Karl Gustav JungFrom WikipediaCarl Gustav Jung (Kesswill, 26.7. 1875. - Kssnach kraj Zricha, 6.6. 1961.), vicarski psiholog i psihijatar

Carl Gustav JungDoktorirao je medicinu u Baselu. Godine 1904. razradio je metodu testiranja koja je postala standardni postupak u otkrivanju "kompleksa". Zaetnik je tzv. analitike psihologije u kojoj se razlikuju dva sloja nesvjesnoga: osobno nesvjesno i kolektivno nesvjesno (rjee koriteni naziv je "arhetipska psihologija"- no, taj se nazivak rabi i za varijantu jungovske psihologije koju je razvio moderni Jungov nastavlja James Hillman). Jungova psihologija dala je znaajne rezultate u interpretaciji mitolokih i religijskih simbola. Njegova djela imaju snaan utjecaj u mnogim podrujima kulturnog stvaralatva (Jungov je utjecaj vidljiv, npr. u djelima Mircea Eliadea, Josepha Campbella, Ericha Neumanna, Hermanna Hessea,..).Osnove Jungove psihologije [uredi - ]Jung je svoju inaicu psihoanalize razvijao nakon raskida s Freudom, praktiki do konca ivota. Budui da je neke od osnovnih pojmova mijenjao tijekom vremena, te da se u korpusu njegovih sabranih djela moe nai vie zbunjujue protuslovnih definicija temeljnih ideja, ovdje e biti prikazani temeljci Jungove psihologije u njenom zavrnome obliku. Takoer, Jungova psihologija optereena je i nazovislovnom zbrkom: najei pojam u porabi je analitika psihologija, katkad dubinska psihologija, a nerijetko (to je, moda, i najprimjereniji nazivak) i arhetipska psihologija- iako se taj termin koristi i za opis oblika psihologije to ga je razvio Jungov uenik James Hillman. Jungov model psihe ukljuuje nekoliko glavnih sastavnica: ego ili svjesno bie- identino Freudovoj definiciji ega osobno nesvjesno ili dinamiko skladite poriva, frustracija, strepnji i elja pojedinca kolektivno nesvjesno ili, po Jungu, rezervoar nesvjesnih sadraja nastao tijekom ljudske evolucijePosljednji dio je i najkontroverzniji, te odvaja Jungovu psihologiju od ostalih varijanti psihoanalize i pribliava ju drevnim okultnim i mudrosnim uenjima. Po istraivanjima povjesniara Jungove misli, izgleda da su se dva toka susrela u Jungovoj definiciji kolektivnoga nesvjesnoga: zastarjela vitalistika medicina kakva se pouavala na sveuilitu u Zurichu koncem 19. stoljea i u kojoj se sree pojam praslika (Urbilder) to navodno generiraju osobne ljudske sklonosti; druga je indijska upaniadska tradicija, te zapadne okultne struje gnoze, hermetizma i alkemije. Jung je kolektivno nesvjesno u poetku zamiljao kao skladite nesvjesnih psihikih sadraja koji bi bili odlika pojedinih nacija, rasa ili kultura, u skladu s neoromantinim razmiljanjima poetka 20. stoljea. Po tom bi, npr. kolektivno nesvjesno kod psihoanalize Francuza uzrokovalo pojavu drugaijih svjesnih psiholokih obrazaca nego kod, recimo, Norveana. No, Jung je vrlo brzo napustio tu sklisku definiciju i prihvatio onu kojoj bi primjereniji naziv bio univerzalno nesvjesno. Po Jungu, kolektivno nesvjesno sadri etiri arhetipa ili univerzalna praoblika ili obrasca: Jastvo, Animus, Anima i Sjena (dodue, Jung na drugim mjestima pie da arhetipova ima bezbroj, ponekad pak Sjenu ne stavlja meu arhetipove, a Personu da. No, ovdje e biti dana definicija koja se najee sree.). Ti su arhetipovi nalik na ideje ili forme u Platonovoj filozofiji (samo se kod Junga ne mogu izravno percipirati, nego tek u manifestacijama). Poznavatelji zapadnoga okultizma prepoznaju u Jungovom pojmu kolektivnoga nesvjesnoga kauzalni plan teozofa, noetiki svijet hermetika te prvu hipostazu neoplatonika.Arhetipovi su sljedei: Jastvo ili pravi ja osobe, nadosobni je centar psihe koji ju, na paradoksalni nain, i sadri. Jung ga je izrijekom izjednaio s Atmanom iz Chandogya upaniade, Buddha prirodom iz tekstova Zen budizma, Lapisom alkemiara i Nousom Plotina. U tradicijama se, po Jungu, Jastvo manifestira najee kao primordijalni ovjek, Adam Kadmon u kabalistikom judaizmu, Mahapurusha u hinduizmu, Antropos u gnosticizmu, Krist kao Logos u kranstvu te Buda u budizmu. Animus je praslika mukarca u eni Anima je praslika ene u mukarcu Sjena je sredinja zaprjeka koja koi i unitava pojedinca, unutarnji avo- suma autodestruktivnih i konstriktivnih energija nesvjesnogaPo Jungu, arhetipovi se ukazuju u snovima, sanjarenjima, slobodnim asocijacijama preko simbola meu kojima su najpoznatiji mudri starac (za Jastvo), kralj (moe biti Jastvo, a i Animus- ovisno o surjeju), kraljica (Jastvo, ali i Anima) i sl. Takoer, vanu ulogu u Jungovoj psihologiji ima Persona ili maska- lik koji osobnost/personalnost navlai ili su u nj uvlai , uglavnom nesvjesno, tijekom saobraaja s drugim ljudima i u prilagodbi raznim ivotnim situacijama. Persona je, esencijalno, uloga ili maska koju osobnost igra u ivotu (otac, domaica, slubenik, vojnik,..).Cijela se Jungova psihologija moe saetu u jednu rije: individuacija. Individuacija je rast personalnosti koja, u iskustvima i dramama ivota, kroz susret s arhetipovima dolazi do ostvarene zrelosti i cjelovitosti. Po Jungu, njegova je vrsta psihologije namijenjena vie ljudima zrelije dobi koji su realizirali svoje osobne ambicije (seks, karijera, obitelj, drutveno priznanje) te se, zasieni ivotnim iskustvima, nalaze na pragu duhovne krize i propitivanja onoga to se esto zove smisao ivota. Potencijalni prigovor da, tako definiranoj, njegovoj psihologiji nedostaje univerzalnost Jung je otklonio tvrdnjom da i mladi ljudi mogu osjeati snaan poriv za individuacijom, no da se to ipak ee dogaa u zrelije ivotno doba: izuzetci bi bili veoma rano psihiki razvijeni pojedinci, te ljudi takve psiholoke konstitucije kojima su stalnice ljudskoga postojanja-obitelj i karijera- u drugome planu. Sam je Jung prihvatio Freudov obrazac formiranja osobnosti u ranim fazama djetinjstva, no inzistirao je na tome da je Freudova cjelokupna vizura ograniena i plona: po Jungu, Freud je u skladu s mehaniko-materijalistikom paradigmom i svojim hidraulikim modelom psihe zapravo nametnuo parcijalno vrijednu interpretaciju ivotnoga rasta kao univerzalnu-ili, stigavi na pola puta, pomislio je da je preao sav put.Jungov obrazac psihikoga rasta, inkorporirajui Freudov, predstavlja pojedinca kao bie koje, svjesno i nesvjesno, stremi ozbiljenju stanja punoe sebstva (neto nalik na diktum iz Shakespeareovog "Hamleta"- "Budi vjeran svom istinskomu Ja"). Individuacija je proces u kojem ovjek, apsorbirajui psihike energije to emaniraju iz arhetipova kolektivnoga nesvjesnog u svjesno iskustvo, te nadvladavajui opstrukciju unutarnjega neprijatelja ili Sjene i time ekspandirajui polje ego-personalnosti, raste do vrhunca susreta sa simbolima Jastva (esto prikazanima u likovima osnivaa religija poput Krista, no, nerijetko u slikama cjelovitosti kakve je Jung naao u hinduistikim i budistikim mandalama, geometrijski pravilnim i zaokruenim figurama), ostvarujui time istinski ivotno ispunjenje i cjelovitost.U Jungovoj se psihologiji pojavljuju, kao temeljni, jo dva pojma: psihoidnost zbilje i sinkronost ili sinkronicitet. Prvi je Jung definirao metaforiki: po njegovoj su izrijeci psiha i fizika stvarnost lice i nalije istoga novia. Ako se ita suvislo da iitati iz te tvrdnje, izgleda je je, bar u naznakama, kod Junga postojala sklonost objektivnom idealizmu: budui da tvarna zbilja nije projekcija psihe, niti je psiha manifestacija oblika visokoorganizirane tvari (stari problem um/mozak)- najrealnije je rei da po Jungu fundamentalna zbilja obuhvaa i sadri kako mentalne tako i materijalne elemente, no jedan ne proizlazi iz drugoga. Ovaj svjetonazor, koji je zapravo nejasan ontoloki i metafiziki iskaz, Jung nije do konca razjasnio. Sukladno toj metafizici, Jung je postulirao i novi prirodni zakon- sinkronost. Po njemu, radi se o akauzalnim vezama meu pojavama u materijalnom univerzumu i ljudskim psihikim doivljajima- opet, ovdje pojave idu jedna uz drugu a ne proistjeu jedna iz druge. Ilustracije su najee iz podruja parapsihologije (telepatija, prekognicija, ..) te disciplina kao astrologija ili I Ching.Status Jungove psihologije u novije vrijeme ne moe se jednoznano odrediti, no zorna su bar dva trenda: po znanstveno, pa i scijentistiki orijentiranim psiholozima Jung zapravo i nije psiholog nego moderno utjelovljenje okultnoga metafiziara, reca i proroka. Po tom je poimanju cijela zgrada Jungove psihologije bezvrijedno okultno petljanje, i kao sustav jo ranjivija na kritiku od Freudove, u dobroj mjeri diskreditirane psihoanalize. Budui da su empirijske i kvantitativne paradigme doivjele procvat u zadnjim desetljeima (kognitivna znanost, medicinsko imaginiranje mozga, neuropsihologija, raunalne simulacije biokemijskih uzroka mentalnih poremeaja,..), Jungov pristup se u novom ozraju doima beznadno zastarjelim i neznanstvenim. S druge strane, Jungovi su sljedbenici uspjeli u integraciji analitike psihologije u psihijatrijske nastavne planove u veini zapadnih sveuilita, pa je Jungov pristup zadobio stanovitu akademsku respektabilnost. No, glavni utjecaj Junga nije u podruju medicine ili psihijatrijske terapije (uostalom, velik je dio jungovskih analitiara stekao diplome ne na medicinskim studijama, nego na umjetnikima i slinim specijaliziranima institutima), ve u irem podruju kulture, a napose u interpretaciji mitologije, te kao inspiracija u poljima knjievnosti, filma, vizualnih umjetnosti i sl. Simultano sa slabljenjem utjecaja u znanstvenim krugovima informatikoga doba, Jungova nazonost neprekidno raste u svim porama humanistike, a posebice u onome dijelu ope kulturi modernoga doba zasienome dominantnim materijalizmom i scijentizmom.Djela [uredi - ] "Preobrazbe i simboli libida" "Psiholoki tipovi" "Odnos izmeu ja i podsvijesti" "Psihologija i religija" "Psihologija i alkemija" "Mysterium coniunctionis" "ovjek i njegovi simboli" (uvod) "Sjeanja, snovi, razmiljanja" Sigmund Frojd

Uprkos preterivanjima i pogrekama, Frojdovo delo izgradilo je jedan od bitnih elemenata koji su, ispod privida, omoguili saznanje o stvarnom oveku. Frojd je, kao kliniar sviknut da posmatra oveka, dospevi u fazu izvesne misaone zrelosti poeo da zakljuuje s pojedinca na vrstu. Postupajui na taj nain, nije iskovao nova analitika orua koja bi mogla da rade na nivou grupe i nije razradio kolektivnu psihologiju (kao to postoji socijalna psihologija, ili danas socijalna psihijatraja - koja, uostalom, ostaje vrlo bliska psihoanalitikim injenicama. Drugaije reeno, u svom smelom pokuaju objanjenja drutvenog oveka, Frojd nije predloio nikakvu socioanalizu koja bi, u pogledu izuavanja grupe, bila nalik onome to je psihoanaliza kada je re o pojedincu. To njegovo novo istraivanje nije ni problemski zanimljivo, niti prua metodologiju koja omoguuje demistifikovano izuavanje oveka u drutvu: ono nije psihoanaliza grupe. U drugom delu svog ivota Frojd je hteo da, zakljuujui s individualnog na drutveno bie, prui psihoanalitiko objanjenje kulturne istorije. Svoje dokazivanje sproveo je izmeu 1910. i 1940. gdine, na temelju straih etnolokih dokumenata koji su izneseni jo u radovima prvih evolucionistikih klasika, pa su velikim delom bili zastareli. Moda se previe uzdajui u svoj genij, Frojd nije hteo da - prihvatajui kritiku, ili pribavljajui tanija obavetenja - ispravlja svoje zablude. Njegova najvea pogreka bila je to nije shvatio da je grupa neto drugo doli zbir svojih sastavnih delova, te da se utoliko pre udes ljudskog roda, uzet u celini, ne moe posmatrati u kategorijama individualne psihologije. Frejzer je bio glavni izvor etnoloke misli Sigmunda Frojda, koji je dugo posle objavljivanja Totemizma i egzogamije (1910) razmiljao nad tom knjigom. O etnologiji se osniva psihoanalize obavestio u toku prvih godina XX veka, a tada su glavne take oslonca u tom pogledu pruali veliki klasici evolucionizma. Frojd je bezrezervno prihvatio njihove temeljne postulate, mada je, s druge strane, pretrpeo znatan uticaj ideja nekolicine neevolucionistikih etnologa naroito Robertsona Smita. Glavne linije Frojdovog pokuaja objanjenja drutvenog oveka su sledee: sredinji motiv poiva u "iskonskom" dogaaju, istorijskog reda, koji se zbio u primitivnim hordama okupljenim pod autoriteom oca, posrednika monopola nad enama. Pobunjeni protiv autoriteta oca sinovi su ga ubili. Otad oveanstvo ivi opsednuto tim ubistvom. Posle oceubistva sklopljen je sporazum kojim su diciplinovani ovekovi nagoni i uspostavljen red: to je poetak organizovane kontrole. Otud potiu glavna pravila koja su nametnuta svima: zabrana incesta i egzogamija. Ubijeni otac oivljuje u simbolici totema, koga je zabranjeno ubijati i jesti. Frojd na grupu primenjuje ono to vai u individualnoj psihologiji: "tabuima", koji predstavljaju svesno disciplinovanje poteklo iz promiljene elje a ne spontanih tenji, cilj je da kontroliu najskrivenije ovekove elje. Ali, te elje nikad nisu jednoznane: ovek neto hoe i, u isti mah, nee. Obredi su oraz te temeljne ambivalencije. Frojdov doprinos antropologiji je njegovo tumaenje religijiskih pojava. Ta teorija o religiji izloena je u knjizi nimalo dvosmislenog naziva, Budunost jedne iluzije. Religija je, navodno, sredstvo za odravanje drutvene kohezije i, u isti mah, tehnika koja je u stanju da utei oveka zabrinutog nad svojom nemoi pred prirodnim silama. Kardiner i Prebla primeuju da je Frojd prvi opisao i genezu sistema projekcije, kojim se odreeni model prenosi s jednog plana na drugi: objanjenje sveta i strategije kojima se pribegava da bi se on kontrolisao zavise od primarnih injenica, pri emu ti mehanizmi korespodencije lee u oblasti ovekovog nesvenog. S.A. Biografija Sigmund Frojd je roen 6.maja 1856.u katolikom gradu Frajburgu u Moravskoj. Bio je najstarije dete od osmoro dece trgovca vunom Jakoba Frojda i njegove druge ene, dvadeset godina mlae Amalije. Sigmund Forjd je bio najstariji od estoro dece iz ovog braka, ali je imao i dvojicu starijih polu-braa. Njegova porodica je bila jevrejskog porekla, ali je sam Frojd bio ateista. Godine 1859. porodica se preselila u Lajpcig, a zatim 1860. u Be gde e Frojd ostati do juna 1938. kada je posle Hitlerove invazije na Austriju, preao u London. Prilikom te invazije kao osoba jevrejskog porekla pretila mu je ista sudbina kao i ostalim jevrejima tokom Drugog Svetskog rata, ali zbog njegove popularnosti u svetu, dobio je dozvolu da pree u Englesku gde je umro 23.septembra 1939.godine. Jedan od bitnijih faktora koji su doprineli njegovoj smrti bio je rak usta i vilice koji je dobio u 67. godini ivota zbog puenja cigareta. Mladi Frojd je intelektualno prerano sazreo i od njega se oekivalo da ispuni najve porodine ambicije. Godine 1873, sa 17 godina, upisao je studije medicine na Univerzitetu, a diplomu za lekara je dobio 1881. najvei deo tog perioda se bavio istraivanjem anatomije centralnog nervnog sisitema u laboratoriji Ernesta Brikea, uglednog bekog fiziologa. Veridba sa Martom Bernajs 1882, navela je Frojda da potrai adekvatniji nain da zarauje za ivot pa je pristupio optoj medicinskoj praksi. Zato je prekinuo saradnju sa Brikeom i zaposlio se u bekoj Optoj bolnici. Godine 1885.postao je docent za neuropatologiju na Univerzitetu i iste godine dobio stipendiju za odlazak na usavravanje kod najuglednijeg neurologa an - Martin arkoa u Saltpetrijeru, u Parizu, tada najuvenijoj bolnici za nervna oboljenja. arko je vrio istraivanja sa ciljem da odvoji traumatske i histerine paralize od organskih. Razlika je ustanovljenja zahvaljujui njegovoj sposobnosti da izazove neorgansku paralizu uz pomo hipnoze. Gledajui te procese, Frojd se uverio u injenicu da postoji moan mentalni proces koji ostaje skriven od ovekove svesti. Vrativi se u Be aprila 1886. Frojd je otvorio privatnu praksu kao konsultant za nervne bolesti. Iste godine se oenio. Imao je estoro dece od kojih je, poslednje, Ana Frojd bila cenjeni psihoanalitiar. Iako se bavio neuropatologijom, Frojd se vie interesovao za neuroze i primenu hipnoze u leenju. Tako je upoznao Jozefa Brojera, veoma obrazovnog fiziologa koji je pored arkoa, najvie uticao na njega. Brojer je bio poznat po uvenom leenju dvadesetjednogodinje pacijentkinje Ane O. ( Betha Pappenheim). Ana O. je imala psiholoke poremeaje koji su u ono vreme bili poznati kao histerija. Neki od izraenih simptoma koje je ona imala bili su: paraliza desne strane njenog tela, nervozni kaalj, odvratnost prema hrani, odbojnost govora na maternjem (nemakom) jeziku itd. Dok ju je leio Brojer je doao do vanog otkria: ako se, pod hipnozom, devojka priseti trenutka kada se odreeni simptom pojavio i ako se u taj momenat vrati, ponovo preivljavajui emociju koja ga je pratila, simtomi nestaju. Vremenom je Frojd postao Brojerov saradnik, pa su zajedno prezentovali svoje radove. Godine 1895. njihova teorija o histeriji je objavljena Studijama o histeriji. Iako e Frojd modifikovati proceduru i teoriju izloene u ovim studijama- prvenstveno dajui vei znaaj ulozi seksualnosti u histeriji (to je dovelo da raskida sa Brojerom) - ta knjiga je prekretnica u razvoju psihoanalize. Ostatak Frojdovog ivota se vrteo upravo oko ovog intelektualnog pomaka. Njegov nauni doprinos i istraivanje moe se podeliti na tri perioda: Period samoanalize, koji je trajao od 1895.- 1899; Razvoj sistema psihologije zasnovanog na samoanalizi, koji je trajao otprilike do 1914. i kojem pripadaju dve knjige: Tumaenje snova (1900) i Tri eseja o seksualnosti (1905); Dalje elaboriranje i revizija glavnih teorija, naroito u vezi sa raznim kulturnim fenomenima, pre svega religijom koji je trajao od 1914. do 1939. iz ovog perioda se izdvajaju dela: Totem i tabu (1913), Psihologija grupe i analiza sopstva (1921), Budunost jedne iluzije (1928), Nelagodnost u kulturi (1929) i Mojsije i monoteizam (1929).