Strona 1 z 2

Jak napisać wypracowanie maturalne? Krótki poradnik dla maturzystów.

1. Pierwszy krok na drodze do napisania dobrego wypracowania to wnikliwa analiza tematu.

Temat zawiera polecenia (czyli precyzuje, jakie zadania należy wykonać) i wyznacza zakres materiału literackiego (precyzuje, jak szeroki materiał literacki należy poddać analizie) . Na egzaminie maturalnym najczęściej należy odwołać się do całego utworu literackiego, z którego pochodzi zamieszczony w arkuszu fragment. Poniżej zostały zamieszczone przykładowe tematy maturalne. Polecenia i zakres materiału zostały podkreślone. Wizerunek kraju lat dziecinnych w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza. Interpretując podane fragmenty, rozważ związek doświadczeń emigracyjnych z obrazem utraconej ojczyzny. Wnioski z analizy odnieś do całej epopei. Carska Rosja i jej stolica. Na podstawie załączonych fragmentów Pana Tadeusza i Dziadów cz. III napisz, czym charakteryzowało się życie ludzi w Rosji początku XIX wieku. Społeczeństwo polskie w krzywym zwierciadle. Co i w jaki sposób krytykuje Ignacy Krasicki w Palinodii? Obraz Polaków wyłaniający się z podanych fragmentów utworu skonfrontuj z ich wizerunkiem zawartym w innych znanych Ci satyrach tego poety. Czym dla bohaterów Lalki Bolesława Prusa są miłość i małżeństwo? Zanalizuj podane fragmenty utworu, odwołując się do swojej wiedzy o wskazanych w nich postaciach. Analizując wypowiedzi bohaterów romantycznych, porównaj postawę Kordiana i Męża. W interpretacyjnych wnioskach wykorzystaj wiedzę o utworach, z których pochodzą fragmenty. Jaki obraz Polski XVII wieku wyłania się z powieści Henryka Sienkiewicza? Punktem wyjścia swoich rozważań uczyń wnioski z analizy podanych fragmentów powieści. Zwróć uwagę na ich znaczenie dla całości utworu. WAŻNE! Kilkakrotnie przeczytaj temat i ustal jakie zadania musisz wykonać i jaki zakres materiału musisz uwzględnić.

2. Drugi krok to praca z tekstem.

Należy dokładnie i kilkakrotnie przeczytać zamieszczony tekst. Podczas czytania wskazane jest zaznaczanie fragmentów odnoszących się bezpośrednio do tematu. Zaznaczone (podkreślone) w tekście fragmenty nie mogą zostać przepisane jako część wypracowania, mają posłużyć do formułowania wniosków związanych z tematem. Można oczywiście cytować krótkie fragmenty tekstu, ale trzeba pamiętać o umieszczeniu ich w cudzysłowie.

Strona 2 z 2

WAŻNE! Tekst w arkuszu możesz podkreślać, na marginesie wolno Ci sporządzać krótkie notatki, zapisywać wnioski, które wykorzystasz przy redagowaniu pracy.

3. Krok trzeci to redagowanie pracy. Należy pamiętać o trójdzielnej kompozycji wypracowania oraz o zachowaniu właściwych proporcji pomiędzy poszczególnymi częściami (wstępem rozwinięciem i zakończeniem). W rozwinięciu powinny zostać wykorzystane wnioski z analizy tekstu. Należy dokonać selekcji zgromadzonego materiału, przywołać tylko te treści, które są związane z omawianymi zagadnieniami Warto także umiejscowić podany fragment w całości utworu, ogólnie nakreślić problem, którego fragment dotyczy oraz krótko przedstawić bohaterów. Oczywiście wskazówki te dotyczą utworów prozatorskich. W przypadku poezji należy określić podmiot mówiący, sytuację liryczną, adresata lirycznego. Jeśli temat tego wymaga, należy odwołać się do całości utworu, którego fragment jest analizowany, ale trzeba przywołać tylko fakty istotne z punktu widzenia tematu. Warto posłużyć się terminologią teoretyczno - literacką, dotyczącą m.in.:

• sytuacji nadawczo-odbiorczej (np. narrator pierwszoosobowy, podmiot zbiorowy, adresat liryczny);

• świata przedstawionego (np. fabuła, wątek); • rodzaju i gatunku (np. liryka, epika, dramat, nowela, sonet, komedia); • środków stylistycznych (np. metafora, wyliczenie).

Należy zadbać o czytelny podział akapitowy. WAŻNE! Pamiętaj, napisanie pracy maturalnej nie polega na streszczaniu utworów.

4. Krok czwarty to poprawa pracy. Za prawdziwy finał realizacji zadania należy uznać sprawdzenie i korektę pracy. Należy uważnie przeczytać swoje wypracowanie przed oddaniem, poprawić błędy językowe i wyeliminować powtarzające się myśli. WAŻNE! Pamiętaj, że możesz skorzystać ze słownika ortograficznego i poprawnej polszczyzny. Twoja praca nie może być krótsza niż 250 słów. POWODZENIA!

Autor opracowania: Agnieszka Kapłon, Zespół Szkół Mechanicznych w Rzeszowie