KADINve

TÜTÜN KULLANIMI

Dilek ASLAN

HÜTF Halk Sağlığı AD.

diaslan@hacettepe.edu.tr

HALK SAĞLIĞI YAKLAŞIMINDA“SORUN”

En çok görülenEn çok öldürenEn çok sakat bırakanEn çok işgücü kaybına neden olandurumlar…

HALK SAĞLIĞI SORUNU

HALK SAĞLIĞI YAKLAŞIMINDA

Bütün toplumlar içinHer iki cinsiyet için Her yaş grubu için“SORUN”

DÜNYADA TÜTÜN ÜRÜNLERİ.. Sigara Nargile Pipo Puro Bidi Snuf Snus Guthka Sarma tütün Tütün çiğneme ….

1. http://www.who.int/topics/tobacco/facts/en/index.html. Erişim tarihi: 14 Ekim 2008.2. World Health Report 2008, Primary Health CarNow More Than Ever. WHO publications, 2008.3. Tobacco: Deadly in any Form of Disguise.WHO, 2006. http://www.who.int/tobacco/communications/events/wntd/2006/Tfi_Rapport.pdf. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008.

DÜNYADA TÜTÜN KULLANIMISIKLIĞINI VE SEYRİNİ BİLMEKÖNEM TAŞIR !!

EVRE 1 EVRE 2 EVRE 3 EVRE 4

Sigara içme sıklığı (%) Erkek

Sigara içme sıklığı (%) Kadın

Ölüm hızı (%) Erkek

Ölüm hızı (%) Kadın

Sahra altı Afrika

ÇinJaponyaGüney-doğu AsyaLatin AmerikaKuzey Afrika

Batı AvrupaGüney AvrupaLatin Amerika

Batı AvrupaİngiltereAmerikaKanadaAvusturalya

Erişkinlerde sigara içme sıklığı (%)

Ölüm hızları (%)

Tütün epidemisinin basamakları

Evre 1-Tütün kullanma sıklığı az (%20 civarlarında). Evre 2-Tütün kullanma sıklığı erkeklerde %50’lere ulaşmakta.Evre 3-Tütün kullanımına bağlı hastalık ve ölümlerde yükselmeEvre 4-Tütün kullanma sıklığı azalmakta

Esson KM, Leeder SR. The Millennium Development Goals and Tobacco Control. An Opportunity for Tobacco Control. WHO, Switzerland, 2004.

“kadınlar erkekler gibi sigara içtiklerinde erkekler gibi ölecekler”..

“when women smoke like men, they will die like men" 

Elanor Wilson...

DÜNYADA.. Tütün kullanımına bağlı her 6

saniyede bir kişi; on yetişkinden birisi ölmektedir (yılda 5,4 milyon).

Yirminci yüzyılda 100 milyon kişi tütüne bağlı yaşamını kaybetmiştir. Bu eğilim sürdüğü takdirde tütüne bağlı yaşamını kaybedenlerin sayısı 21. yüzyılda bir milyarı bulması beklenmektedir.

1. http://www.who.int/topics/tobacco/facts/en/index.html. Erişim tarihi: 14 Ekim 2008.2. World Health Report 2008, Primary Health Care. Now More Than Ever. WHO publications, 2008.

DÜNYADA..Tütüne bağlı kümülatif ölümler (2005-2030)

1. MPOWER, pp. 17. http://www.who.int/tobacco/mpower/mpower_report_full_2008.pdf. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008.

Dünya

Gelişmekte olan ülkeler

Gelişmiş ülkeler

Yaklaşık 250 milyon kadın “hergün düzenli

olarak” sigara içmektedir.Gelişmiş ülkelerde %22Gelişmekte olan ülkelerde %9

Asyada kadınlar arasında tütün çiğneme yaygındır.Tütün kullanımına bağlı erken ölümlerin yaklaşık 1 milyonu kadınlar arasındadır.

1. Female Smoking. http://www.who.int/tobacco/en/atlas6.pdf. Erişim tarihi: 9 Aralık 2008.2. Gender, Health and Tobacco. http://www.who.int/gender/documents/Gender_Tobacco_2.pdf. Erişim tarihi: 9 Aralık 2008.

DÜNYADA..

Female Smoking. http://www.who.int/tobacco/en/atlas6.pdf. Erişim tarihi: 9 Aralık 2008.

DÜNYADA

1. Corrao et al, 2000. Gender, Health and Tobacco. http://www.who.int/gender/documents/Gender_Tobacco_2.pdf. Erişim tarihi: 9 Aralık 2008.

Ülkelerin Gelişmişlik Düzeyine Göre Sigara İçme Sıklıkları (2000)

1. Bilir N. Sigara Kullanımının Kadın Sağlığına Etkileri ve Kontrolü, 2003.

Gelişmişlik Düzeyi

Sıklık (%)

Erkek Kadın Toplam

Yüksek 35,6 20,3 27,8

Orta 52,4 7,7 30,2

Düşük 36,7 6,7 21,9

Ortalama 47,5 10,3 28,9

DSÖ Avrupa Bölgesi: Ağırlıklandırılmış prevalans hızı tahminleri, 2002-2005

1. DSÖ Küresel veri tabanları

Erkek Kadın Toplam

2005 yılı verilerine göre;İzlanda ve İsveç dışındaki ülkelerde kadınlar arasında sigara içme sıklığıerkeklere göre daha düşük!!

1. The European Tobacco Report, 2007, pp. 16.

DSÖ AVRUPA BÖLGESİ’NDE

TÜRKİYE...

17 (20) MİLYON KİŞİ SİGARA İÇMEKTEDİR.

100 000 KİŞİ ÖLMEKTEDİR. DÜNYADA TÜTÜN

KULLANICILARININ 2/3’ÜNÜN YAŞADIĞI İLK 10 ÜLKE ARASINDA

1.Salgını Durdurmak (Curbing the Epidemics) Dünya BankasıYönetimler ve Tütün Ekonomisi, Dünya Bankası Yayınları, Çeviri Yayın (Çeviri yapan: Taş Ş.), Ofset Baskı, İstanbul, 2001. 2.The European Tobacco Control Report, 2007. 3. MPOWER, pp. 19. http://www.who.int/tobacco/mpower/mpower_report_full_2008.pdf. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008.

DSÖ VERİLERİ İLE TÜRKİYE

1. MPOWER, pp. 158. http://www.who.int/tobacco/mpower/mpower_report_full_2008.pdf. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008.

Sigara içme durumu %

Gençler arasında

Erkek 11,1

Kadın 4,4

Toplam 8,4

Erişkin yaş grubu (18 yaş üzeri)

Erkek 52,0

Kadın 17,3

Toplam 34,6

TÜRKİYE’DE..Rol modelleri arasında sigara içme sıklığı yüksek !Meslek (halen sigara içme durumu)

Toplam (%)

Kadın (%)

Pratisyen hekim 39,3 25,0

Uzman hekim 30,9 27,2

Dişhekimi-eczacı-psikolog 37,1 18,3

Ebe-hemşire 30,7 27,7

Sağlık teknisyeni 42,3 12,8

TÜRKİYE’DE SAĞLIK ÇALIŞANLARININ SİGARA İÇME DURUMLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER SAĞLIK BAKANLIĞI, 2007 (SB-CDC-DSÖ-HASUDER)Basılmamış rapor, 2008

TÜRKİYE...

PİAR tarafından Türkiye genelinde 1988 yılında yapılmış olan çalışmada erkeklerin %62,0’ı, kadınların %24,0’ı sigara içmektedir.

Emri ve arkadaşlarının 2002 yılında yapmış oldukları çalışmada erkeklerin %50,9’u; kadınların ise %25,5’i sigara içmektedirler.

2003 yılında yapılmış olan Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması sonuçlarına göre ise 15-49 yaş evli kadınlar arasında sigara içme sıklığı %27,6’dır. Eğitimi olmayan kadınlar arasında sıklık %18,4 iken bu sayı lise ve üzeri grupta %43,9’dur.

1. Bilir N, Doğan BG, Yıldız AN. Smoking Behavior and Attitudes-Ankara, Turkey. Hacettepe Public Health Foundation and International Development Research Center. Ankara, 1997.2. Emri S, Başoğlu A, Turnagöl H, Bacanlı S, Tuncer M. Epidemiology of Smoking Among Turkish Adults: A National Household Survey, 2002. The Second International Symposium on Medical Geology, Nutrition, and Cancer. Abstract Book, March 31-April 03, 2003: 33-36.3. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2003, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara, Ekim 2004.

Sağlık sorunlarıHer iki cinsiyet için aynı olan sorunlarYANISIRA;Kanser

AC—artış !!Meme (premenopoz dönem)

Gebelik dönemiDüşük doğum ağırlıklı bebekErken doğumAni bebek ölüm sendromuDüşükIntrauterin büyüme geriliği1. Protection from exposure to second hand tobacco smoke. WHO publications 2007.

1. Gender and Health Research Series. Gender in Lung Cancer and Smoking. WHO, 2005; PP. 10. http://www.who.int/gender/documents/LungCancerlast2.pdf

AKCİĞER KANSERİNE BAĞLI MORTALİTE HIZLARINDA DEĞİŞİM (1968-1998)(%)

NEDEN KADINLAR ?

TOPLUMSAL CİNSİYET ?

a. AKTİF İÇİCİLİKb. SİGARA DUMAINDAN PASİF ETKİLENİM

Sigara içmeyen kadınların sigara içmeyen erkeklere göre risk altında olma durumları daha yüksek !1. Gender, Health and Tobacco. http://www.who.int/gender/documents/Gender_Tobacco_2.pdf. Erişim tarihi: 9 Aralık 2008.

KADINLAR;“ÖRSELENEBİLİR” GRUPLAR ARASINDA YER ALMAKTADIR !

AYRICA;GEBELİK !!!

DİKKAT!!!

TÜTÜN ENDÜSTRİSİSTRATEJİLERİ !!!

ENDÜSTRİ İÇİN ÇALIŞAN KADIN;

ÖZGÜR !MODERN!KENDİ PARASINI HARCAMA KARARINI VEREBİLEN!

ENDÜSTRİ İÇİN GENÇ KADIN (ÖZELLİKLE ADOLESAN VE GENÇLİK DÖNEMLERİ);

“FİT”“ZAYIF” ??Stres !!Şiddet gören genç kadınlar !!

1. Gender, Health and Tobacco. http://www.who.int/gender/documents/Gender_Tobacco_2.pdf. Erişim tarihi: 9 Aralık 2008.

Tütünle MücadeleNasıl Olacak ?

Kadına Yöneli Özel Önlemler Neler Olacak?

“Tütün kontrolü tıp alanında rasyoneli en güçlü “kanıta

dayalı uygulamalar” arasındadır”

Esson KM, Leeder SR. The Millennium Development Goals and Tobacco Control. An Opportunity for Tobacco Control. WHO, Switzerland, 2004.

MÜCADELEDE CİNSİYETE ÖZGÜ DEĞERLENDİRME VE

ÇÖZÜMLER GELİŞTİRİLMELİDİR:

Risklere ve nedene özelDönem ve yaşa özel

ULUSLARARASI POLİTİKALAR

ULUSAL DÜZENLEMELER--

YASALAR

Tütünle Mücadele

A. POLİTİKA—MEVZUAT

B. UYGULAMAC. DENETLEME

Tütünle Mücadele

TÜTÜN KONTROLÜÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ

YASAL MEKANİZMALARA SAHİP ÇIKMAK!!!

SAVUNUCULUK !!!!!

Saptanmış olan sorun karşısında toplumsal

dönüşümü yaratmak için

kullanılan

BİR MÜDAHALE BİÇİMİ !!

Yaşanmış olaylar Deneyimler

Davranışa yönelim

Davranış

YATKINLIK-AİLESEL/ SOSYAL FAKTÖRLER-KÜLTÜREL ETKİLER

ÖNCEKi DENEYiMLER VE ALGILAR

KANILARIN OLUŞMASI

BİLİNÇLİ DÜŞÜNCELER

DAVRANIŞA YÖNELİM DAVRANIŞ

KRİTİK OLAYLAR

KANILARIN ETKiNLEŞMESi

SAVUNUCULUK AKTİVİTELERİNİN BAŞARILI

OLABİLMESİ İÇİN “RİSK ALGILAMA” SÜREÇLERİNİ

BİLMEK GEREKİR….

STK DESTEĞİ DE ÖNEMLİ

ÜYELER…Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Atatürk Sanatoryumu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İSGÜM Çankaya Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü Diyanet İşleri Başkanlığı DSÖ Türkiye Temsilciliği Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Geriatri Derneği Halk Sağlığı Uzmanları Derneği Kamu İşletmeciliğini Geliştirme Merkezi Keçiören Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kültür ve Turizm Bakanlığı Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Marmara Üniversitesi Bilişsel Davranışçı Terapiler Derneği Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Daire Başkanlığı Milli Eğitim Sağlık Eğitim Vakfı Pratisyen Hekimlik Derneği SB Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı SB TSHGM Ruh Sağlığı Daire Başkanlığı SB TSHGM Tütün ve Bağımlılık Yapıcı Maddelerle Mücadele Daire Başkanlığı SB Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Turizm ve Çevre Gazetecileri Derneği Tüketici Hakları Derneği Türk Akciğer Kanseri Derneği Türk Demokrasi Vakfı Türk Dişhekimleri Birliği Türk Hemşireler Derneği TÜRK-İŞ Konfederasyonu Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Türk KBB-BBC Derneği Türk KBB-BBC Vakfı Türk Tabipleri Birliği Türk Toraks Derneği Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Derneği Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı Türkiye Ziraatçılar Derneği Tütün Eksperleri Derneği Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Tütünsüz Yaşam Derneği  

SİGARA VE SAĞLIK ULUSAL

KOMİTESİhttp://www.ssuk.org.tr/

KADIN ÖRGÜTLERİNE ÇAĞRI YAPILMASI DESTEKLENMELİDİR..

HEDEF:SİGARASIZ TOPLUM…