دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي دانشكده داروسازي

وزی و رما وه

92-93سال تحصيلي

بنام خدا

مقررات كار در آزمايشگاه .دزير را بدقت مطالعه و اجرا نمائيلطفاً نكات

.به طور مرتب و در ساعات تعيين شده در آزمايشگاه حاضر شويد -1 .راي ورود به آزمايشگاه پوشيدن روپوش الزاميستب -2قبل از شروع به كار، دستور العمل مربوط به آن را بدقت مطالعه كنيد و بعد از پايان كار عملـي در هـر -3

جلسه نتايج آزمايش و پاسخ سؤاالت هـر جلسـه را بصـورت كتبـي تهيـه كنيـد و در همـان جلسـه بـه .مسئول آزمايشگاه تحويل دهيد

.استفاده از هرگونه مواد شيميايي برچسب روي شيشه را بدقت بخوانيدقبل از -4 .درب شيشه حاوي مواد شيميايي را بالفاصله پس از استفاده ببنديد و آنرا در جاي خود قرار دهيد -5 .مواد شيميايي اضافي را كه در بشر يا وسيله ديگري باقي مانده است به شيشه اوليه آن برنگردانيد -6ز يا كف آزمايشگاه و يا لباس كار خودتان مواد شـيميايي ريخـت فـوراً آنـرا بـا مقـدار هر گاه روي مي -7

.زيادي آب بشوئيد تا كامالً پاك شود .اگر هرگونه حادثه اي براي شما رخ داد، جريان را به مسئول آزمايشگاه اطالع دهيد -8يش را در محفظـه مجهـز بـه براي كار كردن با مواد، گازها و حالل هاي بودار و سمي حتماً بايد آزمـا -9

.انجام دهيد) هود(هواكش .رسوبات و كاغذ صافي را در سطل مخصوص زباله بريزيد -10 .ميز خود را كامالً تميز نمائيد و قبل از ترك آزمايشگاه وسائل -11

تجسس آلكالوئيدها

و مقداري از به طوركلي آلكالوئيدها تركيبات آلي ازت داري هستند كه اكثراً در نباتات وجود داشته .آنها نيز در حيوانات يافت مي شوند

آلكالوئيدها به علت دارا بودن عامل آمين اغلب داراي خاصيت بازي هسـتند و ازت آنهـا بيشـتر در حلقه قرار گرفته به غير از بعضي از تركيبات مثل افدرين و كلشي سين كه از ايـن قاعـده مسـتثني

.مي باشند

موارد استعمالبعضي مانند مرفين و كدئين ضد درد و . اكولوژي آلكالوئيدها بسيار متفاوت مي باشدخاصيت فارم

بروسين محرك سلسله اعصاب مركزي مي .مخدر هستند در حاليكه گروه ديگري مانند استريكنيندر حاليكه رزرپين فشـار خـون را پـائين . آتروپين و هوماتروپين خاصيت ميدرياتيك دارند. باشند

.حقيقت آلكالوئيدها قادرند كه انواع مختلف فعاليت هاي فيزيولوژيكي را باعث گردنددر . مي آورد

شناسايي كيفي آلكالوئيدهاآلكالوئيدها در گياهان معموالً به صورت نمك و بازهاي آزاد يافت مي شوند مواد طبيعي كه همراه

و تاننهـا هسـتند كـه ) ليـك مثـل اسـيد اگزاليـك، ما (آنها مشاهده مي شوند اكثراً اسـيدهاي گيـاهي .اختصاصاً جهت شناسايي آلكالوئيدها اين مواد قبالً بايستي جدا گردند

آلكالوئيدها داراي خواص فيزيكي و شيميايي مشترك زيادي مي باشند، اغلب در آب غير محلول يا ه صـورت آلكالوئيدهاي آزاد بـ . كم محلول هستند و با اسيدها توليد امالح محلول در آب مي نمايند

باز در اتر و كلروفرم محلولند، ولي امالح آنها در اين حاللها غير محلولند و بدين وسيله آلكالوئيدها جهت استخراج آلكالوئيـدها معمـوالً از اسـيد رقيـق و . را مي توان جدا، خالص و تعيين مقدار نمود

. ها بدسـت مـي آورنـد الكل استفاده شده و بعد از صاف نمودن آنها را به صورت نمك از عصاره اين تركيبات در اثر قليايي كردن عصاره ها به كمك قليائي كننده هايي مثل آمونياك به صورت بـاز آزاد در آمده و توسط حاللهاي آلي مثل كلروفرم و اتر قابل استخراج و از مواد ديگري كه محلـول

كننـده بيشـتر از آمونيـاك به طور كلي به عنوان مـاده قليـايي . در آب هستند، جداسازي مي شونداستفاده مي شود، قليايي كننده هاي ديگر مثل سـود در بعضـي از مـوارد باعـث جـدا شـدن اسـتر

شده و بـه صـورت ) مثل مرفين و كفالين(و يا تشكيل فنوالت ) مثل آتروپين و رزرپين(آلكالوئيدها . محلول در آب مشاهده مي شوند

. يي استفاده مي شود كـه بـا آنهـا ايجـاد رسـوب مـي نماينـد براي شناسايي آلكالوئيدها از معرفهاآلكالوئيدها مانند ساير آمين ها تشكيل امالح مضاعف با تركيبات جيوه، طال و پالتين و ساير فلزات

اين امالح مضاعف اغلـب بـه حالـت رسـوب هسـتند و مقـداري از آنهـا قابـل . سنگين را مي نمايند

شـيميايي اختصاصـي هـاي همچنين آزمـايش . مي باشند تشخيص به روش ميكروكريستالوگرافي .تري را مي توان براي تعيين يك دسته آلكالوئيد خاص بكار برد

قطـره 2تـا 1محلولهاي بازي استخراج شـده آلكالوئيـدها را پـس از تبخيـر حـالل مـورد نظـر در سط معرفها آنهـا اسيدكلريدريك حل كرده و آنها را به صورت نمكهاي هيدروكلرايد در آورده و تو

را شناسايي مي كنيم، به طور كلي بر اساس خواص اين معرفها مي توان حضور يـا عـدم حضـور .آلكالوئيدها را بررسي نمود

ضمناً قابل توجه است كه براي بهتر شناسايي كردن آلكالوئيدها مي بايستي هميشـه از دو معـرف : الوئيـدها اسـتفاده مـي شـود عبارتنـد از مهمترين معرفهايي كه جهت شناسـايي آلك . استفاده نمود

و اسـيد (K Bi I4)، معـرف دراژنـدرف (K2 Hg I4)معرف ماير (KI.I2)) معرف واگنر(محلول يد ).تري نيتروفنل -2،4،6( پيكريك

به طور كلي به كمك معرفها مي توانيم با توجه به رسوب و تغيير رنگي كه بـا آلكالوئيـدها حاصـل . كنيمايي مي كنند آنها را شناس

روش كار

جسـتجوي وجـود آلكالوئيـدها و در صـورت موجـود بـودن تشـخيص هاي هدف از اين آزمايش

.بازهاي نوع اول، دوم يا سوم از تركيبات كواترنر مي باشند

تهيه محلول نمونه و انجام آزمايش مقدماتي) الفافـزوده N2اسيد كلريدريك ml2را برداشته و به آن گياه اسپنداز عصاره الكلي ml10حدود -1

.دهيدو بر روي بن ماري قرار گرم كلرورسديم به آن افزوده و پس از بهم زدن آنرا 5/0محلول حاصل را سرد كرده و مقدار -2

رسوب روي صافي را با مقدار كافي محلول اسيدكلريدريك شسته تا حجم آن به . صاف نمائيدml10 از محلول صاف شده . برسدml2 و بقيه را براي مراحل بعد بريزيدله آزمايش در دو لو

. كنيدنگهداري در صـورتيكه محلـول كمـي كـدر : حالـت اول . به يكي از لوله ها چند قطره معرف مير بيافزائيد -3

رسـوب : حالـت سـوم (++).كدورت زياد ولي رسـوبي توليـد نمـي شـود : حالت دوم .(+)شود (+++).فراوان و سنگين توليد مي گردد

آزمايش دوم حاوي محلول صاف شده چند قطره معرف واگنر بيافزائيد و نتيجه را مالحظه به لولهدر صورتيكه رسوب يا كدروتي در هيچ يك از لوله ها تشكيل نگردد مي توان نتيجه گرفت كه . كنيد

باشـد، (+++) يـا (++) ، (+)اگر واكنش توليد شـده . در عصاره مورد آزمايش آلكالوئيد وجود ندارداز اينـرو نيـاز . باشد انه اينست كه در عصاره مورد آزمايش ممكن است آلكالوئيد وجود داشتهنش

.تائيدي مي باشد هاي به آزمايش

تائيدي براي وجود آلكالوئيدها هاي جداسازي و آزمايش) باوليه براي وجود آلكالوئيد مثبت باشـد، بـه محلـول اسـيدي مقـدار هاي در صورتيكه آزمايش -1

توجـه كنيـد كـه . ول آمونياك غليظ افزوده تا در مجاورت كاغذ تورنسل قليايي گرددكافي محل .آمونياك غليظ بسيار خطرناك است و چند قطره از آن براي قليايي كردن محلول كافي است

دكانتاسيون كوچك منتقل كرده و آنرا سه بار و هر بـار آمپولمحلول قليايي حاصل را به يك -2كه از تكان دادن شديد مخلوط براي جلـوگيري از كنيددقت . خراج نمائيدكلروفرم است ml10با

حاصل استخراج كلروفرم را با يكديگر مخلوط نموده . تشكيل امولسيون پايدار خودداري نمائيد .قسمت مايي را نيز براي مراحل بعد نگهداري كنيد. و سپس حجم آن را از راه تقطير كم نمائيد

نرمال افزوده و روي بن ماري گرم نمـوده تـا 2اسيدكلريدريك ml5/1 به باقيمانده كلروفرمي -3حل شود سپس آنرا خنك كرده و بداخل يك لوله آزمايش صاف نموده و صـاف شـده را بـدو

:قسمت تقسيم نمائيدبه هر كدام از لوله هاي آزمايش محتوي آلكالوئيد معرف مير و واگنر مطابق آزمايش قبلي افـزوده

.ثبت نمائيد(+++) و (++) ، (+)به صورت و نتيجه را آزمايش جهت آلكالوئيدهاي كواترنر يا بازهاي آمين اكسيدي) جآلكالوئيدهاي كواترنر يا بازهاي آمين اكسـيدي در صـورت موجـود بـودن، در محلـول آبكـي -1

محلول را به يك بشر كوچك منتقـل كـرده و . قليايي پس از استخراج با كلروفرم باقي مي مانندنرمال بدان افزوده تا در مجاورت كاغذ تورنسل، واكـنش محـيط 2مقدار كافي اسيد كلريدريك

.در صورت لزوم محلول را صاف كرده تا محلول شفافي بدست آيد. اسيد مشاهده گرددصاف شده را بدو قسمت مساوي تقسيم نموده و به يك نمونـه چنـد قطـره معـرف ميـر و بـه -2

.واگنر افزوده و نتيجه را مالحظه نمائيد نمونه ديگر چند قطره معرفيـا (++) وجود آلكالوئيد كواترنر يا بازهاي آمين اكسيدي در صورتي مثبت اسـت كـه واكـنش -3

.در هر دو مورد ديده شود(+++) در اين مرحله نشانه استخراج غير كامل آلكالوئيدهاي نوع اول، دوم، سـوم اسـت و (+) واكنش -4

.ددنتيجه بايد منفي تلقي گر

تعيين مقدار آب و رطوبت موجود در بافتهاي گياهي تعيين مقدار آب به روش آزئوتروپي با گزيلن) 1مقدار نمونه اي كه جهت تعيين رطوبت به كار مي رود بايد به نحوي باشد كه براي گياهان خشـك

-ml 3ار تقريبيگرم باشد كه با اين روش مقد 5-4گرم و براي گياهان تازه در حدود 20در حدود .آب اندازه گيري مي شود 4

روش كار

زائد اگر گياه دارويي به صورت ريزوم باشد بايد به قطعات كوچك تقسيم و در آسياب مخصوص گـرم و 20در مورد گياه خشـك برابـر ( كنيدسپس مقدار معيني از آنرا بدقت وزن . نمود آنرا خرد

در يـك بـالن كـه از برگ تازه شمشاد استفاده مي شـود در اينجا) گرم 5براي گياه تازه در حدود ml250 كه حاويml200 گزيلن بدون آب مي باشد، مي ريـزيم و دسـتگاهDean Stark را بـه آن

ابتدا محتوي بالن را به آهستگي تا حد جوش حرارت داده و سپس درجه حـرارت . وصل مي نمائيمپـس از خـارج شـدن كامـل آب . آب تقطيـر شـود قطـره 2را طوري تنظيم مي كنيم كه در هر ثانيه

حرارت را قطع نموده و آخرين قطرات آب را به كمك ميله ) عدم افزايش حجم آب(موجود در بافتها شيشه اي در قسمت جمع شونده لوله وارد نموده و مقدار آب حاصل را از روي درجـات دسـتگاه

Dean Stark تگاه مقدار آب را محاسـبه نمائيـد مـي اگر نتوانستيد از روي درجات دس. مي خوانيم .براي تعيين ميزان آب خارج شده از گياه استفاده نمود ml10توان از يك مزور

)كم شدن وزن ماده مورد آزمايش(تعيين مقدار آب گياه از طريق وزني ) 2

:روش كار خته و سـپس گرم برگ تازه را كه بوسيله ترازوي حساس، وزن نموده ري 5در يك پليت شيشه اي

درجه بمدت چند ساعت قرار داده تا كامالً خشك شود مقدار كامل رطوبت هنگامي 100آنرا در اتو بدست مي آيد كه پس از چندين بار توزين كپسول چيني محتوي مـاده مـورد نظـر، نقصـان وزنـي

.نمائيدمالحظه نگردد و سپس درصد مقدار رطوبت را محاسبه

د داروييتعيين مقدار خاكستر موا

روش كار

. گرم ماده دارويي خرد شده تعيين مي شود 2خاكستر كروزه را ابتدا در كوره قرار داده پس از آنكه كروزه را از كوره خارج نموديد در ديسـكاتور قـرار

سپس آنـرا وزن نمائيـد ايـن عمـل را دو بـار . دهيد مراقب باشيد تا در اثر تغيير دما كروزه نشكنداگر ماده . (گرم ماده دارويي را به آن اضافه مي كنيم 2نيم تا وزن كروزه تثبيت گردد و تكرار مي ك

).درجه قرار داد سپس سرد كرده و وزن نمود 100داروئي خشك نباشد بايد آنرا در اتو

خاكستر تامجـاد تـا اي دهيـد دقيقـه قـرار 30ابتدا ماده دارويي را در كروزه قرار داده و آنـرا در كـوره بمـدت

خاكستر سفيد كلسيفيه شود، سپس كروزه را در ديسكاتور قرار داده تا سرد شود سپس آنرا وزن .كنيد

خاكستر نامحلول در اسيد

وارد كرده و بمدت ml100در يك بشر % 10سانتي متر مكعب اسيد كلريدريك 25خاكستر تام را با صاف كـرده و دو بـار بـا (Ashless)سپس آن را روي كاغذ بدون خاكستر . دهيددقيقه حرارت 5

.كنيددقيقه آنرا خشك 15درجه بمدت 100و در اتو بشوئيدآب گرم صافي را بعـد آنـرا در . تا كلسيفيه شود دهيدسپس فيلتر را در يك كروزه وزن شده گذاشته، در كوره قرار

.نمائيدديسكاتور قرار داده تا سرد شود و سپس آنرا وزن غير محلول در اسيد بدست مي آيد، كه ميتوان از روي آن خاكستر محلول در بدين ترتيب خاكستر

.اسيد را نيز محاسبه نمود

( Swelling Index )تعيين مقدار ضريب تورم

صـمغ هـا و نيـز آنهـايي كـه داراي مقـادير مناسـبي از تعدادي از مواد گياهي دارويي، خصوصـاً رف دارويي يا درماني خاصي بخـاطر خـواص متـورم موسيالژ، پكتين و همي سلولز هستند، مصا

ضريب تورم عبارت از حجم اشغال شده به ميلي ليتر است كـه يـك گـرم از مـواد . شدنشان دارنداين تعيين مقدار بر اساس افزودن آب به يك مـادة . گياهي در شرايط مخصوص، متورم شده باشد

ر اين آزمايش از يك استوانه مدرج درب دار د. است) خواه گياه تام، خرد شده يا پودر شده(گياهي تكـان داده مـي شـوند و و شيشه اي استفاده شده و مواد گياهي در آن بمدت يـك سـاعت مكـرراً

خوانده مي ) به ميلي ليتر(آنگاه حجم مخلوط . سپس مهلت مي يابند تا زمان خاصي بيحركت بمانند. درجـه بنـدي شـده بايـد مشـخص باشـد قطر داخلي و قسمت ابعاد استوانه مدرج خصوصاً. شود

شود ولي در مورد مـوارد خـرد يـا پـودر مخلوط كردن مواد گياهي تام با آب به آساني انجام ميآزمـايش . در آب پخش و پراكنده شـوند "شده، به تكان دادن شديد نياز است كه مواد گياهي كامال

.بار تكرار شود 3بايد در مورد هر ماده حداقل

روش كار

وزن "را دقيقـا Allysum compstr)(و يـك گـرم قدومـه ) Plantago ovata(يك گرم اسفرزه :كرده و به يك استوانه مدرج با شرايط زير منتقل كنيد

. را هم بتواند انـدازه بگيـرد ml2/0روي آن مدرج و تا ml25تا 0، از mm16قطر داخلي آن حدود ml25 دقيقه يكبار تا يك ساعت تكان دهيد 10 اضافه كنيد و مخلوط را هر آب مقطر.

.ساعت در حرارت آزمايشگاه ثابت بماند 3سپس صبر كنيد تا حجم متوسط هر بار اندازه گيري را . اندازه بگيريد mlحجم اشغال شده توسط موادگياهي را به

.براي يك گرم ماده گياهي محاسبه كنيد

تجسس فالونوئيدها

نـام آنهـا از لغـت . وني و آگليكونهاي آنها را اغلب به نام فالونوئيدها مـي نامنـد گلوكزيدهاي فال Flavus كه معني زرد دارد گرفته شده و سابقاً تركيبات طبيعي زرد رنگ را به عنوان فالونوئيد مي (Flavan)هـاي گيـاهي بـوده كـه از نظـر سـاختماني از مشـتقات فالونوئيدها از پيگمان. شناختنددسـته مختلـف 10تـاكنون حـدود . و همگي داراي خواص مشابهي مي باشند isjkn هستند فالوان

ولـي ههاي متفاوتي داشـت هاي اين تركيبات ساختمان آگليكون. فالونوئيد تشخيص داده شده است :نشان داده مي شوند C6-C3-C6كربن است و به صورت 15هسته اصلي آنها داراي

ها، كاتشـين هـا، آنتوسـيانين ها و فالونون ها، ايزوفالون هاي مختلف فالون اين مواد در گروه :قرار مي گيرند …ها و ها، اورون ها، چالكون

O87

65 4

3

21 1

23

4

56A

B

Flavan = 2 phenyl chroman

O

O O

O

O

O

O O

165

32

12

34

564

Flavone(yellow)

Isoflavone(yellow)

Flavanone Chalcone(orange and red)

OH Catechin(flavon-3-0l)

OHanthocyanin(Red to Blue)

aurone

C CH

45

67 1

23

12 3

4

56O

'' '

'

''

روتـين و ،كه از نظر داروئـي داراي اهميـت اسـت روتـين مـي باشـد يمهمترين ماده فالونوئيد نندگي و خونريزي از عروق موئين به كـار مـي هاي مربوط به شك هسپريدين را در درمان بيماري

هاي اخير نشان داده شده كه فالونوئيدها داراي خاصيت ضد ويروس، ضد التهاب و در سال. برند .ضد سرطان مي باشند، از اينرو تحقيقات دامنه داري بر روي اين مواد انجام گرفته است

هـر . تركيب بـا قنـدها پراكنـده مـي باشـند فالونوئيدها درگياهان به حالت گلوكزيد و به صورت بـه . آگليكون فالونوئيدي ممكنست در گياهان به صورت گلوكزيدهاي مختلف وجـود داشـته باشـد

ها و ميوه ها و بـرگ هاي گياهي تشخيص داد، گل طور كلي اين تركيبات را مي توان در تمام اندامچـوبي شـده گياهـان داراي آگليكـون هـاي كه قسمت ها حاوي گلوكزيدهاي فالوني بوده در حالي

.فالونوئيدي هستندبهترين حالل . توان آنان را به آساني با الكل استخراج نمود اين اجسام در آب محلول بوده و مي

در اثـر ايـن مـوارد هاي گيـاهي متـانول يـا اتـانول مـي باشـد، براي استخراج فالونوئيدها از بافت .ير رنگ ميدهندمجاورت با قلياها و آمونياك تغي

ناميـده واكنش سـيانيدين آزمايش مهمي كه جهت تشخيص فالونوئيدها به كار مي رود به نام بـراي ايـن واكـنش هرگـاه بـه . اساس اين واكنش روي هسته گاما بنزوپيرون قـرار دارد . مي شود

ود بسـته بـه عصاره الكلي حاوي فالونوئيدها اسيد كلريدريك غليظ و كمي براده منيزيم افزوده شـ دقيقـه 2-1رنـگ معمـوالً پـس از . هاي مختلفي ممكنست حاصل گـردد نوع فالونوئيد موجود، رنگ

.تشكيل شده و شدت آن بستگي به غلظت فالونوئيد داردهـا، ها، قرمز تا قرمز تنـد و فالونـون در واكنش سيانيدين فالونول ها، نارنجي تا قرمز و فالون

چـالكون . گزانتون ها با واكنش سيانيدين جواب مثبت مي دهنـد . مي گردندقرمز تند تا قرمز آتشي مكانيسم ايـن واكـنش تشـكيل تركيبـات . ها با واكنش سيانيدين جواب مثبت نمي دهند ها و اورون

.با امالح فلزات سنگين مثل امالح آلومينيوم، منيزيم و روي مي باشد كمپلكس

روش كار

تجسس فالونوئيدهاميلي ليتر متانول روي بن ماري حرارت داده تا حجم نصف گـردد و 30گرم علف چاي را با 3 -1

.سپس صاف كنيد، صاف شده را مجدداً تا تبخير كامل حالل روي بن ماري حرارت دهيد

O

OMe

O O

MeMe

O

OHO

ريخته، همـراه بـا هـم زدن و كمـي حـرارت اتردوپترول ml15عصاره الكلي خشك شده روي -2عمل اسـتخراج بـا اتردوپتـرول را تكـرار كـرده تـا محلـول .دو سپس صاف كني ماليم، مخلوط

عصاره اتردوپترولي حاوي كلروفيـل، رزيـن . تقريباً بيرنگ گردد) عصاره اتري(استخراج شده . مي باشد و رسوب حاصل داراي فالونوئيدها است …ها، چربي و

از صاف ml 1-2درصد حل كرده و سپس صاف نموده، مقدار 80اتانول ml10رسوب را در -3 .لوله آزمايش بريزيد دوشده را در

براده منيزيم )نوك اسپاتول( ml10-20اسيد كلريدريك غليظ و ml 5/0به يكي از لوله ها مقدار -4 .بيافزائيد

هـاي توليـد شـده در همچنـين بـه رنـگ . دقيقه مالحظه نمائيـد 10هاي حاصل را در طي رنگ -5 .قسمت كف لوله توجه كنيد

مخلـوط مسـاوي آب و ml2سـرد كـرده و بـا لولهمشخصي حاصل گردد در صورتيكه رنگ -6وارد . مخلوط و به شدت تكان دهيد و سپس بگذاريد تا فازها از يكـديگر جـدا گردنـد آميل الكل

.مي باشد فالونوئيديشدن رنگ در فاز آميل الكلي تائيدي بر وجود ماده

تجسس آنتوسيانين ها

همگي در آب كههاي موجود در گياهان مي باشند فراوانترين پيگمان آنتوسيانين ها مهمترين و اثـر در . آبي و صورتي گياهان را تشكيل مي دهنـد ، بنفش، ارغواني، هاي قرمز محلول بوده و رنگ

افزايش تعداد استخالف هاي هيدروكسيل موجود در مولكول آنتوسيانين، رنگ حاصله تيره تر مي نيدين نارنجي مايل به قرمز، سيانيدين قرمز تيره و دلفينيدين آبي مايل به بعنوان مثال پالرگو. گردد

رنـگ . اسيد كلريدريك استخراج كرد% 1آنتوسيانيدين ها را ميتوان با محلول سرد . قرمز مي باشداسيدي رنگ آنتوسيانين هـا pHدر . هاي مختلف از قرمز تا آبي متغير است pHآنتوسيانين ها در

اسـيدي فـرم كـاتيوني و در pHاين مواد در . قليائي آبي است pHرمال بنفش و در ن pHقرمز، در pH توان در ضمن گرم كردن نمونه اي از بافـت لكوآنتوسيانين ها را مي. قليائي فرم آنيوني دارند

دقيقه تشـخيص داد، توليـد رنـگ 30-15نرمال اسيدكريدريك در پروپانل بمدت 2گياهي با محلول .ش كه بتدريج قوي تر مي گردد نشانه مثبت بودن واكنش استقرمز يا بنف

. فريك توليد رنگ آبي يا سبز مي نمايند ولي اين آزمايش اختصاصي نيست كاتشين ها با كلرور از اينرو با استخراج مواد گياهي بوسيله بنزن و سپس اتر مي توان عصاره غني از كاتشين بدسـت

تولوئن -الكلي اسيد پارا% 3مجاور نمودن كروماتوگرام با محلول آورد كه پس از كروماتوگرافي و .سولفونيك و گرم كردن، توليد لكه هاي زرد رنگي مي گردد كه نشانه وجود كاتشين است

OHO

OH

OH

HO

cl

Pelargonidin chloride

O

OH

OH

OH

Cl

OH

HO

4

+

-2 1 6

2

Cyanidin chloride

'

'

'8

5

+

4

-

2 1 '

'

' 6

2

OHO

OH

OH

HO

cl

Delphinidin chloride

8

5

+

4

-2 1 '

'

' 6

2

OH

OH

OHO

OH

O

O

OH

gl

gl

OHO

O

O

OH

gl

gl

O

O

O

O gl

gl

O

O-

OH

OH-H+

(pH

شناسايي آنتوسيانين هادر در محـيط اسـيدي، قرمـز بـنفش و ،محيط تغيير رنگ مي دهنـد pHآنتوسيانين ها بر حسب

آزمايش مربوطه نشان دهنده تغيير رنگ آنتوسيانين ها بـر . محيط قليائي، آبي و يا سبز مي گردندبه نظر مي رسـد كـه رنـگ قرمـز بـه علـت توليـد فـرم كـاتيوني . هاي متفاوت مي باشد pHحسب

.در حاليكه رنگ آبي حالت آنيوني را نشان مي دهد ،آنتوسيانين ها است

روش كار

گرم از كلم قرمز شسته شده را به قطعات كوچك تقسـيم كـرده و 10نجام آزمايش مقدار براي ا دقيقـه اسـتخراج و 15قرمز را بوسـيله جوشـانيدن بمـدت كلم هاي پيگمان. بريزيدآب ml100در

18از محلول فـوق را در ml2، برسانيد ml50حاصل را در يك ظرف مدرج ريخته و حجم آنرا به محلـول هـاي . كنيـد را مالحظه حاصل و رنگ هاي بريزيدد، نمحتوي بافر مي باش لوله آزمايش كه

:هاي مناسب بدست آيند pHتا بريزيدبافر را طبق جدول زير در لوله هاي آزمايش

ml/NaOH 0.1M

ml/HCl 0.1M

ml/KH2PO4 0.15M

ml/K2HPO4 0.15M

ml/Na3PO4 0.15M

pH

1- 9.50.5--2 2- 0.59.5--3.6 3- -10--4.7 4- -9.50.5-5.6 5- -91-5.9 6- -82-6.2 7- -73-6.5 8- -64-6.6 9- -55-6.8

10- -46-7 11- -37-7.2 12- -28-7.4 13- -19-7.7 14- -4.5-5.5 8 15- -5-5 9.8 16- -3-7 10.7 17- --37 11.2 1810 ----14

استخراج نشاسته از سيب زميني

هـاي نشاسته يكي از ذخاير قندي مهم بوده كه در بعضي از گياهـان بـه مقـادير زيـاد در انـدام محل ذخيره اين ماده قندي ممكن است ساقه، ريشه، ريـزوم، ميـوه و . ذخيره كننده آنها وجود دارد

در موارد تهيه نشاسـته . مواد اوليه داردطريقه استخراج نشاسته بستگي به ماهيت . يا دانه ها باشدهاي گياهي كه به كار برده مي شود بايد مقادير قابل مالحظه اي نشاسته به مقادير صنعتي قسمت

هـاي هـاي نشاسـته در داخـل سـلول د، همچنين بايد توجه خاص به فشردگي گرانـول نداشته باشماهيـت مـواد . ه آسـانتر اسـت هر چه ايـن فشـردگي كمتـر باشـد اسـتخراج نشاسـت ،گياهي داشت

وجود مقدار زيـادي مـواد پروتئينـي ژالتينـي در تصـفيه . پروتئيني همراه با نشاسته نيز مهم است. عدم وجود مقدار قابل مالحظه اسيدهاي چرب نيز مفيـد مـي باشـد . نشاسته اخالل ايجاد مي نمايد

ر نشاسته موجود تا حدود چربي مي باشد و مقدا% 1پروتئين و % 2چون سيب زميني فقط محتوي .، از اينرو استخراج و تصفيه آن آسان استنيستها زياد بوده كه فشردگي آن در سلول% 20نشاسته را از ساير مواد غير محلول در آب كه همراه آن مـي باشـد از طريـق وزن مخصـوص

ود بـه مقـادير زيـاد طريقه اي كه در زير شرح داده مي ش. جدا مي نمايند) 6/1درحدود (زيادتر آن .در استخراج به روش صنعتي نيز قابل اجراست

روش كار

.كنيدگرم سيب زميني پوست كنده را دقيقاً وزن كرده، به كمك رنده آنرا بخوبي خرد 100مقدار هـا از كمـي آب اسـتفاده در صورت به كاربردن آسياب براي سـهولت در متالشـي كـردن سـلول

صاف محلول هاي. ده را در داخل يك پارچه ريخته، بخوبي بهم زده و فشار دهيدتوده له ش. نمائيدسپس . كه تمام عصاره حاصله را بوسيله فشردن جدا نمائيد كنيدو سعي كردهشده را جمع آوري

. كنيـد مقداري آب به تفاله افزوده و پس از مخلوط كردن مانند قبل بوسيله فشـردن آنـرا اسـتخراج و فشردن را تكرار نموده و حاصل استخراج را در يك بشـر جمـع آوري كـرده و عمل افزودن آب

سپس مايع فوقاني را كه محتوي مواد غير محلـول سـلولي اسـت دور . بماندبگذاريد ساعت 1مدت .ريخته، مجدداً آب افزوده و تكان داده، مي گذاريم نشاسته دوباره ته نشين شود

رسوب سانتريفوژو يا خألر ريخته و به كمك قيف بوخنر و ارلن يكبار ديگر مايع فوقاني را دو سـانتيگراد درجه 100رسوب را به يك پليت شيشه اي منتقل كرده و سپس در اتو .كنيدآن را جدا

.سپس آنرا توزين نمائيد ،تا كامالً خشك شوددهيدقرار

تجسس تانن ها و پلي فنل ها

مي باشند كه بـه مقـدار زيـاد، در عـالم گيـاهي پيچيدهآلي طبيعي تانن ها دسته بزرگي از مواد تانن ها از دسته تركيبات پلي فنلي طبيعـي . پراكنده بوده و در اكثر تيره هاي گياهي يافت مي گردند

بـا آب و الكـل توليـد محلـوالت كلوئيـدي مـي ، اينهابدون ازت مي باشند كه غير قابل تبلور هستندتانن هاي حقيقي داراي وزن مولكولي بسيار باال بـوده و قـادر . قابضي هستندنمايند و داراي طعم

ها وزن مولكولي پائين تري داشته و بنـدرت به تركيب با پروتئين ها هستند، در حاليكه پزودوتانندو گروه عمده تانن هاي حقيقي شامل تانن هاي هيدروليز شـونده . با پروتئين ها تركيب مي گردند

.هستند) غير قابل هيدروليز(كندانسه تانن هاي و تانن ها باعث رسوب محلول ژالتين، آلكالوئيدها، نمك فلزات سنگين، آمين ها و آميدها مي شوند

و با امالح آهن رنگ آبي تند يا سبز مايـل بـه سـياه توليـد مـي كننـد كـه ايـن خصوصـيات جهـت هاي پيشرفته جه است كه امروزه از روشقابل تو. شناسايي كيفي و كمي تانن ها استفاده مي شود

كروماتوگرافي جهت شناسائي كيفي و كمي تانن ها استفاده مي گردد، البته تانن ها را مي تـوان بـا .و اسپكتروفتومتري نيز تعيين مقدار نمود رنگ سنجيهاي كمك روش

:طبقه بندي معمولي تانن هاي موجود در طبيعت به قرار زير مي باشد انن هاي كندانسه يا تانن هاي كاتشولت) 1

اين دسته از تانن ها كه قسمت اعظمي را تشكيل مي دهند از پلي مرهاي تركيبات فنلي بـوده كـه Flavan-3,4و Flavan-3-olساختمان مشابهي بـا فالونوئيـدهاي (وابسته به فالونوئيدها هستند

diol مثل كاتشين نيستنداما در آب محلول ) دارندCatechin :

تانن هاي كاتشول جزء دسـته تركيبـات پلـي مريـزه محسـوب مـي شـوند و حـداقل از تشـكيل دو 6و 2و 8و 6اتصال حلقه ها غالباً توسـط كـربن هـاي . مولكول از تركيبات فوق بوجود مي آيند

دسته اين. ردانجام مي گي 8و 4 مي باشد ولي در مورد پروآنتوسيانيدين ها اتصال بين كربن هاياز تانن ها در اثر حرارت از خود ناپايداري نشان داده و بدسته تركيبات پيچيده غامضي تبديل مـي

معروف مي phelobaphen tanninsشوند كه در آب غير محلول بوده و بعنوان تانن هاي فلوبافن تـانن هـاي .كمتـري نسـبت بـه كاتشـول مـي باشـند بسـيار اين مواد داراي كيفيت مصرفي . باشند

:كاتشول يا فلوبوتانن داراي مشخصات زير مي باشند

OHO

OH

OH

OH

OH

8

6 4 32

2

6'

'

قرمز (توليد فلوبافن قرمز غير محلول ) هاي اسيدي محلول(در اثر جوشاندن با اسيد كلريدريك - .مي نمايند) قهوه اي -پلي مرهاي قرمز -تانن

.مي نمايند )بعلت وجود دو عامل هيدروكسيل مجاور يكديگر( فريك توليد رنگ سبز يد با كلر - .با آب برم توليد رسوب مي نمايند - .كلريدريك ايجاد رسوب قرمز مي كنند با فرمĤلدئيد، اسيد - تانن هاي هيدروليز شونده يا تانن هاي پيروگالل) 2

هـاي محلول در آب گـرم بـوده و توليـد محلـول و اين دسته از تانن ها قهوه اي رنگ، بي شكل دي گاليك اسيد و يـا هيدروكسـي -ته تركيبات استرهاي اسيد گاليك، ماين دس. كلوئيدي مي نمايند

از سـاده تـرين . مـي باشـند ) غالباً بـه صـورت تركيبـات گلوكوزيـدي (دي فنيك اسيد همراه با قند :گالوتانن ها مي توان، دو تركيب زير را نام برد

:تانن هاي اين دسته داراي مشخصات زير مي باشندهيـدروليز شـده و غالبـاً ،ت با آب، اسيد كلريدريك رقيق، قليائي ها و نيز آنزيم هادر اثر حرار -

) تركيبات فنلي كه معموالً از مشتقات اسيد گاليك مي باشند يا(توليد اسيد گاليك يا اسيد االژيك .را مي نمايند

.با آب برم رسوب نمي دهند - .اسيد كلريدريك رسوب نمي دهند -با فرمĤلدئيد - .مي نمايند) به علت وجود سه عامل هيدروكسيل مجاور يكديگر(فريك توليد رنگ آبي يد ربا كل -

موارد استعمال تانن هاتانن ها روي بافتهاي زنده اثر قابض داشته و اين خاصيت اساس اثر درمـاني آنهـا را تشـكيل مـي

ر مصـرف مصرف داخلي اين مواد در دسـتگاه گـوارش بيشـتر بـه عنـوان قـابض بـوده و د . دهدخارجي بيشتر جهت معالجه سوختگي ها، زخم ها، سرمازدگي پنجه ها، التهابات پوستي، هموروئيد

ها توسط تانن در درمان سوختگي ها پروتئين بافت .و باالخره ضد عرق مصرف فراواني را دارند و بدين وسيله يك پوشش محافظ با در نظر گرفتن خاصيت آنتي سپتيكي تشكيل مـي كردهرسوب

COOH

HO OH

HO

HO

OH

OH

HOOCHO

OHOH

COOH

1- Galloylglucose Hexahydroxy di phenicacid

آلكالوئيدها محلول تانن ها به علت تشكيل امالح غير محلول و توليد پادزهرهمچنين به عنوان . شوداز خاصيت ايجاد رسوب بين تانن و پـروتئين .رسوب با آلكالوئيدها داراي ارزش زيادي مي باشند

رنـگ ها جهت توليد چرم از پوست حيوانات در دباغي سابقاً بخصوص استفاده مي شده و به علتاز تـانن هـا . هاي تندي كه با امالح آهن ايجاد مي نمايند در صنايع جوهرسازي حائز اهميت هستند

قابل توجـه اسـت كـه تـانن هـا در . جهت شناسايي پروتئين، ژالتين و آلكالوئيدها استفاده مي شودهـاي لدر سـا . صنايع آرايشي و بهداشتي و صنعت نوشابه سازي نيز استفاده هاي فراوانـي دارد

.اخير نشان داده شده است كه اين مواد داراي اثر ضد سرطان نيز مي باشند

روش كار

تـا حجـم آن نصـف ) روي بن مـاري ( بجوشانيدمتانول ml30گرم پوست انار را در 10مقدار -1و كنيـد آب مقطـر جـوش حـل ml10و بعـد در كنيدصاف شده را خشك . كنيدگردد و صاف

سديم به محلول سرد شـده كلريد% 10قطره محلول 4-2. ايشگاه برسدبه حرارت آزم بگذاريد .تا بدينوسيله تركيبات غير تانن رسوب داده شود بيافزائيد

.در چهار لوله آزمايش بريزيد ml 3محلول را صاف نموده و صاف شده را به مقادير -2 :هاي زير بيفزائيد بهر كدام از لوله هاي آزمايش از معرف -3

.افزوده و تشكيل رسوب را مالحظه نمائيد 1ژالتيني به لوله آزمايش % 1قطره محلول 5تا 4) الف 2بـه لولـه آزمـايش %) 10به عالوه نمك كلـرور سـديم % 1ژالتين (دار قطره ژالتين نمك 5تا 4) ب

.افزوده و توليد رسوب را مالحظه نمائيد .گ و رسوب را مالحظه نمائيدافزوده و رن 3به لوله %1 فريككلريد قطره محلول 4تا 3) ج .را بعنوان شاهد به كار بريد 4لوله آزمايش ) د

آناليز كيفي و كمي مان ترنجبين

. ترنجبين مان حاصل از گياه خارشتر مي باشد كه يك محصول فرعي طبيعي كربوهيـدراتي اسـت بـا نـام علمـي اين مان نتيجه فعاليت يك حشره ويژه بر روي برگها و سرشاخه هاي گياه خارشتر

Alhagi pseudolhagi (M.B.) Desv. از خانواده بقوالتLeguminosae از نظر ظـاهري . استبه صورت ترشحات گلوله اي شكل ريز و سفيد رنگ يا زرد و يا كمي متمايل بـه قهـوه اي اسـت و

يحي شـكل در صورت ناخالص بودن مي توان خارهاي نوك تيز و نيز ميوه هاي قرمز رنگ و تسببه عنوان تقلب قند يا شكر و يا فرآورده هاي آنها را به صورت قطعاتي شبيه . گياه را در نمونه ديد

اين مان به دليل دارا بودن تركيبات قندي مختلـف . به مان اصلي در آورده و با آن مخلوط مي كنند .طعم شيريني دارد

روش كار

آناليز كيفي) الفبـا قنـدهاي اسـتاندارد Co-TLCررسي كيفي مان تـرنجبين از روش به منظور ب: تهيه عصاره -1

.استفاده مي شودآب ml 75بريزيـد و بـه آن ml100ترنجبين دست چـين شـده را در يـك بشـر g5/7بدين منظور

محلول حاصل را بـر . مقطر اضافه كنيد و خوب بهم بزنيد و سپس توسط قيف بوخنر صاف نماييدبـار انجـام 3عمل خشك كـردن را . د تا خشك شود و سپس وزن نمائيدروي بن ماري تغليظ نمائي .دهيد تا وزن تثبيت گردد

.آب مقطر حل كنيد ml5از عصاره را در g5/0: محلول تست -2 .آب مقطر حل كنيد ml5از قندهاي استاندارد را در g5/0: محلولهاي شاهد -3 )1:3:6:9(آب -اتر دي اتيل -اسيد استيك -بوتانول -n: فاز متحرك -4اسيد اسـتيك ml1اسيد سولفوريك غليظ و ml 5/0، %95اتانول ml9آنيزالدئيد، ml5/0: معرف -5

.گالسيال را خوب با همديگر مخلوط كنيد معرف را به صورت تازه تهيه نمائيد6- Co-TLC : از هر يك از محلولهاي تهيه شده به ميزان تقريبيL 10 بر روي صفحه استاندارد

TLC نوع سيليكاژلGF254 به صورت نقطه اي و به فاصلهcm2 توسط . از انتهاي صفحه بكاريدبـر روي . انجـام داده و سـپس آنـرا خشـك نمائيـد cm15فاز متحرك كروماتوگرافي را تا ارتفـاع

دقيقه در دمـاي 5 معرف را اسپري نمائيد، در دماي آزمايشگاه خشك نمائيد و بمدت TLCصفحه c110 قرار دهيد.

آناليز كمي) بg4/0 از عصاره ترنجبين را به يك بالون ژوژهml50 منتقل نموده و با آب مقطر به حجم برسانيد .

منتقل نموده و با آب مقطـر بـه حجـم ml50از محلول تهيه شده را به يك بالون ژوژه ml2سپس .برسانيد

.از گلوكز استاندارد تهيه نمائيد mg/ml32/0به روش فوق محلولي با غلظت فنل اضـافه كنيـد و خـوب بهـم بزنيـد و % w/v5محلول ml1استاندارد و از محلول نمونه ml1به

دقيقـه 10محلولها را . و بطور مستقيم اضافه نمائيد آرامياسيد سولفوريك غليظ را به ml5سپس 1. دقيقه بدون حركت نگه داريد 30جدداً برايبدون حركت نگه داريد و سپس بشدت تكان دهيد و م

نـانومتر 490حجم آب مقطر رقيق نمائيد و جذب آنها را در طـول مـوج 9حجم از هر محلول را با .اندازه گيري نمائيد

.باشد OD= 1/0-1توجه نمائيد مقدار جذب بايد ما بين ml5فنـل و % w/v5محلول ml1آب مقطر، ml1جهت صفر نمودن دستگاه از محلول بالنك حاوي

.اسيد سولفوريك غليظ استفاده كنيد

استخراج، تعيين مقدار و شناسايي كافئين قهوه

درصد 3/1تا 1درصد در برگ چاي و 3تا 1كافئين آلكالوئيدي است ازگروه پورين ها، كه بميزان سيسـتم اعصـاب كافئين خواص فارماكولوژيك متعددي ازجمله تحريـك . در دانه قهوه وجود دارد

.دارد…مركزي، مدر و

:اين آزمايش شامل مراحل زير مي باشدوزن معيني از قهوه را بمدت چند دقيقه در مجاورت آمونياك قرار داده و بعـد : مرحله استخراج -1

.با كلروفرم در دستگاه سوكسله استخراج مي كنند .كنند و سپس صاف مي نمايند محلول كلروفرمي را تغليظ كرده، با اسيد رقيق مجاور مي -2 .محلول صاف شده را با سود نرمال قليايي كرده و با كلروفرم استخراج مي كنند -3 .محلول كلروفرمي حاصل را تغليظ مي كنند و كافئين را بدست ميĤورند -4

روش كار تـر ميلـي لي 5گرم قهوه بو داده و نـرم شـده را در يـك ظـرف شيشـه اي ريختـه و مخلـوطي از 5

.به آن بيافزاييد و بخوبي مخلوط كنيد "اتراتيليك و يك ميلي ليتر آمونياك را تدريجا .مخلوط حاصل را با دستگاه سوكسله با استفاده از كلروفرم استخراج نمائيد

بعد از تكميل عمل استخراج، محلول كلروفرمي حاصل را تقطير كنيد بطوريكه همه كلروفـرم خـارج اسـيد ml10بوي اين حالل به مشـام نرسـد و باقيمانـدة حاصـل را بـا حـدود شود و از باقيمانده

آب افـزوده و در ml10نرمال مجاور كرده و چند لحظه صبر كنيد، سـپس بـه آن 1/0سولفوريك محلول صاف شده را پس از سرد شدن با كمي سود نرمال قليايي نمـوده و . همان حال صاف كنيد .كلروفرم استخراج كنيد m20، سه بار با )انتاسيونآمپول دك(در يك قيف جدا كننده

محلول هاي كلروفرمي را پس از جدا كردن تقطير نمائيد تا حجم آن كم شود و سپس باقيمانـده را وزن شده، منتقـل و پـس از خـارج كـردن كامـل كلروفـرم بوسـيلة "به يك پليت شيشه اي كه قبال

.گرم قهوه بدست آوريد 5ار كافئين را در درصد مقد. حرارت غير مستقيم، آن را وزن كنيدآنرا تهيـه كـرده و بـا طيـف كـافئين اسـتاندارد .I.Rجهت اطمينان از كافئين استخراج شده، طيف

.مقايسه كنيد

جستجوي گلوكوزيدهاي سيانوژنتيك

ثـر تركيباتي در گياهان كه سبب آزاد كردن اسيد سيانيدريك در اثر هيدروليز مي گردند بـه علـت ا سمي اين ماده بر روي انسان و حيوانات از نظر سم شناسي و درمـاني داراي اهميـت زيـادي مـي

. باشندقسمت اعظم اسيد سيانيدريك در گياهان مولد آن به حالت گلوكوزيـد مـي باشـد و ايـن گلوكوزيـد

نهـا تيـره گيـاهي وجـود آ 50اغلب در گياهان خانواده روزاسه وجود دارند و تـاكنون در بـيش از در هر گياهي گلوكوزيدهاي سيانوژنتيك موجود باشد، آنزيم هيدروليز كننده . نشان داده شده استبهترين آزمايشي كه جهت تجسس اين گلوكوزيدها در بافتهاي گياهي بـه كـار . آنها نيز وجود دارد

مربوطه گلوكوزيدهاي سيانوژنتيك عالوه بر آنزيم هاي . مي رود عبارت از واكنش گرين يارد است .توسط اسيدهاي رقيق نيز هيدروليز شده و توليد اسيد سيانيدريك مي نمايند

روش كار

آزمايش گرينياردقرار داده و به آن مقـدار كـافي آب ml125گرم از نمونه گياهي را در يك ارلن ماير 5-2مقدار -1

.مقطر افزوده تا كامالً مرطوب گرددوارهاي كاغذ صافي در محلـول تـازه تهيـه شـده پيكـرات كاغذ پيكرات سديم را با فرو بردن ن -2

كاغـذها ) سي سـي آب 100گرم اسيد پيكريك و 5/0گرم بيكربنات سديم، 5. (سديم تهيه نمائيد .را بوسيله فشردن بين دو كاغذ صافي خشك نمائيد

).يمجهت افزايش فعاليت آنز(يك ميلي ليتر آب به ارلن ماير محتوي گياه مرطوب شده بيافزائيد -3تكه اي از كاغذ تهيه شده پيكرات سديم را در باال و داخل ارلن ماير محتوي گيـاه قـرار داده و -4

.سعي كنيد كه از تماس كاغذ با ارلن ماير و گياه داخل آن جلوگيري شوددرجه سانتي گراد حرارت داده و به مدت 35در ارلن ماير را روي آن قرار داده و آن را تا حد -5

.ل خود بگذاريدساعت به حا 3 .تغيير رنگ كاغذ را مالحظه نمائيد -6

دقيقه رنگ زرد كاغذ به قرمز تغيير مـي يابـد 15در صورتيكه اسيد سيانيدريك توليد شود، پس از .و در صورتي كه گليكوزيد سيانوژنتيك موجود نباشد رنگ زرد كاغذ بدون تغيير باقي مي ماند

)به طريقه وزني(ين بيان تعيين مقدار گليسيريزين در شربت شير

ــاه ــزوم خشــك گي ــد اســيد گليســيريتينيك مــي باشــد كــه در ريشــه و ري گليســيريزين، گلوكوزيدر اثر هيدروليز ايجاد اسـيد و يا شيرين بيان وجود دارد Glycyrrhiza glabraاگالبرا زگليسيري

.مي نمايد) اسيد گلوكورنيك(مولكول قند 2گليسيريتينيك و

روش كار

ml 50 با افزودن قطـره قطـره اسـيد سـولفوريك رقيـق . از شربت را به يك بشر منتقل كنيد)ml8 برابـر بـا آب رقيـق شـده 4اسيد سولفوريك غليظ مي باشد كه ml2اسيد سولفوريك رقيق معادل

رسوب را به كمك قيف بوخنر جدا كرده و با آب مقطر بشـوئيد تـا . رسوبي حاصل مي شود) استآمونياك غلـيظ كمترين مقدارآنگاه رسوب را جمع آوري و در . ستشو خنثي گرددآب حاصل از ش

. درجه خشك كنيد، باقيمانده گليسيريزين مي باشد 40حل نموده و در اتو

O

COOH

HO

glucoronic acid

glucoronic acid

Glycyrrhizinic acid(Glycyrrhizin=mixture of calcium and sodium salts of glycyrrhizinic acid)

)ساپونين ها و استرول ها(تجسس تركيبات پلي سيكليك

تشـكيل شـده و از پـرن تري ترپنوئيدها موادي هستند كه ساختمان كربني آنها از شش واحـد ايزو ايـن . اتم كربن به نام اسكوالن حاصل مي شـوند 30نظر بيوسنتزي از يك هيدروكربن خطي داراي

اجسام داراي ساختمان حلقوي و پيچيده بوده و اكثراً داراي عوامل الكلي، آلدئيـدي يـا كربوكسـيل -رود واكنش ليبـرمن آزمايشي كه معموالً جهت تشخيص اين اجسام به كار مي. ميباشند )اسيدي(

سبز با اكثر تري -اسيد سولفوريك غليظ كه سبب ايجاد رنگ آبي -انيدريداستيك (بورشارد است تري ترپن -1: تري ترپن ها را ميتوان در چند گروه بررسي نمود. )ترپن ها و استرول ها مي گردد

.ساپونين ها -4استروئيدها -3گليكوزيدهاي قلبي -2هاي حلقوي

پونين ها ساساپونين ها بطور كلي در دو گروه ساپونين هاي استروئيدي و ساپونين هـاي پـنج حلقـه اي تـري

گروه اول يعني ساپونين هاي استروئيدي بيشتر در گياهان تـك لپـه اي يافـت مـي . ترپني قرار داددر دولپـه و گروه دوم يا ساپونين هاي پنج حلقه اي بيشـتر Agaveشوند مانند هكوجنين در گياه

5آگليكـون (قسمت غير قنـدي 3معموالً كربن شماره . اي ها پيدا شده اند مانند اسيد گليسيريتينيك .اين تركيبات به زنجير قندي يا واحدهاي اسيد اورونيك يا هر دوي آنها متصل مي گردد) حلقه اي

:سهولت تشخيص داد ساپونين ها داراي چند خاصيت اختصاصي بوده كه مي توان آنها را به .ساپونين ها قادر به هموليز نمودن گويچه هاي قرمز خون مي باشند -1ساپونين ها در محلولهاي آبكي در اثر تكان دادن توليد كف ثابتي مي نمايند كـه حـداقل بمـدت -2

.دقيقه پايدار است 30ا مـي ساپونين ها براي حيوانات خونسرد مانند ماهي و حلزون سمي بوده و سـبب مـرگ آنهـ -3

.شوند .از اين رو تعداد زيادي از آنها به عنوان مرگ ماهي از زمانهاي بسيار قديم به كار مي روند

.بورشارد مي باشند -ساپونين ها داراي واكنش رنگي اختصاصي به نام واكنش ليبرمن -4 .اختصاصي فوق جهت تجسس ساپونين ها در مواد گياهي استفاده مي شود هاي از آزمايش

O

O

HO

O

Hecogenin

اســترول هــا نيــز از تــري تــرپن هــا بــوده كــه داراي ســاختمان :دها يــا اســترول هــااســتروئي ).حلقه اي هستند4(ترن مي باشند نسيكلوپنتانوپرهيدروفنا

در گذشته استرول ها را فرآورده هاي حيواني مي دانستند مانند هورمونهـاي جنسـي و اسـيدهاي استرول ها را از بافت هاي گياهي جدا نمـوده ولي در سالهاي اخير تعداد زيادي از …صفراوي و

: در حقيقــت ســه فيتوســترول معــروف كــه در اكثــر گياهــان عــالي وجــود دارنــد عبارتنــد از . انــداين استرول ها هـم بـه صـورت آزاد و هـم بـه حالـت . سيتوسترول، استيگماسترول و كمپسترول

.گلوكوزيد وجود دارنددر طبيعت وجود دارند و بيشتر در گياهان تيره هاي تك لپه اين دسته از مواد كمتر از ساپونين ها

.اي يافت شده انداين تركيبات از نظر اقتصادي داراي اهميت زيادي مي باشند چون مي تـوان آنهـا را بعنـوان پـيش

كـورتيزون . ساز در تهيه كورتيزون و بسياري از هورمونهاي استروئيدي مورد استفاده قـرار داد 32اين استروئيدها از غدد فوق كليوي و يا از طريـق اسـيدهاي صـفراوي در طـي را قبل از كشف

مرحله بدست مي آورند كه از لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه نبود، در حاليكه امروزه اين مواد با .كمك چند مرحله واكنش بيوترانس فورميشن از اين استروئيدها توليد مي گردند

روش كار

ف براي تجسس ساپونين هاآزمايش توليد ك) 1لوله آزمـايش تميـز و خشـك يك ميلي گرم از پودر گياه مورد آزمايش را در داخل 100مقدار -1

.بريزيدلولـه را بـه . ثانيـه تكـان دهيـد 30آب مقطر بدان افزوده و لوله را بشدت به مدت ml10مقدار -2

.ساعت آنرا مالحظه نمائيد 5/0حالت عمودي قرار داده و در طي دقيقـه تشـكيل گـردد 30سانتي متر از سطح مايع به مـدت 2صورتيكه كف ثابتي به ارتفاع در -3

.نمونه، حاوي ساپونين است تجسس استرول هاي اشباع نشده و تري ترپن ها) 2متـانول ريختـه در روي بـن مـاري قـرار ml30را در ) ريشه(گرم پودر گياه چوبك 10حدود -1

. صاف نموده، صاف شده را تغليظ كنيد تا خشك شود دهيد تا حجم آن نصف گردد و سپس

A B

C D

Steroid main strucuture

اتردوپترول افزوده و به كمك ميله شيشه اي بهم زده و مي ml10 به عصاره الكلي خشك شده -2محلول روئي را جدا و دو رريخته و مجـدداً بـه رسـوب . گذاريم بماند تا رسوب ته نشين گردد

.موجود در عصاره جدا گرددحاصل اتردوپترول افزوده تا قسمت اعظم پيگمانهاي سپس كلروفرم را بـداخل .هم بزنيدكلروفرم به رسوب باقيمانده افزوده و بخوبي ml10مقدار -3

و پـس از تكـان بيافزائيـد ميلي گرم سولفات سديم انيـدر 100يك لوله آزمايش ريخته و بدان ه سـه لولـه صـاف شـده را بـ . دادن آنرا بداخل يك لوله آزمايش كـامالً خشـك صـاف نمائيـد

بـراي 2و 1لولـه شـماره . شماره گذاري كنيد 3و2و1آزمايش خشك تقسيم نمائيد و به ترتيب .بعنوان شاهد بكار مي رود 3دو آزمايش و لوله شماره

آزمايش ليبرمن بورشارد براي تجسس استرول هاي اشباع نشده و تري ترپن ها) الف

افزوده و به آهستگي تكان دهيد تا كامالً مخلـوط 1قطره انيدريداستيك به لوله شماره 3مقدار -1 .گردد

.قطره اسيد سولفوريك غليظ افزوده و به آهستگي مخلوط نمائيد 1مقدار -2ساعت بعد مالحظـه نمائيـد و سـپس 1تغيير رنگ را از موقع افزودن اسيد سولفوريك غليظ تا -3

.رنگهاي حاصل را با شاهد مقايسه نمائيد راي تجسس استرولهاي اشباع نشدهآزمايش سالكوسكي ب) ببـراي ايـن . بيافزائيد كه توليد يك حلقه نمايد 2اسيد سولفوريك غليظ را طوري به لوله شماره -1

اسيد سولفوريك ml 2-3درجه خم نموده و بوسيله پيپت نوك باريك مقدار 45منظور لوله را ر حـد فاصـل دو محلـول حاصـل هرگونه تغيير رنگي را كـه د تا نمائيداز كنار لوله وارد غليظ .، ثبت نمائيدگردد

.لوله را به آهستگي تكان داده تا دو فاز مخلوط گردند و تغيير رنگ را مالحظه نمائيد -2در صورت مثبت بودن واكنش، رنگ قرمز قهوه اي نشانه وجـود اسـترول هـاي اشـباع نشـده -3

.است

استخراج اسيد سيتريك از آبليمو

ر فراوان در گياهان به صورت آزاد و يا تركيب با مواد معدني يـا تركيبـات اسيدهاي گياهي به مقدا .يا به صورت استر يافت مي شوند) امالح آلكالوئيدي(آلي

نسبت به تعداد گروههاي كربوكسيل آنها را به اسيدهاي يك ظرفيتي، دو ظرفيتي و يا چند ظرفيتـي ولهاي گياهي نقش داشته، بعضي مانند اسـيد اين اسيدها در واكنش هاي تنفسي سل. تقسيم مي كنند

يافت مي گردنـد و گياهي سيتريك و مالئيك و سوكسينيك به غلظت نسبتاً زيادي در بافتهاي نباتيوني تيـك بـه مقـادير كـ برخي ديگر كه كمتر معروفند مانند اسيد آلفا كتوگلوتاريك و اسيد سـيس آ

بوده و در مقدار گياهانين اسيدهاي موجود در اسيد سيتريك يكي از فراوانتر. كمتري وجود دارنداسيد سيتريك را مـي تـوان از . ميوه ها و همچنين در بافتهاي حيواني وجود داردگياهان زيادي از

ميوه مركبات به صورت ملح كلسيم كم محلول جدا نمـود ايـن اسـيد داراي خاصـيت حالليـت غيـر .يش درجه حرارت كاهش مي يابدعادي بوده به طوريكه حالليت ملح آن در اثر افزا

روش كار

سود را افـزوده و تكـان داده % 10ريخته و بدان محلول ml250آبليمو را در يك بشر ml50مقدار

.تا اينكه محلول كمي قليائي شودتغيير رنگ مشخصي در اين مرحله حاصل مي شود و رنگ محلول از زرد روشن به قهوه اي مبدل

پارچه نازك عبور داده تا تكه هاي بافتهاي گياهي جدا شده و سپس آنرا بـه محلول را از. مي شودممكن است سوراخهاي كاغذ صافي طوري گرفته شود كـه صـاف شـدن . كمك خإل صاف مي كنيم

.مايع را مشكل نمايد، در چنين حالتي صافي را تعويض مي نمائيماز محلـول ml10ه و بـه ازاي هـر محلول صاف شده را اندازه گرفته و آنرا داخل يـك بشـر ريختـ

به آن مي افزائيم و مرتب آنـرا بهـم مـي زنـيم، سـپس كلسيمكلرور % 10محلول ml5صاف شده، محلول را حرارت داده تا بجوش آيد و رسوب متراكم سيترات كلسيم را هنگاميكه محلول هنوز داغ

ش شسـته و سـپس آنـرا رسوب حاصله را با مقدار كمي آب جو. است به كمك خإل صاف مي كنيمدر مقدار كمي آب سرد حل كرده و سپس حرارت داده تا بجوش آيد و مجـدداً رسـوب را بوسـيله

ملح حاصله را مي گذاريم در هـوا خشـك شـود و مقـدار درصـد آنـرا . خإل صاف و جمع مي كنيم . محاسبه مي نمائيم

:اسيد سيتريك را مي توان از سيترات حاصله به روش زير تهيه نمودملح خشك شده را وزن كرده و در يك بشر ريخته و مقدار محاسبه شده اسيد سـولفوريك نرمـال

سپس مي گذاريم كه محلـول چنـد دقيقـه اي بمانـد تـا . را جهت تبديل ملح به اسيد بدان مي افزائيمرسوب سولفات كلسيم غير محلول را از آن جدا كرده و محلـول را در بـن مـاري حـرارت داده تـا

.ظ گردد، در اينحالت اسيدسيتريك كريستاليزه مي گرددتغلي

به علت حالليت زياد اسيد سيتريك در آب، كريستاليزاسيون آن در غلظتهاي كم اغلـب مشـكل مـي سپس اسيد سيتريك كريستاليزه شده را به كمك خإل صـاف كـرده و پـس از خشـك كـردن .باشد

. مقداردرصد آنرا در محلول اوليه محاسبه نمائيد

ها تجسس آنتراكينون

. آنتراكينونها از مهمترين كينونهاي طبيعي بوده كه بعنوان مواد رنگي و داروئي مصرف مي شـوند انتشار اين مواد در گياهـان محـدود بـوده و اكثـراً در گياهـان خـانواده رامناسـه، پـولي گوناسـه،

يبـات طبيعـي در اثـر هيـدروليز ايـن دسـته از ترك . روبياسه، لگومينوزها و ليلياسه يافت مي گردندتوليد آگليكونهائي مي نمايند كه از مشتقات دي يا تترا هيدروكسي آنتراكينون يا تركيبات وابسته به

.آن مي باشند

اثر دارويي و موارد استعمالآنترا كينونهاي آزاد بدون قسمت قندي داراي خاصيت دارويي كمي مي باشند به همين جهت وجود

چـون انتقـال آگليكـون را بـه ،قندي براي خاصيت بيولوژيكي دارو ضروري بنظر مي رسدقسمت بدون قسمت قندي، قسمت اعظم آگليكون طي متابوليسم از . محل اثر در روده بزرگ تسهيل مي كند

.بين مي رودگلي كوزيدهاي آنتراكينوني از تركيبات مسهلي بوده و طـرز اثـر آنهـا بـا افـزايش قـدرت انقبـاض

اثـر دارويـي . عضالت صاف جدار روده و افزايش ترشحات آب و امالح در داخل روده مـي باشـد بايد توجه داشت كه گلـي كوزيـدهاي نـوع آنترانـول و . ساعت ظاهر مي شود 12الي 6آنها بعد از

آنترون اثر بسيار شديدتري نسبت به گلوكوزيدهاي آنتراكينوني دارند و زياد بودن گلوكوزيـدهاي مـي دسـتگاه گـوارش انول و آنترون در مخلوط گلي كوزيدها اغلب باعـث پـيچش و نـاراحتي آنتر .گردد

طبقه بندي آنتراكينونها

:به طور كلي آنتراكينون گلي كوزيدها را به دو گروه دسته بندي مي نمايندــه از -1 ــدهائي كـــ ــي كوزيـــ ــون گلـــ ــون 8و 1آنتراكينـــ ــرا كينـــ ــي آنتـــ دي هيدروكســـ

1,8 Dihydroxyanthrachinon مشتق شده اند مثل:

7

6

8

5

O

O

123

4

9

10

Anthraqinone

O

O OH

O

CH3

O

Glucofrangulin A,B

glucose

rhamnoseapiose

ــتقات -2 ــه از مشـ ــدهائي كـ ــي كوزيـ ــون گلـ ــرون 8و1آنتراكينـ ــي آنتـ 1,8دي هيدروكسـ

Dihydroxyanthron مثل. مي باشند:

.ا كربن باشدقابل توجه است كه اتصال قند به حلقه غير قندي مي تواند از طريق اكسيژن ي

O

COOHCOOH

O OH

H H10

10

OH

O

O

HO OH

H HO CH3

I-Frangularoside

II- Dianthron glycosides (Sennoside A,B)

III- Aloin

OH

H

HH

H

rhamnose

glucose

glucose

HO OH

CH2OH10

CH2OH

OH

OH H

O

O

روش كار

شناسايي آنتراكينونهامـي Born traegerاز مهمترين روشهاي شناسائي آنتراكينون گلي كوزيدها، واكنش بـورن تراگـر

در مجاور قليائي ها تشكيل فنوالت مـي دهنـد ) دي هيدروكسي آنتراكينون 8و1(اين تركيبات . باشد .نومتر قابل جذب مي باشندنا 520كه داراي رنگ قرمز بوده و در ناحيه

براي شناسايي اين تركيبات در ريشه روبارب و پوست فرانگوال و در فرآورده هاي دارويي آنها از همين روش بورن تراگر استفاده شده ولي براي شناسائي آنتراكينونهاي برگ سنا و ميوه هـاي آن

در صـبر Aloinosidو Aloinبـراي بررسـي . از روش تغيير يافته بورن تراگر استفاده مي شود .گرددزرد از واكنش شانن استفاده مي

روش كار

آزمايش بورن تراگرمتانول ريخته در روي بن ماري قرار داده تـا حجـم ml30گرم پودر برگ سنا را در 10مقدار -1

.كنيدسپس عصاره را صاف كرده و خشك . آن نصف شود .ر حل كرده و سپس صاف نمائيدآب مقط ml10عصاره الكلي بدست آمده را در -2بنزن در يك آمپول دكانتاسيون تكان داده و بگذاريـد دو اليـه از ml5محلول صاف شده را با -3

.يكديگر جدا شوند .محلول آمونياك بدان افزوده و تكان دهيد ml5فاز بنزني را به يك لوله آزمايش منتقل كرده و -4نـگ قرمـز نشـان مثبـت بـودن وجـود تركيبـات توليـد ر (رنگ اليـه قليـائي را مالحظـه نمائيـد -5

).آنتراكينوني مي باشد

مراحل واكنش بورن تراگر

OO O

H H

O

O O

O

H

O O O

O

H

-

NH4+

+ NH3-O

آزمايش بورن تراگر تغيير يافتهآب ml1نرمـال پتـاس و 5/0محلـول ml10گرم از نمونه گياه مورد آزمايش را بـا 3/0مقدار -1

.دقيقه در بن ماري حرارت دهيد 10اكسيژنه رقيق بمدت قطره اسيد استيك خالص بدان افـزوده تـا محـيط اسـيدي گـردد 10از خنك كردن محلول پس -2

).تورنسل(ميلي ليتر بنزن در يـك آمپـول دكانتاسـيون تكـان داده و اليـه 10محلول اسيدي حاصل را با -3

.بنزني را بدو قسمت تقسيم نمائيد .بعنوان شاهد نگهداريد آمونياك افزوده و مخلوط نمائيد و قسمت دوم را ml4به قسمت اول -4رنگ قرمز ياصورتي در اليه بنزني نشانه وجـود (رنگ حاصل دو اليه قليائي را مالحظه نمائيد -5

).تركيبات آنتراكينوني است

استخراج اسانس رازيانه و شناسايي اجزاء تشكيل دهنده آن

از آنجائيكـه در اسانسها تركيبات معطري هستند كه در بخشهاي مختلـف گياهـان وجـود دارنـد و Etheral oils, Volatileدماي معمولي و در مجاورت با هواي آزاد تبخير مي شوند لـذا بـه آنهـا

oils و ياEssential oils گفته مي شود. اسانسها مخلوط هاي كمپلكسي از مواد مختلف مي باشند اما اكثر تركيبـات موجـود در اسـانس از

هستند و گروه كـوچكي از آنهـا جـزء ) و سزكويي ترپنوئيدهامنو (نظر بيوسنتزي جزء ترپنوئيدها قرار دارند و لذا بطور كلي مي توان گفت ايـن گـروه از تركيبـات ) فنيل پروپنها(تركيبات آروماتيك

الكلها، كتونها، آلدئيـدها، اترهـا، اكسـيدها (طبيعي مخلوطي از هيدروكربنها و مشتقات اكسيژنه آنها .مي باشند) …

خـواص فيزيكـي مشـترك تعـدادي ز نظر اجزاء تشكيل دهنده بسيار متفاوتند ولي داراي اسانسها ا :هستند چون

.بوي مشخص، ضريب شكست ، فعاليت نوري، عدم امتزاج با آب اما محلول در اكثر حاللهاي آلي

استخراج روش هاياسانس بـويژه ها وجود دارد اما معمولي ترين روش تهيه روشهاي مختلفي جهت استخراج اسانس

تقطيـر . مي باشد (distillation)روش تقطير (official volatile oil)در مورد اسانسهاي رسمي (Steam distillation)و بـا بخـار (water or hydrodistillation)اسـانس بـه دو روش بـا آب

اج در سـطح آزمايشـگاهي بـراي اسـتخر . سالهاست كه جهت تهيه اسانسهاي مختلف بكار مي رود .استفاده مي شود (Clevenger apparatus)اسانسهاي سبكتر از آب از دستگاهي بنام كلونجر

بدست آمده مخلوطي از آب و اسانس است كه معموالً بـه صـورت دو (distillate)ماحصل تقطير اسانسها در مجاورت با نور و اكسيژن اكسيده و تيره مي شوند لذا . اليه مجزا جمع آوري مي شود

منظور جلوگيري از اين امر بايد آنها را در شيشه هاي تيره درب دارو در محلي تاريـك و خنـك به .نگه داري نمود

هاي جداسازي و شناسايي روش

متداول ترين شيوه جهت آناليز اسانسهاست و بدين منظـور از (GC)امروزه كروماتوگرافي گازي ساده ترين راه براي آنـاليز و . ستفاده مي شودستونهاي مختلف كاپيالري با پالريته هاي مختلف ا

از سـتون مـي باشـد كـه مـواد استفاده از شاخصهاي خـروج GCشناسايي اجزاء اسانس توسط Kovat's)شـاخص بـازداري كـواتس KRIو (Retention time)زمان بازداري Rt: عبارتند از

Retention Index)

ابزاري بسيار دقيق و قدرتمند بـه منظـور (MS) متصل به اسپكتروسكوپ جرمي GCاستفاده از GC/MSشناسايي اجزاء تشكيل دهنده اسانسها مي باشد و امروزه بطور گسترده اي از دسـتگاه

.در شناسايي تركيبات اسانسي استفاده مي شود TLCبطور گسترده اي در آناليز تركيبات اسانسي بكار مي رود اما به هر حال GCامروزه اگرچه

يك ارزان و سريعي است كه نياز به تجهيزات پيچيده ندارد و در بررسي مقدماتي مواد اسانسي تكن .كارآيي خوب و قابل توجهي دارد) مثالً در فارماكوپه ها براي ارزيابي كيفيت و خلوص اسانسها(

روش كار

استخراج اسانسآب اضافه نمائيد و ml750ه آن ريخته و ب ml1000پودر ميوه رازيانه را در يك بالون g75ميزان

اسـانس . ساعت عمل اسانس گيـري را انجـام دهيـد 3بعد از اتصال بالون به دستگاه كلونجر مدت .حاصل را از دستگاه خارج نمائيد و با مقدار كافي سولفات سديم انيدر آنرا خشك نمائيد

.صورت گيرددقت نمائيد كه آبگيري از اسانس به طور كامل و در نهايت دقت : توجه

شناسايي شناسايي مقدماتي كيفي) الف

.استفاده مي شود TLCبه منظور شناسايي اوليه تركيبات موجود در اسانس از روش .تولوئن رقيق نمائيد ml9اسانس را با ml1: تهيه محلول تست -1 GF254نوع سيليكاژل TLCصفحات استاندارد : فاز ساكن -2 )7:93(اتيل استات -تولوئن : فاز متحرك -3بصـورت نقطـه TLCاز محلول رقيق شده اسانس را برروي پليت l5در حدود : TLCروش -4

توسط فـاز متحـرك كرومـاتوگرافي را تـا . از انتهاي صفحه بكاريد cm2اي و به فاصله تقريباً .انجام دهيد و سپس صفحه را خشك نمائيد cm15ارتفاع تقريباً

ردبه سه روش صورت مي گي: رديابي لكه ها -5 254nmبا طول موج UVاستفاده از نور - دقيقه 5براي c110اسپري معرف وانيلين در اسيد سولفوريك و متعاقب آن حرارت در - دي نيتروفنيل هيدرازين -4و2اسپري معرف - از l5در صورتي كه استانداردهاي اجزاء اسانسـي را در اختيـار داريـد، : تهيه محلول شاهد -6

حجـم تولـوئن خـوب مخلـوط 30حجم از هر نمونه استاندارد را بـا 1(محلول رقيق شده آنها .را نيز مجاور لكه محلول تست بكاريد و سپس كروماتوگرافي را انجام دهيد) نمائيد

شناسايي كيفي و كمي) بدر اين بخش به منظور جداسازي بهتر و شناسايي دقيق تر تركيبات موجود در اسانس بـه ترتيـب

تفاده از تركيبات استاندارد و شاخصهاي خـروج مـواد از سـتون اسـتفاده مـي و اس GCاز روش و نمونه هاي استاندارد بعضي از مواد موجود GCشود و متعاقباً با كمك كروماتوگرام حاصل از

. در اسانس تعيين مقدار مي گردند

ريجداسازي اسانس گلهاي بابونه و تعيين ميزان كامازولن با روش اسپكتروفتومت

روش كار

جداسازي اسانس هاي بابونه با روش تقطير با آب) الفآب مقطر در يك بالون يك ليتري حل نموده و ميزان ml500را در ) كلرورسديم(گرم نمك 5مقدار

.كنيدگرم گل بابونه به آن اضافه 5تقطير را بـراي بعد از اضافه نمودن چند پرل، بالون را به دستگاه اسانس گيري وصل كرده و عمل

-n)ميلـي ليتـر نرمـال پنتـان 1ميلي ليتـر در دقيقـه انجـام داده و از 5/3ساعت با سرعت 4مدت Pentan) بعد . جهت جمع آوري اسانس در قسمت حبابدار دستگاه بعنوان حالل آلي استفاده نمائيد

ه ان پنتان را بـه از گذشت زمان تقطير حرارت را متوقف كرده و بعد از مدت ده دقيقه اسانس همرادرجه سانتي گراد، اسانس بـاقي مانـده 45بعد از تبخير كامل ان پنتان در دماي . خارج هدايت كنيد

.را تعيين وزني نمائيد تعيين ميزان كامازولن با روش اسپكتروفتومتري) ب

ا به يك براي تعيين ميزان كامازولن در اسانس استخراج شده با استفاده از دي كلرومتان، اسانس رطول موج جذب حداكثر . ميلي ليتري منتقل نموده و با دي كلرومتان به حجم برسانيد 10بالن ژوژه

محلول تهيه شده را با دستگاه اسپكتروفتومتر تعيين كنيد و در پايان جذب محلول تهيه شـده را در تيكه جـذب در صـور . نمائيـد نانومتر و توسط كوت يك سانتي متري انـدازه گيـري 603طول موج

بـا اسـتفاده از دي 1:10باشد محلول را به نسـبت 8/0محلول مورد آزمايش در دستگاه بيشتر از ثابـت . باشد بايستي محلول را تغليظ نمـود 1/0در شرايطي كه جذب كمتر از . كنيدكلرومتان رقيق

= 420جذب موالر كامازولن .مي باشد Mw=3/184وزن مولكولي كامازولن

A= .c.l.

تجسس گليكوزيدهاي قلبي

به طور كلي استروئيدهاي متعددي در گياهان يافت مي شوند كه داراي اثـر بـارز بـر روي عضـله تمام گليكوزيـدهاي . قلب مي باشند و به همين عنوان آنها را به نام گليكوزيدهاي قلبي ذكر مي كنند

:هستند قلبي از دسته استروئيدها بوده و داراي مشخصات ساختماني زير هسته سيكلوپنتانوپرهيدروفنانترن -1 C17در ) پنج عنصري يا شش عنصري(اشباع نشده و حلقه الكتوني -2 C14در عامل هيدروكسيل -3 به فرم سيس Dو Cاتصال حلقه هاي -4 .، در ساختمانشان مي باشندC3يك يا چند قند در -5

-2كاردنوليـدها -1: سـته تقسـيم مـي شـوند آگليكون استروئيدي يا ژنين ايندسته از مواد به دو د بوفاداينوليدها

؟آنها مي باشد C17به طور كلي تفاوت حلقه استروئيدي اين تركيبات در كربنـي هسـتند و داراي حلقـه 23دسته كاردنوليدها در طبيعت فراوانتر بوده و جزء استروئيدهاي

كلمـه بوفاداينوليـدها از واژه بوفـو . مـ