Jaarverslag 2019 - Betaalvereniging

Jaarverslag 2019

Inhoud | Profiel | Verslag van het bestuur | Ontwikkelingen in het betalingsverkeer | Toonbankbetalingsverkeer

Online betalen | Giraal betalingsverkeer | Stabiliteit betaalketens | Veiligheid betalingsverkeer | Bijlagen

1

Betaalvereniging Nederland Jaarverslag 2019

Inhoud Profiel 2

Verslagvanhetbestuur 5

Ontwikkelingeninhetbetalingsverkeer 10

Activiteiten

Toonbankbetalingsverkeer 21

Onlinebetalen 27

Giraalbetalingsverkeer 32

Stabiliteitbetaalketens 40

Veiligheidbetalingsverkeer 43

Bijlagen 53

Bestuurendirectie 54

Governance 56

Ledenlijst 58

https://www.betaalvereniging.nl

mailto:info%40betaalvereniging.nl?subject=Betaalvereniging%20Nederland%20Jaarverslag%202019



2


Profiel

Overons›

Verbindendinbetalingsverkeer›





3


Betalingsverkeer vergt samenwerking

binnen de keten en met stakeholders

Profiel

OveronsBetaaldienstenonderscheidenzichvandemeesteanderediensten:iedereenheeftermeetemakenenzijvormendebloedsomloop

vanonzeeconomie.Daaromlijkthetbetalingsverkeereennutsfunctie.Maarvoornietsgaatdezonop,zoluidthetgezegde.Netals

demeesteanderezakengaanbetaaldienstenniet‘voorniets’.Erzijnhogekostenaanverbondendieindebetaalketenbijdebetrokken

partijenneerslaan.

BetaalverenigingNederlandiseenverenigingvanaanbiedersvanbetaaldienstenmetbetrokkenheidvandevraagzijde.Betalingsverkeer

berustopeeninfrastructuurketendiewordtvoortgebrachtdooreengrootaantalverschillendebetaaldienstverleners.Veiligheid,efficiency,

betrouwbaarheidentoegankelijkheidvanhetbetalingsverkeeralsgeheelzijndaarbijvanwezenlijkmaatschappelijkbelang.Datvraagt

ommeerdanalleendeinzetvanelkeindividuelepartij;departijenmoetendaarvooronderlingsamenwerkenenafstemmen.

Demaatschappelijkerolvanhetbetalingsverkeervereistdanookeenplatformwaaraanbiederseneindgebruikersvanbetaaldienstenelkaar

kunnenontmoetenendedialoogmetelkaarkunnenaangaanoververwachtingen,mogelijkeknelpuntenenontwikkelingen.Devereiste

samenwerkinginhetbetalingsverkeerendedialoogmetdesamenlevingvormendebestaansredenenvoordeBetaalvereniging.Dezesamen

werkingheeftinmiddelsvruchtenafgeworpenwaarvan,voorwatbetreft2019,inditverslagderesultatenwordengepresenteerd.

Vooreengoedewerkingvanhetbetalingsverkeerzijnstandaardenen(technische)afsprakenvangrootbelang.Dezewordenveelalop

Europeesofzelfsmondiaalniveaubepaald.DeBetaalverenigingcoördineertondermeeraansluitingvandesectorbijdieafsprakenen

behartigtdebelangenvandeNederlandsegemeenschapinhetoverlegoverdiestandaardenenafspraken.





4


De Betaalvereniging is de

natuurlijke plaats voor overleg

VerbindendinbetalingsverkeerDoordatdemeestebetaaldiensteninNederlandwordenverleenddooronzeleden,isdeBetaalverenigingdenatuurlijkeplaatsvoor

overlegtussenbetaaldienstverleners(deaanbodzijde)enbetaaldienstgebruikers(devraagzijde),allemaatschappelijkegeledingendie

metbetalingsverkeertemakenhebben,zoalseindgebruikers,overhedenenleveranciers.DeBetaalverenigingzorgtvoorcontacten

overleg,initieertgevraagdofongevraagdcollectieveactiviteitenvoordesector,geeftnamensdesectorantwoordopvragenenstelt

haarkennisterbeschikkingaanledenenstakeholders.Hetgaathierbijomdeinfrastructureleenmaatschappelijkeaspectenvanhet

betalingsverkeer:veiligheid,efficiency,betrouwbaarheidentoegankelijkheid.

OokafstemmingtussenpartijenaandeaanbodzijdeiseenessentiëlerolvandeBetaalvereniging.Waarnodigkrijgtdezeafstemmingeen

formeelkarakterdoorbesluitvormiginhetbestuur.Deafstemmingmetstakeholdersgebeurtindediversestakeholdersforaenwordt

daarnaastgeborgddooronzeinbrenginhetMaatschappelijkOverlegBetalingsverkeer(hiernaMOB)datDNBopverzoekvande

MinistervanFinanciënorganiseert.BinnendeBetaalverenigingvindtgeenoverlegplaatsovertarievenofandereconcurrentiegevoelige

onderwerpen.

Voormeerinformatieoveronswerkveld,onzetaken,onzeproducten,onzepartnersenbijvoorbeeldonzehistorieverwijzenwiju

naaronzewebsite.

UkuntzichookaanmeldenvooronzenieuwsbriefBetaaljournaal.



https://www.betaalvereniging.nl/over-ons/

https://www.betaalvereniging.nl/inschrijven-betaaljournaal/



5


Verslagvanhetbestuur

Bestuur›

Activiteiten›

Totslot›





6


Vier nieuwe bestuursleden

Verslagvanhetbestuur

MetveelgenoegenpresenteerikuhetjaarverslagvanBetaalverenigingNederlandoverhetboekjaar2019.

BestuurHetbestuurvandeBetaalverenigingkentstatutairnegenleden.Hetbestuurbestaatuitdrieonafhankelijkeleden,waaronderdevoorzitter,

enzesledenverbondenaandeledenvandeBetaalvereniging.HiermeewordttotuitdrukkinggebrachtdatdeBetaalverenigingalsvereniging

vanbetaaldienstverleners(deaanbodzijde)waardehechtaandemaatschappelijkerolvanhetbetalingsverkeer,debelangenvande

betaaldienstgebruikers(devraagzijde)daaronderbegrepen.Tijdensdevergaderingenvanhetbestuurkomenzodoendedeperspectieven

vanallebijhetbetalingsverkeerbetrokkenpartijenaandeorde.

IndebijlageBestuur en directievindtumeerinformatieoverdesamenstellingvanhetbestuur.

Indeverslagperiodeishetbestuurvijfmaalbijeengeweestinregulierevergaderingen.Tijdensdevergaderingenisnaastdereguliere

activiteitenwaaroveruinditjaarverslagleestbijzondereaandachtbesteedaandeEuropeseontwikkelingeninhetbetalingsverkeer,

waaronderdeimplementatievandePSD2inNederland.Zoisuitgebreidgesprokenoverdeprivacyaspectenvanrekeninginformatiediensten.

DaarnaastheefthetbestuurgesprokenoverderolvandeBetaalverenigingophetgebiedvancybersecurity.Ookheefthetbestuurineen

offsitedestrategievandeBetaalverenigingvoordekomendejarenbesproken,dieisverankerdindeRoadmap.

IndeverslagperiodeheeftMichielKwaaitaaldeRabobankvacaturediesinds2018bestondingevuld.Begin2020zijnFrankStockx,GuusSlik

enDaniëlKöhlertothetbestuurtoegetreden.ZijnamenhetstokjeovervanrespectievelijkVincentvandenBoogert,HenkvandenBroeken

EdwinHartogdiezijnteruggetreden.DeformelebenoemingzalplaatsvindenindeAlgemeneLedenvergaderingin2020.



https://www.betaalvereniging.nl/wp-content/uploads/Roadmap-2020-2022-Betaalvereniging-Nederland.pdf



7


HetbestuurmaaktgraagvandegelegenheidgebruikVincentvandenBoogert,EdwinHartogeninhetbijzonderHenkvandenBroek,die

sindsdeoprichtingvandeBetaalverenigingvicevoorzitterisgeweest,tedankenvoorhuninzetenbetrokkenheidbijdeBetaalvereniging.

Hetbestuurkentmeerderebestuurscommissies.DeSelectieenbenoemingscommissietoetstbestuurskandidatenaanhetbestuurders

profielendraagthenmeteenpositiefadviesvoorbenoemingvooraandeAlgemeneLedenvergadering.DeAuditcommissievergadertviermaal

perjaar.Tweevergaderingenstaanspecifiekinhettekenvandebegrotingendejaarrekening.

Uiterlijkfebruari2021zalPietMallekootewegenshetbereikenvandepensioengerechtigdeleeftijdterugtredenalsdirecteur.Deprocedure

omeennieuwedirecteuraantetrekkenisgestart.

ActiviteitenDeBetaalverenigingstreeftnaareenveilig,efficiënt,betrouwbaarentoegankelijkbetalingsverkeer.Hetisessentieeldatdezevierdoelen

wordennagestreefdvanuiteenheldereenbreedgedragenvisieophetbetalingsverkeer.Oponzewebsitestaateenverderetoelichtingop

onzerolenonzekijkophetbetalingsverkeer.

VooreenuitgebreiderebeschrijvingvandeactiviteitendiedeBetaalverenigingmethaarledenindeafgelopenperiodeheeftverricht,verwijs

iknaardehiernavolgendehoofdstukken.Debelangrijkstefeitenencijfersoverhetbetalingsverkeer2019hebbenwesamengevatineen

infographicdieualseersteinditjaarverslagaantreft.Voornogactueleregegevenskuntukijkenoponzewebsite,www.betaalvereniging.nl,

onsvolgenopsocial media(LinkedINenTwitter)ofzichaanmeldenvoordenieuwsbrief.



https://www.betaalvereniging.nl/

https://www.betaalvereniging.nl/

https://www.linkedin.com/feed/?lipi=urn%3Ali%3Apage%3Ad_flagship3_feed%3BcraoWmIsQI2Iv%2FomjcaB7g%3D%3D#

https://twitter.com/NLbetalen?ref_src=twsrc%5Egoogle%7Ctwcamp%5Eserp%7Ctwgr%5Eauthor

https://www.betaalvereniging.nl/inschrijven-betaaljournaal/



8


Open voor nieuwe leden

Webrachtenin2019negenafleveringenvanbetaalTVuit.Daarvaniseencompilatiegemaakt.Ookmaaktenweeenvideowaarinhet

Nederlandsebetalingsverkeerwordtvergelekenmethetbetalingsverkeer in andere landen.Op28novemberorganiseerdenwe

onsJaarcongresdatdoorruimdriehonderdledenenrelatieswerdbezocht.RabobanksteldehiervoorhaarAuditoriumterbeschikking.

Hetthemawas‘VeiligBetalen’.Naastpresentatiesvandiverseexperts,haddenweeenpaneldiscussiemetdeCISO’svandrievanonze

leden.Vooreenverslagenfoto’sverwijsikunaaronzewebsite.

BestuurendirectieblijvenwerkenaaneennogeffectieverenefficiënterfunctionerenvandeBetaalvereniging,waarbijwehetbelangrijk

vindenhetvertrouwenvanonzeledenenstakeholderstebehoudenenwijmedehierdoorhetbenodigdedraagvlakhebbenomdecentrale

faciliterenderolinhetNederlandsebetalingsverkeertevervullen.

MetdeinwerkingtredingvandePSD2op19februari2019veranderthetbetalingsverkeersterk.DeBetaalverenigingstaatopenvooralle

partijendiebetaaldienstenopdeNederlandsemarktaanbiedenenisverheugddateenaantalnieuwespelerslidisvandevereniging.Wijstreven

eractiefnaarombetaaldienstverleners,voorzoverdie(nog)geenlidvandeBetaalverenigingzijn,maardiewelactiefzijnopdeNederlandsemarkt

(ofplannendaartoehebben)alsnieuwlidteverwelkomen.Datvergrootdediversiteitonderonzeledenenbevordertondermeereendiscussieover

nieuwebetaaltoepassingen.Onzeuitdagingisomindesteedscomplexerwordendebetaalketenalonzeledentoegevoegdewaardetekunnenblijven

bieden.

DeBetaalverenigingheeftindeperiodetussenuitbrengenvanhetjaarverslag2018enditjaarverslag2019vijfnieuweledenmogen

verwelkomen.Naastnieuwebancaireledentredenooksteedsmeerbetaalinstellingentoe,hetgeenbijdraagtaandepluriformiteitvande

vereniging.



https://www.betaalvereniging.nl/actueel/betaaltv/aflevering-10/


https://www.betaalvereniging.nl/actueel/jaarcongres-2019/



9


Indeeerstemaandenvan2020werddewereldovervallendoordecoronacrisis.Indezeernstigesituatie,waarbijdeaandachtprimairuitgaat

naardegezondheidvanalleburgersendeeconomischegevolgenvandecrisis,ishetbetalingsverkeerongehinderdblijvenfunctioneren.

DeBetaalverenigingheeftadequaatensnelgeacteerddoor,insamenwerkingmetallebetrokkenpartijenindebetaalketen,hetophogen

vandelimietenvoorcontactloosbetalentefaciliteren.DaarnaastheeftdeBetaalverenigingdepubliekscommunicatierondderisico’svan

phishingverhoogd,aangeziencriminelendezesituatieaangrijpenomhetpubliekoptelichten.

TotslotHetbestuurkijktmettevredenheidterugopdeverslagperiode.Geconstateerdisdatdeactiviteiteninhetjaarplanzijngerealiseerdendat

deverenigingmeteenconstanteaandachtvoorhetkostenaspectbinnenbegrotingheeftgeopereerd.Hetbestuurdanktdedirectievoor

deprettigeenprofessionelesamenwerkingenallemedewerkersvoordegetoondeinzet.

Amsterdam,22april2020

Namenshetbestuur,

Lex Hoogduin, voorzitter





10


Ontwikkelingeninhetbetalingsverkeer

Infographic2019›

Ontwikkelingen›





11


In 2019 steeg het aantal

elektronische betalingen aan de

Nederlandse toonbank wederom

Over heel 2019 was 64% van

alle elektronische betalingen

contactloos, in december was

dat al opgelopen tot 69%

37,5%

> 20 euro

Aantal pinbetalingen per bedragreeks

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

< 10 euro van 10 tot 20 euro

aant

al t

rans

acti

es (

x m

ln.)

2018 20192017

Sinds de invoering van contactloos betalen daalt het gemiddeld pinbedrag. In 2019 is het€ 24,77. Een daling van 4,3% t.o.v. van 2018.

Bij een Instant Payment ziet de ontvanger het bedrag binnen vijf seconden op zijn of haar betaalrekening verschijnen. Die kan datbedrag meteen gebruiken voor eigen betalingen.

Instant Payments:het nieuwe normaal

In 2019 zijn er meer dan 200 miljoen Instant Payments verwerkt. Topdag was 20 december met 1,8 miljoen betalingen.

Twee derde betalingen is elektronisch

Contant CreditkaartPinpas

2019

0,5%

33%

66,5%

37%

62,5%

0,5%

2018

betalingen6,84 mld

betalingen7,08 mld

Bijna 152 miljard was de omzet van toonbankbetalingen in 2019.

Ik heb een sport-horloge waarmee in

kan pinnen. Mijnbetaalpas laat ik

daarom thuis.

Je kunt nu overal contactloos betalen. Dus dat doe ik ook.

Steeds meer elektronische betalingen contactloos

69% van de pin- en creditkaartbetalingen zijn in december 2019 contactloos. De hoogte van de betaalde bedragen met contactloos stijgt, maar contactloos wordt vooral gebruikt voor kleine aankopen. De omzet van pin- en creditkaartbetalingen in 2019 was bijna € 120 miljard.

2018

elektronische transacties

4,37 mld

2,25 mld

2,12 mldContactloos

Insteken

2019

elektronische transacties

4,74 mld

1,70 mld

3,04 mld

37,5%

> 20 euro

Aantal pinbetalingen per bedragreeks

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

< 10 euro van 10 tot 20 euro

aant

al t

rans

acti

es (

x m

ln.)

2018 20192017

Sinds de invoering van contactloos betalen daalt het gemiddeld pinbedrag. In 2019 is het€ 24,77. Een daling van 4,3% t.o.v. van 2018.

110K

91K

67K 66K77K

103K

2014 2015 2016 2017 2018 2019

Aantal gebruikers Overstapservice gedaald





12


Deze infographic is separaat te

downloaden via de website

Contactloos betalen met de betaalpas isinmiddels mainstream. Halverwege 2018 is hier de omslag gemaakt. In 2019 zien we definitief de opmars van de mobiel.

Opmars contactloos betalen met mobiel

0 200 400 600 800 1.000 1.200

dec

2019

dec

2018

dec

2017

aantal transacties (x 1mln.)

Insteken met pas

Contactloos met pas

Contactloos met mobiel

Veiligheidsperceptie onveranderd hoog

Men geeft een gemiddeld rapportcijfer van 7,7 voor (digitaal) bankieren en betalen in Nederland. Bijna twee derde geeft zelfs een 8 of hoger. Contactloos is in 2019 sterk toegenomen van 6,5 in 2017 naar 7,2 voor mobiel en 7,9 voor de betaalpas.

“Met Dip & Go kunnenanderen je pincode

niet afkijken”

“Een wearable is toch lastiger te stelen”

“Je mobiel kun je tenminste niet in de

automaat laten zitten”

“Een mobiel is beterbeveiligd, dus datmaakt betalen nog

veiliger”

Nederlanders vertrouwen steeds meer op elektronisch betalen. Anno 2019 gaat 62% zonder contant geld op pad. Vijf jaar geleden was dat nog maar een derde.

Veiligheidsperceptie onveranderd hoog

Men geeft een gemiddeld rapportcijfer van 7,7 voor (digitaal) bankieren en betalen in Nederland. Bijna twee derde geeft zelfs een 8 of hoger. Contactloos is in 2019 sterk toegenomen van 6,5 in 2017 naar 7,2 voor mobiel en 7,9 voor de betaalpas.

“Met Dip & Go kunnenanderen je pincode

niet afkijken”

“Een wearable is toch lastiger te stelen”

“Je mobiel kun je tenminste niet in de

automaat laten zitten”

“Een mobiel is beterbeveiligd, dus datmaakt betalen nog

veiliger”

Nederlanders vertrouwen steeds meer op elektronisch betalen. Anno 2019 gaat 62% zonder contant geld op pad. Vijf jaar geleden was dat nog maar een derde.

Retourpinnen wordt steeds vaker gebruikt om geld terug te krijgen vaneen winkelier. In 2019 steeg dit met 44,3% t.o.v. 2018. De omzet steeg met 68,5% naar 310 miljoen.

Retourpinnen sterk gestegen

0

1

2

3

4

5

6

aant

al t

rans

acti

es (

x m

ln.)

2014 2015 2016 2017 2018 2019

6,16

De beschikbaarheid van pinnen, mobiel bankieren en internetbankieren was wederom hoog in 2019.

Beschikbaarheid van betaalketens

Pinnen en contactloos betalen

Beschikbaarheid 2017 2018

99,88% 99.89% 99.89%

Internetbankieren 99,83% 99,72% 99.81%

2019

Mobiel bankieren 99,83% 99,75% 99.78%

Contactloos betalen met de betaalpas isinmiddels mainstream. Halverwege 2018 is hier de omslag gemaakt. In 2019 zien we definitief de opmars van de mobiel.

Opmars contactloos betalen met mobiel

0 200 400 600 800 1.000 1.200

dec

2019

dec

2018

dec

2017

aantal transacties (x 1mln.)

Insteken met pas

Contactloos met pas

Contactloos met mobiel

Retourpinnen wordt steeds vaker gebruikt om geld terug te krijgen van een winkelier. In 2019 steeg dit met 44,3% t.o.v. 2018. De omzet steeg met 68,5% naar 310 miljoen



https://www.betaalvereniging.nl/wp-content/uploads/Infographic_Factsheet_Betalingsverkeer-2019-1.pdf



13


Coördinerende en ondersteunende

activiteiten PSD2 via NISP-NL

Migratieproject dubbele beveiliging

online kaartbetalingen

OntwikkelingenInvoeringPSD2

Vooraanbiedersvanbetalingsverkeerdienstenstond2019inhettekenvandeinvoeringvandePSD2wetgeving.Infebruarizagde

uiteindelijketranspositievandeEuropeserichtlijninNederlandsewetgevinghetlicht,ruim13maandennadeEuropesedeadline.Zeven

maandenlaterwerdvervolgensookdebelangrijkstebijbehorendegedelegeerdetechnischeregelgevingvandeEuropeseBankenAutoriteit

(EBA)vankracht.

DebelangrijkstevernieuwingvanPSD2isdatderekeninghoudergebruikkanmakenvannieuwebetaaleninformatiediensten.Daartoekrijgt

derekeninghouderhetrechtomnieuwepartijentoegangtegeventotdebetaalrekeningbijzijnbank.OnderPSD2zijnbankenverplicht

omeen‘digitaletoegangspoort’beschikbaartestellenvoorondertoezichtstaandederdepartijendiebetaalinitiatieen/ofrekening

informatiedienstenaanbieden.Dezetoegangismogelijkviahetgebruikelijketoegangskanaalvoorinternetbankierenofviaeenapartkanaal

dat(demeeste)bankenhiervoorspeciaalhebbengeïmplementeerd.WenoemenditinvaktermeneendedicatedinterfaceofAPI(application

programminginterface).DeBetaalverenigingondersteuntdevisiedatopen,speciaalvoordatlaatstgenoemdeinterfaces(API’s)debeste

garantiezijnvooreenveiligeenbetrouwbarecommunicatieviadebancaireinfrastructuurtussenderdepartijenenbetaalrekeninghouders.

Onderhetlabel‘NationaalImplementatieSupportPlatformNL’ofNISPNLheeftdeBetaalverenigingcoördinerendeenondersteunende

activiteitenuitgevoerdmettweedoelen:eenvlotteimplementatievanspecialeinterfacesvoorzowelASPSP’salsTPP’senvergemakkelijking

vanhetverlenenvanvrijstellingenvandefallbackinterfaceverplichtingdoorDNB.ViaNISPNLwaseengoededialoogmogelijktussen

belanghebbenden.

EenvandedoorPSD2voorgeschrevenregelgevendetechnischenormen(RTS),namelijkdeRTSoversterkeklantauthenticatie(dubbele

beveiliging)vereistegedurendeeenlangereperiodeinteractietussenbankenenoverigemarktpartijenomhetbredegebruikvandenieuwe

interfacesvoorrekeningtoegangtebevorderen.Specifiekvoorkaartbetalingenopafstand1blekendeRTSstrengereeisentestellendande

marktopdatmomentkonwaarmaken.DaaromisdoordeEuropeanBankingAuthority(EBA)eenmigratieperiodetoteind2020afgekondigd.

1 In Nederland gaat het in dit kader alleen om online creditcard-betalingen.





14


Europees betaalalternatief onderzocht

IndetussenperiodekunnenmarktpartijeninEuropadenoodzakelijkevoorbereidingentreffenomaandetechnischenormenopditpuntte

voldoen.Afstemmingoveraspectenvandetoepassingvandeeisenuithetnieuweregelgevendkadermetdebetrokkenbetaaldienstverleners

enbelanghebbendeeindgebruikersis,metinstemmingvanDeNederlandscheBank(DNB),georganiseerdbijdeBetaalverenigingomeen

tijdige,efficiënteenhoogwaardigetransitietebewerkstelligen.

DeinvoeringvanPSD2was,samenmetdenakendeBrexit,aanleidingvooreenhausseaanregistratiesvannieuweofuithetVerenigd

Koninkrijkverplaatstevergunningenvoorbetaaldienstverlenersin2019inNederland.Dezeontwikkelingbrachtookeenopmerkelijke

toenamevanhetaantalelektronischgeldinstellingen(egI’s)metNederlandalsthuisbasis.Erzijnbegin2020bijdeEBA139betaalinstellingen

en10EGI’sgeregistreerd2waarbijDNBdeNationalCompetentAuthority(NCA)ofteweltoezichthouderis.

Opmondialeschaaliserveelbelangstellingvoorhetbetalingsverkeerdomeinzichtbaar.Grotetechspelers,zoalsApple,Facebooken

Google,maarookAziatischegigantenalsTencentenAntFinancialinvestereninhetopbouwenvanpositiesindebetalingsverkeerketen.

InNederlandwordeneindgebruikersnunogvooralbedienddooraanbiedersvanNederlandsebodem.Globaliseringisalstrendechter

duidelijkwaarneembaar.OpEuropeseschaalheeftdeontwikkelingalgeleidtoteenreactievanbestuurdersentoezichthouders,gerichtop

hetzekerstellenvanEuropesezelfbeschikkingindezevoordeeconomiezoessentiëleinfrastructuur.Eengroepvantwintiggrotebankenis

indatkadereenonderzoekgestartnaardehaalbaarheidvaneenmogelijkEuropeesbetaalalternatief.

2 Inclusief van vergunningsplicht vrijgestelde elektronisch geld- en betaalinstellingen.





15


Voordeeindgebruikersinhetbetalingsverkeerwarenaldezeveranderingeninderegelgevingminderzichtbaar.Erwasweliswaareen

massamedialevoorlichtingscampagne‘PSD2Bankieren’vanhetMaatschappelijkOverlegBetalingsverkeer(MOB)dieNederlandse

rekeninghoudersvertrouwdmoestmakenmetdeveranderingen,maarinhetdagelijksgebruikvanbetaaldienstenzullennognietveel

Nederlandersdegevolgenvandeveranderingenhebbenopgemerkt.Dithangtenerzijdssamenmetdegoedwerkendebetaalmarkt

inNederland,anderzijdsmethetfeitdatPSD2vergunningennogmaarsindsrelatiefkortetijdverstrektworden.

Voortschrijdendedigitaliseringenversnelling

Desteduidelijkerwasvoorgebruikersdeverdervoortschrijdendedigitaliseringvanhetbetalen.Contantbetalen,bankzakendoenop

papiereneenbezoekaanhetbankkantoorverdwijnenvoorveelgebruikersinhetbetalingsverkeernaardemarge.Contactloosbetalen,

demobielbankierenappvoorbankzakenenbetaalverzoekenvoorhetafrekenentussenpersonenvoerendeboventoon.Inwinkelsworden

veruitdemeestebetalingenelektronisch–grotendeelscontactloosafgehandeld.DeBetaalverenigingenhaarledenvindenhetbelangrijk

dathetbetalingsverkeertoegankelijkblijftvoorgroependiedezeontwikkelingenmoeilijkkunnenbijbenen.Zijstaandezegroepenbijmet

bijvoorbeelddigicoaches,opleidingenenspecialehulpmiddelen.





16


Instant Payments ingevoerd na

voorbereiding in meerjarig project

NajarenvangeruchtenenspeculatieintroduceerdenverschillendebankennaeerderdemogelijkheidvoorAndroidgebruikersin2019Apple

Payvoorhunklanten.OokinNederlandkunnennuAppletelefoons,naastwearableszoalsringen,horlogesenarmbanden,gebruiktworden

voorcontactlozebetalingen.Deeerstegebruikscijferslatenziendatklantendenieuwemogelijkhedengretigomarmen.Dezeontwikkeling

wordtverderversterktdoordeinmiddelslandelijkedekkingvandecontactlozebetaaloptieopbetaalautomaten.Klantenkunnenerdaardoor

vanopaanmethun(AndroidofApple)smartphonetekunnenafrekenen.

Rekeninghoudersbijvrijwelallebankenmaaktenverdermeedatindeloopvan2019hunbetaalopdrachtendirectbijdebegunstigde

werdenbijgeschrevenenbeschikbaarkwamenvoorhetverrichtenvanbetaaltransacties,ook‘savondseninhetweekend,24uur

perdag.Dezeontwikkeling,InstantPaymentsgenoemd,hadvooraanbiedersheelwatvoetenindeaarde.Debenodigdetechnische

enprocesmatigeveranderingeninhetbetalingsverkeerwarenaanzienlijkenwerdendoorbankentotstandgebrachttijdenseen

vierjarigprojectInstantPaymentsondercoördinatievandeBetaalvereniging.Eindgebruikersaanvaarddenhetdirectbijschrijvenals

eenlogischeontwikkelinginhetverlengdevandeonmiddellijkeenvoortdurendewerkingvannetwerkdiensten,zoalsemailen

Whatsapp.ZijrealiserenzichnietaltijddatNederlandeenuniekepositieinEuropainneemtdoordekeuzeInstantPaymentsalsde

nieuwenormvooroverschrijvingenintevoeren.ElderswordtInstantPaymentsvaakalszogenoemdpremiumproductingevoerden

alszodaniggetarifeerd.





17


Tijdelijke nachtsluiting geldautomaten

Geldautomatenveelinhetnieuws

Webetalensteedsmindercontant.Hierdoorneemthetgebruikvangeldautomatenaf.Omcontantgeldtochvooriedereenbeschikbaar

tehouden,werkenABNAMRO,ING,RabobankviaGeldmaataaneenefficiënter,bankonafhankelijknetwerkvangeldautomaten.Hetzal

niemandzijnontgaandatsteedsmeergeldautomatenwordenomgebouwdtotGeldmaatautomaten,methunkenmerkendevrolijke

uitstraling.Ditprocesmoetin2021zijnafgerond.

Geldautomatenkwamenooknegatiefinhetnieuws.Zijspelenimmersintoenemendemateeenrolbijeenvormvangeweldscriminaliteit

meternstigemaatschappelijkeimplicaties.Criminelentrachtencontantgeldbuittemakendoorzichmetexplosieventoegangte

verschaffentothetbinnenwerkvandeautomaat.Deexplosievenrichtendaarbijschadeaanindeomgevingvangetroffenautomaten

metrisico’svooromwonendenenvoorbijgangers.

OmdezeontwikkelingtekerenhebbenbankenenGeldmaateind2019maatregelengetroffenomveiligheidtewaarborgen,criminaliteit

tegentegaanendetoegankelijkheidvancontantgeldtewaarborgen.Alsonderdeelvandemaatregeleniseentijdelijkenachtsluitingvan

geldautomatenafgekondigd,dieweeropgehevenzalwordenzodrapermanenteaanpassingenindeautomatenzijndoorgevoerd.Biljetten

indeautomaatwordendanonbruikbaargemaaktwanneereenplofkraakplaatsvindt.Demaatschappelijkeimpactvandenachtsluitingis

intussenzeerbeperkt,aangezienslechtszo’n2%vanalleopnamesinhetnachtsluitingstijdvakvielen,enhetpubliekebegripvoorde

noodmaatregelvolgensonderzoekhoogis.Desalnietteminishetstrevenzospoedigmogelijkeeneindetemakenaandetijdelijkenachtsluiting.





18


Betrouwbaaridentificerencruciaalvoorvertrouweninonlinedienstverlening

Hoebeterweinstaatzijndeanderondubbelzinnigteidentificerenindedigitalewereld,destemeerhetvertrouwentoeneemttussen

partijendieonlinemetelkaarhandelen.Ditstimuleertdeonlinedienstverlening.Ineenaantallanden,zoalsNoorwegen,Zwedenen

Denemarken,werkenbankenenoverhedensamenbijhetbiedenvanonlineidentiteitsoplossingen.InNederlandkanhetoverheidsmiddel

DigiDalleenvoorhetinloggenbijdeoverheidwordengebruikt,terwijlhetbedrijfslevenalleengebruikkanmakenvanparticuliere

middelenzoalsiDINeneigenaccountsmetwachtwoordensystemen.Hetgebruikvandezemiddeleninhetoverheidsdomeinwordt

geregeldindeWetDigitaleOverheid,diebegin2020indeTweedeKamerisaangenomen.Deverwachtingisdatveiliginloggeninhet

particulieredomeintoteendoorbraakzalleiden.DitkomtdeveiligheidenbetrouwbaarheidvandigitaalNederlandtengoede.Bekijkhierde

afleveringvanbetaalTVoveridentiteit.






19


De rol van contant geld is

nog niet uitgespeeld

Dialoogmettoonbankinstellingeninnieuweopzet

Deverbindingmetstakeholdersrondomontwikkelingeninhetbetalingsverkeerisin2019voortgezet.DeBetaalverenigingorganiseerde

diversestakeholderbijeenkomsten,specifiekovergiraleonderwerpenenInstantPayments,overveiligheid,overPSD2enoverkaart

betalingen.Hetoverlegmettoonbankinstellingenkreegeenandereopzet.Totenmet2018troffentoonbankinstellingenenbankenelkaar

indeoverleggenvandeStichtingBevorderenEfficiëntBetalen(SBEB).Metdefeestelijkeopheffingvandestichting,eind2018,isde

dialoogvoortgezetonderdeparapluvandeBetaalvereniging.Nogaltijdneemtefficiëntbetalentoeinwinkels,horecaenookelders

aandetoonbank.Deambitieisverlegdnaareenefficiëntaandeelvan75%elektronischebetalingendatin2025bereiktzoumoeten

worden.VertegenwoordigersvantoonbankinstellingenendeBetaalverenigingleidendieontwikkelingingezamenlijkoverlegingoede

banen,inclusiefdeafnemenderolvoorcontantgelddiedatmetzichmeebrengt.Hieroverishetgedeeldestandpuntdatdezerolondanks

afnemendevolumesnoglangnietuitgespeeldis.Ookcontantgeldmoettoegankelijkenbeschikbaarblijven.DeBetaalverenigingparticipeert

ineenMOBtaskforcediedein2015opgesteldevisieopcontantgeldherziet.Derapportagezalindeloopvan2020verschijnen.

Coronacrisis

Sindsmaart2020staathetleveninhettekenvandecoronacrisis.Aanbiedersvanhetbetalingsverkeerbesloteneenbijdrageaande

strijdtegendeverspreidingvanhetvirusteleverendoorzoweldecumulatievelimietalsdetransactielimietvoorcontactloosbetalente

verhogen.Decoronacrisishadvoorhetbetalingsverkeerinalgemenezinalsgevolgdathettotaleaantaltransactiesaandetoonbankenhet

aantalgeldopnamesdaalde,terwijlhetaantalecommercetransactiestoenam.Aandetoonbankwasdaarnaasteenverschuivingtezien

vancontantebetalingennaarcontactlozeelektronischebetalingen.

DeBetaalverenigingheeftindiverseuitingengewaarschuwdtegenphishingmethetcoronavirusalssmoes.Verderheeftzijopdewebsite

eninhetspecialeCoronabulletinvoorledendeontwikkelingenbijgehouden.





20


Herinrichtingoverlegmetbetaalinstellingen

EenbelangrijkoverlegorgaanbinnendeBetaalverenigingisdeAdviesraad.Dezeraadadviseertdedirectiegevraagdenongevraagd

overhetbeleidendewerkzaamhedenvandevereniging.DebetaalinstellingenzijnmetéénzetelvertegenwoordigdindeAdviesraad.

Geletoptoenemingvanhetaantalledenbetaalinstellingenmethuneigenspecifiekevraagstukken,isin2019besloteneenapart

overlegorgaanvoorbetaalinstellingeninterichten.Ditfunctioneerttotgrotetevredenheidvandedeelnemersenbevorderteen

effectievereinbrengvandebetaalinstellingenindeAdviesraad.OverigenszijnalsindsdeoprichtingvandeBetaalverenigingde

betaalinstellingenookmetéénzetelvertegenwoordigdinhetbestuurvandevereniging.





21


Activiteiten-Toonbankbetalingsverkeer

Elektronischbetalenvakermettelefoonenwearables›

Campagnesenvoorlichting›

Bereikbaarheidcontantgeld›





22


Tweederde van alle toonbank-

betalingen is elektronisch

Activiteiten-Toonbankbetalingsverkeer

Hetelektronischbetalenaandetoonbankblijft,nadeintroductiealweerbijna30jaargeleden,toenemen.Hetaandeelsteegookditjaar

tenopzichtevancontantebetalingen.Gemak,efficiëntieenveiligheidzijndebelangrijkstedriversvoorditsuccesenkenneneenbreed

draagvlakbijallepartijendiebetrokkenzijnbijhettoonbankbetalingsverkeer.Daarbijisdemogelijkheidommetcontantgeldtekunnen

blijvenbetaleneenbelangrijkpuntvanaandacht.Hieroverisveelvuldigoverlegmetallestakeholdersinhettoonbankbetalingsverkeer.

In2019namhetpinnenmet8,9procenttoe.Hetaandeelelektronischebetalingenaandekassaliepoptot67procent(2018:63procent).

Dezegroeiisopmerkelijkenlooptvooropheteerderopgesteldeschemawaarbijvoorelektronischbetalenper2022eenaandeelvan70

procentenper2025eenaandeelvan75procentbeoogdwordt.Degrootstegroeizat,netalsin2018,inhetcontactloosbetalenvan

kleinebedragen.Hettotaleaantalelektronischetoonbankbetalingenbedroegin20194,7miljard(2018:4,3miljard).Deomzetvandebit

encreditkaartbetalingenin2019wasruim€119miljard.

Indeonline factsheetoponzewebsitezijnnogveelmeerfeitenencijferstevinden.



https://factsheet.betaalvereniging.nl/




23


Meer dan 3 miljard contactloze

betalingen in 2019

NagenoegallebetaalterminalsinNederlandacceptereninmiddelscontactlozebetalingen.In2019werdenerintotaal3,04miljardcontact

lozebetalingenuitgevoerdaanNederlandsekassa’s(2018:2,3miljard).Hiermeewaseenbedragvan€51,3miljardgemoeid.Aanheteinde

vanhetjaarwas69procentvanalleelektronischebetalingenaandekassacontactloos(2018:56procent).Naasthetvervangenvanmet

namekleinerecontantebetalingen,wordenooksteedsvakerbedragenbovende25eurocontactloos(metpincode)betaald.

ElektronischbetalenvakermettelefoonenwearablesUithetpinperceptie onderzoek 2019blijktdatdealgemenewaarderingvoorpinmeteen8,1zeerhoogis,netalsineerderemetingen.

Inmiddelszijnconsumentengewendcontactloosafterekenen.Allecontactlozepinvormenwordendoordegebruikerspositiefgewaardeerd.

Dewaarderingvoorcontactloosbetalenmetdepasisgestegenvaneen6,5in2015naar7,9in2019.



https://www.pin.nl/wp-uploads/2019/11/Infographic-Pinperceptie-2019.pdf

https://www.betaalvereniging.nl/actueel/nieuws/pinkosten-verder-omlaag-door-contactloos-betalen/





24


Geld terug via Retourpinnen

blijft toenemen

Naastpinencontantebetalingenwordtaandetoonbankgebruikgemaaktvancreditcards,cadeaukaarten,tankpassen,gesloten

betaalsystemenennieuwebetaaloplossingenzoalszoalsPayconic,Tikkieenanderebetaalverzoeken.Dezeanderebetaalmiddelenzijnin

hetlichtvanderuimzevenmiljardtoonbanktransacties,netalsineerderejaren,bescheideninaantal.

Elektronischebetalingenwordennaasthetgebruikmetdebankpasofcreditcard,steedsvakermetanderedevicesgedaan.Ditkunnen

wearableszijnzoalsringenensmartwatcheswaarmeejekuntbetalen,maarhetgaatvooralomhetgebruikvandemobieletelefoon

metNFC.Androidgebruikerskondenditbijdemeestebankenalvanaf2016.In2019hebbendedriegrootbankenenbunqditook

mogelijkgemaaktvooriPhonegebruikersviaApplePay.ApplePayheeftinbelangrijkematebijgedragenaandeenormegroeivanmobiele

contactlozebetalingen;van14miljoenin2018naar116miljoenin2019.Aanheteindevan2019werdongeveer10procentvanalle

contactlozebetalingenmeteensmartphoneofwearableafgerekend.

Bijhetretournerenvaneenaankoopaandetoonbankontvangtdeconsumentsteedsvakerhetgeldelektronischterugopdebetaalrekening

metbehulpvanRetourpinnen.DrieNederlandsegrootbankenbiedenRetourpinnenaanvoorhunzakelijkeklanten.Retourpinnenisvooral

populairindenonfooddetailhandeleninsituatieswaarinborgmoetwordenterugbetaald.HetaantalRetourpintransactiesisin2019

metruim44procentgestegentotruim6miljoentransacties.Hetgemiddeldebedragwas€50,.

CampagnesenvoorlichtingDecampagne‘Contactloosbetalen,’tiszogepieppieppiept’isookin2019ingezetenrichttezichvooralopconsumentendienogniet

contactloosbetalen.Naastdetvcommercialisonlineadvertisingingezetomookdesteedsmindertelevisiekijkende2534jarigen

tebereiken.Specialelandingspagina’sopwww.pin.nlgavenconsumentenmeerinformatieenuitlegovercontactloosbetalenmetde

betaalpas,wearable,mobieletelefooninhetalgemeenenApplePay.Verderwarenerpromotieactiviteitenvoorpinbetalingenmetde

ambulantehandelenopderadio.





25


Een animatie over de pinketen

staat op de website

Omalhetpinverkeeringoedebanenteleiden,iseenbetrouwbaar systeemeeneerstevereiste.DeBetaalverenigingkrijgtregelmatig

devraagvanjournalisten,studentenengeïnteresseerdeconsumentenhoedepinketenwerkt.Daaromwerdin2019eenanimatiegemaakt.

BereikbaarheidcontantgeldOmdebeschikbaarheidenbereikbaarheidvancontantgeldbetaalbaartehouden,hebbendriebanken(ABNAMRO,INGenRabobank)

hungeldautomatenondergebrachtindegezamenlijkeondernemingGeldmaat.Opdezemanierkan,ondanksafnemendgebruik,de

maatschappelijkeafspraakdatbinneneenafstandvan5kilometerhemelsbreedgeldkanwordenopgenomenbijeengeldautomaat

beterwordengewaarborgd.Injuni2019isdeeersteGeldmaatgeplaatst,in2021zullenalleautomatenvandedriegrootbankenzijn

vervangen.Geldmaatzalookgezamenlijkesealbagenmuntrolautomatenplaatseneninwinkelsgeldautomatenwaarbijmedewerkers

aanwezigzijndiedesgewenstklantenkunnenondersteunen.



https://www.pin.nl/ondernemer/hoe-acceptant/hoe-pinbetaling/

https://www.pin.nl/ondernemer/hoe-acceptant/hoe-pinbetaling/



26


In2015heefthetMaatschappelijkOverlegBetalingsverkeer(MOB)eenrapport‘VisieopContantGeld’uitgebracht.Sindsdienishetgebruik

vancontantgeldverderafgenomenenkreegdehiervoorvermeldesamenwerkinginGeldmaatgestalte.IndeTaskforceContantGeldvan

hetMOBwordtdaarommetdebelangrijkstestakeholdersgewerktaaneenherzieningvanhetrapport.Hetrapportwordtindeloopvan

2020gefinaliseerd.





27


Activiteiten-Onlinebetalen

Weersterkegroeionlinebetalenine-commerce›

QR-codesinopmars›





28


Merendeel van de online

transacties gaat via de telefoon

Activiteiten-Onlinebetalen

Bijonlinebetalenwordtalsnelgedachtaanbetalingenbijwebwinkels.Ookbuitendeecommercewordenveelonlinebetalingen

gedaan.VooriDEAL(intotaalin2019667miljoentransacties)zelfsmeerdanindeecommerce,namelijkongeveerdriekwartvande

transacties.Ookvanhetaantalonlinecreditcardtransacties(intotaal115miljoenin2019)wordteendeelbuitendeecommercegedaan.

EenkwarteeuwnadeintroductieinNederland,heefthetonlinewinkeleneensignificantepositieverworven.Zodoenruim13,5miljoen

Nederlandersjaarlijksintotaal258miljoenonlineaankopen.iDEALiseenbelangrijkeaanjagergeweestvanhetsuccesvande

ecommerce,tekentWijnandJongenopinzijneind2019verschenenboek’25 jaar online winkelen in Nederland’.

Eenbelangrijkeontwikkelingvandelaatstejarenisdatsteedsmeeronlinebetalingenvanafdemobieletelefoonwordengeautoriseerd.

Currencebrachteenpersberichtover2019uitwaarinwordtgestelddatmaarliefstachtvandetieniDEALbetalingeneind2019via

detelefoongingen.






29


Webwinkels bieden meer

betaalmethoden aan

KijkhiervoordefactsheetvanCurrence.

WeersterkegroeionlinebetaleninecommerceIn2019is26procentvanallebestedingen(goederenendiensten)inhetonlinekanaalgedaan.Nederlandseconsumentenbesteeddenin2019

25,8miljardeuroindeecommerce.Deonlinebestedingenaangoederenendienstenlatenhiermeeeengroeizienvan7procenttenopzichte

van2018.DitblijktuitonderzoekvanThuiswinkel.orgnaardeonlineconsumentenbestedingen3.Ophetinternetisdeverscheidenheidaan

betaaloplossingengroterdanaandetoonbank.In2019wasereenopvallendetoenameinhetgemiddeldeaantalbetaalmethodendat

webwinkelsaccepteren.Accepteerdein2018eengemiddeldewebwinkelnog3,7betaalmiddelen,in2019isdatgestegennaar4,2.Bijleden

vanThuiswinkel.orgisdatzelfs6,2.

OpvallendisverderdathetaanbodvandebetaalmogelijkheidiDEALforsisgestegen.AllegrotewebwinkelsaccepterenaljareniDEAL.

NuookhetmerendeelvandekleineNederlandsewebshopsdatdoen,steegdetotaleacceptatievan74procentin2018naar90procent.

iDEALvervingmetnamedeoverschrijvingalsbetaalmogelijkheid.Creditcardswordengeaccepteerddoor30procentvandeNederlandse

webwinkels,PayPaldoor54procent.Daarnaastwordenverschillendebetaalmiddelenvoorachterafbetalengeboden,zoalsAfterpay,Klarna

enrembours.Klarnalietdegrootstestijgingzien:van3procentin2018naar9procentin2019.Webwinkelierskiezenbetaalproductenop

basisvandeprijsdiezijervoormoetenbetalen,hetgebruiksgemakvoordeklantenhetbereikvanhetbetaalproduct.

3 Thuiswinkel.org eCommerce Payment Monitor 2019.



https://www.currence.nl/nieuws/acht-van-de-tien-ideal-betaling-eind-2019-via-mobiele-app/

https://www.currence.nl/nieuws/acht-van-de-tien-ideal-betaling-eind-2019-via-mobiele-app/



30


Apple Pay nog weinig gebruikt in

de e-commerce in Nederland

Alshetgaatomgebruikvangenoemdebetaalmiddelen,danwordenveruitdemeesteaankopenbijNederlandsewebwinkels

afgerekendmetiDEAL(marktaandeelvaniDEALbinnendeecommercein2019:60procent).Daarnaastrekendenconsumentenaf

metcreditcards(marktaandeel:9procent),PayPal(marktaandeel:5procent)ofeenachterafbetaalmethode.MetnamebijPayPal

valtopdatdezebetaalmethodebreedwordtaangebodendoorwebwinkels,maardoorconsumentenslechtsopbescheidenschaalwordt

gebruikt.

DeintroductievanApplePayinNederlandin2019heefttotnutoevoornamelijktotmeercontactlozemobieletransactiesaande

toonbankgeleid.Hierdoorkwambetalenmeteenmobieletelefoonnajarenindestartblokkentehebbengestaanpasechtvande

grond.ApplePaykanookgebruiktwordenindeecommerce,maarishiervoortotnutoenognietpopulair.

QRcodesinopmarsDoordatconsumentensteedsmeergewendrakenaanonlinebetalenenviahunmobieletelefoontoeganghebbentotonlinebetaal

middelen,zijneraleenaantaljareninitiatievenomonlinebetalenookindefysiekewereldteintroduceren.EeniDEALbetaallink4op

eenfactuurisalingeburgerd,maardelaatstejarenstijgenmetnamedeinitiatievenomeenbetalingoptestartenviaeenQRcode.

DeQRcodeisinAziëaljarensuccesvol.WeChatPayenAliPaymakenhiervangebruikvanombetalingeninveelverschillende

situatiesoptestarten,ookinwinkels.

GeïnspireerddoordepraktijkinAzië,poogdendiverseaanbiedersdeQRcodein2019ookinNederlandteintroducerenalsalternatief

vooreenpinbetalingaandetoonbank.Datblijkteenmoeizameonderneming.InNederlandisdebetaalinfrastructuurinwinkelsal

dermategeoptimaliseerddathetlastigiseeninnovatieteintroducerendieklantengoedkoperensnellerlaatafrekenenofdieopeen

anderemaniermeerwaardebiedt.

4 De Betaalvereniging heeft hiervoor een sjabloon Betaalinstructie ontwikkeld.



https://www.betaalvereniging.nl/betalingsverkeer/giraal-betalingsverkeer/betaalinstructie/sjablonen-betaalinstructie/



31


Goede doelen-organisaties zetten

QR in als extra betaalmogelijkheid

Meer initiatieven voor online betalen

in een fysieke omgeving verwacht

DeQRcodebewijstechterwelmeerwaardeinspecifiekegebruikssituaties.ZogebruiktAlbertHeijneenQRcodeomtebetalen

voordeboodschappendiethuiswordenafgeleverd.IndezorgprintInfomedicseenQRcodeopfacturenwaardoordeklantopeen

betaalpaginaterechtkomtennietzelfallerleigegevenshoeftovertetypen.Ditleidtdoorgaanstotsnellerebetalingvandefactuur.

VerderomarmdengoededoelenorganisatiesmassaaldeQRcodeombijcollectesdegroeiendegroepdonateurstebedienen

diegeencontantgeldinhuisheeft.DefondsenexperimenteerdenmetverschillendeQRcodebetaalmethoden,maarzagendat

donateursvooralmetiDEALQRbetaalden:in2019steeghetaantaldonateursdatgebruikmaaktevaneeniDEALQRcodevan

40.000naar126.000.DeStichtingCollecteplanheeftaangekondigdin2020nogforseropditbetaalmiddeltezulleninzetten.

Erzijnnogmeervoorbeeldenvaninitiatievendieonlinebetalenmogelijkmakenineentoonbankomgeving.Bijdiversetankstationskan

eenklantmetdeease2payapptankenendirectbetalenaandepompmeteenonlinebetaalmiddelzondergebruiktemakenvaneen

betaalautomaat.Decathlonsteltdeklantinstaatommeteenspecialeapp(Scan&Go)degekozenproductentescannen,tebetalen

meteenonlinebetaalmiddelenzonderhindernissendewinkelteverlaten.IndehorecaheeftleveranciervankassasystemenEijsink

hetBooqconceptgeïntroduceerdendaarvooreenHorecavaInnovationAwardgewonnen.NahetscannenvaneenQRcodeoptafel

kaneenklantmetzijntelefoonzijnbestellingplaatsenendirectafrekenenmetverschillendeonlinebetaalmiddelen.Datbetekentdat

erminderpersoneelnodigisopeenterrasendatklantennietmeerhoeventewachtenvoorhetopnemenvandeorderofhetbetalen

daarvan.DeBetaalverenigingverwachtin2020meervanditsoortinitiatieven.





32


Activiteiten-Giraalbetalingsverkeer

InfrastructuurvoorInstantPaymentssoepelingevoerd›

Overstapservicenaarnieuwsysteem›

PapierenopdrachtenenAcceptgiro’sverderophunretour›

Laatste10cijfersvanNLIBANvanaf2020nietmeerlostegebruiken›





33


Negen miljoen girale

betalingen per dag

Activiteiten–Giraalbetalingsverkeer

Ingiraalbetalingsverkeergaatveelgeldom.Deverwerkingdaarvangeschiedtbetrouwbaar,snelenveilig.Uitcijfers van DNBoverhet

retailbetalingsverkeerblijktdatjaarlijksruimdriemiljardgiralebetalingenwordenverwerkt.Datzijnoverboekingen,incasso’senaccept

girobetalingen.Eenbelangrijkdeelvandegiralebetalingenzijnbatchbetalingenaangeleverddoorzakelijkepartijen,voorbijvoorbeeld

salarisbetalingen,toeslagenenuitkeringen.Diegaanallemaalelektronisch.Zoomenweinopdeenkelvoudige overboekingen,danzijndater

totaalruim1miljard.Daarvangaatbijnaallesvolledigelektronisch,ookalbestaatdemogelijkheidvanpapierenopdrachtverstrekkingnogsteeds.

InfrastructuurvoorInstantPaymentssoepelingevoerdNajarenvanvoorbereidingdoorbanken,afstemmingmetstakeholderseneenstrakkeregieopdeinvoeringdoorprojectmanagement

vanuitdeBetaalvereniging,isdeinfrastructuurvoorInstantPaymentsnudebasis(het nieuwe normaal)voorhetbetalingsverkeerin

Nederland.BetalingenviademobielebankappenhetinternetbankierenwordeninmiddelsvolledigviaInstantPaymentsafgehandeld.

MetInstantPaymentswordteenbetaalopdrachtdirectverwerktenbijgeschrevenopdebetaalrekeningvandebegunstigde.Ookalsdeze

eenrekeningbijeenanderebankheeft.DatkanbijeenNederlandsebankzijn,maarookeldersindeSingleEuroPaymentsArea(SEPA).

MetdeinvoeringvanInstantPaymentsisnietalleendirectbetalenmogelijkgeworden,denieuweinfrastructuurisookcontinubeschikbaar,

24uurperdag,365dagenperjaar.Dusookinhetweekendenopfeestdagenwordenbetaalopdrachtendirectverwerktenkande

begunstigdedirectoverhetgeldbeschikken.



https://statistiek.dnb.nl/downloads/index.aspx#/details/retailbetalingsverkeer-jaar/dataset/2c16d665-f7a1-4491-96d5-80e04bd506d3/resource/8e34c8f2-d7cb-455b-b7ab-87c17a063528

https://factsheet.betaalvereniging.nl/#giraal-bealen



34


Stapsgewijs naar meer dan 200 miljoen

Instant Payments in 2019

DeinvoeringvanInstantPaymentsisgestartinmaart2019.Vervolgensisstapsgewijsopgeschaaldnaaralleenkelvoudigebetaal

opdrachtendieonlineofviademobieletelefoonwordengegeven.NederlandisdaarmeebinnenEuropakoploperinhetverwerkenvan

InstantPayments.In2019zijnmeerdan200miljoeninterbancairebetalingeninNederlanddirectverwerktenbijgeschrevenopde

betaalrekeningvandebegunstigde.Ditisbovenopdebetalingentussenrekeninghoudersbijdezelfdebank;dezewerdenalgeruimetijd

directafgehandeld.

InNederlandwordenInstantPaymentsbinnenvijfsecondenverwerktvanbetalernaarontvanger.Daarmeeisdemaximumverwerkings

tijdkorterdandeEuropesestandaard,dieeenafhandelingvanmaximaaltiensecondentoestaat.OokisertussendeNederlandsebanken

geenmaximumgemeenschappelijkgrensbedragperbetalingafgesproken.Bankenbepalenzelfdelimietvoorhetbedragdatper

betalingkanwordenovergemaakt.DaarmeeishetgebruikruimerdandeEuropesestandaarddienunoguitgaatvaneengrensbedrag

van€15.000,5.DescherpereNederlandsenormvoormaximaleverwerkingstijdenhet(technisch)ongelimiteerdemaximumgelden

alleenvoorbankendiedeelnemenaandeaanvullendeafsprakendaarvoor;alledeelnemendebankenkunnenookdetransactiesdie

voldoenaandeEuropesevereisten(EPC SCT Inst Rulebook)verwerken.

5 De Europese grens zal in juli 2020 worden opgetrokken naar € 100.000,-.



https://www.europeanpaymentscouncil.eu/what-we-do/sepa-payment-schemes/sepa-instant-credit-transfer/sepa-instant-credit-transfer-rulebook



35


Banken bieden Instant Payments

standaard aan

Majeure prestatie van de

Nederlandse banken

DeovergangnaarInstantPaymentsendaarmeegepaardgaandeopenstellingvan24/7/365iseenfundamenteleveranderingin

deinfrastructuurvoordeverwerkingvaninterbancairebetalingen.Decombinatievaneengemeenschappelijke,interbancaire

aanpak,strakkeregie,uitgebreidtestenengeleidelijkeinvoeringheeftertoegeleiddatdeInstantPaymentsinfrastructuurvanaf

deintroductiestabielenbetrouwbaarwerkt.HetbredegebruikinNederlandkomtookdoordatdeNederlandsebankenInstant

Paymentsalsdestandaardaanbiedenaanhunklanten.DatwilzeggendatalsdebegunstigdebankInstantPaymentskanverwerken,

deverwerkingalsInstantPaymentplaatsvindt.

Bekijkaflevering3vanbetaalTV.DaarinvertellenSandraPeute(ABNAMRO)enEvelienWitlox(ING)waterallemaalgeregeldmoest

wordenbinnenhunbankvoordatInstantPaymentseenfeitwas.

Desoepeleintroductie,hetsnelgegroeidegebruikendebetrouwbarebeschikbaarheidvan24/7/365directafhandelenvanbetaal

opdrachteniseenmajeureprestatievandeNederlandsebanken.Metdebankendieeind2019InstantPaymentsaanboden,tewetenABN

AMRO,Knab,ING,RabobankendeVolksbank(SNS,Regiobank,ASN),kanhetgrootstedeelvandeNederlandsebetaalrekeninghouders

(>95%)InstantPaymentsinitiërenenontvangen6.Voorzienwordtdatindeloopvan2020meerbanken7zullenaansluitenopdeInstant

Paymentsinfrastructuur.

6 Ook Bunq ondersteunt Instant Payments maar vooral van en naar diverse buitenlandse banken. Binnen Nederland kan Bunq voorlopig alleen Instant Payments uitwisselen met ABN AMRO.

7 Triodos, BNG Bank en de Nederlandse Waterschapsbank bijvoorbeeld.







36


Nieuwe toepassingen Instant

Payments verwacht

VastgesteldkanwordendatdeNederlandseconsumentenookzakelijkepartijensnelgewendzijngeraaktaanhetnieuwe normaal.

Daarmeeiseeneindegekomenaandefeestdagenenweekendsluitingenwordenbetalingeniederedagennachtverwerkt.Inmiddels

wordter,bijvoorbeeldbijleveringenaanhuis,opvertrouwdwordtdateraltijdendirectgiraalbetaaldkanworden.DaarmeeisInstant

Paymentsinspecifiekegevalleneenalternatiefvoorhetgebruikvaneenmobielpinapparaat.

InNederlandisInstantPayments,zoalsgezegd,breedenvooralgemeengebruikbeschikbaar.GrensoverschrijdendeInstantPayments

binnenEuropazijnnognietopgroteschaalmogelijk.Deintroductieinanderelandenvarieert.Sommigelandenkenneneenbreed

bereikvoorinkomendebetalingen,maarbieden(nog)nietdemogelijkheidomditsoortbetalingenookteinitiëren.Inanderelanden

isdebereikbaarheidvoorInstantPaymentsmeerperbankingericht,aldannietmetdemogelijkheidomInstantPaymentopdrachten

tekunnenlatenuitvoeren.IndiegevallenwordtInstantPaymentsvaakalseenpremiumbetaalproductgepositioneerdmeteen

specifieke,hogere,tarifering.

HetgebruikvandeInstantPaymentinfrastructuurzalinNederlandverdertoenemenzodraookanderekanalen,naastonlineenmobiel,

overgaan.ZozullenbulkbetalingenoptermijnenstapsgewijsalsInstantPaymentsverwerktgaanworden.DeBetaalverenigingverwacht

datmarktpartijensteedsmeernieuwetoepassingenvoorInstantPaymentsontdekken,waardoorInstantPaymentsverderzaluitgroeien

totdenieuwenormvoorhetgiralebetalingsverkeer.

OverstapservicenaarnieuwsysteemDeOverstapserviceisin2004vanstartgegaanomhetbetalingsverkeervaneenklantmakkelijkovertezettenvandeoudebank

naardenieuwebank.Deserviceleidtdertienmaandenlangbijenafschrijvingenvandeoudebetaalrekeningdoornaardenieuwe

betaalrekeningbijeenanderebank.Ookwordenbedrijvendieincasso’salsbetaalmiddelgebruikenautomatischvoorafgeïnformeerd

overdegewijzigdebetaalrekening,zodatdeincassoopdenieuwebetaalrekeningplaatsvindt.





37


Nieuw systeem voor de

overstapservice

In2019maakten66.000consumentenenbedrijvengebruikvandeOverstapservice.Dedalingtenopzichtevan2018(91.000)komt

doordatindatjaareeneenmaligemigratievaneengrootaantalrekeningen,wegenshetbeëindigenvandedienstverlening,decijfers

opstuwde.DezemassaleoverstapisondersteundmetdeOverstapservice.Gecorrigeerdvoordezeuniekesituatieishetaantalgebruikers

vandeoverstapservicein2019inlijnmetdeaantallenvandejarendaarvoor.

In2019isgestartmethetontwikkelenvaneennieuwsysteemvooreennogbetereoverstapsservicewaarbijdebetalermeteeninzijn

onlinebankieromgevinggeïnformeerdwordtdatdebegunstigdeeennieuwrekeningnummerheeft.Verderkrijgeneindgebruikersvan

steedsmeerbankendemogelijkheidomgebruiktemakenvandeoverstapservicedigitaalaangeboden.

PapierenopdrachtenenAcceptgiro’sverderophunretourBetaalopdrachtenwordeninNederlandbijnavolledigdigitaalaangeleverd.Zakelijkerekeninghoudersdoenditalvoorhonderdprocenten

consumentenleverennogmaarbijna1procentvanhunbetalingenoppapieraan.Hetleeuwendeelvandeverwerktepapierenbetaal

opdrachtenbestaatuitAcceptgiro’s.



http://www.overstapservice.nl



38


In 2019 zijn nog maar 8,7 miljoen

papieren Acceptgiro’s verwerkt

Organisatieslatenhunfacturenen/ofbetaalverzoekenechtersteedsmindervaakvergezeldgaanvaneenpapierenAcceptgiro.In

plaatsdaarvanbiedenzijanderebetaalmethodenaan.Voorbeeldenhiervanzijno.a.deuniforme Betaalinstructiediedigitaalenook

perpostkanwordenverzondenenandere,efficiënteelektronischebetaalwijzen,zoalsautomatischeincasso,digitalebetaalverzoeken

en/ofiDEALbetalingenmetQRcodes.In2019ishetaantalverwerktepapierenAcceptgiro’stenopzichtevan2018danookverder

gedaaldmet21procenttot8,7miljoen.Dezesterkedalingisinlijnmetdievandejarendaarvoor.

Laatste10cijfersvanNLIBANvanaf2020nietmeerlostegebruikenIndeloopvan2020gaandeNederlandsebankenzelfdelaatstetiencijfersvaneenuittegevennieuwIBANbepalen.Totopheden

wordendielaatstecijfersnogtoegewezenvanuiteencentraleNederlandsevoorraadunieketiencijferigenummers,dieaandezogeheten

elfproef8voldoen.Daarkomteeneindeaan,waardoordelaatstetiencijfersvanhetNederlandseIBANtegelijkbijverschillendebanken

kunnenvoorkomen.WelblijftiederNederlandsIBANvanachttiencijfersenlettersuniek.BovendienvoldoenallegeldigeIBANsaande

zogehetenModulo97controle9.

8 De elfproef (11-proef) is een test die in het Nederlandse elektronische betalingsverkeer werd uitgevoerd op negen- en tiencijferige Nederlandse bankrekeningnummers, voor de invoering van het IBAN, om te controleren of het rekeningnummer een geldige syntax heeft.

9 Van een IBAN kan met een algoritme (de zogeheten Modulo 97 check) vastgesteld worden of het een geldig rekeningnummer is.



https://www.acceptgiro.nl/makkelijker-betalen-met-betaalinstructie/

https://nl.wikipedia.org/wiki/International_Bank_Account_Number

https://www.betaalvereniging.nl/betalingsverkeer/giraal-betalingsverkeer/acceptgiro/



39


Geen uitgifte meer van unieke

nummers vanuit een centraal punt

NederlandseIBANsvanachttiencijfersenlettersmogendaaromnietmeerwordenafgekapttotdelaatstetiencijfers.Omgekeerdmogenoude

NederlandserekeningnummersvantiencijfersofmindernietmeerautomatischwordengeconverteerdnaarvolledigeIBANs.Gebeurtdat

toch,dankunnenerfoutenontstaanbijhetverwerkenvanbetaalopdrachtenvanwegehetafschaffenvandeuniciteitvandetiencijfers.

DezeveranderingheefthaargrondslagindeinternationaleIBANstandaard,dietotophedeninNederlandnietvolledigwerdtoegepast.

HiermeesluithetNederlandsebetalingsverkeerdusvolledigaanopdeinternationaleIBAN13616standaard.

Dewijzigingheeftgeengevolgenvoorparticulierebetaalrekeninghouders:erverandertnietsaanbestaandeIBANs.Zakelijkepartijen

diehunsystemenmetdeinvoeringvanIBANin2014slechtsbeperkthebbenaangepast,wordenmogelijkwelgeraakt.Ditonderwerpis

uitgebreidtoegelichtenbesprokeninhetGiraleStakeholderforumvandeBetaalvereniging.Uiterlijkeind2019diendenallebetrokkenen

hunadministratietehebbenaangepastvoorhetgebruikvanvolledigeIBANs.





40


Activiteiten-Stabiliteitbetaalketens

Nauwelijksnogstoringeninhettoonbankbetalingsverkeer›

Hogebeschikbaarheidinternetbankierenenmobielbankieren›





41


Drie landelijke pinstoringen in 2019

Activiteiten–Stabiliteitbetaalketens

NauwelijksnogstoringeninhettoonbankbetalingsverkeerOokin2019wasdebeschikbaarheidvandepinketenhoog,namelijk99,89procent.Maatregelenvanbanken,deelsingegevendoor

wettelijkebeschikbaarheidseisen,envanwinkeliersvoorpinbetalingenindeafgelopenjarenhebbenhieraanbijgedragen.DeBetaalvereniging

publiceertophaarwebsitedebeschikbaarheidvandepinketen.

Hetaantalstoringenisduidelijkteruggelopen,vandertienstoringenin2011naardriein2019.Tweedaarvanbetroffenproblemenmethet

internet,waarvooralondernemerszonderdoordeBetaalvereniginggecertificeerdedatacomlijnenlastvanhadden.Deanderemeldingbetrof

eenstoringbijKPN,waaruitsluitenddefilialenvanAholdveelhindervanondervonden.Destoringenin2019haddeneenrelatiefbeperkte

impact,zijhetdatelkestoring,hoekleinook,eréénteveelis.Hetgebruikvangecertificeerdedatacomlijnenverkleinthetrisicoopstoringen.



https://www.betaalvereniging.nl/betaalproducten-en-diensten/pinnen/datacommunicatie/

https://www.betaalvereniging.nl/betaalproducten-en-diensten/pinnen/datacommunicatie/



42


Beschikbaarheid van internetbankieren

en mobiel bankieren was 99,8 procent

HogebeschikbaarheidinternetbankierenenmobielbankierenDebeschikbaarheidvaninternetbankierenenmobielbankierenvoorhetpubliekwasin2019wederomhoog,dankzijinspanningenvan

bankenonderanderedoorhetopschalenvandecapaciteit.Hetbeschikbaarheidspercentage(primetime)wasgemiddeld99,8procent.

Datisietsbeterdanin2018,toendebeschikbaarheidruim99,7procentwas.

DehierbovenvermeldebeschikbaarheidscijfersvaninternetenmobielbankierenpubliceertdeBetaalverenigingelkkwartaalophaar

website.

Vanaf2015wordenookbankspecifiekebeschikbaarheidscijfersgepubliceerd.Hiervoorverstrekkendezevendeelnemendebanken

maandelijksinformatieoverdebeschikbaarheidvanhunsystemenvoorinternetbankierenenmobielbankieren.Verderpubliceert

deBetaalverenigingineendashboardookrealtimeinformatieoverdebeschikbaarheidvaninternetenmobielbankierenop

https://beschikbaarheid.betaalvereniging.nl/.Hierdoorkunnengebruikerssnelcontrolerenoferlandelijkietsaandehandisofdatzij

defoutdichterbijhuismoetenzoeken(modemstuk?Wifinetwerkslecht?)alszeproblemenmetinternetofmobielbankierenhebben.



https://www.betaalvereniging.nl/betaalproducten-en-diensten/beschikbaarheid-internet-en-mobiel-bankieren/

https://beschikbaarheid.betaalvereniging.nl/

https://www.betaalvereniging.nl/betaalproducten-en-diensten/beschikbaarheid-internet-en-mobiel-bankieren/



43


Activiteiten-Veiligheidbetalingsverkeer

Samenwerkingendeleninformatie›

Voorlichting›

Fraudecijfers2019›

Overigeactiviteiten›





44


Activiteiten–Veiligheidbetalingsverkeer

SamenwerkingendeleninformatieVeiligheidisessentieelvooreengoedfunctionerendelektronischbetalingsverkeer.Desectorinvesteertcontinuinmaatregelenomde

veiligheiddaarvanteborgen.Hierdoorhoudtdesamenlevingvertrouweninhetelektronischbetalingsverkeerenwordtfraudevoorkomen.

DeveiligheidvanhetbetalingsverkeerinNederlandisinEuropeesperspectiefhoog.Voorbetaaldienstverlenersishetdekunstomeen

juistebalanstevindentussendegebruikersvriendelijkheidvandebetaaltoepassingvoordeklantendeveiligheidervan.

DeBetaalverenigingenhaarledenwerkenonderlingintensiefsamenomoptimaalteprofiterenvanelkaarskennisenervaringophetgebied

vanveiligheidenfraudepreventie.Desamenwerkingstrektzichookuittotcybersecuritybedrijven,anderevitalesectoren,verschillende

overheidsinstantiesenuniversiteiten.Zowordtonderanderekenniseninformatiegedeeldophetgebiedvanincidenten,kwetsbaarheden,

risico’sendreigingen,fraudebeperking,modusoperandi,fraudetrendsenbest practices.Eendergelijkepubliekprivatenationalesamen

werkingiseenbelangrijkebouwsteenvoorhetveiligheidsbeleidinNederlandenuniekinEuropa.Meerinformatiehieroverwordtoponze

websitegegeven.



https://www.betaalvereniging.nl/veiligheid/publiek-private-samenwerking/



45


Principe-afspraken

cybersecuritystrategie

In2019zijnmetonzeledenprincipeafsprakengemaakt,alsvoortvloeiseluitdecybersecuritystrategievandeBetaalvereniging.

1.Betaaldienstaanbiedersenbetaalinstellingenconcurrerennietopveiligheid10

2.BetaaldienstaanbiederswerkenactiefsamenmetelkaarinNederland

3.Betaaldienstaanbiederszoekeninrelatietotcybersecuritydeverbindingmetanderespelersinhetbetalingsverkeer

4.Betaaldienstaanbiederswerkenactiefsameninhetpubliekprivatedomein

5.Betaaldienstaanbiederswerkenactiefinternationaalsamen

6.CollectievevoorlichtingdoordeBetaalvereniginginzake(cyber)incidentenheeftdevoorkeurbovenindividuelevoorlichting

7.Betaaldienstaanbiederssturenopookeigenverantwoordelijkheidvanconsumenten

8.Betaaldienstaanbiederssturenactiefophethandhavenvanhethuidigelagefraudeniveau

9.Vertrouwenvanzowelconsumentenalsbedrijveninhetelektronischbetalingsverkeerblijfthoog

10.Minimaleuitvalvanbetalingsverkeer,mobieleninternetbankierendoorcyberaanvallen

11.HetNISTCybersecurityFrameworkframework11dientalsuitgangspuntvoordecollectieveaanpak

12.Opeencrisiszijnwijvoorbereid

VoorlichtingVoortdurendevoorlichtingVeiligBankieren

GoedeconsumentenvoorlichtingviadeVeiligBankierencampagneblijftbelangrijk.Naastdemaatregelendiebankennemenomfraude

tevoorkomen,wordtookvanconsumentenveiliggedragverwacht.Invijf uniforme veiligheidsregelswordtdituitgewerkt.Deregels

zijnin2019aangepastaandeinvoeringvandePSD2.Daarnaastzijnin2019onderanderezes voorlichtingsfilmpjesonderde

aandachtvanhetpubliekgebracht.Daarinkrijgtmeninformatieoverdemeestvoorkomendemanierenwaaropcriminelenachterde

betaalpasenpersoonlijkegegevensvanconsumentenaanzittenenmaatregelenomdattevoorkomen.

10 Hierbij worden de mededingingsrechtelijke regels in acht genomen.11 Het NIST Cybersecurity Framework biedt een beleidskader van richtlijnen voor computerbeveiliging om cyberaanvallen te voorkomen, te

detecteren en erop te reageren.



https://www.veiligbankieren.nl/uniforme-veiligheidsregels/

https://www.veiligbankieren.nl/campagne/veilig-bankieren-tv/



46


VerderheeftdeBetaalverenigingregelmatigwaarschuwendeberichtenoveractuelephishingmethodesuitgedaanencampagnesvan

partijenwaarmeewordtsamengewerktondersteund,zoalsdecampagneGeldezelsvanEuropolendecampagneEerst checken,

dan klikkenvandeRijksoverheid.LaatstgenoemdecampagnevondplaatsinhetkadervanhetconvenantCybercrimedatde

Betaalverenigingendiverseledeninhetverslagjaartekenden.

Fraudecijfers2019ZoalsaangegevenisdeveiligheidvanhetbetalingsverkeerinEuropeesperspectiefhoog.Defraudeschadeisechterin2019fors

toegenomen.Tenopzichtevan2018isdetotalefraude12inhetbetalingsverkeerin2019bijnaverdubbeld.Nadatindeperiode20142018

defraudeforswasteruggedrongen(in2012:€81,1miljoen,in2013:€33,3miljoen),isin2019deomvangvandeschadetenopzichtevan

2018met91procentgestegentoteenniveauvan€24,1miljoen.Inhistorischperspectiefgezienisdefraudeschadelagerdanin2013,

maarbovendievan2014.

12 Het gaat om directe (exclusief afhandelingskosten) en daadwerkelijk geleden (na aftrek van verhaalde schade bij derde partijen, geldezels, etc.) bancaire schade. De cijfers maken niet zichtbaar wat de vervolgschade is (zoals vervanging passen en andere herstelkosten). Schade als gevolg van interne fraude bij banken wordt in dit bedrag niet meegenomen. Dit geldt ook voor schade geleden door consumenten of zakelijke klanten die onder valse voorwendselen zijn verleid zijn tot het doen van betalingen. De frauderapportage zal op grond van PSD2 wijzigen.



https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2019/05/25/nieuwe-campagne-roept-mensen-op-zich-beter-te-beschermen-tegen-internetcriminaliteit

https://www.veiligbankieren.nl/campagne/veilig-bankieren-tv/



47


Betaalpasfraude en phishing blijven

de belangrijkste schadeposten

Grafiek:Schadefraudebetalingsverkeer20132019perjaarinmiljoeneneuro’s.

Criminelenblijvenzoekennaardeminststerkeschakelsindebetaalketen.Metbehulpvansocialengineeringtechniekenwetenzijveel

schadeteveroorzaken.DaarbijspelenzijdirectinopontwikkelingendieplaatsvindeninhetNederlandsebetalingsverkeer.In2019

maaktencriminelenbijvoorbeeldgebruikvanbetaalverzoekenenQRcodes.Zebenaderdenhunslachtoffersdaarbijviaemail,sms,

socialemedia(Instagram,Facebook,WhatsApp)enonlinemarktplaatsen.Ditleiddetotveelphishingfraudeenzogenoemdebankpas

opstuurfraude.Daarnaastwasereengrotepostfraudemetcreditcardsdiesamenhangtmetdegroeivandeecommercemarkt.

Binnendetotalefraudeis45procent(in2018:39procent)afkomstigvanfraudemetbetaalpassen.Binnendezecategorieisfraudemet

gestolen/verlorenkaarten(6,6miljoeneuro)hetgrootst.Detotaleschadebedroeg10,9miljoeneuro.Deschadesteegin2019zeerfors

met123procentvergelekenmet2018.Dezestijgingwordtvooralveroorzaaktdoordezogenoemdepasopstuurfraude.Daarbijworden

consumentenviaemailofsmsgemaandhunpasom‘veiligheidsredenen’tevervangenennaareenrecycleadresoptesturen.Ditalles

nadatconsumentenzijnverleidonderanderedepincodevandepasintevullenopeenphishingsite.Betaalpasfraudewerdookveroorzaakt

doorcriminelendie,netzoalsin2017,succesvol(extra)betaalpassenwistenaantevragen.Waardeschadeindezecategoriein2018

190.000eurobedroeg,wasdezein2019maarliefst2,6miljoeneuro.



https://www.betaalvereniging.nl/actueel/nieuws/phishing-bankpasfraude-2019/



48


Toename niet-bancaire fraude

Phishing veroorzaakte

7,9 miljoen euro aan fraude

In2019deedzichverdereentoenamevoorvannietbancairefinanciëlefraudeeninternetoplichting.Dittypefraudebeoogthet

slachtofferondervalsevoorwendselentothetdoenvanbetalingenteverleiden.Slachtofferswordenviaalledenkbarekanalendoorde

oplichtersbenaderdenvervolgensverleidomgeldovertemaken.Deschadewordtnietmeegenomenindecijfersindithoofdstuk.

Fraudemetinternetbankierenismeteentotaleschadevan€8,4miljoenmeerdanverdubbeldtenopzichtevan2018(3,9miljoeneuro)

toenalsprakewasvaneenverdrievoudigingtenopzichtevan2017.Phishingveroorzaaktevrijweldegeheleschadebinnendeze

categorie,namelijk€7,9miljoen.

Erzijnverschillendeoorzakenvoordezeforsetoename.Fraudeisvanalletijden.Metdeverschuivingnaardigitaledienstverlening

vanoverheid,bedrijvenenbanken,verschuiftdecriminaliteitindierichting.Ookhandelsplatformenwaaropconsumentengoederen

kunnenaanbiedenen/ofkopen,zijngemeengoedgeworden.Ditbetekentdatconsumentenenbedrijvennietvreemdopkijkenalszij

eenberichtontvangenvaneenbedrijfofanderpersoonviaemail,sms,WhatsAppofanderesocialemedia.Criminelenspelenslimin

opdeonzekerheidenonbekendheidvandeconsument,hunberichtenzijntegenwoordigvangoedekwaliteit(taal,vormgeving)en

inhoudelijkrelevant(pasvervangen,incassooprekening,mooieaanbiedingetc.).Verdermakencriminelenmisbruikvanmenselijke

eigenschappenzoalsnieuwsgierigheid,vertrouwenenhebzuchtomvertrouwelijkeinformatie(inloggegevens)teverkrijgenofhet

slachtoffereenbepaaldehandelingtelatenverrichten.





49


Card Not Present-fraude

is de belangrijkste post

binnen ‘overige fraude’

Doordatdeontwikkelingeninhetbetalingsverkeeractiefwordenbijgehoudendoordecriminelen,zijnerinhetafgelopenjaarook

nieuwevariatiesopphishingwaargenomen.Zoisbetaalverzoekfraude,waarbijcriminelennepTikkiesenanderebetaalverzoekennaar

consumentensturen,sterkopgekomen.Criminelenmakendaarnaastgebruikvankantenklareonlineaanteschaffentoolkitswaarmee,

zonderveelkosten,phishingcampagneskunnenwordenopgezet.

Binnendecategorie‘overigefraude’(4,8miljoeneuro)valtonderanderedefraudemetkaartbetalingenopafstandop.Dezezogeheten

CardNotPresentfraude(CNPfraude)ismeteenschadevan€2,1miljoengestegenmet5procenttenopzichtevan2018.

CNPfraudehangtsamenmetdegroeivandeecommercemarkt.Nederlanderskopenbijvoorbeeldmeerbijbuitenlandsewebwinkels

engebruikenindatgevalrelatiefvaakhuncreditcard.DePSD2richtlijnvandeEuropeseUniebepaaltdatelektronischebetalingen

dooreensterkeklantauthenticatiemoetenwordengoedgekeurd.Ditgeldtookvooronline kaarten.Ditmoetleidentotminder

CNPfraude.

Deschadeveroorzaaktdoorfraudemetoverschrijvingsformulierenisgestegen,van€0,2miljoenin2018tot€0,6miljoenin2019.

Ondanksdemaatregelendiezijngetroffen,zoalssamenwerkingtussendebankenenaanscherpingvandetransactiemonitoring,

vindencriminelennogmogelijkhedenomhiermeetefrauderen.





50


Consumenten worden in geval van

fraude vrijwel altijd schadeloos gesteld

Hoeweldefraudemetinternetbankierenin2019istoegenomen,blijftdeschadeinperspectiefvandetoenamevaninternetenmobiel

bankierenlaag.Mochteenconsumentonverhooptslachtofferwordenvanfraudeinhetonlinebankieren,danwordthetslachtofferin

vrijwelallegevallen(99,2procent)schadeloosgestelddoorzijnbank.Ditpercentageligtbovendatvan2018(96procent).

Daarnaastkunnenconsumentenookfinanciëleenemotioneleschadelijdenalsgevolgvanmisleidingenoplichtingdoorcriminelen.

BankenhebbenonderanderemetdeinvoeringvandeIBAN-Naam Checklatenzienookhunklantentegenoplichtingtewillen

beschermen.

Debankvergoedtingevallenwaarindeklantzelfdefrauduleuzebetalingenuitvoertalleenuitcoulance(eendeelvan)deschade.

Hierbijwordenalleomstandighedendiehebbengeleidtotdefrauduleuzetransactiemeegewogen.Omdetrendvandestijgende

fraudesinhetbetalingsverkeertekerenwordtzowelbinnendesectoralsmetpubliekeenprivatepartijenbuitendesectorintensief

samengewerkt.DaarnaastbiedtdeBetaalvereniginghetpubliekzoveelmogelijkconcreethandelingsperspectiefgegevendemeest

voorkomendevormenvanfraudeviadecampagneVeilig Bankieren.



https://www.betaalvereniging.nl/betaalproducten-en-diensten/iban/iban-naam-check/

https://www.veiligbankieren.nl



51


Nieuwe opzet frauderapportage

Gezamenlijk weerbaar tegen

DDoS aanvallen

Voorbereiden komst

kwantumcomputer

OverigeactiviteitenSinds1juli2019isinNederlanddeEuropeserichtlijnvoorhetrapporterenvanfraudeonderPSD2vankracht.Opgrondhiervan

zullenbankenenbetaalinstellingenvoortaanhunfraudesmoetenrapporterenaanDeNederlandscheBank.Dezerapportagewordt

uitgebreiderdanfrauderapportagesdiedeNederlandseVerenigingvanBanken(NVB)endeBetaalverenigingtotnutoevanbanken

ontvingen.InnavolgingvanderapportagewijzeinhetVerenigdKoninkrijk,zullenbetalingendiedoorconsumentenofbedrijven

zelfwordenuitgevoerdalsgevolgvanmanipulatieofoplichtinghiervanonderdeelzijn.DeNVBendeBetaalverengingzullenhun

gezamenlijkefrauderapportagehieropaanpassen.In2019isdevoorbereidinghiervoorgestart.

In2019zijnstappengezetomoverheidspartijenenprivatepartijen,waaronderonzeleden,minderkwetsbaartelatenzijnvoor

DDoSaanvallen.Ineenpubliekprivaatsamenwerkingsinitiatiefisonderanderekennisgedeeldenishetinitiatiefgenomenomeen

zogehetenfingerprintdatabaseoptezetten.IndezedatabasewordenkenmerkenvanDDoSaanvallenopgenomendiegebruikt

kunnenwordenomaanvallentemitigerenentoekomstigeaanvallentevoorkomen.Daarnaastiseenpilotuitgevoerdwaarinmogelijke

dadersinhunoriëntatiefasewordengewaarschuwd.

Dekomstvandekwantumcomputerzouoptermijneenbedreigingkunnenvormenvoordeveiligheidvanhetbetalingsverkeer.Datkomt

doordatgangbareencryptiealgoritmesnietmeerveiligzijnvoorkwantumcomputers.Omvoorbereidtezijnopdezedreigingisde

Betaalverenigingmethaarledeneenquantumreadinessprogrammagestart.Inditprogrammawordendeontwikkelingennauwlettend

gevolgdenwordenmaatregelen,voorzoweldekortealsdelangeretermijn,voorgesteldenbewaakt.DeBetaalverenigingwerkt

hierinnauwsamenmetnationaleeninternationalepartijen,universiteitenendeoverheid.



https://nomoreddos.org/

https://www.betaalvereniging.nl/actueel/achtergrondinformatie/in-het-kort/kwantumcomputers-in-het-kort/



52


Convenant Tech Support Scam

Opleiding Toegepaste Cryptografie

voorzag in behoefte

Volgen en beïnvloeden van

wet- en regelgeving

Delaatstejarenisveelschadeontstaandoorinternationaalopererendecriminelendiezichaandetelefoonvoordedenalshelpdesk

medewerkersenvervolgensbeveiligingscodesvanhungesprekspartnerswistenteverkrijgen.Indestrijdtegendezezogenoemdehelp

deskfraudehebbendeoverheidenprivatepartijen,zoalsproviders,Microsoftenbanken,dehandenineengeslagen.Gezamenlijknemen

zijtechnischeenfinanciëlemaatregelenomoplichtingspraktijkenzoalsTechSupportScams(helpdeskfraudes)teverstorenentevoorkomen.

Dezesamenwerkingstartteinmaart2018.Sindsdienisdeschadevanhelpdeskfraudegehalveerd13.In2017melddenslachtoffers6miljoen

aanschade,in2019wasdat3 miljoen.

Cryptografieiseenonmisbarebouwsteenvooreenveiligemodernedigitalemaatschappij.Cryptografiezorgtimmersvoorbetrouwbare

enveiligeidentificatie,communicatieendataopslagbijnagenoegalledigitaletoepassingenenisessentieelindebeveiligingvanonze

digitaleinfrastructuurenindehuidigewetenregelgevingomtrentprivacy.In2019heeftdeBetaalverengingeenvierdaagseopleiding

ToegepasteCryptografieverzorgdvoorhaarledenenanderegeïnteresseerdenuitdeICTsector.DeBetaalverenigingzaldeopleiding,

gezienhetsuccesendebehoefte,in2020wederomverzorgen.

DeBetaalverenigingvolgtenbeïnvloedtdeontwikkelingenrondregelgevingophetgebiedvancybersecurityofaanpalendebeleids

terreinen,waaronderdigitaliseringentechnologischeontwikkelingen.Hierbijreageertzijonderanderemethaarledenopconsultatiesvan

wetgeversentoezichthouders.

13 Deze cijfers zijn niet opgenomen in de fraudestatistiek van de NVB en banken. Het is geen specifiek bancaire schade.



https://www.om.nl/actueel/nieuws/2020/01/28/schade-helpdeskfraude-gehalveerd

https://www.betaalvereniging.nl/veiligheid/cursus-toegepaste-cryptografie/



53


Bijlagen

Bestuur›

Directieteam›

Governance›

Ledenlijst›





54


Bestuurendirectie

BestuurDedrieonafhankelijkebestuursledenzijn:

•LexHoogduin(1956),voorzitter,hoogleraaraandeRijksuniversiteitGroningen,bestuurslidLCHGroup,

voorzitterLCHLimited,LCHS.A.envoorzitterCIR

•GuusSlik*(1958),ouddirecteurSuperunie

•GerjokeWilmink(1960),directeurbestuurderAlzheimerNederland

Namensdeledenhebbenzittinginhetbestuur:

•AnneMarieMagis(1965),ManagingDirectorDigitalisationCommercial&CorporateABNAMRO

•AlexanderBaas(1966),penningmeester,directeurKlant,BetalenenSparenbijDeVolksbank,namensdemiddelgrotebanken

•EnnyvandeVelden(1961),CCOCCV/ChairoftheBoardofDirectorsCCVGroup,namensdebetaalinstellingen

•MichielKwaaitaal(1974),DirecteurbetalenensparenbijRabobank

•FrankStockx*(1969),ManagingDirectorINGBelgië

•DaniëlKöhler*(1980),DirecteurRetailBanking,TriodosBankNederland

Teruggetredenbestuurders:

•HenkvandenBroek(1952),vicevoorzitter,oudbestuurslidDetailhandelNederland(teruggetredenper22april2020)

•VincentvandenBoogert(1969),CEOINGNederland(teruggetredenper5februari2020)

•EdwinHartog(1966),HeadofCashManagementCorporatesDeutscheBankNederland,namensdekleinerebanken

(teruggetredenper22april2020)

DeNederlandseVerenigingvanBanken(NVB)neemtalswaarnemerdeelaandebestuursvergaderingenvandeBetaalvereniging,DeNederlandsche

Bankneemtsindshetverslagjaarnietlangerdeelalswaarnemer.

* Onder voorbehoud van benoeming door ALV.





55


Directieteam•PietMallekoote(1954),directeur

•GijsBoudewijn(1958),adjunctdirecteur

•MarcoDemmink(1961),secretarisvanhetbestuur.





56


Governance

DeBetaalverenigingiseenkleineenefficiënteorganisatie,gerichtophetontzorgenvanhaarleden.Erisgekozenvooreenverenigings

structuur.Alleaanbiedersvanbetalingsverkeeropdeeindmarktkunnenlidwordenvandevereniging.Deverenigingkentverschillende

organen:

Algemeneledenvergadering(ALV)PartijenaandeaanbodzijdevandeNederlandsemarktdiezichrichtenopzakelijkeofparticuliereeindgebruikers,kunnenlidworden

vandeBetaalvereniging.ZijfinancierendeverenigingenmogendeelnemenaandeALV.DeALVisprimairbelastmetdestrategieenhet

goedkeurenvandejaarrekening.

BestuurHetbestuurbeslistinhoudelijkoverbelangrijkeonderwerpen,steltbeleidskadersopenstaatdedirectiemetadviesterzijde.Debelang

rijkstetakenvanhetbestuurzijnondermeerhetbepalenvandestrategie,stellenvanbeleidskaders,benoemenenontslaanvande

directie,goedkeurenvanhetjaarplanendebegrotingentoezienopdekwaliteitvanuitvoering.

DirectieHetbestuursteltdealgemeendirecteur(directie)aandieverantwoordelijkisvoordeuitvoeringsorganisatie.Totdetakenvandedirectie

behorenondermeerhetformulerenvanbeleidsvoorstellen,hetuitvoerenvandedagelijksebedrijfsactiviteiten,hetbesluitenover

toetredingvannieuweleden,hetcertificeringsbeleidenhethoudenvantoezichtopdehandhavingvanregels.





57


AdviesraadDeadviesraadadviseertdedirectie–gevraagdenongevraagd–overhetbeleidendewerkzaamhedenvandeBetaalvereniging.

WerkgroepenInwerkgroepenvindtoptactischenoperationeelniveaudebeleidsvoorbereidingplaats,insamenwerkingmetdespecialistenvande

aanbodzijde.Dewerkgroepenkunnendedirectiegevraagdenongevraagdvanadviesvoorzien.Debelangrijkstewerkgroepenzijnde

werkgroepenGiraal,Cards,ChartaalenBeveiliging.

CollegevanBeroepEenonafhankelijkcollegevanberoepmaaktverweertegenbesluitenovertoetredingencertificeringmogelijk,alspartijenermetde

directie,hetbestuurentenslottemetdeberoepscommissievanhetbestuurnietuitkomen.





58


Ledenlijst

VandeBetaalverenigingzijndevolgendebetaaldienstverlenerslid14

14 Stand per 22 april 2020.

ABNAMRO

Acapture

AchmeaBank

AegonBank(incl.Knab)

AmericanExpress

AmsterdamTradeBank

BankNederlandseGemeenten

BankofAmericaMerrillLynch

BankofChina

BankofChaabiduMaroc

BinckBank

Bitsafe

BrandNewDay

BNPParibas

Buckaroo

bunq

CCVGroup

ChinaConstructionBank(Europe)

CitcoBankNederland

Citibank

CM.com

Commerzbank

CreditEuropeBank

DeVolksbank

(SNS,ASNBankenRegioBank)

DemirHalkBank

DeutscheBank

GarantiBankInternational

GWKTravelex

HSBCBank

ICSCards

ING

IndustrialBankofChina

INGENICOPaymentServices

InsingerGilissenBankiers

JPMorgan

KASBANK

KBCBankNederland

LeasePlanBank

LloydsBank

Mizuho

Moneyou

MUFGBank

NationaleNederlandenBank

NederlandseWaterschapsbank

NIBCBank

OnlineBetaalplatform

PaySquare

Rabobank

SociétéGénéraleBankNederland

SvenskaHandelsbankenAB

TriodosBank

Uber

VanLanschotBankiers

Volkswagenbank



Documents

Jaarverslag 2019 - Betaalvereniging