kapadokyaNEVŞEHİR-AKSARAY-NİĞDE-KAYSERİ-KIRŞEHİR

TEŞEKKÜR EDERİZKapadokya kitabının fotoğraf çekimleri ve metin araştırmaları için bölgede geçirdiğimiz uzun zaman dilimi, Anadolu’nun konuksever yüzü sayesinde sıcak ve uygar bir yolculuğa dönüştü. Çekim ve araştırma çalışmalarımız sırasında destek veren, çözüm üreten; başta Sayın Başaran Ulusoy ve Arzu Çengil olmak üzere TÜRSAB, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin tüm çalışanları ile aşağıda isimlerini aktardığımız yeni dostlara teşekkür ederiz.Muammer Sak (TÜRSAB Kapadokya BYK Başkanı), Serkan Öztuna (TÜRSAB Kapadokya BYK), Yusuf Altın (Aksaray Müze Müdürü), Adnan Güçlü (Kırşehir Müze Müdürü), Süleyman Tunç (Arkeolog, Kırşehir Müzesi), Nurettin Türk (Dulkadirli Belediye Başkanı, Kırşehir), Abdullah Güney ve Emel Kanık (Uçhisar, Kale Konak Hotel), Tevfik Ölmez (Voyager Baloons), Ertuğrul Bekler (Han Çırağan Restoran), Canan Tuncel (Argos in Cappadodocia), Mehmet Keçeci (Köy Evi Restoran) İbrahim Tevfik Gündüz ve Mustafa Kılıç (Saruhan), Murat Öner Taş (Anatolian Panorama Dergisi, Aksaray), Murat Kaya (Ihlara Vadisi Örenyeri müze görevlisi), Mehmet Kestek (Belisırma, Ihlara Vadisi Örenyeri müze görevlisi), Abdullah Bozçelik (Mucur, Kırşehir Yeraltı Şehri müze görevlisi).

Hümeyra-Rasim Konyar

ACKNOWLEDGEMENTSThe long period of time during which we took photos and conducted researches for the text of the Cappadocia book turned into a warm and civilized journey thanks to the hospitality of Anatolia.We thank all employees of TÜRSAB, the Association of Turkish Travel Agencies, and Mr. Başaran Ulusoy and Arzu Çengil in particular, who supported us and produced solutions during our photography and research activities, and our new friends, whose names are listed below. Muammer Sak (Chairman, TÜRSAB Cappadocia BYK [Regional Executive Board]), Serkan Öztuna (TÜRSAB Cappadocia BYK), Yusuf Altın (Director of Aksaray Museum), Adnan Güçlü (Director of Kırşehir Museum), Süleyman Tunç (Archaeologist, Kırşehir Museum), Nurettin Türk (Mayor of Dulkadirli, Kırşehir), Abdullah Güney and Emel Kanık (Uçhisar, Kale Konak Hotel), Tevfik Ölmez (Voyager Balloons), Ertuğrul Bekler (Han Çırağan Restaurant), Canan Tuncel (Argos in Cappadocia), Mehmet Keçeci (Köy Evi Restaurant), İbrahim Tevfik Gündüz and Mustafa Kılıç (Saruhan), Murat Öner Taş (Anatolian Panorama Journal, Aksaray), Murat Kaya (Museum officer, Ihlara Valley Archaeological Site), Mehmet Kestek (Museum officer, Belisırma, Ihlara Valley Archaeological Site), Abdullah Bozçelik (Museum officer, Mucur, Kırşehir Underground City).

Hümeyra-Rasim Konyar

2KAPADOKYA

3 KAPADOKYA

Metin Text Hümeyra Özalp Konyar

Fotoğraflar Photos Rasim Konyar MuratÖnerTaş(330) AyşeÖzalp(382-385) KırşehirMüzeMüdürlüğüArşivi(406-409) AbdullahBozçelik (414) AhmetAlpman(420-423)

TasarımArtDirector Hümeyra Özalp Konyar

GrafikUygulamaGraphicsDesign Özgür Aç›kbaş

ÇeviriTranslation Erkin Özalp

TürkçeRedaksiyonTurkishReduction Arzu Çengil

BaskıPrintingMÜKA MATBAA

ISBN NO 978-975-7450-11-5 KAPADOKYA 2013

TÜRKİYE SEYAHAT ACENTALAR I B İRL İĞİASSOCIATION OF TURKISH TRAVEL AGENCIESE s e n t e p e M a h . V i l l a C a d . N o : 7 , Ş i ş l i / İ s t a n b u l , T ü r k i y e .Tel: (0.212) 259 8404 Faks: (0.212) 259 0656www.tursab.org.tr e-mail: tursab@tursab.org.tr

Her türlü yayın hakları saklıdır. Bu kitapta yer alan metinler ve fotoğraflar, TÜRSAB’ın, yazarın ve fotoğrafçının izni olmadan kullanılamaz. Kitabın tamamı ya da bir bölümü ilgili kişilerden izin alınmadan, fotokopi dahil, optik elektronik ya da mekanik herhangi bir yolla kopyalanamaz, çoğaltılamaz, basılamaz, yayımlanamaz.

All rights reserved. This book or any portion thereof may not be reproduced in any way by any optical, electronic or mechanical methods, including photo-copying, without prior permission from the author, the photographer and TÜRSAB.

T Ü R S A B K Ü L T Ü R Y A Y I N L A R I T Ü R S A B C u l t u r a l P u b l i c a t i o n s

6KAPADOKYA

Uçhisar.

7 KAPADOKYA

KAPADOKYA’nın BÜYÜSÜ

TÜRSAB Kültür Yayınları kapsamında hazırladığımız tanıtım kitaplarımız sizlerden gelen övgü ve destekle çoğalmaya devam

ediyor. Bu kez Türkiye’nin en önemli kültür destinasyonlarından biri olan

Kapadokya’dayız.Nevşehir, Kırşehir, Aksaray, Niğde ve

Kayseri gibi beş önemli ilimizin ortasında yer alan Kapadokya, bugün Türkiye’de sahip

olduğumuz en büyük kültür, tarih ve doğal miraslarımızdan biri.

Her şeyden önce tüm bölgeyi kaplayan tüf tabakasının şekillenmesiyle oluşmuş

peribacaları, dev kaya kütleleri, kanyonlar ve vadiler, dünyada benzeri çok az bulunan bir görüntü yaratıyor. Doğanın yarattığı bu olağanüstü tablo, Kapadokya’ya tartışmasız

bir üstünlük sağlıyor.Öte yandan binlerce yıldır bölgede biriken tarih, hem inanç turizmi hem de kültür turizmi için önemli bir harita

çiziyor. İnsanlık tarihi boyunca sayısız uygarlığa ev sahipliği yapan Kapadokya, Hititler ile başlayıp, Hristiyan topluluklar ile devam eden

yoğun bir kaya yerleşimine sahne oluyor.Hristiyan inancının gereği olarak inşa edilmiş binlerce kaya kilisesi, kat kat toprağın altına inen yüzlerce yeraltı şehri, Selçuklu ve Osmanlı’nın

en güzel cami, medrese ve kervansaray örnekleri...Hacı Bektaş-ı Veli’den Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’ya, Kayseri

Kültepe’den Sobessos antik kentine, Yunus Emre’den Neşet Ertaş’a; Anadolu’nun tarihi bu topraklarda yazılıdır.

Müzecilik açısından da oldukça zengin olan Kapadokya’da her il merkezinde bir müzemiz olduğu gibi; Ürgüp, Hacıbektaş gibi

ilçelerimizin ayrıca kendi müzeleri vardır, bununla da kalmaz; iki büyük açık hava müzesinin yer aldığı Göreme ve Zelve, bölgenin en

hareketli noktalarını oluşturur. Heybetli görüntüsüyle Erciyes Dağı, Kapadokya’nın doğal abidesi gibi yükselir. Erciyes Dağı aynı zamanda

Türkiye’nin önemli kayak merkezlerinden biri olarak kış turizmini kucaklar. Çömlekçilik ve halı-kilim sanatının yarattığı özgün ürünler ile

şarap üretimi; hem tanıtıma, hem bölge ekonomisine katkı sağlar. Yöre mimarisine uygun olarak inşa edilen pek çok konaklama

tesisi, özellikle butik kaya otelleri gurur duyduğumuz bir tablodur. Özetle Kapadokya Türkiye’nin en hareketli, en renkli ve en özgün

turizm destinasyonlarından biridir. Kapadokya kitabının sayfalarında gezinirken, sizlerin de bu duyguları paylaşacağını umuyor; TÜRSAB

Kültür Yayınları Dizisi olarak, yeni bir il ya da bir başka bölgede buluşmayı diliyoruz.

Başaran UlusoyYönetim Kurulu Başkanı

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği

The CHARM of CAPPADOCIA

The number of our introductory books prepared as part of the Cultural Publication Series of TÜRSAB continues to increase, thanks to your compliments and support. This time, we are in Cappadocia, Turkey’s one of the most important cultural destinations.Located in the middle of our five important provinces, namely Kırşehir, Aksaray, Niğde and Kayseri, Cappadocia is one of the largest cultural, historical and natural heritages we own in Turkey. Above all, the fairy chimneys, huge rocks, canyons and valleys formed by the reshaping of the tuff layer covering the whole region, create a unique view. This impressive picture created by the nature is the source of Cappadocia’s undisputable superiority.On the other hand, the history, which has been accumulating in this region for thousands of

years, draws an important map for both faith tourism and cultural tourism. Cappadocia, which has housed innumerable civilizations throughout the history of mankind, was the site of many rock-cut dwellings beginning from the Hittite era until the Christian communities. There are thousands of rock-cut churches constructed in accordance with the Christian faith, hundreds of underground cities going many levels deep, and the finest Seljuk and Ottoman mosques, medreses (schools) and caravanserais in Cappadocia. From Haji Bektash Veli to Nevşehirli Damad İbrahim Pasha, from the Kültepe in Kayseri to the ancient city of Sobessos, from Yunus Emre to Neşet Ertaş, the history of Anatolia was written in this region. Cappadocia is rich in terms of its museums, too. In this region, each province capital has a museum, and additionally, districts such as Ürgüp and Hacıbektaş have their own museums. Furthermore, Göreme and Zelve, which have two large open-air museums, constitute the dynamic corners of the region. The imposing Mount Erciyes rises like a natural monument in Cappadocia. At the same time, this mount is a winter destination as Turkey’s one of the most important ski resorts. Original pottery and rug and carpet industry products and wine production contribute to the promotion of the region as well as to the regional economy. We are proud of the many accommodation facilities built in accordance with the local architecture and of the rock-cut boutique hotels. In short, Cappadocia is Turkey’s one of the most dynamic, most colorful and most original tourist destinations. Hopefully, you will share our feelings while leafing through this book on Cappadocia, and as the Cultural Publication Series of TÜRSAB, we hope to meet you again in another province or region.

Başaran UlusoyPresident of the Executive BoardAssociation of Turkish Travel Agencies

8KAPADOKYA

9 KAPADOKYA

ONUNCU KİTABIMIZ, KAPADOKYA

Kapadokya kitabımızla birlikte, TÜRSAB Kültür Yayınları Dizisi

kapsamında hazırladığımız 10. eseri sunuyor olmanın heyecanı

ve mutluluğunu yaşıyoruz. 2002 yılında, Antalya kitabı ile başlayan

tanıtım kitapları dizimiz; İzmir, Kuzey Ege, Şanlıurfa, İstanbul, Muğla ve üç

ciltlik Karadeniz ile devam etmişti. Bu kez Kapadokya’dayız... Yalnızca

bu ülkenin değil, yeryüzünün en ihtişamlı bölgelerinden birindeyiz. Bu dünyadan çok, bir başka gezegende dolaşıyor gibi; şaşkınlıkla, hayranlıkla,

nefesimiz kesilerek dolaştık. Doğal tüf tabakasının çizdiği, peribacalarının süslediği, vadilerin nefes verdiği bu çok farklı coğrafyaya

büyülendik. Başta Nevşehir olmak üzere gezdiğimiz beş il; Kırşehir, Aksaray, Niğde ve Kayseri’nin her

birinde doğanın ve tarihin baş döndüren görüntülerine yakalandık.

Jeolojik olarak Paleolitik dönemle başlayan tarihi bir yana, bu topraklarda yaşamış uygarlıklar bile MÖ 3000’li

yıllara dayanıyor. Asur Ticaret Kolonileri ile başlayan sıralama; Hitit, Pers ve Kapadokya Krallığı, Roma, Bizans,

Selçuklu ve Osmanlı ile devam ediyor. Birbiri üstüne yerleşen bunca medeniyet, mimarisi, yaşam kültürü ve sanatından binlerce örnek bırakıyor geriye. Çok

yükseklerde bir kilisenin duvar freskinden yeraltı kentinin havalandırma bacasına; Selçuklu ustaların ellerinde şekillenmiş taş motiflerden Osmanlı işlemelerine...

Her seferinde “bundan daha güzelini göremem herhalde”deyip, hemen ardından, bir başka görüntünün

karşısında dona kalakaldık. Kapadokya işte bu kadar heyecanlı, bu kadar gerçek bir coğrafya.

Haftalar süren yolculuğumuzda, yöre halkının konukseverliği ve lezzetli yemeklerine bağlandık;

olağanüstü otelleri ile gururlandık.Milyonlarca yıl önce oluşmaya başlayan bu coğrafyanın gelişimini hesaplayabilmek ne kadar zorsa; binlerce yıl

önce resmedilmiş fresklere, dantel gibi örülmüş taşlara, labirent gibi oyulmuş yeraltı kentlerine inanmak da

bir o kadar zor. En iyisi bu işi fotoğraflara bırakmak. Heykel sanatçısı Rasim Konyar’ın objektifine yansıyan Kapadokya görüntüleri ile baş başa bırakıyoruz sizleri.

Hümeyra Özalp Konyar

İstanbul, 2013

OUR TENTH BOOK: CAPPADOCIA

We are excited and happy because of introducing our book on Cappadocia, the 10th work we have prepared within the scope of the Cultural Publication Series of TÜRSAB. Our series of introductory books, which had begun with the book on Antalya published in 2002, continued with the books on İzmir, the Northern Aegean Region, Şanlıurfa, İstanbul, Muğla, and the three-volume book on the Black Sea Region. This time, we are in Cappadocia, one of the most impressive regions of not only our country, but also of the earth. During our visit, we were astonished,

impressed and fascinated, as if we were visiting another planet, rather than a place on our earth. This very different terrain drawn by the natural tuff layer, decorated by fairy chimneys, and enlivened by valleys, charmed us. In each of the five provinces we visited, Kırşehir, Aksaray, Niğde, Kayseri, and Nevşehir in particular, we were caught by the dazzling views of nature and history. Its geological history beginning in the Paleolithic Age aside, the history of the civilizations hosted by this region date back to the 3000s BC. The Assyrian Trade Colonies were followed by the Hittites, Persians, the Kingdom of Cappadocia, Romans, Byzantines, Seljuks and the Ottomans. Each of these many successive civilizations left thousands of examples of its architecture, everyday culture and arts. From the frescoes of a church built on a very high point to the ventilation shaft of an underground city, from the stone patterns made by Seljuk artisans to Ottoman engravings, everything made us think “this should be the finest one”, but soon later, another view astonished us. Cappadocia has such an exciting, such a real terrain. During our travel that lasted many weeks, we became addicted to the hospitality of local people and their delicious dishes, and we felt proud of the extraordinary hotels. If it is very difficult to imagine the development of this terrain that had begun to form millions of years ago, it is not easier to conceive the frescoes drawn thousands of years ago, the masonries resembling laceworks, and the underground cities carved like labyrinths. Probably, it would be better to leave the job to photographs. The following views from Cappadocia were captured by the camera of Sculptor Rasim Konyar. Hümeyra Özalp Konyarİstanbul, 2013

10KAPADOKYA

COĞRAFYANIN OYUNUAnadolu’nun, belki de dünyanın en ilginç, en büyüleyici toprakları... Kızılırmak’ın suladığı uçsuz bucaksız ovaları, volkanik dağları ve elbette benzersiz peribacaları ile Kapadokya, coğrafyanın yeryüzünde yarattığı süslü ve heyecanlı bir oyun!Türkiye’nin neredeyse tam orta yerinde, doğu-da Fırat nehri, batıda Tuz Gölü, güneyde Toros dağları ve kuzeyde Karadeniz ile çevrilmiş bölge. Kapadokya’nın merkezi sayılan Nevşehir ilinin tamamı ile Aksaray, Niğde, Kayseri ve Kırşehir illerinin bazı bölümlerini içine alan engebeli bir plato.

A GAME CREATED BY GEOGRAPHYWith the Anatolia’s, and perhaps the world’s most interesting, most fascinating terrain including end-less plains irrigated by the Kızılırmak (“red river”), volcanic mountains and of course with its unique fairy chimneys, Cappadocia is an ornamented and exciting play created by geography on the earth! It is a region almost exactly at the center of Tur-key, surrounded by the Euphrates to the east, by the Lake Tuz (“salt lake”) to the west, by the Tau-rus Mountains to the south, and by the Black Sea Region to the north. It is a rough plateau includ-ing the whole of the Nevşehir Province, which is considered the center of Cappadocia, and some parts of the Aksaray, Niğde, Kayseri and Kırşehir provinces.

11 KAPADOKYA

12KAPADOKYA

MİLYONLARCA YIL ÖNCEYDİ....Hayal etmesi bile zor ama bilim adamları bölgenin oluşumunu 60 milyon yıl öncesine kadar taşıyor. Günümüzden milyonlarca yıl önce iç deniz olan bu topraklar, zaman içinde değişmeye, kurumaya, yeryüzü şekillerini oluşturmaya başlar. Toprak güçlü depremlerle sarsıldıkça, magmadan fışkıran lavlar volkanik dağlar kanalıyla bölgeye yayılır. Bugün Güllüdağ, Hasan ve Erciyes olarak isim-lendirdiğimiz üç dağdan binlerce yıl boyunca yükselen lavlar; denizi kurutmaya, doldurmaya ve bölgeye yeni bir şekil vermeye başlar.

MILLIONS OF YEARS AGOIt is difficult to imagine, but scientists date the formation of the region back to 60 million years ago. This terrain, which had been an inland sea millions of years ago, eventually began to change, dry up, and form earth shapes. Whenever the earth was shaken by large earthquakes, lavas erupted from the magma spread to the region via volcanic mountains. Lavas erupted from the three mountains, which we call Güllüdağ, Hasan and Er-ciyes today, for thousands of years, began to dry up and fill the sea, and reshape the terrain.

13 KAPADOKYA

14KAPADOKYA

Balondan Kapadokya.Cappadocia from a balloon.

15 KAPADOKYA

.... VE PERİBACALARI OLUŞUYORMilyonlarca yıl boyunca bölgedeki dağlar kızgın lavlar püskürtüyor, bu lav tabakası zamanla soğuyup sertleşiyor; ardından yeni bir püskürme başlıyor, yeni bir tabaka oluşuyor, böylece toprak, kurumuş lavlardan oluşmuş sayısız katmanla örtülüyor.Sert denildiğine bakmayın, aslında küçük bir metal çubukla bile kolayca oyulabilen bu lav tabakası rüzgar, yağmur ve akarsuyun elinde şekilden şekile girerek peribacalarını oluşturmaya başlıyor.Yanardağların püskürttüğü kül, kum ve lav parçacıklarından oluşan ve tüf denilen bu tabaka pastel renkli, gözenekli bir dokuya sahip. Arazinin eğimine uygun, kıvrıla kıvrıla ilerleyen akarsular bu yumuşak tüf tabakasını oymaya, oydukça şekillendirmeye başlıyor. Suyun açtığı bu yola, rüzgar da destek veriyor ve her biri diğerinden farklı, binlerce doğal heykel yaratıyor. Eğer arazinin o bölümünde üst katman, altta-kilerden daha sert ve ağırsa konik gövdeli ve şapkalı baca şekilleri ortaya çıkıyor. Diğer bölge-lerde ise şapkasız kaya oluşumları ortaya çıkıyor.Gözle görmek her ne kadar imkansızsa da Kapadokya’da peribacalarının oluşumu hala devam ediyor. Doğa, yaşlı olanları hırpalayıp yok ederken, bir yandan da yenilerini üretiyor.

... AND, THE FAIRY CHIMNEYS FORMEDThe mountains in the region erupted very hot lavas for millions of years. Each lava layer cooled and solidified in the course of time. Then, a new eruption began, and a new layer was formed. Thus, the terrain was covered by innumerable layers formed by solidified lavas.Although it is talked about solidification, in fact, the lava layer, which can easily be carved even with a small metal rod, began to form the fairy chimneys by changing its shape under the influ-ence of winds, rains and streams.This layer, which is composed of particles of ash, sand, and lava erupted by volcanoes and which is called tuff, has a pastel-colored, porous texture.The streams winding in accordance with the inclination of the terrain began to carve and shape this soft tuff layer. The effects of water were reinforced by winds, and thousands of natural statues, each of which is different from others, were created. If the upper layers are harder and heavier than the lower ones, chimney figures with cone-shaped bodies and caps appear, whereas rock formations without caps appear in other regions. Although it is invisible, the for-mation of fairy chimneys in Cappadocia is an ongoing process. While mauling and destroying older ones on one hand, the nature creates new ones on the other.

Paşabağı Vadisi.Paşabağı Valley.

17 KAPADOKYA

18KAPADOKYA

19 KAPADOKYA

HİTİT ÜLKESİNDEN TÜRKİYE’yeTarih boyunca çeşitli uygarlıkların

ticari ve sosyal durağı olan bölge, İpek Yolu’nun da vazgeçilmez kavşağıydı.

Yerleşim tarihi Paleolitik döneme kadar uzanan Kapadokya’da önemli izler bıra-

kan en eski uygarlık Hititlerdi.Kültepe kazılarında ele geçen çivi yazılı tabletler bu topraklardaki yaşama dair

önemli ipuçları veriyor.Bölgeye ilk yerleşen kavimler Hattiler

ile Luviler oldu. MÖ 3. bin yılın sonun-da gelen Asurlular ise pek çok koloni

kurarak ticareti başlatıyordu. MÖ 2. bin yıl başından itibaren Anadolu’nun büyük bir bölümüne yerleşen Hititler

Kapadokya’yı da sınırlarına katmışlardı. MÖ birinci bin yılın başlarında Hitit İmparatorluğu zayıflıyor, bölgeden

çekilmeye başlıyor ve yerini önce Frig-yalılar, sonra Persler alıyordu. Bugün kullanılan Kapadokya isminin geçmişi

de Pers dönemine uzanıyor. Bazı tarihçi-ler Kapadokya kelimesinin Pers dilinde

“Katpatuka” yani “Güzel Atlar Ülkesi” anlamına geldiğini öne sürüyorsa da

buna şiddetle karşı çıkan uzmanlar da var. Hangi anlama gelirse gelsin, Pers-ler bölgeye Kapadokya ismini vermek-

le kalmıyor, ateşe tapanların inancını simgeleyen Zerdüşt dinini de taşıyarak, Anadolu’nun inanç dünyasına bir zen-

ginlik daha katıyordu.MÖ 332 yılında Büyük İskender’e yeni-len Persler’in yerini Kapadokya Krallığı

almış, I. Ariarathes kral olmuştu. MÖ 3. yüzyılda bölgeye giren Romalılar bu

yeni devletin varlığını kabul etse de yönetimlerinde doğrudan söz sahibi

oluyor, kralları bile kendileri atıyordu.Bu arada MS 3. yüzyılda Anadolu’ya gelmeye başlayan Hristiyanlar, dini

inançlarını korumak ve yaymak amacıy-la Kapadokya’ya yerleşiyorlardı.

Son Kapadokya kralı da ölünce bölge, Roma imparatorluğuna bağlı bir eyalete

dönüştü.İslamiyet’in doğduğu 7. yüzyıldan

itibaren Arap orduları bölgedeki Hristiyanlar’a sayısız akınlar düzenli-

yordu. 11. yüzyıldan sonra Kapadokya, Selçuklu Türkleri’nin eline geçecek ve Müslümanlarla iç içe bir yaşam başla-yacaktı. Osmanlı İmparatorluğu haki-

miyetinde geçen yüzyılları, 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti sonlandırdı.

FROM THE LAND OF HATTI TO TURKEYThe region was a commercial and social station of various civilizations throughout history, and an essential intersection on the Silk Road. The history of settlements dates back to the Paleolithic Period, and the oldest civilization that left important traces in Cap-padocia was that of the Hittites. Cuneiform tablets unearthed during Kül-tepe excavations provide important clues about the life on this land. The first peoples who settled in this region were the Hattians and the Luvians. Assyrians, who arrived in the end-3rd Millennium BC, initiated com-mercial activities by establishing many colonies. The Hittites, who had settled in a large part of Anatolia from the early 2nd Millennium BC, included Cappadocia into their territory, too. When the Hittite Empire began to decline and to withdraw from the region in the early 1st Millennium BC, it was initially replaced by the Phrygians, and later by the Persians. The history of the present-day name of Cappadocia dates back to the Persian period. Although some historians claim that the word Cappadocia (“Katpatu-ka”) meant the “Land of the Beautiful Horses” in Persian, some scholars strongly oppose this claim. However, regardless of its meaning, the Persians not only named the region Cappadocia, but they also en-riched the faith world of Anatolia by bring-ing the Zoroastrianism, which is the religion of fire-worshippers. In 332 BC, the Persians defeated by Alexander the Great were re-placed by the Kingdom of Cappadocia, and Ariarathes I became the king. The Romans, who entered the region in the 3rd century BC, recognized the existence of this new state, but directly intervened in its adminis-trative affairs, and even appointed its kings. Meanwhile, Christians who had begun to arrive in Anatolia in the 3rd century AD, settled in Cappadocia, in order to protect and spread their faith. After the death of the last king of Cappadocia, the region turned into a state subordinated to the Roman Empire. From the 7th century on, after the emergence of Islam, Arab armies carried out innumerable raids against the Chris-tians in the region. After the 11th century, Cappadocia was conquered by the Seljuk Turks, and a co-existence with the Muslims began. The centuries witnessing the rule of the Ottoman Empire was ended by the Republic of Turkey established in 1923.

Uçhisar’dan vadiye bakış ve Hitit yazıları.

A view of the valley from Uçhisar, and Hittite inscriptions.

20KAPADOKYA

İKONALARIN YASAKLANMASI

Bizans’ın altın dönemi Kapa-dokya kiliselerinin duvarlarına da yansımıştır ama 730 yılında

başlayan İkonoklast anlayış bu benzersiz sanatı kesin-tiye uğratır. İmparator III.

Leo döneminde ortaya çıkan İkonoklast (putkırıcı) akım, kiliselerde ikono yapımını

yasaklar. Giderek büyüyen hareket, Kapadokya da dahil olmak üzere pek çok kilisenin ikonoları ile birlikte mozaik

ve fresklerinin de tahrip edilmesine yol açar. 787 yılında düzenlenen II. İznik Konsül toplatısında alınan bir dizi

kararla ikonalara özgürlükleri geri verilir.Oldukça sade duvar resimleriyle dikkat çeken

Kapadokya’nın ilk kiliselerini yüzyıllar içinde zengin süs-lemelere sahip örnekler izler. Hemen hepsi küçük boyutlu

olan bu kiliseler yapılırken, önce kayaların içi oyuluyor, daha sonra duvarlar saman ve kireç karışımı bir tür sıvay-

la kaplanıyordu. Bileşiminde volkanik küllerin de bulun-duğu duvarların üzerlerine resimler çiziliyor, daha sonra

da farklı tekniklerle boyanıyordu.

ICONOCLASMThe golden age of the Byz-antine Empire was reflected by the walls of Cappado-cian churches, too, but the Iconoclasm that began in 730 interrupted this unique art. The Iconoclastic movement that emerged during the reign of Emperor Leo III prohibited the making of icons in church-

es. This movement, which gradually became stronger, caused the destruction of mosaics and frescoes as well as icons in many churches including those in Cappadocia. A series of decisions taken at the Second Council of Nicaea that met in 787 restored the veneration of icons.The first churches of Cappadocia, the quite plain murals of which attract attention, were followed in the course of centuries by richly decorated churches. For the construc-tion of these mostly small-sized churches, first, the interior parts of rocks were carved out, and the walls were coated with a kind of plaster made of straw and lime. Pictures were drawn onto the walls containing volcanic ashes, too, and they were dyed employing different techniques.

KAPADOKYA’nın BABALARIHazreti İsa’nın Filistin’de çarmı-

ha gerilmesinden sonra Hristi-yanlığı yaymak üzere dünyaya dağılan havarilerin en önemli güzergahı Anadolu olmuştu.

Kapadokya’da yerleşen Hristi-yan nüfus da kurdukları yeraltı

kentleri ve manastırlarda sayısız kilise inşa ederek Hrıstiyanlık için önemli bir düşünce merkezi oluş-

turmuşlardı. Topluma önderlik eden din adamlarından bazıları azizlik mertebesine yükselerek

“Kapadokya’nın Babaları” olarak anılmaya başlandılar. Aksaray

Nenizi’den Nazianzos’lu Aziz Gregorios, Nevşehir’den Nyssa’lı

Aziz Gregorios ve Kayseri’den Caesarea’lı Büyük Basileios bun-

lar arasındaydı.

CAPPADOCIAN FATHERSAfter the crucifixion of Jesus, Anatolia became the most impor-tant route for the apostles who went to different regions of the world to spread Christianity. The Christian population, which settled in Cappadocia, created one of the important Christian intellectual centers by building underground cities and innumer-able churches in monasteries. Some of the clerics leading the community became saints and they were called the “Cappado-cian Fathers”. They included Gregory of Nazianzus from Ne-nizi, Aksaray, Gregory of Nyssa from Nevşehir, and Saint Basil the Great (Basil of Caesarea) from Kayseri.

21 KAPADOKYA

HRİSTİYAN DÜNYASININ İZLERİKapadokya’nın doğası kadar önemli bir diğer özelliği de Hıristiyan dünyasına bıraktığı izlerdir. MS 3. yüzyılda bölgeye yerleşmeye baş-layan Hristiyan nüfus büyüdükçe Roma İmparatorluğu’dan gelen baskılar da artıyordu. Kapadokya’nın oyularak ve kazılarak kolayca forma giren volkanik kaya yapısı; saklanmak ve sığınmak için mü-kemmel bir çözümdü. Böylece Hristiyanlar, yer altında oyulmuş çok katlı kentler, peribacaları ve kayaları kullanarak; yaşamak, inaçlarını korumak ve yaymak için ideal mekanlar oluşturdular.312 yılına gelindiğinde dinmek bilmeyen isyanlar Roma devletini fazlasıyla hırpalamış ve imparatorluğu ikiye bölmüştü. Kapadokya’da gizli ve yeraltında süren yaşam, Roma İmparatoru Konstantin’in, MS 313 yılında Hristiyanlığı kabul etmesiyle yeryü-züne çıktı. Böylece Roma devleti ile barışan Kilise’nin de maddi ve manevi gücü artacak, toplumsal ilişkileri de farklı bir boyuta taşına-caktı.Kapadokya Krallığı, Valens’in imparator olduğu 371-372 yıllarında bölünmeye başladı. Caesarea olarak bilinen bugünkü Kayseri 1. Kapadokya Krallığı’nın, Tyana olarak adlandırılan Kemerhisar da 2. Kapadokya’nın başkenti oldu. Bir kaç yüzyıl sonra da Makissos (bugünkü Kırşehir) 3. Kapadokya’ya başkentlik edecekti.395 yılında ölen Theodosius’un ardından Roma İmparatorluğu çöküşe geçse de Konstantinopolis’in başkent olduğu Doğu Roma ayakta kalmayı başarır. Doğu Roma İmparatoru Iustinianus ile başlayan Bizans’ın altın çağı Kapadokya’ya da yansıyacak, kayalara oyulmuş küçücük kiliselerin duvarlarına ikona sanatının muhteşem örneklerini bırakacaktı.

TRACES OF THE CHRISTIAN WORLDThe traces of Cappadocia it has left to the Christian world are as important as the nature of the region. With the growth of the Chris-tian population that began to settle in the region in the 3rd century AD, the pressure of the Roman Empire also increased. Cappadocia’s volcanic rocks, which could easily be shaped by carving or dig-ging, provided excellent solutions for hiding and sheltering. Thus, Christians created ideal spaces to live, to protect their beliefs and to spread them, by using the multi-story underground cities, fairy chimneys and rocks. Until 312, the uninterrupted riots seriously weakened the Roman state, and divided the empire into two parts. The hidden underground life in Cappadocia came to the surface in 313 AD, when the Roman Emperor Constantine I adopted Christian-ity. Thus, the material and moral power of the Church, which had made peace with the Roman state, increased and its social relations acquired new dimensions. The Kingdom of Cappadocia began to disintegrate in 371-372, dur-ing the reign of Emperor Valens. The present-day Kayseri, which had been known as Caesarea, was the capital of the 1st Kingdom of Cappadocia, and Kemerhisar, which had been called Tyana, was the capital of the 2nd Cappadocia. A few centuries later, Makissos (present-day Kırşehir) served as the capital of the 3rd Cappadocia.Although the Roman Empire began to fall after Theodosius, who died in 395, the Eastern Roman Empire, the capital of which had been Constantinople, survived. The golden age of the Byzantine Empire, which had begun with the Eastern Roman Empire Justinian, was reflected by Cappadocia, too, and it left excellent examples of the art of icons on the walls of tiny churches carved into rocks.

22KAPADOKYA

...ve HRİSTİYANLAR GİDİYORHristiyan halk, önce Roma’dan gelen saldırıların, daha sonra İkonoklast dönemin baskısı altında ya-şamış, Selçuklu İmparatorluğu ile birlikte başlayan din ve düşünce özgürlüğünü Osmanlı İmpara-torluğu sırasında da solumuştu. Her iki dönemde de ibadetlerine dokunulmamış ancak fazla bir gelişme de gösterememişlerdi. Müslüman halkla kaynaşarak yaşamaya alışmış Hristiyan toplum, I. Dünya Savaşı sonrası, Lozan Antlaşması’nda alınan kararlarla bir daha dönmemek üzere Kapadokya’yı terketmek zorunda kalacaktı. 1924-26 yıllarında gerçekleşen mübadele sonucu, geride ikona sana-tının, sivil ve dini mimarinin en güzel örneklerini bırakarak Kapadokya’yı terkettiler.

...and CHRISTIANS LEAVE THE REGIONAfter experiencing the Roman attacks and the pres-sure of the Iconoclastic period, the Christian people of Cappadocia enjoyed the freedom of religion and thought that began with the Seljuk Empire and continued during the Ottoman Empire period. They were able to worship freely, but on the other hand, they could not prosper too much. The Christian community, which had gotten used to live together with the Muslim people, was forced to leave Cap-padocia forever, due to a decisions included in the Lausanne Treaty signed after World War I. As a result of the population exchange carried out in 1924-26, they left Cappadocia, leaving the finest examples of the art of icons and of civilian and reli-gious architecture behind themselves.

Zelve vadisinden görüntüler.Views from the Zelve valley.

23 KAPADOKYA

24KAPADOKYA

25 KAPADOKYA

DOĞA, İNSAN ve YAPIKapadokya’daki kaya içi mimarisi her ne kadar Hristiyan toplumla birlikte anılıyorsa da aslında bu, Hrıstiyan olsun-olmasın, bölge insanının binler-ce yıldır coğrafyasına uygun olarak yaşadığının göstergesidir. Sayıları az da olsa tıpkı kaya kiliseleri gibi kaya camileri de vardır; kaya evler, yeraltı kentleri ve hatta kaya kaleler de... Hepsi barınma, ibadet, gıda saklama ve savunma amacıyla oyulmuş, yörenin tüflü toprağıyla karışmış, birbiri ardına, iç içe, peş peşe dizilmiştir. Kaya mimarisi, Kapadokya’nın coğraf-yasıyla örtüştüğü geleneksel dokusudur.

NATURE, HUMAN and STRUCTUREAlthough the rock-cut architecture in Cappadocia is associated with the Christian community, in fact, it indicates that the natives of the region, both Christians and non-Christians, lived in accordance with the geogra-phy for thousands of years. In addition to rock-cut churches, there are also rock-cut mosques, although they are fewer; and rock-cut houses, under-ground cities and even rock-cut castles. All of these structures carved for accommodation, worshipping, food storing and for defense have become parts of the local soil with tuff, and they line up one after the other, one in-side the other and successively. The rock-cut architecture is Cappadocia’s traditional texture corresponding to its geography.

KAYALARA ÖRÜLÜ MİMARİGeleneksel mimari öylesine şaşırtı-cı bir görünüm sunuyor ki uzaktan

bakıldığında kimin eski, kimin yeni; ya da kayanın içinde mi dışında mı

bulunduğunu anlamak bile zor.Özgün taş evler genellikle ondoku-

zuncu yüzyıla tarihleniyor.Buradaki ocaklardan çıkartılan taş-

ların özelliği kolaylıkla işlenebilecek kadar yumuşak olması. Taşlar havay-

la temas ettikçe sertleşiyor ve böylece yapılara dayanıklılık sağlıyor.

Bu taş ocakları yüzyıllardır Kapadokya’nın mimarisine şekil ve-

riyor, hala restorasyonlar ve yeni ya-pılarda kullanılıyor. Kolay işlenebilir bu taşlar İslam mimarisinde bezeme

sanatının da kapısını aralıyor ve özel-likle dış mekanlarda muhteşem motif

ve bezemelere dönüşüyor.

ARCHITECTURE CARVED INTO ROCKSThe traditional architecture is so sur-prising that it is difficult to distinguish older ones from the newer ones, and whether they are inside or outside rocks, from a distance. Most of the original stone houses are dated to the 19th century. The stones extracted from local quarries are so soft that they can easily be processed. The stones solidify through exposure to air and this fea-ture makes structures durable. These quarries have shaped Cappadocia’s ar-chitecture for many centuries, and they are still used for restorations and for new buildings. These easily process-able stones paved the way for the art of decoration in Islamic architecture, and turned into excellent patterns and decorations, especially in outer spaces.