jurisne cetnicke jedinice

JURINE ( ETNIKE ) JEDINICE

A. ivoti, Jurine (etnike) jedinice vojske Kraljevine Jugoslavije 1940.-1941. godine,. Vojnoistorijski glasnik, br. 1-2, Beograd 2003

Aleksandar . ivoti ,

JURINE ( ETNIKE ) JEDINICE VOJSKE KRALJEVINE JUGOSLAVIJE 1940-1941.GODINE.

ABSTRACT

Ovaj lanak sadri prikaz aktivnosti jurinih ( etnikih ) jedinica Vojske Kralje-

vine Jugoslavije od njihovog formiranja 8. maja 1940. godine do kapitulacije Vojske Kra-

ljevine Jugoslavije 18. aprila 1941. godine . U lanku se iznose razlozi formiranja ovih jedi-

nica , njihova specifina organizacijsko formacijska struktura , osobenost njihovog naorua-

nja i opreme , karakteristike personalnog sastava , obuka za izvrenje namenskih zadataka i

predvieni naini upotrebe ovih jedinica u ratu . Na kraju lanka dat je kratak prikaz bor-

benih dejstava ovih jedinica u Aprilskom ratu od 6. do 18. aprila 1941 . godine .

UVOD

U jugoslovenskoj vojnoj istoriografiji uloga i znaaj jurinih ( etnikih ) jedinica Vojske Kraljevine Jugoslavije u razvoju vojske na jugoslovenskim prostorima nisu istraeni u potrebnoj meri . Do sad se svega nekoliko autora bavilo pojedinim aspektima ove tema-

tike . Ovi autori su posmatrali jurine ( etnike ) jedinice Vojske Kraljevine Jugoslavije u

okviru ireg razmatranja dogaaja vezanih za neposredne pripreme Vojske Kraljevine Ju-

goslavije za rat i sam Aprilski rat 1941. godine . Ove jedinice su , u glavnom , posmatrane

kao nosioci gerilskog naina ratovanja u ratnim planovima Glavnog eneraltaba Vojske

Kraljevine Jugoslavije . Neki autori su ove jedinice smatrali preteom Jugoslovenske vojske

u otadbini generala Dragoljuba Drae Mihailovia . O streljakom naoruanju ovih jedi-

nica pisano je u okviru studije o razvoju puaka na teritoriji Jugoslavije . Meutim , o na-

meni , organizaciji , formaciji , naoruanju , opremi , kao i o ueu jurinih ( etnikih ) jedi-

nica Vojske Kraljevine Jugoslavije u Aprilskom ratu 1941. godine do sad nije pisano .

U svojoj obimnoj studiji o Aprilskom ratu 1941. godine general Velimir Terzi

pie na vrlo uopten nain samo o postojanju ovih jedinica , njihovom formiranju i nameni,

kao i o fragmentima upotrebe pojedinih jurinih ( etnikih ) jedinica tokom Aprilskog rata 1941. godine . Nusret ehi se u jednom lanku bavio namenom ovih jedinica u okviru

razmatranja gerilskog naina ratovanja kao vida otpora agresoru u ratnim planovima Glav-

nog enerltaba Vojske Kraljevine Jugoslavije . Jozo Tomaevi u svojoj studiji o etni-

kom pokretu Dragoljuba Drae Mihailovia navodi da su ove jedinice formirane u skla-

du sa ratnim planovima Glavnog eneraltaba Vojske Kraljevine Jugoslavije i da su pred-

stavljale nastavljae tradicija srpskih etnika iz balkanskih i Prvog svetskog rata . Takoe ,

pomenuti autor ove jedinice smatra preteom etnikog pokreta Dragoljuba Drae Mihai-

lovia . Branko Bogdanovi se u okviru svoje studije o razvoju puaka na teritoriji Jugos-

lavije bavio specifinostima streljakog naoruanja ovih jedinica . Budui da navedeni ra-

dovi imaju za temu iru opservaciju dogaaja u njima se jurine ( etnike ) jedinice ne raz-

matraju kao poseban rod vojske . U ovim radovima se ne govori o njihovim specifinosti-

ma u odnosu na druge rodove vojske . Do sad , u domaoj istoriografiji nisu razmatrane o-

sobenosti ovih jedinica u pogledu organizacijsko formacijskih reenja , uniforme , naorua-

nja , opreme i obuke .

RAZLOZI FORMIRANJA

Jugoslovenska vojna doktrina izmeu dva svetska rata se bazirala na iskustvima iz balkanskih i Prvog svetskog rata . Sa takvim doktrinarnim shvatanjima najvie jugoslo-

vensko vojno rukovodstvo saekalo je poetak Drugog svetskog rata . Krajem tridesetih go-

dina XX veka vojno politika situacija u Evropi i svetu se naglo pogoravala . panski gra-

anski rat ( 1936 1939 ) , zauzimanje ehoslovake i anlus Austrije od strane Nemake

1938. godine , a potom i pad Poljske i poraz zdruenih francusko britanskih snaga u Fran-

cuskoj 1940. godine nametali su drugaiji pogled na rat . Naime , u panskom graanskom

ratu i poetnim fazama Drugog svetskog rata promovisana su nova naela ratovanja koja

su se bazirala na irokoj primeni oklopno mehanizovanih i motorizovanih jedinica uz op-

senu i snanu podrku vazduhoplovnih snaga . Na taj nain su Nemci promovisali novu

doktrinu voenja rata Blitzkrieg .

Anlus Austrije od strane Nemake 1938. godine primorao je jugoslovenski ge-

neraltab na prvu ozbiljniju reviziju ratnih planova . Nov obrt na globalnom planu krajem

1939. godine primorao je jugoslovenski generaltab na stvaranje potpuno novog ratnog pla-

na . Elaborat novog ratnog plana je usvojen poetkom 1940. godine i dobio je oznaku S.

Ovaj ratni plan je predviao u prvoj fazi rata odbranu graninih frontova , a zatim poste-

peno povlaenje prema planinskim predelima u unutranjost zemlje iza linije Una Sava

Dunav . Elaborat ovog ratnog plana nije sauvan ali se na osnovu izjava armijskog ene-

rala Duana Simovia , tadanjeg naelnika Glavnog eneraltaba i idejnog tvorca ovog ra-

tnog plana i generaltabnog pukovnika Branka Popovia koji je u vreme izrade ovog rat-

nog plana bio na dunosti u Operativnom odeljenju Glavnog eneraltaba , datim posle Dru-

gog svetskog rata vidi se da je ovaj ratni plan predviao upotrebu gerilskih jedinica . Pu-

kovnik Popovi navodi da je ratni plan S predviao operacije u obliku dubokog ma-

nevra u naslonu na delom utvrene granine frontove , a potom na vie jakih renih i pla-

ninskih linija sa tenjom da se vojska kao celina ne izloi cepanju i unitenju po delovi-

ma . Pri ovome je uzeta u razmatranje i gerila na teritoriji sa koje se budu povukle nae

trupe . Slinu tvrdnju iznosi i eneral Duan Simovi . On istie da je ratni plan S pred-

viao rad gerilskih odreda u pozadini neprijateljske vojske u vezi sa graniarima , stanov-

nitvom i , eventualno, andarmerijom sa naslonom na vojna slagalita i ustanove koje voj-

ska bude napustila. U januaru 1940. godine general Simovi je smenjen , a na dunost na-

elnika Glavnog eneraltaba je postavljen armijski eneral Petar Kosi pod ijim rukovod-

stvom je sainjen novi ratni plan R 40. Ovaj ratni plan je donet usled promena na voj-

no politikom planu izazvanih italijanskom okupacijom Albanije , napadom na Grku i pri-

bliavanjem Bugarske silama Osovine . I ovaj ratni plan je predviao upotrebu specijalnih gerilskih jedinica u neprijateljskoj pozadini . Poetkom 1940 . godine usvojen je ratni plan

R- 41 koji je u pogledu upotrebe jedinica specijalizovanih za izvoenje gerilskih operacija

sadravao istovetna reenja kao prethodni ratni planovi .

Poto jugoslovenski generaltab nije raspolagao jaim oklopno mehanizovanim ( postojala su samo dva oklopna bataljona ) i motorizovanim jedinicama ( u Treoj konjikoj

diviziji je postojala samo jedna mehanizovana brigada koja se sainjavali jedan mehanizo-

vani i jedan motorizovani divizion ), a poto su vazduhoplovne snage bile prilino skromne

bio je prinuen da snanim neprijateljskim oklopno mehanizovanim i motorizovanim jedi-

nicama parira , izmeu ostalog , i specijalnim gerilskim jedinicama koje su, prema ovim za-

mislima , trebalo da budu i nosioci kompletnih specijalnih dejstava .

Rukovodei se navedenim razlozima ministar vojske i mornarice armijski ene-

neral Milan Nedi je 8. maja doneo uredbu o formiranju etnike komande . Na ovaj

nain pristupilo se praktinom ostvarivanju zamisli iznetih u ratnom planu S. Na dunost

komandanta etnike komande postavljen je brigadni eneral Mihailo S. Mihailovi , do-

tadanji komandant kole za rezervne peadijske oficire u Sarajevu . Inae , eneral Mihai-

lovi je bio iskusan gerilac uestvovao je u gerilskim akcijama u Makedoniji i junoj Sr-

biji tokom 1911. i 1912. godine i na Solunskom frontu 1916 1918. godine . Za naelnika

taba etnike komande postavljen je generaltabni major Duan Anelkovi .Na zahtev

potpredsednika vlade Vlatka Maeka i njegove Hrvatske seljake stranke etnikoj koman-

di je uredbom ministra vojske i mornarice od 10. jula 1940. godine promenjen naziv u

Jurina komanda.Naime , oni su smatrali da naziv etnika podsea samo na jedan na-

rod i da se kroz takav naziv izraavaju navodne velikosrpske aspiracije to su smatrali uv-

redom hrvatskog naroda . Tek je 1. aprila 1941. godine , neposredno pred poetak rata nare-

enjem ministra vojske i mornarice Jurinoj komandi je vraen stari , prikladniji naziv

etnika komanda.

NAMENA

Robovanje klieima i doktrinarnim naelima ustanovljenim u vreme Prvog svet-

skog rata se manifestovalo i u pogledima jugoslovenskog generaltaba na naela upotrebe,

organizaciju i formaciju ali i na naoruavanje i opremanje jedinica za specijalne operacije.

Opte gledite jugoslovenskih vojnih vlasti na ovu problematiku pretoeno je u poverljivi priru-

nik Glavnog eneraltaba iz 1929. godine koji je izdat pod naslovom Uput za etniko

ratovanje. U prvom poglavlju ovog dokumenta je definisano etniko ratovanje sa svim

svojim specifinostima . Shvatanja o etnikom ratovanju izneta u ovom poglavlju e kas-

nije postati osnovna naela upotrebe jurinih (etnikih ) jedinica .etniko ratovanje je de-

finisano kao aktivnost iskljuivo manjih jedinica koje izbegavaju frontalnu borbu i nastoje

da u to je mogue povoljnijim uslovima neprijatelju nanesu to je mogue vee gubitke.

Poto se etniko ratovanje moe izvoditi i uz trupe na frontu kao sastavni deo vojnih

operacija i u vidu regularnih vojnih formacija u neprijateljskoj pozadini ovaj dokument raz-

likuje gerilu , odnosno mali rat i etovanje . Gerila je definisana kao vid ratovanja koji se

izvodi na teritoriji koju je okupirala neprijateljska vojska ili kad znatno manju vojsku na-

padne znatno vea vojska pa manja vojska nema izgleda da uputajui se u otvorenu bor-

bu postigne uspeh . Naglaava se da je ovakav vid voenja rata mogu samo u odgovara-

juim terenskim uslovima . etovanje je definisano kao aktivnost manjih jedinica na krili-

ma i bokovima operativnih trupa ili u neprijateljskoj pozadini nezavisno od glavnine ope-

rativnih trupa . U skladu sa ovim dokumentom Jurina ( etnika ) komanda je u sluaju

rata imala trostruki zadatak .

U sluaju rata Jurina ( etnika ) komanda je trebalo da bude nosilac gerilskog

naina ratovanja jugoslovenske vojske u sluaju da itava oruana sila pree u gerilu .Nje-

ne jedinice bi u tom sluaju bile organizaciona , kadrovska i nastavna baza za formiranje

novih jedinica sline namene i preformiranje postojeih jedinica kopnene vojske u cilju a-

daptiranja na nov nain izvoenja borbenih dejstava .

Sem toga , jurine ( etnike ) jedinice je trebalo da podnesu celokupan teret spe-

cijalnih dejstava u neprijateljskoj pozadini . Ovaj aspekt upotrebe ovih jedinica obuhvatao

je irok dijapazon specijalnih dejstava od izvoenja diverzantskih akcija do organizovanja o-

bavetajne slube . Smatralo se da se ovi zadaci mogu uspeno izvriti samo oslanjanjem

na lokalno stanovnitvo .

Prema potrebi ove jedinice su mogle biti angaovane i na obezbeenju komandi

strategijskog nivoa i visokih vojnih stareina . Ove jedinice su mogle biti upotrebljene i za

obavljanje zadataka kontraobavetajne prirode . Bili su zadueni za hvatanje neprijateljskih

pijuna i borbu protiv ubaenih diverzantskih grupa i padobranskih desanta .

Za izvrenje ovako iroko koncipiranih zadataka bile su potrebne jedinice sastav-

ljene od , za tu priliku , posebno biranog ljudstva . Ove jedinice su, shodno svojoj, nameni mo-

rale imati posebnu formaciju . Da bi ovi zadaci bili uspeno realizovani bilo je potrebno o-

premiti i naoruati ove jedinice drugaije u odnosu na druge jedinice kopnene vojske . Ljud-

stvo je moralo da savlada specifinu obuku kako bi bilo u stanju da uspeno odgovori

postavljenim zadacima .

ORGANIZACIJA I FORMACIJA

Na osnovu Uputa za etniko ratovanje odreena je formacija etnike ko-

mande. Ovaj dokument u svom drugom poglavlju donosi organizacijsko formacijsku struk-

turu etnikih jedinica . Osnovna jedinica je trebalo da bude eta koja bi se prema potrebi

delila na trojke , dvojke i pojedince . Bilo je predvieno da svaki komandir ete u gerili i-

ma zaseban reon dejstva za svoju etu . Bilo je predvieno da se prilikom etovanja sve

ete stave pod jedinstvenu komandu , a formacija tih jedinica bi se podeavala prema kon-

kretnim situacijama i konkretnim zadacima . Prilikom formiranja etnikih jedinica u prole-

e 1940. godine osnovne ideje sadrane u ovom dokumentu o organizacijsko formacijskim reenjima etnikih jedinica su zadrane ali je izvreno njihovo prilagodjavanje savremenoj

vojnoj organizaciji . Detalji vezani za formaciju etnike komande i njenih jedinica su definisani uredbom o njenom formiranju .

etnika komanda se od svog osnivanja nalazila u Novom Sadu u Petrovara-dinskoj tvravi da bi naredbom ministra vojske i mornarice od 1. aprila 1941. godine , ne-

posredno pred poetak Drugog svetskog rata , bila premetena u Kraljevo . Na elu ove

komande se nalazio komandant koji je imao prava , obaveze i poloaj komandanta divizij-

ske oblasti . Bio je potinjen Ministru vojske i mornarice . Samo je u nastavnom smislu ova

komanda je bila potinjena Vrhovnom inspektoru vojne sile . Ovoj komandi su bile poti-

njene , neposredno , u komandnom i nastavnom smislu sve etnike jedinice . Komandantu

etnike komande stavljeno je u zadatak da komanduje potinjenim jedinicama starajui

se da kod njih razvije duh najveeg portvovanja i volje da se , i po cenu ivota, postigne

brzo i totalno unitenje neprijatelja , da se stara o izvoenju nastave kod potinjenih jedini-

ca i rukovodi taktikim usavravanjem potinjenih stareina kao i da se stara o razvoju

samoinicijative kod potinjenih stareina . Sem toga , bio je duan da prati dogaaje koji mogu uticati na taktike postupke i borbenu upotrebu etnikih jedinica , posebno upotrebu

slinih jedinica u drugim vojskama kao i da prouava sva pitanja i pojave koje imaju uti-

caja na organizaciju , formaciju , naoruanje i opremu etnikih jedinica . Za komandovanje

i nastavu komandantu etnike komande potinjen je tab etnike komande. Nael-

nik taba je rukovodio poslovima organizacione , operativne i nastavne prirode . Naelnik

taba je imao ista ovlaenja kao i komandant bataljona . Na slubi u tabu su se nalazili

jo i oficir za autantske poslove , oficir za pravne poslove , arhivar i oficiri koji su obav-

ljali dunosti prema komandantovoj naredbi .Oficir za autantske poslove je radio na slu-

benoj prepisci i starao se o unutranjem redu u tabu . Njemu su neposredno bili potinje-

ni pisari u tabu . Oficir za pravne poslove je obavljao sve poslove pravne , sudske i dis-

ciplinske prirode . Arhivar je brinuo o ureenju i uvanju arhive i biblioteke , a ujedno se

starao i o inventaru i potronom materijalu taba . Svi oficiri na slubi u tabu su imali

in i poloaj prema Uredbi o formaciji vojske u mirno doba .

etnikoj komandi je potinjeno est etnikih bataljona . Na teritoriji svake ar-

mijske oblasti je bio dislociran po jedan etniki bataljon . Prvi etniki bataljon je bio dis-

lociran u Novom Sadu , drugi u Sarajevu , trei u Skoplju , etvrti u Karlovcu , peti u Niu ,

a esti u Mostaru . Formiranje Sedmog etnikog bataljona je zapoelo 1. aprila 1941. go-

dine u Kraljevu ali do kraja kratkotrajnog Aprilskog rata poslovi oko formiranja ovog ba-

taljona nisu zavreni .

Svaki etniki bataljon su sainjavali tab bataljona , tabni vod , vod za vezu i

dve do tri ete . Prvi i Trei etniki bataljon su imali po tri ete dok su svi ostali etni-

ki bataljoni imali po dve ete . tab bataljona su sainjavali komandant bataljona ina

majora ili potpukovnika , pomonik komandanta bataljona ina kapetana II ili kapetana I

klase , intendant koji je bio oficir ili vojni inovnik intendantske struke, autant, dva pisara i

majstor pukar . Komandant etnikog bataljona je bio direktno potinjen komandantu

etnike komande. Od njega se oekivalo da u svom bataljonu odri jedinstvo u pogle-

du vaspitanja i nastave kao i da uspostavi najstrou disciplinu . Smatralo se da komandant

treba da podstie oficire i podoficire da se temeljno pripremaju i usavravaju , kako u tak-

tikom tako i u moralnom pogledu , za izvravanje zadataka iz oblasti etnikog ratovanja.

Autant bataljona je bio zaduen za obavljanje svih autantskih poslova . On se starao i o

redu i disciplini u tabu bataljona . Intendant bataljona je bio zaduen za sve novano ma-

terijalne poslove taba bataljona i njemu potinjenih jedinica ukljuujui i voenje nova-

no materijalnih knjiga . Bio je zaduen i za snabdevanje bataljona . Obavljao je poslove oko

izdavanja opreme potinjenim jedinicama i oko vrenja mesenih obrauna zajedno sa ad-

ministrativnim organom III stepena kod koga se na snabdevanju nalazio etniki bataljon.

Njemu su bili potinjeni bataljonska komora i kuvari .Bataljonska komora je u vreme mira

imala dvoja kola sa etiri toka , etiri teglea i tri tovarna konja . Bilo je predvieno da u

ratu bataljonska komora ima 101 tovarnog konja . etniki bataljon se nalazio na novano-

materijalnom snabdevanju kod jednog administrativnog organa III stepena , prvenstveno pe-

adijskog puka sa kojim je bazirao u istom garnizonu to je bilo regulisano odgovarajuim

nareenjima . U pogledu vrenja garnizonske slube etniki bataljoni su bili potinjeni ko-

mandama mesta . Samo u ovom pogledu , preko komandi mesta , etnike jedinice su bile pot-

injene komandama divizijskih i armijskih oblasti na ijim teritorijama su bile dislocirane .

tabni vod su inile tri protivoklopne patrole . U ovom vodu je bilo prikupljeno

i ljudstvo za opte potrebe kao to su bolniari , bolniari za konje , potkivai i ordonansi

( kuriri ) za tab bataljona . Komandir ovog voda je imao in porunika i imao je pomoni-

ka podoficira ina narednika .

Vod za vezu su inile telefonsko signalna i radio telegrafsko telefonska de-

setina . Komandir voda za vezu je bio oficir ina porunika . Njegov pomonik je bio pod-

oficir ina narednika .

etu su sainjavali tab ete , etiri voda i pozadnji deo .tab ete su sainja-

vali komandir ete ina kapetana II ili kapetana I klase , etni stareina podoficir ina na-

rednika i tri ordonansa . Pozadnji deo su inili trojica posilnih , jedan konjuar i jedan ku-

var . Komandir ete je bio neposredno potinjen komandantu etnikog bataljona . Koman-

dir ete je bio osloboen svih novano materijalnih poslova ali je zato posebno naglaa-

vano da je dunost komandira da se u potpunosti posveti izvoenju nastave i usavravr-

avanju svojih potinjenih za izvravanje najteih zadataka iz oblasti etnikog ratovanja .

U eti su voene samo knjige disciplinske i nastavne prirode . Od spiskova materijalne pri-

rode voen je samo spisak opreme koju je komandir ete primio na revers od intendanta

bataljona , a koju je izdao potinjenima na rukovanje i upotrebu . Isto je vailo i za tabni vod i za vod za vezu .

EMA ORGANIZACIJE JURINOG ( ETNIKOG ) BATALJONA :

TAB

1.ETA2.ETA3.ETATABNI VODVOD ZA VEZUKOMORA

Vod su sainjavali komandir voda oficir ina potporunika ili porunika , pomo-

nik komandira voda podoficir ina narednika ili podnarednika i est trojki . Trojku su sa-

injavali jedan kaplar i dva vojnika . Brojno stanje voda je iznosilo dvadeset ljudi ( jedan o-

ficir , jedan podoficir , est kaplara i dvanaest vojnika ) .

BROJNO STANJE ETNIKOG BATALJONA

R.B.ORGANIZACIONA JEDINICAOFICIRAPODOFICIRAVOJNIKA I KAPLARA

1.TAB BATALJONA 4 / 3

2.TABNI VOD 1 1 18

3.VOD ZA VEZU 1 1 20

4.ETA ( BROJNO STANJE JEDNE ETE , MNOI SE SA 2 ILI 3 ) 5 5 80

5.KOMORA / 1 4

UKUPNO 16 - 21 13 - 18 205 - 285

Vano je napomenuti da je zbog nepostojanja posebne komande za izvoenje o-

vakvih operacija pre 1940. godine bilo predvieno da ovakve operacije izvode regularne peadijske jedinice uz odreene organizacijsko formacijske izmene . Da bi se ublaio nedo-

statak obuenog kadra za izvoenje ovakvih operacija u Kalinoviku je 1924. godine pri Pe-

adijskoj oficirskoj koli formirana jedna jurina eta za potrebe obuke buduih oficira ali

je ubrzo rasformirana tako da sve do prolea 1940. godine u Vojsci Kraljevine Jugoslavije

nije bilo jedinica namenjenih za izvoenje specijalnih dejstava .

LJUDSTVO

etnike jedinice su se popunjavale na dva naina . Deo sastava je popunjavan pu-

tem dobrovoljnog prijavljivanja za slubu u ovim jedinicama dok je ostatak potrebnog ljud-

stva odreivan po potrebi slube . Komandni kadar je poticao najveim delom iz redova o-

nih stareina koji su se dobrovoljno prijavili za slubu u ovim jedinicama . Svi oficiri koji

su bili odreeni za slubu u ovim jedinicama bili su duni da zavre specijalni tromeseni

informativni kurs u Novom Sadu pri etnikoj komandi gde su sticali osnovna teorijska

i praktina znanja o voenju gerilskog rata . Poto dobrovoljno prijavljenih oficira nije bilo

dovoljno izvestan broj oficira je odreen prema potrebi slube . Vodilo se rauna da to budu

peadijski oficiri sa najboljim slubenim karakteristikama . Na neke stareinske dunosti su

postavljeni rezervni oficiri koji su se prijavili za aktivnu slubu , a koji su posle tromese-

ne vojne vebe i poloenog ispita pred komisijom iz samog etnikog bataljona prevoeni

u aktivnu vojnu slubu . Podoficirski sastav je , takoe , u poetku popunjavan iz redova o-

nih kojih su se dobrovoljno prijavili za slubu u ovim jedinicama dok je ostatak odreen

prema potrebi slube . Poto su komandanti bataljona imali obavezu da za slubu u svom bataljonu biraju samo najbolje oficire i podoficire iz peadijskih jedinica garnizona u kome

su bazirali i poto je pretpostavljena komanda , u najveem broju sluajeva prihvatala nji-

hove predloge slobodno se moe rei da su etnike jedinice bile popunjene prvoklasnim

stareinskim kadrom .

Vojniki sastav se popunjavao iz svih peadijskih pukova koji su bazirali na teri-

toriji armijske oblasti na kojoj je bio dislociran etniki bataljon . Zbog toga je vojniki sas-

tav etnikih bataljona predstavljao izuzetan vojniki materijal kako u fizikom tako i u

intelektualnom smislu . Nastojalo se da se za slubu u etnikim jedinicama odreuju to je mogue obrazovaniji vojnici . Posebno se trailo da vojnici poseduju tehnika znanja . Voj-

nici su najveim delom odreeni po potrebi slube dok se manji broj vojnika dobrovoljno

opredelio za nastavak sluenja vojnog roka u etnikim jedinicama . Posebnim nareenjem

Ministarstva vojske i mornarice od 22. februara 1941. godine vojnoteritorijalnim organima na-

reeno je da regrute za jurine jedinice upute u jedinice najkasnije do 5. aprila 1941 . go-

dine kako bi se nadoknadio nedostatak ljudstva u ovim jedinicama . Po ovom nareenju re-

gruti za jedinice Jurine komande je trebalo da budu u svojim jedinicama dva meseca

ranije nego regruti drugih rodova vojske .

Za slubu u etnikim jedinicama mogli su biti odreeni samo pripadnici slo-

venskih nacionalnosti , odnosno , Srbi , Hrvati i Slovenci . U Prvom , Drugom , Treem i Pe-

tom etnikom bataljonu veinu stareinskog i vojnikog sastava su inili Srbi . U etvrtom

i estom etnikom bataljonu veinu su inili Hrvati . Slovenaca nije bilo vie od deset pro-

cenata od ukupnog broja pripadnika etnikih jedinica . U jedinicama nisu zabeleeni inci-

denti na meunacionalnoj osnovi Odnosi izmeu vojnika i stareina razliitih nacionalnosti

su bili korektni . U estom jurinom ( etnikom ) bataljonu je primeeno da oficiri hrvat-

ske nacionalnosti privatno izbegavaju drutvo oficira srpske nacionalnosti . Lokalno stanov-

nitvo u Mostaru se , u naelu , nije blagonaklono odnosilo prema postojanju ove jedinice u

svojoj sredini zbog naziva etniki i zbog oznake u vidu mrtvake glave koju su pripad-

nici ovih jedinica nosili na reveru svoje uniforme . Oficiri srpske nacionalnosti su se esto

alili da ima neprijateljskih ispada prema njima i dobacivanja razliitih nedolinosti od

strane lokalnog sanovnitva hrvatske nacionalnosti . Prema oficirima hrvatske nacionalnosti

lokalno hrvatsko stanovnitvo je imalo drugaiji dranje . Mostarskim Hrvatima je , navod-

no smetalo to to su oficiri srpske nacionalnosti svoje srpstvo izraavali kroz pesme u mos-

tarskim kafanama .Oficiri ovog bataljona hrvatske nacionalnosti u svojim izjavama datim

Opem odjelu Ministarstva hrvatskog domoibranstva u Zagrebu navode da je njihov bata-

ljon u Srbiji poetkom Aprilskog rata 1941. godine vrlo lepo primljen to objanjavaju i-

njenicom da lokalno stanovnitvo nije znalo kakav je nacionalni sastav ovog bataljona .

U svim prilikama ljudstvu ovih jedinica je naglaavano da pripadaju elitnim je-

dinicama to su one prema izboru stareinskog i vojnikog kadra , opremljenosti i snabde-

venosti svakako i bile .

UNIFORMA

Poto su etnike jedinice bile namenjene za izvrenje specifinih ratnih zadata-

taka morale su biti snabdevene uniformama koje e biti pogodne za obavljanje takvih za-

dataka . Uniforma ovih jedinica se dosta razlikovala od uniforme drugih rodova kopnene

vojske . ajkaa je imala ispusku i bila je ista i za oficire i za podoficire i vojnike . Obi-

na etnika bluza je bila izraena od sivomaslinaste ohe ili lodena . Bila je krojena na struk

ali tako da se ispod nje mogao nositi grudnjak ili demper . Imala je naivene depove na

prsima . Njeni donji depovi su bili prostrani kako bi u njih moglo da stane to vie ma-

njih delova opreme . Na depovima su se nalazili preklopci koji su se pomou jednog dug-

meta zakopavali za dep . Depovi su bili horizontalni . Pozadi , preko sredine bluze , ledja su bila uivena samo do pojasa dok je donji deo bluze bio razrezan do kraja duine bluze

sa dovoljnim preklopom leve preko desne strane . Rukavi bluze su imali prividno narukavlje

sa ispuskama . Bili su podeeni za stezanje oko lanaka ruke pomou naroitog pritezaa i

dva dugmeta koja su se nalazila blizu donje ivice rukava . Jaka bluze je bila istog kroja

kao kod injela drugih rodova vojske . Bila je meka i podeena tako da se dole povrnuti

deo mogao izdii i po potrebi zatiti vrat , potiljak i bradu kao kod planinskih bluza . Jaka

se zakopavala pomou dve kope . Na prednjem delu jake su bile priivene latice irine

3,5 i duine 7 centimetara na kojima se nosio beli metalni etniki znak u obliku mrtva-

ke glave sa ukrtenim kostima dimenzija 12x15 milimetara dok je itava jaka bila opive-

na ispuskom . Iznad jake se videla bela kragna iji su se krajevi sastavljali na prednjem

kraju vrata . Bluza se zakopavala pomou est dugmadi napravljenih od kosti . Oficirske blu-

ze su imale dugmad napravljenu od bruniranog metala . Ostala dugmad na bluzi su bila na-

pravljena od istog materijala . Kod oficira i podoficira na bluzi su se nalazile epolete . Na

krajevima naramenica vojnikih bluza su se nalazili jastuii . Oznake inova su bile iste kao

kod drugih rodova kopnene vojske . Letnja etnika bluza je bila istog kroja kao i obina

ali nije imala ispuske . Bila je izraena od sivomaslinaste konane tkanine . Njene latice su bile podeene za skidanje .

akire su bile polufrancuskog kroja . akire su imale , gotovo , horizontalne de-

pove , dok su zadnji depovi bili horizontalni . Zakopavali su se pomou dva dugmeta . ak-

ire za oficire , podoficire i vojnike su imale ispuske , a za generale i lampase . Ogrta je

bio iste boje i istog kroja kao planinska pelerina ali je bio napravljen od deblje nepromo-

ive tkanine . Ogrta je dosezao do kolena . Na jaci ogrtaa su se nalazile latice sa etni-

kim znakom istog oblika kao latice na bluzi . Ogrta je imao kapuljau . Oznake inova na

ogrtau su bile iste kao kod planinskih jedinica .

Oficir i podoficir jurinih ( etnikih ) jedinica . Mostar 1940. godine .

Kalpak za oficire je bio izraen od crnog astrahana , a za podoficire i vojnike od crne jagnjee koe . Bio je visok trinaest centimetera . irine donjeg otvora kalpaka i temena je bila ista . Teme kalpaka je bilo duguljastog oblika i izraeno od crne ohe . Donji

deo kalpaka je bio postavljen koom , a gornji svilom . Na prednjoj strani kalpaka oficiri su

nosili amblem , a podoficiri grb . Na kraju temena , sa desne strane , se nalazila kianka du-

ine est centimetara . Na kalpaku se nalazio podbradnik podeen za razvlaenje izraen od

crne koe .

Pripadnici etnikih jedinica su imali cipele istog kroja kao i pripadnici planin-

skih jedinica . Ove cipele su bile neto lake od cipela planinskih jedinica .Njihovi onovi

su bili ili potkovani ili su bili izraeni od gume i na taj nain podeeni za smuanje . O-

panci su bili crnogorsko hercegovakog kroja . Noeni su samo tokom leta ,u zavisnosti od

zadataka i svojstava terena na kome su zadaci izvravani . Kaline su bile iste i za oficire

i za podoficire i vojnike . Svi ostali delovi uniforme su bili identini kao kod drugih rodo-

va kopnene vojske sem to je ispuska na injelu i dolamici za pripadnike etnikih jedinica

bila crne boje dok se na epoletama nalazio etniki znak . Svi delovi uniforme etnikih je-

dinica su bili propisani uredbom ministra vojske i mornarice od 24. aprila 1940. godine . O-

va uredba je , praktino , predstavljala dopunu uredbe o odei vojske iz 1939. godine .

NAORUANJE I OPREMA

Poto su etnike jedinice bile namenjene za izvoenje specijalnih dejstava , mo-

rale su , shodno svojoj nameni , biti drugaije naoruane i opremljene u odnosu na druge pe-

adijske jedinice .Od specifinog linog naoruanja i opreme pripadnici etnikih jedinica

su posedovali specijalno konstruisanu puku za ovaj nain izvoenja borbenih dejstava , kra-

tak no bajonet , bokser , bombe i upalja .

Specijalna jurina ( etnika ) puka je konstruisana na osnovu izvoznog karabina

M 24 FN , kratke ehoslovake puke i musketona . Ova puka je nosila oznaku M 24 K .

O ovoj puci sauvano je malo izvornih podataka . Ne zna se koliko je tano proizvede-

no ovih puaka ali se na osnovu serijskih brojeva sauvanih puaka ovog tipa moe zak-

ljuiti da ih nije proizvedeno vie od tri hiljade primeraka . Sauvano je svega tri primer-

ka ovog neobinog i retkog oruja ( po jedan primerak se nalazi u Vojnom muzeju u Be-

ogradu , Muzeju revolucije u Ljubljani i Muzeju Zavoda Crvena zastava ) . Pouzdano se

zna da proizvodnja ovog oruja u Vojnotehnikom zavodu u Kragujevcu nije poela pre

maja 1940. godine .

Uz ovo neobino oruje iao je jo neobiniji no . Drka ovog noa je imala o-

blik turskog kindala sa ljebom za rebro puke koji se pruao du pljosnate strane oko-

va . Seivo ovog noa je bilo dvoseklo sa vrhom u osi i obostranim ljebom po sredini .

No se nosio u koricama na kojima se nalazio znak etnikih jedinica . Imao je temnjak od

crnog vunenog gajtana debljine tri milimetra . Gajtan je bio dvostruk , a razdvojeni krajevi su bili spojeni kiankom . Kianke su imale rese koje nisu bile meusobno zaivene . Na

gajtanu su se nalazile dve pokretne gajke . Oigledno je da je ovaj no dizajniran po u- gledu na komitske kame iz balkanskih i Prvog svetskog rata . Neobian izgled ovog noa

je provocirao strane autore koji su ga iz pukog neznanja nazivali noem Garde kralja A-

leksandra.

Puka je imala vezove kao peadijsko oruje to je bilo u suprotnosti sa obore-

nom karabinskom ruicom zatvaraa . Stalni i najnii nian ove puke je bio 200 , a najvi-

i 1000 metara to je bilo uslovljeno kratkoom cevi . Na glavi sanduka oruja nalazio se

dravni grb sa bazinom oznakom modela kombinovanom sa slovima K ( M 1924 K ) .

Na levoj strain sanduka zatvaraa nalazila se provenijencija puke ( Kraljevina Jugoslavija )

i naziv Vojnotehniki zavod Kragujevac ) .Ova puka je bila kvalitetna , precizna i laga-

na ali se njena osnovna mana sastojala u tome to je prilikom opaljenja zbog kratkoe ce-

vi iz cevi sevao prilino dugaak plamen to je posebno bilo upadljivo nou . Iz istog raz-

loga prilikom opaljenja je dolazilo do snanog praska to je zbog specifine namene ovog

oruja predstavljalo veliku manu .

TAKTIKO TEHNIKE KARAKTERISTIKE PUKE M 24 K

KALIBAR PUKE 7 ,9 MILIMETARA

DUINA CEVI PUKE 405 MILIMETARA

UKUPNA DUINA PUKE 940 MILIMETARA

TEINA PUKE 3,275 KILOGRAMA

BROJ METAKA 5

Za ovakve jedinice mnogo prikladnije je bilo automatsko oruje od puke M 24 K.

Zato je u Sjedinjenim Amerikim Dravama narueno sto automata tipa Thompson model

1928 kalibra 11,43 milimetra sa okvirom od pedeset metaka i vertikalnim prednjim dra-

em . Prema nekim podacima ovi automati su stigli u Jugoslaviju 12. aprila 1941. godine a-

li nikad nisu dostavljeni naruiocima . Ove automate su tokom Drugog svetskog rata koris-

tili pripadnici Srpskog dobrovoljakog korpusa o emu svedoe neke fotografije .etnike jedinice u svom naoruanju nisu imale mitraljeze i pukomitraljeze niti peadijske topove i minobacae kao druge peadijske jedinice Vojske Kraljevine Jugoslavije . Oficiri i podoficiri su nosili standardni pitolj Browning M 10 / 20 kalibra 9 milimetara koji se nosio u fu-

troli koja je visila o remenu preko levog ramena . Bila je planirana nabavka pitolja Mau-ser C 96 sa karakteristinom drvenom futrolom koja je istovremeno sluila i kao kundak .

Od runih bombi pripadnici etnikih jedinica su koristili etvrtaste rune bom-

be modela VTZ Vasi M 12 / 25, rune jajaste bombe modela M 17 / 25, rune defan-

zivne bombe modela M 35 kao i rune ofanzivne bombe modela M 1938. Svaki podofi-

cir i vojnik je imao upalja kalibra 9 milimetara modela M 10 / 22. Na opasau sa upr-

taima sa prednje strane vojnici su nosili dve specijalne fieklije za puanu municiju mo-

dela M 1930. Sa zadnje strane na opasau je noena posebna fieklija za rune bombe .

Svaki etniki bataljon je imao u svom sastavu tri motorcikla sa prikolicom ne-

make proizvodnje tipa Zundapp od 590 kubnih centimetara . Za savlaivanje vodenih pre-

preka svaki etniki bataljon je raspolagao sa osam gumenih amaca nemake proizvodnje.

Ove jedinice nisu raspolagale drugim motorizovanim transportnim sredstvima . Ministarstvo

vojske i mornarice je nameravalo da za potrebe ovih jedinica nabavi italijanske autokarete

tipa 36 P koje su ve bile nabavljene za aerodromske ete i mehanizovanu brigadu Tre-

e konjike divizije . Ova terenska vozila su , inae , koriena tokom obuke etnikih jedi-

nica u Novom Sadu . Meutim , ova zamisao do poetka Aprilskog rata 1941. godine nije re-

alizovana kako zbog kratkoe vremena tako i zbog nedostatka novanih sredstava pa su o-

ve jedinice ule u rat samo sa nemakim motorciklima od motorizovanih transportnih sred-

stava .

Sve etnike jedinice su raspolagale dovoljnim koliinama eksploziva za ruenje

i zapreavanje .

Bilo je predvieno da protivoklopne patrole budu naoruane protivoklopnim pu-

kama . Meutim , do poetka rata protiovoklopne puke nisu nabavljene pa su ove jedinice

ule u rat bez adekvatnog protivoklopnog naoruanja . Vodovi za vezu nisu raspolagali po- trebnim brojem sredstava za vezu . Zato su komande bataljona bile prinuene da nedosta-

sredstva pozajmljuju od jedinica za vezu peadijskih pukova sa kojima su bili dislocirani u

istom garnizonu .

OBUKA Zbog specifinosti svojih namenskih zadataka pripadnici etnikih jedinica su mo-

rali da prou kroz posebnu obuku kako bi se osposobili za izvrenje zadataka koje bi pred

njih postavila pretpostavljena komanda . Zato je njihova obuka bila dugotrajna i veoma sloena.

Obuka se odvijala vrlo intenzivno , u vie faza , na razliitim lokacijama .

Prve grupe vojnika koje su upuene u etnike jedinice inili su vojnici koji su

zavrili osnovnu peadijsku obuku u svojm matinim peadijskim jedinicama sa najboljim rezultatima pa su po dolasku u etnike jedinice odmah otpoinjali sa specijalistikom obu- kom . Kasnije generacije regruta su direktno upuivane u etnike jedinice pa su peadijsku obuku zavravali u etnikim jedinicama . Radnje vezane za rukovanje orujem i gaanje

uvebavane su i tokom specijalistike obuke da bi se odrao potreban nivo obuenosti . O-

ve radnje su uvebavane , gotovo , do automatizma .

Sa prvim grupama vojnika izvoena je vrlo intenzivna specijalistika obuka od formiranja jedinica u maju 1940. godine do poetka rata u aprilu 1941. godine . Tokom iz-

voenja specijalistike obuke dosta panje poklanjano obuci ljudstva za savladavanje vode-

nih prepreka . Zato su vojnici prolazili kroz obuku iz plivanja i veslanja i rukovanja i up-

ravljanja gumenim amcima . Radi snalaenja na nepoznatom terenu vojnici su morali da

savladaju osnove topografije , odnosno , morali su da naue da itaju karte i da se orjenti-

tiu na terenu . Sem toga , vojnici su ueni da izrauju skice i prostije panoramske snim-

ke . Poto su koncipirani namenski zadaci pretpostavljali brze , iznenadne i energine akcije

vojnici su obuavani da se prikriveno kreu po terenu . Najvea panja se poklanjala obuci

za izvravanje prepada i zaseda . Ovom segmentu obuke treba dodati i obuku za borbu pro-

tiv padobranskih desanata . Tokom zime 1940 / 1941 . godine u svim etnikim jedinicama je izvoena obuka za izvoenje borbenih dejstava zimi i u visokim planinama to je pod-

razumevalo i obuku iz skijanja . Ljudstvo je prolazilo i kroz obaveznu ininjerijsku obuku.

Osnovna ininjerijska obuka je obuhvatala vebanje za ruenje i zapreavanje primenom eks-

ploziva , miniranje i pravljenje i upotrebu takozvanih paklenih maina. Svi oficiri , podofi-

ciri i kaplari su morali da prou kroz obuku iz voenja motorcikla .

Grupa oficira i podoficira estog ( jurinog ) etnikog bataljona na obuci iz

motociklizma . Imotsko jezero , novembar 1940. godine .

Zavrnu fazu obuke je predstavljala padobranska obuka . Prema planu ova obuka je trebalo da se izvodi u dve etape tokom 1940. i 1941. godine . Prva etapa je obuhvatala

obuku ljudstva za dejstva u neprijateljskoj pozadini posle izvrenog padobranskog desanta.

Ova etapa padobranske obuke je izvedena tokom 1940. godine . Druga etapa padobranske obuke je obuhvatala samo iskakanje iz aviona pomou padobrana . Ovaj segment padobran-

ske obuke je trebalo da bude obavljen tokom 1941. godine ali zbog brzog poetka rata ni-

je realizovan . Samo jedan deo oficira i podoficira etnikih jedinica je zavrio kompletnu padobransku obuku tokom leta 1940. godine u Panevu gde se nalazila Padobranska kola

osnovana 1. oktobra 1939. godine . Ovaj jednomeseni kurs je obuhvatao teorijske asove,

skokove sa sa padobranske kule koja se nalazila na beogradskom sajmitu , a koja je iz-

graena 1938. godine i skokove pomou padobrana iz transportnih aviona . Posebnu opremu

za padobranske desante su inili : kombinezon od sivozelenog platna postavljen krznom bra-

on boje sa krznenom kragnom , koni lem i kone rukavice , takoe , postavljene krznom .

Ova grupa je tokom leta 1940. godine na Frukoj Gori prola kroz obuku iz preivljava-nja u prirodi .

Zbog kratkoe vremena pripadnici etnikih jedinica nisu proli kroz sve plani-

rane segmente obuke do poetka rata u aprilu 1941. godine . Objektivnu tekou prilikom re-

alizacije obuke predstavljao nedostatak nekih delova opreme . Zbog nedostatka protivten-

kovskih puaka obuka ljudstva za borbu sa tenkovima i drugim oklopnim sredstvima nije

obavljena na odgovarajui nain . Zato je izvoena obuka za protivoklopnu borbu pomou

nagaznih mina i prirunih formacijskih sredstava kao to su rune bombe , flae napunjene benzinom , aovii , drveni kolevi . Nedostatak potrebnog broja telefona i radio ureaja deli-

mino je ublaen pozajmicom potrebnih sredstava od najbliih peadijskih pukova . Proces o-

buke je oteavao i nedostatak lemova . Naime , u vojnim magacinima je postojao dovoljan

broj lemova ali se smatralo da ovaj deo opreme nije potreban pripadnicima diverzantskih

jedinica . Kasniji dogaaji e pokazati da lemovi predstavljaju neizostavni deo zatitne op-

reme svakog vojnika .

Inae , pripadnici etnikih jedinica su prvi put predstavljeni javnosti na manev-

rima u okolini Beograda 9. septembra 1940 . godine . Ovom manevru su prisustvovali kralj

Petar II , njegovi namesnici i inostrani vojni predstavnici . Na ovom manevru grupa sastav-

ljena od devet oficira i podoficira koji su zavrili kompletnu padobransku obuku i kurs

preivljavanja u prirodi demonstrirala je dejstvo diverzantske grupe u pozadini neprijatelj-

skih snaga . Nije poznato kako su inostrani vojni predstavnici ocenili prikazanu vebu ali

se pouzdano zna da je ovaj segment manevra izveden na nain kako je to planom izvoe-

nja manevra bilo predvieno . Ovom prilikom jedan oficir je lake povreen pri doskoku . Na ovoj vebi pripadnici etnikih jedinica su koristili padobrane domae proizvodnje tipa IRVIN KN ( leni padobran prenika 7,31 metar , povrine 51 kvadratni metar , mase 8,5 kilograma i brzine sputanja 6,5 metara u sekundi ) koji su po amerikoj licenci izrai- vani u fabrici Knebl i Dietrich u Iniji , a iskakali su iz , za tu svrhu , prepravljenog tro- motornog bombardera Avia Fokker F 39 . Sam padobranski desant je izvren u reonu Manastirske ume u Rakovici u blizini Beograda . Prilikom ovog desanta pripadnici et-

nikih jedinica su iskakali iz aviona bez naoruanja i opreme koji su pakovani u posebne platnene vree i izbacivani iz aviona pomou posebnog padobrana . Municija je pakovana u zasebne kontejnere i , takoe , izbacivana iz aviona pomou posebnog padobrana .

Oficiri i podoficiri etnikih jedinica su u Okruglici kod Sarajeva tokom leta 1940.

godine drali tronedeljni kurs o gerilskom nainu voenja rata za lanove Sokola - mla-die starosti izmeu etrnaest i osamnaest godina . Inae , lanovi Sokola su , zbog svojefizike spremnosti , pri regrutaciji rasporeivani u etnike jedinice . lanstvo Sokola je predstavljalo potencijalni izvor popune etnikih jedinica u ratu i miru . Takoe , stareineetnikih jedinica su obuavali i pripadnike jedinica zaduenih za odbranu aerodroma , voj-

noindustrijskih kompleksa i komunikacijskih centara i objekata za borbu protiv ubaenihizviako - diverzantskih grupa i padobranskih desanta . Zbog velikog broja jedinica ovakve namene i malog broja stareina etnikih jedinica koji su bili prezauzeti svojim redovnim dunostima u svojim matinim jedinicama kursevi su bili kratkotrajni . Tokom ovih krat- kotrajnih kurseva stavljan je akcenat na upoznavanje pripadnika zatitnih jedinica sa namenom , sastavom i dotadanjim iskustvima iz upotrebe jedinica ovog tipa u sukobima na Za-padnom frontu tokom 1939. i 1940. godine . Pripadnici zatitnih jedinica su tokom ovihkurseva upoznavani i sa najefikasnijim taktikim postupcima primenljivim u borbi sa jedinicama ovakve i sline namene .

UEE U APRILSKOM RATU

OD 6. DO 18. APRILA 1941. GODINE

Poto se spoljnopolitika situacija krajem 1940. i poetkom 1941. godine naglo

zaotravala Jurina ( etnika ) komanda je , prema nalozima Ministarstva vojske i mor-

narice intenzivirala svoje aktivnosti na obuavanju i opremanju potinjenih jedinica . Posle

pua od 27. marta 1941. godine bilo je jasno da je rat sa silama Osovine neizbean . Zbog

toga je i nareen uput vojnika u jurine ( etnike ) jedinice ranije nego u druge jedinice

kako bi se u ratu raspolagalo sa vie ljudi obuenih za izvoenje gerilskih i diverzantskih

akcija obzirom da postojei kadar , iako dobro obuen , odlino motivisan i solidno oprem-

ljen , nije mogao da , zbog svoje malobrojnosti , odgovori svim zadacima koje bi u ratu

pred njega postavila pretpostavljena komanda . Istovremeno je primeeno da se nemaki

obavetajci posebno interesuju za raspored , sastav , namenu i opremljenost jurinih ( etni-

kih ) jedinica . Ministarstvo vojske i mornarice je ve 1. aprila 1941 . godine naredilo da

se Jurinoj komandi vrati stari naziv etnika komanda . Istim nareenjem ovoj ko-

mandi je nareeno da se iz Novog Sada preseli u okolinu Kraljeva , kao i da otpone sa formiranjem Sedmog etnikog bataljona od treih eta Prvog etnikog bataljona iz Novog

Sada i Treeg etnikog bataljona iz Skoplja . Radi formiranja krupnije formacije ovih jedi-

nica kojom bi Vrhovna komanda mogla da brzo i energino intervenie na ugroenim prav-

cima nareeno je Petom etnikom bataljonu da se iz Nia premesti u Kraljevo gde bi sa

novoformiranim Sedmim etnikim bataljonom inio jezgro etnikih jedinica .Ve sutradan

Ministarstvo vojske i mornarice dalo je uputstvo komandantu etnike komande da se u

etnike jedinice mogu primati svi oni koji se budu dobrovoljno prijavili etnikoj komandi za slubu u ovim jedinicama , a koji ispunjavaju potrebne uslove i slovenskog su

porekla ( sem Bugara ). Poto je bilo predvieno da ove jedinice uu u rat sa svojom mir-

nodopskom formacijom one nisu imale mobilizaciju pa im je za prelazak sa mirnodopskog

na ratni reim rada trebalo svega nekoliko sati .

Podaci o aktivnostima etnikih jedinica u kratkotrajnom Aprilskom ratu od 6. do 18. aprila 1941. godine su vrlo oskudni . Na osnovu podataka iz raspoloivih izvora sa-

mo fragmentarno se moe rekonstruisati tok borbenih dejstava kod svakog etnikog bata-

ljona pojedinano poto nema podataka da su etnike jedinice u borbi upotrebljene u gru-

pacijama veim od jednog etnikog bataljona .

tab etnike komande se prva tri dana rata , 6, 7 i 8. aprila , nalazio u selu

Samaila u blizini Kraljeva . Tih dana aktivnosti taba etnike komande su bile usmere-

ne na pripremanje logora za prihvat etnikih jedinica kojima je bilo nareeno da se pre-

meste u okolinu Kraljeva i izvianje neposredne okoline logora . Logor je pripreman za od-

branu od eventualnih vazdunih napada postavljani su protivavionski mitraljezi i kopani

zakloni . Po nareenju taba Vrhovne komande tab etnike komande je 8. aprila upu-

tio jednu etu novoformiranog Sedmog etnikog bataljona u Kosovsku Mitrovicu na ras-

polaganje tabu Tree armije . tab etnike komande se prvo prebacio u Uiku Po- egu 10. aprila , a potom se 13. aprila prebacio u Rogaticu . tab se preko Gorada i Foe

prebacio 14. aprila u Kalinovik odakle se 16. aprila povukao u Sarajevo gde se 18. aprila

predao Nemcima . Zajedno sa tabom su se predali i ostataci Drugog i Sedmog etnikog bataljona .

Prvi etniki bataljon se nalazio uz tab Prve armije sve do 11. aprila kad mu

je nareeno da zbog udara nemakog 46. korpusa u bok jedinica Prve armije organizuje od-

branu prelaza preko reke Save u reonu Rae . Sledeeg dana ovaj bataljon se povukao do Bijeljine gde je dobio nareenje da organizuje odbranu bijeljinskog aerodroma . Tog 12. a-

prila Nemci su izveli padobranski desant na ovaj aerodrom na kome su se nalazili preo-

stali avioni 6. lovakog i 1. bombarderskog puka , 11. samostalne izviake grupe i 1. i 2.

grupe armijske avijacije . U estokoj borbi sa nemakim padobrancima ovaj bataljon je

pretrpeo velike gubitke . Ovaj bataljon je odolevao nemakim napadima sve dok Nemci ni-

su u borbu uveli tenkove kojima bataljon nije mogao efikasno da se suprotstavi poto nije

raspolagao protivoklopnim sredstvima . Istovremeno , ovaj bataljon su napale ustake snage

iz pozadine . Izbegavajui zarobljavanje komandant Prvog etnikog bataljona major Mio-

drag Paloevi i oficiri ovog bataljona : kapetan Milenko Relji , porunik Borivoje Ili , pot-

porunik Pavle Mekovi i narednik Gojko Ajvaz sa etvoricom vojnika iz istog bataljona su pridruivi se ostatku Brzog odreda pukovnika Dragoljuba Mihailovia poetkom maja

1941. godine u selu Zaovine na obroncima Zlatibora stigli sredinom istog meseca na Rav- nu Goru .

Drugi etniki bataljon se od poetka rata nalazio u stalnom povlaenju . Nema

dostupnih podataka o borbama koje je , eventualno , ovaj bataljon vodio sa Nemcima . Ovaj

batalljon se zajedno sa tabom etnike komande predao nemakim snagama u Sarajevu

18. aprila 1941. godine .

O borbenim dejstvima Treeg etnikog bataljona tokom Apriskog rata 1941. go-

dine sauvan je mali broj izvornih podataka . Ovaj bataljon je 8. aprila dobio nareenje da

zajedno sa jednom etom Sedmog etnikog bataljona brani ulaz u Kaaniku klisuru . Prak-

tino , tab etnike komande je kao pojaanje Treem etnikom bataljonu uputio onu

istu etu koju je izuzeo iz njegovog sastava radi formiranja Sedmog etnikog bataljona .

Razbijeni ostaci ovog bataljona su se ubrzo posle prodora snanih nemakih oklopno me-

hanizovanih jedinica kroz Kaaniku klisuru 12. aprila predali .

etvrti etniki bataljon se u noi izmeu 4. i 5. aprila prebacio iz matinog

garnizona u Karlovcu u Bjelovar . Zbog snanog prodora preko reke Drave kod ekenje-

a i reke Mure kod sela Letenja od strane jakih jedinica 46. korpusa nemake Druge armije tab etvrte armije kome je ,u meuvremenu , prepotinjen ovaj bataljon naredio je komandantu ovog bataljona da odmah premesti bataljon u selo urevac , pripremi ga za

diverzantske akcije i eka dalja nareenja . Komandantu etvrte armije je bilo poznato da

u ovom bataljonu postoji izrazita aktivnost proustakih snaga pa ga zato nije upotrebio za

guenje ustake pobune koja je izbila u Bjelovaru 9. aprila u jedinicama 108. peadijskog i 40. dopunskog puka . Ve 10. aprila , ovaj bataljon , zahvaen ustakom propagandom i defe-

tizmom , se predao Nemcima .

Peti etniki bataljon se sve do 8. aprila nalazio u Niu gde je obezbeivao tab

Pete armije . tab Pete armije je posle pada Pirota 8. aprila uputio na pajske poloaje zdru-

eni odred u ijem sastavu su , pored Petog etnikog bataljona , bili i motorizovani divi-

zion Druge konjike divizije , armijski pionirski bataljon i neke manje artiljerijske jedinice

iz sastava armijskog artiljeriskog puka . Ovaj bataljon se pod borbom povlaio do reona

Kraljeva gde je 14. aprila zarobljen od strane Nemaca . Inae , zbog preoptereenosti elez-

nikog saobraaja , a potom i iznenadnog nemakog napada na Jugoslaviju nareenje Minis-

tra vojske i mornarice o prebacivanju ovog bataljona u iri reon Kraljeva nije izvreno,

pa je on prepotinjen tabu Pete armije .

Najvie podataka je sauvano o borbenim dejstvima estog etnikog bataljona.

Ovaj bataljon je 4. aprila prebaen iz svog mirnodopskog sedita u Mostaru u Mladenovac,

Odakle je peke upuen Azanju gde se nalazio tab este armije kome je ovaj bataljon

prepotinjen . Transport eleznicom je obavljen sa itavim danom zakanjenja zbog velikog prometa i velikog priliva izbeglica iz Beograda . esti etniki bataljon je 9. aprila popodne,

zajedno sa tabom este armije , kamionima prebaen u Topolu . Transport se teko odvi-

jao zbog zakrenosti puta velikim brojem komorskih kola . Rano ujutro 10. aprila bataljon je autobusima prebaen u selo umi na putu Topola Kragujevac . Tog dana komandant

bataljona major Ljubodrag Tadi dobio je nareenje da pokrene bataljon u pravcu Kragu-

jevca i da tamo uspostavi red i mir poto su se graani posle povlaenja vojske iz Kra-

gujevca domogli oruja i poeli da prave pometnju , a da po uspostavljanju vojne vlasti u

gradu krene ka selu Sabanta , pod svoju komandu stavi peadijske delove koji se povlae

tim pravcem i organizuje odbranu Kragujevca na tom pravcu . Bataljon je krenuo na izvrenje zadatka ali je posle petnaestak minuta marevanja susreo jedan konjiki eskadron koji

je bezglavo beao pred kolonom nemakih tenkova . Bataljon je poeo da se povlai veim

delom severno od puta i manjim delom ( vod za vezu i deo tabnog voda ) juno od puta.

U zatitnici je ostao deo Prve ete pod komandom komandira ove ete kapetana II klase

Branka ivotia . Zatitnica je pruila relativno jak otpor uspevi da uniti tri tenka .U o-

voj borbi poginuo je kapetan ivoti koji je sam uspeo da uniti jedan tenk . Od ovog tre-

nutka bataljon se nalazio u stalnom povlaenju . Snabdevanje je do 10. aprila bilo bespre-

korno , a kasnije ga nije ni bilo . Bataljon se predao Nemcima u Gornjem Milanovcu 15.a-

prila . Posle borbe kod sela umia bataljon je napustio komandir Druge ete kapetan I kla-

se Dragomir Markovi koji se odmah po dolasku u Mostar stavio na raspolaganje Hrvat- skom vojnom zapovjednitvu Mostara . Isto je uinio i komandir voda za vezu ovog bata-

ljona porunik Ivan Petruela poto su ga Nemci oslobodili iz zarobljenitva nekoliko dana

posle zarobljavanja . Inae , ovaj bataljon je korien u martu 1941. godine za guenje usta-

ke pobune u aktiviranim jedinicama 32. peadijskog puka u Imotskom i Ljubukom . Poto

nije imao poverenje u oficire hrvatske nacionalnosti komandant bataljona major Tadi je na

ovakve zadatke uz komandire jedinica Hrvate slao oficire srpske nacionalnosti . Ove akcije

su bile demonstrativne prirode sa ciljem pokazivanja snage vojske i primoravanja obvezni-

ka hrvatske nacionalnosti na odazivanje vojnim pozivima . Prilikom izvrenja ovih zadataka

nije zabeleena primena sile .

Sedmi etniki bataljon je , bez ete koju je uputio u sastav Treeg etnikog bataljona , zajedno sa Protivavionskim divizionom taba Vrhovne komande tokom 12. i 13.

aprila 1941. godine dejstvovao na frontu Prve armije u irem reonu Zvornika protiv nema-

kih oklopno mehanizovanih jedinica pri emu su imali prilino uspeha . Naime , pripadnici

ovih jedinica , u ovim borbama , su uspeli da unite nekoliko nemakih tenkova i kamiona.

Posle ovih borbi Sedmi etniki bataljon se pod borbom povukao do Sarajeva gde se za-

jedno sa Drugim etnikim bataljonom i tabom etnike komande 18. aprila predao

Nemcima .

Postojee stanje izvora prua veoma mali broj podataka o gubicima koje su pre-

trpele etnike jedinice u borbi sa nemakim snagama . Pouzdano se moe utvrditi da su iz

estog etnikog bataljona u borbi sa prethodnicom nemake 11. oklopne divizije kod sela

umia poginuli jedan oficir i dva vojnika , a da je tom prilikom ranjeno i nekoliko pod-

oficira i vojnika . Postoji vie kontroverznih podataka o tome kolike i kakve je gubitke

pretrpeo Prvi etniki bataljon u borbi sa nemakim snagama . Neki autori netano navode

da je ovaj bataljon izginuo do poslednjeg oveka . injenica je da je ovaj bataljon u

prilikom odbrane bijeljinskog aerodroma imao velike gubitke ali se ukupan broj i vrsta gu-

bitaka ne mogu precizno utvrditi na osnovu podataka koje pruaju dostupni izvori . Sem

toga , zna se da je i Sedmi etniki bataljon pretrpeo osetne gubitke u borbi sa delovima

nemake 16. motorizovane divizije u reonu Zvornika ali nema sauvanih podataka o broju

i vrsti gubitaka ovog bataljona . O eventualnim gubicima ostalih etnikih bataljona nema

raspoloivih podataka . Vano je napomenuti da su ostaci etnikih jedinica , sem malog bro-

ja oficira , podoficira i vojnika koji su izbegli zarobljavanje , zarobljeni od strane nemakih

jedinica .

Zarobljavanjem taba etnike komande i njenih preostalih jedinica zavreno je uee etnikih jedinica Vojske Kraljevine Jugoslavije u kratkotrajnom Aprilskom ratu

1941. godine . Ove jedinice su mestimino pruile snaan otpor u okvirima svojih borbenih

mogunosti . Uzroci poraza ovih jedinica su viestruki . Za ovakav epilog najmanju krivicu

snose oficiri , podoficiri i vojnici etnikih jedinica . etnike jedinice su bile mali ali bor-

beno najsposobniji deo vojske koja je sa ogromnim slabostima ula u rat sa , i u kvalitativ-

nom i u kvantitativnom pogledu , neuporedivo spremnijim protivnikom . Kratkotrajan otpor

glavnine jedinica Vojske Kraljevine Jugoslavije nije omoguio etnikim jedinicama da na

odgovarajui nain iskau svoje borbene kvalitete .

ZAKLJUAK O jurinim ( etnikim ) jedinicama Vojske Kraljevine Jugoslavije postoji veoma

mali broj, kako dokumentarnih tako i narativnih , izvora . Takoe , i relevantna istoriografska

literature daje vrlo uzak okvir informacija . Zato se aktivnosti i znaaj ovih jedinica u is-

torijskom razvoju vojske na jugoslovenskim prostorima ne mogu sagledati na najadekvatni-

ji nain . Jurine (etnike ) jedinice su bile prve regularne specijalne jedinice u istoriji voj-

nog organizovanja na jugoslovenskim prostorima . Prema zamislima najviih vojnih vlasti

trebalo je da ove jedinice budu nosioci irokog spektra specijalnih dejstava . Radi efikasnog

izvravanja namenskih zadataka ove jedinice su imale posebnu formaciju . Specifinost na-

menskih zadataka zahtevala je opremanje ovih jedinica adekvatnim naoruanjem i opremom.

Sem toga , za izvravanje ovako sloenih zadataka zadataka ljudstvo ovih jedinica je mora-

lo da proe kroz razliite vidove dugotrajne i naporne obuke kako bi se osposobilo za iz-

vravanje namenskih zadataka . Ljudstvo je moralo da proe kroz najkvalitetniju moguu

peadijsku obuku ali i da savlada razliite segmente specijalistike obuke ( diverzantska ,in-

injerijska i padobranska obuka , sticanje osnovnih znanja iz topografije i taktike upotrebe

jedinica posebne namene ) . Zato su ove jedinice popunjavale najsposobnije stareine i naj-

bolji vojnici . U periodu izmeu formiranja etnikih jedinica i poetka Aprilskog rata ove

jedinice nisu obuene i opremljene na nain kako je to bilo predvieno i kako su to pri-

like zahtevale . Razlozi takvog stanja su bili viestruki . Ipak , kao najznaajniji mogu se na-

vesti relativno kratak vremenski period izmeu formiranja jedinica i otpoinjanja borbenih

dejstava , nedostatak materijalnih sredstava to je predstavljalo direktnu posledicu slabog e-

konomskog stanja zemlje , nedostatak iskustva potrebnog za organizovanje , opremanje i obu-

avanje jedinica ovog tipa poto jedinice za specijalna dejstva do prolea 1940. godine ni-

su postojale u Vojsci Kraaljevine Jugoslavije ali i neshvatanje mesta i uloge jedinica ovog

tipa u savremenim borbenim dejstvima od strane najvieg vojnog rukovodstva Kraljevine

Jugoslavije .

U kratkotrajnom ratu ove jedinice nisu ostvarile oekivane rezultate . O razlozi-

ma njihovog poraza moe se nairoko i nadugako pisati i raspravljati ali se mora istai da

razloge njihovog poraza u sukobu sa viestruko nadmonim neprijateljem ne treba prven-

stveno traiti u samim etnikim jedinicama . Sve to je do sada istorigrafija oznaila kao

uzroke sloma Kraljevine Jugoslavije i njene vojske vai i za njene etnike jedinice . I po-

red mestimino snanog i hrabrog otpora koji su neprijatelju pruile pojedine etnike je-

dinice nanevi agresoru osetne gubitke one nisu izvrile predviene ratne zadatke kako

zbog svojih unutranjih slabosti tako i zbog brzog sloma Kraljevine Jugoslavije . Jednostav-

no , etnike jedinice nisu mogle da razviju gerilske aktivnosti poto nisu mogle da obez-

bede oslonac na glavninu operativnih trupa . Sem toga , etnike jedinice , ne samo to nisu

bile u dovoljnoj meri opremljene i obuene ve su bile i malobrojne za izvravanje vie

nego ambiciozno koncipiranih namenskih zadataka . Zato je poraz u sudaru sa viestruko

nadmonijim neprijateljem u svakom pogledu bio logina posledica celokupnih deavanja u

Kraljevini Jugoslaviji na vojnom , ekonomskom , drutvenom i politikom planu .

REZIME

Jugoslovensko Ministarstvo vojske i mornarice donelo je 8. maja 1940. godine o-

dluku o formiranju zasebne etnike komande sa est etnikih bataljona . Ove jedinice

su bile namenjene za izvoenje gerilskih i diverzantskih akcija . Posle intervencije potpred-

sednika vlade i njegove Hrvatske seljake stranke ova komanda je preimenovana u Juri-

nu komandu , a njene jedinice u jurine jedinice da bi joj tek 1. aprila 1941. godine vra-

en naziv etnika komanda .

Na ovakav korak jugoslovenske vojne vlasti je nateralo iskustvo iz dotadanjeg

toka borbenih dejstava u zapadnoj Evropi poetkom Drugog svetskog rata . U jugosloven-

skom generaltabu je preovladavalo miljenje da se nemakoj doktrini munjevitog rata mo-

e efikasno suprotstaviti gerilskim nainom ratovanja poto je bilo jasno da Vojska Kra-

ljevine Jugoslavije ne moe da parira snanim nemakim oklopno mehanizovanim i moto-

rizovanim jedinicama efikasno podranim od strane vazduhoplovnih snaga primenom kla-

sinih metoda ratovanja .

Upravo zbog naina na koji su koncipirani teini namenski zadaci ovih jedini-

ca ove jedinice su morale imati specifinu organizacijsko formacijsku strukturu . Za izvr-

enje ovih zadataka jedinice su raspolagale specifinim naoruanjem i opremom ( posebna

uniforma , specijalna kratka puka , specijalni no , bokser ). Iz istih razloga i odabir ljudstva

za popunu ovih jedinica se obavljao prema posebnim kriterijumima . Ljudstvo je prolazilo

kroz razliite vidove peadijske i specijalistike obuke .

U kratkotrajnom Aprilskom ratu 1941. godine ove jedinice su mestimino pruile

snaan otpor ( umi , Bijeljina , Bosanska Raa ) . I pored hrabrog otpora agresoru ove jedi-

nice prve regularne specijalne jedinice u istoriji vojnog organizovanja na jugoslovenskim

prostorima morale su da podele sudbinu poraene Vojske Kraljevine Jugoslavije iji su sas-

tavni deo bile do njene kapitulacije 18. aprila 1941. godine .

Velimir Terzi , Slom Kraljevine Jugoslavije 1941 . godine , I i II tom , Beograd 1982 . godine.

Nusret ehi , etnici kao nosioci gerilskog oblika ratovanja u planovima najviih vojnih vlasti predratne

Jugoslavije , Godinjak drutava istoriara Bosne i Hercegovine , godina XVIII , 1970. godine .

Jozo Tomasevich , etnici u Drugom svjetskom ratu , Zagreb 1979. godine .

Branko Bogdanovi , Dva veka puaka na teritoriji Jugoslavije , Beograd 1990. godine .

Arhiv Vojnoistorijskog instituta ( dalje : AVII ) , popisnik 17 ( dalje : P 17 ) , kutija ( dalje : K ) 5, registarski broj

( dalje : reg . br . ) 8/1.

AVII , P 17, K 5 , reg . br . 18/1 .

Velimir Terzi , navedeno delo ,II tom , Beograd 1982. godine.

Slubeni vojni list (dalje : SVL ) broj 17 / 1940 ,uredba . br. 12215 / 1940 ,1-3. strane .

AVII , P 17 , K 11, reg . br. 5 / 2 .

Divizijski eneral Mihailo S. Mihailovi je roen u Uikoj Poegi 13. januara 1889. godine . Osnovnu ko-

lu i gimnaziju je zavrio u Valjevu . Po zavretku Vojne akademije 1908. godine unapreen je u in potpo-

runika . Slubovao je u V i VII peadijskom puku . Bio je komita u Makedoniji 1911. i 1912. godine .Na po-

etku Prvog svetskog rata se borio kao komandir ete u IV peadijskom puku . Na Solunskom frontu se bo-

rio u sastavu Dobrovoljakog odreda potpukovnika Vojina Popovia Vojvode Vuka . Posle rata je bio ko-

mandant bataljona u IV , XXXV i XLI peadijskom puku . 1924. godine je zavrio Viu kolu Vojne akademi-

je . Potom je bio pomonik komandanta XXIII i komandant XXIV peadijskog puka .Od 1927. do 1930. go-

dine bio je veliki upan Bregalnike oblasti . Kao brigadni eneral bio je komandant peadije Dunavske i Bo-

sanske divizijske oblasti . Od 1938. do 1940. godine bio je komandant kole za rezervne peadijske oficire u

Sarajevu . 1940. godine postavljen je za komandanta etnike komande .Na toj dunosti je ostao do kapitulaci-

je Vojske Kraljevine Jugoslavije 18. aprila 1941. godine kad je zarobljen . Iz zarobljenitva se vratio 1945.godine . Umro je u Beogradu 23. januara 1970 . godine ..

SVL broj 27 / 1940 , uredba broj 20731 / 1940 , 4-6. strane .

AVII , P 17 , K 1, reg . br.28 / 5 .

Uput za etniko ratovanje , Ministarstvo vojske I mornarice , Beograd 1929. godine , 8. strana .

Uput za etniko ratovanje , Ministarstvo vojske i mornarice , Beograd 1929. godine , 32. strana .

SVL broj 17 / 1940 , uredba . br. 12215 / 1940 , 1-3. strane .

AVII , P 17 , K 1 , reg. br.28 / 5 .

AVII , P 17 , K 11 a , reg. br. 3 / 6 4 .

AVII , P 17 , K 11 a , reg. br. 8 / 3 37 .

AVII , P 17 , K 66 , reg. br. 466 / 9 1 .

SVL broj 17 / 1940 , uredba . br .,12215 / 1940 , 2. i 3. strana .

AVII , P 17 , K 66 , reg . br. 466 / 9 2 .

Brojno stanje etnikog bataljona varira u zavisnosti od toga da li u njegov sastav ulaze dve ili tri ete.

AVII , P 17 , K 66 , reg. br. 9 / 467 1 .

AVII , P 17 , K 11 a , reg . br . 1 / 3 1 .

AVII , P 17 , K 66 , reg . br . 9 / 466 3 .

AVII , P 17 , K 66 , reg . br . 9 / 467 1 .

AVII , P 17 , K 66 , reg . br . 9 / 466 - 3 . i 9 / 467 1 .



Branko Bogdanovi , Dva veka puaka na teritoriji Jugoslavije ,Beograd 1990 . godine , 115 120 . strane .

SVL broj 17 / 1940 , uredba . br . 10844 / 1940 , 5. strana .

Duan Babac ,Padobranci Kraljevine Jugoslavije 1940 1941 .godine , Aeromagazin broj 20 ( jun jul 2000. godine ), 32 34 . strane .

AVII , P 17 , K 66 , reg . br . 467 / 9 1 .

Nusret ehi , navedeni lanak ,126 . strana .

Izjava oevidca dogaaja Sekule Marinkovia data autoru 19. februara 2002. godine .

AVII , P 17 , K 11 a , reg . br . 1 / 3 1 .

AVII , P 17 , K 11 a , reg . br . 12 / 3 .Ovoj tvrdnji ide u prilog injenica da mnogi dokumenti iz Arhiva Mi-

nistarstva vojske i mornarice i Glavnog generaltaba koji se tiu Jurine ( etnike ) komande i njenih jedi-

nica koji se danas uvaju u Arhivu Vojnoistorijskog instituta Vojske Jugoslavije u Beogradu , a koje su Nem-

ci zarobili u Sarajevu 18. aprila 1941. godine sadre regeste na nemakom jeziku koji su nastali u Beu to-

kom 1943. i 1944 . godine to svedoi o tome da su ovi dokumenti , za razliku od najveeg broja drugih do-

kumenata , bili bili predmet posebnog nemakog interesovanja to se moe dovesti i u vezu sa dogaajima

na tlu Jugoslavije koji su se desili posle aprilskog sloma Kraljevine Jugoslavije .

AVII , P 17 , K 1 , reg . br . 28 / 5 .

AVII , P 17 , K 11a , reg . br . 12 / 3 1 .

Nusret ehi , navedeni lanak ,127. strana .

Velimir Terzi ,navedeno delo , II tom , 432. strana .

Major Miodrag Paloevi je roen u Beogradu 1901. godine . Kao deak bio je dobrovoljni bolniar u bal-

kanskim i Prvom svetskom ratu . Zavrio je XLVIII klasu Nie kole Vojne akademije 1922. godine . Bio je

komandant Prvog jurinog ( etnikog ) bataljona od njegovog formiranja do kapitulacije Vojske Kraljevine Ju-

goslavije . Odbio je da se preda i sa grupom oficira , podoficira i vojnika svog bataljona se pridruio poet-

kom maja 1941. godine se grupi pukovnika Dragoljuba Mihailovia u selu Zaovine na padinama planine

Zlatibor koji ga je odmah imenovao za svog zamenika . Ovu dunost je obavljao sve do dolaska Dragie

Vasia na Ravnu Goru .Vaio je za jednog od najvatrenijh protivnika komunista i Narodnooslobodilake voj-

ske Jugoslavije . Poginuo je 1945. godine u borbi sa jedinicama Narodnooslobodilake vojske Jugoslavije .

AVII , P 17 , K 8a , reg .br . 2 / 39 .

Velimir Terzi , navedeno delo , II tom , 331 . strana .

Kapetan II klase Branko ivoti roen je 1912. godine u selu Kumodrau kod Beograda . Zavrio je LIX

klasu Vojne akademije 1933. godine . Do 1940. godine je bio komandir voda u koli za rezervne peadijske o-

ficire u Sarajevu kad je postavljen na dunost komandira Prve ete estog etnikog bataljona . Jedan je od devet pripadnika jurinih ( etnikih ) jedinica koji su na manevrima u okolini Beograda 9. septembra 1940. demonstrirali rad diverzantske grupe u neprijateljskoj pozadini .Posebno se istakao prilikom guenja ustake

pobune u Imotskom u martu 1941. godine . Poginuo je 12. aprila 1941. godine u selu umiu u borbi sa ne-

makim oklopnim jedinicama .

AVII , P 17 , K 66 , reg . br . 466 / 9 2 .

AVII , P 17 , K 66 , reg . br . 467 / 9 1 .

Velimir Terzi , navedeno delo ,II tom , 411. strana .

AVII , P 17 , K 66 , reg . br . 466 / 9 2 .

Branko Bogdanovi , navedeno delo , 118. strana .

Velimir Terzi , navedeno delo , II tom , 410. i 434. strana .

151

Documents

jurisne cetnicke jedinice