Upload
niscribd
View
47
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Język polski
Citation preview
J A K I E O R � D Z I E Z A W I E R A
Biblia?
� 2009WATCH TOWER BIBLEAND TRACT SOCIETYOF PENNSYLVANIAThe Bible—What Is Its Message?Wszelkie prawa zastrzezone
� 2009Wachtturm Bibel- undTraktat-Gesellschaft der ZeugenJehovas, e.V., Selters/TaunusJakie or�dzie zawiera Biblia?Alle Rechte vorbehalten
Straznica—TowarzystwoBiblijne i Traktatowe,Zarejestrowany Zwi�zekWyznania
´Swiadkow Jehowy
w PolsceISBN 978-83-61557-03-6
Wydrukowano w roku 2012
Publikacja ta nie jestna sprzedaz. Wydano j�w ramach ogolnoswiatowejbiblijnej działalnosciedukacyjnej, wspieranejdobrowolnymi datkami.
Wersety biblijne przytoczonoz Pisma
´Swi�tego w Przekładzie
Nowego´
Swiata.
The Bible—What Is Its Message?Polish (bm-P)
Made in GermanyDruck und Verlag:Wachtturm-Gesellschaft,Selters/Taunus
1 Stworca umieszcza człowiekaw raju [strona 4]
2 Utracenie raju[strona 5]
3 Ocaleni z potopu [strona 6]
4 Bog zawiera przymierzez Abrahamem [strona 7]
5 Bog błogosławi Abrahamowii jego rodzinie [strona 8]
6 Hiob dowodzi niezłomnejlojalnosci [strona 9]
7 Bog wyzwala Izraelitow[strona 10]
8 Izraelici wkraczaj�do Kanaanu [strona 11]
9 Izraelici domagaj� si� krola[strona 12]
10 Panowanie m�drego krolaSalomona [strona 13]
11 Natchnione piesni, ktorepokrzepiaj� i ucz� [strona 14]
12 M�drosc zyciowapochodz�ca od Boga[strona 15]
13 Dobrzy i zli krolowie[strona 16]
14 Bog przemawia przez swychprorokow [strona 17]
15 Wygnaniec ogl�da proroczewizje przyszłosci [strona 18]
16 Przyjscie Mesjasza[strona 19]
17 Jezus naucza o KrolestwieBozym [strona 20]
18 Jezus dokonuje cudow[strona 21]
19 Jezus podaje dalekosi�zneproroctwo [strona 22]
20 Jezus Chrystus skazanyna smierc [strona 23]
21 Jezus zyje! [strona 24]
22 Apostołowie odwazniegłosz� [strona 25]
23 Dobra nowinasi� rozprzestrzenia [strona 26]
24 Listy Pawła do zborow[strona 27]
25 Rady dotycz�ce wiary,post�powania i miłosci[strona 29]
26 Przywrocenie raju[strona 30]
J A K I E O R � D Z I E Z A W I E R A
Biblia?
S P I S T R E´S C I
Cz�sc Cz�sc
ZANIM wezmiesz Bibli� do r�ki i zaczniesz j� czytac,
pomocne mog� si� okazac podstawowe informacje
o jej układzie. Biblia, zwana takze Pismem´Swi�tym,
składa si� z 66 ksi�g. Pierwsza z nich to Ksi�ga Rodzaju,
a ostatnia—Ksi�ga Objawienia, znana tez jako Apoka-
lipsa.
Kto jest autorem Pisma´Swi�tego? To intryguj�ce py-
tanie. Bibli� spisywało około 40 m�zczyzn przez ponad
1600 lat. Co ciekawe jednak, zaden nie uwazał si� za jej
autora. Jeden z nich oswiadczył: „Całe Pismo jest na-
tchnione przez Boga” (2 Tymoteusza 3:16). A inny wy-
znał: „Mowił przeze mnie duch Jehowy i Jego słowo by-
ło na moim j�zyku” (2 Samuela 23:2). Autorstwo Biblii
przypisywali zatem Jehowie Bogu, Najwyzszemu Wład-
cy wszechswiata. Podkreslali tez, ze Bog chce, by ludzie
poznawali Go blizej.
W zrozumieniu Biblii pomocna jest takze inna infor-
macja. W Pismie´Swi�tym przewija si� jeden głowny te-
mat: wykazanie słusznosci władzy Boga nad ludzkosci�
za posrednictwem Jego niebianskiego Krolestwa. Czyta-
j�c nast�pne strony, przekonasz si�, ze kwestia ta prze-
wija si� przez całe Pismo´Swi�te—od Ksi�gi Rodzaju po
Objawienie.
Maj�c w pami�ci powyzsze informacje, przyjrzyjmy
si� teraz or�dziu zawartemu w Biblii—najbardziej roz-
powszechnionej ksi�zce swiata.
Dlaczego wartopoznawa
´c Bibli�?
Czy dobrze znasz Bibli�? To wyj�tkowe dzieło jest najbardziejrozpowszechnion� ksi�
˙zk� na
´swiecie. Zawarte w niej or�dzie
stanowi´zr
´odło pokrzepienia, nadziei oraz praktycznych,
˙zyciowych rad dla ludzi ze wszystkich kr�g
´ow kulturowych.
Jednak˙ze wiele os
´ob zna Bibli� stosunkowo słabo. Niezale
˙znie
od tego, czy uwa˙zasz si� za osob� religijn�, czy te
˙z nie,
by´c mo
˙ze chciałby
´s dowiedzie
´c si� o niej czego
´s wi�cej.
Celem niniejszej broszury jest zwi�złe om´owienie tre
´sci Biblii.
˛ Spisywano j� przez 1610 lat
—od 1513 roku p.n.e.
do 98 roku n.e.�
˛ Pierwszych 39 ksi�g—spisanych
gł´ownie w j�zyku hebrajskim,
a cz�´sciowo w aramejskim—
to Pisma Hebrajskie, czyli
tak zwany Stary Testament.
˛ Pozostałych 27 ksi�g—spisanych
w j�zyku greckim—to Chrze´scija
´n-
skie Pisma Greckie, tak zwany
Nowy Testament.
˛ Biblia jest podzielona na rozdziały
i wersety. Na przykład zapis
„Mateusza 6:9, 10” oznacza 6 roz-
dział Ewangelii według Mateusza,
wersety 9 i 10.
� Skr´ot n.e. oznacza „naszej ery”, natomiast
p.n.e.—„przed nasz� er�”. Wykres u dołu kolej-nych stron przedstawia opisane w Biblii wyda-rzenia w porz�dku chronologicznym.
PRZYDATNE INFORMACJE O BIBLII
3
4
„NA POCZ�TKU B´og stworzył niebiosa
i ziemi�” (Rodzaju 1:1). Te słynnepierwsze słowa Biblii w spos
´ob prosty,
ale jak˙ze wzniosły przedstawiaj� Osob�,
kt´ora w całym Pi
´smie
´Swi�tym odgrywa
pierwszoplanow� rol�—wszechmocnegoBoga, Jehow�. Ze sł
´ow tych wynika,
˙ze
B´og jest Stw
´orc� ogromnego wszech
´swia-
ta, w tym r´ownie
˙z planety, kt
´or� zamiesz-
kujemy. Nast�pne wersety wyja´sniaj�,
˙ze podczas długich okres
´ow stwarzania,
nazywanych przeno´snie „dniami”, B
´og
przygotował nasz ziemski dom, powołu-j�c do istnienia wszystkie cuda natury.
Ukoronowaniem ziemskiego dziełastw
´orczego był człowiek. Uczyniony zo-
stał na obraz Boga, co oznaczało,˙ze potra-
fił odzwierciedla´c Jego przymioty, takie
jak miło´s´c i m�dro
´s´c. Jehowa ukształto-
wał człowieka z prochu ziemi. Nadał muimi� Adam, a potem umie
´scił go w raju
—ogrodzie Eden. To sam B´og zało
˙zył ten
ogr´od i napełnił go pi�knymi drzewami
owocowymi.
Stw´orca wiedział,
˙ze m�
˙zczyzna b�-
dzie potrzebował towarzyszki˙zycia. Wy-
j�ł Adamowi jedno˙zebro i uczynił z nie-
go kobiet�, kt´or� dał mu za
˙zon�. Potem
otrzymała ona imi� Ewa. Na jej widokzachwycony Adam powiedział poetycko:„To wreszcie jest ko
´s´c z moich ko
´sci i cia-
ło z mego ciała”. A B´og oznajmił: „M�
˙z-
czyzna opu´sci ojca i matk� i przylgnie do
swej˙zony, i stan� si� jednym ciałem” (Ro-
dzaju 2:22-24; 3:20).
B´og dał Adamowi i Ewie dwa przykaza-
nia. Po pierwsze, mieli uprawia´c i piel�g-
nowa´c sw
´oj ziemski dom, a tak
˙ze napeł-
ni´c go swym potomstwem. Po drugie,
zabronił im spo˙zywania owoc
´ow z jedne-
go spo´sr
´od licznych drzew znajduj�cych
si� w tym rozległym ogrodzie—z „drze-wa poznania dobra i zła” (Rodzaju 2:17).Za nieposłusze
´nstwo groziła im
´smier
´c.
Stosuj�c si� do tych dw´och przykaza
´n,
m�˙zczyzna i kobieta mogli pokaza
´c Bo-
gu,˙ze uznaj� Go za swojego Władc�.
Ich posłusze´nstwo
´swiadczyłoby r
´ownie
˙z
o miło´sci i wdzi�czno
´sci. Nasi prarodzice
mieli wiele powod´ow, by respektowa
´c to
˙zyczliwe zwierzchnictwo. Jako doskonaliludzie nie mieli w sobie
˙zadnej skazy. Bib-
lia m´owi: „B
´og widział wszystko, co uczy-
nił, i oto było to bardzo dobre” (Rodza-ju 1:31).Na podstawie Ksi�gi Rodzaju, rozdziały 1 i 2.���������������
˛ Jak Biblia opisuje stworzenie ludzi i ich ziemskie-go domu?
˛ Jakie˙zycie B
´og umo
˙zliwił pierwszej parze ludz-
kiej?
˛ Jakie przykazania B´og dał pierwszym ludziom?
1 Stworca umieszcza człowieka w rajuB
´og stwarza wszech
´swiat i
˙zycie na Ziemi; w pi�knym ogrodzie
umieszcza doskonałego m�˙zczyzn� i doskonał� kobiet�
i daje im r´o
˙zne polecenia
˘ Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
W Pi´smie
´Swi�tym do Boga odnosz�
si� r´o
˙zne tytuły, na przykład Stw
´orca
lub Wszechmocny. Niekt´ore z nich
podkre´slaj� Jego przymioty—
´swi�to
´s
´c,
moc, sprawiedliwo´s
´c, m�dro
´s
´c i miło
´s
´c.
Ale B´og nadał te
˙z sobie wyj�tkowe
osobiste imi�— Jehowa. W tek´scie Biblii
w j�zykach oryginalnych imi� towyst�puje jakie
´s 7000 razy, po raz
pierwszy w Ksi�dze Rodzaju 2:4.Imi� Jehowa oznacza „On powoduje,˙ze si� staje”. A zatem B
´og potrafi
zrealizowa´
c ka˙zdy sw
´oj zamysł
i ka˙zd� swoj� obietnic�.
IMI� BO˙ZE
„Na pocz�tku...” stworzenie Adama 4026 p.n.e.
´smier
´c Adama 3096 2500 p.n.e.
5
NA DŁUGO przed stworzeniem lu-dzi Bog powołał do istnienia mno-
stwo niewidzialnych stworzen duchowych—aniołow. Jeden z nich, nazwany poz-niej Szatanem Diabłem, zbuntował si�i w ogrodzie Eden uzył podst�pu, by skło-nic Ew� do zjedzenia owocu z zakazane-go drzewa.
Posługuj�c si� w�zem, Szatan zasuge-rował, ze Bog odmawia ludziom czegosdobrego. Powiedział Ewie, ze gdy onai jej m�z zjedz� zakazany owoc, wcalenie umr�. W ten sposob oskarzył Boga,ze okłamuje swe ziemskie dzieci. Zwo-dziciel przekonywał, iz nieposłuszenstwowzgl�dem Boga otworzy przed nimi no-we horyzonty i zapewni im nieskr�po-wan� wolnosc. Wszystko to było jednakkłamstwem—pierwszym kłamstwem wy-powiedzianym na ziemi. W rzeczywistosciSzatanowi chodziło o zakwestionowaniezwierzchnictwa Boga—czy ma On prawosprawowac władz� i czy robi to we włas-ciwy sposob, maj�c na wzgl�dzie dobroswych poddanych.
Ewa uwierzyła w kłamstwa Szatana. Za-pragn�ła zakazanego owocu i zacz�ła go
jesc. Potem dała go swojemu m�zowi, kto-ry takze go sprobował. W ten sposoboboje dopuscili si� grzechu. Ten z pozo-ru niewiele znacz�cy post�pek stanowiłw rzeczywistosci akt buntu. Podejmuj�cswiadom� decyzj� o złamaniu Bozego za-kazu, Adam z Ew� odrzucili władz� Stwor-cy, ktory dał im wszystko, w tym rowniezdoskonałe zycie.
Bog poci�gn�ł tych buntownikow doodpowiedzialnosci i ogłosił wyrok. Za-powiedział pojawienie si� Potomka, czyliprzyszłego Wybawcy ludzkosci, maj�cegounicestwic Szatana, ktorypodszył si� pod w�za. Jeslichodzi o Adama i Ew�, Bogodroczył na jakis czas wy-konanie na nich wyroku,okazuj�c w ten sposob mi-łosierdzie ich nienarodzone-mu potomstwu. Otrzymało ono podstaw�do zywienia nadziei, poniewaz ten obieca-ny przez Boga posłaniec odwroci tragicznekonsekwencje buntu w Edenie. Szczego-ły dotycz�ce realizacji zamierzenia Bozegozwi�zane z tym Wybawc� były stopniowowyjawiane w miar� spisywania Biblii.
Stworca wyp�dził Adama i Ew� z raju.Od tej pory musieli w pocie czoła upra-wiac ziemi� poza ogrodem Eden. Ewa za-szła w ci�z� i urodziła pierwsze dziecko—Kaina. Potem wydała na swiat innych sy-now i corki, w tym Abla i Seta, przodkaNoego.Na podstawie ksi�g: Rodzaju, rozdziały od 3 do 5;Objawienia 12:9.���������������
˛ Jak brzmiało pierwsze kłamstwo i kto je wypowie-dział?
˛ W jaki spos´ob Adam i Ewa utracili raj?
˛ Jak� podstaw� do nadziei dał B´og, gdy ogłaszał
wyrok na buntownik´ow?
2 Utracenie rajuZbuntowany anioł nakłania pierwszych ludzi do odrzuceniazwierzchniej władzy Boga. W rezultacie na
´swiecie
pojawia si� grzech i´smier
´c
Potomek„rozgniecie ci głow�,a ty rozgnieciesz mupi�t�” (Rodzaju 3:15)
Rodzaju ˘
Wyj´scia
Kapła´nskaLiczb
Powt´orzonego
PrawaJozuegoS�dzi
´owRut
1 Samuela2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik2 KronikEzdrasza
NehemiaszaEsteryHioba
PsalmyPrzysł
´ow
KaznodzieiPie
´s
´n nad
Pie´sniamiIzajasza
JeremiaszaLamentacje
EzechielaDanielaOzeasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
B´og stworzył Adama i Ew� jako
ludzi doskonałych i dał im mo˙zliwo
´s
´c
˙zycia wiecznego w raju. Buntuj�c si�przeciwko Niemu, popełnili grzech.W ten spos
´ob utracili doskonało
´s
´c
i zerwali wi�´z ze
´Zr
´odłem
˙zycia, Jehow�.
Od tej pory byli grzeszni i taki sam stanodziedziczyli wszyscy ich potomkowie,wskutek czego dosi�ga ich
´smier
´c
(Rzymian 5:12).
NIEDOSKONAŁO´S
´C I
´SMIER
´C
2500 p.n.e. potop 2370
RODZINA ludzka si� powi�kszała, alena ziemi szybko rozprzestrzeniały si�
grzech i zło. Henoch, jedyny w tamtymczasie wierny sługa Bo
˙zy, ostrzegał,
˙ze
pewnego dnia Stw´orca zgładzi bezbo
˙z-
nych. Zło panoszyło si� jednak coraz bar-dziej. Nawet niekt
´orzy aniołowie zbunto-
wali si� przeciwko Jehowie—opu´scili swe
miejsce w niebie, zeszli na ziemi� i przy-brawszy ludzkie ciała,
˙zenili si� z kobie-
tami. Z tych nienaturalnych zwi�zk´ow
rodziło si� mieszane potomstwo—olbrzy-my zwane nefilimami. Dopuszczali si�oni jeszcze okrutniejszych akt
´ow przemo-
cy i rozlewu krwi. B´og z przykro
´sci� pa-
trzył, w jak opłakany stan popadły jegoziemskie stworzenia.
Po´smierci Henocha spo
´sr
´od wszyst-
kich ludzi pozytywnie wyr´o
˙zniał si� je-
den człowiek, Noe. Razem ze swoj� rodzi-n� starał si� czyni
´c to, co dobre w oczach
Bo˙zych. Gdy B
´og podj�ł decyzj� o zgła-
dzeniu niegodziwc´ow, postanowił ocali
´c
Noego, a tak˙ze zwierz�ta. Dlatego po-
lecił mu zbudowa´c ark�, przypominaj�-
c� kształtem ogromn� skrzyni�. Na czasnadchodz�cego og
´olno
´swiatowego poto-
pu Noe miał si� tam schroni´c wraz z ro-
dzin� i licznymi zwierz�tami. Ten wiernyczłowiek posłuchał Boga. Przez całe dzie-si�ciolecia budował ark�, b�d�c jedno-cze
´snie „głosicielem prawo
´sci” (2 Piotra
2:5). Ostrzegał ludzi przed zbli˙zaj�cym si�
potopem, ale oni ignorowali jego słowa.Gdy nadeszła pora, Noe i jego bliscy we-szli do arki wraz ze zwierz�tami. B
´og
zamkn�ł za nimi drzwi, po czym zacz�łpada
´c deszcz.
Ulewny deszcz padał przez 40 dni i 40nocy, a
˙z woda pokryła cał� ziemi�. Bez-
bo˙zni ludzie zgin�li. Kilka miesi�cy p
´o
´z-
niej, gdy wody zacz�ły opada´c, arka osiad-
ła na pewnej g´orze. Tam Noe i jego
rodzina bezpiecznie zeszli na l�d, sp�-dziwszy w arce cały rok. Z wdzi�czno
´sci
za ocalenie Noe zło˙zył Jehowie ofiar�.
Wtedy B´og zapewnił ludzi,
˙ze ju
˙z nigdy
wi�cej nie sprowadzi potopu, kt´ory zgła-
dziłby z powierzchni ziemi wszystkie˙zy-
j�ce istoty. Widocznym znakiem potwier-dzaj�cym t� pokrzepiaj�c� obietnic� byłat�cza.
Po potopie B´og dał ludziom nowe przy-
kazania. Pozwolił im je´s´c mi�so, lecz za-
bronił spo˙zywania krwi. Polecił te
˙z po-
tomkom Noego zaludni´c cał� ziemi�.
Niestety, niekt´orzy zamiast Go posłucha
´c,
zjednoczyli si� pod przyw´odztwem Nim-
roda i zacz�li budowa´c wysok� wie
˙z�
w mie´scie Babel, kt
´ore p
´o
´zniej nosiło na-
zw� Babilon. Wbrew woli Bo˙zej postano-
wili zapobiec rozprzestrzenianiu si� ludzipo ziemi. Ale B
´og pokrzy
˙zował ich plany
—sprawił,˙ze zacz�li m
´owi
´c rozmaitymi
j�zykami, co spowodowało zamieszanie.Niezdolni do komunikowania si� ze so-b�, porzucili budow� i rozeszli si� w r
´o
˙z-
ne strony.Na podstawie Ksi�gi Rodzaju, rozdziały od 6 do 11;Listu Judy 14, 15.���������������
˛ Jak na ziemi rozprzestrzeniło si� zło?
˛ Jak Noe dowi´odł,
˙ze jest wierny Bogu?
˛ Jaki zakaz B´og dał ludziom po potopie?
3 Ocaleni z potopuB
´og niszczy niegodziwy
´swiat, ale zapewnia ocalenie
Noemu i jego rodzinie
˘ Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
Wi�kszo´s
´c potomk
´ow Adama i Ewy odrzuciła władz�
Jehowy, lecz były te˙z chlubne wyj�tki, na przykład
ich wierny syn Abel. O˙zyj�cych p
´o
´zniej Henochu
i Noem napisano,˙ze chodzili z Bogiem. Oznacza to,
˙ze post�powali tak, jak sobie tego
˙zyczył Jehowa
(Rodzaju 5:22; 6:9). Wiele relacji biblijnych koncentrujesi� na kobietach i m�
˙zczyznach, kt
´orzy r
´ownie
˙z
uznawali Boga za swojego Władc�.
CHODZENIE Z BOGIEM
narodziny Abrahama 2018 1943 przymierze z Abrahamem 1800 p.n.e.
7
MIN�ŁO jakie´s 350 lat od potopu
z czas´ow Noego. W kwitn�cym
mie´scie Ur, le
˙z�cym na terenie dzisiejsze-
go Iraku, mieszkał Abraham, kt´ory od-
znaczał si� wyj�tkowo siln� wiar�. Pew-nego razu została ona poddana pr
´obie.
Jehowa nakazał temu m�˙zowi opu
´s-
ci´c rodzinne strony i przenie
´s
´c si� do
obcego kraju—do ziemi Kanaan. Abra-ham bez wahania posłuchał tego pole-cenia. Zabrał ze sob� domownik
´ow, mi�-
dzy innymi˙zon� Sar� i bratanka Lota.
Po długiej w�dr´owce dotarli do Kanaanu
i zamieszkali tam w namiotach. Jehowazawarł z Abrahamem przymierze, obie-cuj�c mu,
˙ze uczyni z niego wielki na-
r´od i
˙ze poprzez niego zjednaj� sobie bło-
gosławie´nstwo wszystkie rodziny ziemi,
a jego potomkowie wezm� w posiadaniekrain� Kanaan.
Abrahamowi i Lotowi dobrze si� wiod-ło; ich stada owiec i bydła bardzo si�rozrastały. Abraham wspaniałomy
´slnie
pozwolił bratankowi wybra´c miejsce za-
mieszkania. Lot wybrał wi�c˙zyzny okr�g
nad rzek� Jordan i osiedlił si� w pobli-˙zu Sodomy. Mieszka
´ncy tego miasta byli
wyzuci z zasad moralnych i dopuszczalisi� odra
˙zaj�cych grzech
´ow.
Jehowa B´og zapewnił p
´o
´zniej Abraha-
ma,˙ze jego potomstwo stanie si� licz-
ne niczym gwiazdy na niebie. Abrahamuwierzył w t� obietnic�. Ale jego ukocha-na
˙zona Sara pozostawała bezdzietna.
Gdy Abraham miał 99, a Sara blisko 90lat, B
´og zapowiedział,
˙ze urodzi im si�
syn. I rzeczywi´scie, Sara urodziła Izaaka.
Nie było to jedyne dziecko Abrahama,ale wła
´snie z linii rodowej Izaaka miał
pochodzi´c obiecany w Edenie Wybawca.
Lot i jego rodzina mieszkali w´owczas
w Sodomie. Jehowa postanowił wykona´c
wyrok na zdeprawowanych mieszka´n-
cach tego miasta, ale poniewa˙z prawy
Lot si� do nich nie upodobnił, Jehowaposłał anioł
´ow, by ostrzegli go przed
nadchodz�c� zagład�. Aniołowie naka-zali Lotowi i jego domownikom ucieka
´c
i nie ogl�da´c si� za siebie. Nast�pnie
B´og spu
´scił z nieba deszcz ognia i siarki
na Sodom� i poblisk� Gomor�. Wszyscymieszka
´ncy tych miejscowo
´sci zgin�li.
Lot i jego dwie c´orki uszli cało. Nieste-
ty,˙zona Lota obejrzała si� za siebie,
prawdopodobnie z˙zalu za pozostawio-
nymi dobrami. Swoje nieposłusze´nstwo
przypłaciła˙zyciem.
Na podstawie Ksi�gi Rodzaju 11:10 do 19:38.���������������
˛ Dlaczego Abraham przeni´osł si� do Kanaanu?
˛ Jakie przymierze Jehowa zawarł z Abrahamem?
˛ Dlaczego Jehowa zniszczył Sodom� i Gomor�?
4 Bog zawiera przymierzez AbrahamemAbraham dowodzi wiary i posłusze
´nstwa wobec Boga, a Jehowa
obiecuje,˙ze b�dzie mu błogosławi
´c i pomno
˙zy jego potomstwo
Rodzaju ˘
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
W czasach biblijnych przymierzemnazywano uroczyst� umow� lubobietnic�. Za po
´srednictwem licznych
przymierzy Jehowa stopniowoobjawiał, jak spełni zamierzenieogłoszone w ogrodzie Eden.Przymierze zawarte z Abrahamemwskazywało,
˙ze Wybawca pojawi si�
w linii rodowej wywodz�cej si�wła
´snie od tego patriarchy. P
´o
´zniejsze
przymierza rzucały dodatkowe´swiatło
na to˙zsamo
´s
´c obiecanego Potomka.
B´
OG ZAWIERA PRZYMIERZA
1800 p.n.e. J´ozef sprzedany w niewol� 1750
8
JEHOWA wiedział, ze ktos szczegolnieMu bliski b�dzie musiał znosic okrutne
cierpienia i poniesie smierc. Wskazał na tow proroctwie zanotowanym w Ksi�dze Ro-dzaju 3:15. Czy mogł jakos uzmysłowic lu-dziom, jak wiele b�dzie Go kosztowałasmierc tej osoby? W Biblii opisano wyda-rzenie, ktore to ilustrowało: Otoz Bog po-lecił Abrahamowi złozyc w ofierze swegoumiłowanego syna Izaaka.
Abraham odznaczał si� wielk� wiar�.Jak pami�tamy, otrzymał zapewnienie, zeobiecany Wybawca b�dzie pochodził włas-nie od Izaaka. Ufaj�c, ze w razie potrzebyBog wskrzesi Izaaka, posłuszny Abrahamjuz miał złozyc syna w ofierze, gdy naglezostał powstrzymany przez anioła. Bog po-chwalił Abrahama za gotowosc oddania ko-gos, kto był dla niego szczegolnie cenny,i powtorzył swe obietnice dane temu wier-nemu m�zowi.
Pozniej Izaakowi urodzili si� dwaj syno-wie—Ezaw i Jakub. W odroznieniu od bra-ta Jakub cenił sprawy duchowe i został zato nagrodzony. Bog zmienił imi� Jakuba naIzrael, a jego 12 synow dało pocz�tek ple-mionom narodu izraelskiego. Ale jak ta ro-dzina rozrosła si� w wielki narod?
Wszystko zacz�ło si� od tego, ze syno-wie Jakuba zazdroscili swemu młodszemubratu Jozefowi. Sprzedali go wi�c w niewo-l� i wkrotce potem trafił on do Egiptu. AleBog błogosławił temu wiernemu i odwaz-nemu młodziencowi. Choc Jozef przezyłwiele udr�k, w koncu został wyroznionyprzez egipskiego faraona, ktory powierzyłmu wielk� władz�. W tym samym czasieJakub, zmuszony kl�sk� głodu, wysłał swo-ich synow do Egiptu, by zakupili zywnosci.Okazało si�, ze wszystkimi zapasami w kra-ju zarz�dza własnie Jozef! Po wzruszaj�cymspotkaniu ze skruszonymi bracmi Jozef im
przebaczył i zorganizował przeprowadzk�całej rodziny do Egiptu. Pozwolono imosiedlic si� w najlepszej cz�sci kraju, dzi�-ki czemu mieli zapewniony dobrobyt i sta-le ich przybywało. Jozef zrozumiał, ze toBog tak pokierował sprawami, by spełnicswe obietnice.
S�dziwy Jakub dozył swych dni w Egip-cie, otoczony coraz liczniejsz� rodzin�. Nałozu smierci zapowiedział, ze obiecanymPotomkiem, Wybawc� ludzkosci, b�dziepot�zny Władca wywodz�cy si� z rodu za-łozonego przez jego syna Jud�. A po latachJozef na krotko przed smierci� wyrzekł pro-roctwo, ze pewnego dnia Bog wyprowadzipotomkow Jakuba z ziemi egipskiej.Na podstawie Ksi�gi Rodzaju, rozdziały od 20 do 50;Listu do Hebrajczyk
´ow 11:17-22.
���������������
˛ Co B´og polecił Abrahamowi i co w ten spos
´ob
chciał uzmysłowi´c ludziom?
˛ Jak J´ozef znalazł si� w Egipcie i jaki był tego re-
zultat?
˛ Jakie proroctwo wypowiedział Jakub przed sw�´smierci�?
5 Bog błogosławi Abrahamowii jego rodziniePotomkowie Abrahama ciesz� si� pokojem i dostatkiem.B
´og ochrania J
´ozefa w Egipcie
˘ Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
przed 1613Hiob poddany pr
´obie
1600 p.n.e.
9
CZY kt´orykolwiek z ludzi dochowałby
wierno´sci Bogu, gdyby poddano go
najci�˙zszym pr
´obom, a posłusze
´nstwo wo-
bec Stw´orcy najwyra
´zniej nie przynosiło
˙zadnych korzy
´sci materialnych? Kwestia ta
została podniesiona i rozstrzygni�ta za˙zy-
cia człowieka imieniem Hiob.
Izraelici jeszcze przebywali w Egipcie,gdy na terenie dzisiejszego P
´ołwyspu
Arabskiego˙zył Hiob—krewny Abrahama.
Wła´snie wtedy w niebie zebrali si� przed
Bogiem aniołowie, a wraz z nimi przy-był te
˙z buntowniczo nastawiony Szatan.
Podczas tego niebia´nskiego zgromadzenia
Jehowa wyraził si� z wielkim uznaniemo swym lojalnym słudze Hiobie. O
´swiad-
czył nawet,˙ze nie ma drugiego tak nie-
nagannego człowieka. Natomiast Szatantwierdził,
˙ze Hiob słu
˙zy Bogu wył�cznie ze
wzgl�du na otrzymywane błogosławie´n-
stwa i ochron�, a gdyby został wszystkie-go pozbawiony, to przekl�łby Boga.
Jehowa pozwolił Szatanowi pozbawi´c
Hioba maj�tku, dzieci i zdrowia. Hiob niewiedział,
˙ze za wszystkimi tymi nieszcz�
´s-
ciami kryje si� Diabeł, i nie m´ogł zrozu-
mie´c, dlaczego B
´og je dopuszcza. Mimo to
nigdy nie zwr´ocił si� przeciwko Niemu.
Hioba odwiedzili trzej fałszywi przyja-ciele. W całej serii monolog
´ow, kt
´orych
tre´s´c utrwalono na kartach Biblii, usiło-
wali mu wm´owi
´c,
˙ze B
´og karze go za
skrywane grzechy. Utrzymywali wr�cz,˙ze
Stw´orca nigdy nie jest zadowolony ze
swych sług ani im nie dowierza. Hiob zde-cydowanie odrzucił ich bezzasadne twier-dzenia. Stanowczo oznajmił, i
˙z p
´oki nie
skona, b�dzie obstawał przy swej nieskazi-telno
´sci.
Jednak˙ze Hiob popełnił te
˙z pewien bł�d
—zbytnio skupił si� na usprawiedliwianiu
samego siebie. Wtedy głos zabrał młodyElihu, kt
´ory przysłuchiwał si� całej dysku-
sji. Zwr´ocił Hiobowi uwag�,
˙ze wykaza-
nie słuszno´sci zwierzchniej władzy Jehowy
jest znacznie wa˙zniejsze od udowodnienia
prawo´sci jakiegokolwiek człowieka. Elihu
surowo napomniał te˙z fałszywych przyja-
ci´oł Hioba.
Nast�pnie do Hioba przem´owił sam Je-
howa B´og i skorygował jego spos
´ob my
´s-
lenia. Wskazuj�c na swe liczne dziełastw
´orcze, u
´swiadomił Hiobowi znikomo
´s´c
człowieka w por´ownaniu z wielko
´sci�
Boga. Hiob pokornie przyj�ł to skarce-nie, a Jehowa, kt
´ory jest „bardzo tkliwy
w uczuciach i miłosierny”, przywr´ocił mu
zdrowie, dał dwukrotnie wi�kszy maj�teki pobłogosławił dziesi�ciorgiem dzieci (Ja-kuba 5:11). Pomimo ogromnych przeciw-no
´sci Hiob zachował lojalno
´s´c wobec Je-
howy i tym samym obalił zarzut Szatana,˙ze ludzie w obliczu pr
´ob nie pozostan�
wierni Bogu.Na podstawie Ksi�gi Hioba.���������������
˛ Co Szatan zarzucił Hiobowi?
˛ Czego dowiodła lojalno´s
´c Hioba wobec Jehowy?
6 Hiob dowodziniezłomnej lojalnosciSzatan podaje w w�tpliwo
´s
´c lojalno
´s
´c Hioba wobec Boga,
ale ten pozostaje wierny
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba ˘
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
Gdy Szatan oskar˙zył Hioba—najbar-
dziej prawego i bogobojnego człowieka˙zyj�cego w
´owczas na ziemi—
˙ze słu
˙zy
Jehowie Bogu z samolubnych powod´ow,
w gruncie rzeczy postawił ten zarzutwszystkim stworzeniom rozumnym. Tymsamym podni
´osł kwesti� lojalno
´sci ludzi
wzgl�dem Jehowy. Jest ona cz�´sci� zasad-
niczej kwestii, kt´ora wyłoniła si� w Edenie:
dotycz�cej prawowito´sci i słuszno
´sci
zwierzchnictwa Jehowy. Ksi�ga Hiobawskazuje,
˙ze lojalnym trwaniem przy Bo-
gu Jego stworzenia mog� si� przyczynia´c
do wykazania słuszno´sci Jego władzy.
DONIOSŁE KWESTIE SPORNE
1600 p.n.e. wyj´scie Izraelit
´ow z Egiptu 1513
CORAZ liczniejsi potomkowie Izraelamieszkali w Egipcie przez wiele lat,
ciesz�c si� dobrobytem. Ale na tron wst�-pił nowy faraon, ktory nie znał Jozefa. Tenzłosliwy tyran obawiał si� rosn�cej rzeszyIzraelitow i uczynił z nich niewolnikow.Rozkazał tez, by wszystkie izraelskie nowo-rodki płci m�skiej topiono w Nilu. Jed-nakze pewna odwazna matka postanowiłauratowac swego synka—włozyła go do ko-szyka, ktory umiesciła wsrod trzcin. Dziec-ko znalazła corka faraona, nadała mu imi�Mojzesz i wychowała na dworze krolew-skim.
Maj�c 40 lat, Mojzesz wpadł w kłopoty,gdyz stan�ł w obronie izraelskiego niewol-nika bitego przez egipskiego nadzorc�. Mu-siał uciekac do dalekiej krainy, gdzie wiodłzycie wygnanca. Kiedy miał 80 lat, Jehowawysłał go z powrotem do Egiptu, by stan�łprzed faraonem i domagał si� wypuszcze-nia ludu Bozego.
Faraon stanowczo odmowił. Dlatego Bogzesłał na jego kraj dziesi�c plag. IlekrocMojzesz przychodził do faraona, by dac mumozliwosc unikni�cia kolejnej plagi, tenbutnie okazywał pogard� zarowno Mojze-szowi, jak i jego Bogu, Jehowie. W kon-cu dziesi�ta plaga sprowadziła smierc nawszystkich pierworodnych w kraju—z wy-j�tkiem rodzin, ktore zgodnie z polece-niem Jehowy pokropiły odrzwia swych do-
mow krwi� baranka ofiarnego. Wysłanyprzez Boga anioł dokonuj�cy zagłady omi-n�ł te domy. Od tej pory Izraelici wspomi-nali to cudowne ocalenie podczas dorocz-nego swi�ta Paschy.
Po stracie pierworodnego syna faraonnakazał Mojzeszowi i Izraelitom opuscicEgipt. Gdy jednak wszyscy oni gromadnieruszyli w drog�, rozmyslił si� i na czeleswego wojska i rydwanow rzucił si� za ni-mi w poscig. Izraelici znalezli si� w pułapcenad brzegiem Morza Czerwonego. WtedyJehowa rozdzielił wody morza i umozliwiłim przejscie po suchym dnie na drugibrzeg. Gdy Egipcjanie pod�zyli ich slada-mi, Bog sprawił, ze wody wrociły na swo-je miejsce, zatapiaj�c faraona i jego armi�.
Pozniej Izraelici rozłozyli si� obozempod gor� Synaj i tam Jehowa zawarł z nimiprzymierze. Posługuj�c si� Mojzeszem jakoposrednikiem, dał im prawa zapewniaj�cekierownictwo i ochron� niemal w kazdejdziedzinie zycia. Bog obiecał tez, ze dopo-ki Izraelici b�d� szanowac Jego władz�, do-poty On b�dzie z nimi i poprzez nich zjed-naj� sobie błogosławienstwo inne narody.
Niestety, wi�kszosc Izraelitow okazała ra-z�cy brak wiary w Boga. Dlatego całe po-kolenie, ktore wyszło z Egiptu, bł�kało si�po pustkowiu przez 40 lat. Po tym okresieMojzesz wyznaczył na swojego nast�pc�Jozuego. W koncu Izraelici stan�li u proguziemi, ktor� Bog obiecał Abrahamowi.Na podstawie ksi�g: Wyj
´scia, Kapła
´nskiej, Liczb, Po-
wt´
orzonego Prawa; Psalmu 136:10-15; Dziej´
ow Apos-tolskich 7:17-36.���������������
˛ Jak B´og posłu
˙zył si� Moj
˙zeszem, by wyzwoli
´c Izra-
elit´ow?
˛ Dlaczego Izraelici zacz�li obchodzi´c
´swi�to Pas-
chy?
˛ Jak Jehowa wyzwolił Izraelit´ow z niewoli w Egip-
cie?
7 Bog wyzwala IzraelitowJehowa zsyła na Egipt plagi, po czym Moj
˙zesz wyprowadza
stamt�d Izraelit´ow. B
´og za po
´srednictwem Moj
˙zesza
daje im Prawo
Rodzaju˘ Wyj
´scia
˘ Kapła´nska
˘ Liczb˘ Powt
´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
Dziesi�´
c Przykaza´
n zapisanych w Ksi�dze Wyj´scia
20:1-17 to najlepiej znane z około 600 praw danychza po
´srednictwem Moj
˙zesza. Jednak
˙ze gdy Jezusa
Chrystusa zapytano, kt´ore z tych wszystkich praw jest
najwa˙zniejsze, odpowiedział: „Masz miłowa
´c Jehow�,
twojego Boga, całym swym sercem i cał� sw� dusz�,i całym swym umysłem, i cał� sw� sił�”(Marka 12:28-30; Powt
´orzonego Prawa 6:5).
NAJWA˙ZNIEJSZE PRZYKAZANIE
1473 Izrael pod wodz� Jozuego wkracza do Kanaanu
1467 zako´
nczenie zasadniczej cz�´sci podboju Kanaanu 1200 p.n.e.
11
SETKI lat przed wej´sciem Izraelit
´ow
do Kanaanu Jehowa obiecał t� kra-in� potomkom Abrahama. Teraz podwodz� Jozuego Izraelici stan�li u wr
´ot
Ziemi Obiecanej.Poniewa
˙z Kananejczycy na wielk�
skal� dopuszczali si� odra˙zaj�cych
praktyk seksualnych oraz rozlewu krwi,B
´og ich os�dził i skazał na zagład�. Dla-
tego kananejskie miasta zdobyte przezIzraelit
´ow miały by
´c całkowicie znisz-
czone.Jednak
˙ze przed wkroczeniem do Ka-
naanu Jozue posłał dw´och zwiadow-
c´ow, kt
´orzy dotarli do Jerycha i zatrzy-
mali si� u kobiety imieniem Rachab.Chocia
˙z wiedziała, kim s�, ukryła ich,
bo uwierzyła w Jehow�, słysz�c, jakwyzwalał Izraelit
´ow. Uprosiła zwiadow-
c´ow, by jej przyrzekli,
˙ze ocal� j� wraz
z rodzin�.Gdy Izraelici wkroczyli do Kanaanu
i podeszli pod Jerycho, Jehowa sprawił,˙ze zawaliły si� mury miejskie. WojskaJozuego wtargn�ły do miasta i je znisz-czyły, ale oszcz�dziły Rachab i jej rodzi-n�. Po trwaj�cych sze
´s´c lat zmaganiach
Jozue podbił znaczn� cz�´s´c Ziemi Obie-
canej. Potem rozdzielono j� mi�dzy po-szczeg
´olne plemiona izraelskie.
Pod koniec swego długiego˙zycia
Jozue zwołał lud. Przypomniał Izrae-litom, jak Jehowa post�pował z ichprzodkami, i zaapelował,
˙zeby Mu słu-
˙zyli. Jednak gdy Jozue i jego najbli
˙zsi
wsp´ołpracownicy umarli, Izraelici od-
wr´ocili si� od Jehowy i zacz�li oddawa
´c
cze´s´c fałszywym bogom. W ci�gu na-
st�pnych 300 lat cz�sto lekcewa˙zyli pra-
wa Jehowy, a On dopuszczał, by gn�biliich wrogowie, mi�dzy innymi Filistyni.Ale kiedy Izraelici błagali Jehow� o po-moc, On powoływał s�dzi
´ow, kt
´orzy
ich ratowali.
Epoka 12 s�dzi´ow opisana w Bib-
lii zacz�ła si� od Otniela, a sko´nczy-
ła na Samsonie—najsilniejszym czło-wieku, jaki kiedykolwiek
˙zył na ziemi.
Pasjonuj�ca Ksi�ga S�dzi´ow uwypukla
wa˙zn� prawd�: posłusze
´nstwo wobec
Jehowy przynosi błogosławie´nstwa,
natomiast nieposłusze´nstwo spro-
wadza nieszcz�´scia.
Na podstawie ksi�g: Jozuego, S�dzi´
ow, Kap-ła
´nskiej 18:24, 25.
���������������
˛ Dlaczego Jehowa oszcz�dził Rachabi jej rodzin�?
˛ Jak Izraelici post�powali po´smier-
ci Jozuego?
˛ Jak� prawd� uwypukla biblijnaKsi�ga S�dzi
´ow?
8 Izraelici wkraczaj� do KanaanuPod wodz� Jozuego Izraelici podbijaj� ziemi� Kanaan.Jehowa za po
´srednictwem s�dzi
´ow wyzwala sw
´oj lud
z jarzma wrog´ow
RodzajuWyj
´scia
Kapła´nskaLiczb
Powt´orzonego
PrawaJozuego ˘
S�dzi´ow ˘
Rut
1 Samuela
2 Samuela1 Kr
´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik2 Kronik
Ezdrasza
NehemiaszaEstery
HiobaPsalmy
Przysł´ow
KaznodzieiPie
´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
K
A
N
AA
N
FE
NI
CJ
A
FI
LI
ST
EA
Jerycho
Jerozolima
wkroczenie do Kanaanu
zasi�g izraelskich podbojow
1200 p.n.e. Saul wybrany na kr´ola 1117
12
PO CZASACH Samsona B´og wybrał
Samuela, kt´ory był prorokiem i s�-
dził Izraela. Ale p´o
´zniej jego rodacy
oznajmili,˙ze tak jak inne narody chcie-
liby mie´c nad sob� kr
´ola. Chocia
˙z ta
pro´sba
´swiadczyła o braku szacunku dla
Jehowy, kazał On Samuelowi spełni´c
ich˙z�danie. B
´og wybrał na kr
´ola pokor-
nego m�˙zczyzn� imieniem Saul. Nieste-
ty, z czasem władca ten stał si� wyniosłyi nieposłuszny, tote
˙z Jehowa go odrzu-
cił i polecił Samuelowinama
´sci
´c na kr
´ola mło-
dzie´nca o imieniu Da-
wid. Min�ło jednak wie-le lat, zanim w ko
´ncu
wst�pił on na tron.
Kiedy Dawid był jesz-
cze nastolatkiem, odwiedził swych bra-ci, kt
´orzy słu
˙zyli w wojsku Saula. Cała
izraelska armia dr˙zała przed pewnym
filisty´nskim wojownikiem—olbrzymim
Goliatem, kt´ory szydził z nich oraz z ich
Boga. Wzburzony Dawid podj�ł rzuco-ne przez niego wyzwanie i stan�ł dopojedynku. Uzbrojony tylko w proc�i kilka kamieni, wyszedł na spotkaniewrogowi, kt
´ory miał prawie trzy metry
wzrostu. Goliat z niego szydził, lecz Da-wid odparł,
˙ze jest lepiej wyposa
˙zony
do walki, poniewa˙z wyst�puje w imie-
niu Jehowy! Powalił Goliata jednym ka-mieniem, a potem odci�ł mu głow� je-go własnym mieczem. Na ten widokfilisty
´nska armia uciekła w popłochu.
Pocz�tkowo Saul podziwiał odwag�Dawida i ustanowił go dow
´odc� swych
wojsk. Ale p´o
´zniej jego sukcesy wzbu-
dziły w Saulu chorobliw� zazdro´s
´c. Da-
wid musiał ratowa´c si� ucieczk� i przez
lata wi´odł
˙zycie wygna
´nca. Chocia
˙z Sa-
ul czyhał na jego˙zycie, Dawid pozosta-
wał wobec niego lojalny, pami�taj�c,˙ze
władz� kr´olewsk� otrzymał on od Jeho-
wy Boga. W ko´ncu Saul poległ w bitwie,
a niedługo potem zgodnie z obietnic�Jehowy Dawid został kr
´olem.
Dawid bardzo pragn�ł zbudowa´c Je-
howie´swi�tyni�, został jednak poinfor-
mowany,˙ze zrobi to dopiero jego syn
i nast�pca, Salomon. Niemniej B´og na-
grodził te˙z Dawida—zawarł z nim szcze-
g´olne przymierze, na mocy kt
´orego
została zapocz�tkowana niezwykła kr´o-
lewska linia rodowa. Z rodu Dawidamiał si� wywodzi
´c Wybawca, Potomek
obiecany w Edenie. Jehowa zapowie-dział,
˙ze ten namaszczony przez Niego
Mesjasz obejmie władz� w Kr´olestwie,
kt´ore b�dzie trwa
´c wiecznie.
Powodowany gł�bok� wdzi�czno´sci�,
Dawid zgromadził mn´ostwo materiał
´ow
budowlanych oraz złota i srebra, kt´ore
p´o
´zniej wykorzystano podczas budowy
´swi�tyni. Skomponował te
˙z wiele na-
tchnionych psalm´ow. Pod koniec swego
˙zycia powiedział: „M
´owił przeze mnie
duch Jehowy i Jego słowo było na mo-im j�zyku” (2 Samuela 23:2).Na podstawie ksi�g: 1 i 2 Samuela; 1 Kronik; Izaja-sza 9:7; Ewangelii według: Mateusza 21:9; Łukasza1:32; Jana 7:42.���������������
˛ Dlaczego Jehowa ustanowił kr´olem Dawida
w miejsce Saula?
˛ Jakimi cechami odznaczał si� Dawid, jeszcze za-nim został kr
´olem?
˛ Kto jest obiecanym Potomkiem, czyli Wybawc�,kt
´ory miał si� pojawi
´c w linii rodowej Dawida?
9 Izraelici domagaj� si� krolaPierwszy kr
´ol Izraela, Saul, okazuje si� nieposłuszny.
Jego nast�pc� zostaje Dawid, z kt´orym B
´og zawiera
przymierze co do wiecznotrwałego Kr´olestwa
„Utwierdz� tronjego kr
´olestwa
po czas niezmierzony”(2 Samuela 7:13)
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut˘ 1 Samuela˘ 2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
˘ 1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
1070 B´og składa Dawidowi
obietnic� co do Kr´olestwa
Salomon zostaje kr´olem 1037 1027 uko
´nczenie budowy
´swi�tyni w Jerozolimie
około 1020 uko´
nczeniePie
´sni nad Pie
´sniami
1000 p.n.e.
JAK by wygl�dało˙zycie w kraju, w kt
´o-
rym cały nar´od wraz z kr
´olem uwa-
˙załby Jehow� za swego Władc� i prze-strzegał Jego praw? Odpowiedzi na topytanie dostarczyło 40-letnie panowanieSalomona.
Przed´smierci� Dawid wyznaczył swe-
go syna Salomona na swojego nast�pc�.We
´snie B
´og zapytał nowego kr
´ola, co
chciałby od Niego otrzyma´c. Salomon
poprosił o m�dro´s´c i wiedz�, by s�dzi
´c
lud sprawiedliwie i roztropnie. Jehowiespodobało si� to
˙zyczenie, obdarzył wi�c
Salomona m�dro´sci� i zrozumieniem. Po-
za tym obiecał mu,˙ze je
´sli b�dzie po-
słuszny, to otrzyma te˙z bogactwo, chwa-
ł� i długie˙zycie.
Salomon zasłyn�ł z m�drych s�d´ow.
Pewnego razu dwie kobiety spierały si�o to, kt
´ora jest matk� małego chłopczy-
ka. Salomon kazał rozci�´c dziecko i ka
˙z-
dej z nich da´c po połowie. Jedna z kobiet
przyj�ła spokojnie ten werdykt, ale praw-dziwa matka natychmiast zacz�ła błaga
´c,
by dziecko oddano tej drugiej. Salomonzorientował si� wi�c,
˙ze wła
´snie ta wsp
´oł-
czuj�ca kobieta jest matk�, i oddał jej syn-ka. Wkr
´otce cały Izrael usłyszał o tym roz-
strzygni�ciu i wszyscy dostrzegli,˙ze B
´og
obdarzył Salomona m�dro´sci�.
Jednym z najwi�kszych osi�gni�´c Sa-
lomona było wzniesienie w Jerozolimie´swi�tyni Jehowy—okazałej budowli ma-j�cej stanowi
´c centrum wielbienia Boga.
Podczas uroczysto´sci po
´swi�cenia
´swi�tyni
Salomon o´swiadczył w modlitwie: „Oto
niebiosa, wr�cz niebo niebios, nie mog�ci� pomie
´sci
´c; c
´o
˙z dopiero ten dom, kt
´o-
ry zbudowałem!” (1 Kr´ol
´ow 8:27).
Sława Salomona docierała r´ownie
˙z do
innych kraj´ow, nawet tak odległych jak
Szeba w Arabii. Kr´olowa Szeby odbyła po-
dr´o
˙z, by na własne oczy ujrze
´c chwał�
i bogactwo Salomona oraz przekona´c si�
o jego m�dro´sci. Była pod takim wra
˙ze-
niem jego rozs�dku oraz dobrobytu pa-nuj�cego w Izraelu,
˙ze zacz�ła wychwala
´c
Jehow� za osadzenie na tronie takiegowładcy. Dzi�ki błogosławie
´nstwu Jehowy
panowanie Salomona rzeczywi´scie było
najlepszym okresem w historii staro˙zyt-
nego Izraela.
Niestety, po jakim´s czasie Salomon prze-
stał si� kierowa´c m�dro
´sci� Bo
˙z�. Łami�c
nakaz Jehowy, wzi�ł sobie setki˙zon, z kt
´o-
rych wiele oddawało cze´s´c cudzoziemskim
bogom. Stopniowo˙zony zacz�ły odwraca
´c
jego serce od wielbienia Jehowy ku bo˙z-
kom. W zwi�zku z tym Jehowa zapowie-dział,
˙ze Salomon utraci cz�
´s´c kr
´olestwa.
Jego potomkowie mieli za-chowa
´c władz� na pewnym
obszarze ze wzgl�du na je-go ojca, Dawida. A zatempomimo odst�pstwa Salo-mona Jehowa pozostał lo-jalny przymierzu zawarte-mu z Dawidem.Na podstawie ksi�g: 1 Kr
´ol
´ow, roz-
działy od 1 do 11; 2 Kronik, roz-działy od 1 do 9; Powt
´orzonego
Prawa 17:17.���������������
˛ Jak B´og zareagował na pro
´sb�
Salomona?
˛ Jak Salomon dowi´odł swej m�-
dro´sci?
˛ Co sprawiło,˙ze Salomon po-
rzucił drogi Jehowy, i jaki byłtego skutek?
10 Panowanie m�drego krola SalomonaJehowa obdarza kr
´ola Salomona m�dro
´sci�;
podczas jego panowania Izrael cieszy si�niezr
´ownanym pokojem i dobrobytem
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow ˘
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik ˘
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
1000 p.n.e. 997 podział Izraela na dwa kr´olestwa
14
NAJOBSZERNIEJSZA ksi�ga biblijnato zbi
´or
´swi�tych pie
´sni. Zestawie-
nie ich wszystkich zaj�ło w sumie jakie´s
1000 lat. W Ksi�dze Psalm´ow utrwalo-
no na pi´smie niezwykle poruszaj�ce wy-
powiedzi b�d�ce´swiadectwem gł�bokiej
wiary. Pie´sni te wyra
˙zaj� cał� gam� ludz-
kich emocji: od rado´sci i wdzi�czno
´sci
po˙zal, smutek i skruch�. Wyra
´znie do-
wodz�,˙ze psalmi
´sci utrzymywali blisk�,
osobist� wi�´z z Bogiem. Przyjrzyjmy si�
niekt´orym sprawom poruszonym w tych
utworach.
Jehowa jest prawowitym Władc�,godnym czci i chwały. W Psalmie83:18 czytamy: „Ty, kt
´ory masz na imi�
Jehowa, ty sam jeste´s Najwy
˙zszym nad
cał� ziemi�”. Psalmy wysławiaj� Jehow�za Jego dzieła stw
´orcze—rozgwie
˙zd
˙zone
niebo, cuda natury i zachwycaj�co za-projektowane ludzkie ciało (Psalm 8, 19,139, 148). Wychwalaj� Jehow� jako Bo-ga, kt
´ory wybawia i ochrania swych lo-
jalnych sług (Psalm 18, 97, 138). Wywy˙z-
szaj� Go te˙z jako sprawiedliwego Boga,
kt´ory dodaje otuchy uci
´snionym i karze
niegodziwc´ow (Psalm 11, 68, 146).
Jehowa wspiera i pociesza tych,kt
´orzy Go kochaj�. Chyba najsłynniej-
szy jest Psalm 23, w kt´orym Dawid opi-
suje Jehow� jako kochaj�cego i trosk-liwego Pasterza, zapewniaj�cego swym„owcom” kierownictwo i ochron�. Psalm65:2 przypomina,
˙ze B
´og wysłuchuje
modlitw. Wiele os´ob obci�
˙zonych ci�
˙z-
kim grzechem czerpie pociech� z psal-m
´ow 39 i 51, w kt
´orych Dawid dał wyraz
szczerej skrusze za popełnione grzechyoraz wierze w gotowo
´s´c Jehowy do prze-
baczania. Psalm 55:22 zach�ca, by pokła-da
´c ufno
´s´c w Jehowie i przerzuca
´c na
Niego wszelkie swe brzemiona.
Jehowa zmieni warunki na´swiecie
za po´srednictwem Kr
´olestwa Mesja-
sza. Sporo psalm´ow wyra
´znie odnosi si�
do Mesjasza, obiecanego Kr´ola. Psalm
2 zapowiada,˙ze
´ow Władca zniszczy nie-
godziwe narody, kt´ore mu si� sprzeciwia-
j�. Psalm 72 wyjawia,˙ze usunie on gł
´od,
niesprawiedliwo´s
´c i przemoc. Zgodnie
z Psalmem 46:9 B´og za po
´srednictwem
mesja´nskiego Kr
´olestwa poło
˙zy kres woj-
nom, a nawet unicestwi wszelk� bro´n.
Psalm 37 donosi,˙ze wszyscy niegodziw-
cy znikn� z powierzchni ziemi, prawi za´s
b�d� mieszka´c na niej wiecznie, ciesz�c
si� pokojem i harmoni�.Na podstawie Ksi�gi Psalm
´ow.
���������������
˛ Jak Ksi�ga Psalm´ow wskazuje,
˙ze Jehowa jest pra-
wowitym Władc�?
˛ Podaj przykłady psalm´ow pokazuj�cych,
˙ze B
´og
wspiera i pociesza tych, kt´orzy Go kochaj�.
˛ Jak w my´sl Ksi�gi Psalm
´ow Jehowa zmieni warun-
ki panuj�ce na´swiecie?
11 Natchnione piesni,ktore pokrzepiaj� i ucz�Dawid i inni komponuj� pie
´sni wykorzystywane w wielbieniu
Boga. W Ksi�dze Psalm´ow zachowano 150 takich utwor
´ow
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba˘ Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei˘ Pie
´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
W Pie´sni nad Pie
´sniami kr
´ol Salomon
przyznaje,˙ze nawet bajeczne bogactwo
nie zagwarantowało mu powodzeniaw miło
´sci. Opisuje, jak pr
´obował
zdoby´c serce pi�knej dziewczyny,
kt´ora kochała młodego pasterza.
Poza tym ta natchniona pie´s
´n dowodzi,
˙ze nawet gdy dwie osoby czuj� dosiebie silny poci�g fizyczny, nie musz�post�powa
´c w spos
´ob niestosowny.
Zakochani młodzi zachowywali godnepochwały panowanie nad sob�,czysto
´s
´c i lojalno
´s
´c.
PIE´S
´N NAD PIE
´SNIAMI
ostateczne zestawienie Ksi�gi Przysł´ow około 717 700 p.n.e.
JEHOWA jest m�drym Władc�. Mo˙zna
si� o tym przekona´c, na przykład ana-
lizuj�c Jego rady. Czy s� praktyczne? Czypomagaj� prowadzi
´c lepsze i bardziej sen-
sowne˙zycie? Kr
´ol Salomon spisał pod
natchnieniem Bo˙zym setki przysł
´ow. Do-
tycz� one w zasadzie ka˙zdej dziedziny
˙zy-
cia. Przyjrzyjmy si� niekt´orym takim wska-
z´owkom.
Pokładanie ufno´sci w Bogu. Zaufanie
to klucz do dobrych stosunk´ow z Bogiem.
Salomon napisał: „Zaufaj Jehowie całymsercem i nie opieraj si� na własnym zrozu-mieniu. Zwa
˙zaj na niego na wszystkich
swych drogach, a on wyprostuje twe´scie
˙z-
ki” (Przysł´ow 3:5, 6). Ufanie Bogu, wyra
˙za-
j�ce si� w zabieganiu o Jego kierownictwooraz okazywaniu Mu posłusze
´nstwa, nada-
je˙zyciu gł�boki sens. Takie post�powanie
umo˙zliwia ludziom radowanie serca Bo-
ga, a Jemu samemu dostarcza argument´ow
w kwestiach spornych podniesionych przezJego przeciwnika, Szatana (Przysł
´ow 27:11).
M�dro´s´c w kontaktach mi�dzyludz-
kich. Bo˙ze rady dla m�
˙z
´ow,
˙zon i dzie-
ci s� dzi´s bardziej aktualne ni
˙z kiedykol-
wiek. W Ksi�dze Przysł´ow B
´og nawołuje
do wierno´sci mał
˙ze
´nskiej, zach�caj�c ka
˙z-
dego m�˙za: „Raduj si�
˙zon� twej młodo-
´sci” (Przysł
´ow 5:18-20). M�
˙zatki mog� si�
wiele nauczy´c z ciekawego opisu zarad-
nej˙zony, kt
´ora cieszy si� uznaniem m�
˙za
i dzieci (Przysł´ow, rozdział 31). Z kolei
dzieciom polecono okazywa´c posłusze
´n-
stwo rodzicom (Przysł´ow 6:20). Ta ksi�ga
biblijna podkre´sla r
´ownie
˙z, jak wa
˙zna jest
przyja´z
´n, wskazuj�c,
˙ze odosabnianie si�
prowadzi do zbytniego skupiania si� nasamym sobie (Przysł
´ow 18:1). Przyjacie-
le mog� wywiera´c na nas dobry lub zły
wpływ, wi�c nale˙zy m�drze ich sobie do-
biera´c (Przysł
´ow 13:20; 17:17).
M�dre decyzje w sprawach osobis-tych. Ksi�ga Przysł
´ow zawiera bezcen-
ne wskaz´owki dotycz�ce pracowito
´sci,
wystrzegania si� nadu˙zywania alkoho-
lu, a tak˙ze piel�gnowania pozytywnych
emocji i zwalczania negatywnych (Przy-sł
´ow 6:6; 14:30; 20:1). Ostrzega,
˙ze ufanie
ludzkim radom ignoruj�cym zasady Bo-˙ze prowadzi do katastrofalnych skutk
´ow
(Przysł´ow 14:12). Przypomina,
˙ze trzeba
chroni´c serce przed deprawuj�cymi wpły-
wami, bo z niego „pochodz�´zr
´odła
˙zycia”
(Przysł´ow 4:23).
Miliony ludzi na´swiecie przekonało si�,
˙ze trzymanie si� tych rad pozwala prowa-dzi
´c lepsze
˙zycie. Słusznie wi�c osoby ta-
kie uznaj� Jehow� za swojego Władc�.Na podstawie Ksi�gi Przysł
´ow.
���������������
˛ Jaki po˙zytek mo
˙zemy odnie
´s
´c z przeanalizowania
Ksi�gi Przysł´ow?
˛ Jakie rady dotycz�ce zaufania do Boga, kontak-t´ow mi�dzyludzkich oraz spraw osobistych zawieraKsi�ga Przysł
´ow?
12 M�drosc zyciowapochodz�ca od BogaKsi�ga Przysł
´ow, spisana gł
´ownie przez Salomona, to zbi
´or
natchnionych rad przydatnych w˙zyciu codziennym
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow ˘
Kaznodziei ˘
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Co jest kluczem do sensownego i szcz�´sliwego
˙zycia?
Salomon miał wyj�tkowe warunki do poszukiwaniaodpowiedzi na to pytanie. Poniewa
˙z dysponował
ogromnym maj�tkiem, m�dro´sci� i władz�, m
´ogł si�
przekona´c, czy zapewniaj� one prawdziw� satysfakcj�.
Korzystał z najbardziej wymy´slnych przyjemno
´sci
i rozrywek, a do tego po´slubił wiele pi�knych kobiet.
Realizował te˙z wspaniałe projekty budowlane i zdobywał
wiedz� w r´o
˙znych dziedzinach. Co sobie u
´swiadomił?
„Wszystko jest marno´sci�”. Ale doszedł te
˙z do takiego oto
gł�bokiego wniosku: „Konkluzja sprawy, po wysłuchaniuwszystkiego, jest nast�puj�ca: B
´oj si� prawdziwego Boga
i przestrzegaj jego przykaza´n. Na tym bowiem polega
cała powinno´s
´c człowieka” (Kaznodziei 12:8, 13).
KSI�GA KAZNODZIEI
700 p.n.e. zburzenie Jerozolimy; pocz�tek niewoli babilo´
nskiej 607
ZGODNIE z zapowiedzi� Jehowy po od-st�pieniu Salomona od praktykowa-
nia religii prawdziwej jego pa´nstwo ulega
podziałowi. Syn i nast�pca Salomona, Re-choboam, był surowym władc�. W rezul-tacie dziesi�
´c plemion izraelskich zbunto-
wało si� i utworzyło p´ołnocne kr
´olestwo
Izraela. Dwa plemiona pozostały lojalnewobec kr
´ola zasiadaj�cego na tronie Dawi-
da w Jerozolimie i utworzyły południowekr
´olestwo Judy.Oba pa
´nstwa miały burzliwe dzieje,
gł´ownie z powodu niewierno
´sci i nieposłu-
sze´nstwa ich władc
´ow. Sytuacja w Izraelu
była gorsza ni˙z w Judzie, poniewa
˙z jego
kr´olowie od samego pocz�tku propagowali
religi� fałszyw�. Pomimo niezwykłych cu-d
´ow dokonywanych przez takich prorok
´ow
jak Eliasz i Elizeusz—kt´orzy potrafili nawet
wskrzesza´c umarłych—Izrael ci�gle wracał
na zł� drog�. W ko´ncu B
´og dopu
´scił, by
Asyria unicestwiła p´ołnocne kr
´olestwo.
Juda istniała przeszło sto lat dłu˙zej od Iz-
raela, ale i j� dosi�gn�ł wyrok Bo˙zy. Tyl-
ko kilku judzkich kr´ol
´ow zareagowało na
ostrze˙zenia prorok
´ow i pr
´obowało skłoni
´c
nar´od, by powr
´ocił do Jehowy. Na przy-
kład kr´ol Jozjasz zacz�ł oczyszcza
´c Jud�
z fałszywego kultu i odnowił´swi�tyni�
Jehowy. Gdy znaleziono oryginalny eg-zemplarz Prawa Bo
˙zego danego za po
´sred-
nictwem Moj˙zesza, Jozjasz był gł�boko po-
ruszony jego tre´sci� i jeszcze wzm
´ogł swe
reformatorskie działania.
Niestety, nast�pcy Jozjasza nie poszliw jego
´slady. Dlatego Jehowa pozwolił
Babilo´nczykom podbi
´c Jud� oraz znisz-
czy´c Jerozolim� i tamtejsz�
´swi�tyni�. Ci,
kt´orzy prze
˙zyli, zostali uprowadzeni do
niewoli. B´og zapowiedział,
˙ze b�dzie ona
trwa´c 70 lat. Juda była opuszczona a
˙z do
czasu, gdy zgodnie z obietnic� nar´od po-
wr´ocił do ojczyzny.
Jednak do chwili pojawienia si� zapo-wiedzianego Wybawcy, Mesjasza, na tronnie wst�pił ju
˙z
˙zaden kr
´ol z dynastii Dawi-
da. Wi�kszo´s´c kr
´ol
´ow z tej linii dowiodła,
˙ze niedoskonali ludzie nie posiadaj� kwa-lifikacji niezb�dnych do sprawowania wła-dzy. Tylko Mesjasz miał si� nadawa
´c do tej
roli. Dlatego Jehowa powiedział ostatnie-mu kr
´olowi z dynastii Dawida: „Zdejmij
koron�. (...) Niechybnie stanie si� niczyja,a
˙z przyjdzie ten, do kt
´orego nale
˙zy tytuł
prawny, i jemu to [Kr´olestwo] dam” (Eze-
chiela 21:26, 27).Na podstawie ksi�g: 1 i 2 Kr
´ol
´ow; 2 Kronik, rozdziały
od 10 do 36; Jeremiasza 25:8-11.���������������
˛ Jak doszło do podziału Izraela i jak wygl�dała sy-tuacja w obu kr
´olestwach?
˛ Co si� stało z dynasti� Dawida i dlaczego?
˛ Czego ucz� nas o Jehowie prze˙zycia Jonasza?
(Zobacz ramk�).
13 Dobrzy i zli krolowieIzrael rozpada si� na dwa pa
´nstwa. Przez całe lata w obu
cz�´sciach władz� sprawuje wielu kr
´ol
´ow, jednak wi�kszo
´s
´c
z nich nie dochowuje wierno´sci Bogu. W ko
´ncu Jerozolima
zostaje zburzona przez Babilo´
nczyk´ow
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela˘ 1 Kr
´ol
´ow
˘ 2 Kr´ol
´ow
1 Kronik˘ 2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza˘ Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Po rozpadzie Izraela B´og polecił Jonaszowi uda
´c si�
do dalekiej Niniwy i przekaza´c ostrze
˙zenie jej okrutnym
mieszka´ncom. Jonasz wsiadł jednak na statek płyn�cy
w przeciwnym kierunku. W wyniku kolejnych wydarze´n
został połkni�ty przez ogromn� ryb�. Z jej wn�trza modliłsi� do Jehowy, kt
´ory sprawił,
˙ze ryba wypluła go na suchy
l�d. Jonasz w ko´ncu wywi�zał si� ze swego zadania.
Jehowa udzielił w ten spos´ob prorokowi lekcji
posłusze´nstwa. Ale zaraz pojawił si� inny problem.
Jonasz był bardzo niezadowolony, gdy Niniwczycy,kt
´orym głosił, zdobyli si� na skruch�, a B
´og okazał im
miłosierdzie i wspaniałomy´slnie wstrzymał wykonanie
wyroku. Czytaj�c fascynuj�c� ksi�g� napisan� przez tegoproroka, dowiesz si�, jak B
´og za pomoc� drugiego cudu
nauczył go wsp´ołczucia.
KSI�GA JONASZA
539 Cyrus zdobywa Babilon
537 ˙zydowscy wygna
´ncy wracaj� do Jerozolimy 455 p.n.e.odbudowa mur
´ow Jerozolimy;
pocz�tek 69 tygodni lat
17
W CZASACH kr´ol
´ow Izraela i Judy
pojawiła si� szczeg´olna grupa lu-
dzi—prorocy. Ci wysłannicy Boga odzna-czali si� wyj�tkow� wiar� i odwag�. Przyj-rzyjmy si� czterem gł
´ownym poruszanym
przez nich tematom.
1. Zniszczenie Jerozolimy. Prorocy Bo-˙zy, zwłaszcza Izajasz i Jeremiasz, z du
˙zym
wyprzedzeniem zacz�li ostrzega´c,
˙ze Jero-
zolima zostanie zburzona i˙ze całkowi-
cie opustoszeje. Pełnym dramatyzmu j�zy-kiem wyja
´sniali, czym
´sci�gn�ła na siebie
gniew Boga. Chocia˙z jej mieszka
´ncy twier-
dzili,˙ze wielbi� Jehow�, w rzeczywisto
´sci
oddawali si� fałszywym praktykom religij-nym, dopuszczali si� przemocy i byli docna zepsuci (2 Kr
´ol
´ow 21:10-15; Izajasza
3:1-8, 16-26; Jeremiasza 2:1 do 3:13).
2. Przywr´ocenie czystej formy wiel-
bienia Boga. Po 70-letnim wygnaniu ludBo
˙zy miał zosta
´c uwolniony z Babilonu.
Zapowiedziano,˙ze powr
´oci do opusto-
szałej ojczyzny i odbuduje w Jerozoli-mie
´swi�tyni� Jehowy (Jeremiasza 46:27;
Amosa 9:13-15). Z dwustuletnim wyprze-dzeniem prorok Izajasz wyjawił,
˙ze zdo-
bywca Babilonu, kt´ory pozwoli ludowi
Bo˙zemu przywr
´oci
´c czyste wielbienie, b�-
dzie miał na imi� Cyrus. Podał nawet
szczeg´oły dotycz�ce niezwykłej strategii
wojennej Cyrusa (Izajasza 44:24 do 45:3).
3. Przyj´scie Mesjasza, jego
˙zycie
i słu˙zba. Prorocy zapowiedzieli,
˙ze Me-
sjasz urodzi si� w miejscowo´sci Betlejem
(Micheasza 5:2). B�dzie pokorny i wje-dzie do Jerozolimy na o
´sle (Zachariasza
9:9). Mimo swej łagodno´sci i
˙zyczliwo
´sci
nie zostanie dobrze przyj�ty, a wielu lu-dzi go odrzuci (Izajasza 42:1-3; 53:1, 3).Umrze okrutn�
´smierci�. Ale czy na tym
si� sko´nczy jego rola? Nie, gdy
˙z zgod-
nie z proroctwami zostanie wskrzeszony,a zło
˙zona przez niego ofiara umo
˙zliwi lu-
dziom uzyskanie przebaczenia grzech´ow
(Izajasza 53:4, 5, 9-12).
4. Panowanie Mesjasza nad ziemi�.Niedoskonali ludzie nie potrafi� zapro-wadzi
´c trwałego pokoju, ale uczyni to
mesja´nski Kr
´ol, nazwany proroczo „Ksi�-
ciem Pokoju” (Izajasza 9:6, 7; Jeremiasza10:23). Pod jego panowaniem wszyscy lu-dzie b�d�
˙zy
´c w zgodzie ze sob�, a tak
˙ze
ze zwierz�tami (Izajasza 11:3-7). Znikn�choroby (Izajasza 33:24). Nawet
´smier
´c
zostanie usuni�ta na zawsze (Izajasza25:8). W okresie rz�d
´ow Mesjasza zmarli
zostan� wskrzeszeni i otrzymaj� sposob-no
´s´c
˙zycia wiecznego na ziemi (Danie-
la 12:13).Na podstawie ksi�g: Izajasza, Jere-miasza, Daniela, Amosa, Michea-sza, Zachariasza.���������������
˛ Jakie or�dzia przekazywali pro-rocy Bo
˙zy?
˛ Jak prorocy zapowiedzieli znisz-czenie Jerozolimy oraz przywr
´o-
cenie w niej czystego wielbienia?
˛ Co prorocy Jehowy wyjawilio Mesjaszu i jego słu
˙zbie?
˛ Jak prorocy opisywali panowa-nie Mesjasza nad ziemi�?
14 B´
og przemawia przez swych prorok´
owJehowa powołuje prorok
´ow, kt
´orzy przekazuj� Jego wyroki,
wskaz´owki dotycz�ce oddawania Mu czci i zapowiedzi
odnosz�ce si� do Mesjasza
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza ˘
Jeremiasza ˘
Lamentacje ˘
Ezechiela ˘
Daniela ˘
Ozeasza ˘
Joela ˘
Amosa ˘
Abdiasza ˘
Jonasza ˘
Micheasza ˘
Nahuma ˘
Habakuka ˘
Sofoniasza ˘
Aggeusza ˘
Zachariasza ˘
Malachiasza ˘
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
455 p.n.e.
po 443 p.n.e. Malachiasz spisuje swe proroctwo
pocz�tek 69 tygodni lat
18
DANIEL, wyj�tkowo bogobojny mło-dzieniec, został uprowadzony do
niewoli w Babilonie jeszcze przed zbu-rzeniem Jerozolimy. Razem z grup� in-nych
˙Zydow—wygnancow z pokona-
nego krolestwa Judy—otrzymał pewn�miar� swobody. Podczas długiego zyciaw Babilonie Daniel dost�pił licznychbłogosławienstw Bozych: uszedł nawetz zyciem po wtr�ceniu do lwiej jamyi otrzymał wizje dotycz�ce dalekiej przy-szłosci. Najwazniejsze spisane przez nie-go proroctwa skupiały si� na Mesjaszui jego panowaniu.
Danielowi wyjawiono, kiedy przyj-dzie Mesjasz. Bog wyjawił Danielowi,kiedy mozna si� spodziewac przyjscia„Mesjasza Wodza”—miało to nast�pic69 symbolicznych „tygodni” po ogło-szeniu dekretu o odbudowie murowJerozolimy. Rozkaz ten został wydanydługo po smierci Daniela, w 455 ro-ku p.n.e. Wtedy tez zacz�ł si� wspo-mniany okres 69 „tygodni”. Normalnytydzien trwa siedem dni, zas proro-czy „tydzien”—siedem lat. A zatem 69tygodni lat trwało 483 lata, do roku29 n.e. W nast�pnej cz�sci tej broszu-ry zobaczymy, co si� wtedy wydarzyło.Daniel dowiedział si� rowniez, ze Me-sjasz zostanie zgładzony i dokona prze-błagania za grzechy ludzkosci (Daniela9:24-26).
Mesjasz zostanie Krolem w niebie.W niezwykłej wizji nieba Daniel ujrzał,jak Mesjasz, „podobny do syna człowie-czego”, podchodzi do tronu samego Je-howy. Bog daje mu „panowanie i do-stojenstwo oraz krolestwo”. Krolestwo
to ma byc wieczne, a władz� wraz z Me-sjaszem ma sprawowac grono nazwane„swi�tymi Najwyzszego” (Daniela 7:13,14, 27).
Krolestwo zniszczy rz�dy tego swia-ta. Bog umozliwił Danielowi zrozumie-nie snu, ktory zaniepokoił babilonskie-go krola Nebukadneccara. Monarchaujrzał wielki pos�g z głow� ze złota,piersi� i ramionami ze srebra, brzu-chem i udami z miedzi, goleniami z ze-laza oraz ze stopami z zelaza zmiesza-nego z glin�. Kamien odci�ty od goryuderzył w kruche stopy pos�gu i gozniszczył. Daniel wyjasnił, ze poszcze-golne cz�sci pos�gu wyobrazaj� nast�-puj�ce po sobie mocarstwa swiatowe,pocz�wszy od Babilonu—głowy ze zło-ta. Daniel zapowiedział, ze w czasie pa-nowania ostatniego mocarstwa zaczniedziałac Krolestwo Boze. Zmiazdzy onowszystkie rz�dy tego swiata, a samob�dzie istniec wiecznie (Daniela, roz-dział 2).
W poznej starosci Daniel ujrzał nawłasne oczy upadek Babilonu. Krol Cy-rus zdobył miasto dokładnie tak, jak za-powiadali prorocy. Wkrotce potem
˙Zy-
dzi mogli wrocic do ojczyzny, ktorabyła spustoszona przez 70 lat. Pod kie-rownictwem wiernych namiestnikow,kapłanow i prorokow w koncu odbudo-wali Jerozolim� i swi�tyni� Jehowy. Cosi� jednak stało po upływie wspomnia-nych 483 lat?Na podstawie Ksi�gi Daniela.���������������
˛ Co wyjawiono Danielowi o Mesjaszu i KrolestwieBozym?˛ Co Krolestwo Boze uczyni z rz�dami tego swiata?
15 Wygnaniec ogl�daprorocze wizje przyszłosciDaniel prorokuje o Krolestwie Bozym oraz o przyjsciu Mesjasza.Upadek Babilonu
RodzajuWyjsciaKapłanskaLiczbPowtorzonegoPrawa
JozuegoS�dziowRut1 Samuela2 Samuela1 Krolow2 Krolow1 Kronik2 Kronik
˘ Ezdrasza˘ Nehemiasza
EsteryHiobaPsalmyPrzysłowKaznodzieiPiesn nadPiesniami
IzajaszaJeremiaszaLamentacjeEzechiela
˘ DanielaOzeaszaJoelaAmosaAbdiaszaJonaszaMicheaszaNahumaHabakukaSofoniaszaAggeuszaZachariaszaMalachiaszaMateuszaMarkaŁukaszaJanaDzieje ApostolskieRzymian1 Koryntian2 KoryntianGalatowEfezjanFilipianKolosan1 Tesaloniczan2 Tesaloniczan1 Tymoteusza2 TymoteuszaTytusaFilemonaHebrajczykowJakuba1 Piotra2 Piotra1 Jana2 Jana3 JanaJudyObjawienie
narodziny Jezusaokoło 2 p.n.e.
1 p.n.e. 1 n.e.uwaga:
nie ma roku zerowego
29 n.e.chrzest Jezusa
CZY Jehowa pom´ogł ludziom rozpo-
zna´c obiecanego Mesjasza? Owszem.
Zobaczmy, jak to zrobił. Rzecz wyda-rzyła si� z g
´or� cztery stulecia po za-
ko´nczeniu spisywania Pism Hebrajskich.
W mie´scie Nazaret, poło
˙zonym w Galilei,
młod� kobiet� imieniem Maria odwie-dził niespodziewany go
´s´c. Ukazał si� jej
anioł Gabriel i powiedział,˙ze B
´og za po-
´srednictwem ducha
´swi�tego, czyli swojej
czynnej siły, sprawi,˙ze cho
´c Maria jest
dziewic�, urodzi syna. B�dzie to w rzeczy-wisto
´sci Syn samego Boga; jego
˙zycie zo-
stanie przeniesione z nieba do jej łona.To wła
´snie on oka
˙ze si� długo wyczekiwa-
nym Kr´olem, kt
´orego Kr
´olestwo b�dzie
trwało na wieki.
Maria pokornie przyj�ła to niezwykłezadanie. Kiedy jej narzeczony, cie
´sla J
´ozef,
usłyszał od posłanego przez Boga anioła,w jaki spos
´ob Maria stała si� brzemien-
na, o˙zenił si� z ni�. Ale co z proroctwem,
zgodnie z kt´orym Mesjasz miał si� uro-
dzi´c w Betlejem? (Micheasza 5:2). Przecie
˙z
to niewielkie miasteczko było oddaloneod Nazaretu o ponad 140 kilometr
´ow!
Cesarz rzymski zarz�dził spis ludno´sci.
Ludzie musieli si� rejestrowa´c w miejsco-
wo´sci swego urodzenia. Wygl�da na to,
˙ze zar
´owno J
´ozef, jak i Maria pocho-
dzili z Betlejem, dlatego J´ozef zabrał tam
sw� brzemienn�˙zon� (Łukasza 2:3). Ma-
ria urodziła w zwykłej stajni, a dzieckopoło
˙zyła w
˙złobie. Nast�pnie B
´og posłał
anioła, kt´ory wyjawił pasterzom owiec
obozuj�cym w tej krainie,˙ze narodzo-
ny chłopczyk to obiecany Mesjasz, czyliChrystus.
P´o
´zniej r
´ownie
˙z inni po
´swiadczyli,
˙ze Je-
zus to obiecany Mesjasz. Zgodnie z proroc-
twem Izajasza pewien człowiek miał przy-gotowa
´c mu drog� (Izajasza 40:3). Tym
człowiekiem okazał si� Jan Chrzciciel. Gdyzobaczył Jezusa, wykrzykn�ł: „Oto Bara-nek Bo
˙zy, kt
´ory usuwa grzech
´swiata!”.
Niekt´orzy uczniowie Jana od razu pod�-
˙zyli za Jezusem, a jeden z nich rzekł: „Zna-le
´zli
´smy Mesjasza” (Jana 1:29, 36, 41).
To˙zsamo
´s´c Mesjasza potwierdzały te
˙z
dodatkowe dowody. Kiedy Jan Chrzcicielochrzcił Jezusa, z nieba przem
´owił sam
Jehowa. Nama´scił Jezusa duchem
´swi�-
tym i oznajmił: „To jest m´oj Syn, umi-
łowany, kt´orego darz� uznaniem” (Mate-
usza 3:16, 17). Wypatrywany od dawnaMesjasz nareszcie przybył!
Kiedy to si� stało? W 29 roku n.e., gdysko
´nczył si� zapowiedziany przez Danie-
la okres 483 lat. Stanowi to kolejny prze-konuj�cy dow
´od,
˙ze Jezus jest Mesjaszem,
czyli Chrystusem. Ale jakie or�dzie miałrozgłosi
´c na ziemi?
Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, rozdziałyod 1 do 3; Marka, rozdział 1; Łukasza, rozdział 2;Jana, rozdział 1.���������������
˛ Jak Jehowa za po´srednictwem anioł
´ow wskazał,
˙ze Jezus jest Mesjaszem?
˛ W jaki spos´ob B
´og posłu
˙zył si� Janem Chrzcicie-
lem, by uto˙zsami
´c Jezusa z Mesjaszem?
˛ Jak Jehowa osobi´scie potwierdził,
˙ze Jego Syn jest
Mesjaszem?
16 Przyjscie MesjaszaJehowa wyjawia,
˙ze zapowiedzianym przed wiekami Mesjaszem
jest Jezus z Nazaretu
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza ˘
Marka ˘
Łukasza ˘
Jana ˘
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
Jehowa jest Ojcem Jezusa, ale nie w takim znaczeniu,w jakim m�
˙zczy
´zni s� ojcami. Jezus nie został pocz�ty
w wyniku zbli˙zenia m�
˙zczyzny z kobiet�—swe istnienie
zawdzi�cza Bogu. Był pierwsz� osob� stworzon� przezJehow� (Kolosan 1:15-17). Skoro wi�c Jehowa dał mu˙zycie, słusznie jest nazywany jego Ojcem. P
´o
´zniej za
po´srednictwem swego duchowego Syna, okre
´slonego
„mistrzowskim wykonawc�”, B´og powołał do istnienia
wszystko inne, w tym cały wszech´swiat (Przysł
´ow 8:30).
W JAKIM SENSIE JEZUS JEST SYNEM BO˙ZYM?
29 n.e. Jezus zaczyna głosi´
co Kr
´olestwie Bo
˙zym
Jezus wybiera 12 apostoł´ow; wygłasza Kazanie na G
´orze 31
20
JAKIE zadanie Jezus miał wypełni´c
na ziemi? On sam wyja´snił: „Musz�
oznajmia´c dobr� nowin� o kr
´olestwie Bo-
˙zym, gdy
˙z po to zostałem posłany” (Łu-
kasza 4:43). Przeanalizujmy cztery rzeczy,kt
´orych Jezus nauczał o tym Kr
´olestwie.
1. Jezus jest wyznaczonym Kr´olem.
On sam wyra´znie o
´swiadczył,
˙ze jest
zapowiedzianym Mesjaszem (Jana 4:25,26). Wskazał te
˙z,
˙ze jest
Kr´olem, kt
´orego ujrzał
w wizji prorok Daniel.Apostołom wyjawił,
˙ze
pewnego dnia zasi�dziena „chwalebnym tronie”i
˙ze oni b�d� kr
´olowa
´c
razem z nim (Mateu-sza 19:28). Grup� swo-
ich wsp´ołwładc
´ow nazwał „mał� trz
´od-
k�” i zaznaczył,˙ze ma te
˙z „drugie owce”,
kt´ore nie nale
˙z� do tego grona (Łukasza
12:32; Jana 10:16).
2. Kr´olestwo Bo
˙ze ustanowi praw-
dziw� sprawiedliwo´s´c. Jezus wskazał,
˙ze to Kr
´olestwo usunie niesprawiedli-
wo´s
´c, u
´swi�caj�c imi� Jehowy Boga oraz
oczyszczaj�c je z wszelkich zarzut´ow wy-
suwanych przez Szatana od czasu buntuw Edenie (Mateusza 6:9, 10). W codzien-nym
˙zyciu Jezus okazywał bezstronno
´s
´c,
nauczaj�c wszystkich bez wyj�tku—m�˙z-
czyzn i kobiety, bogatych i biednych.Chocia
˙z został posłany gł
´ownie do
˙Zy-
d´ow, pomagał te
˙z Samarytanom i po-
ganom. W odr´o
˙znieniu od
´owczesnych
przyw´odc
´ow religijnych nie
˙zywił
˙zad-
nych uprzedze´n ani te
˙z nikogo nie fawo-
ryzował.
3. Kr´olestwo Bo
˙ze nie b�dzie cz�
´s-
ci� tego´swiata. Jezus
˙zył w burzliwych
czasach. Jego nar´od podlegał obcemu
mocarstwu. Jednak˙ze gdy rodacy pr
´o-
bowali go skłoni´c, by zaanga
˙zował si�
w˙zycie polityczne, odm
´owił (Jana 6:14,
15). Pewnemu dostojnikowi powiedział:„Moje kr
´olestwo nie jest cz�
´sci� tego
´swiata” (Jana 18:36). A swym na
´sladow-
com rzekł: „Nie jeste´scie cz�
´sci�
´swiata”
(Jana 15:19). Nie pozwolił im u˙zywa
´c
or�˙za—nawet po to, by go broni
´c (Ma-
teusza 26:51, 52).
4. Rz�dy Chrystusa b�d� oparte namiło
´sci. Jezus obiecał ludziom po-
krzepienie i ulg� (Mateusza 11:28-30).I zgodnie z tym post�pował: udzielał˙zyczliwych, praktycznych wskaz
´owek do-
tycz�cych radzenia sobie z trudno´sciami,
utrzymywania dobrych stosunk´ow z in-
nymi, unikania materializmu i zabie-gania o szcz�
´scie (Mateusza, rozdziały
od 5 do 7). Poniewa˙z okazywał miło
´s
´c,
lgn�li do niego ludzie wszelkiego po-kroju. Przychodzili nawet ci najbardziejprzytłoczeni, gdy
˙z wiedzieli,
˙ze potrak-
tuje ich serdecznie i uszanuje ich god-no
´s
´c. Jezus rzeczywi
´scie b�dzie wspania-
łym Władc�!
Jezus nauczał o Kr´olestwie Bo
˙zym r
´ow-
nie˙z w inny dobitny spos
´ob—dokony-
wał wielu cud´ow. W jakim celu? Zo-
baczmy.Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, Marka,Łukasza, Jana.���������������
˛ Jak Jezus wskazywał,˙ze jest wyznaczonym me-
sja´nskim Kr
´olem?
˛ Sk�d wiemy,˙ze Jezus b�dzie sprawiedliwym
Władc�?
˛ Jak Jezus pokazał,˙ze jego Kr
´olestwo nie b�dzie
cz�´sci� tego
´swiata?
˛ Dlaczego mo˙zemy by
´c przekonani,
˙ze rz�dy Jezu-
sa b�d� oparte na miło´sci?
17 Jezus naucza o Krolestwie BozymJezus uczy swoich na
´sladowc
´ow wielu rzeczy, ale koncentruje si�
na Kr´olestwie Bo
˙zym
„Ruszył w drog� (...)od wsi do wsi,głosz�c i oznajmiaj�cdobr� nowin�o kr
´olestwie Bo
˙zym”
(Łukasza 8:1)
RodzajuWyj
´scia
Kapła´nska
LiczbPowt
´orzonego
PrawaJozuegoS�dzi
´ow
Rut1 Samuela2 Samuela1 Kr
´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik2 KronikEzdraszaNehemiaszaEsteryHiobaPsalmyPrzysł
´ow
KaznodzieiPie
´s
´n nad
Pie´sniami
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza˘ Mateusza˘ Marka˘ Łukasza˘ Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
32 Jezus wskrzesza Łazarza 1 Nisan 33 n.e.
21
B´
OG dał Jezusowi moc dokonywaniarzeczy niemo
˙zliwych dla innych lu-
dzi. Jezus wielokrotnie czynił cuda, i tocz�sto w obecno
´sci licznych
´swiadk
´ow.
Udowodnił w ten spos´ob,
˙ze dysponuje
moc� umo˙zliwiaj�c� pokonywanie wro-
g´ow i usuwanie przeszk
´od, z kt
´orymi
niedoskonały człowiek nie jest w staniesobie poradzi
´c. Oto kilka przykład
´ow.
Brak˙zywno
´sci. Pierwszy cud Jezusa
polegał na zamianie wody w wybornewino. Przy dw
´och innych okazjach na-
karmił on tysi�ce głodnych ludzi, ma-j�c jedynie kilka chleb
´ow oraz ryb—
i wszyscy najedli si� do syta.
Choroby. Jezus uwalniał ludzi od„wszelkiej dolegliwo
´sci i wszelkiej nie-
mocy” (Mateusza 4:23). Przywracałwzrok i słuch, uzdrawiał osoby dotkni�-te tr�dem, epilepsj� lub kalectwem. Niebyło choroby, kt
´orej by nie m
´ogł ule-
czy´c.˙Zywioły. Gdy pewnego razu Jezus
i jego uczniowie płyn�li po Morzu Ga-lilejskim, zerwała si� gwałtowna bu-rza. Uczniowie byli przera
˙zeni, ale Jezus
po prostu rozkazał wiatrowi i morzu:„Umilknij! Ucisz si�!”. Wtedy nastaławielka cisza (Marka 4:37-39). Innym ra-zem Jezus chodził po wodzie podczasgro
´znego sztormu (Mateusza 14:24-33).
Złe duchy. Niegodziwe duchy s�znacznie pot�
˙zniejsze od ludzi. Wiele
os´ob nie potrafi uwolni
´c si� spod wpły-
wu tych zaciekłych przeciwnik´ow Bo-
˙zych. Ale gdy Jezus wydawał im rozkazy,musiały zostawia
´c swe ofiary w spokoju.
Nie odczuwał strachu przed tymi istota-mi duchowymi; wr�cz przeciwnie, to
one zdawały sobie spraw�z jego mocy i si� go bały.
´Smier
´c.
´Smier
´c, trafnie
nazwana „ostatnim nie-przyjacielem”, to wr
´og,
kt´orego nie mo
˙ze poko-
na´c
˙zaden człowiek (1 Ko-
ryntian 15:26). Ale Je-zus wskrzeszał umarłych—na przykład syna pew-nej wdowy oraz c
´oreczk�
zrozpaczonych rodzic´ow.
Kiedy indziej na oczachtłumu
˙załobnik
´ow przy-
wr´ocił
˙zycie swemu ko-
chanemu przyjacielowi Łazarzowi, kt´ory
był martwy prawie cztery dni! Nawetnajbardziej zawzi�ci wrogowie Jezusamusieli przyzna
´c,
˙ze naprawd� dokonał
tego niezwykłego cudu (Jana 11:38-48;12:9-11).
Chocia˙z osoby, kt
´orym Jezus pom
´ogł,
i tak w ko´ncu dosi�gła
´smier
´c, to jego
cuda przyniosły długotrwały po˙zytek.
Udowodniły bowiem,˙ze wszystkie za-
chwycaj�ce proroctwa o panowaniu me-sja
´nskiego Kr
´ola maj� solidn� podstaw�.
Nie ulega w�tpliwo´sci,
˙ze jest on w sta-
nie poło˙zy
´c kres niedoborom
˙zywno
´s-
ci, chorobom i kl�skom˙zywiołowym
oraz zwyci�˙zy
´c złe duchy, a nawet sam�
´smier
´c. Jezus przekonuj�co dowi
´odł,
˙ze
B´og obdarzył go tak� moc�.
Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, Marka,Łukasza, Jana.���������������
˛ Jak Jezus dowi´odł,
˙ze ma moc poło
˙zy
´c kres nie-
doborom˙zywno
´sci, chorobom, kl�skom
˙zywioło-
wym, oddziaływaniu złych duch´ow i
´smierci?
˛ Co cuda Jezusa m´owi� o jego przyszłym panowa-
niu nad ziemi�?
18 Jezus dokonuje cudowDokonuj�c cud
´ow, Jezus pokazuje, co uczyni jako Kr
´ol
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza ˘
Marka ˘
Łukasza ˘
Jana ˘
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
1 Nisan 33 n.e. (Nisan obejmował cz�´s
´c
marca i cz�´s
´c kwietnia)
14 NisanJezus przybity do pala
16 Nisanwskrzeszenie Jezusa
22
Z G´
ORY Oliwnej rozpo´scierał si� wspa-
niały widok na Jerozolim� i´swi�ty-
ni�. Wła´snie na zboczach tej g
´ory czte-
rech apostoł´ow Jezusa poprosiło go na
osobno´sci, by wyja
´snił pewn� swoj� wy-
powied´z. Nieco wcze
´sniej oznajmił,
˙ze
ta´swi�tynia zostanie zburzona. A jesz-
cze wcze´sniej opowiadał im o „zako
´n-
czeniu systemu rzeczy” (Mateusza 13:40,49). W zwi�zku z tym apostołowie zapy-tali: „Co b�dzie znakiem twojej obecno
´sci
oraz zako´nczenia systemu rzeczy?” (Ma-
teusza 24:3).
Odpowiadaj�c, Jezus wyja´snił, jakie wy-
darzenia poprzedz� zburzenie Jerozolimy.Ale jego słowa miały o wiele bardziej da-lekosi�
˙zne znaczenie. Chrystus wiedział,
˙ze proroctwo to spełni si� p
´o
´zniej na ska-
l� og´olno
´swiatow�. Podał zło
˙zony znak,
kt´orego elementami miały by
´c r
´o
˙zne wy-
darzenia oraz warunki panuj�ce na´swie-
cie. Dzi�ki niemu ludzie mogli rozpozna´c,
˙ze w niebie rozpocz�ła si� obecno
´s´c Je-
zusa w charakterze Kr´ola. Innymi słowy,
znak ten wskazywał,˙ze Jehowa B
´og dał
Synowi tron w obiecanym mesja´nskim
Kr´olestwie. Sygnalizował r
´ownie
˙z,
˙ze Kr
´o-
lestwo to wkr´otce usunie zło i zaprowa-
dzi prawdziwy pok´oj. A zatem wydarzenia
przepowiedziane przez Jezusa miały cha-rakteryzowa
´c dni ostatnie starego
´swia-
ta—istniej�cych obecnie system´ow religij-
nych, politycznych i społecznych—a tak˙ze
zwiastowa´c nadej
´scie nowego
´swiata.
Wyja´sniaj�c, co si� wydarzy na zie-
mi, gdy on jako Kr´ol zacznie panowa
´c
w niebie, Jezus zapowiedział mi�dzynaro-dowe konflikty zbrojne, braki
˙zywno
´sci,
wielkie trz�sienia ziemi, epidemie orazwzrost bezprawia. Tymczasem jego praw-dziwi uczniowie b�d� rozgłasza
´c po ca-
łym´swiecie dobr� nowin� o Kr
´olestwie
Bo˙zym. Punktem kulminacyjnym wszyst-
kich tych wydarze´n oka
˙ze si� „wielki
ucisk”, jakiego ludzko´s´c nigdy wcze
´sniej
nie do´swiadczyła (Mateusza 24:21).
Po czym uczniowie mieli rozpozna´c,
˙ze
ten ucisk si� zbli˙za? Jezus poradził, by
�uczyli si� od drzewa figowego’ (Mateu-sza 24:32). Pojawienie si� na takim drze-wie li
´sci wyra
´znie sygnalizuje zbli
˙zanie
si� lata. Podobnie wyst�pienie w jednymokresie wszystkich zdarze
´n zapowiedzia-
nych przez Jezusa miało by´c wyra
´znym
sygnałem blisko´sci ko
´nca. Ale nikt opr
´ocz
Ojca nie zna dokładnego dnia i godzinyrozpocz�cia si� wielkiego ucisku. DlategoJezus nawoływał swych uczni
´ow: „Wci�
˙z
czuwajcie, bo nie wiecie, kiedy jest wy-znaczony czas” (Marka 13:33).Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, rozdziały24 i 25; Marka, rozdział 13; Łukasza, rozdział 21.���������������
˛ Czego chcieli si� dowiedzie´c apostołowie Jezusa?
˛ Jakie jest znaczenie podanego przez Jezusa znakui co si� na niego składa?
˛ Jakiej rady Jezus udzielił swym uczniom?
19 Jezus podaje dalekosi�zne proroctwoJezus zapowiada wydarzenia pozwalaj�ce rozpozna
´c
jego obecno´s
´c w charakterze Kr
´ola oraz bliski kres
dzisiejszego systemu rzeczy
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza˘ Mateusza˘ Marka˘ Łukasza
Jana
Jezus zapowiedział,˙ze przybli
˙zanie si� Bo
˙zego wyroku
na obecnym zepsutym´swiecie b�dzie mo
˙zna rozpozna
´c
po pewnym znaku. Pocz�wszy od I wojny´swiatowej, na
ziemi dzieje si� dokładnie to, o czym m´owił. Wydarzenia
na scenie religijnej, politycznej i społecznej´swiadcz�
o nieuchronnym zbli˙zaniu si� ko
´nca tera
´zniejszego
systemu rzeczy. Jezus uczył swych na´sladowc
´ow,
˙ze aby
ocale´c, musz� czuwa
´c i zdecydowanie opowiada
´c si�
po stronie Boga w kwestii powszechnego zwierzchnictwa(Mateusza 24:3-14; Łukasza 21:36)�.
� Wi�cej szczeg´oł
´ow na temat tego proroctwa Jezusa mo
˙zna
znale´z
´c w ksi�
˙zce Czego naprawd� uczy Biblia?, strony 86-95
(wydawnictwo´Swiadk
´ow Jehowy).
ZNAK OBECNO´SCI CHRYSTUSA
30 Nisan33 n.e.
PO TRZECH i p´oł roku głoszenia i na-
uczania Jezus wiedział,˙ze jego słu
˙z-
ba na ziemi dobiega ko´nca.
˙Zydow-
scy przyw´odcy religijni spiskowali, by
go zabi´c, obawiali si� jednak rozruch
´ow
w´sr
´od ludu, kt
´ory widział w nim proro-
ka. Tymczasem Szatan wpłyn�ł na Juda-sza, jednego z 12 apostoł
´ow Jezusa,
˙zeby
go zdradził. Przyw´odcy religijni zapropo-
nowali za to Judaszowi 30 srebrnik´ow.
W ostatni� noc swego ziemskiego˙zy-
cia Jezus spotkał si� z apostołami z okazjiobchod
´ow Paschy. Po odesłaniu Judasza
ustanowił now� uroczysto´s
´c—Wieczerz�
Pa´nsk�. Wzi�ł chleb, pomodlił si� i po-
dał go pozostałym 11 apostołom, wyja´s-
niaj�c: „To oznacza moje ciało, kt´ore ma
by´c dane za was. Czy
´ncie to na mo-
j� pami�tk�”. Podobnie post�pił z wi-nem, m
´owi�c: „Ten kielich oznacza no-
we przymierze na mocy mojej krwi”(Łukasza 22:19, 20).
Tamtej nocy Jezus miał swym ucz-niom wiele do powiedzenia. Dał im no-we przykazanie—
˙zeby okazywali sobie
nawzajem niesamolubn� miło´s
´c. Oznaj-
mił: „Po tym wszyscy poznaj�,˙ze jeste
´s-
cie moimi uczniami, je´sli b�dzie w
´sr
´od
was miło´s
´c” (Jana 13:34, 35). Zach�cił
ich te˙z, by nie smucili si� z powodu nad-
chodz�cych tragicznych wydarze´n. I
˙zar-
liwie si� za nich pomodlił. Gdy wsp´ol-
nie za´spiewali pie
´sni, wyszli do ogrodu
Getsemani.
Po dotarciu na miejsce Jezus ukl�kłi w gor�cej modlitwie wylał przed Bo-giem swoje serce. Wkr
´otce potem uzbro-
jony tłum, zło˙zony z
˙zołnierzy, kapłan
´ow
i innych ludzi, przybył go aresztowa´c. Ju-
dasz wskazał im swego Mistrza, witaj�c
si� z nim pocałunkiem. Kiedy˙zołnierze
zatrzymywali Jezusa, uczniowie uciekli.
Stan�wszy przed najwy˙zszym s�dem
˙zydowskim, Jezus powiedział,
˙ze jest
Synem Bo˙zym. Został wtedy uznany
za winnego blu´znierstwa i skazany na
´smier
´c, po czym trafił przed oblicze
rzymskiego namiestnika Poncjusza Piła-ta. Chocia
˙z dostojnik ten nie znalazł
w nim˙zadnej winy, wydał go tłumowi
˙z�dnemu jego krwi.
Jezusa zaprowadzono na Golgot�,gdzie rzymscy
˙zołnierze przybili go do
pala. W południe za spraw� cudu zapad-ły ciemno
´sci. Gdy po południu Jezus
umarł, nast�piło pot�˙zne trz�sienie zie-
mi. Ciało Jezusa zło˙zono do grobowca
wykutego w skale. Nast�pnego dnia kap-łani opiecz�towali grobowiec, a u wej
´scia
postawili stra˙z. Czy jednak Jezus na za-
wsze pozostał w grobie? Nie. B´og doko-
nał bowiem cudu, kt´ory przy
´cmił wszyst-
kie inne.Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, rozdziały26 i 27; Marka, rozdziały 14 i 15; Łukasza, rozdziały22 i 23; Jana, rozdziały od 12 do 19.���������������
˛ Jak� uroczysto´s
´c ustanowił Jezus?
˛ Jakie wydarzenia poprzedziły´smier
´c Jezusa?
20 Jezus Chrystus skazany na smiercJezus ustanawia nowe
´swi�to; zostaje zdradzony
i stracony na palu
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza ˘
Marka ˘
Łukasza ˘
Jana ˘
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
´Smier
´c Jezusa odegrała doniosł� rol� w realizacji
zamierzenia Bo˙zego. Poniewa
˙z został on pocz�ty za
spraw�´swi�tego ducha Bo
˙zego, urodził si� jako człowiek
doskonały i w zwi�zku z tym nie był obci�˙zony
dziedzictwem´smierci. Jednak zgodził si� j� ponie
´s
´c,
by ludzko´s
´c mogła
˙zy
´c wiecznie—w warunkach, jakie
zaprzepa´scił nieposłuszny Adam (Mateusza 20:28;
Łukasza 1:34, 35; Jana 3:16, 36; 2 Piotra 3:13)�.
� Wi�cej szczeg´oł
´ow na temat znaczenia ofiarnej
´smierci
Jezusa mo˙zna znale
´z
´c w ksi�
˙zce Czego naprawd� uczy Biblia?,
strony 47-56.
KLUCZOWA ROLA JEZUSA
30 Nisan33 n.e.
6 Siwan 33 Pi�´
cdziesi�tnica; wylanieducha
´swi�tego (Siwan obejmował
cz�´s
´c maja i cz�
´s
´c czerwca)
36 Korneliuszzostaje chrze
´scijaninem
NA TRZECI dzien po smierci Jezusapewne kobiety z grona jego uczniow
odkryły, ze kamien blokuj�cy wejscie dogrobowca został odsuni�ty, a grob jestpusty!
Kobietom ukazali si� dwaj aniołowie,a jeden przemowił do nich: „Szukacie Je-zusa Nazarejczyka (...). Został wskrzeszo-ny” (Marka 16:6). Kobiety natychmiastpobiegły doniesc o tym apostołom. Podrodze spotkały Jezusa. „Nie bojcie si�!”,rzekł im, po czym polecił: „Idzcie, po-wiedzcie moim braciom, zeby poszlido Galilei; tam mnie ujrz�” (Mateusza28:10).
Pozniej tego samego dnia dwaj ucznio-wie w�drowali z Jerozolimy do wioskiEmaus. Przył�czył si� do nich jakis nie-znany m�zczyzna i zapytał, o czym dysku-tuj�. Był to wskrzeszony Jezus, ale ukazałim si� w takiej postaci, ze go nie rozpo-znali. Zasmuceni, odpowiedzieli, iz mo-wi� o Jezusie. Nieznajomy zacz�ł im wi�cwyjasniac proroctwa biblijne dotycz�ceMesjasza. Faktycznie, Chrystus w najdrob-niejszych szczegołach wypełnił proroc-twa mesjanskie�. Zanim jednak ucznio-wie zdali sobie spraw�, ze rozmawiaj� ze
� Przykłady proroctw mesjanskich spełnionychna Jezusie mozna znalezc w niniejszej broszurze,strony 17-19, oraz w ksi�zce Czego naprawd� uczyBiblia?, strony 199-201.
swym Mistrzem, ktory został wskrzeszonyjako istota duchowa, on juz znikn�ł.
Wspomniani dwaj uczniowie bez-zwłocznie wrocili do Jerozolimy, gdzie od-nalezli apostołow zebranych w zamkni�-tym pomieszczeniu. Gdy opowiadali, coim si� przydarzyło, pojawił si� Jezus. Zdu-mieni uczniowie nie mogli w to uwie-rzyc! Dlatego Jezus zapytał ich: „Czemuw waszych sercach powstaj� w�tpliwo-sci?”. Przypomniał im tez: „Jest napisane,ze Chrystus b�dzie cierpiał i trzeciegodnia powstanie sposrod umarłych” (Łuka-sza 24:38, 46).
Przez 40 dni po zmartwychwstaniu Je-zus ukazywał si� uczniom przy roznychokazjach. Pewnego razu ujrzało go wi�cejniz 500 osob! Najprawdopodobniej włas-nie wtedy powierzył im odpowiedzialnezadanie: „Idzcie wi�c i czyncie uczniowz ludzi ze wszystkich narodow, (...) ucz�cich przestrzegac wszystkiego, co wam na-kazałem. A oto ja jestem z wami przezwszystkie dni az do zakonczenia systemurzeczy” (Mateusza 28:19, 20).
Podczas ostatniego spotkania z 11 wier-nymi apostołami Jezus obiecał: „Otrzyma-cie moc, gdy zst�pi na was duch swi�ty,i b�dziecie moimi swiadkami (...) az donajodleglejszego miejsca na ziemi” (Dzie-je 1:8). Nast�pnie został uniesiony w gor�i przysłoni�ty obłokiem, wst�pił do nieba.Na podstawie Ewangelii według: Mateusza, rozdział28; Marka, rozdział 16; Łukasza, rozdział 24; Jana,rozdziały 20 i 21; Listu 1 do Koryntian 15:5, 6.���������������
˛ Jak uczniowie Jezusa dowiedzieli si�,˙ze B
´og go
wskrzesił?
˛ Co Jezus wyja´snił dw
´om uczniom w�druj�cym
do Emaus?
˛ Jakich wskaz´owek Jezus udzielił swym uczniom,
zanim wst�pił do nieba?
21 Jezus zyje!Jezus ukazuje si� swym na
´sladowcom, by im udzieli
´c
wskaz´owek i zach�t
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza˘ Mateusza˘ Marka˘ Łukasza˘ Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
´Swi�ty duch Bo
˙zy to najpot�
˙zniejsza siła we wszech
´swie-
cie. Jehowa posłu˙zył si� swym duchem, sw� czynn� sił�,
gdy stwarzał niebo i ziemi�. Natchn�ł te˙z nim pisarzy Biblii.
I wła´snie dzi�ki temu duchowi mo
˙zliwe było dokonanie
wszystkich cud´ow, o kt
´orych czytali
´smy, ł�cznie z najwi�k-
szym—ze wskrzeszeniem Jezusa jako pot�˙znej osoby
duchowej (Rodzaju 1:2; 2 Samuela 23:2; Dzieje 10:38;1 Piotra 3:18).
DUCH´SWI�TY
około 47-48pierwsza podr
´o
˙z
misjonarska Pawła
około 49-52druga podr
´o
˙z
misjonarska Pawła
około 52-56trzecia podr
´o
˙z
misjonarska Pawła
60 n.e.
25
PODCZAS˙zydowskiego
´swi�ta Pi�
´c-
dziesi�tnicy w 33 roku n.e., dzie-si�
´c dni po wst�pieniu Jezusa do nie-
ba, około 120 jego uczni´ow spotkało si�
w pewnym domu w Jerozolimie. Nagledom wypełnił szum jakby gwałtownegowiatru. Wszyscy zacz�li m
´owi
´c j�zyka-
mi, kt´orych wcze
´sniej nie znali. Czym
wytłumaczy´c te niezwykłe zjawiska? Na
zgromadzonych tam na´sladowc
´ow Jezu-
sa B´og zesłał ducha
´swi�tego.
W mie´scie przebywały wtedy rzesze lu-
dzi, kt´orzy
´sci�gn�li na
´swi�to z r
´o
˙znych
kraj´ow. Byli niezmiernie zdumieni, sły-
sz�c,˙ze uczniowie Jezusa płynnie włada-
j� ich j�zykami. Apostoł Piotr wyja´snił,
co si� stało. Przypomniał proroctwo Jo-ela, kt
´ore zapowiadało,
˙ze B
´og �wyleje
swego ducha’ i da swym sługom cudow-ne dary (Joela 2:28, 29). Ten dobitny do-w
´od oddziaływania ducha
´swi�tego po-
kazał,˙ze nast�piła znacz�ca zmiana: B
´og
nie darzył ju˙z swym uznaniem narodu
izraelskiego, lecz nowo powstały zb´or
chrze´scija
´nski. Kto pragn�ł słu
˙zy
´c Bogu
zgodnie z Jego wol�, musiał teraz zosta´c
na´sladowc� Chrystusa.
Tymczasem wzmagał si� sprzeciwi wrogowie uwi�zili apostoł
´ow. Ale w no-
cy anioł Jehowy otworzył drzwi wi�zie-nia i polecił im dalej głosi
´c, tote
˙z ran-
kiem weszli do´swi�tyni i zacz�li naucza
´c
o Jezusie. Przeciwnicy religijni wpadli wew
´sciekło
´s
´c i kazali im zaprzesta
´c tej dzia-
łalno´sci. Jednak nieustraszeni apostoło-
wie odparli: „Musimy by´c bardziej po-
słuszni Bogu jako władcy ni˙z ludziom”
(Dzieje 5:28, 29).
Prze´sladowania przybierały na sile.
Pewni˙Zydzi oskar
˙zyli ucznia Szczepana
o blu´znierstwo i doprowadzili do uka-
mienowania go. Zbrodni tej z aproba-t� przygl�dał si� młody człowiek, Saulz Tarsu, kt
´ory p
´o
´zniej udał si� do Da-
maszku, by aresztowa´c wszystkich tam-
tejszych na´sladowc
´ow Chrystusa. Gdy
jednak był w drodze, rozbłysło wok´oł
niego´swiatło z nieba i rozległ si� głos:
„Saulu, Saulu, czemu mnie prze´sladu-
jesz?”. O´slepiony Saul zapytał: „Kim jes-
te´s?”. W odpowiedzi usłyszał: „Jam jest
Jezus” (Dzieje 9:3-5).
Trzy dni p´o
´zniej Jezus posłał ucznia
imieniem Ananiasz, by przywr´ocił Sau-
lowi wzrok. Saul został ochrzczony i za-cz�ł odwa
˙znie głosi
´c o Jezusie. Stał si�
znany jako apostoł Paweł i był gorliwymczłonkiem zboru chrze
´scija
´nskiego.
Pocz�tkowo uczniowie głosili dobr�nowin� o Kr
´olestwie Bo
˙zym tylko
˙Zy-
dom i Samarytanom. Ale potem Kor-neliuszowi, pobo
˙znemu oficerowi armii
rzymskiej, ukazał si� anioł i polecił muposła
´c po apostoła Piotra. Piotr i jego to-
warzysze dali´swiadectwo zar
´owno Kor-
neliuszowi, jak i jego domownikom. Gdyapostoł jeszcze przemawiał, na tych po-gan został wylany duch
´swi�ty. Piotr ka-
zał ich wi�c ochrzci´c w imi� Jezusa. I tak
oto droga do˙zycia wiecznego stan�ła
otworem przed lud´zmi ze wszystkich na-
rod´ow. Zb
´or był gotowy do rozgłaszania
dobrej nowiny po całym´swiecie.
Na podstawie Dziej´
ow Apostolskich 1:1 do 11:21.���������������
˛ Co si� wydarzyło podczas´swi�ta Pi�
´cdziesi�t-
nicy?
˛ Jak przeciwnicy zareagowali na działalno´s
´c ucz-
ni´ow Jezusa?
˛ Jak droga do˙zycia wiecznego stan�ła otworem
przed lud´zmi ze wszystkich narod
´ow?
22 Apostołowie odwaznie głosz�Mimo prze
´sladowa
´n zb
´or chrze
´scija
´nski dynamicznie si� rozwija
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie ˘
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
60 n.e.
PO SWYM nawr´oceniu Paweł gorliwie
głosił dobr� nowin� o Kr´olestwie Bo-
˙zym. Ten dawny prze
´sladowca teraz sam
znosił zaciekły sprzeciw. Niestrudzony, od-był kilka dalekich podr
´o
˙zy misjonarskich,
by rozgłasza´c wie
´s´c o Kr
´olestwie, kt
´ore speł-
ni pierwotne zamierzenie Bo˙ze wzgl�dem
ludzko´sci.
Podczas pierwszej podr´o
˙zy Paweł uzdro-
wił w Listrze m�˙zczyzn�, kt
´ory od urodze-
nia miał bezwładne nogi. Tłumy okrzykn�-ły apostoła i towarzysz�cego mu Barnabasabogami. Obaj ledwie powstrzymali tych lu-dzi od zło
˙zenia im ofiar. Jednak
˙ze nieco
p´o
´zniej pod wpływem przeciwnik
´ow te sa-
me tłumy ukamienowały Pawła i zostawi-ły go, s�dz�c,
˙ze umarł. Ale on prze
˙zył i po
jakim´s czasie wr
´ocił do tego miasta, by po-
krzepi´c i zach�ci
´c uczni
´ow.
Niekt´orzy chrze
´scijanie pochodzenia
˙zy-
dowskiego twierdzili,˙ze ich wsp
´ołwyznaw-
cy wywodz�cy si� z pogan powinni si�trzyma
´c pewnych przepis
´ow Prawa Moj
˙ze-
szowego. Paweł udał si� w tej sprawie doapostoł
´ow i starszych w Jerozolimie. Po sta-
rannym rozwa˙zeniu Pism i uwzgl�dnieniu
kierownictwa´swi�tego ducha Bo
˙zego gro-
no to napisało do zbor´ow list, w kt
´orym za-
leciło „rzeczy konieczne”: wystrzeganie si�bałwochwalstwa, rozpusty oraz spo
˙zywania
krwi i niewykrwawionego mi�sa. Stosowa-nie si� do tych wytycznych nie wymagałoprzestrzegania Prawa Moj
˙zeszowego (Dzie-
je 15:28, 29).
W trakcie drugiej podr´o
˙zy misjonarskiej
Paweł odwiedził Bere�, le˙z�c� dzisiaj na te-
renie Grecji. Tamtejsi˙Zydzi przyj�li głoszo-
ne przez niego nauki z otwartym sercemi dzie
´n w dzie
´n badali
´swi�te Pisma, by si�
upewni´c,
˙ze to, co słysz�, jest godne zau-
fania. Jednak z powodu sprzeciwu Pawełzn
´ow był zmuszony przenie
´s´c si� w inne
miejsce, tym razem do Aten. Tam wygłosiłdo grupy uczonych Ate
´nczyk
´ow mistrzow-
sk� mow�, kt´ora stanowi wz
´or dobitnej,
rzeczowej argumentacji oraz taktu i roze-znania.
Wracaj�c z trzeciej podr´o
˙zy, Paweł przy-
był do Jerozolimy. Gdy znajdował si�w
´swi�tyni, pewni
˙Zydzi wszcz�li zamiesz-
ki, usiłuj�c go zabi´c. Z opresji wyratowali
go rzymscy˙zołnierze. Apostoł został prze-
słuchany, a potem jako obywatel rzymskibronił si� przed namiestnikiem Feliksem.˙Zydzi nie potrafili udowodni
´c prawdziwo-
´sci stawianych mu zarzut
´ow. Nast�pnie sta-
n�ł przed kolejnym namiestnikiem, Festu-sem; w obawie,
˙ze zostanie przez niego
wydany w r�ce˙Zyd
´ow, o
´swiadczył: „Odwo-
łuj� si� do Cezara!”. Festus odrzekł: „DoCezara si� odwołałe
´s, do Cezara p
´ojdziesz”
(Dzieje 25:11, 12).
Na proces w Italii wieziono Pawła stat-kiem. Jednak z powodu katastrofy morskiejapostoł musiał sp�dzi
´c zim� na Malcie. Gdy
w ko´ncu dotarł do Rzymu, dwa lata prze-
bywał w wynaj�tym domu. Chocia˙z pozo-
stawał pod stra˙z�, cały czas gorliwie głosił
o Kr´olestwie Bo
˙zym wszystkim, kt
´orzy go
odwiedzali.Na podstawie Dziej
´ow Apostolskich 11:22 do 28:31.
���������������
˛ Co si� wydarzyło, gdy w Listrze Paweł uzdrowiłczłowieka z bezwładnymi nogami?
˛ Jak została rozstrzygni�ta kwestia dotycz�ca prze-strzegania Prawa Moj
˙zeszowego?
˛ Dlaczego Paweł znalazł si� w Rzymie i co tamrobił?
23 Dobra nowina si� rozprzestrzeniaPaweł odbywa podr
´o
˙ze misjonarskie, przemierzaj�c l�dy i morza
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Joela
Amosa
Abdiasza
Jonasza
Micheasza
Nahuma
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana˘ Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
uwi�ziony w RzymiePaweł pisze listy
61 n.e.
27
NOWO powstały zb´or
chrze´scija
´nski miał
odegra´c znacz�c� rol� w
realizacji zamierzenia Je-howy. Ale
´owcze
´sni chrze
´s-
cijanie szybko napotkalizaciekły sprzeciw. Czy do-chowaj� wierno
´sci Bogu
w obliczu prze´sladowa
´n
i czy poradz� sobie z trud-niej zauwa
˙zalnymi zagro-
˙zeniami wewn�trz zbo-ru? Chrze
´scija
´nskie Pisma
Greckie zawieraj� 21 list´ow
z cennymi radami i zach�-tami.
Czterna´scie z tych list
´ow
—od Rzymian do Hebraj-czyk
´ow—napisał apostoł Paweł. Ich nazwy
pokazuj�, do kogo były adresowane—czydo konkretnej osoby, czy do członk
´ow
okre´slonego zboru. Przyjrzyjmy si� niekt
´o-
rym sprawom poruszonym przez Pawła.
Pouczenia dotycz�ce post�powaniai zasad moralnych. Ludzie, kt
´orzy
dopuszczaj� si� rozpusty, cudzoł´ostwa
i innych powa˙znych grzech
´ow, „nie odzie-
dzicz� kr´olestwa Bo
˙zego” (Galat
´ow 5:19-
-21; 1 Koryntian 6:9-11). Słudzy Bo˙zy bez
wzgl�du na pochodzenie musz� by´c zjed-
noczeni (Rzymian 2:11; Efezjan 4:1-6).Powinni te
˙z ochoczo pomaga
´c wsp
´ołwy-
znawcom b�d�cym w potrzebie (2 Ko-ryntian 9:7). Poza tym Paweł nawołuje:„Nieustannie si� m
´odlcie”. Zach�ca wr�cz
do wylewania przed Jehow� swego serca(1 Tesaloniczan 5:17; 2 Tesaloniczan 3:1;Filipian 4:6, 7). Aby jednak modlitwy zo-stały wysłuchane, nale
˙zy je zanosi
´c z wia-
r� (Hebrajczyk´ow 11:6).
Co mo˙ze pom
´oc rodzinom prowa-
dzi´c szcz�
´sliwe
˙zycie? M�
˙zowie powinni
kocha´c swe
˙zony jak własne ciała.
˙Zo-
ny winny darzy´c m�
˙z
´ow gł�bokim re-
spektem. Dzieci, kt´ore chc� podoba
´c si�
Bogu, maj� okazywa´c rodzicom posłu-
sze´nstwo. Oni natomiast staraj� si� je wy-
chowywa´c z miło
´sci� i zgodnie z zasada-
mi Bo˙zymi (Efezjan 5:22 do 6:4; Kolosan
3:18-21).
Kolejne szczeg´oły zamierzenia Bo-
˙zego. Wiele przepis
´ow Prawa Moj
˙zeszo-
wego miało na celu zapewnienie Izraeli-tom ochrony i kierownictwa do czasuprzyj
´scia Chrystusa (Galat
´ow 3:24). Jed-
nak˙ze chrze
´scijanie nie musz� przestrze-
ga´c tego Prawa. Jasne
´swiatło na jego
znaczenie oraz na rol� Chrystusa w speł-nieniu zamierzenia Bo
˙zego rzucił Paweł,
pisz�c List do Hebrajczyk´ow—chrze
´scijan
pochodzenia˙zydowskiego. Wyja
´snił,
˙ze
liczne postanowienia Prawa miały sens
24 Listy Pawła do zborowPaweł pisze do chrze
´scijan krzepi�ce listy
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Habakuka
Sofoniasza
Aggeusza
Zachariasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian ˘
1 Koryntian ˘
2 Koryntian ˘
Galat´ow ˘
Efezjan ˘
Filipian ˘
Kolosan ˘
1 Tesaloniczan ˘
2 Tesaloniczan ˘
1 Tymoteusza ˘
2 Tymoteusza ˘
Tytusa ˘
Filemona ˘
Hebrajczyk´ow ˘
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy
Objawienie
Listy Pawłalata około 50-65 n.e.
RZYMdo Efezjando Kolosando Filemonado Filipiando Hebrajczyk
´ow
2 do Tymoteusza
MACEDONIA2 do Koryntian
1 do Tymoteuszado Tytusa (?)
KORYNT1 do Tesaloniczan2 do Tesaloniczando Rzymian
EFEZ1 do Koryntian
ANTIOCHIAdo Galat
´ow (?)
ITALIA
GRECJA GALACJA
EGIPT
Filippi
Tesalonika
Kolosy
Jerozolima
Sycylia
Kreta Cypr
M O R Z E ´S R ´
O D Z I E M N E
miejsca spisania list´ow
(?) prawdopodobne miejsca spisania
61 n.e. przed 62 przyrodni brat Jezusa Jakub pisze swoj list
28
proroczy. Na przykład składanie ofiar zezwierz�t wyobrazało ofiarn� smierc Jezu-sa, ktora umozliwia prawdziwe przeba-czenie grzechow (Hebrajczykow 10:1-4).Wraz ze smierci� Jezusa Bog anulowałprzymierze Prawa, gdyz nie było juz po-trzebne (Kolosan 2:13-17; Hebrajczykow8:13).
Wskazowki w sprawach zboro-wych. M�zczyzni ubiegaj�cy si� o od-powiedzialne zadania w zborze musz�si� trzymac wysokich miernikow moral-nych oraz posiadac kwalifikacje duchowe(1 Tymoteusza 3:1-10, 12, 13; Tytusa 1:5--9). Czciciele Jehowy powinni regular-nie spotykac si� ze wspołwyznawcami,by si� nawzajem zach�cac (Hebrajczykow10:24, 25). Zebrania chrzes-cijanskie maj� byc buduj�-ce i pouczaj�ce (1 Koryn-tian 14:26, 31).
Gdy Paweł pisał swoj dru-gi list do Tymoteusza, znowznajdował si� w Rzymie.Uwi�ziony, czekał na wyrok.Tylko nieliczne, najodwaz-niejsze osoby osmieliły si�
go odwiedzac. Zdaj�c sobie spraw�, ze po-zostało mu juz niewiele czasu, apostołoswiadczył: „Walczyłem w szlachetnej wal-ce, bieg ukonczyłem, wiar� zachowałem”(2 Tymoteusza 4:7). Najprawdopodobniejwkrotce potem poniosł m�czensk� smierc.Ale jego listy pomagaj� prawdziwym słu-gom Bozym az po dzis dzien.Na podstawie listow: do Rzymian, 1 i 2 do Koryntian,do Galatow, do Efezjan, do Filipian, do Kolosan,1 i 2 doTesaloniczan, 1 i 2 doTymoteusza, doTytusa,do Filemona, do Hebrajczykow.���������������
˛ Jakie pouczenia dotycz�ce post�powania i zasadmoralnych zawieraj� listy Pawła?˛ Jakie swiatło rzucił Paweł na rol� Chrystusaw spełnieniu zamierzenia Bozego?˛ Jakich wskazowek udzielił Paweł w kwestiach zbo-rowych?
JoelaAmosaAbdiaszaJonaszaMicheaszaNahumaHabakukaSofoniaszaAggeuszaZachariaszaMalachiaszaMateuszaMarkaŁukaszaJanaDzieje Apostolskie
˘ Rzymian˘ 1 Koryntian˘ 2 Koryntian˘ Galatow˘ Efezjan˘ Filipian˘ Kolosan˘ 1 Tesaloniczan˘ 2 Tesaloniczan˘ 1 Tymoteusza˘ 2 Tymoteusza˘ Tytusa˘ Filemona˘ Hebrajczykow
Jakuba1 Piotra2 Piotra1 Jana2 Jana3 JanaJudyObjawienie
Po grzechu Adama i Ewy Bog, uzywaj�c j�zykasymboli, zapowiedział w�zowi: „Wprowadz� nie-przyjazn mi�dzy ciebie a niewiast� i mi�dzy twojepotomstwo a jej potomstwo. On rozgniecie ci gło-w�, a ty rozgnieciesz mu pi�t�” (Rodzaju 3:15).„Pradawnym w�zem” Pismo
´Swi�te nazywa Diabła
(Objawienie 12:9). Tozsamosc obiecanego przezBoga „potomstwa” była przez wieki owiana tajem-nic�, ktor� w miar� spisywania Biblii stopniowoodsłaniano.
Jakies 2000 lat po grzechu Adama i Ewy Jehowawyjawił, ze Wyzwolicielem b�dzie ktos z linii rodo-wej Abrahama (Rodzaju 22:17, 18). Po kolejnychstuleciach apostoł Paweł wyjasnił, ze głownymprzedstawicielem zapowiedzianego „potomstwa”,obiecanym Potomkiem, jest Mesjasz, Jezus Chrystus(Galatow 3:16). Wzmianka z Ksi�gi Rodzaju 3:15
o �rozgnieceniu pi�ty’ wskazywała, ze Jezus po-niesie smierc. Jednak został on przez Bogawskrzeszony, „ozywiony w duchu” (1 Piotra 3:18).
Bog postanowił rowniez, ze w skład drugorz�d-nej cz�sci zapowiedzianego „potomstwa” wejdzie144 000 ludzi (Galatow 3:29; Objawienie 14:1).Po smierci osoby te dost�puj� wskrzeszenia do zy-cia duchowego, by w charakterze wspołdziedzicowChrystusa panowac w niebianskim Krolestwie(Rzymian 8:16, 17).
Jezus jako pot�zny niebianski Krol juz wkrotcerozprawi si� z Diabłem oraz jego „potomstwem”—podporz�dkowanymi mu niegodziwymi ludzmii demonami (Jana 8:44; Efezjan 6:12). Posłusznejludzkosci zapewni pod swym panowaniem pokoji szcz�scie, a na koniec �rozgniecie głow� w�za’—całkowicie go unicestwi (Hebrajczykow 2:14).
KTO SI� OKAZAŁ OBIECANYM „POTOMSTWEM”?
66 powstanie˙
Zyd´ow
przeciwko Rzymowi70
Rzymianie burz� Jerozolim� i´swi�tyni�
71 n.e.
29
JAKUB i Juda byli przyrodnimi bra´cmi
Jezusa, a Piotr i Jan nale˙zeli do grona
12 apostoł´ow. Ci czterej m�
˙zczy
´zni na-
pisali ł�cznie siedem list´ow, kt
´ore we-
szły w skład Chrze´scija
´nskich Pism Grec-
kich. Ka˙zdy z tych list
´ow został nazwany
od imienia pisarza. Zawarte w nich na-tchnione rady miały pom
´oc chrze
´scija-
nom zachowywa´c lojalno
´s´c wzgl�dem Je-
howy oraz niezachwian� nadziej� na JegoKr
´olestwo.
Okazywanie wiary. Samo deklarowa-nie wiary nie wystarczy. Prawdziwa wia-ra wyra
˙za si� w czynach. Jakub napisał:
„Wiara bez uczynk´ow jest martwa” (Jaku-
ba 2:26). Gdy kto´s w obliczu pr
´ob post�-
puje w spos´ob
´swiadcz�cy o wierze, rodzi
to w nim wytrwało´s´c. Aby jednak wyj
´s´c
z takich sytuacji zwyci�sko, chrze´scijanie
musz� prosi´c Boga o m�dro
´s´c—z przeko-
naniem,˙ze On ich wysłucha. Wytrwało
´s´c
zapewni im Bo˙ze uznanie (Jakuba 1:2-6,
12). Kto z wiar� dochowuje lojalno´sci Je-
howie, mo˙ze liczy
´c na Jego pomoc. Jakub
zach�cał: „Zbli˙zcie si� do Boga, a on zbli-
˙zy si� do was” (Jakuba 4:8).
Chrze´scija
´nska wiara musi by
´c na ty-
le silna,˙zeby pozwalała opiera
´c si� po-
kusom i niemoralnym wpływom. Ju-da z powodu wszechobecnego zepsuciamoralnego wezwał wsp
´ołwyznawc
´ow do
„podj�cia ci�˙zkiej walki o wiar�” (Judy 3).
Czyste post�powanie. Jehowa ocze-kuje od swych czcicieli,
˙ze b�d�
´swi�ci,
czyli pod ka˙zdym wzgl�dem czy
´sci. Piotr
nawoływał: „Sta´ncie si�
´swi�ci w całym
swym post�powaniu, gdy˙z jest napisane:
‚Macie by´c
´swi�ci, poniewa
˙z ja [Jehowa]
jestem´swi�ty’” (1 Piotra 1:15, 16). W Bib-
lii wskazano chrze´scijanom przykład god-
ny na´sladowania. „Chrystus cierpiał za
was”, oznajmił Piotr, „pozostawiaj�c wamwz
´or, aby
´scie pod�
˙zali dokładnie jego
´sla-
dami” (1 Piotra 2:21). Chocia˙z trzymanie
si� Bo˙zych miernik
´ow mo
˙ze si� wi�za
´c ze
znoszeniem cierpie´n, na
´sladowcy Chrys-
tusa zachowuj� „dobre sumienie” (1 Pio-tra 3:16, 17). Piotr wzywał wsp
´ołwyznaw-
c´ow, by wyczekuj�c dnia s�du Bo
˙zego
oraz obiecanego nowego´swiata, w kt
´o-
rym „ma mieszka´c prawo
´s´c”, obfitowali
w „´swi�te post�pki i czyny zbo
˙znego od-
dania” (2 Piotra 3:11-13).
Okazywanie miło´sci. „B
´og jest miło
´s-
ci�”—zapewnił Jan. Podkre´slił,
˙ze Jeho-
wa dowi´odł gł�bi swe-
go uczucia, daj�c Jezusajako „ofiar� przebłagal-n� za nasze grzechy”. Jakpowinno to wpływa
´c na
chrze´scijan? Apostoł wy-
ja´snił: „Umiłowani, je
´sli B
´og nas tak umi-
łował, to i my mamy obowi�zek miłowa´c
si� wzajemnie” (1 Jana 4:8-11). Jednym zesposob
´ow przejawiania takiej miło
´sci jest
go´scinno
´s´c wobec wsp
´ołwyznawc
´ow (3 Ja-
na 5-8).A jak słudzy Jehowy mog� dowodzi
´c
miło´sci do Niego samego? Jan odpowia-
da: „Miło´s´c do Boga polega na tym,
˙ze
przestrzegamy jego przykaza´n; a przecie
˙z
jego przykazania nie s� uci�˙zliwe” (1 Jana
5:3; 2 Jana 6). Kto w ten spos´ob okazuje
Bogu posłusze´nstwo, otrzymał zapewnie-
nie,˙ze On nadal b�dzie go darzył miło
´s-
ci� „ku˙zyciu wiecznemu” (Judy 21).
Na podstawie list´
ow: Jakuba; 1 i 2 Piotra; 1, 2 i 3Jana; Judy.���������������
˛ W czym wyra˙za si� wiara chrze
´scijanina?
˛ Jakiego post�powania B´og oczekuje od swych
czcicieli?
˛ Jak mo˙zna dowodzi
´c szczerej miło
´sci do Boga?
25 Rady dotycz�ce wiary,post�powania i miłosciJakub, Piotr, Jan i Juda pisz� do wsp
´ołwyznawc
´ow
zach�caj�ce listy
„Zbli˙zcie si� do Boga,
a on zbli˙zy si� do was”
(Jakuba 4:8)
Rodzaju
Wyj´scia
Kapła´nska
Liczb
Powt´orzonego
Prawa
Jozuego
S�dzi´ow
Rut
1 Samuela
2 Samuela
1 Kr´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik
2 Kronik
Ezdrasza
Nehemiasza
Estery
Hioba
Psalmy
Przysł´ow
Kaznodziei
Pie´s
´n nad
Pie´sniami
Izajasza
Jeremiasza
Lamentacje
Ezechiela
Daniela
Ozeasza
Malachiasza
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba ˘
1 Piotra ˘
2 Piotra ˘
1 Jana ˘
2 Jana ˘
3 Jana ˘
Judy ˘
Objawienie
71 n.e.
Jan spisuje Objawienie około 96
´smier
´c Jana, ostatniego z apostoł
´ow
około 100 n.e.
30
OSTATNIA ksi�ga biblijna, zwana Obja-wieniem lub Apokalips�, daje ludzko-
´sci podstawy do
˙zywienia nadziei. Została
spisana przez apostoła Jana i zawiera wi-zje ukazuj�ce wydarzenia, kt
´orych punk-
tem kulminacyjnym b�dzie spełnienie za-mierzenia Jehowy.
W pierwszej wizji zmartwychwstały Jezuskieruje do kilku zbor
´ow pochwały i na-
pomnienia. Nast�pna przenosi czytelnikaprzed niebia
´nski tron, gdzie oddaj� Bogu
cze´s´c istoty duchowe.
B´og konsekwentnie realizuje swe zamie-
rzenie. Baranek, czyli Jezus Chrystus, otrzy-muje zw
´oj z siedmioma piecz�ciami. Wraz
z otwarciem pierwszych czterech na scenie´swiatowej rozpoczyna si� galop symbolicz-nych je
´zd
´zc
´ow. Najpierw na białym koniu
pojawia si� Jezus jako nowo koronowa-ny Kr
´ol. Po nim galopuj� je
´zd
´zcy na ko-
niach r´o
˙znej ma
´sci, kt
´orzy proroczo wy-
obra˙zaj� wojn�, gł
´od i zarazy. Wszystkie
te nieszcz�´scia trapi� ludzko
´s´c w dniach
ostatnich obecnego systemu rzeczy. Otwar-cie si
´odmej piecz�ci prowadzi do zad�cia
w siedem symbolicznych tr�b, co oznaczaogłoszenie wyrok
´ow wydanych przez Boga.
Nast�puje siedem symbolicznych plag, b�-d�cych wyrazem Jego gniewu.
W niebie zostaje ustanowione Kr´olestwo
Bo˙ze, ukazane pod postaci� noworodka
płci m�skiej. Wybucha wojna, w wynikukt
´orej Szatan i zbuntowani aniołowie zo-
staj� zrzuceni na ziemi�. Wtedy rozlega si�dono
´sny głos: „Biada ziemi (...), poniewa
˙z
zst�pił do was Diabeł, pałaj�c wielkim gnie-wem, bo wie,
˙ze mało ma czasu” (Objawie-
nie 12:12).
Jan zn´ow widzi w niebie Baranka, Jezu-
sa Chrystusa, a z nim 144 000 os´ob wybra-
nych spo´sr
´od ludzi. Maj� one �kr
´olowa
´c
z Jezusem’. W ten spos´ob Ksi�ga Objawie-
nia wyjawia,˙ze liczba członk
´ow drugorz�d-
nej cz�´sci potomstwa niewiasty wyniesie
144 000 (Objawienie 14:1; 20:6).
Ziemscy władcy gromadz� si� na „wojn�wielkiego dnia Boga Wszechmocnego”—Armagedon. Tocz� walk� z je
´zd
´zcem na bia-
łym koniu—Jezusem, kt´ory dowodzi armi�
anioł´ow. Wszyscy człowieczy władcy pono-
sz� druzgoc�c� kl�sk�. Szatan zostaje zwi�-zany, a Jezus i 144 000 „przez tysi�c lat”sprawuj� rz�dy nad ziemi�. Potem Szatanadosi�ga zagłada (Objawienie 16:14; 20:4).
A co Tysi�cletnie Panowanie Chrystusai jego wsp
´ołwładc
´ow przyniesie posłusz-
nej ludzko´sci? Jan napisał: „[Jehowa] otrze
z ich oczu wszelk� łz� i´smierci ju
˙z nie b�-
dzie ani˙zało
´sci, ani krzyku, ani b
´olu ju
˙z
nie b�dzie. To, co poprzednie, przemin�ło”(Objawienie 21:4). Ziemia stanie si� rajem!
Ksi�ga Objawienia stanowi zwie´nczenie
or�dzia biblijnego. Za po´srednictwem me-
sja´nskiego Kr
´olestwa Jehowa u
´swi�ci swe
imi� i raz na zawsze wyka˙ze słuszno
´s´c swo-
jej zwierzchniej władzy!Na podstawie Ksi�gi Objawienia.���������������
˛ Co oznacza wizja galopuj�cych je´zd
´zc
´ow?
˛ Jakie znamienne wydarzenia wi�˙z� si� ze spełnia-
niem zamierzenia Bo˙zego?
˛ Czym jest Armagedon i co nast�pi po nim?
26 Przywrocenie rajuZa po
´srednictwem Kr
´olestwa, w kt
´orym władz� sprawuje Chrystus,
Jehowa u´swi�ca swoje imi�, wykazuje słuszno
´s
´c
swego zwierzchnictwa i kładzie kres wszelkiemu złu
RodzajuWyj
´scia
Kapła´nska
LiczbPowt
´orzonego
PrawaJozuegoS�dzi
´ow
Rut1 Samuela2 Samuela1 Kr
´ol
´ow
2 Kr´ol
´ow
1 Kronik2 KronikEzdraszaNehemiaszaEsteryHiobaPsalmyPrzysł
´ow
KaznodzieiPie
´s
´n nad
Pie´sniami
Mateusza
Marka
Łukasza
Jana
Dzieje Apostolskie
Rzymian
1 Koryntian
2 Koryntian
Galat´ow
Efezjan
Filipian
Kolosan
1 Tesaloniczan
2 Tesaloniczan
1 Tymoteusza
2 Tymoteusza
Tytusa
Filemona
Hebrajczyk´ow
Jakuba
1 Piotra
2 Piotra
1 Jana
2 Jana
3 Jana
Judy˘ Objawienie
W Ksi�dze Objawienia wszystkie religie fałszywe—czyli te, kt
´ore s� wrogie prawdziwemu Bogu—
przedstawiono pod postaci� „wielkiej nierz�dnicy”,nazwanej „Babilonem Wielkim”. W sensie przeno
´snym
oddaje si� ona rozpu´scie ze
´swiatowymi mocarstwami
politycznymi. Jednak w wyznaczonym przez Jehow�czasie czynniki polityczne obr
´oc� si� przeciwko tej
nierz�dnicy i j� zniszcz� (Objawienie 17:1-5, 16, 17).
„BABILON WIELKI”
Or�dzie biblijneW Z A R Y S I E
1Jehowa stwarza Adama i Ew� i otwieraprzed nimi widoki na
˙zycie wieczne
w raju. Szatan oczernia imi� Boga i podwa-˙za Jego prawo do sprawowania władzy.Adam i Ewa przył�czaj� si� do buntu Szata-
na, wskutek czego na siebie i na swepotomstwo sprowadzaj� grzech i
´smier
´c
2 Jehowa wydajewyrok na buntow-
nik´ow i obiecuje,
˙ze
Potomek, czyli Wybaw-ca, zmia
˙zd
˙zy Szatana
oraz odwr´oci wszystkie
skutki buntu i grzechu
3 Jehowa obiecujeAbrahamowi i Da-
widowi,˙ze w ich linii
rodowej pojawi si� Me-sjasz, kt
´orego Kr
´olestwo
b�dzie trwa´
c wiecznie
4 Jehowa za po´srednictwem
swych prorok´ow zapowiada,
˙ze Mesjasz przyniesie ludzko
´sci
wolno´s
´c od grzechu i
´smierci.
Razem ze swoimi wsp´ołwładcami
b�dzie panowa´
c w Kr´olestwie
Bo˙zym, kt
´ore poło
˙zy kres
wojnom i chorobom,a nawet usunie
´smier
´c
5 Jehowa posyła na ziemi�swego Syna i umo
˙zliwia
ludziom rozpoznanie w nimMesjasza. Jezus głosi o Kr
´olestwie
Bo˙zym i składa swe
˙zycie w ofierze.
Nast�pnie Jehowa wskrzesza godo
˙zycia duchowego
6 Jehowa osadza swego Sy-na na niebia
´nskim tronie,
co stanowi znak rozpocz�ciasi� dni ostatnich obecnego
systemu rzeczy. Jezus kieru-je swymi na
´sladowcami,
kt´orzy po całej ziemigłosz� o Kr
´ole-
stwie Bo˙zym
7 Jehowa poleca Synowi, by rozci�gn�łswe panowanie nad cał� ziemi�. Kr
´o-
lestwo usuwa wszelkie niegodziwe rz�dy,przywraca raj i doprowadza wiernychludzi do doskonało
´sci. Raz na zawsze
zostaje wykazana prawowito´s
´c
zwierzchniej władzy Bogai u
´swi�cone Jego imi�
bm-P
Niniejsza broszura pokrotce przedstawia or�dzie zawarte w PismieSwi�tym. Jej celem nie jest jednak szczegołowe omowienie kazdejnauki biblijnej.
Moze na przykład si� zastanawiasz, jak Biblia odpowiada na takie pytania:Czy Bog troszczy si� o mnie osobiscie? Co si� dzieje z ludzmi po smierci?Jak prowadzic szcz�sliwe zycie?
Odpowiedzi na te i wiele innych interesuj�cych pytan zawiera ksi�zkaCzego naprawd� uczy Biblia?, wydana przez Swiadkow Jehowy. Pozwala onastudiowac Pismo Swi�te tematycznie, dzi�ki czemu mozna si� zapoznacz szeregiem wersetow biblijnych dotycz�cych konkretnych zagadnien.
CZY CHCIAŁBYS DOWIEDZIEC SI� WI�CEJ?
CZEGOnaprawd�
UCZY BIBLIA?
O Zamawiam, bez zadnych zobowi�zan,ksi�zk� Czego naprawd� uczy Biblia?
w j�zyku ����������������������������������������������������������������������������
O Prosz� o kontakt w sprawie bezpłatnego domowegostudium Biblii.
Imi� i nazwisko ���������������������������������������������������������������������
Ulica (miejscowosc), nr domu ������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������������
Kod i poczta ��������������������������������������������������������������������������
Swiadkowie Jehowy, ul. Warszawska 14, 05-830 Nadarzyn
www.jw.org
Czy chciałbys dowiedziec si� czegos wi�cej?Pobierz ukazan� tu publikacj� ze strony internetowej www.jw.org/pl lub wypełnij kuponi wyslij go pod odpowiednim z adresow podanych na stronie www.jw.org/kontakt.