Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
44
JOU WATUJAI ASHAJA SUMA ALEJA SUKA WANUIKI Aprendamos a leer y escribir
en nuestro lengua
CARTILLA DE LECTO-ESCRITURA WAYUNAIKI
Clave Colombia-2012
2
43
42
3
JOU WATUJAI ASHAJA SUMA ALEJA
SUKA WANUIKI
Aprendamos a leer y escribir en nuestro lengua
BORRADOR
CARTILLA DE LECTO-ESCRITURA
WAYUNAIKI
Clave Colombia-2012
4
Asesoramiento pedagógico: Instituto Lingüístico de Verano
Borrador Autor: Yarima Barliza Equipo de Revisión: Áreas de facilitadores de CLAVE lustraciones: Todos los demás usados con permiso de ILV México, ILV Perú y SIL Internacional.
41
n nimata
labios
p peet
perdiz
r riwot
arma
s süsii
flor
t toot
mesón
w wuii
serpiente
y yosü
cardón
sh shoot
ave
ch chunú
pica flor
rr rroo
arroz
40
Alfabeto wayuu
a alouka
malambo
e errü
perro
i iwana
iguana
o ouli
pies
u utia
aguja
ü tüitüi
alcaraban
j juyá
lluvia
k kaula
chivo
l lutáj
afilador
m meij
zancudo
5
La página del módulo de cuento contiene:
� El número de lección
� La Palabra Clave
� El Dibujo Clave
� El Cuento Principal
� La pregunta cerrada cuya respuesta es la palabra clave
� La pregunta abierta que abre un diálogo entre los alumnos sobre un tema relacionado al cuento.
� �
� �
�
�
Tu ashajuskat juitus sunanje wane ayatawa, supula shirrutnun en supula ekirrajawa suka tu wanuikikat sunan atuja aleja suma shaja sulu tu wanuikikat. Suka wane sukuaipa ekirraja.
Tu akumajush supula shiyatunun suma shikirrajunun sumun tu nojotka aushajan tu alijunaikikat, sumun na merrajunkan tu alejakat sulu jaijan tu atujakat.
Ashajus tu sauje jaijan tu atujakat, suma wattansalin na wayukan merrajunkan sau tu ashajakat suma tu alejakat sau nojolun shia sulun tu nanuikikat, shiaka tu anjush napula na ekirrajawekan suka nanuiki.
Introducción
6
La página del módulo de lectoescritura contiene:
� El dibujo clave
� El sonido clave en forma mayúscula y minúscula
� El cuadro de composición—Primero descompone la palabra hasta quedar con el sonido clave y luego se construye la palabra clave empezando con el sonido.
� El cuadro de sonidos
� El cuadro de sílabas
� El cuadro de palabras construidas
� El texto controlado que contiene solamente los sonidos aprendidos.
Tu ayatawakat nojots anjushin ne, tu supulajat werrun suka tu wanuikikat waushajan shia suma washajun shia tamaka jumun anan waimajun wanepia tu wanuikikat suma wayatan suchirrua supula nojolin machikun shia.
�
�
�
� �
�
�
39
Waima walit yüjapa shikajaka tu punajutkat sou kashikat.
Repaso
walit warit wa-rit wa w
w wa wa-rit warit
W i p wa su ma sha
sh w l ala pa pa ka
a ch ü nu tu lit i
r y m alu ja kat kua
li
rat
shit
a
w a l i t wa-lit walit
n u m a j a t u nu-ma-ja-tu numajatu
a p a w a apa-wa apawa
38
Ekirrajawa 16 Walit
Sou wane kai eshi wane walit outush jan, shiasa nintaka emun wane minchi nirraka kalinairrua, shiasa numaka alejechi taya aipa nintaka emun kalinakat nikaka shia, nulejawaika aipa wanepia sunan oüwaja kalinakat shiasa sunan nusajun tu chirruajatkat outunanchi.
1. ¿Kasa nuwajaka chi walitkai?
2. ¿Anas tu oüwajaka?
7
Contenido de las lecciones
Ekirrajawa 1: Nutuna (N,T)
Ekirrajawa 2: Sui (S)
Ekirrajawa 3: Kaí (K)
Ekirrajawa 4: Anuana (Repaso)
Ekirrajawa 5: Jatu (J)
Ekirrajawa 6: Jepi (P)
Ekirrajawa 7: Mapa (M)
Ekirrajawa 8: Jime (Repaso)
Ekirrajawa 9: Luma (L)
Ekirrajawa 10: Kashi (Sh)
Ekirrajawa 11: Yosu (Y)
Ekirrajawa 12: Molokono (Repaso)
Ekirrajawa 13: Wui (W)
Ekirrajawa 14: Rui (R)
Ekirrajawa 15: Chunu (Ch)
Ekirrajawa 16: Walit (Repaso)
8
Ekirrajawa 1 Nutuna
Sunan ashaita suma nutunajatnukan
carlos ewasu nutunakat, suchikeje
nialajaka sutuma salin nutukat nintapa
nipialumun shiajamatun nikat, shiasa
wanemuin semana anas.
1. ¿Wana suma newan Carlos kasa nanjaka?
2. ¿Jamusu joka wayuu supula ewawa?
37
Eshi wane chunu jouchon wamana naimajawaika nia tashikai wanepia.
Ch ch
chunu chunu chu-nu chu ch
ch chu chu-nu chunu
Ch a j chu su ijas pa o i ch uja ta ma me s e u cho cha sat as w r t in ru che chi
i ka pe rat
ch u n u chu-nu chunu
ch o ch o cho-cho chocho
t a ch o i n ta-cho-in tachoin
36
Ekirrajawa 15 Chunu
Wane kai eshi wane chunu nujutun
nishikai sunan achajawa nikun shiasa
nintaka emun wane unapup, erre wattan
salin susi, shiasa nunawaika wattamat
wanepia sunan eka, shiasa nushikai
talatshiman sauje jamun nia numun.
1. ¿Kasa nujutuka anan nushikai chunukai?
2. ¿Jamushiche waya munka nuluwatai waya washí?
9
N n T t
nutuna nutuna
nutuna nu-tu-na
na n
n na nu-tu-na nutuna
nutuna nu-tu-na tu t
t tu nu-tu-na nutuna
Tata nioton nutuna
T N e nu ta nun
a u t non tu ne
n o i nio ton na
no
u
i
n u t u n a nu-tu-na nutuna
t a n e ta-ne tane
t a t u n a ta-tu-na tatuna
10
Ekirrajawa 2 Sui
Ayalajus juana sui sumun shikat, sau
shikerrajun juya talatakaman shikat sau
sui susulajakat suchonkat.
1. ¿kasa susulajaka Juana sumun shikat?
2. ¿Ainjunus tu suikat suka koono sumuiwa?
35
Numana tashikai esu riwot, nulujawalin sunan mirrakat.
rui rui r
r rui
R w a rui ro lo ki o r e ri ju ru we s k t me wot ra in i u sh ko sat mi wai
shi run u sha
r u i rui
r i w o t ri-wot riwot
m i r a mi-ra mira
R r
34
Ekirrajawa 14 Rui
Wane kai eshi wane piamashi rui
matujansali eirrakana amun sutuma tu
ayalajuskalirrua apanus wane nata nouli,
wane kai namaka nojolerru jarralin
ayalajun waya namaka suma mujun nan,
nerraka wanepia apanun kasa nata nouli,
wane kai enshi wane jintui sunan ayalaja
rui nirrakaka namun na ruikana nialajaka
pianle naya talataka man naya suka
nayalajun.
1. ¿Jamusu nanuiki na ruikan?
2. ¿Tu ruikat esu supula sutun an wayuu?
11
Sui anasu sania.
sui sui su-i
su s
s su su-i sui
S o n su si u
u i t tia i sa
a s N so n na
s u i su-i sui
s u n a su-na suna
s u n a t i a su-na-tia Sunatia
S s
12
Ekirajawa 3 Kaí
Supulapuna nujuitun kaikai,
eirrajawaishi na wuchikana, shiasa
motsopo kaikai emerasu wayuu supushua
suli tu nayatankat.
1. ¿jalatshis eirrajun wuchikalirrua?
2. ¿jamusuje wakuaipa nojolui kaikai?
33
Waima wui maülu sutuma juyakat kemeka ouna aipa.
wui wui w
wui w
w sh a wui shit shi wei u i t ma wat nu e l m n wa na ku in e j W ta wu we wi
ja la lash lo
w u i wui
w a l a sh wa-lash walash
w u sh i wu-shi wushi
W w
32
Ekirrajawa 13 Wui
Wane kai Juanito nirrun wane shipia
wuchi notoka sau tu aipiakat sunan
napanjatun tu suchonkat shiasa wana suma
nikerrotirrun tu najapukat sunan napan
naya sirrasirrasu najapulu shiasa sunan
yan shia najapulu wui tu napakat patataka
man nia nujutapunaka shia, muichileka
juanito molun nia.
1. ¿kasa napaka Juanito?
2. ¿Anasu apawa shipia tu wuchikat?¿jamusu?
13
Katunas ikakat.
kaí
kaí Ka-í Ka K
k ka Ka-í kaí
K a i ka ki nou
o k u si í sis
ü s n nas sus su
a
tu
u
k a í ka-í kaí
k a s i s ka-sis kasis
k a s i a n o u Ka-sia-nou kasianou
K k
14
Ekirrajawa 4 Anuana
Wane kaí, ounush talaulakai unapumun
emun nuwalakai shiasa nulejajachipa
nusulajun numun wane anuana, talatakaman
nia numa. Nintapa nipialumun palajatka
niatun namun nuchonkai nia chi anuanakai
ponoka nan man nia talataka man naya
numa.
1. ¿Kasa nusulajaka nuwalakai numun talaulakai?
2. ¿Jamusu talataka man nuchonkat numa chi anuanakai?
31
Juitush molokonokai suka jotun kashikai.
molokono molokono mo-lo-ko-no mo m
m mo mo-lo-ko-no molokono
e sh i mo pa anü no m u a ko na lie ja y k j tu lo su sat M ü t shi ma jut u
m o l o k o n o Mo-lo-ko-no molokono
m á sh i ma– shi mashi
s u m a n a su-ma-na sumana
Repaso
30
Ekirrajawa 12 Molokono
Wane kai talaulakai nusulajun wane
molokono sumun tawalakat, shiasa aika
man nia supula ashaitus numa wanepia
suma matujan nia suputa, wane kai suputun
molokonokai machitka nia, sulejapa susaka
ananchi shiasa sumunaka machitsai
pumununkai. Shialajaka nalin nojotleka
shia kamununjen.
1. ¿Kasa nusulajaka talaulakai sumun tawalakai?
2. ¿Muinka susu?
15
Anuana kanuisu
anuana anuana anu-ana nu n
n nu anu-ana anuana
anu su atu nui
sis ot tan kai
ana ka uta usu
a n u a n a anu-ana anuana
K a t a n s u Ka-tan-su katansu
a t u s u atu-su atusu
Repaso
N u s
i o k
a n t
16
Ekirrajawa 5 Jatu
1. ¿Kasa nanjawaika Juan?
2. ¿ayatayutcheje wamana tu jatukat?
Alojui Juan atpana, numash wanepia
nuchonkai supula nikirrajun nia, nojotsu
jatu numana nukumajaka numun wane jatu
napaka shia numun talataka man nia suma.
29
Joulu yosu yaya supula ashottuna.
yosu yosu yo-su yo y
y yo yo-su yosu
Y o m yo uja su na s a p yui si las la y l j ye ma ya ju e u i pas lu su ja
y o s u yo-su yosu
y e s u ye-su yesu
y o l u j a yo-lu-ja yoluja
Y y
28
Ekirrajawa 11 Yosu
Sou wane kai Juan, sunan juletmun
nipialu mushi kaserru tanjaka aka
supatiash tepiakat. Nutamaka sunan
warraita emun noushkat shiasa wopulu
nirraka wane yosu palastus. Numaka
tanjerrun suka yosu supatias tepiakat.
Maka shia nutuma nusurrulun nipiakat.
1. ¿Kasa nusurrutka kaka supatian nipiakat Juan?
2. ¿Wayakan kasa wanjaka munka jaijale wane kasa wepialu?
17
Nuitun sunan sutunakat suka jatú.
jatu jatu ja-tu ja j
j ja ja-tu jatu
J a j ja os is
n k T sai jos ko
t u s tu jou tai
aku
atu
ka
j a t u ja-tu jatu
j a p u n a ja-pu-na japuna
j o s o s jo-sos josos
J j
18
Jepi
Sou wane kaí, eshi wane jintui nirrun
wane wuchichen sau tu jepikat notoka sau
jepikat supula napan na wuchikana shiasa
wana suma noton muliash man sauje miou
man tu jepikat, shiasa mapusapa nia nulan
sauje san shia nuchiku.
1. ¿Kasa notoka achirrua jintuikai?
2. ¿Nojots keman otowa sau jepi?
Ekirrajawa 6
27
Muinka jotule kashikai akuentajush tashikai.
kashi kashi ka-shi shi sh
sh shi ka-shi Kashi
Sh s M ka ko in k sh n mun shi sat i p s shu sha ma o u j i sho shos
k a sh i ka-shi kashi
sh i m u n shi-mun shimun
sh u sh u shu-shu shushu
Sh sh
26
Ekirrajawa 10 Kashi
Wane ai wana suma jotun kashikai
juitush monkolonshetka sunan warraita
suma nirrajattan wane jayechi anachonsu
shiasa jayupa ounush nipialamun.
1. ¿kasouluwaishi eirrajun monkolonshetkai?
2. ¿Jamushi nujuitawaika monkolonshetkai aipa?
19
¿Piamas posu?
jepi jepi je-pi pi p
p pa je-pi jepi
P e i
o j p
J a s
J e p i Je-pi jepi
P i a m a Pia-ma piama
P o s u Po-su posu
P p
je pai pat pu
pi ji jes po
jai ojo sua pe
pia ma saa su
20
Ekirrajawa 7 Mapa
Tu mapakat nojots shintun anan ne
wayu, nupula chi kachekai supula tu
shirrakat, jaitairru suutpan shia nojotsu
shirrun. Tu mapakat anasu supula tu
kamurranalajaka.
1. ¿Shinta anan wayu supushua tu mapakat?
2. ¿Kasa anaka apula tu mapakat?
25
Juttus tu luma laulakat.
luma luma lu-ma lu l
l lu lu-ma luma
L i j
S l a
m u p
l u m a lu-ma luma
a l u j a alu-ja aluja
a l a m a a-la-ma ala
L l
ulu la lu alu
mu lia pu ju
ma ala ujat ula
nu a su ja
24
ekirrajawa 9 Luma
Wane kaí, tashikai nujuichajan tu
nulumashkat, supula nukamajun wane luma
miou, nanjaka tu lumakat anashantas man
shia ponoka san shia wayuu eke shintun
sushataka shia wayuu.
1. ¿kasa nanjaka supula nukumajun lumakat?
2. ¿Maka keirrerre wan wane kasa wayu ayatashi waya suchirrua.?
21
Mujus mou suma mioun.
mapa mapa ma-pa ma m
m ma ma-pa mapa
M a j ma ou me
e i o mi pa jus
u m P mu sat nui
pi
ju
mou
m a p a ma-pa mapa
m o u s a t mou-sat mousat
m i o u mi-ou miou
M m
22
Ekirrajawa 8 Jime
Munka shiitule juyakat minchipamun
alatsu tu wunkat, shintitka wattsalin jime,
nayasa na tepichikana nalojowalin na
jimekat supula namunun naya.
1. ¿Kasa shintirrawaika tu wunkat?
2. ¿jalejesche akumajan na jimekat?
23
Jaís joutai soukaipa.
jime jime ji-me ji j
j ji ji-me jime
J m t ji ja su
e i a is pui mu
M j p jou tai me
tu
jai
maj
j i m e ji-me jime
j o u t a i jou-tai joutai
j a m u s u ja-mu-su jamusu
Repaso