Jak funkcjonuje model młodzieżowej powieści kryminalnej Zbigniewa Nienackiego? O epigońskich powieściach o Panu Samochodziku

Zielona Góra, 15-16 października 2014 roku Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Kryminał. Między tradycją a nowatorstwem” Dominik Borowski www.dominikborowski.eu Wydział Polonistyki – Ośrodek Badań Literatury Dziecięcej i Młodzieżowej

POWIEŚĆ KRYMINALNA

DLA MŁODZIEŻY

Młodzieżowa powieść kryminalna i jej wyróżniki

• fabuła skoncentrowana wokół śledztwa

• kategoria sensacji i przygody

• postać detektywa – bohater młodzieżowy

• funkcja rozrywkowa, dydaktyczna

O EPIGOŃSKICH POWIEŚCIACH

O PANU SAMOCHODZIKU

1. Fabuła „Pan Samochodzik” Zbigniewa

Nienackiego

Epigońskie powieści o „Panu

Samochodziku”

historia o zaginięciu bądź skradzeniu dzieła sztuki

podjęcie śledztwa

odnalezienie działa sztuki

ujęcie przestępców

ukaranie winnych

fabuła = śledztwo w sprawie

zaginionego lub skradzionego dzieła

sztuki

• Lwy ze Starej Wody (prywatne

śledztwo, pozbawione nagłych

zwrotów akcji)

2. Narracja i narrator

„Pan Samochodzik” Zbigniewa

Nienackiego

Epigońskie powieści o „Panu

Samochodziku”

• Pan Tomasz N. N. • Pan Tomasz N. N.

• Paweł Daniec

• Zosia

• narracja pierwszoosobowa • narracja pierwszoosobowa

• dwunarracyjność

• Paweł Daniec jako wiodący

narrator

• narracja kobieca

3. Bohater młodzieżowy

„Pan Samochodzik” Zbigniewa

Nienackiego

Epigońskie powieści o „Panu

Samochodziku”

Młodzi harcerze towarzyszą Panu

Samochodzikowi w rozwiązywaniu

zagadek tylko w kilku powieściach.

Bohater młodzieżowy pojawia się

sporadycznie, a jego rola ogranicza

się do okazania niewielkiej pomocy

prowadzącemu śledztwo

detektywowi.

4. Postacie kobiece

„Pan Samochodzik” Zbigniewa

Nienackiego

Epigońskie powieści o „Panu

Samochodziku”

• rozkochują Pana Tomasza

• współpracują z przestępcami

• negatywny nastawienie bohatera

do kobiet

• Zosia (inteligentna, potrafi

rozwiązywać zagadki)

• Julia (posiada ogromną wiedzę z

historii sztuki)

• Krystyna (współpracuje z

przestępcami, nieuczciwa)

• Kinga Polock (postać dynamiczna)

5. Przestępcy

„Pan Samochodzik” Zbigniewa

Nienackiego

Epigońskie powieści o „Panu

Samochodziku”

• Waldemar Batura (kolega ze

studiów pana Tomasza)

• Jerzy Batura (syn Waldemara)

6. Czas i miejsce akcji

„Pan Samochodzik” Zbigniewa

Nienackiego

Epigońskie powieści o „Panu

Samochodziku”

• czas akcji: jak najkrótszy, pora

urlopu, lato

• czas akcji: rozciągnięcie trwania

zdarzeń, brak stałej pory roku

• miejsce akcji: atrakcyjne historycznie

7. Funkcje utworu literackiego

„Pan Samochodzik” Zbigniewa

Nienackiego

Epigońskie powieści o „Panu

Samochodziku”

• funkcja rozrywkowa

• funkcja poznawcza

• funkcja wychowawcza

• funkcja rozrywkowa

• funkcja poznawcza (treści

edukacyjne, legendy)

• funkcja dydaktyczno-

wychowawcza (postawa bohatera)

Wnioski

• Zachowanie schematu Nienackiego z niewielkimi zmianami.

• Różne strategie narracyjne.

• Mały stopień oryginalności w powieściach epigońskich.

Dziękuję za uwagę