jl jl zyxt

mipiiprd okez

dgizt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

ai wxt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 'd ieeiva ux`l mdxa` zkild9

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mixvnl mdxa` zcixi23

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ai wxtn milerd mixqnd28

bi wxt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . da ezkilde l`xyi ux`l mdxa` zxfg30

. . . . mdxa`n hel zcixte hel irexl mdxa` irex oia daixnd32

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mdxa`l ux`d zghad36

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bi wxtn milerd mixqnd38

ci wxt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dyingd cbp miklnd zrax` zngln40

. . . . . . . . . . . . . . . hel z` ezlvde miklna mdxa` ly ezngln43

. . . . . . miklnd zrax` lr oegvipd xg`l eiyrne mdxa` ixac48

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ci wxtn milerd mixqnd51

eh wxt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xkyd lr mdxa`l 'd zghad53

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mipad lr mdxa`l 'd zghad54

. . . . . mixzad oia zixa zzixke ux`d lr mdxa`l 'd zghad57

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . eh wxtn milerd mixqnd62

mipiiprd okez

4

fh wxt. . . . . . . . . . . . . . . . . xbd ly daehd zeitke mdxa`l xbd zpizp63

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dil` j`lnd zelbzde xbd zgixa69

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . l`rnyi zclede xbd zxfg70

mixqnd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . fh wxtn milerd72

fi wxt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dgizt74

. . . . . . . . . . . . . . mdxa` ly eny iepiye mdxa`l 'd oia zixad75

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dlind zixa lr ieeivd79

. . . . . . . . . . wgvi zcled lr dxeyade dny iepiy ,dxyl dkxad80

. . . . . . . . . . . . . . . . . . dlind zixa lr ieeivd z` miiwn mdxa`82

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . fi wxtn milerd mixqnd84

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jl jl zyxt mekiq86

5

dgizt

ly d`ltend ezeiyi` mr dpey`xl miybtp ep` gp zyxt seqa

xy` ,lecbd iebd lkl y`x ,enrl a` zeidl 'd xga ea ,epia` mdxa`

lkl dkxa zeidle ezlgp ux` z` zyxl 'd zxez z` lawl cizr

.minrd

`ed epia` mdxa`"ÌȘ�Ú· Ï„‚‰ Ì„‡‰"lr l"f epinkg ixack ,

ryedi xtqa weqtd(eh ,ci)eizecine eizepekz ,'d zceara ekxc .

.`xie zyxt ,dixg`y dyxtae epzyxta zetygpe zekled ze`ltend

yecwd eilr cird ik cr ,ezad`ae 'd z`xia epia` mdxa` did wpr

envra `ed jexa:"dY` miwl` `xi iM iYrci dYr..."ai ,ak ziy`xa)(. ©¨¨©§¦¦§¥¡Ÿ¦©¨iieeiv xg` `lnl ix`k xabzd ,aekir `ll ,'d lewa renyl fxcfd `ed

.zepeiqpd lka cnre ,xzeia miywd s` ,'d

dad` :zeaehd eizecina mb zxkip epia` mdxa` ly ezeiwpr

eail zeaicpe daehd epir ;miprpkl elit` ,mc`d ipa lkl ygx dlecb

ozipy itk ,dgnyae zefixfa ,egek lka zeixal aihidl ede`iad

mc` lkl ygx lecb ceak ;migxe` zqpkda zcgeind ekxcn ze`xl

aihidl ick ,miyw miavna mb ,zegek qiib dlecb dxeaba ;`ed xy`a

wcv scex did dlecb depr jezn ;dxva mipezpd mixg`l xefrle

ly mi`ltend miielibdn wlg wx od el` zecin .cere cere ;melye

.zelrpd eizepekz

k"ÌÏÂÚ Ï˘ „ÂÓÚ"(a ,` dxf dcear zekld m"anxd oeyl)mdxa` lrt ,

odne ezad`e 'd z`xi idn mc`d ipa z` cnll egek lka epia`

cgt `ll cg`d xard on cnr `ed .weacl ie`x oda zeaehd zecind

on zcner dlek zeyep`d cera ,ef dxhn ornl ix`k mglpe `xene

l"f epinkg ixack ,rexae zeilil`a drewy ,ipyd xarddax ziy`xaa

dgizt

6

(g ,an):„Á‡ ¯·ÚÓ ÂÏÂÎ ÌÏÂÚ‰ ÏÎ :¯Ó‡ ‰„Â‰È È·¯ ...ȯ·Ú‰ ̯·‡Ï „‚ÈÂ"

"„Á‡ ¯·ÚÓ ‡Â‰Â.

azk jkesqei urd:myÎ"„·Ú ÈÎ '‰ ˙‡ ʇ ÂÚ„È ‡Ï Ï·˙ È�· ÏÎ È

„·ÚÏ ÌÏÂÚ· „Á‡ ¯·ÚÏ ‰È‰ „·Ï ‡Â‰Â ‡¯Â· ˙‡ ¯ÈΉ ̉¯·‡ ˜¯ ,ÌÈÏÈχ

·˙ È�· ÏΠ,'‰ ˙‡"ıÂÁ „ˆÏ Ï.

lkl 'd zrc cnil dax dpeazae ,epia` mdxa` lrt dlecb dnkga

.ezrc itk mc`

,epn` dxy ly d`ltend dzenc mr dxezd epze` dyibtn ,enr cgi

.mdxa` ly miigd lrtn lkl d`ln dtzey dzidy ,mdxa` zy`

dzid `id s` ,mdxa` enk j` ,dzelirt z` dripvn dxezd mpn`

mc` ipa cere cer qipkdl ze`il `ll dlrte 'd z`xie dpen` zxecg

exn`y itke ,dpikyd itpk zgzl"f epinkgaed)"yxa `ai ziy`xa i(d ,:

"ÌÈ˘�‰ ˙‡ ‰¯˘Â ÌÈ˘�‡‰ ˙‡ ¯ÈÈ‚Ó Ì‰¯·‡ ...Ô¯Á· Â˘Ú ¯˘‡ ˘Ù�‰ ˙‡Â".

mipt xaqa migxe`d zqpkda mb d`ln dtzey dzid epn` dxy

lkl be`cle ,zeixad mr aihidl dizegek lk z` dqiib `id .zeti

.zefixfae dgnya mdikxv

dyrn" zpigaa md epn` dxye epia` mdxa` ly mlrete mkxc

"mipal oniq zea`(my oiir e ,ai ziy`xa o"anxd ixack)mieevn ep`e ,

`iapd xne`y itk ,mdizecinae mzlecba ,mzxeza weqrlediryi,`p)

(a-`:

l` EhiAd .mYxTp xFA zaTn l`e mYaSg xEv l` EhiAd..."©¦¤ª©§¤§¤©¤¤ª©§¤©¦¤iM ,mkllFgY dxU l`e mkia` mdxa`"...eiz`xw cg`. ©§¨¨£¦¤§¤¨¨§¤§¤¦¤¨§¨¦

wew dcedi iav axdeizegiya(124 'nr ziy`xa)miweqt yibcdl bdp ,

:xne` did jke ,el`‰Ê"[diryia weqtd]¯Ó‡�ÔÂ˘Ï·,ÂËÈ·‰ :ÈÂÂȈ

.Â��·˙‰ ,ÂÏÎ˙Ò‰Ì˙‡ÌȈӄÂÓÏÏÏÚ̉¯·‡Â�È·‡ÔÙ‡·Íȇ .„ÁÂÈÓ

"Â�È·‡ ̉¯·‡Ï ˙„ÁÂÈÓ‰ ˙ÂÈ˘¯Ù‰ ÍÂ˙Ó ?Â�È·‡ ̉¯·‡ ÏÚ ÌÈ„ÓÂÏ.

dgizt

7

,mditlk dkxrdd z` epaxwa wfgn epizen`e epizea` lr cenild¦

.zeaehd mdizecin xe`l zelrzdle mkxca zkll eppevx lr rityne

miclil oixwdl lkep jk ,mikxre zecin oze` z` digpe dlrpy lkk

xedhd mpevx z` wfgpe epizen`e epizea` ly d`ltend mzeiyi` z`¦

.mkxca zkll

9

ai wxt

:miixwir mi`yep ipy epwxta

.1'‰ ÈÂÂȈ· ı¯‡Ï ̉¯·‡ ˙ÎÈω

.2ÌȯˆÓÏ Ì‰¯·‡ ˙„ȯÈ

'd ieeiva ux`l mdxa` zkild(h-` miweqt)

ly mzelirte mzewcv :miixwir mipiipr dyiy yibcp el` miweqta

zriny ,mdxa`l 'd zeghad ,mdxa`l 'd zad` ,oxga dxye mdxa`

ux` z` mdxa` zad`e zeixad lr mdxa` zrtyd ,'d lewa mdxa`

.l`xyi

oxga dxye mdxa` ly mzelirte mzewcv

lawl zpn lrxtqp epia` mdxa` ly ezeiyi` lr dagx dpenz

mr xaic 'dy iptl cer ,oxga dxye mdxa` ly mdiyrn lr miclil

mdizeawrae ,miyxcnae `xnba l"f epinkg epecnily itk ,mdxa`

.dxezd iyxtn

:weqtd lr"...ilwA mdxa` rnW xW` awr"(d ,ek ziy`xa)exn` , ¥¤£¤¨©©§¨¨§Ÿ¦epinkg`xnba(`"r al mixcp):"...‡¯Â· ˙‡ ̉¯·‡ ¯ÈΉ ÌÈ�˘ ˘ÂÏ˘ Ô·

Ôȯ˙ ÔÈÚ·˘Â ‰‡Ó ,‰È�·˘ÂÁ[172 :epeayg jke]".

azkei"yx:myÚÓ˘Ó ÈΉ„":[weqta rnzyn jk]·"˜Ú ÔÈ�ÓÎ - '·˜Ú'

ÌÈ�˘,[dpy 172]‰"Ú˜ Âȉ ÂÈ˙Â�˘ ÏΠ.'ÈϘ· ̉¯·‡ ÚÓ˘',[175]‡Óχ

[o`kn]"‡¯Â· ˙‡ ¯ÈΉ ÌÈ�˘ ˘ÂÏ˘ Ô· -.

ai wxt'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

10

:mixac ipy micnel ep` i"yxne `xnbdn

.xirv liba e`xea z` xikd mdxa` .`

.ezeclia xak 'd z` car mdxa` .a

liba e`xea z` xikd epia` mdxa`y micnlnd miyxcn mpyi

epia` mdxa` ayg dligzay yxcna `aen ok enk ,xzei xge`n

e`xea z` xikd jk xg` wxe ,mlera gekd ilra md 'eke gxid ,ynydy

dpen`d ixdy ,micnln ep` oi` elld miyxcnd ipy z` .'d eil` dlbpe

mdxa` cvik oiadl eywzi miclide ,zeclid ly zirah dlebq `id 'da

iyxcn it lr cnlp okl .gxia e` ynya oin`dl ezrc lr dlrd epia`

.xirv liba e`xea z` xikd mdxa`y mixne`d l"fg

xikdl mixg` lr rityd s` `l` ,'d z` envra car wx `l mdxa`

minkg eyxc jke ,'d z`dax ziy`xaa(ci ,hl)milind lr ,z`e..."§¤...oxga EUr xW` WtPd"(d weqt):ÔÈÒ�Î˙Ó Ì‡ :‡¯ÓÈÊ ¯· ¯ÊÚχ È·¯ ¯Ó‡" ©¤¤£¤¨§¨¨

˙‡Â ,‰Ó˘� · ˜Â¯ÊÏ ÔÈÏÂÎÈ Ô�ȇ ,„Á‡ ˘Â˙È ÂÏÈÙ‡ ‡Â¯·Ï ÌÏÂÚ‰ ȇ· ÏÎ

¯ÈÈ‚˘ Ìȯ‚‰ Âχ ‡Ï‡ ?'Â˘Ú ¯˘‡ ˘Ù�‰ ˙‡' ¯Ó‡[dxye mdxa`]".

m"anxddxf dcear zeklda(b ,`)ly drtydd jxc z` x`zn

:azk jke ,exec ipa lr epia` mdxa`

¯ÈΉ˘ ÔÂÈÎ"[e`xea z` mdxa`]˙·¢˙ ·È˘‰Ï ÏÈÁ˙‰ ,Ú„ÈÂ

̉ÓÚ ÔÈ„ ͯÚÏ ÌÈ„˘Î ¯Â‡ È�· ÏÚ[migekie]ÂÊ Ôȇ˘ ¯ÓÂÏÂ

ÚÈ„Â‰Ï ÏÈÁ˙‰Â ,ÌÈÓψ‰ ¯·È˘Â .‰· ÌÈÎω Ì˙‡˘ ˙Ó‡‰ ͯ„

˙ÂÂÁ˙˘‰Ï ȇ¯ ÂÏ ÌÏÂÚ‰ ‰ÂÏ‡Ï ‡Ï‡ „·ÚÏ È‡¯ Ôȇ˘ ÌÚÏ

,‚¯‰Ï ÍÏÓ‰ ˘˜È· ,ÂÈ˙Âȇ¯· ̉ÈÏÚ ¯·‚˘ ÔÂÈÎ ...ÍÒ�Ï ·È¯˜‰ÏÂ

ÏÎÏ Ï„‚ Ϙ· ‡Â¯˜Ï „ÂÓÚÏ ÏÈÁ˙‰Â ,Ô¯ÁÏ ‡ˆÈ Ò� ÂÏ ‰˘Ú�Â

.„·ÚÏ È‡¯ ÂÏ ÌÏÂÚ‰ ÏÎÏ „Á‡ ‰Âχ Ì˘ ˘È˘ ÌÚȄ‰Ï ÌÏÂÚ‰

„Ú ,‰ÎÏÓÓÏ ‰ÎÏÓÓÓ ¯ÈÚÏ ¯ÈÚÓ ÌÚ‰ ı·˜Ó ,‡¯Â˜Â ÍÏ‰Ó ‰È‰Â

ÂÈχ ÔȈ·˜˙Ó ÌÚ‰ Âȉ˘ ÔÂÈΠ...‡¯Â˜ ‡Â‰Â ÔÚ�Î ı¯‡Ï ÚÈ‚‰˘

„Ú Â˙Ú„ ÈÙÎ „Á‡Â „Á‡ ÏÎÏ ÚÈ„ÂÓ ‰È‰ ,Âȯ·„ ÏÚ ÂÏ ÔÈÏ‡Â˘Â

̉ ˙··¯Â ÌÈÙχ ÂÈχ ˆ·˜˙�˘ „Ú .˙Ó‡‰ ͯ„Ï Â‰¯ÈÊÁÈ˘

"...̉¯·‡ ˙È· È˘�‡.

ai wxt 'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

11

ly d`ltend ezelirt z` miclid ipta x`zp m"anxd ixac xe`l

:zecewp xtqn lr ybc zniy jez mdxa`

.`aiyde exec ipa lr eizei`xa xaby ,mdxa` ly dlecbd eznkg

mdxa` .l`ey lkl eixac xiaqdl rcie ,zegvip zeaeyz mdl

,ezybxde ezaygn jld itl cg`e cg` lkl dprn zzl rci epia`

dnkga ,da oin`dy dxf dceard beq lr cg` lk mr xaice

.ezerh dna cg` lk oiady cr ,dpeazae

.aixacke ,deeg`e dad` jezn exec ipa z` giked epia` mdxa`

epxetqd(`i ,`i ziy`xa):ȘȄˆ ÏÎÓ ¯˙ÂÈ Ì‰¯·‡ ˙ÂÏ„˙˘‰ ‡Â‰Â"

¯„‰ „·Î ÂÈ˙¯·‚ Ì„‡ È�·Ï ÚÈ„Â‰Ï '‰ Ì˘· ‡Â¯˜Ï ÂÈ�ÙÏ˘ ˙¯„‰

"„Á‡ Ì΢ „·ÚÏ „ÒÁ ˙·‰‡ ˙Â˙·ڷ Ì΢ÓÏ Â˙ÂÎÏÓ.

.bricedl frd epevx `a dgekn xy` ,mdxa` ly dlecbd 'd zad`

.'d ze`ivn z` zeixal

.c.'d l` zeixad z` axwl ick mdxa` dyry miaxd mivn`nd

.doekiq jez s` ,zn`d ornl eytp zexiqne mdxa` ly ezngln

.eiig

.e.zeaaxe mitl` lr ritydl mdxa` ly dlecbd dglvdd

wew axd oxn(dlw 'nr zexe`)ly frd epevxl xewnd z` x`zn

:elek mlera eze`ivn z` mqxtle 'd mya `exwl mdxa`

˙‡ ,‰È˙ÂÙȇ˘ ‡ÏÓ ÏÎÏ ˙Ș�Ú ‰Ï„‚ ‰Ó˘� Â�Ï Â�‡ ÌȯÈȈÓÂ"…

‰·Â‡ÎÓ ˙‡ ,˜ÊÁ‰ ‰¯Úˆ ˙‡ ,¯Â‡Â ˘ÙÂÁÏ ‰¯È·Î‰ ‰˙˜Â˘˙

˙¯Ó¯Ó˙Ó ‡È‰ Íȇ ̉¯·‡ ˙Ó˘� ,Ï·˙‰ Ô·ÏÚ ÏÚ ı¯Ó�‰

,‰Ó˘�‰ ÏÎÏ ,ÈÁ‰ ÏÎÏ ,ÏÎÏ ÔÎÂÓ‰ ¯Â‡‰ ˙‡ ,¯˘Â‡‰ ˙‡ ‰˙‡¯·

‡ÏÓ‰ :˯٠ÏÎÏ ‡¯Â˜‰ ,¯Â‡ ‰È‰ :‰ÈÂ‰Ï ‡¯Â˜‰ Șχ‰ ·Á¯‰ƒ

...¯‚ÂÒ‰Ó È¯‡‰ ı¯Ù˙Ó Íȇ ...˙ÂÓÈÚ� ‰·‰‡ ,‰¯Â·‚ ·ÂË ...¯˘Â‡

"ÌÏÂÚ Ï‡ „Á‡ Ï‡Ï ,‰¯Â‡Ï Áη ‡¯Â˜.

epia` mdxa` ly eail z` `liny lecbd xye`d lr miclil xtqp

,zeaehd eikxca zklle e`xea z` xikdl ,zn`d jxca zkll dkfy lr

ai wxt'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

12

miyp` eze`xa mdxa` xrhvd dnk mdl xtqp .zexyide zexi`nd

m`xea z` mixikn `l ,oa`e url micaer ,jyeg ly jxca mikledd

,daehd 'd jxca mikled mpi` ,mda ozpy dxedhd dnypd z`e

okl .dfl df miaihn `le cqg miyer `l s` `linne ,dxyide dxi`nd

day dkygdn mvlgle zeixad mr aihidl egek lka mdxa` un`zd

aehde xe`d ,mrpd z`e ,m`xea z` mdl xikdl - mipezp md

.ezcearay

mixac ipy zeixad z` cnil mdxa`y micnl ep` m"anxd ixacn

:miixwir

.'d ze`ivn .`

.zeegzydle cearl ie`x ecal 'dl wxy .a

zeegzydle cearl ie`xy ,diipyd dcewpd z` miclid ipta yibcp

mdipfe`a rinydl jxev oi`e ,dninz mzpen`y iptn ,ecal 'dl

.'d ze`ivn zzin` lr exec ipal mdxa` oia eldpzdy migekie

lky iptn ,milqta mdxa` ly ezngln lr mixetiqa jix`p `l

,mdipira xfen elit`e miclid ly mnlern wegx milqtd zcear oipr

.miweqta miaezk mpi`y mixaca mikix`n ep` oi` ,dhiyk ,oke

,oxga dxye mdxa` ly mzelirte mzewcv lr epzncwd meiql

yi` did sqepae ,eze` care e`xea z` xikd epia` mdxa`y xn`p

xn`py itk ,zeixal dad` `ln cqgdax mixiyd xiya(b ,`):‰ÓÂ"

˙,Â˙È·Ï ÔÒÈ�ÎÓ Â�È·‡ ̉¯·‡ ‰È‰˘ „ÓÏÓ ,'Ô¯Á· Â˘Ú ¯˘‡' ¯ÓÂÏ „ÂÓÏ

"‰�È΢‰ ÈÙ�Î ˙Á˙ ÔÒÈ�ÎÓ ,Ô¯ÈÈ‚Ó ,Ô·¯˜Ó ,Էȉ‡Ó ,Ô˜˘Ó ,ÔÏÈ·ÓÂ.

dax yxcnae(`i ,hl)zexwrd lr lltzn did mdxa`y ,cer `aen

.mdikxv lkl b`ece milegde

ai wxt 'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

13

l`xyi ux`l zkll mdxa`l 'd ieeiv

xn`p:` weqta"...mxa` l` 'd xn`Ie"©Ÿ¤¤©§¨

lka dlebq icigi wxy cgein xac `ed mc` mr 'd xeaicy oiivp o`k

'd ly zcgeind dad`d z` dlbn mdxa` mr 'd xeaic .el ekf zexecd

.eil`

itk ,miaehd eiyrnne ezewcvn drap `l mdxa`l 'd ly ezad`

epcnilyl"xdnd(`i wxt l`xyi gvp):

,˙Èχ¯˘È‰ ‰Ó‡· ˜¯ ,˙È˯٠‰¯ÈÁ· ‰È‰ ‡Ï ̉¯·‡· Ï·‡..."

‡Ï˘ ÔÂÈΠ...ÏÏÎ ‰˘ÚÓ· ‰ÏÂ˙ Ôȇ ˙‡Ê ÂÓÎ ‰¯ÈÁ·Â ...ÂÚ¯Ê Ì‰˘

‰Ê ‰È‰ ‡Ï ,'͈¯‡Ó ÍÏ ÍÏ' :ÂÏ ¯Ó‡˘ ̄˜ ̉¯·‡ ˙˜„ˆ ¯ÎÊ�

[mdxa`a dxigad]ÏË· ̇ ¯Ó‡˙˘ „Ú ,̉¯·‡ ˙˜„ˆ ÏÈ·˘·

„"...‰·‰‡‰ ÏË· ¯·.

jk m`y ,miaehd eiyrne ezewcv llba mdxa`a xga `l 'd xnelk

zlhazn dzid mi`heg l`xyi eid m`e ,xaca dielzd dad` ef dzid

xgae ,elek mrl oirxbk ,zcgein dxivik mdxa` z` xvi 'd .dxigad

.i`pz `ll ea

`xa 'dy illk ote`a xiaqp .z`f oiadl milya mpi` miclid

,mipey minre mipey mc` ipa enlera,cgein cg` mr xevil dvxe

.mlek minrl dxe`e dkxa rityi ezervn`ae ,'dl aexwe yecw ,xgap

.l`xyi mr `vi erxfne dne`d ia` zeidl mdxa`a xga 'd

xn`p:weqtd jynda"...Lvx`n Ll Kl..."¤§¥©§§

lre ,df ieeiva mdxa`l eidy miiywd lr miclid mr xacp

ieeiv xg` `lnl frd epevxe ez`xie 'd zad` jezn mdilr ezexabzd

.'d

epinkgzea` zkqna(b"n ,d"t):exn`̉¯·‡ ‰Ò�˙� ˙Â�ÂÈÒ� ‰¯˘Ú"

ÂÈÏÚ Â�È·‡ ̉¯·‡ Ï˘ Â˙·ÈÁ ‰ÓÎ ÚÈ„Â‰Ï ,ÌÏÂη „ÓÚ ,ÌÂÏ˘‰ ÂÈÏÚ Â�È·‡

"ÌÂÏ˘‰.

ai wxt'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

14

itl .mdxa` z` 'd dqipy zepeiqpd zxyr md dn mipey`xd ewlgp

:eply weqta ritend ieeivd `ed oey`xd oeiqpd m"anxdLl Kl"¤§"...Lvx`n,xikn eppi`y ux`l zklle evx` z` aefrl deehvp mdxa` . ¥©§§

oeylkem"anxd(my zeipynd yexit):"[oeiqpd]¯Ӈ· ,˙¯Ȃ‰ :Ô¢‡¯‰

"'‚ '͈¯‡Ó ÍÏ ÍÏ' :ͯ·˙È,azky itkei"yx(my):¯Á‡ ¯‰¯‰ ‡ÏÂ"

"Â˙·‰‡ ·Â¯Ó ͯ·˙È ÂÈ˙„Ó.

jk lr xacpe ,mdxa` z` dqip 'dy miclil xn`p el` mixac it lr

.ieeivay iyewd zexnl 'd lewa rny mdxa`y

xn`p:weqtd jynda"J`x` xW` ux`d l`..."¤¨¨¤£¤©§¤¨

ixac z` `iapi"yx:azky"ÂÈ�ÈÚ· ‰··ÁÏ È„Î ,„ÈÓ ı¯‡‰ ÂÏ ‰ÏÈ‚ ‡Ï".

mewndy oian `ed mc`d on mieqn mewn mixizqn xy`k xnelk

mewnd l` ribdl wwezydl el znxeb dxzqdde ,cgein mewn `ed

.eze`xle

mdxa`l 'd zeghad

zeghad ,mdxa`l 'd zeghad mr miybtp ep` 'b-'a miweqta

ipya exn`p el` zeghad mpn` .mdxa`l 'd zad` dpenh oceqiay

.olek zekxad z` okeza zeltwn od j` ,mixvw miweqt

xn`p:a weqta"...lFcB iFbl LUr`e"§¤¤§§¨

milind z` yxtp"lFcB iFbl"ipyde ,ax mr - oey`xd :mipaen ipya §¨xn`py itke ,aeyg mr -dax yxcna(`i ,hl):ÂÏ ¯Ó‡"[mdxa`l 'd]:

ÍÓÓ „ÈÓÚÓ È�‡ ,'Ï„‚ È‚ ÈÓ ÈÎ' ‰· ·Â˙΢ ‰Ó‡ ‰˙‡[mdxa`n]",

xiaqdesqei urd:˙ÏÚÓ· Ï„‚ Â�Èȉ ,'Ï„‚ ÈÂ‚Ï Í˘Ú‡Â' :¯Ó‡�˘ ‰Ó"

"'ÂÈχ Ìȷ¯˜ ÌȘχ ÂÏ ¯˘‡ Ï„‚ È‚' ‡Â‰Â ,˙Â·È˘Á‰.

milina 'd zpeek xnelk"lFcB iFb"mr epnn `viy mdxa`l gihadl , ¨xn`py itk ,eil` aexw didi 'dy ,aeyge cakpmixac ynega(f ,c):iM"¦

"eil` Ep`xw lkA Epiwl` 'dM eil` miaxw miwl` Fl xW` lFcB iFb in. ¦¨£¤¡Ÿ¦§Ÿ¦¥¨©¡Ÿ¥§¨¨§¥¥¨

ai wxt 'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

15

xn`p:weqtd jynda"..."...LnW dlCb`e Lkxa`e©£¨¤§©£©§¨§¤

azki"yx:"ÔÂÓÓ· - Íί·‡Â".

ick - sqka mdxa` ly iaeigd yeniyd lr miclid mr xacp

.migxe` qipkdle zeixad mr cqg zeyrl ick oke ,miiwzdl

"LnW dlCb`e"azky itke ,minrd jze` ecaki -o"anxdjynda ©£©§¨§¤(hi ,bk ziy`xa):ı¯‡· ÌȘχ ‡È˘� ‰È‰˘ ,̉¯·‡ ÌÚ '‰ È„ÒÁ ÚȄ‰Ï"

ÂÈÈÁ· Ì‚Â ...È�„‡ ÂÏ Ìȇ¯Â˜ Âȉ ÌÚ‰ ÏΠ,„ÈÁÈ ‰È‰Â ,Ì˘ ¯Â‚Ï ‡· ¯˘‡

"'ÍÓ˘ ‰Ï„‚‡Â' ÂÏ ÌÈȘ.

a"ivpdexac wnrda:ezpen` z` ecaki minrd s`y ,siqed

„ÂÓÚÏ ‰ˆ¯È ‡Ï˘ ÈÓ ÂÏÈÙ‡˘..."Â˙�ÂÓ‡·[mdxa` ly]˙�ÂÓ‡ ÈÎ ÔÈ·ÈÂ Ú„È ,

"‰Ï„‚ ÔÂÈÏÚ Ï‡Ï Ì¯·‡.

elkpzde edefia my ,micyk xe`a mdxa` ly eavn znerly xiaqp

ax ceak eze` ecaki l`xyi ux`ay 'd el xyan ,ezpen` lya eil`

aihidl ezevn`zd lre zeixal daxd ezad` lr ,ekxc lre ezpen` lr

.mnrazky itk ,dpen`d l` zeixad z` axwl el xefri df ceak

o"anxd:

˘Â„˜· Â˙�ÂÓ‡ ÏÚ ˙·¯ ˙ÂÚ¯ ÂÓÚ ÌÈ„˘Î ¯Â‡ È˘�‡ ¢ڢ..."

¯Ó‡ .Ô¯Á· ·ÎÚ˙� ÔÚ�Î ‰ˆ¯‡ ˙ÎÏÏ Ì‰Ó Á¯Â· ‡Â‰Â ,‡Â‰ ͯ·

ÂÏ['d]Âχ Ì‚ ·ÂÊÚÏ[oxg iyp` z`]·˘Á ¯˘‡Î ˙¢ÚÏÂ

‰ÏÈÁ˙Ó[l`xyi ux`l `eal]È�· ˙‡È¯˜Â ÂÏ Â˙„Â·Ú ‰È‰˙˘ ,

ÌÈÈ‚‰ · Âί·˙È ÂÓ˘ Ï„‚È Ì˘Â ,˙¯Á·�‰ ı¯‡· '‰ Ì˘Ï Ì„‡

Â˙‡ ÌÈÏϘÓ ÔÈÊ·Ó Âȉ˘ ,ÌÈ„˘Î ¯Â‡· ÂÓÚ Â˘Ú ¯˘‡Î ‡Ï ,̉‰

"˘‡‰ Ô˘·Î· ‡ ¯Â·· Â˙‡ ÂÓ˘Â.

xn`p:weqtd jynda"dkxA dide..."¤§¥§¨¨

it lr xiaqpi"yx:È˙ί· ,È„È· Âȉ ÂÈ˘ÎÚ „Ú .Í„È· ˙Â�Â˙� ˙Âί·‰"

"ıÂÙÁ˙ ¯˘‡ ˙‡ ͯ·˙ ‰˙‡ ÂÈ˘ÎÚÓ ,Í˙‡ Á� ˙‡Â Ì„‡ ˙‡.

ai wxt'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

16

gk z` ecia ozpy jk ick cr ,mdxa`l 'd zad` lceb z` yibcp

.dkxad

xn`p:b weqtax`` LlNwnE Likxan dkxa`e"..." ©£¨£¨§¨§¤§©¤§¨Ÿ

("jllwn") cigin ,weqta oeyld iepiyl miclid al zneyz z` aqp

m`e ,miax eidi mdxa` z` mikxandy epcnll ,("jikxane") miaxl

ixacke ,miccea eidi md ,millwn eidixwi ilkd:'ÍÈί·Ó' ¯Ó‡�˘ ‰ÓÂ"

ÌÈÏÏ˜Ó Ï·‡ ,‰Âί·È ÌÈ·¯ ÈÎ ‰¯Â‰ ,„ÈÁÈ ÔÂ˘Ï· 'ÍÏϘÓÂ' ,ÌÈ·¯ ÔÂ˘Ï·

Ì˙Ú„ ‰ÏË·˘ ,Âȯ·Á „¯Ó�Î ,ÌÈ˙ÂÁÙ ÌȈ˜ÂÓ ÌÈ„ÈÁÈ ‡Ï‡ ÌÈ·¯ ÂÈ‰È ‡Ï

"Ì„‡ ÏΠψ‡.

'da ezpen` lr fixkdl mdxa` ly une`d lr xacpe xefgp o`k

.eze` miaaeqd zaebzn cgtl ilan

xn`p:weqtd jynda"..."dnc`d zgRWn lM La Ekxape§¦§§§Ÿ¦§§Ÿ¨£¨¨

:miyexit ipy `iap el` milin xaqda

i"yx:"̉¯·‡Î ‡‰˙ :Â�·Ï ¯Ó‡ Ì„‡".

mdxa`k eidiy mdl exn`i ,mdipa z` jxal evxi miyp`yk xnelk

ly ezewcve ezlecba mlek ly dxkdd lr dxen df xac .eikxca eklie

.eikxca zkll mzti`y lre mdxa`

inlyexi mebxz:"Í˙ÂÎÊ· ÔÂί·˙ÈÂ".

ekxazi minrd lky ,"ekxazi" `ed dyexit "ekxap" dlind xnelk

exn` jke ,mdxa` zekfa miaeh mixacae minybadax yxcna,hl)

(ai:"Í˙ÂÎÊ· ÌÈÏÏˉ ,Í˙ÂÎÊ· ÌÈÓ˘‚‰",sqei urae:azk myÏË„ Ì¢ÓÂ"

‡Î‰ ‰�È˘� ...ÌÏÂÚ‰ ˙ÂÁψ‰ ÏÎ È·‡ ¯ËÓÂ[o`k mexikfd]".

la` ,mdxa` zekfa eidi minrl eidiy zekxad lk dyrnl xnelk

zkxvpd dkxad mdy meyn minybd z` `weec exikfd l"f epinkg

.xzeia

ai wxt 'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

17

פרשתנו, של הראשונים הפסוקים שלושת את ונשנן נחזור

לאברהם. ה' של הגדולה אהבתו על למדים אנו בהם

'd lewa rney mdxa`

xn`p:c weqtamipW Wng oA mxa`e ...'d eil` xAC xW`M mxa` KlIe"©¥¤©§¨©£¤¦¤¥¨§©§¨¤¨¥¨¦"oxgn Fz`vA dpW miraWe§¦§¦¨¨§¥¥¨¨

:mde ,mdxa` dyrnay miiywd z` zelrdl miclidn ywap

.`.ezclen ux` zaifre ezgtyn lke eia` zia zaifr

.aazky itke ,o`l zrcl ila dkildmiigd xe`:̘Ӊ ÂÚȄ‰ ‡Ï˘"

'‰ ‰ÚÈ„ÂÈ˘ ‰Ó ÏÚ ÍÓÒ ˆ¯‡Ó Íω ÔÎ ÈÙ ÏÚ Û‡Â ,‰Ó˘ ‡Â·È ¯˘‡

ÔÂÈÒ� ‰Ê ,̘Ӊ Ú„‡˘ ̄˜ ¯ÈÚ‰Ó ‡ˆ‡ Íȇ ¯ÓÂÏ ·Â˘Á ÈÏ·Ó ,‰ˆ¯È˘Î

"Ï„‚.

.b.zxg` ux`l dkex` dkild

.cazky itke ,xbean liba dkildm"ialnd:ı¯‡· ·˘ÂÈÂ Ô˜Ê ‰È‰˘ Ì‚‰"

"'‰ ¯·„Ï ÚÓ˘ ,ÌÈ·¯ ÌÈÓÈ ˙‡Ê‰.

akrzd `l mdxa` ,eiptl ecnry miiywd zexnly ,xn`pe siqep

azky itke ,'d lewa rny cin `l`miigd xe`:

ÂÏÈÙ‡ ·ÎÚ˙� ‡Ï˘ ,̯·‡ Ï˘ Â˙·ÈÁ ÚÈ„Â‰Ï ·Â˙Ή ˙�ÂÂÎ Ô·"

‡Ï ,'̯·‡ ÍÏÈÂ' ÛÎ˙ ,'ÍÏ ÍÏ' :'‰ ȯ·„ ¯Ó‚· ‡Ï‡ ,˙Á‡ ‰Ú˘

- Û"Î ˙·È˙ ¯ÂÚÈ˘Â .Â˙„ÏÂÓ ÂÈ·‡ ˙‡ ·ÊÚ ,‰·ÈÒ ÌÂ˘Ï ·ÎÚ˙�

"¯˘‡Î"["xy`k" dlinay s"k ze`d zpeek],ÔÓʉ ˙ڄ‰ -

"ÂÈχ '‰ ¯·„Ï ÍÂÓÒ ‰È‰˘.

wx `l dyexit ,"xy`k" dlind ,miigd xe` yexit itl ,xnelk

miiwl mdxa` ly ezefixf lr epcnll d`a `ide ,"cin" s` `l` ,"enk"

.'d ieeiv z`

ai wxt'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

18

'd ieeiv z` miiwl mdxa` ly dlecbd zefixfd z` oiivp z`f xe`l

.milecbd miiywd zexnl

milina"oxgn Fz`vA dpW miraWe mipW Wng oA mxa`e..."dlicbn §©§¨¤¨¥¨¦§¦§¦¨¨§¥¥¨¨zeax mipy igy ,owf mc` llk jxca .mdxa` ly edyrn z` dxezd

eli`e ,zxg` ux`l zklle enewn z` aefrl c`n el dyw ,evx`a

.xbeand elib zexnl 'd ieeiv z` zeyrln rpnp `l mdxa`

גדולתו על הילדים את ללמד כדי זה פסוק בלימוד נרחיב

הקשיים. כל אף על ה' רצון את שעשה אברהם, של

xn`p:d weqta"...FYW` ixU z` mxa` gTIe"©¦©©§¨¤¨©¦§

dia` zia z` dafr `id s`y ,dxy ly dgaya xacp df weqta

jkl .'d oevx xg` `lnl ick reci `l mewn l` dklde dzclene

.yi`l xy`n dyi`l xzei miyw jxcd iiywy dcaerd ztqeezn

dzvx `ly ,mdxa`l dxy ly dlecbd dzad` lr xacp ok enk

mdipy - dxyl mdxa` oia dxxyy zecg`d z` oiivpe ,epnn cxtidl

.'d oevx z` dad`a eicgi eyr

xn`p:weqtd jynda"...oxga EUr xW` WtPd z`e..." §¤©¤¤£¤¨§¨¨

i"yx:azk‰˘Ú' :ÂÓÎ ,Ì‰Ï Â�˜˘ ˙ÂÁÙ˘Â ÌÈ„·Ú :‡¯˜Ó Ï˘ ÂË¢ÙÂ"

"'‰Ê‰ „·Ή ÏÎ ˙‡.

dlind yexit xnelk"EUr".epw `ed , ¨,eicarl mdxa` oia didy cgeind xywd lr cenll ozip df weqtn

dlery itk ,ditka dzyrp `l eicar z` mdxa` zgiwly jk lre

ixacnw"cxd:ÌÚ ÔÚ�Î ‰ˆ¯‡ ˙ÎÏÏ ÔÂÎ� Ì·Ï ‰È‰ ÌÏÂÎ - ˙ÎÏÏ Â‡ˆÈÂ"

"Â˘Ú ÔΠ̯·‡.

mvx` z` aefrl mdxa` icar enikqd recn :dl`yd z` dlrp

?miwgxnl enr cecple

ai wxt 'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

19

`le dfr dad` eze` ead` md d`xpky ,xn`p.eaferl evx

?mdxa` z` c`n micard ead` recn :miclid z` l`ype siqep

,mipal a`k mdil` ezad`n drap mzad`y ,daeyzl mnr ribp

`aen mdxa`a wacdl micard ly df fr oevx .mxeqgn lkl ezb`ce

mihewilaziy`xa "mipipt ax" ynega)(cl ,ck:

,̉¯·‡ Ï˘ ÂÁ·˘ ÏÈ„‚‰Ï ‡· ¯ÊÚÈχ - ÈÎ�‡ ̉¯·‡ „·Ú ¯Ó‡ÈÂ"

Î ˘È‡ :¯Ó‡ÈÂÈ‰Ï ,̉¯·‡Â˙Â[ezeid llba]ÌÈÓ˘Ï „ÓÁ� ·Â‰‡

Ì„‡ ÏÎ ‡Ï‡ ,˙ÂÚÓ· ˙ÂÁÙ˘Â ÌÈ„·Ú ˙Â�˜Ï Íȯˆ Ôȇ ,˙Âȯ·ÏÂ

‰ÎÊÈ ÈÓ ÈÎ ...ÌÏÂÚ „·Ú ÂÏ ˙ÂÈ‰Ï ‰ˆ¯˙È[zekfl dvxi cg` lk]

"ÂÏȈ· ÛÙÂ˙Ò‰Ï.

.mdxa` icar avna dptnd z` miclil x`zl lkep z`f xe`l

,dyw dceare zelty iig eig md miicykd mdipec` zgz eid mdyk

dad` ly qgil ekfe ceak iig eig md mdxa` lv` z`f znerl

xaecn mday xtqa mitqep zenewna df qgi xikfdl lkep .dkxrde

ozep drxt xy`k lynl enk) dxy zegty e` mdxa` icar lr

.(jlnia` oke ,zegtye micar mdxa`l

jkn mb erap l`xyi ux`l eixg` mzkilde mdxa`l micard zad`

ixacke ,'d z`xie dnkg ixac mze` cnil mdxa`yi"yx:ÔÒÈ�Ή˘"

"‰�È΢‰ ÈÙ�Î ˙Á˙.

,eznkg ,eaeh ,ezecg` ,'d zelcb lr miyp`d z` cnil mdxa`

ixacke ,'d z` cearl mcnil jk jezn .ezgbyde eizexeabm"anxd

(b ,` dxf dcear zekld):‰ÂÏ‡Ï ‡Ï‡ „·ÚÏ È‡¯ Ôȇ˘ ÌÚÏ ÚÈ„Â‰Ï ÏÈÁ˙‰Â"

"·È¯˜‰Ï ˙ÂÂÁ˙˘‰Ï ȇ¯ ÂÏ ,ÌÏÂÚ‰.

epxetqde(`i ,`i ziy`xa):azk¯˙ÂÈ Â�È·‡ ̉¯·‡ ˙ÂÏ„˙˘‰ ‡Â‰Â"

„·Î ÂÈ˙¯·‚ Ì„‡ È�·Ï ÚÈ„Â‰Ï '‰ Ì˘· ‡Â¯˜Ï ÂÈ�ÙÏ˘ ˙¯„‰ ȘȄˆ ÏÎÓ

"„Á‡ Ì΢ „·ÂÚÏ „ÒÁ ˙·‰‡ ˙Â˙·ڷ Ì΢ÓÏ Â˙ÂÎÏÓ ¯„‰.

dbdp `id ,dizegtyl dxy ly dqgi did jk eicarl mdxa` qgik

,l"f epinkg ixack ,'d zrc oze` dcnil `id s`e ,dizepal m`k oda

ai wxt'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

20

ly ztzeynd zelirtd z` oiivpe aeyp .miypd z` zxiibn dxyy

.mc` ipal 'd zrc cnll cgia milret mdipyy ,dxye mdxa`

ixdy ,dpiae dnkga d`ln dzid epn` dxy mbepinkgci dlibn)

(`"repecnil"˘„˜‰ Á¯· ‰˙ÎÒ˘":xn`py ,miypd z` dxiib `ide ,

"oxga EUr xW` WtPd"xiibn did mdxa`y cnll ,miax oeyla 'eyr' , ©¤¤£¤¨§¨¨.miypd z` zxiibn dzid dxye miyp`d z`

xn`p:weqtd jynda"..."orpM dvx` E`aIe orpM dvx` zkll E`vIe©¥§¨¤¤©§¨§©©©¨Ÿ©§¨§¨©

my z` mdxa`l dlib `l 'dy ,'` weqta epxkfdy i"yx ixac itl

daagl ick zkll eilr dil` ux`dux`y oiad mdxa`y `vei ,eipira

eziitiv z` miclid ipta x`zp .'d ici lr zxgape zcgein ux` `id ef

`aedy itke ,jxcd jxe` lkl mdxa` lyfrel mrn hewliaziy`xa)

(fqx 'nr `"g:

ÈÎ ...ÍÏÈ ı¯‡ ÂÊÈ‡Ï ¯Â¯È·· ‡Â‰ ͯ· ˘Â„˜‰ ÂÏ ‰ÏÈ‚ ‡Ï˘ ‰ÊÂ"

‰·ÈË ˙‡ ÌÈ˘¯ÙÓ Ôȇ ‰·ÂË ‰¯Â˘· Ì„‡Ï ÂÏ Ìȯ˘·Ó˘ ‰Ú˘·

È‰Ó Ú„‡ È˙Ó :¯Ó‡ Ì„‡‰Â ,ÌÈ„ÓÂÚ ÌÈÈÂÏ˙ ·Ï ÂÈ�ÈÚ È¯‰ ,¯‰Ó

"‰Ï„‚ ‰ÁÓ˘ ÁÓ˘ ‡Â‰ ,ÂÏ ÌȯÓ‡˘Î .‰·Âˉ ‰¯Â˘·‰.

`aendax ziy`xaa(g ,hl):

‰‡¯ ...ÌÈȯ‰� ̯‡· ÍÏ‰Ó Ì‰¯·‡ ‰È‰˘ ‰Ú˘· :ÈÂÏ È·¯ ¯Ó‡"

Ô˙‡[miixdp mx` iyp` z`]:¯Ó‡ ,ÔÈÊÁÂÙ ÔÈ˙¢ ÔÈÏ·

,'˙‡Ê‰ ı¯‡· ȘÏÁ ‡‰È ‡Ï ȇÂÂω'ÚÈ‚‰˘ ÔÂÈÎÂ[mdxa`]‰ÓÏÂÒÏ

Ô˙‡ ‰‡¯ ,¯Âˆ Ï˘[xev iyp` z`]ÔȘÒÂÚ,˘ÂÎÈ�‰ ˙Ú˘· ˘ÂÎÈ�·

¯Ó‡ .'˙‡Ê‰ ı¯‡· ȘÏÁ ‡‰È ȇÂÂω' :¯Ó‡ ,¯Â„ÈÚ‰ ˙Ú˘· ¯Â„ÈÚ·

"'˙‡Ê‰ ı¯‡‰ ˙‡ Ô˙‡ ÍÚ¯ÊÏ' :‡Â‰ ͯ· ˘Â„˜‰ ÂÏ.

miwqer miyp` d`xe l`xyi ux` dvwl mdxa` ribdyk xnelk

ux`a enk milhazn mpi`e ,ux`d zceara milnre mler ly eaeyiia

.'d enr xaic dilr xy` ux`d efy deeiw ,mx`

,da ekldzdae ux`d l` eribda mdxa` ly dgnyd lr mb xacp

xn`py itkmildza(eh ,aw):"Eppgi Dxtr z`e dipa` z` Licar Evx iM". ¦¨£¨¤¤£¨¤¨§¤£¨¨§Ÿ¥

ai wxt 'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

21

mdxa`l 'd zelbzd

xn`p:f weqtaz`Gd ux`d z` oY` Lrxfl xn`Ie mxa` l` 'd `xIe"©¥¨¤©§¨©Ÿ¤§©§£¤¥¤¨¨¤©Ÿ"eil` d`xPd 'dl gAfn mW oaIe©¦¤¨¦§¥©©©¦§¤¥¨

i"yxdzid gafnd ziipay ,azkı¯‡ ˙¯Â˘· ÏÚ گʉ ˙¯Â˘· ÏÚ"

"χ¯˘È.

zecedl ick gafn dpa mdxa` xnelkzeaeh zexeya izy lr 'dl

:el xyiay

.mipa ipae mipa ciledl dkfiy .`

.dlgpl ux`d z` lawi erxfy .a

הכרת מידת עם הילדים את נפגיש אלו, רש"י דברי בלימוד

ה'. בעבודת היסודיות המידות אחת שהיא אברהם, של הטוב

xn`p:g weqta"...dld` hIe l` zial mcTn dxdd mXn wYrIe"©©§¥¦¨¨¨¨¦¤¤§¥¥©¥¨¢Ÿ

milind cenila"dld` hIe"mdxa` ly dlecbd ezad` lr xacp , ©¥¨¢Ÿazky itke ,dligz dly lde`d z` dhp mdxa` ;dxyli"yx:‰Ï‰‡"

"ÂÏ˘ ˙‡ ÍÎ ¯Á‡Â ,Â˙˘‡ ω‡ ˙‡ ÚË� ‰ÏÈÁ˙· ,·È˙Î.

xn`p:weqtd jynda"..."...mcTn irde mIn l` ziA¥¥¦¨§¨©¦¤¤

lik`dl ick ,irde l` zia ,mixrd izy oia elde` z` mwin mdxa`

cenll ozip df xac .irl l` zian mikledy miaxd mikxcd ixaer z`

ixacni"yxjynda(` ,k ziy`xa)weqtd lr ,dvx` mdxa` mXn rQIe"©¦©¦¨©§¨¨©§¨"...abPd:azky ,‰‡¯˘Î"[mdxa`]ÌÈίΉ ·¯Á˘[mecq ixr]˜ÒÙ ©¤¤

"Ì˘Ó ÂÏ ÚÒ� ,ÌÈ·˘Â Ìȯ·ÂÚ‰eayen z` opkz mdxa`y dler eixacn .

lk z` wtqle eld`l mqipkdl lkeiy ick ,mikxcd ixaer it lr

.mdikxv

,eigxe`l mdxa` jxry miptd zlaw z` miclid ipta x`zl lkep

ai wxt'd ieeiva ux`l mdxa` zkild

22

:`xie zyxta ritenk"...raW x`aA lW` rHIe",(bl ,`k ziy`xa)rhpy ©¦©¤¤¦§¥¨©zrya migxe`l zexit epnn `iadl qcxt s`e lvle zexitl oli`

azky itk ,mikxcd ixaer z` my oildl (oeln) wcpet dpa oke ,mzcerq

.i"yx my

ly miifitd mdikxv lkl be`cl egek lka un`zd mdxa`y myk

z` ,ezxeab z` ercie m`xea z` exikiy lczyd jk ,miayde mixaerd

.eikxca eklie edecari jk jezne exyei z`e eaeh z` ,eceakipta x`zp

lik`d ,ezial gxe`d ixaer z` epia` mdxa` qipkd cvik miclid

'dl zecedl mze` cnil s`e mdikxv lkl b`c ,mze` dwyde mze`

ixack ,ekxalei"yx(bl ,`k ziy`xa):Ï˘ ÂÓ˘ ‡¯˜� Ï˘‡ Â˙‡ È„È ÏÚ"

ÈÓÏ Âί·' :Ì‰Ï ¯Ó‡ ÌÈ˙¢ ÌÈÏ·˘ ¯Á‡Ï ,ÌÏÂÚ‰ ÏÎÏ ‰Âχ ‰"·˜‰

ÌÏÂÚ‰ ‰È‰Â ¯Ó‡˘ ÈÓ Ï˘Ó ?Ì˙Ï· ÈÏ˘Ó˘ Ì˙‡ ÌÈ¯Â·Ò ,ÂÏ˘Ó Ì˙Ï·˘

"'Ì˙Ï·.

mr aihidl lkeiy zpn lr ,zelecb mixr izy oia xb epia` mdxa`

azky itke ,m`xea z` xikdl mcnlle mc` ipa xzeiy dnkepxetqd

(g ,ai ziy`xa):- Ì„˜Ó Èډ ÌÈÓ Ï‡ ˙È·"·¯È ÔÚÓÏ ˙ÂÏ„‚ ÌÈ¯Ú È˙˘ ÔÈ·

"'‰ Ì˘· ‡¯˜· ÚÂÓ˘Ï Ìȇ·‰.

xn`p:weqtd jynda"..."'d mWA `xwIe 'dl gAfn mW oaIe©¦¤¨¦§¥©©©¦§¨§¥

milind zpada"'d mWA `xwIe"?ef d`ixw dpet inl xiaqdl yi , ©¦§¨§¥qelwpe`:mbxz"'‰„ ‡Ó˘· ÈψÂ",.'dl lltzd mdxa` xnelk

mle`m"anxdlirl epxkfdy(10 'nra)mya `xw - "`xwie" yxit ,

:azk jke ,mcnile zeixad iptl dpen` ixaca 'd‡Â¯˜Ï „ÂÓÚÏ ÏÈÁ˙‰Â"

ȇ¯ ÂÏ ÌÏÂÚ‰ ÏÎÏ „Á‡ ‰Âχ Ì˘ ˘È˘ ÌÚȄ‰Ï ÌÏÂÚ‰ ÏÎÏ Ï„‚ Ϙ·

χ '‰ Ì˘· Ì˘ ‡¯˜ÈÂ' :¯Ó‡�˘ ,‡¯Â˜ ‡Â‰Â ÔÚ�Î ı¯‡Ï ÚÈ‚‰˘ „Ú ...„·ÚÏ

ÏÎÏ ÚÈ„ÂÓ ‰È‰ ,Âȯ·„ ÏÚ ÂÏ ÔÈÏ‡Â˘Â ÂÈχ ÔȈ·˜˙Ó ÌÚ‰ Âȉ˘ ÔÂÈΠ'ÌÏÂÚ

"...˙Ó‡‰ ͯ„Ï Â‰¯ÈÊÁÈ˘ „Ú ,Â˙Ú„ ÈÙÎ „Á‡Â „Á‡.

epxetqde(`i ,`i ziy`xa):azk¯˙ÂÈ Â�È·‡ ̉¯·‡ ˙ÂÏ„˙˘‰ ‡Â‰Â"

ai wxt mixvnl mdxa` zcixi

23

„·Î ÂÈ˙¯·‚ Ì„‡ È�·Ï ÚÈ„Â‰Ï '‰ Ì˘· ‡Â¯˜Ï ÂÈ�ÙÏ˘ ˙¯„‰ ȘȄˆ ÏÎÓ

"„Á‡ Ì΢ „·ÂÚÏ „ÒÁ ˙·‰‡ ˙Â˙·ڷ Ì΢ÓÏ Â˙ÂÎÏÓ ¯„‰.

:miyexitd ipy z` `iapcg`d,'dl lltzdy -ipydez` cnily -

epxetqd ixac zeawra .ezpade ezrc itl cg` lk ,'da dpen` zeixad

mdia`l zeixad z` axwl egek lka lczyd mdxa`y ,siqedl ozip

aehd cqgde dad`d z`ln ezenc mr zeixad eybtpyke ,minyay

.eiwl` 'd zcearl eixg` ekynp ,xyeide

mixvnl mdxa` zcixi(k-i miweqt)

xn`p:i weqtamW xEbl dnixvn mxa` cxIe ux`A arx idie"..." ©§¦¨¨¨¨¤©¥¤©§¨¦§©§¨¨¨

lr dcirn mixvnl mdxa` zcixiy ,x`azn l"f epinkg ixacn

azk jke .egayi"yx:‰„·Ï ı¯‡‰ ‰˙‡· - ı¯‡· ·Ú¯ ȉÈÂ",[arx did]

χ ˙ÎÏÏ ÂÏ ¯Ó‡˘ ,‡Â‰ ͯ· ˘Â„˜‰ Ï˘ Âȯ·„ ¯Á‡ ¯‰¯‰È ̇ Â˙ÂÒ�Ï

"‰�ÓÓ ˙‡ˆÏ Â‡È˘Ó ÂÈ˘ÎÚ ÔÚ�Î ı¯‡.

dpynd lrzea`a(b"n ,d"t)mday zepeiqipd zxyr lr zxacnd ,

,arxd did zepeiqipdn cg`y ,miyxtnd eazk ,mdxa` dqpzd

m"anxde:siqed my"Ï„‚ ÔÂÈÒ� ‰ÊÂ".

mdxa` jld miax mini .ux`d zaifray iyewd lr miclid mr xacp

onf xg`l dzre ,da jldzd ,da zeigl gny ,dl dtiv ,l`xyi ux` l`

.dze` aefrl ul`p xvw

azkb"alxd:

¯ÎÊ"̯·‡ „¯È ,̯·‡ Ì˘ ‰È‰ ¯˘‡ ÔÚ�Î ı¯‡· ·Ú¯ ‰È‰ ¯·Î˘

„ÂÓÚÏ Ê‡ ÏÂÎÈ ‰È‰ ‡Ï ÈÎ .¯Â‚Ï ‡Ï‡ Ì˘ Ú˜˙˘‰Ï ‡Ï ,‰ÓȯˆÓ

„‡Ó „·Î ‡Â‰ ·Ú¯‰˘ ÈÙÏ ,˙¯Á·�‰ ı¯‡‰ ‡È‰ ¯˘‡ ,ÔÚ�Î ı¯‡·

"ı¯‡·.

ai wxtmixvnl mdxa` zcixi

24

ixacnb"alxd:mixac ipy micnl ep`

.`wx `l` ,mixvna rwzydle ux`d z` aefrl oeekzd `l mdxa`

.ipnf ote`a my xebl

.adpkql `iade c`n xabzd arxd xy`k wx ux`d z` afr mdxa`

.ziynn

a"ivpdux`d z` afr `l mdxa`y xiaqde ,b"alxd ly ekxca jld

:azk jke .dxixa el dzid `lyk wx `l` ,arxd ligzdyk cinÚȄ‰Ï"

ÌÂ˜Ó ÏÎÓ˘ „Ú ,‰˘Ú - '‰· ÁÂË·Ï ¢Âί ¯ÂÎÓÏ ¯˘Ù‡ ‰È‰˘ „ÂÚ Ï΢

...·Ú¯‰ ÂÈÏÚ „·Î".

i"yx ly mkxca jlp df alya ep` j` ,zxg` yxit o"anxd mpn`

.miweqtd ly mheyt itl ,b"alxde

ick miax mivn`n mdxa` dyr cvik miclil x`zp z`f xe`l

xzepy cr ,sqep xac xkn sqkd el xnbpyk mrt lkae ,ux`a x`yidl

.ux`d z` aefrl ul`pe ,arx zpkqa dide yekx `ll

אברהם של הארץ אהבת את לילדים נדגיש זה בלימוד

לעזבה כשנאלץ וגם הקשיים, למרות בה להישאר והרצון

כשיוכל. מיד אליה לשוב התכוון

xn`p:bi weqtaY` izg` `p ixn`"..." ¦§¦¨£Ÿ¦¨§

,zn` exeaic lke xyi yi` didy ,mdxa` ly dlecbd ezewcv zexnl

miclil rinydl ef zepncfd lvpp .dpkqd iptn zn`d on dpiy o`k

zrya zn`d on zepyl xzidd z`e ,dpkqdn zexidfd zeaiyg z`

.yxcp xacd xy`k ,dpkq

ai wxt mixvnl mdxa` zcixi

25

xn`p:weqtd jynda"...KxEara il ahii ornl..." §©©¦©¦©£¥

df weqt xiaqpw"cxkly eheytl xzei mi`zn eyexity llba od ,

:azk jke ,eixaca oiievnd mrhd llba od `xwn

:Â˘Â¯ÈÙ ,ÍÏÏ‚·Â ͯ·ڷ È˘Ù� ‰˙ÈÁ :Â˘Â¯ÈÙ - ÈÏ ·ËÈÈ ÔÚÓÏ"

[il ahii],ͯ·„ ¯Â·Ú·Ó‡˙˘Â‚¯‰È ‡Ï˘ - ‰·Âˉ ,˙‡ È˙ÂÁ‡ ȯ

ÔÂÂÎ˙� ‡Ï ÈÎ ,È˙‡˙¯Á‡ ‰·ÂË ÂÓÚ Â˘ÚÈ˘ ̯·‡el epziy]

[zepzn'‰¯Â·Ú· ·ÈËȉ ̯·‡ÏÂ' :¯Ó‡˘ ÈÙ ÏÚ Û‡ ,(fh weqt),

‰È‰È ‰�ÂϘ ÈÎ ,‰�ÂϘ· „·Î˙È˘ ÂÏ ‰ÏÈÏÁ ,ÍÎÏ ÔÂÂÎ˙� ‡Ï ‡Â‰

"Â�ÂϘ.

milina mdxa` zpeek xnelk"il ahii ornl"daeh el didzy ,dzid §©©¦©¦- edebxdi `ly"iWtp dzige"oeekzd mdxa`y yxtn epi` w"cxd . §¨§¨©§¦

zepdil dvx mdxa`y jkn rnzydl lelry meyn ,zeaeh el eyriy

.drxt ziaa dxva dpezp ezy`y jkn

zlwelwd mzebdpzd z` dtvy ,epia` mdxa` ly eznkg z` oiivp

`idy xnel ixyn ywiay jka zeenn lvpidl oexzt `vne mixvnd ly

ixacke ,ezeg`b"alxd:‡Ï‰ ...Ì˙Ú‚‰ Ì¯Ë Ìȯ·„· ‰ˆÚ ˙Á˜Ï ˙ˆȯÁ‰"

¯˘Ù‡˘ ‰Ó· ÌȯˆÓÏ Ò�Î�˘ ̄˜ ‰ˆÚ ˙Á˜Ï Ï„˙˘‰ ÌÏ˘‰ ̯·‡˘ ‰‡¯˙

"Â˙˘‡ ÈÙÂÈ „ˆÓ Ú¯‰Ó Ì˘ ÂÏ ‰¯˜È˘. »

drxt ziaa dxy

xn`p:eh-ci miweqtaz` mixvOd E`xIe dnixvn mxa` `FaM idie"©§¦§©§¨¦§¨§¨©¦§©¦§¦¤drxR l` Dz` Elldie drxt ixU Dz` E`xIe .c`n `ed dti iM dX`d..." ¨¦¨¦¨¨¦§Ÿ©¦§Ÿ¨¨¥©§Ÿ©§©§Ÿ¨¤©§Ÿ

jxevl miypa epiiprzdy ,drxt lre mixvnd lr zxewia ixac rinyp

jxcn e`ay ,dxye mdxa` mr aihidl eb`c `le ,zeixnegd mdizee`z

.dkex`

ixacn cnlp df oeirx`xnbdzkqna`nw `aa(`"r av):ȇ�Ò·..."

[gxe`]ȘÒÚ ÏÚ Â‡ Â˙‡ ÌÈÏ‡Â˘ ‰È˙˘Â ‰ÏÈ· ȘÒÚ ÏÚ - ¯ÈÚÏ ‡·˘

"?‡È‰ Í˙ÂÁ‡ ?‡È‰ Í˙˘‡ .Â˙‡ ÔÈÏ‡Â˘ Â˙˘‡.

ai wxtmixvnl mdxa` zcixi

26

da zwqer ef `xnbmizyltde jlnia` ly mzebdpzzyxta daezkd)

(`xiedyi`l dzgwl ick dxya oiiprzdy jlnia` z` zxwane ,

df oirk .dxye mdxa` - miycgd migxe`d zqpkdl be`cl mewna

.mixvnde drxt lr mb xn`p

הראויים והרגישות הדאגה את לילדים נדגיש אלו בדברים

צרכיהם. את להם ואין זר למקום הבאים אנשים כלפי

xn`p:weqtd jynda"..."drxR ziA dX`d gTYe©ª©¨¦¨¥©§Ÿ

gka dxy z` egwly ,eixye drxt lr zxewia ixac rinyp o`k mb

dlind zernyn jk)"gTYe",(e` dnikqn `id m` dze` el`y `le ©ª©.jka dvex

elewa drny dxy .mdxa`l dxy ly dzad` lr xacp ok enk

oky ,jka dnvr z` dpkiqy s` lr ,ezeg` `idy mixvnl dxn`e

.dxw ok`y itk ,drxt zial gwlidl dzid dlelr

,mdxa` lr oke dlild eze`a dxy lr xar dn x`ezn `l weqta

dlilay epze` micnln l"f epinkg mle` ,ax xrva mdipy eid i`ceae

exn` jke ,'dl dlltzd dxy dfziy`xaadaxit lr xe`iad .a ,`n)

(my dpedk zepzn:

Ô·¯ :˙¯Ó‡ ‰È�Ù ÏÚ ‰ÁÂˢ ‰¯˘ ‰˙ȉ ‰ÏÈω Â˙‡ ÏÎÂ"

‰ÁË·‰· ‡ˆÈ ̉¯·‡ ,ÌÈÓÏÂÚ‰:xn`py ,eilr xenyzy]

,["...jikxan dkxa`e"‰�ÂÓ‡· È˙‡ˆÈ È�‡Â]izghae izpn`d

ipzghad `ly ab lr s` ,ja,[‰¯ÈÒÏ ıÂÁ ‡ˆÈ ̉¯·‡zial]

[xdeqd"‰¯ÈÒ‰ ÍÂ˙· È�‡Â ,.

.dxy ly dzlitz lr miclil xtqp,dlecbd dzxv z` mdl x`zp

zkteye dlrn itlk dhan z` dptn dxy dxvd wner jezn cvike

'd iptl dytp.

ai wxt mixvnl mdxa` zcixi

27

xn`p:fh weqtaDxEarA aihid mxa`lE"..." §©§¨¥¦©£¨

xeara epzip ody iptn ,el` zepzn lawl dvx `l mdxa`y xiaqp

,dpealre dzxv oeayg lr zepdl dvx `l `ede dxy ly dxrv`l`

.drxtn ecgt iptn olawl ul`p `ede ,dxixa el dzid `ly

xn`p:weqtd jynda"..."...zgtWE micare mixnge xwaE o`v Fl idie©§¦Ÿ¨¨©£Ÿ¦©£¨¦§¨Ÿ

x`zpe aeypkfdy itk)(d weqta epxmicard avna lecbd iepiyd z`

mda bdpy ,mdxa` zia l` mixvnd mdipec`n mxaera zegtyde

.mnr aihide ceak

mdxa` geliye drxt yper

xn`p:fi weqtaixU xaC lr ...milcB mirbp drxR z` 'd rBpie"..." ©§©©¤©§Ÿ§¨¦§Ÿ¦©§©¨©

milind z` yxtp"ixU xaC lr",dxy mr rx`y dn llba - oheytk ©§©¨©azky itke`xfr oa`d:"¯·„‰ ‰Ê ÏÚ ÌÚˉ ,¯Â·Ú· ÂÓÎ"mb yxit jke .

o"anxd.

o"anxd:mdxa` zekfa mb e`a mirbpdy siqedÒÓÁ‰ ¯Â·Ú· ÈÎ"

"̉‰ ÌÈÏ„‚‰ ÌÈÚ‚�‰ ÂÈÏÚ Â‡· ̉È�˘ ˙ÂÎÊ·Â ,̉¯·‡Ï Ì‚ ‰¯˘Ï ‰˘Ú˘.

ה' ולשרה. לאברהם ה' של הגדולה אהבתו את כאן נדגיש

פרעה את העניש ואף רע, כל להם יאונה שלא עליהם שמר

הטבע. מדרך החורגים פלאים לכבודם ועשה

xn`p:gi weqta"...iN ziUr z`G dn xn`Ie mxa`l drxt `xwIe"©¦§¨©§Ÿ§©§¨©Ÿ¤©Ÿ¨¦¨¦

dxye mdxa` ipta lvpzd `l llky ,drxt lr zxewia ixac rinyp

.dfapd edyrn lr,my`xa `ede ,mixvndy xg`ny ahid oiad drxt

.ezeg` dxyy xnel `l` dxixa mdxa`l dzid `l ,dnif itehy

s` `ed ,mdxa`n dgilq ywia `l drxty cala ef `l ,z`f zexnl

.eilr qrke eze` xwia

28

ai wxtn milerd mixqnd

:'d ieeiva ux`l mdxa` zkild

.1̉¯·‡Ï '‰ גדולות.‡‰·˙ הבטחות לו והבטיח אתו דיבר ה' -

.2Ï˘ '‰ ˙·‰‡‰¯˘Â ̉¯·‡.'ה את לדעת הבריות את לימדו -

.3˙Âȯ·‰ ה'.‡‰·˙ בטוב יכירו כולן שהבריות רצה אברהם -

.4‡¯ÂÓ ‡ÏÏ ıÓ‡· '‰ Ì˘ ˙ڄ‰,לרבים ה' שם הודיע אברהם -

אויבים. לו שהיו אף על

.5'‰ Ϙ· ‰ÚÈÓ˘ כל ללא מיד, ה' ציווי את קיימו ושרה אברהם -

הרהור.

.6'‰ Ϙ· ÚÂÓ˘Ï È„Î ÌÈÈ˘˜‰ ÏÚ ˙¯·‚˙‰ התגברו ושרה אברהם -

ארצם. את ועזבו הקשיים כל על

.7ÂÓ ˙ÂÙ˙Â˘Ì‰È˘ÚÓ Ïη ‰¯˘Â ̉¯·‡ Ï˘ ‰‡ÏÙ יחד פעלו -

ה'. רצון את לעשות

.8˘ ‰·‰‡‰ÂÈ„·ÚÏ Ì‰¯·‡ ÔÈ· לתלמידים לו היו אברהם עבדי -

בדרכו. ללכת ובקשו

.9ı¯‡‰ ציפיה ‡‰·˙ כשבליבם ארוכה דרך הלכו ושרה אברהם -

ה'. בחר אשר למקום להגיע גדולה

.10ÂÈ˙·ÂË ÏÚ '‰Ï ‰È„‰ כדי קרבנות והקריב מזבח בנה אברהם -

הארץ. והבטחת הזרע בשורת על לה' להודות

.11ÔÈ·˘ ‰Ï„‚‰ ‰·‰‡‰‰¯˘Ï ̉¯·‡ של אוהלה את הקים אברהם -

תחילה. שרה

.12‰'‰Ï ̉¯·‡ המזבח.„‡˙ בצד לה' התפלל אברהם -

3.1·ÈËÈ‰Ï Ôˆ¯-.אנשים שיותר לכמה להיטיב רצה אברהם

ai wxtn milerd mixqnd

29

שיוכל מנת על והשבים העוברים רבים בו במקום אהלו נטה לכן

צרכיהם. לכל לדאוג

4.1ÌÈ·¯Ï ÂÓ˘ ÌÂÒ¯Ù '‰ Ì˘ ˙ڄ‰- אהבה בעבותות משך אברהם

ולעבדו. לו להודות בוראם, את להכיר רבים אנשים

:mixvnl mdxa` zcixi

.1·‰‡Ì‰¯·‡ Ï˘ ı¯‡‰ להתקיים ˙ להמשיך כדי רכושו כל את מכר -

בארץ.

.2·'‰· ÔÂÁËÈ.'בה ולבטוח בארץ להישאר התאמץ אברהם -

.3'‰ ˙‡¯È ועזב ה' דבר את קיים באהבה, הדין את קיבל אברהם -

הרעב. בזמן הארץ את

.4˙ÓÎÁ̉¯·‡ Ï˘ Â˙ÂÏ„˙˘‰Â  של התנהגותם את צפה אברהם -

ממוות. להינצל פתרון ומצא המצרים

.5ÌÈÁ¯Â‡Ï ‰È‡¯‰ התעניינו ‰„‡‚‰ שלא המצרים על ביקורת -

ושרה. אברהם בשלום

.6̉¯·‡Ï ‰¯˘ על ‡‰·˙ אברהם , של בקשתו אחר מילאה שרה -

פרעה. לבית שתילקח הסכנה אף

.7‰¯ˆ ˙Ú· ‰ÏÈÙ˙.פרעה בארמון בהיותה לה' התפללה שרה -

.8‰¯˘Ï ̉¯·‡ שקיבל,‡‰·˙ מהמתנות ליהנות רצה לא אברהם -

שרה. של צרתה בגלל לו ניתנו כי

.9‰¯˘Â ̉¯·‡Ï '‰ נגעים ‡‰·˙ עליו והביא פרעה את העניש ה' -

ושרה. אברהם כלפי התנהגותו בגלל גדולים,

.10Ú‚Ù$˘ Ì„‡Ó ‰ÁÈÏÒ כך.·˜˘˙ נהג שלא פרעה על ביקורת -

30

bi wxt

:miixwir mi`yep dyely epwxta

.1‰· Â˙ÎÈω χ¯˘È ı¯‡Ï ̉¯·‡ ˙¯ÊÁ

.2̉¯·‡Ó ËÂÏ ˙„ȯÙ ËÂÏ ÈÚÂ¯Ï Ì‰¯·‡ ÈÚ¯ ÔÈ· ‰·È¯Ó‰

.3̉¯·‡Ï ı¯‡‰ ˙ÁË·‰

da ezkilde l`xyi ux`l mdxa` zxfg(c-` miweqt)

xn`p:` weqta"...mixvOn mxa` lrIe"©©©©§¨¦¦§©¦

oiay lcadd lr miclid mr xacpdcixid,xrva dzyrpy ,ux`d on

oialdilrddzeaiyg llbay xiaqp .dgnya dzyrpy ,ux`d l` dxfg

.dilr z`xwp dil` dxfge dcixi z`xwp dpnn d`ivi ,l`xyi ux` ly

xn`p:weqtd jynda"Fl xW` lke FzW`e `Ed"§¦§§¨£¤

azko"anxd:Â�ÓÓ ÂÏÊ‚ ‡Ï˘ ÚȄ‰Ï"[mdxa`n mixvnd]ÏÎÓ ¯·„

,Â�˙ÈÓȯ :¯Ӈ ‡Ï ,ÍÏÓÏ ‰È‰˙˘ ‰¯˘ ¯Â·Ú· ÂÏ Â�˙�˘ ˙ÂÏ„‚‰ ˙Â�˙Ó‰

"Ò� ‰˘ÚÓ ‰Ê .‡È‰ ˙ÂÚË· ‰�˙ÓÂ.

z` epnn egwl `l md qp jxcae mixvnd iptn mdxa` lr xny 'd

.zepznd

xn`p:b weqta"...l` ziA cre abPn eirQnl KlIe"©¥¤§©¨¨¦¤¤§©¥¥

dlind z`"eirQnl"yxtni"yxxar mda zenewnd mze`l dxfgk §©¨¨

bi wxt da ezkilde l`xyi ux`l mdxa` zxfg

31

:azk jke ,mixvnl ezcixia mdxa`‰È‰ ,ÔÚ�Î ı¯‡Ï ÌȯˆÓÓ ¯ÊÁ˘Î"

"ÌȯˆÓÏ Â˙ÎÈω· ̉· ÔÏ˘ ˙ÂÈ�Ò·· ÔÏ Íω.

`ian jkl ?mdxa` z`f dyr recnei"yx:miyexit ipy

.`"ÂÏ˘ ‡È�ÒÎ‡Ó Ì„‡ ‰�˘È ‡Ï˘ ı¯‡ ͯ„ Í„ÓÏ".

mixvnl ezcixia ol day dipqk`a oelle xefgl xga mdxa` xnelk

lray eaygi miyp`y dvx `l `ed .zeixad ceaka ezexidf meyn

azky itke ,elv` oell ay epi` ok lre obedk `ly enr bdpzd oelnd

l"xdnd:dix` xeb eyexita‰‡¯˘ ˙È·‰ ÏÚ· ÏÚ ÊÚÏ ‡ÈˆÂ‰Ï ‡Ï˘ È„Î"

"Âψ‡ Á¯‡˙‰Ï ‰ˆ¯È ‡Ï˘ Ú¯ ¯·„ ·.

.a"ÂÈ˙ÂÙ˜‰ Ú¯Ù Â˙¯ÊÁ· :¯Á‡ ¯·„".

,mixvnl cxi xy`k ol mda oelnd izal xfg mdxa` ,df yexit itl

dnn el did `le f` laiwy dizyde lke`d lr aegd z` mlyl ick

.mdxa` ly ezexyi lr micnl ep` o`kn .mlyl

axd oen`de dkxrdd z` mb miclid ipf`a yibcp df xaqd it lr

el epin`de el zeeldln erpnp `ly ,mdxa`a ux`d iayei epzpy

mdl mlyie xefgiy(cec ixaca azk jk).

הזהירות עם הילדים את נפגיש אלו רש"י דברי בלימוד

לנהוג ראוי בה היושר מידת ועם הזולת של בכבודו הנדרשת

הבריות. כלפי

xn`p:c weqtamW `xwIe dpW`xA mW dUr xW` gAfOd mFwn l`"¤§©¦§¥©£¤¨¨¨¨¦Ÿ¨©¦§¨¨"'d mWA mxa ©̀§¨§¥

azk`xfr oa`d:"ÌÂÏ˘· ‡·˘ Ì˘Ï ˙Â„Â‰Ï Á·ÊÓ‰ ÌÂ˜Ó Ï‡ ‡·Â". »≈

,mixvnn eaeya 'dl mdxa` dced mixac el` lr ,miclid z` l`yp

ly dlecbd zeaiygd mr miclid z` yibtp jka .df oiipra aigxpe

.'dl d`cedde aehd zxkd

bi wxtmdxa`n hel zcixte hel irexl mdxa` irex oia daixnd

32

hel irexl mdxa` irex oia daixndmdxa`n hel zcixte(bi-d miweqt)

xn`p:d weqta"mild`e xwaE o`v did mxa` z` Kldd hFll mbe"§©§©Ÿ¥¤©§¨¨¨Ÿ¨¨§Ÿ¨¦

azki"yx:˙‡Ê ÂÏ Ì¯‚ ÈÓ"[xyrziy hell mxb in]ÌÚ Â˙ÎÈω ?

"̯·‡.

xn`py itk ,'d zkxal mikef miwicvd mr mixagznd`xnba

zekxa(`"r an):"‰Î¯· ÌÈÓÎÁ È„ÈÓÏ˙Ï ÛÎ˙"]gx`n mc`y xg`l cin

'd zkxal dkef eziaa mkg cinlz.[

:xn`p my ,oal l` ribdyk awri lv` jk ,eplv` jk'd ipkxaie"©§¨£¥¦"LllbA(fk ,l ziy`xa)my ,xtihet zial ribdy drya sqei lv` jke , ¦§¨¤:xn`p"...sqFi llbA ixvOd ziA z` 'd Kxaie..."(d ,hl ziy`xa). ©§¨¤¥¥©¦§¦¦§©¥

,el xfre mdxa`l deelzdy zekfa mb jxazd hely ,xn`pe siqep

ixacko"anxd(hk ,hi ziy`xa):ÂÓÚ ˙ÎÏÏ ˜È„ˆ‰ ÌÚ „ÒÁ˙� ËÂÏ ÈÎ"

˙ÂÂˆÏ ÈÎ ...ÍÏÈ ¯˘‡Î ı¯‡· Ë¢Ï[dxagl]"...Íω ÂÏ˘.

xn`p:f-e miweqtamWEkx did iM eCgi zaWl ux`d mz` `Up `le"§Ÿ¨¨Ÿ¨¨¨¤¨¤¤©§¨¦¨¨§¨oiA aix idie .eCgi zaWl Elki `le axdpwn irx oiaE mxa` dpwn irx ¨§Ÿ¨§¨¤¤©§¨©§¦¦¥Ÿ¥¦§¥©§¨¥Ÿ¥¦§¥

"...hFl

axd myekx did aixl rwxdy ,`xwn ly eheyt itl xiaqp dligza

itk ,mdipy ly dpwnl mewn ic did `ly jkl mxby ,hele mdxa` ly

azky itke mcewd weqta xn`pyo"anxd:‰˙ȉ Ë˘Ù‰ ͯ„ ÏÚÂ"

ı¯‡‰ Ì˙‡ ‡˘� ‡Ï ÈÎ ,‰Ú¯Ó‰ ÏÚ ‰·È¯Ó‰[mdipy ly dpwnd z`],

ÌÈÚ¯ ÌÏ·‚· Ìȇ· ËÂÏ ÈÚ¯ Âȉ ,ÂÁ‡· ‰Ú¯ ̉¯·‡ ‰�˜Ó Âȉ ¯˘‡ÎÂ

"Ì˘.

oky ,daixnl dnxb hel irex ly mzebdpzd mby siqep okn xg`l

azky itk ,mdly mpi`y zecya mirex eid hel irexi"yx:Âȉ˘ ÈÙÏ"

bi wxt mdxa`n hel zcixte hel irexl mdxa` irex oia daixnd

33

ÌÈÁÈÎÂÓ Ì¯·‡ ÈÚ¯ ,ÌȯÁ‡ ˙„˘· Ì˙Ó‰· ÌÈÚ¯Ó ,ÌÈÚ˘¯ ËÂÏ Ï˘ ÂÈÚ¯

"ÏÊ‚‰ ÏÚ Ì˙‡.

mze` egikede mzexyi jezn hel irex mr eax mdxa` irex xnelk

.zililyd mzebdpzd lr

eze` `iap mle` ,aezkd hytn dler epi` i"yx ly df yexit

zcina mixecg eid mdxa` irexy ,aeyg xqn ea yiy iptn miclil

.mdxa`n ebtq dze` ,xyeid

jpig cvik xtqpe lfbdn mdxa` ly ezexidf lceb lr xacpe aigxp

dyi` ytgl jled ,mdxa` caryk) zendad z` menfl eicar z`

:xn`p ,wgvil"...miNnBd gYtie",z` geztl jixv didy i"yx yxtne ©§©©©§©¦zecya erxi lal minnf mr ekliy citwn didy meyn ,mdly mnfd

.(mixf

בממון הזהירות חשיבות על הילדים את ילמדו אלו פירושים

אחרים.

xn`p:g weqta...LipiaE ipiA daixn idz `p l` hFl l` mxa` xn`Ie"©Ÿ¤©§¨¤©¨§¦§¦¨¥¦¥¤"Epgp` mig` miWp` iM¦£¨¦©¦£¨§

dcaerd zexnle melyd z` ad`y mdxa` ly ezlecb lr xacp

itk ,daixn repnl ick eilrn cxtidl el rivd ,eig` oa did hely

azkyb"alxd:‡Ï‰ .¯˘Ù‡˘ ‰Ó ÈÙÎ ‰·È¯Ó‰Â ˙˜ÂÏÁÓ‰ ˜ÈÁ¯‰Ï ȇ¯˘"

ËÂÏ „¯Ù‰ ¯Á· ...ÂÓÚ ËÂÏ ‰È‰È˘ ÊÂÚ Ïη Ï„˙˘Ó Â˙Âȉ ÌÚ ,̯·‡˘ ‰‡¯˙

"˙˜ÂÏÁÓ‰ ˜ÈÁ¯‰Ï ,ÂÓÚÓ.

`l `ed .zwelgn zra mdxa` bdp da jxcd lr xeaicd z` aigxp

oexzt `evnl dqip `l` ,obedk `ly ebdp eirexy s` lr ,hel lr qrk

jiyndy itk ,mely ly jxcab"alxd:my

Ï·Ò‰ ÁÎ Ì„‡Ï ‰È‰È˘ ȇ¯˘"[zeplaq]‰·¯‰ ¯ÒÂÈ Â·˘

bi wxtmdxa`n hel zcixte hel irexl mdxa` irex oia daixnd

34

ÌȘÊȉ‰[zeira]...Ì„‡‰ È�· ÔÈ· ÌÈÏÙÂ�‰[micnly itk]

¯ ˙‡ ÁÈΉ ‡Ï˘ È�ÙÓ ËÂÏ ÏÚ ÒÚÎ ‡Ï˘ ,̯·‡ ˙Â�Ï·ÒÓ"...ÂÈÚÂ.

hely mdxa` oiad jkn .zililyd mzebdpzd lr eirexa xrb `l hel

wifn xacd m` mb eyekx xg` hedl `edye ,ekxc z` lawl oken epi`

.heln cxtidl mdxa` xga okle ,mixg`l

,ceakae zgpa enr xaic `l` hel lr qrk `l mdxa` ,z`f zexnl

cenll ozipy itk"`p" dlind z` xikfd mdxa`) miweqtd oeyln

l`" - miinrt`pcxtd" ,"daixn idz`phel z` dpik oke "ilrn

miyp` ik" :"eig`"mig`."epgp`mi`ex okid :miclid z` le`yl ozip

jke ?hell mdxa` ly mirpde caeknd eqgi z` miweqtd oeyln

.(l"pd miweicl mail zneyz z` aqdlazk jkewgvi zcwrd:¯ÙÈÒ"

ÂÎÈÏ˘‰Ï Â·Ï ‰·‚ ‡Ï ÈÎ ,ÂÁ·˘· ·Â˙Ή[hel z`]ȇ¯˘ ÂÓÎ ,ÂÈ�Ù ÏÚÓ

Ï·‡ ,ÂÙÂχ ·¯· ÂÈ�Ù ÊÈÚÓÏ[`l`]ÂÏ ¯ÓÂÏ ÂÓÂÏ˘· ‡Â¯˜Ï ÏÁ‰ ‡Â‰

[enr xacl]"ÌÈ�Â�Á˙·Â ‰Î¯ ÔÂ˘Ï·.

mb azk df oirnl`paxa`d:ÂÈ�Ù ÏÚÓ ÂÁÏ˘Ï ‰ˆ¯ ‡Ï ̯·‡ ‰�‰ ÈÎ"

[qrka eyxbl]Ï·‡ ,· ¯ÂÚ‚ÏÂ[`l`]‰�‰ ,ÌÈ�Â�Á˙ ‰Î¯ ÔÂ˘Ï· ÂÏ ¯Ó‡

"Í�È·Â È�È· ‰·È¯Ó ··Ò˙ ÌÈÚ¯‰ ˙·È¯Ó.

l`" mdxa` xn` recn dl`yl l`paxa`d qgiizn el` mixaca

daixn idz `pjpiae ipia`l` ,cala mirexd oia dzid daixnd ixd ,"

mdipia daixn mb xexbz mirexd zaixny yyg mdxa`ymb azk jk)

(miigd xe`.

ceaka hel mr xaic wx `ly ,mdxa` ly ezewcv z` d`xpe siqep

ixack ,eayen mewn z` oey`x xegal el ozp mb `l` ,axb"alxd:

"‰ˆ¯È˘ ‰Ó ‰Ú¯Ó‰Ó ¯ÂÁ·Ï ËÂÏÏ ‰¯ÈÁ·‰ Ô˙�Â".

את להפגיש כדי ה-ט), (פסוקים אלו פסוקים בלימוד נרחיב

שלום אהבת אבינו: אברהם של מידותיו גדולת עם הילדים

לוותר. ונכונות לבריות כבוד ממריבה, וזהירות

bi wxt mdxa`n hel zcixte hel irexl mdxa` irex oia daixnd

35

xn`p:`i-i miweqtaiM oCxId xMM lM z` `xIe eipir z` hFl `VIe"©¦¨¤¥¨©©§¤¨¦©©©§¥¦Wi` EcxRIe mcTn hFl rQIe oCxId xMM lM z` hFl Fl xgaIe ...dwWn DNkª¨©§¤©¦§©¥¨¦©©©§¥©¦©¦¤¤©¦¨§¦

"eig` lrn¥©¨¦

,dwyn ux` - miixnegd miigd z` sicrdy ,ezxiga lr hel z` dpbp

ea wacdl evx miaxy ,mdxa` mr dkildd lr - miqcxte zepb

my azky itk ,eliva stezqdleb"alxd:Â·È˘‰Ï ÂÏ ‰È‰ ËÂÏ ‰�‰Â"

[mdxa`l]‰�Ù‡ ‡Ï' :‰Ú¯Ó‰Â ‰�˜Ó‰ ÔÈ�Ú· ‰˘Ú È�„‡ ‰˙‡Â ,Í˙¯Â·ÁÓ

"'Í�ˆ¯Î.

dad`a lawl hel lr did xnelkea xefgl ,mdxa` ly eixac z`

eiyrnn cenlle mdxa` ly ezvigna x`yidl ywal ,lfbd iyrnn

.'d z` ezcearne miaehd

xn`p:bi weqta"c`n 'dl mi`Hge mirx mcq iWp`e"§©§¥§Ÿ¨¦§©¨¦©§Ÿ

,mdxa` z` afry wx `l .d`iyl dribn hel ly ezepb df weqta

ixack ,c`n 'dl mi`hge mirx diyp`y mecqa xebl xga s` `l`

i"yx:"̉ÓÚ ÔÂ΢ÏÓ ËÂÏ Ú�Ó� ‡Ï ÔÎ ÈÙ ÏÚ Û‡Â".

`le ,mecq iyp` zryx z` dxvwae cg` weqta dzvnz dxezd

mb .'da mzxitke mzeixfk` z` dx`iz `le mzryx lr xzei dxtiq

hxtpe x`zp `le mecq iyp` zryxa xvwp ,el` miweqt epcnla ,ep`

.mdly zeixfk`e ryx iyrn

רק אלא בשלילה ולעסוק להרחיב מרבים איננו כשיטה

של ברשעותם התורה של מהקיצור שעולה כפי בתמצית,

מעשי על נרחב תיאור עליה. נוקבת ביקורת לצד סדום, אנשי

מקום לתת זאת עם ויחד פחדים לילדים לגרום עלול סדום

כתב וכך לרשעה , חרל"פ וכוח משה יעקב תלמידו ,הרב

קוק הראי"ה של 3):הנאמן (עמ' מאורות" "טובים במאמר ,

̇ ÂÏÈÙ‡ ,˙Â‡ÈˆÓ Ï˘ ÒÁÈ Ú¯‰ χ ˙ÂÒÁÈÈ˙‰ ‰È‰˙˘ „ÂÚ ÏÎ"

‰Ó ÏÎ ...Â�ÓÓ ¯¯Á˙˘‰Ï Ôˆ¯Ï ÌÈ�Ù ÏÎ ÏÚ ¯˘Ù‡ ȇ ,¯ÂȈ· ˜¯

Â�ÓÓ ÂÏÏ˘È˘[מהרע]"...Ôˆ¯‰ Í΄ÊÓ ¯˙ÂÈ ,˙‡ȈӉ (ועיין ‡˙

נח). - בראשית פרשות בתחילת שנדפסו הלימוד' ב'עקרונות

bi wxtmdxa`l ux`d zghad

36

mdxa`l ux`d zghad(gi-ci miweqt)

el` miweqta .mdxa`l 'd zad` lr micnln f"i-c"i miweqt

oke ,mler cr dizeleabl zxgapd ux`d z` erxfle mdxa`l 'd gihan

.zepnidl lkei `ly jk ick cr ,erxf ieaix z`

.miclid mr mppype ,el` miweqt zpadae cenila aigxp

xn`p:ci weqta`p `U FOrn hFl cxRd ixg` mxa` l` xn` 'de"©¨©¤©§¨©£¥¦¨¤¥¦¨¨"...d`xE Lipir¥¤§¥

azkw"cxd:ËÂÏÏ Ì‚ ÈΠ̉¯·‡ ¯Â·Ò ‰È‰ ‡Ó˘ ÂÓÚ ËÂÏ ‰È‰˘ „ÂÚ·"

ÍÏ ...ÂÏ ¯Ó‡ ÂÓÚÓ ËÂÏ „¯Ù�˘ ¯Á‡ ‰˙Ú ...‰È‰ ·¯˜ ÈÎ ,ı¯‡· ˜ÏÁ ‰È‰È

"‰��˙‡ ÍÚ¯ÊÏ ̈́·Ïgihade xfg 'dy miclil xiaqp w"cxd ixac it lr .

xexa didiy ick ,epnn cxtp hely ixg` erxfle mdxa`l ux`d z`

.eig` oa ezeid zexnl ux`a dyexi mey hell oi`y mdxa`l

xn`p:fh-ci miweqtaon d`xE Lipir `p `U ...mxa` l` xn` 'de"©¨©¤©§¨¨¨¥¤§¥¦.dOie dncwe dAbpe dptv mW dY` xW` mFwOddY` xW` ux`d lM z` iM ©¨£¤©¨¨¨Ÿ¨¨¤§¨¨¥§¨¨¨¨¦¤¨¨¨¤£¤©¨

"...ux`d xtrM Lrxf z` iYnUe .mlFr cr LrxflE dPpY` Ll d`xŸ¤§¤§¤¨§©§£©¨§©§¦¤©§£©£©¨¨¤

lr erxfle mdxa`l dghadd dpey`xl driten dl` miweqta

ax didi erxfy mdxa`l 'd zghad oke ,dizeleab `elna ,dlek ux`d

.ux`d xtrk ,c`nmdxa` ly dlecbd ezgny z` miclil x`zl lkep

erxf ici lr dzyexie dizeleabl ux`d zlaw lr dxeyad z` ernya

ux`d xtrk erxf ieaix lre.

milind lr"mlFr cr LrxflE dPpY` Ll..."lreta `ld :le`yl yi §¤§¤¨§©§£©¨jk lr ?mdxa`l ux`d zghad zernyn dn ok m`e ,da miayei miieb

azkw"cxd:„Ú ÍÈ�· ‰Â˘¯È ÍÓÓ ‡È‰ ÍÏ ÌÈÈ‚‰ ˙¢¯· ‡È‰˘ ÈÙ ÏÚ Û‡"

"...ÌÏÂÚ.miievn miiebd zrky s` lr ,xnelklkn ,da mihleye ux`a

mdxa`l ricen ,od ely zevx`d lke ,mlerd z` `xay d"awd mewn

bi wxt mdxa`l ux`d zghad

37

ixacke ,el zkiiy ux`d dzrny raewei"yx:dxezd lr oey`xdÏÎ..."

‰�˙� Â�ˆ¯· ,ÂÈ�ÈÚ· ¯˘È ¯˘‡Ï ‰�˙� ‰‡¯· ‡Â‰ ,‡È‰ ‰"·˜‰ Ï˘ ı¯‡‰

"Â�Ï ‰�˙�Â Ì‰Ó ‰ÏË� Â�ˆ¯·Â ,̉Ïux`d zpizply siqedl ozip .

ux`d iayei s`y jka ,ziciin ziyrn zernyn mb dzid mdxa`l

mxd ecnrn lya ux`d `iype lyenk mdxa` l` eqgiizd miiebd

ixacke ,mdipiraepxetqd:azky‰��˙‡ ÍÏ"È�ÈÚ· ‰È‰˙ ÍÈÓÈ· Ì‚˘ Y

"ÌÈ�Ù ‡Â˘� ÌȘχ ‡È˘� ÌÈ·˘Â˙‰,oeylkeo"anxd:‰ÈÏÚ Ï˘ÂÓ ‰È‰È˘"

"‡È‰‰ ı¯‡· ÍÏÈ˘ ÌÂ˜Ó Ïη ‰ÎÂ˙· ÌȘχ ‡È˘�Â.

xn`p:fi weqta"dPpY` Ll iM DAgxlE DMx`l ux`A KNdzd mEw"¦§©¥¨¨¤§¨§¨§¨§¨¦§¤§¤¨

xiaqpa"ivpkze`xdl ick ux`a jldzdl mdxa` z` deiv 'dy ,

:azk jke ,erxfle mdxa`l dpzp `ed jexa yecwdy lklÍÂÏȉ‰ ˙ÏÂÚÙ"

"ÔÈ�˜Ï ˙‡ ‰È‰ ÂÈ�ÈÚ ˙‡¯ ÌÂ˜Ó „Ú.

`xnbae`xza `aa(`"r w):xn`p̉¯·‡„ ‡˙·ȷÁ Ì¢Ó"llba]

[mdxa`l 'd zaigÈΉ ‰ÈÏ ¯Ó‡˜„ ‡Â‰jldzde mew" :el xn` 'd]

,[..."ux`a"ÂÈ�· È�ÙÏ ˘Â·ÎÏ ÁÂ� ‡‰È˘ È„Î.

yxitem"ayxdmy:Â‰Ï Â‰„"[mdxa` ipa eidiy]‡Ï ÔÈ˘¯ÂÈÎ

ÔÈ„‰ ˙„Ó ÏÚ·Ï ‰Ù ÔÂÁ˙Ù ‡Ï ‚¯Ë˜Ï ÔË˘Ï ˙¢¯ ‰È‰È ‡Ï ,ÔÈ�ÏÊ‚Î

(mlerd zene`)".

'dy zene`d lk erciy ick ux`a jldzi mdxa`y dvx 'd xnelk

ei`v`v lr lwi df jelid .jk lr exrxri `le erxfle el ux`d z` ozp

.ux`d z` yeakle legpl m`eaa ,mdxa` ly

xn`p:gi weqtaoFxagA xW` `xnn ipl`A aWIe `aIe mxa` ld`Ie"©¤¡©©§¨©¨Ÿ©¥¤§¥Ÿ¥©§¥£¤§¤§"'dl gAfn mW oaIe©¦¤¨¦§¥©©

didy ,`xnn yi`d ly eizecya elde` z` dhp mdxa`y xiaqp

extqa raq mdxa` iax azky enk ,aeh yi`xend xexv:˘È‡ ‰È‰˘"

‰Ë� ...·ÂË[mdxa`]χ ÏÏÙ˙Ó ̉ÓÚ ¯·Á˙Ó ,ÌÈ·ÂË ÌÈ˘�‡ ÌÚ Âω‡

"Ì˘‰.

38

bi wxtn milerd mixqnd

:da ezkilde l`xyi ux`l mdxa` zxfg

.1χ¯˘È ı¯‡Ï ‰¯˘Â ̉¯·‡ אל ‡‰·˙ לשוב ושרה אברהם שמחת -

הארץ.

.2˙ÏÂʉ „·η ˙Â¯È‰Ê לן בהן אכסניות באותן בחזרתו לן אברהם -

בעליהן. על רע שם להוציא לא כדי למצרים, בירידתו

.3̉¯·‡ Ï˘ ¯˘ÂÈ כשעלה חובותיו את לפרוע דאג אברהם -

ממצרים.

.4'‰Ï ‰È„‰ ·Âˉ ˙¯Î‰ להודות שבנה המזבח למקום הלך אברהם -

בשלום. שחזר על לה'

:mdxa`n hel zcixte hel irexl mdxa` irex oia daixnd

.1˜È„ˆ‰ ˙ÂÎÊ· ‰‡·‰ ‰Î¯·‰ התלוותו בזכות ברכוש התברך לוט -

לאברהם.

.2̉¯·‡ ÈÚ¯ Ï˘ ¯˘Âȉ את והוכיחו בישרות נהגו אברהם רועי -

הגזל. על לוט רועי

.3̉¯·‡ ˙È·· ¯˘ÂÈÏ ÍÂ$ÈÁ‰ להיזהר ביתו בני את חינך אברהם -

הבריות. בממון

.4ÌÂÏ˘‰ מריבות ‡‰·˙ את למנוע כדי להיפרד, ללוט הציע אברהם -

הרועים.

.5ÒÚÎ‰Ó ˙¯ȉʉ ˙Â$Ï·Ò‰ ˙Â·È˘Á לוט על כעס לא אברהם -

רועיו. של הקלוקלת ההתנהגות למרות

bi wxtn milerd mixqnd

39

.6Ì„‡ È$·Ï „Â·Î Ï˘ ÒÁÈ למרות כבוד, בדרך לוט עם דיבר אברהם -

השלילית. התנהגותו

.7˙Â$¯˙‰ ˙„ÈÓ המרעה מקום את ראשון לבחור ללוט נתן אברהם -

צאנו. של

.8ÌȘȄˆ· ˙˜·„‰ ˙Â·È˘Á במחיצתו נשאר שלא לוט על ביקורת -

אברהם. של

:mdxa`l ux`d zghad

.1̉¯·‡Ï '‰ ונתינת ‡‰·˙ הזרע ריבוי על לאברהם ה' הבטחות -

ולזרעו. לו לגבולותיה הארץ

.2ı¯‡‰ ÏÚ Â$˙ÂÎÊ הקב לאברהם "- נתנה היא, שלו הארץ שכל ה,

לזרעו. והורישה קנאה ולרחבה, לארכה בה שהתהלך

40

ci wxt

:miixwir mi`yep dyely epwxta

.1‰˘ÈÓÁ‰ „‚$ ÌÈÎÏÓ‰ ˙Ú·¯‡ ˙ÓÁÏÓ

.2ËÂÏ ˙‡ Â˙ψ‰Â ÌÈÎÏÓ· ̉¯·‡ Ï˘ Â˙ÓÁÏÓ

.3ÌÈÎÏÓ‰ ˙Ú·¯‡ ÏÚ ÔÂÁˆÈ$‰ ¯Á‡Ï ÂÈ˘ÚÓ ̉¯·‡ ȯ·„

hel zlvdae dyingd cbp miklnd zrax` znglna wqer epwxt

lr mi`ltend micenild cg`a miybet ep` df wxta .mdxa` icia

eail z` d`liny zeixad zad` lceb :epia` mdxa` ly ezlecb

cenil jez ef zelcb mr miclid z` yibtp .ozlvd ornl eytp zexiqne

.miweqtd

dyingd cbp miklnd zrax` zngln(ai-` miweqt)

dnglnl rwxd

inra miklnd zrax` ly dnglnd z` mix`zn 'i-'` miweqt

.ux`d

laa xef`n ,oetvd ikln md '` weqta mixkfend miklnd zrax`

ecariye eyak el` mikln drax` .(laa `id ,xrpy jln did ltxn`)

dpy dxyr mizy jyna mecq xkik ikln zyng z`(c weqt).

ecar zepy dxyr mizy xg`lcxnd .cxna mecq xkik ikln egzt z

dpy dxyr yely jynp(minkg iztye i"yx it lr ,c weqt)dpya .

ci wxt dyingd cbp miklnd zrax` zngln

41

z` ekide ,xnrlxck my`xae ,oetvd ikln e`a cxnl dxyr rax`d

mecq iklnl micare mipizp eidy minrd lkit lr ,f-d miweqt)

(epxetqd.

xkikd ikln zyng e`vi ,miklnd zrax` ly mzglvd ixg`

mcbpk dnglnl(h-g miweqt)mi xzei xge`n `xwpy) micyd wnra

zyng lr oetvd ikln zrax` ly mpegvip x`ezn 'i weqta .(glnd

.mecq xkik ikln

dagxda zx`zn dxezd recn :dl`yd z` miclid ipfe`a dlrp

?(dnglnde minrd z`kd ,cxnd ,cearyd ,miklnd xtqn) df xe`iz

dzidy daxd dnvera epze` miyxdl dvex dxezdy xiaqp

epia` mdxa` ly ezxeab zpadl rwxk ,oetvd ikln zrax`l

dnglnl mnr qpkidl yyg `l mdxa` .miweqtd jynda zx`eznd

azky itke ,mwfeg zexnli"yx(h weqta):ÏÚ Û‡Â - '‚ ÌÈÎÏÓ ‰Ú·¯‡"

ÔÎ ÈÙ[dying xkikd ikln eidy]Âȉ Ìȯ·‚˘ ÍÚÈ„Â‰Ï ,ÌÈËÚÂÓ‰ ÂÁˆ�

[miklnd zrax`]"̉ȯÁ‡ Û„¯ÏÓ Ì‰¯·‡ Ú�Ó� ‡Ï ÔÎ ÈÙ ÏÚ Û‡Â ,.

azk okeepxetqd:ÚȄ‰ ,ÌÈÏ„‚ ÌÈÎÏÓ ‰˘ÈÓÁ‰ Âȉ˘ ÚȄ‰ ‰Ê·Â..."

"...̉¯·‡ ˙¯Â·‚ τ‚ Ú„Â� ‰ÊÓ ,ÌÂÁˆ�˘ ÌÈÎÏÓ ‰Ú·¯‡‰ ˙¯Â·‚.

.weqte weqt lka miklnd zrax` zxeab z` yibcp z`f xe`l

miklnd zrax` ly mzxeabe mcnrn

eidy ,miklnd zrax` ly mzlecb lr illk ote`a xacp '` weqta

.zelecb zepicn ibidpn

ixac z` `iapepxetqd:azky‰È‰˘ - ¯Ú�˘ ÍÏÓ ÏÙ¯Ó‡ ÈÓÈ· ȉÈÂ"

"ÔΠȯÁ‡ Ì‚Â ,¯„· Ï„‚ ÍÏÓÏ ÌÒ¯ÂÙÓ.

mebxzal`ifer oa ozpeimicnl ep`:miieb jln ly mxd ecnrn lr

"‰ÈÏ ÔÈÚÓ˙˘Ó ‡ÈÓÓÚ„ ‡ÎÏÓ - ÌÈ‚ ÍÏÓ ÏÚ„˙"mirney miiebdy jln ,

ci wxtdyingd cbp miklnd zrax` zngln

42

iabl hxtae miklnd x`y iabl mb miweqtd jyndn rnyn jk .elewa

.xnrlxck

ecgt `ly ,miklnd zrax` ly mail une` z` oiivp 'a weqta

.mdn ax mikln xtqn len z`vl

zyng z` ciarde hlyy ,xnrlxck ly ezxeab lr riavp 'c weqta

.miklnd

zekdl egilvdy ,miklnd zrax` zxeab z` x`zp 'f-'d miweqta

ly mwfeg lr .ixen`de ixegd ,mini`d ,mifefd ,mi`txk miwfg minr

azk 'mi`tx'd`xfr oa`d:Â·Ï ˙ÂÓÈ Ì˙‡ ‰‡Â¯‰ Ï΢"[cgtn]",

:eixack ,dni` oeyln md 'mini`'de"‰Óȇ Ì‰Ó ˘È˘".

,mecq ikln zyng ly mzxeab mb zcnlp df weqtny xn`pe siqep

ixack ,el` miwfg minr eciardyepxetqd:‰˘ÓÁÏ ÌÈ„·Ú ÌÏÂÎ Âȉ˘"

ÚȄ‰ ,ÌÈÏ„‚ ÌÈÎÏÓ ‰˘ÓÁ‰ Âȉ˘ ÚȄ‰ ‰Ê·Â ,Ì„Ú· ÂÓÁÏ� ÌÈÎÏÓ‰

"...ÌÂÁˆ�˘ ÌÈÎÏÓ ‰Ú·¯‡‰ ˙¯Â·‚.

z`vl efrdy ,miklnd zyng ly mail une` lr xacp 'g weqta

.ux`d inr z` mpegvip s` lr ,eixage xnrlxck z`xwl

zrax` ly dlecbd mzxeab zpenz znlyd jez 'i weqta miiqp

.miklnd zyng lr ugend mpegvip xe`ize miklnd

edyrnl dpkdk ,miclid z` le`yl ozip el` miweqt cenil jldna

miklna mglidl laz ipt lr mc` fri mzrcl m`d ,mdxa` ly

.mdxa` ly edyrn lceb zpadl mail z` xiykp jka .dl`k mixeaib

xn`p:ai weqta"mcqA aWi `Ede ...hFl z` EgwIe"©¦§¤§Ÿ¥¦§Ÿ

azki"yx:˙‡Ê ÂÏ Ì¯‚ ÈÓ"[eze` egwly]"Ì„ҷ Â˙·È˘È ?.

xgae mdxa` z` afr ik ,ef dlecb dxva hel z` yiprd 'dy xiaqp

.miryx ly xira xebl

ci wxt hel z` ezlvde miklna mdxa` ly ezngln

43

hel z` ezlvde miklna mdxa` ly ezngln(fh-bi miweqt)

xn`p:bi weqtahilRd `aIe"..." ©¨Ÿ©¨¦

on gxae hltpy mc` `ed hiltdy ,`xwn ly eheyt itl yxtp

ixacke ,dnglndipewfgd:"‰ÓÁÏÓ‰ ÔÓ ËÏÙ�˘ „Á‡ ˘È‡ ,ÂË¢ÙÂ".

,xzei xbea libl xi`yp df yexit .oyad jln berl dpeekdy azk i"yx

.(dyn onfa ig ber ixdy) lalazdl milelr miclidy iptn

xn`p:weqtd jynda"...ixard mxa`l cBIe..." ©©¥§©§¨¨¦§¦

iepikd dpey`xl riten o`ky jkl miclid ly mail zneyz z` aqp

.mlek l`xyi ipa ly miiepik zeidl jtdp jynday iepik ,'ixar'

:miyexit dyely `iap df iehia xaqda

i"yx,ixar `xwpy azk"¯‰�‰ ¯·ÚÓ ‡·˘"ribd mdxa` xnelk .

.orpk ux` ly dleabl xarn ,ocxil xarn dzidy oxgn

w"cx:`id ixar iepikd zernyny xiaqdÌÏÂΠ.¯·Ú Ï˘ ÂÈ�· È�·Ó"

ÔÂ˘Ï ¯‡˘� Ì‰Ï ÈÎ ,‰Ê‰ ÒÁÈ· „ÁÈÈ˙‰ Âگʠ̉¯·‡ Ï·‡ ,ÂÈχ ÂÒÁÈÈ˙‰

"Ìȯ·Ú ‡¯˜� ·˜ÚÈÏ ¯˘‡ ̉¯·‡ گʠ...¯·Ú,zeixad lkn epiidc

oeyl `idy ,zixard oeyla xacl jiyndy cigid `ed epia` mdxa`

dny lre ,ipiq xda dxezd dpzp da ,ei`iap mr 'd xaic da ,ycewd

ipta oiivp .'mixar' ,l`xyi ipa lk e`xwp eixg`e ,mdxa` `xwp

,zixard oeyla miazeke mixacn ep` l`xyi zpicnay micinlzd

,epia` mdxa` ly ekxca jiyndl mikef ep`y epixy` - ycewd oeyl

.ixard mdxa`

dax ziy`xaa(a ,an):iyily yexit `aenÌÏÂÚ‰ ÏÎ :¯Ó‡ ‰„Â‰È È·¯"

"„Á‡ ¯·ÚÓ ‡Â‰Â „Á‡ ¯·ÚÓ ÂÏÂÎ,cg` xara eid mlerd ipa x`y epiidc

,df mr df cqgae xyeia ebdp `le dxf dcear ecar ,'d z` erci `l ±

dyre ,eail lka ecar ,'d mya `xw ± ipyd cvd on avip mdxa`e

mdxa` ly elrtn lceb z` mb oiap jk jezn .zeixad mr cqge dwcv

ci wxthel z` ezlvde miklna mdxa` ly ezngln

44

ekld zeaaxe mitl` seqale ,'d mya `exwl zeixad z` cnily epia`

."miwl` `iyp" el e`xwe ux`d ipec`l didy cr ,ekxca

xn`p:weqtd jynda"...MW` ig` ixn`d `xnn ipl`A okW `Edel §Ÿ¥§¥Ÿ¥©§¥¨¡Ÿ¦£¦¤§Ÿ"mxa` zixA ilrA mde xpr ig`e©£¦¨¥§¥©£¥§¦©§¨

- mig`d zyelyl mdxa` oia deeg`d xyw lr xacp df weqta

x`eank ,dnglnl enr enzxpy jk ick cr - xpre leky` ,`xnn

wacidl mpevxn erap mdxa` oial mpia zixade xywd .wxtd jynda

ixacn dlery itk ,eiwl` 'dae mdxa` ly ekxcaa"ivpd:ÈÏÚ· ̉Â"

„·ÂÚ ÔÈÓ‡Ó‰ Ï΢ ,‰�ÂÓ‡ ÏÚ ÈÂ�ÈÎ ‡Â‰ ˙ȯ· .̯·‡ ˙�ÂÓ‡ - ̯·‡ ˙ȯ·

...ÂÈÏÚ ÁÈ‚˘È ‰Âχ‰Â „·ÂÚ ‡Â‰ ‡‰È˘ ,ÂÓÚ ˙ȯ· ˙Â˙ȯΠ‰Ê ȯ‰ ,‰Âχ ˙‡

‰Ó‰ Ì‚ ‡ˆÈ ÔÎ ÏÚ ,ÏÏη Âȉ ‰Ó‰ ̯·‡ ˙‡ ÌÈ‚¯Â‰ Âȉ ̇ ÈΉ Ì¢Ó

˙¢ÚÏ ‡ÈÏÙÓ‰ '‰· ÂÁË· ‰Ó‰ Ì‚Â ‰ÓÁÏÓÏ".

xn`p:ci weqtaicili eikipg z` wxIe eig` dAWp iM mxa` rnWIe"©¦§©©§¨¦¦§¨¨¦©¨¤¤£¦¨§¦¥"oC cr sCxIe zF`n WlWE xUr dpnW Fzia¥§Ÿ¨¨¨§Ÿ¥©¦§Ÿ©¨

z` ze`xdl ecrep eiptly miweqtd lk .ifkxn weqt `ed df weqt

.df weqta dlbznd ,mdxa` ly dxic`d ezlecb

dxyr dpenye ze`n yely ,miax len mihrn znglnl `vei mdxa`

zrax` ze`avy aezk xyid xtqa) milecb ze`av drax` len yi`

dkex` jxc jld mdxa` ,sqepa .(yi` sl` ze`n dpenyk epn miklnd

.hel z` livdl ick mixhneliw ze`n ly

mzefrepe mzxeab :ef dnglna mdxa`l eid miifkxn miiyw dyely

.eikipg mr zkll eilr didy jxcd jxe`e axd m`av ,miklnd ly

zelbznd mdxa` ly ze`ltend eizecin z` miclid ipta oiivp

:oda aigxpe ef dnglna

ci wxt hel z` ezlvde miklna mdxa` ly ezngln

45

zeixad zad`

z` ezad` lcebn zraep ,df axwl z`vl mdxa` ly zepekpd

azky itke ,zeixadepxetqd:ÌÚ ÂÈ„ÒÁ ...̯·‡ ˙¯Â·‚ τ‚ Ú„Â� ‰ÊÓÂ"

ÂÈÁ‡[eig`k ,eaexw]̉ÈÙÓ ·¯ÁÓ ÚÈ˘Â‰Ï ̉ÈÏÚ ¯·‚˙‰Ï ÂÓˆÚ ¯ÒÓ˘ ,

Ô· ˙‡"...ÂÈÁ‡.

siqed jk lriiga epax:‰ÓÂ"Â�ÚȄ‰ ,ÂÈÁ‡ Ô¯‰ Ô· ‰È‰Â - ÂÈÁ‡ ¯Ó‡˘

‡Ï ‰ÂÁ‡‰ χ ‰�Ù ¯·„‰ χ ‡�˜ ÈÎ ,̉¯·‡ Ï˘ Â˙ÏÚÓ Â˙„Ó ÈÙÂÈ ‰Ê·

"˘ÓÓ ÂÈÁ‡ ‰È‰ ÂÏȇΠ¯·„· ʯ„Ê� Ï·‡ ,̉È�È· ‰È‰˘ ‰·È¯Ó‰ χ ‰�Ù.

ornl eznglna dlery itk ,zeixal mdxa` ly dlecbd ezad` z`

bdp ,hel zlvdaxdwew dcedi iaveizegiya xn` jke ,yibcdlzegiy)

(158 'nr ziy`xa xtql d"ivxd:

,ÌÈÈ·˘‰ ÔÈ· ‡ˆÓ� ËÂÏ ‰ÓÁÏÓ ˙¯¯ÂÚ˙Ó˘Î"[mdxa`]ÒÈÈ‚Ó

ÍÂ˙Ó ˘Ù� ˙¯ÈÒÓ ˙‡Ê ...ÂÏ˘ ÌÈÎÈ�Á‰ ˙‡˙·‰‡ Ï˘ ˙ÂȘ�Ú

˙Âȯ·‰·‰Â‡' ,Â�È·‡ ̉¯·‡ Ï˘ '‰· ˙˜·„ '‰ ˙¯Î‰Ó ˙΢Ó�˘ ,

"'˙Âȯ·‰ ˙‡ ·‰Â‡Â ̘Ӊ ˙‡.

s` lr .mi`pz `ll dzid hell mdxa` ly ezad`y ,miclil yibcp

.elivdl ick eytp z` xqn mdxa` ,ekxc z`e eze` afr hely

dxeabe al une`

itk ,dlecb dxeabe al une` mdxa` dlib zeixad zad` jezn

azkyo"anxdzeclez zyxta(hk ,ek):

˙Â‡Ó ˘ÂÏ˘ Â˙È·· Âȉ˘ ,ÁÎ ·¯Â „‡Ó Ï„‚ ̉¯·‡ ‰È‰˘ ÔÎ˙ÈÂ"

·ÏÎ Â·Ï ¯˘‡ ÏÈÁ Ô· ‡Â‰Â ,ÌÈ·¯ ˙ȯ· ÈÏÚ· ÂÏ ,·¯Á ÛÏ¢ ˘È‡

"ÌÁˆÈ� „‡Ó Ìȯ·‚ ÌÈÎÏÓ ‰Ú·¯‡ Û„¯Â ,‰È¯‡‰.

dnkg

dax dnkg mb mdxa` dlib d`ltend dxeabde zeixad zad` cvl

ci wxthel z` ezlvde miklna mdxa` ly ezngln

46

lr jnq `le ,zirah jxca dnglna epegvipl lrt mdxa` .dnglna

:zecewp yelyn dler df ceqi .miqip

.`ixack - axwl miliigd oeni``xfr oa`d:ÌÈÓÚÙ ÌÎ�Á˘ - ÂÈÎÈ�Á"

"‰ÓÁÏÓ· ˙·¯x`ia oke .b"alxd:‰ÓÁÏÓ‰ ÔÈ�Ú· Ì˙‡ Í�ÈÁ ¯·Î˘..."

"‰¯Â·‚‰Â:azk jyndae .,˙ÂÁ·Â˘Ó‰ ˙„Ӊ ¯‡˘· ÌÎ�ÈÁ˘ ÌÚ˘ ˜ÙÒ ÔȇÂ"

Ì˙‡ Í�ÈÁ[mb]"‰¯Â·‚‰ ˙„Ó·.

.az` riztdl ick dlila mglidl xga mdxa` - drztdd mxeb

aie`dazky itk ,oken eppi` xy`k ,ezpyaa"ivpd:ËÚÓÎ ÂÁ� Ô„·..."

ÌÁωÏÓ Ì¯·‡ Ì‚ ˙·˘È˘ Ìȯ·ÒÎ ,·¯Ú· ‰È‰˘Î Âχ ÌÈÎÏÓ‰ ˙Ú·¯‡

¯Á‡ ,ÌÎÈ ÌÓˆÚ È�Ù· ÂÈ„·Ú ÂÓˆÚ È�Ù· ‡Â‰ ˜ÏÁ˙� ̯·‡ Ï·‡ ,‰ÏÈÏ·

."‰ÏÈÏ· ÌÈ�˘È ÌÈÁ� Âȉ˘ipt lr dlild ztcrdl dzid ztqep daiq

azky itk ,meidepxetqd:"ÌÈËÚÓ Ì˙Âȉ ‡¯È ‡Ï˘ ,Â˙Ï·Á˙Ó ‰Ê Ì‚".

.bixack - axwd iptl zepgnl micard zwelgb"alxd:˜ÏÁ� ¯·Î˘"

ÌÈ„„ˆ‰ ÏÎÓ Â‡Â·È˘ È„Î ,˙·¯ ˙Â�ÁÓÏ ÂÈ„·Ú ‡Â‰ ‡Â‰‰ ‰ÏÈÏ· ̉ÈÏÚ

"Ì‰Ó ˘È‡ ËÏÓÈ ‡ÏÂ.epxetqde:siqedÏÎ ÂÓ˜˘ ·˘ÁÈ˘ È„Î ,‰Ï·Á˙Ï"

"̉ÈÏÚ ˙·ȷ҉.

'da oeghiae dpen`

,el xefriy 'da mdxa` ly epeghae ezpen` mb milbzn ef dnglna

azky itkew"cxd(g weqt lr):

ÂÁˆ� ̉ ÈÎ ,·Ï Ïη χ· Â�ÂÁ˷ ̉¯·‡ ˙˜„ˆ ÌÏÂÚÏ ˙‡¯‰Ï"

ÂÈÏÚ .ÌÚ ËÚÓ· ̉ȯÁ‡ ‡Â‰ Û„¯ ÔÎ ÈÙ ÏÚ Û‡Â ,ÌÈÎÏÓ ‰˘ÓÁ

"'·‚Â˘È '‰· ÁË·Â' :¯Ó‡� · ‡ˆÂÈÎ ÏÚÂ.

itk ,mdxa`l 'd ly ezxfr z` mb yibcp dnglnd xe`iz ick jez

xn`py(k weqta):LciA Lixv oBn xW` oFilr l` KExaE"...".lry xiaqp ¨¥¤§£¤¦¥¨¤§¨¤dkxrnd ,gilvdl ick zeleagzde mivn`nd lk z` mdxa` dyry s`

'd j` ,mihrnd eiliig lre eilr xeabl mileki eid miklnde dyw dzid

nyn lkn eiliig lre mdxa` lr xnydlrnl ,lecbd mpegvipl `iade x

ci wxt hel z` ezlvde miklna mdxa` ly ezngln

47

ixaca x`eank ,rahd jxcni"yx`ad wxtd zligza(` ,eh ziy`xa):

"ÌÈÎÏÓ‰ ˙‡ ‚¯‰˘ ,Ò� ÂÏ ‰˘Ú�˘ ¯Á‡ - ‰Ï‡‰ Ìȯ·„‰ ¯Á‡".

של הנעלות מידותיו עם הילדים את נפגיש זה בלימוד

גבורה, הזולת, למען נפש מסירות אהבה, אבינו: אברהם

ה'. בהשגחת ואמונה בה' ביטחון

קו לילדים, זה פרק בהסבר נוביל אותו המרכזי הקו לאור

ואת לוט למען ונכונותו אברהם של מאמציו את המדגיש

לילדים נביא לא אברהם, של הנעלות מידותיו על הלימוד

שעשה מופלאים ניסים על המדברים המדרשים את זה בגיל

שהיו פסיעותיו לחיצים, שנהפך אברהם של עפרו כמו: ה',

לבדו עבדו אליעזר את אברהם לקיחת פרסאות, מספר

הלימוד ועוד. איש עשרה ושמונה מאות שלוש כנגד השקול

למעט עלול בפסוקים, מפורש שאינו מלבד אלו, ניסים על

עזרא האבן בדברי (ועיין אברהם השתדלות את הילד בעיני

.(14 עמ' וישלח בפרשת שכתבנו ובדברים

xn`p:weqtd jynda"...eikipg z` wxIe..." ©¨¤¤£¦¨

dlind z` miclil xiaqp"eikipg"mdxa`y xn`pe ,'jepig' oeyln £¦¨azky itk ,zeevn meiwle 'd zcearl - cg`d :mipaen ipya mze` jpig

i"yx:"˙ˆÓÏ ÂÎ�Á˘..."yxit oke ,w"cxd:„·ÚÏ ˙Ó‡‰ ͯ„· Ì„ÓÏ˘"

"...'‰ ˙‡`xfr oa`d mya ep`ady itk ,dngln zxeabl jepig - ipyde ,

.b"alxde

dnglnle dwegx jxcl mdxa` mr z`vl mipken eid mikipgd

.ea mpeghia lre mdxa`l dlecbd mzad` lr cirnd xac ,zpkeqn

xn`p:fh weqta"...aiWd FWkxE eig` hFl z` mbe Wkxd lM z` aWIe"©¨¤¥¨¨§ª§©¤¨¦§ª¥¦

`l dxezd mpn` .hel zlvd - ezxhn z` mdxa` biyn df weqta

xexa j` ,iayd on dlvdd xg`l mdxa`e hel zyibt lr dxtiq

ci wxtoegvipd xg`l eiyrne mdxa` ixac

48

i`ce ,mdxa` z` ze`xl c`n rzten did helylr epegvipn mnezyd

.eafry s` lr eprnl db`cd mvrn c`n cr lrtzde ,miwfgd miklnd

oegvipd xg`l eiyrne mdxa` ixacmiklnd zrax` lr(ck-fi miweqt)

xn`p:gi-fi miweqtaKln wcv iMlnE ...Fz`xwl mcq Kln `vIe"©¥¥¤¤§Ÿ¦§¨©§¦¤¤¤¤oiie mgl `ivFd mlW..." ¨¥¦¤¤¨¨¦

on ayy drya mdxa` mr dyry cqgd lr wcv ikln z` gayp

azky itke ,siir `edyk dnglndi"yx:"‰ÓÁÏÓ ÈÚÈ‚ÈÏ ÌÈ˘ÂÚ ÍÎ".

mebxzk ,(mly) milyexi jln did wcv iklny xn`pozpeie qelwpe`

l`ifer oa:"ÌÈÏ˘Â¯È„ ‡ÎÏÓ"azky itk ,'d caere wicv didy oke ,

o"anxd:Ì‰Ï ‰È‰Â '‰ ˙‡ Ì˘ „·ÚÏ ÌÈÏ˘Â¯ÈÏ Âˆ¯‡Ó Íω˘"iyp`l]

[milyexi"ÔÂÈÏÚ Ï‡Ï Ô‰ÎÏ.

wcv iklne ryxd mecq jln - miklnd ipy oia dxvw d`eeyd jexrp

.wicv didy

`l oke ,envrl zeaeh ywia `l` ,cqg zeyrl `a `l mecq jln

,eznerl .'d enr dyry cqgd zexnl ,el dced `le 'd my z` xikfd

lke` exear `ivede dnglndn ayy mdxa` mr cqg dyr wcv ikln

ixacke ,mdxa` lr obdy lr 'd z` jxa s`e ,dizyemiigd xe`:„È‚‰Ï"

̉¯·‡ ˙‡¯˜Ï ‡ˆÈ ÌÂ„Ò ÍÏÓ ÈÎ ÌÈÚ˘¯‰ ÔÈ·Ï Ì�È· ‰Ó ÌȘȄˆ‰ Á·˘

ÍÏÓ‰ „ÈÎ ‰Á�Ó· ̉¯·‡ È�Ù ÏÈ·˜‰Ï ·ÈÂÁÈ ÂÈχ˘ Ì‚‰ ̘ȯ ÂÈ�Ù ˙‡¯Ï

ÏÈ·˜‰Â ıÚÈ ˙·Ȅ� ·ÂÈÁ ÈÏ·Ó ˜È„ˆ‰ Ì˘Â ,˙ÂÈ�˜È¯ ÌÈ„È· ‡ˆÈ Ú˘¯‰ ‡Â‰Â

"ÔÈÈ ÌÁÏ· ÂÈ�Ù.

xn`p:fi weqta"..."KlOd wnr `Ed deW wnr l ¤̀¥¤¨¥¥¤©¤¤

azki"yx:˙‡ ÂÎÈÏӉ ˙ÂÓ‡‰ ÏÎ Ì˘ ¢‰˘ ˜ÓÚ :‰„‚‡ ˘¯„ÓÂ..."

"ÔȈ˜Ï ÌȘχ ‡È˘�Ï Ì‰ÈÏÚ Ì¯·‡.

ci wxt oegvipd xg`l eiyrne mdxa` ixac

49

dler epnny oeeik ,`xwn ly eheyt z` xzeq epi`y ,df yxcn `iap

zene`d eygxy dlecbd dkxrdd lr miclid mr xacp .mdxa` zlecb

,xidfnd epegvp lre miklna eznglna eail une` lr ,mdxa` itlk

jk ick cr.mdilr `iypl eze` ekilnde lecb ceak el eyry

ly zipgex zelrzdl mb enxb mdxa` ly eiyrny dler i"yx ixacn

xnelk ,miwl` `iypl mdxa` z` ekilndy aezk ixdy ,zene`d

."jny dlcb`e" 'd zkxa dniiwzd o`ky oiivp .exfra did 'dy epiad

xn`p:hi weqta"ux`e minW dpw oFilr l`l mxa` KExA..."¨©§¨§¥¤§Ÿ¥¨©¦¨¨¤

myd"oFilr l`"miclil xn`p .dpey`xl o`k riten 'dl iepikk ¥¤§zlitz z` epwizyk dlecbd zqpk iyp` eynzyd df cgein iehiaay

,dcinr zlitz z` zgzetd dkxad ,"zea` zkxa"ae ,dxyr dpeny

:xn`p"ÏΉ ‰�˜ ...ÔÂÈÏÚ Ï‡ ‡¯Â�‰Â ¯Â·‚‰ Ï„‚‰ χ‰".

אחד את המתמצתים הפסוקים שהם יט-כ פסוקים את נשנן

מסירותו על לאברהם ברכה פרקנו: של המרכזיים הרעיונות

אברהם של פועלו את שהצליח לה' וברכה ליבו, .ואומץ

xn`p:`k weqta"WtPd il oY mxa` l` mcq Kln xn`Ie"©Ÿ¤¤¤§Ÿ¤©§¨¤¦©¤¤

dpet epi`y ,mecq jln ly daehd zeitk cgeina zhlea o`k

.mdxa` ly eytp zexiqn z` xikfn eppi`e mipepgzae dywaa

xn`p:bk-ak miweqta'd l` ici iznixd mcq Kln l` mxa` xn`Ie"©Ÿ¤©§¨¤¤¤§Ÿ£¦Ÿ¦¨¦¤"...Kl xW` lMn gT` m`e ...oFilr l ¥̀¤§§¦¤©¦¨£¤¨

xac zgwln xdfp mdxa`y xiaqp .rayidl eyexit ,'d l` ci mixdl

eze` xiyrn 'dy erci mleky ,'d my z` ycwl dvx ik ,mecq jlnn

,jk lr rayp s` xacd z` wfgl icke ,mc`d ipa `leazk okei"yx:

"'‚ 'Íί·‡Â' :¯Ó‡�˘ È�¯˘ÚÏ È�ÁÈË·‰ ‡Â‰ ͯ· ˘Â„˜‰˘".

ci wxtoegvipd xg`l eiyrne mdxa` ixac

50

dlindn ecnl l"f epinkg"iznixd"xy mdxa`y ,(mnexl oeyln) £¦Ÿ¦exn` jke ,dnglndn elivdy lr 'dl dcez ozpe dxiy 'dlziy`xaa

dax(ak-`k ,bn):‡·‡ ¯Ó‡˘ ÔÂ˘Ï· :‰˘Ó ¯Ó‡"[mdxa`]' - ‰¯È˘È˙Óȯ‰

È�‡ ÔÂ˘Ï· · ,''‰ χ È„È[dyn ip` oeyl eze`a]:¯Ó‡�˘ ,‰¯È˘ ¯Ó‡

"'‰�ÓÓ¯‡Â È·‡ ȉχ'.

dlindy ,eheytk weqtd z` xirvd liba clil yxtp"iznixd"`id £¦Ÿ¦ixacay oeirxd z` `iap z`f mr cgi .mnexl `le mixdl oeyln

dlind xaqdk `l ,el dcede dxiy 'dl xy mdxa`y l"f epinkg

"iznixd".'dl daeh xikd mdxa`y jkl wefigk `l` , £¦Ÿ¦

xn`p:ck weqta"...mixrPd Elk` xW` wx icrlA"¦§¨©©£¤¨§©§¨¦

s` lry ,ezixa ipale eicarl mdxa` ly ezb`c z` oiivp o`k

mipec`l cebipa z`f .mwlg lr xzie `l ,`ed ewlg lr xzieey

.mdicarl `le mnvrl wxe j` mib`ecd miiprpkd

51

ci wxtn milerd mixqnd

:dyingd cbp miklnd zrax` zngln

.1‰¯·‡ Ï˘ Â˙¯Â·‚Ì לא המלכים, ארבעת של הרב חוזקם למרות -

לוט. את ולהציל כנגדם מלצאת אברהם נמנע

.2ÂÓÏÂÚ· '‰ ˙Á‚˘‰ שבחר מפני השבי צרת את לוט על הביא ה' -

" של עיר בסדום, לה'לגור וחטאים רעים ."אנשים

:hel z` ezlvde miklna mdxa` ly ezngln

.1̉¯·‡ ˙‡ ‡¯ÓÓ ˙ÁÙ˘Ó ˙ίډÂ˙$ÂӇ כרתה ממרא משפחת -

דרכו. ואמיתת גדולתו הכרת מתוך אברהם עם ברית

.2̉¯·‡ Ï˘ ‰Ï„‚‰ ˙Âȯ·‰ ומסר ‡‰·˙ גדולה למלחמה יצא -

לוט. את להציל כדי נפשו

.3̉¯·‡ Ï˘ ·Ï‰ ıÓ‡.רב צבא נגד מעטים חיילים עם לחם -

.4Ò$ ÏÚ ÍÂÓÒÏ ‡Ï ‰ÓÁÏÓ· Ï„˙˘‰Ï את ותכנן התאמץ אברהם -

המלחמה. שלבי כל

.5'‰· ̉¯·‡ Ï˘ Ï„‚‰ Â$ÂÁË·.במלחמה שינצח בה' בטח אברהם -

.6̉¯·‡Ï '‰ שונאיהם ‡‰·˙ ומסר חייליו ועל אברהם על הגן ה' -

בידם.

.7'‰ ˙‡¯È ÂÈ„·Ú ˙‡ „ÓÈÏ Ì‰¯·‡" נקראו אברהם עבדי ,"חניכיו -

ה'. לעבודת שחנכם מפני

.8‰ÓÁÏÓ‰ ˙¯Â·‚Ï ÂÈ„·Ú ˙‡ Í$ÈÁ ̉¯·‡ נקראו אברהם עבדי -

המלחמה.חניכיו " לגבורות חינכם כי "

ci wxtn milerd mixqnd

52

:miklnd zrax` lr oegvipd xg`l eiyrne mdxa` ixac

.1„ÒÁ ˙ÈÈ˘Ú עייף בשובו ויין בלחם אברהם את כיבד צדק מלכי -

המלחמה. מן

.2'‰ ˙ÁË·‰ ÌÂȘ ונתקיימה שמו, שיגדל לאברהם הבטיח ה' -

עליהן. אברהם את המליכו האומות שכל בכך ההבטחה

.3̉¯·‡ Ï˘ Ì˘‰ ˘Â„Ș,מעשירו שה' ידעו שהכל רצה אברהם -

כך. על נשבע ואף סדום ממלך רכוש לקח לא ולכן

.4ÂÈ˙·ÂË ÏÚ '‰Ï ‰È„‰.במלחמה לו שעזר על לה' הודה אברהם -

.5ÂÈ„·ÚÏ Ì‰¯·‡ Ï˘ Â˙‚‡„ חלקם את לנערים לתת ביקש אברהם -

בשלל.

53

eh wxt

:miixwir mi`yep dyely epwxta

.1¯Î˘‰ ÏÚ Ì‰¯·‡Ï '‰ ˙ÁË·‰

.2ÌÈ$·‰ ÏÚ Ì‰¯·‡Ï '‰ ˙ÁË·‰

.3Ìȯ˙·‰ ÔÈ· ˙ȯ· ˙˙ȯΠı¯‡‰ ÏÚ Ì‰¯·‡Ï '‰ ˙ÁË·‰

dghad dpyi epwxtay miixwird mi`yepd zyelyn cg` lka

:ziwl`

- xky .1"c`n dAxd LxkU"§¨§©§¥§Ÿ- mipa .2"LWxii `Ed LirOn `vi xW` m` iM"¦¦£¤¥¥¦¥¤¦¨¤

- l`xyi ux` .3"DYWxl z`Gd ux`d z` Ll zzl ...'d ip`"£¦¨¤§¤¨¨¤©Ÿ§¦§¨

xkyd lr mdxa`l 'd zghad(` weqt)

xn`p:` weqtadfgOA mxa` l` 'd xac did dN`d mixaCd xg`"©©©§¨¦¨¥¤¨¨§©¤©§¨©©£¤"...mxa` `xiY l` xn`l¥Ÿ©¦¨©§¨

'd jxvedy jk ick cr ,`xi mdxa` did dnn :dl`yd z` dlrp

el xnel"`xiY l`"? ©¦¨mebxz ly exaqdl mnr ribpe miclid zeaeyz z` rnypoa ozpei

l`ifer:(mitqep miyxtnae o"anxa ,dax yxcna mb `aend xaqd)

"ÈÏÚ ÔÂ˙È ÔÈ�ÂÈ‚Ï· ÔÂٯˈÈ ‡ÈÏÈ˘ ÔÈÏȇ„ Ô‰ȷȯ˜Â Ô‰ÈÁ‡ ÔÂÏÊÈÈ ‡ÓÏÈ„",

zrax` iliig) mibexdd el` ly mdiaexwe mdig` ekli ile` xnelk

.dnglnl ilr e`eaie `av dpgnl etq`zie (miklnd

eh wxtmipad lr mdxa`l 'd zghad

54

bxdy miliigd iaexw e`eaiy cgt mdxa`y xn`p df xaqd xe`l

.eilr obi `ed ik ,cgti `ly ewfgn 'd ok lre ,enr englie

xn`p:weqtd jynda"...Kl obn ikp`..."¨Ÿ¦¨¥¨

ly mdiaexw iptn eilr obiy mdxa`l gihan 'dy xiaqp o`k mb

k e`eai m` ,mibexdd.dnglnl ecbp

i"yxe:azk,˘�ÂÚ‰ ÔÓ ÍÏ Ô‚Ó ÈÎ�‡ ,̯·‡ ‡¯È˙ χ :̘Ӊ ÂÏ ¯Ó‡"

"˙‚¯‰˘ ˙¢Ù� Ô˙‡ ÏÎ ÏÚ ˘�Ú˙ ‡Ï˘.

z` zelrdl mb lkep f`e ,xzei xbea libl el` i"yx ixac xi`yp

livdl devn zngln mglp ixd ,ypriiy mdxa` ayg recn :dl`yd

?miixfk`e miryx mikln bxde ,ewyer cin weyr

xn`p:weqtd jynda"c`n dAxd LxkU..."§¨§©§¥§Ÿ

azk`xfr oa`d:È˙Ó· ÍÈÁ‡ Ô· ÚÈ˘Â‰Ï ÍÁ¯ ‰·„�˘ ¯Î˘ ÍÏ Ô˙‡ Ì‚..."

"ÈÏÚ ˙�Ú˘� ËÚÓ.

ly d`ltend ezenc mr miclid z` dyibtn mdxa` ly ezngln

,jk meyn .eizecina wacidl oevx maxwa zxxerne epia` mdxa`

z` oiivpe aeyp ,mdxa`l zzl 'd gihany axd xkyd cenila

epia` mdxa` ly zeixad zad` :mixac ipya ,ezexiqnn epzelrtzd

.'da epeghae ,hel ornl ytp zexiqn ick cr

mipad lr mdxa`l 'd zghad(e-a miweqt)

xn`p:a weqtaixixr KlFd ikp`e il oYY dn 'd ipc` mxa` xn`Ie"©Ÿ¤©§¨£Ÿ¨©¦¤¦§¨Ÿ¦¥£¦¦"xfril` wUOC `Ed iziA wWn oaE¤¤¤¥¦©¤¤¡¦¤¤

didy ,xfril` ly ezlecb lr micnl ep` mdxa` ly el` eixacn

.ezia lk lr i`xg`

eh wxt mipad lr mdxa`l 'd zghad

55

dnkga mdxa` ly wdaende on`pd ecinlz did xfril`y siqep

eyxcy itke ,dxy iig zyxta ,c"k wxta mi`exy itk ,'d z`xiae

l"f epinkg(a"r gk `nei)dlind lr"wUOC"eax zxezn dwyne dlec - ©¤¤nc dlinl xaqdk miclil xn`p `l ef dyxc .mixg`lick ,wy

zeawra i"yx yexitk xiaqp .`xwn ly eheytl df alya mlibxdl

.did wyncny ,mebxzd

xn`p:b weqtaWxFi iziA oa dPde rxf dYzp `l il od mxa` xn`Ie"©Ÿ¤©§¨¥¦Ÿ¨©¨¨©§¦¥¤¥¦¥"izŸ̀¦

yibxd okle ,epa epi` `ed j` ,c`n xfril` z` ad` mdxa`

xac z` miiwl lkei jke oa el cleeiy jkl wwezyd `ed .xqg xwirdy

.dnc`d zegtyn lkl dkxa `iaze 'd jxca jlzy dne` cinrdl ,'d

ly ezl`y z` dlrpo"anxdegihad 'd ixd ,mdxa` jk xn` recn :

lirl xn`py itk ,rxf el didiy(fh ,bi ziy`xa):xtrM Lrxf z` iYnUe"§©§¦¤©§£©£©"...ux`d? ¨¨¤

zaeyz z` `iapo"anxd:̇ËÁ· ÌÓˆÚ· Â�ÈÓ‡È ‡Ï ÌȘȄˆ‰ ÈÎ"

ÂȇËÁ ÈÎ ·˘Á ,Â˙‡Â·� ‰ÓÈȘ˙� ‡Ï ÌÈÓÈ· ‡· ÂÓˆÚ· ‰‡¯ ‰�‰Â ...‰‚‚˘·

"·Âˉ ÂÚ�Ó.

yygy ,mdxa` ly ezewcv z` mi`ex ep` o`ky ,miclil xn`p

.miiwzz `l 'd zghad okle ie`x epi`y dyrn dyr `ny

xn`p:c weqtaxW` m` iM df LWxii `l xn`l eil` 'd xac dPde"§¦¥§©¥¨¥ŸŸ¦¨§¤¦¦£¤"LWxii `Ed LirOn `vi¥¥¦¥¤¦¨¤

`l ef dghady oke rxf el didiy mdxa`l 'd gihan df weqta

m`y geha 'dy xiaqp) eipa e` `ed ,dlilg `hgi m` mb ,llk dpzyz

ixacke ,(daeyz eyri md e`hgia"ivpd(e weqta):ÁÈË·‰˘"[rxf 'd]

"ȇ�˙ Ì¢ ÈÏ·.

eh wxtmipad lr mdxa`l 'd zghad

56

xn`p:d weqta"...dvEgd Fz` `vFIe"©¥Ÿ©¨

azky itk ,eheytk yxtpi"yx:˙‡¯Ï ,ıÂÁÏ Âω‡Ó ‡Ȉ‰"

"ÌÈ·ÎÂΉ.

xn`p:weqtd jyndaxtqE dninXd `p hAd xn`Ie..."m` miakFMd ©Ÿ¤©¤¨©¨©§¨§Ÿ©¨¦¦"Lrxf didi dM Fl xn`Ie mz` xRql lkEY©¦§ŸŸ¨©Ÿ¤Ÿ¦§¤©§¤

zncewd ezghad lr eiykr siqen 'dy xiaqp(fh ,bi ziy`xa):

"...ux`d xtrM Lrxf z` iYnUe"ly erxfy `id dghadd zrk oky , §©§¦¤©§£©£©¨¨¤didi mdxa`miakekkmb `l` izenk ieaix wx `l onqnd xac ,

azky itke ,zizeki` zeaiyga"ivpd:È˘�‡ ‰·¯‰ ÂÈ‰È˘ ԇΠÛÈÒ‰..."

‰ÏÚÓ[mdxa` ly erxfa]"ÌÈ·ÎÂÎÎ Â¯È‡È˘ ,.

הגדולה אהבתו את ונציין ונשוב בכיתה אלו פסוקים נשנן

כאלה. הבטחות שמבטיחו לאברהם, ה' של

xn`p:e weqta"dwcv FN daWgIe 'dA on`de"§¤¡¦©©©§§¤¨§¨¨

,zekfl ef dpen` el aiygd 'de ,'d zeghada oin`d mdxa`y xiaqp

azk jkei"yx:‰�ÂÓ‡‰ ÏÚ ‰˜„ˆÏ ˙ÂÎÊÏ Ì¯·‡Ï ‰·˘Á ‡Â‰ ͯ· ˘Â„˜‰"

"· ÔÈÓ‡‰˘.

dlbzd mdxa` ixd ,`weec ef dpen`ay dlecbd zekfd idn ,l`yp

ezclen z` afre 'da oin`d `ed ,okl mcew cer dlecb dpen` lrak

?oin`i `ly recn ,'d z`n dghad laiw m` :cere .'d iieeiv lkl rnye

ixackexey xekad:"?ÔÓ‡�‰ χ· ÔÈÓ‡È ‡Ï ÈÓ ÈÎÂ".

aiyd jk lrepxetqd:ÁË·"[mdxa`]‰˘ÚÈ˘['d],˜ÙÒ ÈÏ· ¯Ó‡˘ ‰Ó

"ڷˉ ψ‡ ˜ÂÁ¯ ‡ Ú�Ó� ¯·„‰ ‰È‰˘ ÈÙ ÏÚ Û‡.

s` lr ,oa el cleeiiy 'da oin`d mdxa`y miclil xiaqp z`f xe`l

.dfk liba micilen oi` rahd jxcae ,c`n mipwf eid dxye `edy

eh wxt zixa zzixke ux`d lr mdxa`l 'd zghad

57

clid ytpa dreah dninzd dpen`dy oeeikn ,el` gay ixaca xvwp

.'d ixaca oin`d mdxa`y jka lecb yecig oi` eliayae

ux`d lr mdxa`l 'd zghadmixzad oia zixa zzixke(`k-f miweqt)

xn`p:g-f miweqtamiCUM xE`n Liz`vFd xW` 'd ip` eil` xn`Ie"©Ÿ¤¥¨£¦£¤¥¦¥©§¦"dPWxi` iM rc` dOA 'd ipc` xn`Ie .DYWxl z`Gd ux`d z` Ll zzl̈¤§¤¨¨¤©Ÿ§¦§¨©Ÿ©£Ÿ¨©¨¥©¦¦¨¤¨

azk ,ux`d z` yxi` ik rc` dna ,mdxa` zl`y lri"yxeyexita

:ipyd˙ÂÎÊ ‰Êȇ· È�ÚȄ‰' :ÂÈ�ÙÏ ¯Ó‡ ‡Ï‡ ,˙‡ ÂÏ Ï‡˘ ‡Ï - Ú„‡ ‰Ó·"

ÂÓÈȘ˙È[i`v`v]‰·[ux`a]"'.

lra yxiteminkg izty:

ÌÈȘ˙È Ì‡ Ï·‡ ...‰Â˘¯ÈÈ˘ ÔÈÓ‡‰˘ ÈÙ ÏÚ Û‡ ı¯‡‰ ˙˘Â¯È·..."

Ì„È·[dze` eyxiy ixg` mlv` x`yii]‰Êȇ· ,Âψ‡ ˜ÙÒ ‰È‰

Ú„ÂÈ ‰È‰ ÈÎ ,Ì„È· ÌÈȘ˙È ˙ÂÎÊ[y]‡Ï ˙ÂÎÊ Ì‰Ï ‰È‰È ‡Ï ̇

"Ì„È· ÌÈȘ˙È.

,ux`d z` eyxii eipay 'dl oin`d mdxa`y miclil xiaqp df itl

m` s`e ,e`hgi m` mb ,gvpl ux`a eniiwzi zekf efi`a dzid ezl`ye

zixad cnrn meiqa .dil` eaeyi dpnn elbi(gi weqt)zaeyz z` d`xp

.ef dl`yl 'd

ezernyne zeigd xezia

mze` xezal ,miig ilra zgwl mdxa` z` 'd deevn 'i-'h miweqta

xez zgwl ok enk .df len df miwlgd ipy z` gipdle ,(miipyl jezgl)

df len df mze` miyle dpei ly lfebe(o"anx).xezal ila

mebtle miclid lv` drizx xevil lelr miigd ilra jezig xe`iz

eh wxtzixa zzixke ux`d lr mdxa`l 'd zghad

58

.zexvw milina x`zp zendad xezia z` okl ,ef zixa zlecb myexa

"zyleyn" dlind z` .miigd ilra zeny z` xiaqpe weqtd z` `xwp

,miipyl jezigk xiaqp "xzaie" dlind z` ,dyely oeyln xiaqp

iptn ,drizx zegt xxernd x.z.a yxeya wx ynzyp d`lde o`kne

zepenza ynzyp `l .ziygen zegt `linne dreci zegt ef dliny

.z`f bivpe yignp `ly dnke dnk zg` lre ,dxizad z` zeyignnd

lfebd xezia i`e zendad xeziay l"f epinkg mya `ian i"yx

ok enk .(zendad) zene`d znerl (lfebd) l`xyi zeigvp lr micnln

'd zaeyz z`fe ,zepaxwl zefnex exzapy el` zenday `ian i"yx

ux`a eniiwzi zepaxwd zekfay ,mdxa` zl`yljix`n o"anxd mb)

(df oiipra.

mifnx mipyxtd e`x (mixbtd lr hird zcixi) a"i-`"i miweqta mb

azk lynl jk .cizra l`xyi mr zexewlo"anxd:ÌÈÓÚ‰ Â‡Â·È ÈÎ"

[hird]"ÌÂÁȯ·È ̉¯·‡ گʠ˙Â�·¯˜‰ ÏË·Ïi"yxe ,(ai weqta)azk

zelbd zexvl fnx `id dkygdy(o"anxd mb azk jkl dneca). ¥

`iady mifnxd ixg`(h weqta)azk ,i"yx(i weqta):

˙¯ÂÎ ‰È‰˘ ÈÙÏ .ÂËÂ˘Ù È„ÈÓ ‡ˆÂÈ ‡¯˜Ó‰ ÔȇÂ"['d],ÂÓÚ ˙ȯ·

‡Â‰‰ ÌÂÈ·' :·È˙΄Π,ı¯‡‰ ˙‡ ÂÈ�·Ï ˘È¯Â‰Ï Â˙ÁË·‰ ¯ÂÓ˘Ï

‰Ó‰· ˜ÏÁÏ ˙ȯ· È˙¯ÂΠͯ„ ,'‚ '¯Ó‡Ï ˙ȯ· ̯·‡ ˙‡ '‰ ˙¯Î

ÔÈ· ¯·Ú ¯˘‡ ˘‡ „ÈÙÏÂ Ô˘Ú ¯Â�˙ ԇΠۇ ...‰È¯˙· ÔÈ· ¯Â·ÚÏÂ

"˘‡ ‡Â‰˘ ,‰�È΢ Ï˘ ÂÁÂÏ˘ ‡Â‰ Ìȯʂ‰.

oipr z` xiaqpe ,i"yx azky itke ,`xwn ly eheytk yxtp ep`

zcnln ef zixay jka aigxp .ux`d lr zixad zzixkn wlgk dxizad

'd zxek ef zixay oiivpe ,mdxa`l 'd oiay wenrd xywde dad`d lr

wcv iklnk wicv elit` ,laz ipt lr xg` mc` mey - mdxa` mr wx

.zixa enr zexki 'dy dkf `l ,milyexi jln

oia ,mewn ly egely ,y` citle oyr xepz ly xarndy oiivp

.zixad zeigvpe swez lr dxen ,mixzad

eh wxt zixa zzixke ux`d lr mdxa`l 'd zghad

59

דעת את להסיח עלול הקרבנות על כרמזים הפסוקים הסבר

ירושת והבטחת הברית כריתת מעצם – מהעיקר הילדים

נעסוק לא זה בשלב לכן ולזרעו. אבינו לאברהם לנצח הארץ

את נפגיש בכך מקרא. של בפשוטו נסתפק אלא ברמזים,

הבחירה נצחיות ועם לאברהם ה' אהבת גודל עם הילדים

ישראל ארץ בשייכות הכרתם את ונחזק ובזרעו, בו האלקית

אברהם. בני ישראל, לעם

xn`p:bi weqta`l ux`A Lrxf didi xb iM rcY rci mxa`l xn`Ie"©Ÿ¤§©§¨¨Ÿ©¥©¦¥¦§¤©§£§¤¤Ÿ"...mdl̈¤

micnerd zerxe`nd xe`izk ,cizrd z` mdxa`l 'd ricen df weqta

mdxa`y ick ,l`xyi ux`l iriax xec ixg` ,exfgiy cr eipal zexwl

.zelbl eipa zcixi xg`l wx `l` cin legz `l ux`d zghady rci

:enk ,miyxtnd elrdy zekaeqn zel`y z`lrdn rpnip df xaqda

?dyw dk ceary l`xyi ipa lr 'd xfb recn

zeknd xyra myiprd recn ,l`xyi z` eciari mixvndy xfb 'd m`

(o"anxa oiir)?

zeaeyzd z` oiadl df liba milya mpi` miclidy zel`y

.odilr epzipy zewenrd

`xnba l"f epinkg ixac mireci df weqt lr.`"r al mixcp)

(miyxtna mdizeawraeyperk iepird lre zexbd lr mdxa`l ricen 'dy ,

."dpyxi` ik rc` dna" mdxa` zl`y lr

iptne ,epia` mdxa` lr zxewia dler `l miweqtd hytny oeeikn

`le ,l"f epinkg zkxcd itl `xwn ly eheyt cenll `id epzhiyy

z` xi`yp okl ,miweqtd on dler dpi`yk zea`d lr zxewia xnel

.mixacd mr ccenzi f`e ,lcbiykl clil dl` epinkg ixac

eh wxtzixa zzixke ux`d lr mdxa`l 'd zghad

60

xn`p:weqtd jynda"dpW zF`n rAx` mz` EPre mEcare..."©£¨§¦Ÿ¨©§©¥¨¨

,dpy ze`n rax` mixvna eid `l l`xyi ipa mipyd oeayg itl

azk ef dl`y gekn .mipy xyre miz`n `l`i"yx:„Ú ˜ÁˆÈ „ÏÂ�˘Ó"

"...ÌÈ�˘ ˙Â‡Ó Ú·¯‡ - ÌȯˆÓÓ Ï‡¯˘È ‡ˆÈ˘.

xnelk.wgvi zciln ligzn dpyd ze`n rax` oeayg

hxtae ,akxen df oeaygy oeeikynegayzeny(n ,ai):xn`paWFnE"©"dpW zF`n rAx`e dpW miWlW mixvnA EaWi xW` l`xUi ipA,xac §¥¦§¨¥£¤¨§§¦§¨¦§Ÿ¦¨¨§©§©¥¨¨

ok lr ,epweqt z` dxe`kl xzeqdweqrp `lmr epcnla ef dxizqa

.daeyiiae dxizqa oecp zeny ynega el` miweqtl ribpyke ,miclid

xn`p:ci weqta"...ikp` oC Ecari xW` iFBd z` mbe"§©¤©£¤©£Ÿ¨¨Ÿ¦

dlind z` xiaqp"oC"azky itk ,dpeekde ,yper jxevl ,htey oaena ¨i"yx.zeknd xyra mixvnd mr 'd dyry oicl ,o`k

xn`p:weqtd jynda"lFcB WkxA E`vi ok ixg`e..."§©£¥¥¥§¦§ª¨

'd cvik dxvwa xtqp .mixvnn l`xyi e`viyk dniiwzd ef dghad

mdl li`ydl mikqdl mixvnl mxbe mixvn z`ivia l`xyi ipal riiq

ynega xn`py itk ,xwid myekx z`zeny(el-dl ,ai):El`WIe..."©¦§£mixvn ipirA mrd og z` ozp 'de .zlnUE adf ilkE sqk ilM mixvOn¦¦§©¦§¥¤¤§¥¨¨§¨Ÿ©¨©¤¥¨¨§¥¥¦§©¦

"mixvn z` ElSpie mEl`WIe. ©©§¦©§©§¤¦§¨¦

zixad zzixk ly cgeind cnrnd

xn`p:gi-fi miweqtaoWr xEPz dPde did dhlre d`A WnXd idie"©§¦©¤¤¨¨©£¨¨¨¨§¦¥©¨¨zixA mxa` z` 'd zxM `Edd mFIA .dN`d mixfBd oiA xar xW` W` ciRle§©¦¥£¤¨©¥©§¨¦¨¥¤©©¨©¤©§¨§¦

"...z`Gd ux`d z` iYzp Lrxfl xn`l¥Ÿ§©§£¨©¦¤¨¨¤©Ÿ

`ltend cnrnd mvr z` mix`zn md ,wxtd xwir md el` miweqt

,mlern did `ly xac ,epia` mdxa`l d"awd oia zixad zzixk ly

eh wxt zixa zzixke ux`d lr mdxa`l 'd zghad

61

cr epl zcner ef zixa .mdxa`l 'd oia dad`d lceb z` dlbn `ede

.migvp gvple meid

citlde y`d xepz `edy ,egely ici lr mixzad oia xar 'dy oiivp

(i weqt lr i"yx mya epxkfdy itk).mdxa` mr zigvp zixa zxk jkae

.mler cr erxfe

,l`xyi e`hgi m` elit` ,lhazz `l ef zigvp zixay miclil xn`p

azky itkeo"anxd:"‡ËÁ‰ ̯‚È ‡Ï˘ Ô‰ÈÏÚ ˙ȯ· ÂÏ ÛÈÒ‰Â".

yyg mdxa` ."rc` dna" ezl`y lr mdxa`l 'd dpr jkay xiaqp

zghady 'd exyia okl ,l`xyi ux`a eniiwzi `le eipa e`hgi `ny

.e`hgi dlilg m` s` miewze ,zigvp `id ux`d

`l` ,mi`hgd lr xzeei 'dy dpeekd oi`y ,miclil xn`p ,z`f mr

daeyz eyri ,e`hgi dlilg m` mby rcei eiaed` eipa z` xiknd 'dy

.`hga erwyi `le

dlek ux`d lr zixad

`"k-g"i miweqtaux` zpizp lr mdxa` mr zixad zx`ezn

.diwlg lk lr ,eipal l`xyi

g"i weqta.xzeia miipetvde miinexcd zeleabd mixkfen

h"i weqtazlgp ztxhvn eil`e ,i"yxa x`eank ,ocxid xar xkfen

.'k weqta mixkfene (ber zlgp) igxfnd ocxid xara miayeid mi`txd

mdizevx`y minrd md `"ke 'k miweqta miiepnd minrd x`y

.epiievy zeleabd jeza ,orpk ux` iagxna zeayei

בכך הילדים אמונת את לחזק מעוניינים אנו זה בלימוד

עולם. בברית ה' מאת במתנה לנו ניתנה כולה שהארץ

62

eh wxtn milerd mixqnd

:xkyd lr mdxa`l 'd zghad

.1ÌȘȄˆ ÏÚ ¯Ó¢ ממלחמה ‰' עליו שיגן לאברהם ה' הבטחת -

עתידה.

.2ÂÓÏÂÚ· '‰ ˙Á‚˘‰- נפשו מסירות על לאברהם רב שכר נתן ה'

במלחמה.

oia zixa zzixke ux`d lre mipad lr mdxa`l 'd zghad

:mixzad

.1̉¯·‡Ï '‰ וחשובות:‡‰·˙ גדולות הבטחות לאברהם הבטיח ה' -

על בן שיגן לו שיתן לוט, את הצלתו על שכר לו ויתן זרעו ועל יו

הגוי את שידון ככוכבים, זרעו את שירבה ויירשנו, ממעיו ַשיצא

גדול. ברכוש השעבוד מן אותם שיוציא ולבסוף, בניו, את שיעביד

.2̉¯·‡ Ï˘ Â˙˜„ˆ אף על הזרע הבטחת על לה' האמין אברהם -

מאד. זקנים היו ושרה שהוא

.3Ì„‡‰ È$· ÏÎÓ ¯˙ÂÈ Ì‰¯·‡Ï '‰ ברית ‡‰·˙ ה' כרת עמו רק -

גבולותיה. למלוא הארץ ירושת על עולם

63

fh wxt

:miixwir mi`yep dyely epwxta

.1¯‚‰ Ï˘ ‰·Âˉ ˙ÂÈÙΠ̉¯·‡Ï ¯‚‰ ˙$È˙$

.2‰Èχ ͇ÏÓ‰ ˙ÂÏ‚˙‰Â ¯‚‰ ˙Áȯ·

.3χÚÓ˘È ˙„ω ¯‚‰ ˙¯ÊÁ

xbd ly daehd zeitke mdxa`l xbd zpizp(e-` miweqt)

xn`p:` weqta"...Fl dcli `l mxa` zW` ixUe"§¨©¥¤©§¨Ÿ¨§¨

,zepexg`d mipyd xyra cgeina ,oal dxy ly diitivd lr xacp

mdxa`l 'd gihad f`n"lFcB iFbl LUr`e". §¤¤§§¨

xn`p:weqtd jynda"xbd DnWE zixvn dgtW Dle..."§¨¦§¨¦§¦§¨¨¨

azki"yx:·ËÂÓ ¯Ó‡ ,‰¯˘Ï ¢Ú�˘ ÌÈÒ� ‰‡¯˘Î ,‰˙ȉ ‰Ú¯Ù ˙·"

"¯Á‡ ˙È·· ‰¯È·‚ ‡Ï ‰Ê ˙È·· ‰ÁÙ˘ È˙· ‡‰˙˘.

s`y miclil xiaqp'd dyry miqpd z` d`xyk ,ryx did drxty

mdxa` ly mzlecb z` oiade zelrzd ly rbx el did dxy ceakl

.dxye mdxa` ziaa dgtyl xbd eza z` ozp okle ,dxye

epinkg exn`y itke ,dzgty zeidl dgnye dxyn dlrtzd xbd mb

yxcna l"faeh lky::ȇÁÂÈ ¯· ÔÂÚÓ˘ È·¯ ¯Ó‡"[xbd]‰Ú¯Ù Ï˘ Â˙·

˙·Ó ‰¯˘ ˙ÁÙ˘ ˙ÂÈ‰Ï ·ËÂÓ' :‰¯Ó‡ ,‰¯˘ Ï˘ ‰È˘ÚÓ ‰˙‡¯˘ ÔÂÈΠ,‰˙ȉ

"'‰Ú¯Ù.

fh wxtxbd ly daehd zeitke mdxa`l xbd zpizp

64

milindn"‰¯˘ Ï˘ ‰È˘ÚÓ"miqipdn wx dlrtzd `l xbdy rnzyn

.dail aehne dzewcvn ,dlecbd dzeiyi`n s` `l` ,dxyl eyrpy

liaya cg xarn did dxye mdxa` ly mzial drxt zian xarnd

epcnlny itke ,diig lka lecb iepiy dyry xarn ,xbdjepigd xtq

(`lz devn):xb ly exrv lceb lrÈÂÂȈ‰ ÌÚË ÊÓ¯ ·Â˙ΉÂ"[xbd zad` ly]

Ï„‚‰ ¯Úˆ· Â�ÈÂÂÎ� ¯·Î˘ Â�Ï ¯ÈÎʉ .'ÌȯˆÓ ı¯‡· Ì˙Èȉ Ìȯ‚ ÈÎ' :¯Ӈ·

"...‰È¯Î� ı¯‡·Â ÌÈ¯Ê ÌÈ˘�‡ ÍÂ˙· ÂÓˆÚ ˙‡ ‰‡Â¯‰ ˘È‡ ÏÎÏ ˘È˘ ‡Â‰‰.

dzyre ,xbd ly iyewd z` dpiad dxyy epecnl l"f epinkg

exn` jke ,dccerle dwfgl mivn`ndax ziy`xaa(c ,dn):ÂȉÂ"

˙ÂÈ�¯ËÓ[milecb mixy ly miyp]‰˙ȉ ,‰¯˘ Ï˘ ‰ÓÂÏ˘· χ˘Ï ˙‡·

‰·ÂÏÚ ÌÂÏ˘· Âχ˘Â ‡ˆ' :Ì‰Ï ˙¯Ó‡ ‰¯˘[xbd melya]".

dpedk zepzndlryxcnd:"daelr" iepikd z` xiaqnÔÂ˘Ï ‡Â‰Â

ډ ‰·ÂÏÚ‰ ,„·Î"‰�Óȉ ‰·ÂË ‰˙ÂÓÎ ‰¯È·‚ ‡È‰˘ ÚÈ„Â‰Ï ...‰˙Ú„· ‰ÂÂ�.

ceakd lr dxziey ,dxy lr lecb gay micnl ep` yxcnd ixacn

xbd ly daehd dzybxd ornl ,zeaeygd miypdn lawl dleki dzidy

zlrn lceb z` xzei cer mi`ex ep` dpedk zepznd ixacn .dzgty

.dpnn daehk xbd z` daiygd s`y ,dxy

z` ,xbd itlk ixy zebdpzdl jyndk ,miclil `iadl lkep ,mekiql

ixacjepigd xtq(my)mc` lk ly qgid zeidl jixv cvik micnlnd

:xbl l`xyin¯˘‡Ï ‰·ÂË ÏÂÓ‚Ï „ÒÁ˙‰Ï ‰„ÓÁ ˙ÂÓÈÚ� ͯ„ ‡È‰ ‰ÓÎÂ"

‰Ó‡ ÈÙ�Î ˙Á˙ ˙ÂÒÁÏ ‡Â·È ,ÂӇ ÂÈ·‡ ˙È· ˙ÁÙ˘Ó ÏΠÂ˙Ó‡ ÁÈ�‰

"‰˙‡ Â˙·‰‡· ˙¯Á‡.

l` dyi` qgike dzal m` ly qgik dzid xbdl dxy ly dzebdpzd

drxt zian d`ay ,dzgty xbd jepiga zeax driwyd dxy .dzeg`

z` zxiibn dzid dxyy mixne` l"f epinkg .milil`d caer ixvnd

dribd df jepig zeawra ok`e .dzgty itlk oekp i`cea xacde ,miypd

mr xacl s`e mdxa`l `ypidl die`x dzidy cr dlrp dbxcnl xbd

mik`ln(cici edil` axd ly "ze`iap ray" xtqa oiir).

fh wxt xbd ly daehd zeitke mdxa`l xbd zpizp

65

אנו הלימוד, בעקרונות לחומש, בפתיחה שכתבנו כפי

ואמותינו, אבותינו של להערצה הילדים את להביא שואפים

תחילה נרחיב ולכן בדרכיהם, ללכת להביאם כך ומתוך

הנכונה. בדרך לחנכה וברצונה להגר, שרה של הטוב ביחסה

xn`p:a weqta"...zcNn 'd ipxvr `p dPd mxa` l` ixU xn`Ye"©Ÿ¤¨©¤©§¨¦¥¨£¨©¦¦¤¤

,mdxa` l` ceaka zxacn zwcvd dxy cvik miclil d`xp

.miinrt "`p" dlina zynzyne

'd z`n dgbyda dyrp lkdy drciy ,dxy ly dzpen` z` yibcp

.dad`a dzexwr zxifb z` dlaiwe

xn`p:weqtd jynda"...dPOn dpA` ilE` izgtW l` `p `A..."Ÿ¨¤¦§¨¦©¦¨¤¦¤¨

"dpA`".iavnl oewiz ,oiipa il didi - ¦¨¤

,mdxa`l xbd zpizpn zepaidl dxy dayg cvik ,miclid z` l`yp

:zeaeyz izy dprpe

zg`d,da `pwz `le xbd mr dyrzy devnd zekfay dpin`d dxy -

ixacke ,oaa dcwtie xky 'd dl ozii"yx:ÍÂ˙Ï È˙¯ˆ ÒÈ�·˘ ˙ÂÎÊ·"

"È˙È·.

dipydeli`k eidie gex zgp dl enxbi xbd ly dipay dzeeiw dxy -

ixack ,dly mipao"anxd:‰Ï ‰È‰È˘"[ixyl]"‰˙ÁÙ˘ È�·· Á¯ ˙Á�.

ly dpizpd dyrna dxye mdxa` ly mzpeek z` yibcdl ie`x o`k

ezy`k dxy ly dcnrn z` zepyl epeekzd `l mdipy .mdxa`l xbd

,mdxa`l ghaedy rxfd didi dpnny ,mdxa` ly daeygde zixwrd

azky itkeo"anxd:‡Â‰ ‰�·È˘ ÔÂÂÎ˙� ‡Ï"[mdxa`]ÂÚ¯Ê È‰È ,¯‚‰Ó

"...‰�ÓÓ ‰�·˙˘ ‰¯˘ Ôˆ¯ ˙¢ÚÏ Â˙�ÂÂÎ ÏÎ Ï·‡ ,‰�ÓÓ,oaenk dxy oke

siqeny itk ,dfl dpeekzd `lo"anxd:̉¯·‡Ó ‰˘‡ÈÈ˙� ‡Ï ‰¯˘..."

"‰˘È‡ ‡Â‰Â Â˙˘‡ ‡È‰ ÈÎ ,Âψ‡Ó ‰ÓˆÚ ‰˜ÈÁ¯‰ ‡ÏÂ.daeyg ef dybcd

fh wxtxbd ly daehd zeitke mdxa`l xbd zpizp

66

znerl dxy ly iy`xd dcnrn z` miclid ly mytpa qqal zpn lr

.jynda dxy ly diyrn ly xzei dxexa dpad mlv` xevile ,xbd

xn`p:weqtd jynda"ixU lFwl mxa` rnWIe..."©¦§©©§¨§¨¨

ozgzd `l ,mipa dvx ce`ny s` lry ,mdxa` ly ezlecb lr xacp

azky enke ,dxy oevxn `l` xbd mro"anxd:

˙¢¯ ‡Ï· ÔÎ ‰˘Ú ‡Ï ,ÌÈ�·Ï „‡Ó ‰Â‡˙Ó Ì¯·‡˘ ÈÙ ÏÚ Û‡"

"ȯ˘.

xikd `edy oeik dxy lewl rny mdxa`y xn`pe o`k siqep

oeekl dkef okle ,miny myl dzpeek i`cey rcie ,dzwcve dzelcba

azky itke ,'d oevxl dizeaygnai"yx:˘„˜‰ Á¯ ÏÂ˜Ï Y ‰¯˘ ϘÏ"

"‰·˘.(ai ,`k ziy`xa i"yx mb d`xe)

xn`p:b weqta...DzgtW zixvOd xbd z` mxa` zW` ixU gTYe"©¦©¨©¥¤©§¨¤¨¨©¦§¦¦§¨¨"dX`l Fl DWi` mxa`l Dz` oYYe©¦¥Ÿ¨§©§¨¦¨§¦¨

ux`n d`ay s` lr ,xbd z` zgwl mikqd mdxa`y ,miclil xn`p

dilbxd lk z` dafr `idy iptn ,milil` zcear ly ziane mixvn

epinkg ixacn dlery itk ,'d z`xie dwicv zeidl dzlrzde mincewd

l"fepcnli yxcna.(my oiir)

xn`p:weqtd jynda...""dX`l Fl DWi` mxa`l Dz` oYYe©¦¥Ÿ¨§©§¨¦¨§¦¨

dpken dzidy ,epn` dxy ly dzewcv z` miclid ipfe`a yibcp

l"f epinkg exn`y itke ,dlra mdxa`l xbd z` zzllecbd yxcna:

"ÌÈÓ˘ Ì˘Ï ‰�ÂÂÎ˙� ‡Ï‡ ‰˙ÁÙ˘· ‰‡�˜ ‡Ï˘ ‰¯˘ Â�Ó‡ ÁÎ ÍÚȄ‰Ï".

xn`p:c weqtaDYxaB lwYe dzxd iM `xYe xdYe xbd l` `aIe"©¨Ÿ¤¨¨©©©©¥¤¦¨¨¨©¥©§¦§¨"dipirA§¥¤¨

iehiad zernyn"dipirA DYxaB lwYe"xbd .dxya dlflf xbdy `id ©¥©§¦§¨§¥¤¨,dilr dlihdy zeceard z` dzyr `le dxy lewa renyl dzvx `l

fh wxt xbd ly daehd zeitke mdxa`l xbd zpizp

67

azky itkew"cxd:"‰Âˆ˙ ¯˘‡Ï ‰˙¯È·‚ ȯ˘ ˙ˆÓÏ ˙˘˘ÂÁ ‰˙ȉ ‡ÏÂ".

dxy .daeh zietk dzidy ,xbd lr zawep zxewia rinyp o`k

,'d z`xie dnkg ,aehe cqg ,dlnge dad` daxd jk lk xbdl dwiprd

.da drbt s`e ,dlenbk dl xifgdl drci `l xbd df lk mre

ribpe ,dxyl qgia bedpl xbd dzid dkixv cvik ,miclid z` l`yp

jk lr cgeinae dl dwiprdy dn lk lr dl zecedl dkixv dzidy jkl

dilr did .dy`l mdxa`l dze` dpzpe zegtyd lkn da dxgay

oziy 'dl lltzdl s`e ,dpnn dywiay dn lk z` al utga zeyrl

.oa dxyl

,dxy z` silgdl ± ztqep dpeek dzid xbdly xnele siqedl ozip

azky itke ,dizgz dxiabl zeyridleipewfgd(g weqt lr):˙ÁÙ˘ ¯‚‰"

"‰ÁÙ˘ ˙‡ ÔÈÈ„Ú ÈÎ ,‰˙¯È·‚ ˙ÂÈ‰Ï ‰¯Â·Ò ˙‡˘Î ‡Ï Y ȯ˘`ly epiidc .

oeiqip mb m` ik ,dxy itlk xbd ly dzebdpzda dzid daeh zeitk wx

dxiab zeidle dtilgdl oevxe dxy ly dcnrna dxeng dribt rebtl

!dnewna

xn`p:d weqtaizgtW iYzp ikp` Lilr iqng mxa` l` ixU xn`Ye"©Ÿ¤¨©¤©§¨£¨¦¨¤¨Ÿ¦¨©¦¦§¨¦"LipiaE ipiA 'd hRWi dipirA lw`e dzxd iM `xYe LwigA§¥¤©¥¤¦¨¨¨¨¥©§¥¤¨¦§Ÿ¥¦¥¤

milind z`"Lilr iqng"xiaqpqelwpe`k:"ÍÏÚ ÈÏ ÔÈ„"yi xnelk , £¨¦¨¤.jitlk dprhe oic il

ick ,el dxn`l jixv edrx cbpk dprh el yiy mc`y ,miclil xn`p

dxeva ezprh z` xnel xdfdl mb eilr .qrk eaila x`yi `ly

`edy yxetna mdxa`l dxn` `ly dxyn cnlp df xac .zcaekn

il oic ,"jilr iqng" zepicra el dfnx `l` ,my` `ed dnae my`

.jilr

zfnexe ,xbd ly zililyd dzebdpzd z` dxy zpiivn dixaca

.zeyrl eilr did dn oiaiy mdxa`l

dzxin`a"LipiaE ipiA 'd hRWi"jkl dxy zfnexzrcei `idy ¦§Ÿ¥¦¥¤

fh wxtxbd ly daehd zeitke mdxa`l xbd zpizp

68

in htyn dyri 'dy zxne` `id ok lre ,daeh dpeek dzid mdxa`ly

wcev mdipyn(yxit jky g"x oiir).

ly dzebdpzd lr lecb xrv jezn exn`p dxy ixacy ,oiivpe siqep

.dl dzyry zeaehd lk xg` xbd

`idy ayge ,dyiial `l ick xbd z` gikedl dvx `l mdxa`

.zwcv dzidy oeeik dnvra hxgzz

xn`p:e weqtaaFHd Dl iUr KciA KzgtW dPd ixU l` mxa` xn`Ie"©Ÿ¤©§¨¤¨©¦¥¦§¨¥§¨¥£¦¨©"...KipirA§¥¨¦

dxrv z` d`xyk ezy` dxyl db`c jezn mdxa` xn` el` mixac

daeh zeitk ly ef jxca jiyndl `l xbd z` jpgz dxyy oevx jezne

dribte 'd z`xie zwcv dxyy rci ik ,'d ceakl db`c jezn oke

.miny ceaka dribt `id dceakaaeh xzei gilvz dxyy ayg mdxa`

ixack ,ahenl daiydle dgikedl epnnw"cxd:Í„È· Í˙ÁÙ˘ ...¯Ó‡ÈÂ"

ÂÓÎ È�ÓÓ Ï·˜˙ ‡Ï ...‰ÏÈÁ˙·Î ‡È‰ Í˙ÁÙ˘ ,ȘÈÁ· ‰·Î˘˘ ÈÙ ÏÚ Û‡ Y

"Ȅ·ΠÍÏ ÏÁÂÓ È��‰Â ,ÍÓÓ Ï·˜˙˘.

dze` `iadl did jixv xbd ly dee`bd zcin z` owzl icka

itke ,zecard ici lr dxwiy xac ,zexn zlawl ,dipyd zeipeviwl

azkyl`paxa`:ÂÁȯΉ Â˙Âˉ· ‡Â‰ ,‰˙ÂÁÙ ‰„ÈÓ· Ú·ËÂÓ‰ Ô˜È˙˘"

"„‚�Ó‰ „ˆÏ.

.ipyd ipeviwd cvd itl bedpl jixv drx dcin owzl ick xnelk

xn`p:weqtd jynda"...ixU dPrYe..."©§©¤¨¨©

,miyxtndne l"f epinkg ixacn ,miweqtdn epcenill jyndk

didy dnn jetd ,xbd dzgtya dax zexidfe lecb ceak dbdp dxyy

.zekf skl zwcvd dxy ly diyrn z` oecp ,orpk inr lv` laewn

:xn`py itk ,xag lr zekf cnll epieehvp m`"Lzinr hRWY wcvA"§¤¤¦§Ÿ£¦¤(eh ,hi `xwie),,mdxa` zy` z` oecl epilry ,dnke dnk zg` lr

oky ,mdxa` ly wlg zaygp dxy .zekf skl ,miwpra lecbd mc`d

fh wxt dil` j`lnd zelbzde xbd zgixa

69

itke ,day ycewd gexae dzewcva ziwpr dzid `id ,etebk ezy`

`iapd xne`ydiryi(a ,`p):dxU l`e mkia` mdxa` l` EhiAd"©¦¤©§¨¨£¦¤§¤¨¨iM ,mkllFgY"...eiz`xw cg`. §¤§¤¦¤¨§¨¦

`l` ,dlilg da mwpzdl ick `l ,xbd z` dzpir dxyy xiaqp ok lr

azky itke ,daehd jxcd l` daiydle dkpgl dpeek jeznl`paxa`d

(my):‰˙‡ ‰˙�ÈÚ ,Ú¯ ͯ„ Ô‡‚·Â ‰Â‡‚· ¯‚‰ ˙‡ ‰˙‡¯ ¯˘‡Î ,‰¯˘ ÔÎÂ"

È„Î ,·ÂË ˙ÈÏÎ˙Ï ‰Ê ÏΠ,‰ÏÈ‚¯ ‰˙ȉ˘ ‰ÓÓ ¯˙ÂÈ ,È˘Â˜· ‰· ‰„·Ú˙˘�Â

ÚˆÈÓ‰ χ ‰·È˘‰Ï[zrvennd zebdpzdl]".

dlilgy yibcpe ,iepird zernyn lr miclid mr xacp okn xg`l

`id iepird zernyn .dzgty l` xfk`zdl ald zaehe zwcvd dxyl

exn`y itke ,dk cr dlibx dzidy dnn xzei zeyw zecear dl dpzpy

minkgdax ziy`xaa(e ,dn):˙ÂÈ„�Ù ÌÈÈÏ„"[ilk beq]‰Ï ‰ÎÈω

"ıÁ¯ÓÏzecear dl dpzp `l` ,xbd z` zifit dxriv `l dxy xnelk ,

ezy` dx`yp dxy ,mdxa`l di`eyip zexnly oiadl dze` e`iaiy

ixaca epi`xy itk ,zixwrde daeygdo"anxd.lirl

dil` j`lnd zelbzde xbd zgixa(ci-e miweqt)

xn`pjynda:e weqt"dipRn gxaYe..."©¦§©¦¨¤¨

z` dad`a lawl dkixv dzid xy` ,xbd ly dzebdpzd z` xwap

dgxa z`f mewnae ,dzebdpzd lr hxgzdle dxy ly dizecear

my azky itke ,xacnll`paxa`d:¯ÒÂÓ ˙Ú¯ÂÙÎ ‡È‰Â"lrn dxiqn]

[dgkez dnvr"¯·„Ó‰ ͯ„ ‰È�ÙÓ ‰Á¯· ,.

xn`p:h-f miweqtai` ixU zgtW xbd xn`Ie ...'d K`ln D`vnIe"©¦§¨¨©§©©Ÿ©¨¨¦§©¨©¥"dici zgY iPrzde KYxaB l` iaEW 'd K`ln Dl xn`Ie ...z`a dGn¦¤¨©Ÿ¤¨©§©¦¤§¦§¥§¦§©¦©©¨¤¨

dzgty xbd itlk dxy ly dzebdpzdy micnl ep` j`lnd ixacn

z` lawle dxy l` aeyl dilr deevn 'd j`ln ixdy ,zwcev dzid

fh wxtl`rnyi zclede xbd zxfg

70

z` dad`a lawl jiilr ,daeh dzpeekedxy dzyr dti :xne`k ,iepird

ixacke !dzexna"ivpd:¯·„ Ôˆ¯· ˙Ï·˜Ó‰ ‰ÁÙ˘Î ‰�ÓÓ Ï·ÒÏ ‰ˆ¯˙˘"

"‡È‰ ‰ÙÒÎ ÔÈ�˜ ÈÎ ,˙¯·‚‰.

xn`p:`i weqtaFnW z`xwe oA Yclie dxd KPd 'd K`ln Dl xn`Ie"©Ÿ¤¨©§¦¨¨¨§Ÿ©§§¥§¨¨§"Kipr l` 'd rnW iM l`rnWi¦§¨¥¦¨©¤¨§¥

azka"ivpd:"Í˙¯ˆ Ú„È ¯˘‡· ,ÍÈ�Ú Û¯Ȉ· ,Í˙ÏÈÙ˙ '‰ ÚÓ˘".

.dxva dzidy iptn xbd ly dzlitz z` laiw 'd xnelk

mgxn 'd ,xacnl dgxayk ie`xk dbdpzd `l xbdy s` lry ,xiaqp

d`ae dpeeka dlitz `id m` ezlitz z` lawne exrv zrya mc`d lr

.ald wnern

xn`p:bi weqtadxn` iM i`x l` dY` dil` xaCd 'd mW `xwYe"©¦§¨¥©Ÿ¥¥¤¨©¨¥¢¦¦¨§¨"i`x ixg` izi`x mld mbd£©£Ÿ¨¦¦©£¥Ÿ¦

"mld".o`k - £Ÿ

azki"yx:È˙ȇ¯ ˙¯·„Ó· ÌÂω Û‡˘ È˙Èȉ ‰¯Â·Ò ÈΠ.‰ÓÈ˙ Ô¢Ï"

‰ÏÈ‚¯ È˙Èȉ Ì˘˘ ,̉¯·‡ Ï˘ Â˙È·· Ì˙‡ ȇ¯ ȯÁ‡ ,ÌÂ˜Ó Ï˘ ÂÁÂÏ˘

"...ÌÈ·ÏÓ ˙‡¯Ï.

eid mik`lny ,mdxa` ly ezlecb z` yibcpe ,i"yx ixac z` `iap

enk .dnr xaicy j`lndn xbd dldap `l ok lre ,ezial `eal milibx

xikfp .'d j`ln z` renyl dzkfy xbd ly dzlrn lr xacp ok

.dpikyd itpk zgz dze` daxiwy dxy zekfa xbd dribd ef dlrnly

l`rnyi zclede xbd zxfg(fh-eh miweqt)

xn`p:eh weqta"l`rnWi xbd dcli xW` FpA mW mxa` `xwIe..."©¦§¨©§¨¤§£¤¨§¨¨¨¦§¨¥

gex eilr dzxyy mdxa` ly ezlecb z` miclil rinyp df weqta

epa my z` `exwl rcie ycewdi""l`rnWazky itk ,i"yxmya ¦§¨¥

fh wxt l`rnyi zclede xbd zxfg

71

:l"f epinkgÂÓ˘ ˙‡¯˜Â' ¯Ó‡˘ ͇ÏÓ‰ ȯ·„ ̯·‡ ÚÓ˘ ‡Ï˘ ÈÙ ÏÚ Û‡"

χÚÓ˘È Â‡¯˜Â ÂÈÏÚ ˘„˜‰ Á¯ ‰˙¯˘ ,'χÚÓ˘È".

72

fh wxtn milerd mixqnd

:xbd ly daehd zeitke mdxa`l xbd zpizp

.1˘ Ì„ÓÚÓ‰¯˘Â ̉¯·‡ Ï.לשרה לשפחה בתו הגר את נתן פרעה -

.2¯‚‰ Ï˘ ‰˙˜„ˆ.שרה של הטובים ממעשיה התפעלה -

.3‰¯˘ Ï˘ ‰·ÈÏ ·ÂË בשלום ישאלו אצלה שביקרו שהשרות דאגה -

הגר.

.4‰¯˘ Ï˘ ‰˙Â$˙ÂÂ$Ú.ממנה לטובה הגר את החשיבה -

.5Ï˘ '‰ ˙‡¯È‰¯˘ זאת וקיבלה מלדת אותה עצר שה' ידעה -

באהבה.

.6‰¯˘ ˙‡ „·ÈΠ̉¯·‡.הגר את ולקח שרה בקול שמע אברהם -

.7¯‚‰Ï ‰¯˘ ˙·‰‡-

לאישה. לאברהם הגר את נתנה שרה א.

(לשרה) לה יחשב הגר שתלד שהבן אמרה שרה ב.

כבנה.

.8‰¯˘ Ï˘ ‰˙˜„ˆ לאברהם אותה נתנה כאשר בשפחתה קנאה לא -

לאישה.

.9·Âˉ ˙¯Î‰.שרה כלפי טובה כפוית שהיתה הגר על מהביקורת -

.10̉¯·‡ ˙‡ ‰„·ÈÎ בדבר ˘¯‰ אברהם את האשימה לא -

כלפיו. טענה לה שיש לו רמזה אלא הגר, של התנהגותה

.11‰¯˘ Ï˘ ˜„ˆ‰ כדי ‡‰·˙ קשות, עבודות הגר על הטילה שרה -

הענוה. ולמידת הטוב להכרת להביאה

.12‰¯˘Ï ̉¯·‡ Ï˘ Â˙‚‡„ Â˙·‰‡ לה ומסר לשרה שמע אברהם -

כשפחה. לה שתשמש הגר את

.13‰·‰‡· ‰ÁÎÂ˙ ˙Ï·˜ ולא למדבר שברחה הגר, על מהביקורת -

שרה. של תוכחתה את קיבלה

fh wxtn milerd mixqnd

73

:dil` j`lnd ixace xbd zgixa

.1'‰ È„È· ‰¯˘ Ï˘ ‰È˘ÚÓ לשוב ‰ˆ„˜˙ להגר אמר ה' מלאך -

שרה. אצל להתענות

.2¯ÚˈӉ ÏÚ '‰ ÈÓÁ¯ וקיב הגר של צערה את ראה ה' את - ל

תפילתה.

.3¯‚‰ Ï˘ ‰˙Ï„‚.עמה דיבר ה' מלאך -

.4‰¯˘ Ï˘ ‰˙Ï„‚ אותה שלימדה ידי על זו למעלה הגר את הביאה -

ה'. יראת

:l`rnyi zclede xbd zxfg

̉¯·‡ Ï˘ Â˙ÏÚÓ בשם לבנו לקרוא וידע הקודש לרוח זכה -

להגר. המלאך שאמר

74

fi wxt

:miixwir mi`yep drax` epwxta

.1̉¯·‡ Ï˘ ÂÓ˘ ÈÂ$È˘Â Ì‰¯·‡Ï '‰ ÔÈ· ˙ȯ·‰

.2‰ÏÈÓ‰ ˙ȯ· ÏÚ ÈÂÂȈ‰

.3˜ÁˆÈ ˙„ω ÏÚ ‰¯Â˘·‰Â ‰Ó˘ ÈÂ$È˘ ,‰¯˘Ï ‰Î¯·‰

.4‰ÏÈÓ‰ ˙ȯ· ˙‡ ÌÈÈ˜Ó Ì‰¯·‡

dgizt

elek hrnk wqer epwxt(fk-bk miweqte gi-fi miweqt hrnl)'d ixaca

dzr cr eplbxzdy itk ,"dlilr" e` xetiq el` mixaca oi`e ,mdxa`l

.dyxtd zligzn

iptn ,df wxt cenila miieqn yyge iyew yegl milelr ,mixend ,ep`

zegt lekiak cenila eybti zrke ,ixetiq cenill elbxzd miclidy

`ed dxezd cenil lk ceqiy epinvrl xikfdl zepncfd idef .'oiiprn'

xzei epytp z` mnexne diignd `ed envr 'd xace ,'d xac mr dyibt

.dlilr e` xetiq lkn

ixac z` cenll dkfp df wxtay miclil xn`pe micwp wxtd gzta

mre mdxa`l 'd gihany zelecbd zeghadd mr ybtp ,mdxa`l 'd

.mler zexecl erxfe mdxa` mr zxek 'dy d`ltend zixad

r mdxa`l 'd ricen epwxtaoke ,mrxfae ezy` dxya ,ea dxigad l

yxity itk ,l`xyi ux`a dxigad lri"yx(a weqta):- È˙ȯ· ‰�˙‡Â"

"...ı¯‡‰ ˙ȯ·Â ‰·‰‡ Ï˘ ˙ȯ·.

fi wxt mdxa` ly eny iepiye mdxa`l 'd oia zixad

75

:zelecb zeghad mdxa`l 'd gihad dzr cr"Ur`eLlFcB iFbl" §¤¤§§¨(a ,ai ziy`xa),"z`Gd ux`d z` oY` Lrxfl"(f ,ai ziy`xa),"lM z` iM §©§£¤¥¤¨¨¤©Ÿ¦¤¨

mlFr cr LrxflE dPpY` Ll d`x dY` xW` ux`d"(eh ,bi ziy`xa),elit`e ¨¨¤£¤©¨Ÿ¤§¤§¤¨§©§£©¨jk lr zixa enr zxk(gi ,eh ziy`xa).

el zeidl ea xgea `edy mdxa`l 'd riced `l oiicr dzr cry `l`

.epwxta ifkxnd yecigd edfe ,mler zexecl miwl`l erxfle

miclid z`e epze` micnlne ,mignyne minnexn ,miign el` mixac

.'dl mrl zeidl eipak eply zekfd lre mdxa`l 'd zad` lceb lr

mdxa`l 'd oia zixadmdxa` ly eny iepiye(g-` miweqt)

xn`p:` weqta"...iCW l` ip` eil` xn`Ie mxa` l` 'd `xIe..."©¥¨¤©§¨©Ÿ¤¥¨£¦¥©©

:eny z` mdxa`l ricen 'd dpey`xl o`ky ,miclil oiivp"iCW l`", ¥©©mnr qpkp `l j` ,mdxa` mr 'd ly cgein xeaic edfy cnlnd xac

.df my xaqdl

xn`p:weqtd jynda"...iptl KNdzd..."¦§©¥§¨©

ixac z` `iapi"yx:qelwpe` mebxz it lr˜·„‰ - ÈÓ„˜ ÁÏÙ"

"È˙„·ڷixac z` oke ,o"anxd:‡¯ÈÏ ...Í˙‡ ‰¯Â‡ ¯˘‡ ͯ„· ˙ÎÏÏ"

"‰ÂÂˆÈ˘ ‰Ó ˙¢ÚÏ „·Ï Â�ÓÓ.

?cvike .eze` cearle epnn `xil eyexit ,''d iptl jldzdl' xnelk

.eizeevn ziiyr jxc

xn`p:weqtd jynda"minz dide..."¤§¥¨¦

azki"yx:"È˙Â�ÂÈÒ� Ïη ÌÏ˘ ‰È‰ ,ÈÂÂȈ ¯Á‡ ÈÂÂȈ ‰Ê Û‡".

`xfr oa`de:azk‰ÏÈÓ‰ ‰ÓÏ Ï‡˘˙ ‡Ï˘"zixa zeevn mrh dn]

[jynday ,dlin".

fi wxtmdxa` ly eny iepiye mdxa`l 'd oia zixad

76

o"anxde:eixac lr siqedÌÚËÎ ‡Â‰Â"[mildza weqtd xack]ȉÈ'

"'˘Â·‡ ‡Ï ÔÚÓÏ ÍȘÁ· ÌÈÓ˙ È·Ï.

ipya ,''d mr minz zeidl' iehiad z` miclil xiaqp mdixac xe`l

:mipaen

- cg`d.xzeia miywd mixacd z` elit` ,'d deevi xy` lk zeyrl

- ipyd.onrh z` mipian eppi` m` elit` ,'d zeevn z` miiwl

לכן אדם, כל של ה' בעבודת ומרכזיים חשובים אלו רעיונות

הבנתם. יכולת כפי לילדים אותם ונבאר נרחיב

xn`p:a weqta"c`n c`nA LzF` dAx`e LpiaE ipiA izixa dpY`e"§¤§¨§¦¦¥¦¥¤§©§¤§¦§Ÿ§Ÿ

zixal 'd oeekzn mdxa` mr 'd ly zixad zzixkay ,i"yxk xiaqp

ial epia dad`dzixal `le ,erxfle el ux`d zpizp zixale mdxa` o

.jynda dritend dlind

xn`p:c weqta"miFB oFnd a`l ziide KY` izixa dPd ip`"£¦¦¥§¦¦¦¨§¨¦¨§©£¦

dlind z` yxtp"a`":mipaen ipya ¨- cg`dmiax minr mdxa`n e`viy ,eheytk.mrdy miclil yibcp

,awrine wgvin `viy erxf `ed mdxa`n `veid aeygde ixwird

,miwl`l mdl didi `ede mrl el didi mrxfy ,zixa 'd zxk mzi`y

mdxa` ipa x`yne l`rnyin mb mewn lkn j`zyxt seqa miritend)

(dxy iig.miax minr e`vi

- ipydcearl miiebd z` jixcdle cnll `ed mdxa` ly eciwtz

azky itke ,'d z`a"ivpd:ÏÎ ÂÈ‰È˘ ,˙ÈÏÎ˙‰Â Ôˆ¯‰ ‰È‰ ‰Ê Ï·‡..."

˘Â„˜‰ ¯È‰Ê‰ ‰Ê ¯·„Ï .ÛÈÏÁÈ ÏÈÏÎ ÌÈÏÈχ‰Â ,'‰ ˙‡ ÌÈÚ„ÂÈ ÌÏÂÚ‰ ˙ÂÓ‡

,ÌÈÈ‚ ÔÂÓ‰ ·‡Ï ˙ÂÈ‰Ï Â˙Ú„ ÚȘ˘‰Ï Â�ˆ¯ ‰È‰È˘ ̯·‡ ˙‡ ‡Â‰ ͯ·

ÏÚ Â�· ˙‡ „ÈÓÚÓ‰ ·‡Î ,'ÌÈÈ‚ ÔÂÓ‰ ·‡' ‡¯˜� ‰È‰È ‰Ê·Â ,'‰ ˙‡ ̯ÈΉÏ

"‰¯˘È ˙Ú„.

fi wxt mdxa` ly eny iepiye mdxa`l 'd oia zixad

77

xn`p:d weqtaiM mdxa` LnW dide mxa` LnW z` cFr `xTi `le"§Ÿ¦¨¥¤¦§©§¨§¨¨¦¨©§¨¨¦"LiYzp miFB oFnd a ©̀£¦§©¦

`xnbazekxa zkqna(`"r bi):xn`p‰ÏÈÁ˙· ,̉¯·‡ ‡Â‰ ̯·‡"

"ÂÏÂÎ ÌÏÂÚ‰ ÏÎÏ ·‡ ‰˘Ú� ÛÂÒ·Ï ̯‡Ï ·‡ ‰˘Ú�.

jk jezne ,mx` iyp`l wx zekiiye zeixg` mdxa`l dzid dligza

mlerd lka 'd zrc cnlne dpen`d mqxtnl 'd ecrii.

jyna dxye mdxa` ly mlret z` yibcpe xefgp ef zepncfda

.'d jxc z` miiebd lk cenilae 'd mya d`ixwa mipy zexyrmdxa`

mdxa` z` epin ux`d iayeiy cr ,mdiyrna egilvd jk lk dxye

mdilr [lyen] oivw zeidl(fi ,ci ziy`xa i"yx)'miwl` `iyp' ede`xwe

.elrt lkl ceake dkxrd jezn

xn`pta:e weq"...miFbl LiYzpE c`n c`nA Lz` izxtde"§¦§¥¦Ÿ§¦§Ÿ§Ÿ§©¦§¦

milind z`"miFbl LiYzpE"it lr xiaqpo"anxddlinay yxity , §©¦§¦.l`xyi ihayl dpeekd 'miieb'

xn`p:weqtd jynda"E`vi LOn miklnE..."§¨¦¦§¥¥

zixa dlecb dnk cr mdxa`l ze`xdl 'd oeekzn el` mixaca

.mikln erxfn `iveiy cr eil` ezad`

jka cgein dn ok m` ,mikln mpyi mr lkl :miclid z` l`yp

?mikln e`vi mdxa`ny

,miaeyge milecb mikln e`vi eivlgny mdxa`l gihan 'dy ,dprp

mbxzy itke ,mixg`d minrd s` mze` ecakiyqelwpe`:ÔÈÎÏÓÂ"

"‡ÈÓÓÚ· ÔÈËÈÏ˘„.dnlye ceck ,minra mihleyd mikln ,

xn`p:f weqtamzxcl Lixg` Lrxf oiaE LpiaE ipiA izixA z` iznwde"©£¦Ÿ¦¤§¦¦¥¦¥¤¥©§£©£¤§ŸŸ¨"Lixg` LrxflE miwl`l Ll zFidl mlFr zixal¦§¦¨¦§§¥Ÿ¦§©§£©£¤

fi wxtmdxa` ly eny iepiye mdxa`l 'd oia zixad

78

ובפרשה בפרקנו המרכזיים מהפסוקים אחד הוא זה פסוק

כולה.

לאברהם ה' שנתן ההבטחות על למדנו הפרשה לאורך

את לזרעו לתת גדול, גוי לעשותו לאברהם הבטיח ה' אבינו:

עמו כרת השמים, רוחות לכל רחבים גבולות לו ולתת הארץ,

שלנו בפסוק ולבסוף, הארץ, ירושת על אש בלפיד ברית

שה' והברית ובזרעו, באברהם שהבחירה לאברהם ה' מודיע

עולם. לדורות תהיה עמם כורת

ידי על הן שבו, החידוש הדגשת ידי על הן זה, פסוק נדגיש

על ושמחה גאוה של תחושה לילדים ניתן וחזרה. שינון

ואחד אחד בכל בחירה בעצם שהיא באברהם ה' בחירת

מאיתנו.

xn`p:g weqtaux` lM z` Lixbn ux` z` Lixg` LrxflE Ll iYzpe"§¨©¦§§©§£©£¤¥¤¤§ª¤¥¨¤¤"miwl`l mdl iziide mlFr zGg`l orpM§©©©£ª©¨§¨¦¦¨¤¥Ÿ¦

.'d mr zeidl erxfe mdxa` zxigal ,mcewd oiiprl jiiy df weqt mb

ixacke ,orpk ux`a `weec `id ef zixa zeniiwzd lky ,'d siqen o`k

i"yx:‰Ó„ ı¯‡Ï ıÂÁ· ¯„‰ Ï·‡ ,ÌÈ˜Ï‡Ï ÌÎÏ ‰È‰‡ Ì˘Â - ÌÏÂÚ ˙ÊÂÁ‡Ï"

"‰˜Âχ ÂÏ Ôȇ˘ ÈÓÎ.

wxe ,l`xyi ipa z` jxai 'd l`xyi ux`a `weecy ,miclil xiaqp

`le ,dizeevn lk z` miiwle ie`xk dxez cenll l`xyi ipa elkei da

.ux`l uega

- dizeleab lkl ,zenlya ux`d z` gihan 'dy yibcp df weqta

"ÔÚ�Î ı¯‡ ÏÎ ˙‡"`id ef dghadye ,"ÌÏÂÚ ˙ÊÂÁ‡Ï"dpzyz `l xnelk ,

.mlerl

fi wxt dlind zixa lr ieeivd

79

'dl zcgeind ,dyecw ux` `id l`xyi ux`y miclil xn`pe aigxp

azky itke ,epl dpzpe ,cgeind enra ± epa xga ok lre ,jxazio"anxd

(dk ,gi `xwie):...ÂÓ˘Ï ˙„ÁÂÈÓ '‰ ˙ÏÁ� ‡È‰ ,·Â˘È‰ ˙ÂÚˆÓ‡ ,χ¯˘È ı¯‡"

"ÂÈ·‰Â‡ Ú¯Ê ,ÂÓ˘ „ÁÈÈÓ‰ ÂÓÚÏ ‰˙‡ ÂÏÈÁ�‰·.ux`a `weecy xn`pe siqep

ixacke ,zecgeind eizelebq z` zelbl l`xyi mr leki l`xyiixfekd

(fh ,a):˜·„È‰Ï ÏÂÎÈ Ï‡¯˘È ÌÚ ,˙ˆ¯‡‰ ÏÎ ¯‡˘Ó ‰„ÁÈÈ˙� χ¯˘È ı¯‡"

"˙‡Ê‰ ı¯‡· ˜¯ ȉÂχ‰ ÔÈÈ�Ú·.ilecbn - l`xyi ewwezyd zexecd lka

s`e ,dznc` z` wyple ux`l zelrl - mrd iheyt cre dne`d iwicve

.da xawidl zekfl zegtd lkl ee`zd ,xacd mdn rpnp m`

האהבה את הילדים אצל לעורר נשתדל זה פסוק בלימוד

תמיד. בה להישאר והרצון הארץ אל

dlind zixa lr ieeivd(ci-h miweqt)

xn`p:h weqta"...xnWz izixA z` dY`e mdxa` l` miwl` xn`Ie"©Ÿ¤¡Ÿ¦¤©§¨¨§©¨¤§¦¦¦§Ÿ

azki"yx:"Â,'Í˙‡ È˙ȯ· ‰�‰ È�‡' .Ô¢‡¯ ÔÈ�Ú ÏÚ ÛÈÒÂÓ ÂÊ ' - ‰˙‡

ÏÂÓ‰ ...Â¯Ó˘˙ ¯˘‡ È˙ȯ· ˙‡Ê' ?Â˙¯ÈÓ˘ ȉÓ ,Â¯Ó˘Ï ¯È‰Ê ‰È‰ ‰˙‡Â

"'¯ÎÊ ÏÎ ÌÎÏ.

zixa zxek `edy mdxa`l 'd ricen wxtd zligzay miclil xiaqp

lr mdxa` z` 'd deevn ipyd ewlgae ,mler cr erxf mre enr dad`

azk jke .dlin zixa zeevn miiwl eilr - zixad zxinya ewlglra

mihewild("mipipt ax" ynega):

Ô˙Á‰˘ ÂÓÎ ,̉È�È·˘ Ìȇ�˙‰ ÂÏ ¯Ó‡ ,‰Ê ÏÎ ¯Á‡ ,‰˙ÚÂ"

ÔÎ ÂÓÎ ,Ô˙Á‰ χ ‰ÓˆÚ ˙·ÈÈÁ˙Ó ‡È‰Â ‰ÏΉ χ ÂÓˆÚ ·ÈÈÁ˙Ó

È�‡˘ Ìȇ�˙‰ ‰�‰ ¯ÓÂÏÎ ,'Í˙‡ È˙ȯ· ‰�‰ È�‡' :̉¯·‡Ï '‰ ¯Ó‡

fi wxtwgvi zcled lr dxeyade dny iepiy ,dxyl dkxad

80

¯Á‡ ...È˙ÂÓȘ‰Â ...È˙ȯى ...'ÌÈÈ‚ ÔÂÓ‰ ·‡Ï ˙ÈȉÂ' ,ÍÏ ·ÈÈÁ˙Ó

‡Â‰ ·ÈÈÁ˙È ‰Ó ¯Ó‡ ÍÎ[mdxa`]È˙ȯ· ˙‡ ‰˙‡Â' ¯Ó‡ ÔÎÏ ,

"...'È˙ȯ· ˙‡Ê' ,‰˙‡ ·ÈÈÁ˙˙˘ Ìȇ�˙‰ Âχ :¯Ó‡ ÂÏȇΠ,'¯Ó˘˙.

xn`p:`i weqtaipiA zixA zF`l dide mkzlxr xUA z` mYlnpE"§©§¤¥§©¨§©§¤§¨¨§§¦¥¦"mkipiaE¥¥¤

azkepxetqd:Ì˙ÂÁÎ Â˙Âȉ· ,ÂÈί„· ˙ÎÏÏ È„ÈÓ˙ Ô¯ÎÊ - ˙ȯ· ˙‡Ï"

„·Ú· Ô„‡‰".

לנו תהיה המילה שברית לילדים, נאמר הספורנו דברי לאור

נלך זה זיכרון ידי ועל עבדיו, ואנחנו אלקינו הוא שה' לסימן

אנו זה שרעיון לילדים נזכיר למצוותיו. ונשמע בדרכיו תמיד

השניה בברכה גם בריתך אומרים "ועל המזון: בברכת

בבשרנו". שחתמת

wgvi zcled lr dxeyade dny iepiy ,dxyl dkxad(ak-eh miweqt)

xn`p:eh weqtaz` `xwz `l LYW` ixU mdxa` l` miwl` xn`Ie"©Ÿ¤¡Ÿ¦¤©§¨¨¨©¦§§Ÿ¦§¨¤"DnW dxU iM ixU DnW§¨¨¨¦¨¨§¨

`xnbd jyndazekxa zkqna(`"r bi):xn`p ,'d weqta epxkfdy ,

ÏÎÏ ‰¯˘ ˙È˘Ú� ÛÂÒ·Ï ‰˙ÓÂ‡Ï È¯˘ ˙È˘Ú� ‰ÏÈÁ˙· ,‰¯˘ ‡È‰ ȯ˘"

"ÂÏÂÎ ÌÏÂÚ‰.

iptn ,"miieb oend a`" `xwp mdxa`y ,'d weqta epxaqdy itk

olek miypd z` cnlz dxyy ,o`k xn`p ok ,'d zrc miiebd z` cnliy

.'d zrc

xn`p:fi-fh miweqtalRIe ...oA Ll dPOn iYzp mbe Dz` iYkxaE"¥©§¦Ÿ¨§©¨©¦¦¤¨§¥©¦Ÿ"...clEi dpW d`n oaNd FAlA xn`Ie wgvIe eipR lr mdxa ©̀§¨¨©¨¨©¦§¨©Ÿ¤§¦©§¤¥¨¨¨¦¨¥

fi wxt wgvi zcled lr dxeyade dny iepiy ,dxyl dkxad

81

ixac z` `iapi"yxdlind lr"wgvIe":azkyÒÂϘ�‡ Ì‚¯È˙ ‰Ê" ©¦§¨"...ÁӢ ÔÈÓ‡‰ ̉¯·‡˘ ˙„ÓÏ ...‰ÁÓ˘ ÔÂ˘Ï ,'È„ÁÂ'.xn`p dpey`xl o`k

,zeax mipy etiv el ,elltzd eil` ,oa cleei dxyne epnny mdxa`l

lr ltp mdxa` okl .ok zpn lr did mdxa`l xbd zpizp dyrn lke

.gnye eipt

xn`p:hi weqtaz`xwe oA Ll zcli LYW` dxU la` miwl` xn`Ie"©Ÿ¤¡Ÿ¦£¨¨¨¦§§Ÿ¤¤§¥§¨¨¨"eixg` Frxfl mlFr zixal FY` izixA z` iznwde wgvi FnW z ¤̀§¦§¨©£¦Ÿ¦¤§¦¦¦¦§¦¨§©§©£¨

azkwgvi zcwrd:

‰„ÈÓ‰ ‰˙‡· ÂÈχ ¯Â·È„‰ ¯ÊÁ ,‰Ï‡ ÏÎ ˙‡ ÂÚȄ‰ ȯÁ‡ Ì�Ó‡"

‰È‰È ‰˙ÚÓ ÂÈÏÚ ÛÒÂ�‰ ‡Â‰‰ ·Âˉ ÏÎ ÈÎ ,ÂÏ ¯Ó‡Â ‰ÓˆÚ

‰ÊÏ˘Â ,Â˙ÂÓÎ ˘„Á˙‰Ï ‰„È˙Ú ‡È‰ Û‡˘ ,˙˜„ˆ‰ Â˙˘‡ ÛÂ˙È˘·

ÍÓÚ ‡È‰ ‰ÏÂÚ „ÈÓ ÈÎ ,‰Ó˘ ‰¯˘ ÈΠȯ˘ ‰Ó˘ ˙‡ ‡¯˜˙ ‡Ï

‡È‰˘Î ...'‰ÏÚ· ˙¯ËÚ ÏÈÁ ˙˘‡' :·È˙Î ˘¯„Ó·Â ...‰Ï„‚·

[dy`d]Ï„‚˙ ˘È‡‰ ˙Ï„‚· ÈÎ ,·Â˙Ή ¯Ó‡˘ ‰Ó ·ÈÈÁ ‰�‚‰

"‰ÓˆÚÓ ‰¯ËÚ‰.

xtqa azk df oirkexend xexv:‡È‰ ȯ‰ ,'Í˙˘‡ ȯ˘' ¯Ó‡˘ ‰ÊÂ"

˙‡¯˜� ‰˙‡˘ ÌÂÈÓ '‰Ó˘ ‰¯˘ ÈÎ' ,ȯ˘ ‰Ó˘ ˙‡ ‡¯˜˙ ‡Ï ÔÎÏ ,ÍÙ‚Î

"̉¯·‡.

zzixk oke ,el gihady zeghadd lky mdxa`l ricen 'd xnelk

zzixk :xen`l ,dxy mr seziya eidi ,eixg` erxf mre enr zixad

lr zeghadde ,dxy mre enr zixa zzixk `id mdxa` mr zixad

.cgi mdipyn `viy oadn od ux`de rxfd

שרה את מחשיב שה' כך על הילדים עם נדבר זה פי על

הברית כן ועל כמותו, וכצדקת מאברהם נפרד בלתי כחלק

גם נכרתת עולם לדורות אברהם עם ה' שכורת הגדולה

עמה.

fi wxtdlind zixa lr ieeivd z` miiwn mdxa`

82

dlind zixa lr ieeivd z` miiwn mdxa`(ek-bk miweqt)

xn`p:bk-ak miweqta.mdxa` lrn miwl` lrIe FY` xAcl lkie"©§©§©¥¦©©©¡Ÿ¦¥©©§¨¨mzlxr xUA z` lnIe ...Fzia icili lM z`e FpA l`rnWi z` mdxa` gTIe©¦©©§¨¨¤¦§¨¥§§¥¨§¦¥¥©¨¨¤§©¨§¨¨

"...dGd mFId mvrA§¤¤©©¤

xn`p:ek weqta"FpA l`rnWie mdxa` lFOp dGd mFId mvrA"§¤¤©©¤¦©§¨¨§¦§¨¥§

azkwgvi zcwrd:̈ڷ ‰˙‡ ˙¢ÚÏ Â�È·‡ ̉¯·‡ ˙Â¯È‰Ó ‰È‰ ‰ÊÏÂ"

"„Á‡ Ú‚¯ ÂÏÈÙ‡ Ԙʉ ¯Áȇ ‡Ï ...‡Â‰‰ ÌÂȉ.

elib sxg ,dlind zeevna mdxa` zefixf lr xacp eixac zeawra

ezefixf z` miclil d`xp .(ryze miryz oa did mdxa`) mcwznd

mdxa` gwl ,enr xacl 'd dlikyk cin .b"k-a"k miweqtd zekinqn

ixacke ,ezia ipae l`rnyi z`miigd xe`:˙ÂÂˆÓ ˙¢ÚÓ ·ÎÚ˙� ‡Ï˘"

"¯·È„ ¯˘‡Î „ÈÓ ÛÎÈ˙ ‡Ï‡ ,'‰.

milindn mb z`f cenll ozip"dGd mFId mvrA".meid eze`a cin - §¤¤©©¤

בקיום הזריזות מעלת עם הילדים את נפגיש זה בלימוד

קשה. שהקיום בזמן גם המצוות

xn`p:fk weqtaxkp oA z`n sqM zpwnE ziA cili Fzia iWp` lke"§¨©§¥¥§¦¨¦¦§©¤¤¥¥¤¥¨"FY` ElOp¦Ÿ¦

azko"anxd:,Â˙È· È�· ÏÎ ˙ÏÚÓ '‰ ˙‡¯È· Â˙ÏÚÓ ·Â˙Ή ¯ÙÈÒ"

"˙ˆÓÏ ÌÈÓÈ„˜Ó ÌÈÊÈ¯Ê ÌÏÂ΢.

mnvra evxzp md `l` ,lenl eicar z` gixkd `l mdxa` xnelk

.mzlrn lr dxend xac ,'d zeevn z` zeyrl evx ik lenl efxcfd s`e

el` lr s` ,eicar lr mdxa` ly dlecbd ezrtyd lr xacp df itl

,'d i`xi zeidl ektdpy ,dxf dcear icaer xkp ipa ;miiebd z`n dpwy

fi wxt dlind zixa lr ieeivd z` miiwn mdxa`

83

,devnay iyewd s` lr 'd oevx zeyrl efxcfdy efk dlrnl eribdy cr

azky itkexend xexv:ÌÏ˘ Ôˆ¯· Â˙‡ ÂÏÓ� ˙ˆӷ ÌÈÎ�ÂÁÓ Âȉ˘ ÈÙÏ"

"·ÂÎÚ ÈÏ·.

ixac zeawramihewild lra) dxy iig zyxtawxt zligza e`aed

(bimicarde ,eicar zeidl evx mleke aed` did mdxa`y xnel lkep ,

mipken eide mdxa` z` c`n ead`y iptn zefixfa lenl enikqd

.al utga ,meevi xy` lk zeyrl

wxe dligz ezia icilie l`rnyi z` ln mdxa`y rnyp miweqtdn

.envr z` ln jk xg`

,dligz envr z` lenl mdxa` micwd `l recn ,miclid z` l`yp

ixac z` `iapeo"anxd:...‰ÏÈÁ˙ Ì‰Ï˘ ‰ÏÈÓ‰ ‰ÂˆÓ· ʯ„Ê� ̉¯·‡ ÈÎ"

È�ÙÓ ,‰· ÔÎÂÒÓ Â‡ ‰ÏÂÁ ‰È‰ Â˙ÏÈÓ ÌÈ„˜‰ ÂÏȇ˘ ,ÂÓˆÚ ˙‡ ÏÓ ÍÎ ¯Á‡Â

"Ì˙ÏÈÓ· Ï„˙˘‰Ï ÏÂÎÈ ‰È‰ ‡Ï ,Â˙Â�˜Ê.

ezia icilie l`rnyi z` dligz ln mdxa`y ,xn`p eixac it lr

.mlenl lkei `l mcew envr leni m`y yygy ,ezewcv iptn

84

fi wxtn milerd mixqnd

:mdxa` ly eny iepiye mdxa`l 'd oia zixad

.1¯ÂÚ¯Ú ‡ÏÏ ,˙ÂÓÏ˘· '‰ ¯·„ ÌÂȘ להתהלך לאברהם ה' ציווי -

יצווה. אשר כל את בתמימות ולעשות בעבודתו לפניו

.2̉¯·‡Ï '‰ להיות ‡‰·˙ אהבה ברית בלבד זרעו ועם עמו כרת ה' -

לעולם. לאלקים להם

.3:˙ȯ·‰ Ï˘ ‰Ï„‚‰ ‰˙ÂÚÓ˘Ó יוציא אברהם, של זרעו את ירבה ה'

ה' דעת ילמד אברהם מלכים, גם יהיו בזרעו נוספים, עמים ממנו

לעולם. הארץ את לו ויתן עליו ישגיח וה' הבריות את

:dlind zixa lr ieeivd

.1̉¯·‡Ï '‰ על ‡‰·˙ תמידי אות אברהם של בבשרו נתן ה' -

זרעו. ועם עמו שנכרתה הברית

.2'‰Ï Âگʠ̉¯·‡ ולזרעו ‡‰·˙ לאברהם תזכיר המילה ברית -

ה' עבדי שהם רצונו.תמיד את ובזריזות בשמחה ויעשו

:wgvi zcled lr dxeyade dny iepiy ,dxyl dkxad

.1‰¯˘Ï '‰ שרה ‡‰·˙ את כוללת עמו שהברית לאברהם הודיע ה' -

יצחק. יולד וממנה

.2:‰ÁË·‰‰ Ï˘ ‰Ï„‚‰ ‰˙ÂÚÓ˘Ó,'ה דעת הגויים את תלמד שרה

זרעה את ירבה וה' שתלד, הבן יצחק, דרך להתקיים תמשיך הברית

מלכים. ממנה ויוציא

fi wxtn milerd mixqnd

85

:dlind zixa z` miiwn mdxa`

.1‰ÂˆÓ· ̉¯·‡ Ï˘ Â˙ÂÊȯÊ.במהירות קיימה -

.2˙ˆӷ ̉¯·‡ ˙¯·‚˙‰ על בזריזות, המילה מצוות את קיים -

ותשע. תשעים בן זקן שהיה אף

.3̉¯·‡ ˙È· È$· Ï˘ '‰ ˙‡¯È מילה מצוות לקיים הזדרזו הם גם -

וברצון. באהבה

.4'‰ ˙‡¯ÈÏ Ì‰¯·‡ Ï˘ ÍÂ$ÈÁ‰ פרי היתה שלם ברצון עבדיו מילת -

אברהם. של חינוכו

.5̉¯·‡Ï ÌÈ„·Ú‰ בגלל ‡‰·˙ וברצון באהבה נימולו העבדים -

שאהבוהו.

.6˙ÂÓÏ˘· ‰ÂˆÓ‰ ˙‡ ÌÈÈ˜Ï Ì‰¯·‡ Ôˆ¯ את קודם מל אברהם -

למולם. יוכל לא עצמו שימול אחרי שמא עבדיו,

86

jl jl zyxt mekiq

laz ipt lr cigid mc`d ,epia` mdxa` mr miybtp ep` epzyxta

eaxga'd .miwl`l eixg` erxfle el zeidl 'dgihadmiwiy mdxa`l

mikln epnn `iveie erxf z` daxiy ,mrl el didiy lecb ieb epnn

.zexecd lka minrl eny z` ricei erxfe ,milecb

mdxa` mrzixa 'd zxkz` erxfle el zzl ,oyr xepze y` citla

.dizeleabl orpk ux` ,zxgapd ux`d

dzid c`n dlecb'dl mdxa` ly ez`xie ezad`lewa rny cinz ,

miyw miieeiv meiwa mb zi`lir dxeab dlibe ,edeeiv xy` lkl 'd

.xzeia

zeixad z` epia` mdxa` ad` d`lten dad`aihidl lczyde

z` okql did oekpe ,ix` alk did eail .epenne eytp ,egek lka mnr

ceak mda bdp zeixad z` ezad` lceba .mixg` livdl liaya eiig

zeaaxe mitl`e ixt e`yp eivn`n .'d z` cearl mcnll un`zde lecb

.'d l` ezekfa eay

ezy` dxy z` ellk mdxa` mr 'd zxky zixade dxigad.enk

lka dvn`zde dail lka zeixad z` dad` epn` dxy s` mdxa`

ly miaehd eiyrnl d`ln dtzey dzid `id .mdl aihidl dgek

d`iap dzid dxy .mdilr zipgexd drtydle zeixad ornl mdxa`

.dabypd dzlecb lr cnlnd xac ,dlewa rny mdxa`e

,lka mkxa ,mdilr gibyd ,dlecb dad` dxye mdxa` z` ad` 'd

mead` miax .miqip mprnl dyr s`e mdiaie` iptn mdilr obd

miwl` `iyp mdxa`l e`xwe ceak mdl ewlg mikln s`e mecake

micarl mdl zeidl evxe ekld xy` lkl mdixg` ekld miax .oivwe

.'d z`xie dnkg mdn cenlle mzxyl ,zegtye

jl jl zyxt mekiq

87

zcear ly mikygna oezp did mlerd ,epia` mdxa` ly ezrted cr

.dixehqida dycg dtewz dlgd ezrted mre ,rexe zengln ,milil`

xe`d z` mdl dlib ,minyay mdia`l zeixad z` axw mdxa`

xyide aehd ziiyrae ,eizeixa mr cqg ziiyra ,'d zcearay xye`de

zepy mitl` ixg`e ,xi`dle ritedl dlgd d`ixad znbn .enlera

elgd ,dnbne oeeik ,jxc zx`d `la dkyga d`ixad dzxy oda ,edez

!dxez zepy mitl`

"m`xAdA ux`de minXd zFclFY dN`"¥¤§©¨©¦§¨¨¤§¦¨§¨

"̉¯·‡· ‡Ï‡ Y ̇¯·‰· ȯ˜˙ χ"