeg 80.489 euro en de afgedragen crisisheffing 8.865 euro. Voorts is een leaseauto beschikbaar gesteld. Er is sprake van een voltijds dienstverband voor onbepaalde tijd.

Personeel niet in loondienstDit zijn vooral de kosten van het uitbesteden van de salarisadministratie en de ex-terne ondersteuning met betrekking tot automatiseringsaangelegenheden, en de jaar-lijkse herbeoordelingen van WFZ-deelnemers.

Jaarrekening 51

15. kosten garantiestelling

In 2013 is het WFZ aangesproken op garantieverplichtingen op bancaire leningen aan een WFZ-deelnemer waarvan het faillissement in 2013 is uitgesproken. De kos-ten in 2014 zijn als volgt te specificeren:

2014

Dotatie voorziening garantieverplichting 711

Vrijval voorziening garantieverplichting -614

Totale kosten 97

De voorziening is gebaseerd op de contante waarde van de ingeschatte totale rente- en aflossingsverplichtingen van het WFZ in de komende jaren. De toekomstige betalings-stromen zijn in 2013 contant gemaakt tegen 2,8%. In 2014 heeft een herrekening plaatsgevonden in verband met aanpassing van het percentage van 2,8% naar 2,79%. Tevens zijn diverse leningsovereenkomsten gewijzigd in verband met renteherziening in 2014.

16. Bestuurskosten

Deze kosten bestaan voornamelijk uit de overeengekomen vergoeding voor de leden voor de Raad van Toezicht. De vergoeding voor een lid van de Raad van Toezicht bedraagt in 2014 11.524 euro, voor de vicevoorzitter 17.948 euro en voor de voorzit-ter 20.940 euro (alle vergoedingen zijn exclusief werkgeversbijdrage sociale zeker-heid en omzetbelasting). De vergoeding is ten opzichte van 2013 gecorrigeerd voor inflatie, conform artikel 12 lid 4 van de statuten.

17. huisvestingskosten

Deze kosten bestaan uit de jaarlijkse huur van de kantoorruimten inclusief bijko-mende kosten en afschrijvingskosten.

18. algemene kosten; in 1.000 euro

2014 2013

Abonnementen/lidmaatschappen 3 3

Drukwerk 4 4

Publiciteit en pr 33 87

Website 1 1

Porti- en telefoonkosten 26 28

Automatisering 75 116

Accountantskosten 59 30

Kosten rating 31 30

Overige algemene kosten 149 63

Totaal algemene kosten 381 362

Jaarrekening 52

19. advieskosten derden / uitbesteed werk

Dit betreft in 2014 de kosten van kadastraal onderzoek en advieskosten.

20. Belastingen over het exploitatieresultaat

In de jaarrekening is een vennootschapsbelastinglast verantwoord van 16,5 miljoen euro op een resultaat van 12,1 miljoen euro. Het effectieve belastingtarief komt hier-mee uit op 136% ten opzichte van het toepasselijke tarief van 25%.

Het effectieve belastingtarief wijkt af van het toepasselijke tarief als gevolg van de verwerking van het effect van de vaststellingsovereenkomst met de Belastingdienst.

Waarderingsverschillen tussen fiscaal en commercieel hebben geleid tot de vor-ming van een latente belastingverplichting van 18,7 miljoen euro. Verrekenbare verliezen uit 2013 hebben geleid tot de vorming van een actieve belastinglatentie van 2,2 miljoen euro.

Wegens de verrekenbare verliezen is de feitelijke vennootschapsbelastinglast in 2014 nihil.

Aanspraken wegens borgstellingHet WFZ is in het jaar 2013 aangesproken op verleende garanties. Zie hiervoor de toelichting opgenomen onder referenties 4, 9 en 15.

Baten21. disagio

Aan de berekening van het disagio ligt een nieuwe systematiek ten grondslag. Hier-bij wordt voor alle langlopende leningen (vanaf 1999) het ontvangen disagio toege-rekend aan de looptijd van de respectievelijke leningen. Het disagio in de begroting 2014 was oorspronkelijk op een andere wijze berekend, en is voor de vergelijkbaar-heid opnieuw becijferd.

De werkelijke omvang van de verleende garanties in 2014 bedroeg 436 miljoen euro, de gemiddelde garantieperiode kwam uit op 26,8 jaar. De gerealiseerde in-komsten uit disagio (met inbegrip van het disagio op kortlopende leningen vermeld in de kolom ‘Realisatie 2014’) bedroegen 5,7 miljoen euro. Het disagiobedrag in de kolom ‘Begroting 2015’ is gebaseerd op de aannames dat 400 miljoen euro wordt verleend aan garanties op nieuwe langlopende leningen met een gemiddelde loop-tijd van 20 jaar. Dit resulteert in disagio-inkomsten van 5,9 miljoen euro.

22. overige bijdragen deelnemers

De bijdrage in de kosten van het kredietwaardigheidsonderzoek bij aanvragen voor deelname was in 2014 (onveranderd) 1.815 euro. In 2014 werd voor toelatingsonder-zoeken 1 keer dit bedrag in rekening gebracht.

23. Werkzaamheden vWs

Sinds 2004 verricht het WFZ in opdracht van het Ministerie van VWS werkzaamhe-den in het kader van in het verleden afgegeven Rijksgaranties.

24. Werkzaamheden provincies

De provincie Noord-Holland heeft het WFZ in 2014 evenals in voorgaande jaren ingeschakeld om werkzaamheden te verrichten op het gebied van risicobeheer.

Jaarrekening 53

25. resultaat beleggingen

de berekening van het resultaat beleggingen; in 1.000 euro

Rente Rente liquide

beleggingen middelen Totaal

Feitelijke ontvangsten 2014 8.384 296 8.680

Toegerekend aan 2013 -4.373 -87 -4.460

Nog te ontvangen in 2015 4.429 47 4.476

Totaal opbrengsten 8.440 256 8.696

Af: mee-gekochte rente 400 400

Af: provisie en bankkosten 36 36

Bij: rente bij verkoop 0 0

Bij: koersresultaat bij verkoop 0 0

Bruto opbrengst 8.004 8.260

Waarderingsverschillen 1.389 1.389

Resultaat beleggingen 9.393 256 9.649

de specificatie van het resultaat beleggingen; in 1.000 euro

Rente op: 2014 2013

Obligaties 5.011 4.426

Onderhandse leningen 2.993 3.449

Rekening-courant banken 256 431

Subtotaal 8.260 8.306

Waarderingsverschillen 1.389 949

Resultaat beleggingen 9.649 9.255

54

overIge gegevens

Bestemming exploitatieresultaat Het negatieve exploitatieresultaat na belasting is bij de vaststelling van de jaarreke-ning onttrokken aan de algemene reserve.

Gebeurtenissen na balansdatumEr zijn geen gebeurtenissen na balansdatum met financiële gevolgen voor de waarde-ring per 31 december 2014.

Goedkeuring en vaststelling van de jaarrekeningAldus vastgesteld door de directeur en goedgekeurd door de Raad van Toezicht op 20 april 2015.

Controleverklaring van de onafhankelijke accountantDeze verklaring is opgenomen op pagina 55.

Vaststelling van de jaarrekening drs. H.J. Bellers MPM MBA MSc, directeur WFZ

Goedkeuring van de jaarrekeningdrs. J. Hamel, voorzitter Raad van Toezicht WFZ

Controleverklaring van de onafhankelijke

accountant

conTroleVerklaring Van de onafhankeliJke accounTanT 56

Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2014 van Stichting Waarborg-fonds voor de Zorgsector te Utrecht gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2014 en de staat van baten en lasten over 2014 met de toe-lichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

veranT WoordelIJkheId van de dIrec TIe

De directie van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarreke-ning die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstem-ming met Richtlijn 640 ‘Organisaties zonder winststreven’ van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als de directie noodzakelijk acht om het opmaken van de jaar-rekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

veranT WoordelIJkheId van de accounTanT

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselec-teerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oor-deelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheer-sing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden.Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een con-trole omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

57

oordeel

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de sa-menstelling van het vermogen van Stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met Richtlijn 640 ‘Organisaties zonder winststreven’ van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslag-geving.

Amsterdam, 20 april 2015PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

Origineel getekend door: A.J.M. Loogman RA

conTroleVerklaring Van de onafhankeliJke accounTanT