Jogasutry Patandalego Rozdzia pierwszy - O skupieniu (samadhi) 1. 2. 3. 4. Oto teraz inicjuje si nauczanie jogi . Joga jest powcigniciem zjawisk wiadomoci (citta). Wtedy widz (przypis 1) utrzymuje si w swej waciwej naturze. Gdy widz identyfikuje si ze wiadomoci lub z postrzeganymi obiektami (przypis 2) ma natur wspln z nimi i zapomina o swej wietlistoci. Zjawiska wiadomoci s piciorakie. Mog by6. one uciliwe i nieuciliwe.

5. 7.

Zjawiska wiadomoci to: prawdziwe poznanie (pramana), bd poznawczy (viparyaya), fantazjowanie (vikalapa), sen (nidra) i przypomnienie (smrtayah). S trzy rodzaje poznania prawdziwego: poznanie bezporednie (naoczne), poznanie porednie (rozumowe) i przejcie poznania prawdziwego od innej osoby lub ze witych ksig. Bd poznawczy jest to poznanie w sposb bdny nie oparte na naturze rzeczywistoci. oglnych

8.

9.

10. Fantazjowanie jest pozbawione rzeczywistoci i powstaje tylko w wyniku kombinacji poj11. zwizanych ze sowami. 12. Sen gboki jest wewntrznym stanem wiadomoci w ktrym poczucie istnienia nie jest obecne. 13. Przypomnienie nie dopuszcza do zanikania dowiadczonych uprzednio przedmiotw wiadomoci.

14. Zjawiska wiadomociowe powciga si za pomoc 15. wiczenia jogicznego (abhyasa) i bezpragnieniowoci (vairagya). 16. wiczenie jogiczne jest to wysiek dla osignicia staego stanu tego powcignicia. 17. wiczenie jogiczne przechodzi w stopie trway, gdy jest uprawiane przez dugi czas, bez przerw i ze skupion uwag. 18. Bezpragnieniowo19. jest wiadomoci przewagi nielgnicia do przedmiotu wiadomociowego ze wiata widzialnego i wiata objawionego. 20. Wysz forma bezpragnieniowoci jest niepragnienie jakoci natury - gun (przypis 3) ze strony wiadomoci majcej intuicyjne rozpoznanie puruszy jako ronego od natury. 21. W nastpstwie 22. wiczenia jogicznego w postaci mylenia, potem przenikania subtelnej rzeczywistoci, pniej bogoci, wreszcie wiadomoci 'jestem', nastaje skupienie (samadhi) ze wiadomoci. 23. W nastpstwie 24. wiczenia jogicznego ze stanem ustania zjawisk wiadomociowych, gdy pozostan jedynie ukryte dyspozycyjne wraenia (sanskary), nastaje inny rodzaj skupienia - bez wiadomoci. 25. U bezcielesnych bogw i u istot rozpuszczonych w pierwiastkach twrczych, skupienie bez uwiadomienia jest wrodzone ALBO W stanie tym mona dowiadczy26. bezcielesnoci i poczenia z natur. 27. U innych skupienie bez uwiadomienia powstaje w nastpstwie wiary, energii, pamitliwoci, skupienia i poznania prawdy. 28. U ostro 29. wiczcych i potnych w bezpragnieniowoci skupienie jest bliskie.

30. wiczcych mona podzieli31. w zalenoci od ich entuzjazmu i intensywnoci na sabych, rednich i ostrych. Czas osignicia celu zaley od ich poziomu. 32. Skupienie (samadhi) mona osign33. rwnie przez skupienie si na Iwarze (przypis 4). 34. Iwara jest szczeglnym istnieniem (purusa), jest nietknity uciliwociami, akcjami i ich skutkami oraz zoem karmicznym. 35. W Iwarze jest zalek wszechwiedzcego nieprzewyszalny przez nikogo. 36. Iwara by mistrzem nawet najbardziej staroytnych mistrzw, poniewa nie jest ograniczony czasem. 37. Iwar oznacza mistyczna zgoska OM zwana pranava. 38. Naley te mistyczn zgosk powtarza39. i kontemplowa40. jej znaczenie.

41. Dziki kontemplowaniu Iwary cofa si wiadomo42. si przeszkody.

wstecz do wewntrznego 'ja', a przy tym niweczy

43. Przeszkody s to czynniki rozproszenia wiadomoci. S nimi: choroba, otpienie, niezdecydowanie, nieskupianie si, brak energii, niepowcigliwo44. , bdne poznanie, nieosiagnicie stopnia skupienia i nieumocnienie si w nim, gdy zosta on osignity. 45. Cierpienie, ze samopoczucie, niestabilno46. rozproszeniu wiadomoci. ciaa i nierwnomierny oddech to symptomy towarzyszce

47. W celu usunicia tych przeszkd naley uprawia48. rzeczywistoci (tattva).

49.

wiczenie jogiczne z jednym pierwiastkiem

50. Przez pielgnowanie yczliwoci dla szczcia, wspczucia dla nieszczcia, zadowolenia z dobra i tolerancji wobec za, oczyszcza si wiadomo51. . 52. Rwnie przez kontrolowany wydech lub obserwacj zatrzymania oddechu po wydechu ucisza si wiadomo53. . 54. Take skupienie na subtelnym wraeniu zmysowym, ktre utrzymuje umys w stanie nieruchomym ucisza wiadomo55. . 56. Rwnie przeycie beztroski lub wietlistoci czystego 'jestem' ucisza wiadomo57. .

58. Lub te wiadomo59. majca za przedmiot sama siebie w stanie wolnym od pragnie lub osoby, ktre ten stan osigny osiga samouciszenie. 60. Rwnie ucisza si wiadomo61. gbokiego. przez odtwarzanie stanu snu z marzeniami sennymi lub stanu snu

62. Lub przez kontemplacj czegokolwiek zgodnie z upodobaniem osiga si uciszenie wiadomoci. 63. Panowanie wiadomoci oczyszczonej rozciga si od najmniejszego atomu do najwikszego ogromu. 64. W wiadomoci ze zjawiskami zredukowanymi do minimum jak w kamieniu szlachetnym wystpuje zabarwienie si tym na czym si wiadomo65. zatrzyma, czy to bdzie podmiot ujmowania, instrument ujmowania, czy te przedmiot ujmowania - nazywa si to popadniciem w stan czego (samapatti). 66. W stanie popadnicia w stan czego z myleniem (savitarka samapatti), sowa i ich znaczenia s jednoczenie harmonijne poczone z ich zrozumieniem, co daje wiadomoci nowy rodzaj wiedzy. 67. Po cakowitym oczyszczeniu z pamici nastpuje popadniecie ujawniajce sam tylko rzecz - popadniecie w stan bez mylenia (nirvitarka samapatti). 68. W podobny jak wyej sposb objania si popadniecie w stan z rozwaaniem (savicaras samapatti) i bez rozwaania (nirvicara samapatti) dotyczce przedmiotu wiadomociowego subtelnego. 69. Najsubtelniejszym poziomem natury (prakrti) jest wiadomo70.. Gdy wiadomo71. traci swoje cechy i staje si czysta. 72. Te cztery popadnicia w stan rzeczy stanowi skupienie z zalkiem. 73. Po udoskonaleniu si w popadniciu w stan bez rozwaania nastaje czysto74. 75. W tej ciszy atmana jest poznanie wypenione prawd. 76. Poznanie prawdy w stanie skupienia ma odmienny przedmiot wiadomociowy od poznania prawdy zasyszanego i wyrozumowanego, poniewa jego przedmiotem jest rzecz jednostkowa - jest to poznanie intuicyjne, z pierwszej rki. 77. Wraenia pochodzce z tego poznania prawdy w stanie skupienia krepuje inne wraenia umysowe (sanskary). 78. Po powcigniciu nawet i tego skupienia, dziki powcigniciu wszystkiego nastpuje skupienie bez zalka. atmana. przenika natur,

Rozdzia drugi - O praktyce (sadhanie) 1. Asceza (tapas), medytacja (svadhyaya) i skupienie si na Iwarze (Isvara-pranidhana) skadaj si na krijajog. Krijajog uprawia si dla wywoania skupienia i dla osabienia uciliwoci.

2.

3.

Niewiedza (avidya), wiadomo4. 'jestem' (asmita), pragnienie (raga), awersja (dvesa) i przywizanie [do ycia] (abhinivesa) stanowi uciliwoci. Niewiedza jest gleb dla pozostaych uciliwoci, czy to upionych, czy osabionych, wyczonych, czy te czynnych. Widzenie w nietrwaym - trwaego, w nieczystym - czystego, w niezgodzie - pomylnoci, w bezjaniowym - jani, stanowi niewiedz. wiadomo8. 'jestem' polega na identyfikacji widza i mocy widzenia. Pragnienie powstaje w wyniku uprzednio dowiadczonej przyjemnoci.

5.

6.

7. 9.

10. Awersja powstaje w wyniku uprzednio dowiadczonej przykroci. 11. Przywizanie do ycia powodujce zabieganie o siebie utrzymuje si nawet u wiedzcego ALBO Przywizanie to utrwalony tamas w postaci przyzwyczajenia, nawyku, stereotypu lub dogmatu. 12. Te uciliwoci, ktre s w stanie subtelnym s usuwane przez powrotn drog rozwoju wiadomoci. 13. Uciliwoci w postaci zjawisk wiadomociowych usuwane s za pomoc kontemplacji. 14. Zoe karmiczne majce przyczyn w uciliwociach moe si ujawni15. w dowiadczeniu w obecnym lub przyszym wcieleniu. 16. Gdy istnieje przyczyna zoa karmicznego, to bdzie te jego skutek w postaci narodzin, okresu ycia i odpowiedniego doznania. 17. Narodziny, okres ycia i doznanie s skutkami przyjemnymi lub przykrymi, wynikajcymi odpowiednio z zasug lub przewinie. 18. Dla rozrniajcego purusze od sattvy - poniewa rozwj duchowy jest niewygoda i sanskary s niewygod, a to z powodu przeciwstawiania si sobie nawzajem zjawisk gun - wszystko jest tylko niewygod. 19. Przedmiotem usuwania jest niewygoda przysza. 20. Przyczyn istnienia niewygody przyszej jest kontakt widza i przedmiotu postrzeganego. 21. Natura (przypis 5) skada si z trzech jakoci (gun) i wytworzonych przez nie: umysu, organw postrzegania i narzdw dziaania. istnieje ona aby suy22. widzowi dla doznawania lub wyzwolenia. 23. Guny tworz charakterystyczne podziay i energie. Ich przejawy s zrnicowane (visesa), niezrnicowane (avisesa), zjawiskowe (lingamatra) lub nieprzejawione (alinga). 24. Widz jest czyst wiadomoci. Chocia jest czysty postrzega odbicia natury w inteligencji (buddhi). Dajc si ponie25. naturze traci sw identyfikacj. 26. Natura i inteligencja zaistniaa tylko dla spenienia prawdziwego celu widza jakim jest wyzwolenie. 27. Elementy natury znikaj dla istot wyzwolonych gdy ich cel zostanie speniony, jednake nie s one zniszczone gdy su jeszcze innym. 28. Kontakt widza z natur istnieje aby widz mg odkry29. sw prawdziw tosamo30. wasno31. suy jej wacicielowi. 32. Przyczyn tego kontaktu jest niewiedza. 33. Gdy nie ma niewiedzy, kontakt miedzy widzem i natur zostaje usunity i ma wwczas miejsce jedyno34. (kajwalia) podmiotu widzenia. 35. Niezachwiane poznanie rozrniajce widza i przedmiot widzenia powoduje usunicie niewiedzy. 36. U tego, u ktrego nastpio poznanie rozrniajce wystpuje siedmiorakie poznanie prawdy sigajce a do kresu. 37. Dziki wypenieniu czonw pomocniczych jogi, gdy zaniknie nieczysto38. a do poznania rozrniajcego wcznie. , nastaje wiato poznania , tak jak

39. Zasady moralne (yama), samooczyszczanie (niyama), pozycje (asana), powcignicie prany (pranayama), wycofanie (pratyahara), koncentracja (dharana), kontemplacja (dhyana) i skupienie (samadhi) stanowi osiem czonw dodatkowych jogi. 40. Na zasady moralne skadaj si: niekrzywdzenie (ahimsa), umiowanie prawdy (satya), niekradzenie

(asteya), wstrzemiliwo41.

zmysowa (brahmacarya) i nieposiadanie (aparigraha).

42. Zasady moralne winny si sta43. wielkim lubem przestrzeganym niezalenie od kasty, miejsca, czasu, okolicznoci i na wszystkich stopniach rozwoju duchowego. 44. Oczyszczanie (sauca), zadowolenie (santosa), asceza (tapas), medytacja (svadhyaya) i oddanie si Iwarze (Isvarapranidhana) stanowi zasady samooczyszczenia. 45. Gdy atakuj saboci, naley stosowa46. przeciwdziaanie.

47. Stosowanie przeciwdziaania polega na uwiadomieniu e cierpienie i niewiedza s niekoczcym si skutkiem saboci. Natur saboci jest skonno48. do krzywdzenia, kamania itd. Do krzywdzenia itd. dochodzi poprzez jego dokonanie, gdy nakania si do jego dokonania lub si je pochwala - co jest nastpstwem dzy, gniewu lub zalepienia - i moe wystpowa49. w stopniu maym rednim lub wielkim. 50. Gdy jogin ugruntuje si w cnocie niekrzywdzenia w jego obecnoci ustaj wszelkie akty wrogoci ze strony innych istot. 51. Gdy jogin ugruntuje si w prawdzie, jego sowa staj si tak skuteczne, ze cokolwiek powie, spenia si. 52. Gdy jogin ugruntuje si w cnocie niekradzenia, wszystkie klejnoty zbliaj si do niego. 53. Gdy jogin umocni si w cnocie wstrzemiliwoci osiga moc. 54. Gdy jogin utrzymuje si w cnocie ubstwa poznaje intuicyjnie stany swoich wciele. 55. Dziki oczyszczaniu jogin trzyma si z dala od wasnego ciaa i nie czy si z ciaami innych. 56. Nadto przez oczyszczanie zdobywa si czysto57. i pogod umysu, jednolito58. wiadomoci, opanowanie narzdw postrzegania i zdolno59. bezporedniego poznania siebie samego, 'ja'. 60. Przez 61. wiczenie si w zadowoleniu osiga si niezrwnane szczcie.

62. Dziki ascezie - na skutek zaniknicia nieczystoci - osiga si moc nadludzka nad ciaem, zmysami i umysem. 63. Dziki medytacjom zdobywa si czno64. z dowolnymi podanymi do pracy duchowej bstwami.

65. Dziki skupieniu si na Iwarze osiga si moc nadludzk wynik ze skupienia. 66. Pozycja jogiczna (asana) winna by67. nieruchoma i wygodna. 68. Perfekcja w pozycji zostaje osignita gdy wysiek staje si bezwysikowy lub gdy nastpuje poczenie z Nieskoczonym w nas samych. 69. Dziki temu nie dokuczaj pary przeciwiestw. 70. Gdy asana zostaa opanowana, wtedy stosuje si regulacje wdechu i wydechu, czyli powcignicie prany (pranayama). 71. Na pranajam skadaj si trzy ruchy: regulowany wdech i wydech oraz zatrzymanie oddechu. wiczy si je w sposb dugotrway i precyzyjny przy pomocy miejsca w ciele, czasu i proporcji poszczeglnych ruchw. 72. Czwarta pranajama przekracza poprzednie techniki wdechu, wydechu i zatrzymania. Pojawia si spontanicznie i bezwysikowo. 73. Dziki tym pranajamom zanika zasona przejrzystoci. 74. Dziki pranayamom osiga si zdolno75. umysu do koncentracji.

76. Gdy narzdy zmysw oddziela si od waciwych im obiektw, wtedy niejako naladuj one waciw natur wiadomoci. Jest to wycofanie (pratyahara). 77. Dziki wycofaniu (pratyahara) osiga si najwysze opanowanie narzdw zmysw.

Rozdzia trzeci - O nadludzkich mocach (wibhuti) 1. 2. Zwizanie zjawiska wiadomoci z jednym miejscem jest to koncentracja (dharana). Gdy koncentracja jest jednostajna i stabilna, jest to kontemplacja (dhyana).

3. 4. 5. 6. 7.

Gdy w kontemplacji zanika podzia na osob i przedmiot kontemplacji, jest to skupienie (samadhi). Gdy te trzy stany (koncentracja, kontemplacja i skupienie) zostan cignite, to mamy sanjam. Gdy opanuje si sanjam, nastaje naoczne poznanie prawdy. Sanjam stosuje si odpowiednio na coraz wyszych stopniach rozwoju wiadomoci. Ta trjka, w przeciwiestwie do piciu poprzednich czonw dodatkowych, ktre byy porednie, stanowi bezporedni, wewntrzny czon dodatkowy jogi. Nawet ta trjka jest porednim, zewntrznym czonem dodatkowym dla skupienia (samadhi) bez zalka. Do powcignicia wiadomoci dochodzi dziki obserwacji momentu midzy pojawieniem si wraenia i powstrzymaniem go a pojawieniem si kolejnej myli.

8. 9.

10. Dziki temu powcigniciu, bieg zjawisk zostaje wyciszony (nirodha parinamah). 11. Osabienie rozproszonej uwagi i budowanie uwagi skupionej jest przemian wiadomoci w kierunku samadhi (samadhi parinama). 12. Gdy po zanikniciu myli powstaje nastpna taka sama, oraz gdy ich intensywno13. jest to przemiana jednolitoci wiadomoci (ekagrata parinama). jest taka sama,

14. Przez trzy powysze fazy dochodzi si do rozwoju wiadomoci z jej stanu potencjalnego, przez oczyszczanie do cakowitego oczyszczenia. W ten sam sposb dochodzi do transformacji elementw, narzdw zmysw i umysu. 15. Podoe natury istnieje i utrzymuje swoje cechy niezalenie od tego czy s one uciszone (przesze), aktualne czy ukryte (przysze). 16. Rone ukady przyczyn powoduj inne zmiany wiadomoci. 17. Przez sanjam na trjce przemian poznaje si przeszo18. i przyszo19. .

20. W zwykym poznaniu wystpuje zmieszanie sowa, przedmiotu i idei na skutek bdnego utosamiania jednych z drugimi. Przez sanjam na rozdzieleniu ich osiga si poznanie mowy wszelkich istot. 21. Przez sanjam na ukrytych wraeniach umysowych (sanskarze), dziki ich unaocznieniu poznaje si swoje poprzednie wcielenia. 22. Oraz poznaje si cudza wiadomo23. .

24. Ale to poznanie dotyczy jedynie stanu cudzej wiadomoci a nie przyczyn ktre go spowodoway (przypis 6). 25. Przez sanjam na formie ciaa, gdy stumi si jej moc jako przedmiotu ujmowania, czyli oddzieli si ujawnianie formy ciaa od narzdu widzenia - nastpuje niewidzialno26. ciaa. 27. W podobny sposb mona powstrzyma28. (przypis 7). ujawnianie dwikw, smakw, zapachw, ksztatu i dotyku

29. Efekty dziaa (karman) s natychmiastowe lub powolne; przez sanjam na nich lub z omenw mierci poznaje si czas swojej mierci. 30. Przez sanjam na uczuciach yczliwoci, wspczucia itp. osiga si moraln i emocjonaln si tych uczu31. . 32. Przez sanjam na rozmaitych siach osiga si odpowiednie siy, jak np. moc sonia. 33. Dziki skierowaniu wiata aktywnoci umysu na rzecz subteln, ukryt lub oddalon, osiga jogin poznanie odpowiednio rzeczy subtelnej, ukrytej lub oddalonej w przestrzeni lub czasie. 34. Przez sanjam na socu jogin uzyskuje bezporednie poznanie wszechwiata LUB Przez sanjam na splocie sonecznym jogin uzyskuje bezporednie poznanie siedmiu wiatw i siedmiu kosmicznych centrw w ciele (czakr). 35. Dziki sanjamie na ksiycu jogin zdobywa poznanie porzdku gwiazd LUB Dziki sanjamie na splocie ksiycowym (mzgu) jogin zdobywa poznanie ruchu myli. 36. Przez sanjam na Gwiedzie Polarnej jogin uzyskuje poznanie ruchu gwiazd LUB poznanie wpywu ruchu gwiazd na bieg zdarze. 37. Przez sanjam na orodku ppkowym (manipuraka cakra) jogin uzyskuje bezporednie poznanie adu ciaa.

38. Przez sanjam na studzience garda (khecari mudra) nastpuje zanik godu i pragnienia. 39. Przez sanjam na nadi wiej (kurma nadi) osiga si nieruchomo40. wiadomoci.

41. Przez sanjam na wietle nad gow (ajna cakra) uzyskuje si widzenie pbogw (siddha). 42. Lub dziki przewietleniu jogin poznaje bezporednio wszystko. 43. Przez sanjam na sercu (anahata cakra) osiga si wgld w sama wiadomo44. . 45. Gdy czysta inteligencja (buddhi) i purusza su naturze wydaj si by46. tym samym, cho47. naprawd s absolutnie rone od siebie. Przez sanjam suc samemu sobie osiga si poznanie puruszy. 48. Od tej sanjamy sucej samemu sobie pochodz: przejanienie (przypis 8), boskie syszenie, boskie czucie, boskie widzenie, boskie smakowanie, boskie powonienie. 49. Te zdolnoci w stanie skupienia na puruszy (samadhi) s szkodliwymi dodatkami, natomiast gdy wiadomo50. jest w stanie wyonienia, s mocami jogicznymi (siddhi). 51. Dziki rozlunieniu przyczyny zwizania wiadomoci z ciaem i dowiadczeniu przejcia wiadomoci z ciaa i ewentualnie z powrotem do ciaa, jogin moe dokona52. wejcia swoj wiadomoci w inne ciao. 53. Dziki opanowaniu udany (przypis 9) osiga si nieprzyleganie ciaa do wody (chodzenie po wodzie), bota, kolcw itp. oraz jogin moe z wasnej woli spowodowa54. sw mier55. swobodne opuszczajc ciao. 56. Dziki opanowaniu samany (przypis 10) osiga si promienno57. ognia. w ciele - kontrol nad elementem

58. Dziki sanjamie na zwizku przestrzeni z narzdem suchu jogin osiga wadz syszenia boskich i odlegych dwikw - kontrol nad elementem powietrza. 59. Dziki sanjamie na zwizku ciaa z przestrzeni i przez popadniecie w stan lekkoci takiej jak baweny, jogin osiga zdolno60. poruszania si w przestrzeni (lewitacji) - opanowanie elementu eteru. 61. Przez sanjam na wiadomoci i skierowanie jej na zewntrz ciaa mamy wielka bezcielesno62. ; dziki niej nastpuje zanik przysony ujawniania rzeczywistoci. 63. Przez sanjam na ywioach, na ich grubej postaci, na ich subtelnych formach, na powizaniach miedzy nimi i celowoci ich suenia, jogin osiga zwycistwo nad ywioami. 64. W rezultacie tego zwycienia ywiow pojawia si osiem mocy jogicznych przypis 11), doskonao65. ciaa, a cechy ywiow nie przeszkadzaj. 66. Doskonao67. ciaa polega na tym, ze posiada ono urod, wdzik, si i diamentow zwarto68. .

69. Przez sanjam na naturalnym stanie narzdw zmysw i ich funkcjonowaniu w kontakcie oraz bez kontaktu z natur oraz ze wiadomoci 'jestem' oraz na ich powizaniach i na celu ktremu su jogin osiga zwycistwo nad narzdami zmysw. 70. Dziki temu zwycistwu nad narzdami zmysw, ciao, zmysy i umys jogina osigaj prdko71. puruszy. Pokonuje on podstawow zasad natury (mahat). 72. Dziki rozpoznaniu odmiennoci inteligencji, wiadomoci, ego i puruszy jogin osiga wszechwiedz, wszechobecno73. i wszechwadz. 74. Dziki nielgniciu nawet w stosunku do stanu z poprzedniej sutry, gdy znikn zalki niewoli nastaje absolutne wyzwolenie (kajwalia). 75. Gdy kusz bogowie z wysok pozycj to nie naley poddawa76. si ani podaniu, ani popada77. pych, aby ponownie nie nastpio niepodane przylgnicie do wiata. w

78. Poprzez sanjam na momencie i na cigym biegu momentw, jogin osiga poznanie zrodzone z rozrnienia puruszy i gun i staje si wolny od ogranicze czasu i przestrzeni. 79. Dziki temu poznaniu moe bezbdnie rozrni80. kategori, ani jakoci, ani miejscem. nawet przedmioty, ktre nie rni si ani

81. To poznanie (jnana) zrodzone z rozrniania jest natychmiastowe, jasne i caociowe, ukazuje ono przeznaczenie kadego przedmiotu. 82. Gdy inteligencja osignie tak sam czysto83. co purusza, to nastpuje kajwalia (absolutne wyzwolenie).

Rozdzia czwarty - O absolutnej wolnoci (kajwalii) 1. Nadludzkie moce osiga si dziki wrodzonym zdolnociom, przy pomocy cudownych zi, za pomoc zakl2. czarodziejskich, przez ascez (tapas) i w wyniku skupienia (samadhi). Do ewolucji duchowej dochodzi dziki obfitemu przypywowi energii z natury. Energia natury nie jest przyczyn bezporedni wywoujca rozwj, ale sprawia to odpowiednie jej wykorzystanie przez jogina - tak jak rolnik chcc nawodni5. niej pooone pole jedynie przerywa przegrod midzy polem zalanym wod a polem poniej. Jeeli jogin wytwarza wiele subosobowoci, wwczas wiadomoci wytworzone pochodz z samej tylko wiadomoci 'jestem'. Chocia wiadomo8. mylami. jest jedna, rozgazia si ona na rone rodzaje subosobowoci z ich aktywnoci i

3. 4.

6.

7.

9.

Spord tych rodzajw aktywnoci wiadomoci jedynie te, ktre pochodz z kontemplacji s wolne od zoa karmicznego.

10. Czyny jogina nie wywouj adnych reakcji w wiadomoci gdy s poza gunami. U pozostaych istot czyny i ich skutki s biae (sattviczne), szare (rajasowe) lub czarne (tamasowe). 11. Te trzy rodzaje akcji pozostawiaj ukryte doznania, ktre spowoduj odpowiednie im reakcje gdy zaistniej warunki do ich dojrzenia. 12. Chocia ycie dzieli si na rone wcielenia w ronych miejscach i czasie, to poniewa istnieje cisa relacja miedzy pamici i ukrytymi doznaniami, owoce czynw wystpi w kolejnych wcieleniach tak jakby nie byo podziau miedzy nimi. 13. Te wraenia, ich pami14. i pragnienia nie maj pocztku, gdy pragnienia s wieczne jak wszechwiat.

15. Zachodzi bezporedni zwizek midzy wraeniami i pragnieniami gdy wynikaj one z czynw, ich skutkw i zoa karmicznego. Gdy nie ma powyszych nie ma te wrae i pragnie. 16. Przeszo17. wydawa20. i przyszo18. jest tak rzeczywista jak teraniejszo19. , e tak nie jest, gdy rni si one cechami czasowymi. , chocia moe si

21. Te trzy fazy czasu wspgraj z jakociami natury (gunami), powoduj ich zmiany zarwno na poziomie zjawiskowym jak i subtelnym. 22. Chocia jakoci natury zmieniaj si same w sobie, a ich postrzeganie zaley od guny dominujcej w inteligencji osoby postrzegajcej, ich realna esencja pozostaje niezmieniona. 23. Chocia rzeczywisto24. przedmiotowa jest cay czas taka sama, to w zalenoci od jakoci umysu i stopnia rozwoju ronych osb, moe by25. ona postrzegana przez nie odmiennie. 26. Rzeczywisto27. przedmiotowa istnieje niezalenie od jej postrzegania przez wiadomo28. Bo co by si z ni stao, gdyby nie bya postrzegana? 29. wiadomo30. jest instrumentem sucym widzowi. Gdy umys jest uwarunkowany, nigdy nie dostrzee obiektu w sposb prawidowy. Stanie si to jedynie wtedy gdy jest on wolny od oczekiwa. 31. Purusza jest niezmienny i nieustannie dowiadcza fluktuacji wiadomoci. 32. wiadomo33. moe by34. postrzegana jako obiekt. Jest dostrzegalna i poznawalna, nie moe owietli35. samej siebie, bo jest owietlana przez widza. 36. wiadomo37. nie moe jednoczenie postrzega38. widza i obiektw. .

39. Gdyby wiadomo40. moga by41. postrzegana przez inne wiadomoci, to byby niekoczcy si acuch powiza intuicyjnej wiadomoci z dalszymi intuicyjnymi wiadomosciami i doszoby do pomieszania przypomnie. 42. wiadomo43. moe dostrzec sw uwano44. niezmiennego widza - i przybierze jego form. 45. Gdy wiadomo46. wszystko. 48. Cho49. moe postrzega47. i inteligencj gdy zidentyfikuje swoje rdo -

widza a take inne obiekty wyglda na zawierajc

wiadomo50. jest zabarwiona niezliczonymi pragnieniami i ukrytymi wraeniami, suy nie

tylko ich spenieniu, lecz gwnie wyzwoleniu duszy. 51. Ten, kto potrafi rozrni52. wiadomo53. od puruszy osiga kres samorealizacji.

54. Wtedy wietlista inteligencja wiadomoci jest przycigana w stron swego rda - jedynego, penego i wolnego widza. 55. W przerwach tego rozpoznania w wyniku uaktualniania si ukrytych przeszych wrae, dochodzi do porusze wiadomoci, ktre niszcz jej harmonijn zgodno56. z widzem. 57. U tego, ktry jest obojtny nawet w stosunku do tej wielkiej kontemplacji, dziki rozpoznaniu rozrniajcemu w najwyszym stopniu, nastaje skupienie (dharmamegasamadhi) zwane spukiwaczem cech. 58. Od tego skupienia osiga si zanik piciu uciliwoci, karmana i piciu zjawisk wiadomoci. Jest to najwyszy etap ewolucji. 59. Wtedy gdy znikn uciliwoci i karman, dziki wiecznoci poznania wolnego od wszelkiej przysony i skazy, przedmiot poznania staje si znikomy. 60. Potem nastaje kres nastpstwa przemian gun, ktre wypeniy swj cel. 61. Gdy zaniknie przemiana gun, zanika te bieg chwil. To zatrzymanie biegu czasu wystpuje jedynie na ostatecznym etapie wyzwolenia. 62. Kajwalia nastpuje gdy jogin speni cztery cele ycia (przypis 12) i przekroczy guny. Cele i guny powracaj do swego rda, a wiadomo63. osiada w swej wasnej naturalnej czystoci.

Przypisy: 1. 2. 3. Purusa, podmiot postrzegania Prakrti, Natura Jakoci natury to: Sattva - wietlisto4. Tamas - bezruch, ciemno6. , ignorancja. , czysto5. , dobro; Rajas - dziaanie, pasja, uczucia i

7. 8.

Bg osobowy, byt najwyszy - jego pojecie nie odpowiada rozumieniu Boga w filozofii europejskiej Na drodze ewolucji z Prakrti wyoniy si: 1. kosmiczna inteligencja (mahat), 2. indywidualna wiadomo9. (citta) - indywidualny odpowiednik mahatu, 3-7. pi10. subtelnych elementw (tanmatras) zapach, smak, forma, dotyk i dwik i 8-12. pi11. grubomaterialnych elementw (mahabhutas) ziemia, woda, ogie, powietrze i eter. Citta skada si z : 13. ego, wiadomoci 'jestem' (ahamkara), 14. inteligencji (buddhi) i 15. umysu (manas). Z umysu powstao 16-20. pi12. narzdw dziaania (karmendriya) - nogi, rce, jzyk, narzdy wydalania i narzdy rozrodcze i 21-25. pi13. organw postrzegania (jnanendriya) - oczy, uszy, jzyk, nos i skora. W sumie Natura skada si z 25 pierwiastkw rzeczywistoci (tattva)

14. sutra ta w niektrych wydaniach jest pomijana jako dodana pniej. W zwizku z tym numery sutr w rozdziale III, poczwszy od sutry 20 mog si rni15. 16. sutra ta w niektrych wydaniach jest pomijana, gdy jej tre17. zawiera si w sutrze j poprzedzajc 18. dziki przejanieniu pojawia si poznanie subtelnego, ukrytego, oddalonego w czasie i przestrzeni obiektu 19. rodzaj energii yciowej (prany) dziaajcej w klatce piersiowej - kontroluje dopyw poywienia i powietrza, zawiaduje strunami gosowymi 20. rozpala ogie odkowy, wspomaga procesy trawienia 21. moce te to: 1.atomizacja - zmniejszanie si do wielkoci atomu 2.lewitacja - stawanie si lekkim 3.magnifikacja - stawanie si wielkim 4.zdolno22. osigania rzeczy odlegych 5.wola bez przeszkd 6.panowanie nad ywioami 7.moc tworzenia, niszczenia i komponowania ywiow 8.moc ustanawiania innego porzdku wiata wedle woli 23. cele ycia to: 1. dharma - wypenianie obowizku, 2. artha - zdobycie majtku i niezalenoci, 3. kama zaznanie przyjemnoci, 4. moksa - wyzwolenie Powrt