Karagiozis 001

ÄHMÏÓ Á×ÁÑÍÙÍ

11

ÌÝñïòðñþôï

Ãéá ôïíåêðáéäåõôéêü

Ï Ìáãéêüò êüóìïò ôïõ ÊáñáãêéüæçÏ Ìáãéêüò êüóìïò ôïõ ÊáñáãêéüæçÏ Ìáãéêüò êüóìïò ôïõ ÊáñáãêéüæçÏ Ìáãéêüò êüóìïò ôïõ ÊáñáãêéüæçÏ Ìáãéêüò êüóìïò ôïõ Êáñáãêéüæç

12

Ç õðïâïëÞ êáé ôï äÝïò ðïõ ðñïêáëåß áëëÜ êáé ïé ðïéêßëåòäõíáôüôçôåò ðïõ ðáñÝ÷åé ç óêéÜ (ðáé÷íßäé óêéÜò ìå ôá äÜ÷ôõëáôùí ÷åñéþí) åíôõðùóßáóáí ôïí Üíèñùðï áðü ôçí áõãÞ ôçòéóôïñßáò ôïõ. Ïé ìáñôõñßåò ãéá ôçí åìöÜíéóç ïñãáíùìÝíïõèåÜôñïõ óêéþí ùò Ýíá èÝáìá üðïõ õðÜñ÷åé êÜðïéá ðçãÞöùôéóìïý, öéãïýñåò êáé ïé óêéÝò ôïõò óå Ýíá ëåõêü ýöáóìá,ðáñáðÝìðïõí óôçí ¢ðù ÁíáôïëÞ. ¢ëëïé ðÜëé åñåõíçôÝò,õðïóôçñßæïõí üôé ç ðñïÝëåõóÞ ôïõ âñßóêåôáé óôçí áñ÷áßáÅëëÜäá: ôá Åëåõóßíéá ÌõóôÞñéá, ôç ëáôñåßá ôïõ Äéïíýóïõ êáé ôçêùìùäßá ôïõ ÁñéóôïöÜíç. ÁíåîÜñôçôá áðü ðïý êáé ðùò îåêßíçóåï Êáñáãêéüæçò, üðùò Ý÷åé åðéêñáôÞóåé íá ëÝãåôáé óôç ÷þñá ìáòáðü ôïí ðñùôáãùíéóôÞ ôïõ, åßíáé ìéá áõèåíôéêÞ ëáúêÞ ôÝ÷íç. Óôéòðáëáéüôåñåò ãåíåÝò ôùí ðáððïýäùí êáé ôùí ãïíéþí ìáò ôá ßäéáôá ðáéäéÜ ãéá íá áíôÝîïõí óôéò äýóêïëåò åðï÷Ýò ôïõÌåóïðïëÝìïõ êáé ôçò Êáôï÷Þò, Ýðáéæáí Êáñáãêéüæç. ÓÞìåñáðáßæåôáé óôá ó÷ïëåßá ìå ìéá ðéï ðáéäáãùãéêÞ óôï÷ïèåóßá.

Ç ðáñÜóôáóç ôïõ Êáñáãêéüæç åßíáé áðïôÝëåóìá ôçò áìïéâáßáòêáé Üìåóçò åðéêïéíùíßáò ôïõ Êáñáãêéïæïðáß÷ôç êáé ôùí èåáôþí.Ôï êïéíü åßíáé êáôÜ êÜðïéï ôñüðï óõíäçìéïõñãüò ôçòðáñÜóôáóçò, êáé ï êáñáãêéïæïðáß÷ôçò åêôåëåóôéêü üñãáíï ôçòóõëëïãéêÞò âïýëçóçò: ïé èåáôÝò åðåìâáßíïõí óôï èÝáìá,åêöñÜæïõí ôç ãíþìç ôïõò êé åðéâÜëëïõí ôç èÝëçóÞ ôïõò. Áõôüò ïìç÷áíéóìüò åíåñãïðïßçóçò ôùí èåáôþí ÷áñáêôçñéóôéêüò ôùíëáúêþí èåáìÜôùí ëåßðåé ôüóï áðü ôïí êéíçìáôïãñÜöï üóï êáéáðü ôï áóôéêü èÝáôñï. Óôïí åéêïóôü ðñþôï áéþíá ç èåáôñéêÞðñùôïðïñßá ðñïóðáèåß ìå ðïéêßëïõò ôñüðïõò íá öôÜóåé áõôüðïõ óôçí ðáñáäïóéáêÞ ðáñÜóôáóç ôïõ Êáñáãêéüæç åßíáéêáèçìåñéíÞ ðñáêôéêÞ.

Áðü ôá ÷ñüíéá ôïõ ìåóïðïëÝìïõ ï ôå÷íßôçò ãßíåôáé êáëëéôÝ÷íçò.Ï Êáñáãêéüæçò ÷Üíåé ôçí áäéáëëáîßá ôïõ êáé ãßíåôáé ðéï

ÅËËÇÍÉÊÏ ÈÅÁÔÑÏ ÓÊÉÙÍÌéá ãíÞóéá åëëçíéêÞ ëáúêÞ ôÝ÷íç

"áíèñþðéíïò êáé ðéï ðáéäáãùãéêüò". ¸íáò áðü ôïõò å÷èñïýò ôïõÊáñáãêéüæç Þôáí ï åëëçíéêüò êéíçìáôïãñÜöïò óôç äåêáåôßá ôïõ1920. ÁëëÜ ç äéÜâñùóç ôïõ åßäïõò Ýãéíå êõñßùò ìå ôç óôáäéáêÞáëëáãÞ ôïõ ðáñáäïóéáêïý êïéíïý. Ç áýîçóç ôùí áóôþí êáé ôïõðáéäéêïý êïéíïýåðÝâáëëå Ýíá Üëëïåßäïò áóôåßïõ, ôïåýêïëï ãÝëéï,êáôÝâáóå ôéòáðáéôÞóåéò, ìåßùóåôçí åõñçìáôéêüôçôáêáé ôçí öáíôáóßáôïõêáñáãêéïæïðáß÷ôç.Ï Êáñáãêéüæçò÷Üíåé ôïõðåñâáôéêü áóôåßï,ôïí áíáñ÷éóìü ôïõ,ôçí áíáôñåðôéêÞôïõ óïößá ðïõáðåëåõèåñþíåé êáéáíáêïõößæåé,îåìáèáßíåé ôïõðïíïìåõôéêü ôïõ÷éïýìïñ êáé ðåñíÜåéóå ìïõóåßá êáéóõëëïãÝò, åêèÝóåéò,áöéåñþìáôá êáéåêðáéäåõôéêÜðñïãñÜììáôá .


13

Ï Êáñáãêéüæçò, åðßêáéñïò, ìá÷çôéêüò êáé äéá÷ñïíéêüò, áðáó÷ïëåß ôáôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôï ÷þñï ôçò åêðáßäåõóçò ùò ìïñöÞ ëáúêïý èåÜôñïõ ìåìåãÜëç ðáéäáãùãéêÞ áîßá. Ðáíåðéóôçìéáêïß äÜóêáëïé ôùí ðáéäáãùãéêþíôìçìÜôùí êáé ôçò èåáôñïëïãßáò åñåõíïýí ôï öáéíüìåíï "Êáñáãêéüæçò"êáé ôçí áðïäï÷Þ ôïõ éäéáßôåñá áðü ôá ìéêñÜ ðáéäéÜ.

Ôï ëáúêü èÝáôñï êáé ãåíéêüôåñá ç ëáúêÞ äçìéïõñãßá óõãêéíåß éäéáßôåñáôçí ðáéäéêÞ øõ÷Þ. Ôï áõèüñìçôï, ôï ðñùôïãåíÝò, ôï áðëü óáãçíåýåé ðÜí-ôïôå ôï ðáéäß, ðïõ åßíáé öýóç áíåðéôÞäåõôç êáé áðëÞ. Ï Êáñáãêéüæçòìáãåýåé ôá ðáéäéÜ ìå ôçí ïíåéñéêÞ ôå÷íéêÞ ôçò åíáëëáãÞò ôçò óêéÜò êáéôïõ öùôüò. Ìå ôï ãÝëéï ðïõ áâßáóôá ðñïêáëåß, äßíåé ôçí åýèõìç ðëåõñÜôçò æùÞò êáé ôçí áéóéüäïîç áíôéìåôþðéóç êáé ôùí ðéï äýóêïëùí êáôáóôÜ-óåùí. Ìéá ðáñÜóôáóç Êáñáãêéüæç åßíáé ìïñöÞ áõôïãíùóßáò. ÐñïóöÝ-ñåôáé óôá ðáéäéÜ ðñïó÷ïëéêÞò êáé ó÷ïëéêÞò çëéêßáò ðïõ ôá äéäÜóêåé êáéôá øõ÷áãùãåß ìå ðáéãíéþäç ôñüðï. Ðáßæåé ôïí ñüëï ôïõ ðáéäéêïý Þñùá,áðáñáßôçôïõ óôçí øõ÷éêÞ õãåßá ôùí ðáéäéþí, üðùò óôçí Éôáëßá ï Ðéíüêéï,óôç Ãáëëßá ï Ãêéíéüë, óôï ÂÝëãéï ï ÔåíôÝí, óôç Ñùóßá ï Ðåôñïýóêá.

Ôï èÝáôñï óêéþí áäéáìöéóâÞôçôá óõíôåßíåé óôç ìüñöùóç êáé ôçèåáôñéêÞ áãùãÞ. Ôá ðáéäéÜ óáí äçìéïõñãïß åíéó÷ýïõí ôçí áõôïðåðïßèçóÞôïõò êáé ôçí êïéíùíéêüôçôÜ ôïõò. Óôá ðáéäéÜ ìðïñïýí íá äïèïýí ðáñá-óôÜóåéò ìå èÝìáôá áðü ôá ðáñáìýèéá, ôç ëáúêÞ ðáñÜäïóç, ôç ìõèïëïãßá,áëëÜ êáé ôç ëïãïôå÷íßá. ÐáñÜëëçëá ôï èÝáôñï óêéþí ìðïñåß íá ÷ñçóéìïðïé-çèåß óáí ìÜèçìá ÷åéñïôå÷íßáò ìå ôçí êáôáóêåõÞ öéãïýñáò, óêçíéêþí êáéæùãñáöéêÞò. ×ùñéóìÝíá óå ïìÜäåò ìðïñïýí íá êáôáóêåõÜóïõí ôéòöéãïýñåò ôïõò êáé íá ðáñïõóéÜóïõí ôç äéêÞ ôïõò ðáñÜóôáóç. Ç óõì-ìåôï÷Þ ôïõò èá ôá êáôáóôÞóåé êïéíùíïýò óå ìéá ðñÜîç óõëëïãéêÞ.

Óôü÷ïò ü÷é ï äéäáêôéóìüò áëëÜ ç áíÜãêç êÜèáñóçò ôùí ðáéäéþí ìÝóááðü ôï ãÝëéï, ôç öáíôáóßá êáé ôï üíåéñï. Ç áíáôñåðôéêüôçôá, ç Ýëëåéøçóõìâáôéêüôçôáò, êáé êáèùóðñåðéóìïý êáèéóôïýí ôïí Êáñáãêéüæçóýìâïëï åëåõèåñßáò êáé áãùíéóôéêüôçôáò. Ï Êáñáãêéüæçò åêöñÜæåé ôïíáãþíá ôïõ êáëïý åíáíôßïí ôïõ êáêïý ìÝóá áðü ôï ãÝëéï êáé ôç óÜôéñá.

ÐáéäáãùãéêÞ áîßáôïõ ÈåÜôñïõ Óêéþí

Ôï êùìéêü ôïõ óôïé÷åßï ðñïêáëåß óõíáéóèÞìáôá êáé åíåñãïðïéåß äéáäéêá-óßåò áíÜðôõîçò ôçò êñéôéêÞò óêÝøçò .

Ï ðïëõðñüóùðïò èßáóïò ôïõ Êáñáãêéüæç ìå ôçí ðïëõðïëéôéóìéêüôçôáêáé ôç äéáöïñåôéêüôçôá ôïõ (óôïé÷åßá ðïõ óôéò ìÝñåò ìáò ÷áñáêôçñßæïõíôçí åëëçíéêÞ êïéíùíßá êáé ôï ó÷ïëéêü ðåñéâÜëëïí) äéäÜóêåé ôïí óåâáóìüêáé ôçí áíáãíþñéóç ôïõ Üëëïõ.

Ç äéåßóäõóç ôïõ Êáñáãêéüæç óôçí åêðáßäåõóç åßíáé Ýíôïíç êáé Ý÷åéáðïäåäåéãìÝíá ðáéäáãùãéêÜ áðïôåëÝóìáôá.

Óôá ðëáßóéá åêðáéäåõôéêþí ðñïãñáììÜôùí ïé ìáèçôÝò åðéóêÝðôïíôáéèÝáôñá óêéþí, ëáïãñáöéêÜ ìïõóåßá ê.ë.ð., üðïõ ôïõò äßíåôáé ç äõíáôüôçôáíá ðáñáêïëïõèÞóïõí ðáñáóôÜóåéò, íá êáôáóêåõÜóïõí öéãïýñåò êáé íáÝñèïõí óå åðáöÞ ìå êáñáãêéïæïðáß÷ôåò. ÁñêåôÜ ó÷ïëåßá ïñãáíþíïõíðáñáóôÜóåéò Êáñáãêéüæç ìå öéãïýñåò öéëïôå÷íçìÝíåò áðü ôïõò ßäéïõòôïõò ìáèçôÝò. Ïé áãáðçìÝíïé Þñùåò ôïõ èåÜôñïõ óêéþí åìöáíßæïíôáé óåó÷ïëéêÜ åã÷åéñßäéá âïçèÞìáôá, ðáéäéêÜ âéâëßá, ÷åéñïôå÷íßåò, êáôáóêåõÝòêÜíïíôáò ôç ìÜèçóç ðéï åõ÷Üñéóôç. Ç åîÝëéîç áõôÞ äåí áíôéêáèéóôÜ ôïæùíôáíü èÝáìá. Ç ðáñïõóßá ôïõ Êáñáãêéüæç óå âéâëßá, óôçí ôçëåüñáóçóôï äéáäßêôõï (çëåêôñïíéêÝò äéáäñáóôéêÝò åöáñìïãÝò), äåí áðïôåëåß ðáñÜáöïñìÞ ãíùñéìßáò êáé åîïéêåßùóçò ôïõ ìáèçôÞ ìå ôï ëáúêü ÈÝáôñï Óêéþí,ìéá ìïñöÞ ëáúêÞò ôÝ÷íçò ðïõ âáóßæåôáé óôç æùíôáíÞ êáé óõíå÷Þ åðé-êïéíùíßá ëáúêïý êáëëéôÝ÷íç êáé êïéíïý, óôïí áõôïó÷åäéáóìü, óôç äéÜèåóç,ôçí Ýìðíåõóç, ôïí áõèïñìçôéóìü ôçò óôéãìÞò êáé ôçí åðéêáéñüôçôá.

Ôï åëëçíéêü ÈÝáôñï Óêéþí, ãíÞóéá êáé áíôéðñïóùðåõôéêÞ Ýêöáíóç ôïõëáúêïý ìáò ðïëéôéóìïý, åßíáé Üìåóá óõíäåäåìÝíï ìå ôçí ðáñÜäïóç. ÔÝóóå-ñéò ìïñöÝò ëáúêÞò ôÝ÷íçò óõíåñãÜæïíôáé áñìïíéêÜ ãéá íá áðïäþóïõí áõôÞôçí ôüóï ðåñßôå÷íç, áëëÜ êáé óõíÜìá âáèéÜ áðëÞ ôÝ÷íç: ï ëüãïò, ç ìïõóéêÞ,ç üñ÷çóç êáé ç ëáúêÞ æùãñáöéêÞ óõíõöáóìÝíåò ìå ôçí éóôïñßá ôïõ ëáïýìáò, ôçí åêÜóôïôå åðéêáéñüôçôá, ôéò êïéíùíéêÝò áíéóüôçôåò êáé óõãêñïý-óåéò ðïõ áðïôõðþíïõí óôï ìðåñíôÝ ôçí åëëçíéêÞ øõ÷Þ.


14

ÉÓÔÏÑÉÊÏ ÐËÁÉÓÉÏÇ ÅëëÜäá áðü ôï 1828 Ýùò ôç ìåôáðïëßôåõóç Ìå ôçí Üöéîç ôïõ Êáðïäßóôñéá ôï 1828 Ý÷ïõìå ôçí ðñþôç ðñïóðÜèåéá

äçìéïõñãßáò êåíôñéêÞò åîïõóßáò ç ïðïßá èá ôåñìáôéóôåß âßáéá ìå ôç äïëïöïíßá ôïõ

ôï 1831. Ôï èÜíáôï ôïõ ÊõâåñíÞôç áêïëïõèåß áíáñ÷ßá êáé ç Üöéîç ôïõ Âáõáñïý

âáóéëéÜ.

Ç ðïñåßá ðñïò ôïí åêóõã÷ñïíéóìü ôïõ åëëçíéêïý êñÜôïõò êáôÜ ôçí ðåñßïäï

1833-1909 ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ðïëëáðëÝò äõó÷Ýñåéåò. ÊáôÜ ôçí ðåñßïäï áõôÞ

ðñáãìáôïðïéÞèçêå ç ¸íùóç ôçò ÅðôáíÞóïõ (1864), ôçò Èåóóáëßáò êáé ôçò ¢ñôáò

(1881) êáé ìÝñïõò ôçò Çðåßñïõ ìå ôçí ÅëëÜäá. Ðáñ' üëç ôçí åäáöéêÞ åðÝêôáóç êáé

ôçí áéóéïäïîßá ðïõ áõôÞ ãÝííçóå, ôá ëáúêÜ áéôÞìáôá ãéá ôçí åäñáßùóç ôçò

äçìïêñáôßáò óêïíôÜöôïõí óôç âßáéç áíôßäñáóç äýï îÝíùí âáóéëÝùí, ôïõ ¼èùíá

(1833-1862) êáé ôïõ Ãåùñãßïõ Á´ (1863 -1913). ¼ôáí áðü ôï 1881 ç êõâÝñíçóç

ðåñíÜ óôá ÷Ýñéá ôïõ ×áñßëáïõ Ôñéêïýðç, ðáñáôçñåßôáé ìéá óõíôïíéóìÝíç

ðñïóðÜèåéá ãéá ôçí åêâéïìç÷Üíéóç ôçò ÷þñáò, ôçí åíßó÷õóç ôçò ïéêïíïìßáò, ôçí

åîõãßáíóç ôçò äçìüóéáò æùÞò, êáèþò åðßóçò êáé ôç äçìéïõñãßá áíáðôõîéáêþí

Ýñãùí êïéíÞò ùöåëåßáò. ¼ëá áõôÜ óõíåôÝëåóáí óôçí áíÜðôõîç ôïõ åìðïñßïõ, ôçò

íáõôéëßáò êáèþò åðßóçò êáé óôç ìåôáôüðéóç ôïõ ðëçèõóìïý ôçò õðáßèñïõ ðñïò ôá

áóôéêÜ êÝíôñá ìå ôçí áíÜëïãç äçìïãñáöéêÞ áíÜðôõîç. Ç ÅðáíÜóôáóç óôï Ãïõäß ôï

1909 èá êáôáëÞîåé óôçí áíÜëçøç ôçò ðñùèõðïõñãßáò áðü ôïí ÅëåõèÝñéï ÂåíéæÝëï,

ï ïðïßïò èá ðñïóðáèÞóåé íá åêóõã÷ñïíßóåé ôï êñÜôïò êáé íá äçìéïõñãÞóåé

Áðü ôï âéâëßï: Ç ÁèÞíá ôùí Âáëêáíéêþí ðïëÝìùí1912 - 1913 (óåë. 83)


15

óôñÜôåõìá éêáíü íá áíôáðïêñéèåß óôá áéôÞìáôá ôùí êáéñþí.

Ïé íßêåò óôïõò Âáëêáíéêïýò ðïëÝìïõò ôï 1912-1913 èá åðéóöñáãéóôïýí ìå ôéò ÓõíèÞêåò ôïõ Ëïíäßíïõ êáé ôïõ

Âïõêïõñåóôßïõ (1913), ìå ôéò ïðïßåò ç ÅëëÜäá åíóùìáôþíåé ôçí ÁíáôïëéêÞ Ìáêåäïíßá, ôç Í. ¹ðåéñï êáé ôá íçóéÜ ôïõ Áéãáßïõ

êáé ôçò ÊñÞôçò. ÍÝá áóôéêÜ êÝíôñá êáé íÝåò êáëëéÝñãåéåò ðñïóôßèåíôáé óôéò Þäç õðÜñ÷ïõóåò. Ç áóôéêÞ äçìïêñáôßá

åäñáéþíåôáé êáé ç ïéêïíïìßá áðü ìåôáðñáôéêÞ ìå ðñïêáðéôáëéóôéêÝò ó÷Ýóåéò ðáñáãùãÞò ìåôåîåëßóóåôáé óå êáðéôáëéóôéêÞ.

Ôçí åõöïñßá ôùí Âáëêáíéêþí ÐïëÝìùí äéáäÝ÷åôáé ç äßíç ôïõ Á´ Ðáãêïóìßïõ ÐïëÝìïõ, ï åóùôåñéêüò äé÷áóìüò êáé ç

ìéêñáóéáôéêÞ êáôáóôñïöÞ (1922) ðïõ óâÞíïõí ôï üñáìá ôçò ÌåãÜëçò ÉäÝáò. Ìå ôçí åãêáôÜóôáóç ôùí ðñïóöýãùí óôçí

êõñßùò ÅëëÜäá áëëÜæåé ñéæéêÜ ç ðáñáäïóéáêÞ ìïñöÞ ôçò ÷þñáò. Ïé êïéíùíéêÝò áíôéèÝóåéò èá ïîõíèïýí êáé ç åñãáôéêÞ ôÜîç

áíáíåùìÝíç ìå ôï ðñïóöõãéêü óôïé÷åßï èá äéåêäéêÞóåé ðñùôáãùíéóôéêü ñüëï óôéò ðïëéôéêïêïéíùíéêÝò æõìþóåéò. Ó' Ýíá

Ýêñõèìï êëßìá ðïëéôéêÞò Ýíôáóçò èá ãåííçèåß ç Á´ ÅëëçíéêÞ Äçìïêñáôßá (1924 ).

Ìßá áóôáèÞò äçìïêñáôßá ãåìÜôç êõâåñíçôéêÝò êñßóåéò, óôñáôéùôéêÜ ðñáîéêïðÞìáôá êáé ôï ïëßóèçìá ôçò äéêôáôïñßáò ôïõ

È. ÐÜãêáëïõ óå óõíäõáóìü ìå ôçí ïéêïíïìéêÞ êñßóç êáôáññáêþíåé ôçí ÷þñá. Ôï ðïëßôåõìá êëïíßæåôáé, îÝíïé êáé åã÷þñéïé

ðáñÜãïíôåò åðéäéþêïõí ôçí ðáëéíüñèùóç ôçò ìïíáñ÷ßáò êé Ýôóé ìå ôç Äéêôáôïñßá ôçò 4çò Áõãïýóôïõ 1936 ç ÅëëÜäá ìðáßíåé

óôïí êýêëï ôùí ïëïêëçñùôéêþí êáèåóôþôùí ôçò Åõñþðçò.

Ï åëëçíïúôáëéêüò ðüëåìïò (1940-1941), ç ãåñìáíéêÞ êáôï÷Þ (1941-1944) êáé ç ôñáãùäßá ôïõ åìöõëßïõ (1944-1949) èá

áöÞóïõí óçìÜäéá áíåîßôçëá óôçí åëëçíéêÞ êïéíùíßá ðïõ èá áðïôõðùèïýí óôçí ðáñáðÝñá ðïñåßá ôçò. Ç ìåôáðïëåìéêÞ

ðñïóðÜèåéá ãéá ôçí áíáóõãêñüôçóç ôçò ïéêïíïìßáò êáé ôçí áðïêáôÜóôáóç ôçò êïéíùíéêÞò óõíï÷Þò èá õðïíïìåõôåß áðü ôéò

åããåíåßò áäõíáìßåò ôùí êïììÜôùí. ÁðôÞ áðüäåéîç ôùí ôåëåõôáßùí ôï óôñáôéùôéêü ðñáîéêüðçìá ôçò 21çò Áðñéëßïõ 1967.

Ç äçìïêñáôßá áðïêáèßóôáôáé ôï 1974 êáé áðü 'êåé êáé ðÝñá áñ÷ßæåé ï áãþíáò ãéá ôçí ïéêïíïìéêÞ, ðïëéôéóôéêÞ êáé êïéíùíéêÞ

áíüñèùóç ôïõ åëëçíéóìïý. Ôï 1981 ç ÅëëÜäá ãßíåôáé éóüôéìï ìÝëïò ôçò Å.Ï.Ê êáé ç åëëçíéêÞ êïéíùíßá áñ÷ßæåé íá ðáñïõóéÜæåé

ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôùí áíåðôõãìÝíùí äõôéêþí êïéíùíéþí.

Êåßìåíï Ëßíá Áìðíôåë÷áìßíô


16

Ðáñáêïëïõèþíôáò ôçí ÍåïåëëçíéêÞ Éóôïñßá êáé ôçí ðïñåßá

ôïõ ÈåÜôñïõ Óêéþí óôçí ÅëëÜäá ðáñáôçñïýìå üôé ôï

ôåëåõôáßï äéáðëÝêåôáé óôåíÜ ìå ôçí ðïñåßá óõãêñüôçóçò ôïõ

íåïåëëçíéêïý êñÜôïõò. Ç åëëçíéêÞ ëáúêÞ ðáñÜäïóç êáé ç

ÍåïåëëçíéêÞ Éóôïñßá êáé Êáñáãêéüæçò:Äñüìïé ÐáñÜëëçëïé

Ðñüóêëçóç áðü ôçí ðáéäéêÞóêçíÞ ôïõ Çëßá ÊáñåëëÜ

ðåñßïäïò ôçò ôïõñêïêñáôßáò

áíôéìåôùðßæïíôáé ìå

áðïäïêéìáóßá ü÷é ìüíï áðü

ôçí åîïõóßá áëëÜ êáé áðü

ôïõò ëüãéïõò ôçò åðï÷Þò. Ç

ãëþóóá ôïõ Êáñáãêéüæç,

ãëþóóá ôïõ ðñïëåôáñéÜôïõ,

ìïéñáßá ðåñéöñïíåßôáé. Ï

êáèùóðñåðéóìüò êáé ç

ðñüïäïò åêöñÜæåôáé ìå ôçí

åðéêñáôïýóá êáèáñåýïõóá.

Ç ìåôáôüðéóç ôïõ

ðëçèõóìïý ðñïò ôá áóôéêÜ

êÝíôñá ðïõ óçìåéþíåôáé

ìåôÜ ôï 1880 öÝñíåé óôï

ðñïóêÞíéï ôïí ëáúêü

ðïëéôéóìü áõôþí ôùí

êÝíôñùí ðïõ áðïôÝëåóå

ðçãÞ Ýìðíåõóçò ãéá ôéò

ìåôáññõèìßóåéò ôïõ Ìßìáñïõ

ìå ôéò ïðïßåò ï Êáñáãêéüæçò

áíáíåþèçêå, áíáìïñöþèçêå êáé åðéâßùóå ãéá ðïëëÝò äåêáåôßåò. Ç

ÐÜôñá, ìéá ðüëç ìå ðïéêéëßá ôñüðùí æùÞò, üðïõ ôï ëáúêü

óõíõðÜñ÷åé ìå ôï áóôéêü, ãßíåôáé ôï ÷ùíåõôÞñé ìÝóá óôï ïðïßï

áóôéêïðïéåßôáé êáé åîåëëçíßæåôáé ï Êáñáãêéüæçò. Ç ðïéêéëßá ôýðùí,

ðñïåëåýóåùí, êïéíùíéêþí ïìÜäùí ôçò ðüëçò èá áðïôõðùèåß óôï

èÝáôñï óêéþí êáé èá äéáìïñöþóåé ôïí ðïëõóõëëåêôéêü ÷áñáêôÞñá

ôïõ.

Ôá èÝìáôÜ ôïõ áíôëïýí õëéêü áðü ôï çñùéêü ðáñåëèüí áëëÜ

óõíäéáëÝãïíôáé áêáôÜðáõóôá êáé ìå ôï ðáñüí. Ç ïéêïíïìéêÞ

áíÝ÷åéá, ôá äåéíÜ, ïé ðñïâëçìáôéóìïß, ïé ðüëåìïé êáé ïé åèíéêÝò

ðåñéðÝôåéåò ôïõ íåïåëëçíéêïý êñÜôïõò äéõëßæïíôáé õðü ôçí êùìéêÞ

êÜèáñóç ôïõ Êáñáãêéüæç, åíüò ëáúêïý èåÜìáôïò ðïõ êåñäßæåé

ùóôüóï ôç ìåóáßá ôÜîç êáé ðñïóåëêýåé ôç äéáíüçóç.

ÌåôÜ ôï Â' Ðáãêüóìéï Ðüëåìï ï Êáñáãêéüæçò Ý÷åé Þäç ÷Üóåé

ìåãÜëï ìÝñïò áðü ôï åíÞëéêï êïéíü êáé ïëéóèáßíåé Ýíôïíá ðñïò ôï

öïëêëïñéóìü. Ôï ðáñáäïóéáêü ôïõ êïéíü Ý÷åé áíôéêáôáóôáèåß áðü

ðáéäéÜ, åíþ áñ÷ßæåé êáé ãßíåôáé áíôéêåßìåíï ìåëÝôçò êáé èåùñçôéêþí

óõæçôÞóåùí. Ç åéóâïëÞ åîÜëëïõ ôïõ êéíçìáôïãñÜöïõ êáé

áñãüôåñá ôçò ôçëåüñáóçò (1966) èá õðïóêåëßóåé óïâáñÜ ôïí

Êáñáãêéüæç. Áõôü üìùò äå óçìáôïäïôåß ôïí èÜíáôï ôïõ åßäïõò.

Áíôßèåôá, ï Êáñáãêéüæçò åãêáôáëåßðïíôáò ôïí óõìâáôéêü

åêöñáóôéêü êþäéêá ôïõ ëáúêïý ðïëéôéóìïý ìðáßíåé óôï ÷þñï ôçò

åëåýèåñçò áôïìéêÞò äçìéïõñãßáò, ôïõ ðåéñáìáôéóìïý êáé ôùí íÝùí

ôå÷íéêþí ðïõ åêöñÜæïõí ôéò áíçóõ÷ßåò ôïõ óýã÷ñïíïõ

áíèñþðïõ.


17

ÈÝáôñï Óêéþí - ÊáôáãùãÞÜíäñåò, ðïõ Ýêáíáí êáé ôïõò ãõíáéêåßïõò ñüëïõò.

Óáí öéëïóïößá ôïí ÷áñáêôÞñá ôïõ êáñáãêéüæç ùò ëáúêü Þñùá, ïïðïßïò áíôéðñïóùðåýåé ìå Ýíáí óêùðôéêü, èõìüóïöï êáé óáôéñéêüôñüðï ôá êáôþôåñá êïéíùíéêÜ óôñþìáôá ôïí óõíáíôÜìå óôï áñ÷áßïìéìéêü èÝáôñï, óôï èÝáôñï ôçò áñ÷áßáò Ñþìçò üðùò êáé óôïí éððü-äñïìï ôïõ Âõæáíôßïõ, óôçí Comedia dell' arte*, óôïí ÌïëéÝñï, óôïíÓáßîðçñ.

Ôï èÝáôñï óêéþí åßíáé åßäïò ôïõ ëáúêïý èåÜôñïõ. Ôï óõíáíôïýìåóôéò ÷þñåò ôçò Áóßáò, ôçò ÌÝóçò ÁíáôïëÞò, ôçò Âüñåéáò ÁöñéêÞò êáéôùí Âáëêáíßùí. Óôï ôáîßäé ôïõ áðü ôçí ÁíáôïëÞ óôç Äýóç áëëÜæåéðñïóùðåßá êáé ðåñíÜ áðü äéáöïñåôéêÜ óôÜäéá, ôï äñÜìá, ôçí éåñïôå-ëåóôßá êáé ôçí êùìùäßá.

Ïé èåùñßåò ãýñù áðü ôéò ðçãÝò ôïõ èåÜôñïõ óêéþí åßíáéáíôéöáôéêÝò, üëåò üìùò ïé ðëçñïöïñßåò äåß÷íïõí üôé ãåííÞèçêå óôçíÁóßá (ôçí Éíäßá, ôçí ÉÜâá Þ ôçí Êßíá). Ç äçìéïõñãßá ôïõ èåÜôñïõ óêéþíóõíäÝåôáé ìå ôçí ðßóôç üôé ïé óêéÝò åßíáé ðíåýìáôá. ¸ôóé äåí åßíáéôõ÷áßï üôé ðñùôïåìöáíßóôçêå óôïõò ëáïýò ôçò ¢ðù ÁíáôïëÞò, óôïõòïðïßïõò ïé ìýèïé êáé ïé äïîáóßåò ãéá ôá ðíåýìáôá Ý÷ïõí íá êÜíïõíìå ôç öéëïóïöéêÞ èåþñçóç ôçò æùÞò ôïõò.

Ôç êáôáãùãÞ ôïõ èåÜôñïõ óêéþí äéåêäéêïýí ðïëëÝò ÷þñåò,áíÜìåóÜ ôïõò, ç ÅëëÜäá, ç Ôïõñêßá, ç Áßãõðôïò, ç Êßíá, êáé Üëëåò.Ôï èÝáôñï óêéþí Üãíùóôï óôïí Åëëçíïñùìáúêü Þ Äõôéêïåõñùðáúêüðïëéôéóìü ðñùôïöáßíåôáé óôï Ìùáìåèáíéêü êáé íïìáäéêü êõñßùòêüóìï ôçò ÌÝóçò ÁíáôïëÞò, ùò ôçí Êßíá êáé ôçí Éíäïíçóßá. Ôï åßäïòÝöôáóå ìÝóù ôçò èáëáóóéíÞò ïäïý óôïí áñáâéêü êüóìï êáé óôçí Áß-ãõðôï ãéá ðñþôç öïñÜ êáôÜ ôá ìåóáéùíéêÜ ÷ñüíéá áðü üðïõ öáß-íåôáé üôé ìåôáöõôåýôçêå óôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç. ÊáôÜ Üëëïõò åñåõ-íçôÝò ôï èÝáôñï óêéþí áíÜãåôáé óôçí åëëçíéêÞ áñ÷áéüôçôá*: óôáÅëåõóßíéá ìõóôÞñéá, óôïõò Äùñéåßò ìßìïõò ôùí ÌåãÜñùí, óôç ëáôñåßáôïõ Äéïíýóïõ êáé óôéò êùìùäßåò ôïõ ÁñéóôïöÜíç. ¼ðùò óôïí ôïýñ-êéêï Êáñáãêéüæç, Ýôóé êáé óôïí åëëçíéêü, ôá ãõíáéêåßá ðñüóùðá åßíáéëéãïóôÜ, ãéáôß ï ðáßêôçò ðïõ êÜíåé üëåò ôéò öùíÝò, åßíáé Üíäñáò. Ôïßäéï óõìâáßíåé êáé óôï áñ÷áßï åëëçíéêü èÝáôñï, üðïõ ïé çèïðïéïß Þôáí

*ÊïìÝíôéá íôåë Üñôå: Åßäïò êùìéêïý èåÜôñïõ áðü ôçí Éôáëßá ôçòÁíáãÝííçóçò (ìÝóá 16ïõ áéþíá). ×áñáêôçñéóôéêÜ ôçò êïìÝíôéáíôåë Üñôå Þôáí ï áõôïó÷åäéáóìüò, ïé Ýíôïíåò ÷åéñïíïìßåò, çôïëìçñÞ ãëþóóá êáé ç ÷ñÞóç ôçò ìÜóêáò. Ïé ðáñáóôÜóåéòäßíïíôáí áðü åðáããåëìáôéêïýò èéÜóïõò Þ åñáóéôÝ÷íåò óåðáíçãýñéá, ãÜìïõò êáé êõñßùò óôï êáñíáâÜëé.

ÃëùóóÜñé

*"¼ëåò ïé èåùñßåò ðïõ ðáñáðÝìðïõí óôçí åëëçíéêÞ áñ÷áéüôçôáìðïñïýí íá åðéêáëåóôïýí ìüíï ôï áñéóôïöáíéêü ðíåýìá êáé ôï áóôåßïìå ôç óôåñåüôõðç ìïñöÞ ôïõ ðåéíáóìÝíïõ óêëÜâïõ. Ãéá ôçí ýðáñîç ôïõèåÜôñïõ óêéþí óôçí áñ÷áéüôçôá äåí õðÜñ÷åé ïýôå ìéá ðçãÞ, óå áíôßèåóçìå ôï êïõêëïèÝáôñï, ãéá ôï ïðïßï õðÜñ÷ïõí êáé ðïëëÜ áñ÷áéïëïãéêÜåõñÞìáôá." (Ðïý÷íåñ, 1986).


18

Éíäßá:Ç ÷þñá áõôÞ èåùñåßôáé áðü ôïõò ðåñéóóüôåñïõò ìåëåôçôÝò ôïõ èåÜôñïõ óêéþí ùò ãåíÝôåéñá ôïõ

èåáôñéêïý áõôïý åßäïõò ðïõ öôÜíåé óôïí áñáâéêü êüóìï ìÝóù ôçò èáëáóóéíÞò ïäïý êáé áíèåß óôçíìåóáéùíéêÞ Áßãõðôï. Óôçí Éíäßá ôï èÝáôñï óêéþí áðïôåëåß óõóôáôéêü ôçò ìõóôçñéáêÞò ëáôñåßáò ôùí éíäéêþíèåïôÞôùí êáé åß÷å ôç ìïñöÞ éåñïôåëåóôéêïý èñçóêåõôéêïý äñþìåíïõ.

Öéãïýñåò áðü ôïèÝáôñï óêéþí ÉÜâáò

Ïé ÷þñåò ðïõ äéåêäéêïýí ôçí ðáôñüôçôá ôïõ èÝáôñïõ óêéþí åßíáé:

ÉÜâá:Ôï èÝáôñï óêéþí óôçí ÉÜâá ïíïìÜæåôáé ÃïõáãéÜíê Êïõëßô (óêéÝò áðü

äåñìÜôéíåò öéãïýñåò) êáé åßíáé ìéá ëáúêÞ ôÝ÷íç ðïõ óõíäÝåôáé ìå üëåò ôéòåïñôáóôéêÝò åêäçëþóåéò ðïõ óõíïäåýïõí óçìáíôéêÝò óôéãìÝò ôïõ áíèñþðïõ(ãÝííçóç, ðåñéôïìÞ, ãÜìïò). ¸÷åé ôç ìïñöÞ éåñïôåëåóôßáò êáé ìåôáäßäåé óôïõòèåáôÝò ôá éäáíéêÜ ôçò áíþôåñçò ôÜîçò.

Ôá èÝìáôá åßíáé åìðíåõóìÝíá áðü ôá éíäéêÜ Ýðç Ìá÷áìðáñÜôá êáéÑáìáãéÜíá. Ïé öéãïýñåò åßíáé êáìùìÝíåò áðü ÷ïíôñü äÝñìá, ëåðôïäïõëåìÝíåò ìååîïãêùìÝíá ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ ðñïóþðïõ êáé áíôéðñïóùðåýïõíöáíôÜóìáôá ðñïãüíùí.

Êßíá:Ôï êéíÝæéêï èÝáôñï óêéþí Ý÷åé èñçóêåõôéêü ÷áñáêôÞñá

êáé ïé öéãïýñåò ôïõ åßíáé äåßãìáôá ìåãÜëçò ôÝ÷íçò. ÓôïêéíÝæéêï èÝáôñï óêéþí óõíáíôéïýíôáé ðïëëÝò ôÝ÷íåò

üðùò ç æùãñáöéêÞ, ç ÷áñáêôéêÞ, ç ìïõóéêÞ êáé ç ìéìéêÞ. Ôï ñåðåñôüñéï÷áñáêôçñßæåôáé áðü èåìáôéêÞ åõñýôçôá üðùò èñçóêåõôéêÜ, ëáúêÜ, éóôïñéêÜèÝìáôá, êùìùäßåò, èñýëïé êáé ðáñáäïóéáêÜ Ýðç. Ç Êßíá, óå áíôßèåóç ìå ôçíõðüëïéðç Áóßá, óôñÝöåôáé óå êáèçìåñéíÜ èÝìáôá îåöåýãïíôáò áðü ôïíëáôñåõôéêü ôüíï ðïõ äéáôçñåß ôï èÝáôñï óêéþí óå Üëëåò ðåñéï÷Ýò. ÌåôÜ ôçí Êßíá,ìüíï ç Ìåóüãåéïò èá îáíáâñåß áõôü ôï êëßìá ãéá íá óôñáöåß, áðïêëåéóôéêÜ óôïôÝëïò, óôçí êùìùäßá.

Öéãïýñá áðü ôïêéíÝæéêï èÝáôñï óêéþí.

Öéãïýñá ôïõ Éíäéêïý èåÜôñïõóêéþí.


19

Ìåóüãåéïò

Öéãïýñåò áðüÁéãõðôéáêü èÝáôñïóêéþí.

Óôï ÷þñï ôçò Ìåóïãåßïõ ôï èÝáôñï óêéþí åìöáíßæåôáé ãéáðñþôç öïñÜ êáôÜ ôá ìåóáéùíéêÜ ÷ñüíéá óôïí áñáâéêü ðïëéôéóìü,óôçí Áßãõðôï, áð' üðïõ öáßíåôáé ðùò ìåôáöÝñèçêå óôçíÊùíóôáíôéíïýðïëç ðéèáíüôáôá áðü ôï ÓïõëôÜíï Óåëßì Á´ (1512-1520). Ç ìåôáöïñÜ áõôÞ åîçãåßôáé åîáéôßáò ôçò åéêïíïêëáóôéêÞòóõìðåñéöïñÜò ôïõ ÉóëÜì. Ï èåïêñáôïýìåíïò ðïëéôéóìüò ôïõ ÉóëÜìäåí åíèáññýíåé ôç äçìéïõñãßá ôùí ðëáóôéêþí ôå÷íþí êáé ãåíéêÜ ôçìßìçóç æùíôáíþí ïñãáíéóìþí. ¸ôóé ôï èÝáôñï óêéþí, ðïõêñýâåôáé ðßóù áðü ôï ëåõêü ðáíß, äßíåé ôç äõíáôüôçôá ôçòèåáôñéêÞò Ýêöñáóçò óôïõò Ïèùìáíïýò, êáèþò ôï èÝáìáâáóßæåôáé óôçí áíáðáñÜóôáóç áíèñþðùí óå äýï äéáóôÜóåéò ðïõäåí áðáãïñåýåôáé áðü ôçí ÉóëáìéêÞ èñçóêåßá.

Ðþò üìùò Ýöôáóå óôç Ìåóüãåéï áõôü ôï áãáðçìÝíï èÝáìáóêéþí ãéá íá êáôáëÞîåé óôçí Ôïõñêßá êáé óôçí ÅëëÜäá;

Ïé åìðïñéêïß äñüìïé áíÜìåóá óôçí ÉÜâá êáé ôïí áñáâéêü êüóìïâïÞèçóáí óôéò ðïëéôéóôéêÝò áíôáëëáãÝò êáé åðéäñÜóåéò. Óýìöùíá

*Ôï âõæáíôéíü ìéìéêü èÝáôñï óçìÜäåøå ôïí ìåóáßùíá êáé åðçñÝáóå ôç ëáúêÞëïãïôå÷íßá. Ôá ðôù÷ïðñïäñïìéêÜ ãéá ðáñÜäåéãìá, ðïéÞìáôá ôïõ 12ïõ áéþíá, Ý÷ïõí ôïßäéï êëßìá ôïõ ìéìéêïý èåÜôñïõ. Ï ðñùôáãùíéóôÞò ôïõò, ðåéíáëÝïò êáé ðïëõôå÷íßôçò,åìðëïýôéóå èåìáôïëïãéêÜ ôéò ëáúêÝò äçìéïõñãßåò ôçò åðï÷Þò êáé ßóùò ôï ïèùìáíéêüèÝáôñï óêéþí . ¸ôóé åîçãïýíôáé ôá êïéíÜ óôïé÷åßá ðïõ ðáñáôçñïýíôáé óå öáéíïìåíéêÜÜó÷åôá ÷ñïíéêÜ êáé éóôïñéêÜ èåáôñéêÜ åßäç: ç äõóìïñößá ôùí ðñùôáãùíéóôþí, ïéáêáôÜðáõóôïé îõëïäáñìïß, ïé óôáèåñïß ôýðïé ðÜíù óôç óêçíÞ, ïé áðëïúêÝò õðïèÝóåéò, ïéåñùôéêïß áóôåúóìïß ìÝ÷ñé õðåñâïëÞò, ç ðáñáðïßçóç ôçò ãëþóóáò, ïé ðáñåîçãÞóåéò ê.ë.ð.

ÃëùóóÜñé

ìå ðïëëïýò ìåëåôçôÝò üôáí ïé Ïèùìáíïß êáôáëáìâÜíïõí ôïÂõæÜíôéï, Ýñ÷ïíôáé óå åðáöÞ ìå ôï âõæáíôéíü ìßìï* êáé ôïíìåôáìïñöþíïõí óôï ãíùóôü åßäïò ôïõ èåÜôñïõ óêéþí. Ïé äõôéêÝòåðßóçò ìåéïíüôçôåò, åãêáôåóôçìÝíåò óôçí ÏèùìáíéêÞ åðéêñÜôåéá,áöÞíïõí êé áõôÝò ìå ôç óåéñÜ ôïõò ôïóôßãìá ôïõò êáé åðéäñïýíðïëéôéóôéêÜ óôï âáèìüðïõ ìðïñïýí íááöïìïéùèïýí êáéôïõò åðéôñÝðåé çöéëïóïöéêÞèåþñçóç êáé ïéèñçóêåõôéêÝòáíôéëÞøåéò ôïõïèùìáíéêïýêüóìïõ.


20

Ãéá ôçí ðñïÝëåõóç ôïõ Êáñáãêéüæç õðÜñ÷ïõí óÞìåñááñêåôÝò ðëçñïöïñßåò, áëëÜ ãéá ôçí êáôáãùãÞ ôùí äýïðñùôáãùíéóôþí ôïõ, ôïõ Êáñáãêéüæ êáé ôïõ ×áôæéâÜô,áñêïýìáóôå áêüìç êáé óÞìåñá óôïõò ìýèïõò ãéá ôç óýëëçøÞôïõò. ¼ëåò ïé éóôïñßåò êáé ïé äéçãÞóåéò ãéá ôçí ðñïÝëåõóÞ ôïõòåßíáé åîßóïõ ãïçôåõôéêÝò:

Ï Êáñáãêéüæ åßíáé ï áíÝìåëïò Üíèñùðïò êáé ï ×áôæÞ ÁúâÜíô ïóåìíüò öéëüóïöïò (ï Áñëåêßíï êáé ï Ðáíôáëüíå). Ï ×áôæÞ ÁúâÜíô, ïïðïßïò ãéá åâäïìÞíôá åðôÜ ÷ñüíéá Þôáí ôá÷õäñüìïò óôï äñüìïÐñïýóá-ÌÝêêá, äïëïöïíÞèçêå êïíôÜ óôçí ôåëåõôáßá ðüëç êáé ôïíÝèáøáí óôï ×ïíáßí. ÁõôÞ åßíáé ç ðñïÝëåõóç ôïõ ×áôæÞ ÁúâÜíô. ÏÊáñáãêéüæ Þôáí ôá÷õäñüìïò ôïõ Êùíóôáíôßíïõ, ôïõ ôåëåõôáßïõ¸ëëçíá áõôïêñÜôïñá. ¹ôáí êüðôçò êáé æïýóå óôçí ãåéôïíéÜ ôçòÁíäñéáíïýðïëçò óôï ÊéñêêéëéóÝ êáé Þôáí êëÝöôçò ìå åõöñÜäåéá.Ïëüêëçñï ôï üíïìÜ ôïõ Þôáí ÓïöéïóëÞ Êáñáãêéüæ ÌðáëÞÔóåëåìðÞ. Ôïí Ýóôåëíáí ìéá öïñÜ ôï ÷ñüíï óôïí Ala-ud din, ôïíðñßãêéðá ôùí Óåëôæïõêéäþí, ðïõ Ýìåíå óôï Éêüíéï. Åêåß Üñ÷éóå ÝíáíêáâãÜ êáé Ýíáí áóôåßï óõíáãùíéóìü ìå ôïí ×áôæÞ ÁúâÜíô, ôïíôá÷õäñüìï ôçò áõëÞò ôïõ Ala-ud din. Áõôïýò ôïõò êáâãÜäåòìéìÞèçêáí êáé áíáðáñÜóôçóáí ïé ìßìïé äçìéïõñãþíôáò ôçí áñ÷Þãéá ôéò ðáñáóôÜóåéò ôïõ "Êáñáãêéüæ".

¸íáò Üëëïò èñýëïò ðïõ óõ÷íÜ áêïýãåôáé, åéäéêÜ óôçí ÅëëÜäáåßíáé áõôüò ðïõ ðáñáèÝôåé ï ÓùôÞñçò ÓðáèÜñçò óôááðïìíçìïíåýìáôÜ ôïõ:

Ï ×áôæçáâÜôçò åßíáé åñãïëÜâïò óôçí Ðñïýóá êáé êôßæåé ôï

Ìýèïé êáé èñýëïé ãéá ôçí êáôáãùãÞ ôïõ Êáñáãêéüæç

óáñÜé ôïõ ÐáóÜ. Ï Êáñáãêéüæçò äïõëåýåé åêåß óáí áñ÷éìÜóôïñáòìáñáãêüò êáé ëÝåé ÷éëéÜäåò éóôïñßåò óôïõò åñãÜôåò áðïóðþíôáòôïõò áðü ôç äïõëåéÜ ôïõò. ¼ôáí ï ÐáóÜò áíáêáëýðôåé ôçíáñãïðïñßá êáé ñùôÜåé ôïí Êáñáãêéüæç ôï ëüãï, ï ×áôæçáâÜôçò ôïõëÝåé ôçí áëÞèåéá. Ï ÐáóÜò êáëåß ôïí Êáñáãêéüæç áðåéëþíôáò ôïíüôé áí óõíå÷ßóåé èá ôïí ôéìùñÞóåé ìå èÜíáôï. ÖõóéêÜ ïÊáñáãêéüæçò óõíå÷ßæåé êáé ï ÐáóÜò äéáôÜæåé íá ôïí óêïôþóïõí,áëëÜ åðåéäÞ üëïé áãáíáêôïýí ìáæß ôïõ, ãéá íá ôïõò çñåìÞóåé êôßæåéÝíá ìíçìåßï óôçí Ðñïýóá óôçí ìíÞìç ôïõ Êáñáãêéüæç. Ï ÐáóÜòáéóèÜíåôáé Ýíï÷ïò ãéá ôçí áäéêßá êáé ãéá íá ôïí äéáóêåäÜóïõí ïéÜíèñùðïß ôïõ êáëïýí ôïí ×áôæçáâÜôç, ï ïðïßïò åðáíáëáìâÜíåéôéò éóôïñßåò ôïõ Êáñáãêéüæç. Ìéá ìÝñá ï ×áôæçáâÜôçò êüâåé ÝíáêïììÜôé áðü Üóðñï ýöáóìá, ôï öùôßæåé ìå ëÜìðá êáé äßíåé ìéáðáñÜóôáóç "Êáñáãêéüæç". Ï ÐáóÜò åõ÷áñéóôéÝôáé ôüóï þóôåðáñá÷ùñåß óôïí ×áôæçáâÜôç ôçí Üäåéá íá äßíåé ðáñáóôÜóåéò.

Ç ôïõñêéêÞ ðáñÜäïóç áíôßóôïé÷á ìáò ðëçñïöïñåß ðùò:

Ï Êáñáãêéüæçò Þôáí ÷ôßóôçò êé åðåéäÞ ìå ôá áóôåßá ôïõêáèõóôåñïýóå ôïõò åñãÜôåò óôçí êáôáóêåõÞ ôïõ ôæáìéïý, ôïíóêüôùóå ï óïõëôÜíïò Ï÷ñÜí (1326-1359). Ï ×áôæçáâÜôçò ðïõÞôáí åñãïëÜâïò ôïõ Ýñãïõ, ãéá íá äéáóêåäÜóåé ôïí ìåôáíéùìÝíïóïõëôÜíï Ýöôéáîå Ýíáí ÷Üñôéíï Êáñáãêéüæç êáé ôïí æùíôÜíåøåðßóù áðü Ýíá öùôéóìÝíï ðáíß. Ôüóï åõ÷áñéóôÞèçêå ï óïõëôÜíïòðïõ Ýäùóå Üäåéá óôïí ×áôæçáâÜôç íá ðáßæåé ôéò éóôïñßåò ôïõÊáñáãêéüæç üðïõ Þèåëå êáé Ýöôéáîå Ýíá ùñáßï ìíçìåßï óôçíÐñïýóá üðïõ ôïí åíôáößáóå ìå ìåãÜëåò ôéìÝò. (Ìõóôáêßäïõ, 1982).


21

Ôçí åðï÷Þ ôçò ìåãÜëçò Üíèçóçò ôïõ áñáâéêïý ðïëéôéóìïý

êáôÜ ôá ìåóáéùíéêÜ ÷ñüíéá, óôçí Áßãõðôï ôï èÝáôñï óêéþí ìå

ôéò ìïñöÝò ôïõ ðáñáðÝìðåé óå ìéá åîåëéãìÝíç ìïñöÞ áóôéêÞò

êïéíùíßáò. Âáóéêü ñüëï óôç ìåôáöïñÜ ôïõ èåÜôñïõ Óêéþí áðü

ôçí Áßãõðôï óôçí Ôïõñêßá Ýðáéîáí óýìöùíá ìå ôéò

ðçãÝò ïé ÔóéããÜíïé. ÔáîéäéùôéêÝò ðåñéãñáöÝò

áíáöÝñïõí ôï åßäïò êáôÜ ôïí 16ï áéþíá êáé ìå

ìåãáëýôåñç óõ÷íüôçôá êáôÜ ôïí åðüìåíï. Ôïí 17ï

áéþíá ôï èÝáôñï óêéþí óôçí Ôïõñêßá åßíáé Ýíá

êáèéåñùìÝíï åßäïò äéáóêÝäáóçò, éäéáßôåñá

äçìïöéëÝò ãíùóôü ìå ôï üíïìá Êáñáãêéüæ

(ìáõñïìÜôçò). Ôüóï ï ôïõñêéêüò Êáñáãêéüæ üóï

êáé ï åëëçíéêüò Êáñáãêéüæçò áíÞêïõí óôï åßäïò

ôçò êùìùäßáò.

Ïé êùìùäßåò ôïõ ìðïñïýí íá ÷áñáêôçñéóèïýí

óáí öÜñóåò ìå èÝìáôá ðáñìÝíá áðü ôçí

êáèçìåñéíÞ æùÞ.

Ï Ïèùìáíéêüò ìðåñíôÝò áðïôåëåßôáé áðü

÷áñáêôÞñåò ðïõ áíÞêáí óå üëá ôá ãíùóôÜ ¸èíç

ôçò ôüôå ÏèùìáíéêÞò Áõôïêñáôïñßáò üðùò ï

Ôïýñêïò, ï ¸ëëçíáò, ï ÖñÜãêïò, ï Êïýñäïò ï

ÐÝñóçò, ï ¢ñáâáò, ï Åâñáßïò êáé ï Áëâáíüò.

Äåí ãíùñßæïõìå ôç ìïñöÞ ôïõ áíáôïëßôéêïõ

Êáñáãêéüæç ðïõ ðÝñáóå óôçí Ôïõñêßá. Ïé ðáßêôåò ôçò åðï÷Þò

Þôáí óõíÞèùò Ôïýñêïé ôóéããÜíïé êáé Åâñáßïé êáé Ýðáéæáí óôá

ôïõñêéêÜ, åëëçíéêÜ, åâñáúêÜ êáé áñâáíßôéêá. Ãíùñßæïõìå üìùò

Ï Ôïýñêéêïò Êáñáãêéüæçòüôé ï ôïõñêéêüò Êáñáãêéüæçò Þôáí Ýíá èÝáìá áèõñüóôïìï, ìå

áñêåôÝò áéó÷ñïëïãßåò. Ùóôüóï ôï èÝáìá áõôü Þôáí êáé

èñçóêåõôéêü. Ôçí åðï÷Þ ôïõ Ñáìáæáíßïõ* øõ÷áãùãïýóå ôïõò

Ôïýñêïõò äßðëá óôá ôæáìéÜ. Ïé ðáëáéüôåñïé óôåñåüôõðïé

ðñüëïãïé ôùí ïèùìáíéêþí ðáñáóôÜóåùí ôïõ Êáñáãêéüæç

îåêéíïýóáí ìå ìéá èñçóêåõôéêÞ ðñïóåõ÷Þ ðñïò ôïí

ðáíôïäýíáìï ìÝóù ôçò ïðïßáò åðéêáëïýíôáí ôïí

ÁëëÜ÷ ùò ðçãÞ ôïõ öùôüò. Ïé óêéÝò åßíáé ïé áäýíáìåò

Ôïýñêéêï èÝáôñï óêéþí.×áôæçáâÜôçò - Êáñáãêéüæçò.

áíèñþðéíåò õðÜñîåéò ïé

ïðïßåò äß÷ùò ôï öùò ôïõ

Èåïý äåí èá õðÞñ÷áí

ïýôå êáí ùò óêéÝò. Óôéò

ðáñáóôÜóåéò ôïõ

ôïõñêéêïý Êáñáãêéüæç

÷ñåéÜæïíôáé ôÝóóåñá

ðñüóùðá: Ï Êáñáãêéüæ,

ï ×áôæÞ-ÁúâÜô, ï

ÌðáìðÜ êáé ï ÆåúìðÝê.

Ï Êáñáãêéüæ,

ðáíïýñãïò êáé

õðïêñéôÞò ÷ùñßò íá

åßíáé åõöõÞò, ðñïêáëåß

ôï ãÝëéï ìå áóôåßá êáé

ëïãïðáßãíéá, óôá ïðïßá åðéêñáôåß ç

áéó÷ñïëïãßá. Éäéáßôåñá

÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ åßíáé ôï öáëáêñü


23

Ï Åëëçíéêüò ÊáñáãêéüæçòÓôçí ÅëëÜäá ôï èÝáôñï óêéþí, ôáõôéóìÝíï ìå

ôïí Êáñáãêéüæç, ãßíåôáé éäéáßôåñá äçìïöéëÝòóáí åßäïò øõ÷áãùãßáò. Áðïôåëåß ëáúêÞêáëëéôå÷íéêÞ Ýêöñáóç, áðåõèýíåôáé óôçíðëáôéÜ ìÜæá êáé åêöñÜæåé ôéò áðüøåéò ôïõëáïý. Ãéá ôçí ðñïÝëåõóç ôïõ ÊáñáãêéüæçõðÜñ÷ïõí óÞìåñá áñêåôÝò ðëçñïöïñßåò,áëëÜ ãéá ôçí êáôáãùãÞ ôùí äýïðñùôáãùíéóôþí ôïõ, ôïõ Êáñáãêéüæ êáé ôïõ×áôæéâÜô, áñêïýìáóôå áêüìç êáé óÞìåñáóôïõò ìýèïõò ãéá ôç óýëëçøÞ ôïõò (óåë. 20).

Ôï ôáîßäé ðïõ Ýêáíå ôï èÝáôñï óêéþí ìÝóáóôï ÷þñï êáé ôï ÷ñüíï ãéá íá öôÜóåé óôç ÷þñáìáò Þôáí ìáêñý êáé ðåñéðåôåéþäåò. Çãíùñéìßá ôùí ÅëëÞíùí ìå ôïí áíáôïëßôéêïÞñùá Êáñáãêéüæ Ýãéíå êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò

ìáêñü÷ñïíçò Ôïõñêïêñáôßáò, êÜðïõ óôá ìÝóá ôïõ17ïõ Þ 18ïõ áéþíá, üôáí ôï åßäïò ôáîßäåõå áðü

ôéò âïñåéïáöñéêáíéêÝò áêôÝò ôçò Ìåóïãåßïõ, ôçËéâýç, ôçí Ôõíçóßá, ôçí Áßãõðôï êáé ôçíÁëãåñßá óôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç. Áðü üëåò ôéò

áíôéöáôéêÝò ìáñôõñßåò êáôáëÞãïõìå óôï üôé ïÊáñáãêéüæçò Ýöôáóå óôçí ðáôñßäá ìáò áðü ôçí

Ôïõñêßá ìåôÜ ôçí áðåëåõèÝñùóç åßôå óáíÔïýñêïò åëëçíüöùíïò Þ óáí Ñùìéüò

ôïõñêüöùíïò áðü ôçí Ðüëç áêïëïõèþíôáò ôïôïõñêéêü ôïõ ðñüôõðï.

Ç ðïëéôïãñÜöçóç ôïõ Êáñáãêéüæç öáßíåôáéðùò Ýãéíå óôïí çðåéñþôéêï ÷þñï, Üãíùóôï ðüôåáêñéâþò ìå ðáñáóôÜóåéò, ìå Þñùåò ôïõ '21õðáñêôïýò êáé öáíôáóôéêïýò. Ç çðåéñùôéêÞðáñÜäïóç äçìéïýñãçóå ôç ðáñÜóôáóç ôïõ

ÉóôïñéêÞ ÷áñôïãñÜöçóç¹äç áðü ôï 1608 ìáñôõñåßôáé óôéò ü÷èåò ôïõ Äïýíáâç êïíôÜ

óôï ÂåëéãñÜäé ðáñÜóôáóç èåÜôñïõ óêéþí. Öáßíåôáé üôéáðïôåëïýóå áñ÷éêÜ äéáóêÝäáóç ôçò ôïðéêÞò ôïõñêéêÞòáñéóôïêñáôßáò, þóðïõ íá ãßíåé êáé ëáúêü èÝáôñï êáé íá ðáßæåôáéóôá êáöåíåßá. Ïé êáñáãêéïæïðáß÷ôåò Þôáí ÁñìÝíéïé, ÔóéããÜíïé,Åâñáßïé êáé ¸ëëçíåò. ¹ôáí ðïëýãëùóóïé êáé ìðïñïýóáí íáðñïóáñìüóïõí ôç ãëþóóá áíÜëïãá ìå ôï êïéíü ôïõò. Óôéòðüëåéò ôçò Ãéïõãêïóëáâßáò ðáñáóôÜóåéò ôåêìçñéþíïíôáé Ýùò ôéòðáñáìïíÝò ôïõ ÄåõôÝñïõ Ðáãêïóìßïõ ÐïëÝìïõ. Óå üëá ôá

ìåãÜëá áóôéêÜ êÝíôñá óôá ôïõñêïêñáôïýìåíá ÂáëêÜíéáöáßíåôáé üôé ðáéæüôáí ï Êáñáãêéüæçò óôá êáöåíåßá. Ôá ß÷íç ôïõÜöçóå êáé óôéò âáëêáíéêÝò ãëþóóåò: ôï "êáñáãêéïæéëßêé" õðÜñ÷åéêáé óôéò íïôéïóëáâéêÝò ãëþóóåò êáé óôá ñïõìÜíéêá.

ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ôïõñêïêñáôßáò ìÝóá óôïí 17ï Þ 18ïáéþíá ôï åßäïò ôáîßäåøå óôéò âïñåéïáöñéêáíéêÝò áêôÝò ôçòÌåóïãåßïõ, óôç Ëéâýç, óôçí Ôõíçóßá êáé óôçí Áëãåñßá. Ïéðåñéóóüôåñåò ðçãÝò áíáöÝñïíôáé óôïí 19ï áéþíá, ôçí åðï÷Þôçò ãáëëéêÞò áðïéêéïêñáôßáò.



24

"ÌåëáëÝîáíäñïõ êáé ôïõ êáôáñáìÝíïõ öéäéïý" ðïõ ðñïÝñ÷åôáéáðü ôç óõíáîáñéáêÞ ðáñÜäïóç ôïõ Áãßïõ Ãåùñãßïõ ìå óôïé÷åßááðü ôï ôïõñêéêü èÝáôñï. Ìå ôç äçìïöéëÝóôáôç áõôÞ ðáñÜóôáóçåðéôåý÷èçêå ìéá óýíäåóç ôïõ ïèùìáíéêïý èåÜìáôïò ìåðáñáäüóåéò ôïõ áãñïôéêïý ëáúêïý ðïëéôéóìïý. Áðü ôá ÃéÜííåíáêáôÝâçêå óôç íüôéá åëåýèåñç ÅëëÜäá êáé Ýöôáóå óôçí ÐÜôñá ôï1880. Ç ðïñåßá ôïõ áðü åêåß êáé ðÝñá äéáãñÜöåôáé ó÷åäüíïìïéüìïñöç. ÁõôÞ ç ðñïúóôïñßá åîçãåß êáé ôç ó÷åäüí ìüíéìçðáñïõóßá ôïõ óáñáãéïý ùò êëáóéêïý óêçíéêïý äéáêüóìïõ ôïõåëëçíéêïý ìðåñíôÝ, üðùò áíÜëïãá åîçãåßôáé ç ðáñïõóßá ôïõÂåæßñç, ôïõ ÂåëçãêÝêá ê.á. ðïõ ðïëëÝò öïñÝò áðïôåëïýíáíá÷ñïíéóìü.

Ï åëëçíéêüò Êáñáãêéüæçò ùóôüóï åßíáé äçìéïýñãçìá ôùí ëáúêþíóôñùìÜôùí ôùí áóôéêþí êÝíôñùí óôá ôÝëç ôïõ 19ïõ áéþíá êáéóôéò áñ÷Ýò ôïõ 20ïõ áéþíá. ÉäáíéêÞ Þôáí ç ÔñéêïõðéêÞ êáé çáìÝóùò åðüìåíç ðåñßïäïò, ìå ôçí êáðéôáëéóôéêÞ áíÜðôõîç ôçò÷þñáò êáé ôá ðñþôá êýìáôá áóôõöéëßáò (âëÝðå éóôïñéêü ðëáßóéïóåë. 14).

Óôçí ðñþôç ðåñßïäï ìÝ÷ñé ôï 1880 ï åëëçíéêüò ÊáñáãêéüæçòÞôáí Ýíá áíôßãñáöï ôïõ ôïõñêéêïý ìðåñíôÝ. ÌåôÜ ôï 1880 Üñ÷éóåíá åëëçíïðïéåßôáé. ÐÝôáîå ôï ÷áìÜì êáé üñèùóå áíôéêñéóôÜ óôïóáñÜé ôçí ðáñÜãêá. ¸ôóé ôï èÝáôñï óêéþí ìåôáôñÜðçêåáõôüìáôá óå ìéá êïéíùíéêÞ äéáìáñôõñßá.

Ç ðñþôç ãñáðôÞ áíáöïñÜ ãéá ðáñÜóôáóç Êáñáãêéüæç óôçíÅëëÜäá ÷ñïíïëïãåßôáé óôá 1841 óôçí åöçìåñßäá Ôá÷ýðôåñïòÖÞìç. Ôï 1860 ï ÃéÜííçò ÌðñÜ÷áëçò åãêáôÝëåéøå ôçíÊùíóôáíôéíïýðïëç ãéá íá åãêáôáóôáèåß óôïí ÐåéñáéÜ. Åêåß ßäñõóåôï ðñþôï åëëçíéêü èÝáôñï óêéþí. Ôï óçìáíôéêü Þôáí üôé Ýâáëå ôïíÊáñáãêéüæç íá ìéëÞóåé åëëçíéêÜ. Ôï èåìáôïëüãéï ôïõ ùóôüóï Þôáíðïëý ðåñéïñéóìÝíï, áíáìáóïýóå Ýñãá ôïõ ïèùìáíéêïýñåðåñôïñßïõ êáé áðïôåëïýóå èÝáìá áêáôÜëëçëï ãéá ãõíáßêåò êáéðáéäéÜ, êáèþò ôá áóôåßá ôïõ Þôáí ðñüóôõ÷á.

Óôá êõñéüôåñá áóôéêÜ åðáñ÷éáêÜ êÝíôñá ôçò ÅëëÜäáò ôïôåëåõôáßï ôÝôáñôï ôïõ 19ïõ áéþíá óçìåéþíåôáé ìéá ÝîáñóçðáñáóôÜóåùí ôïõ èåÜôñïõ óêéþí ðïõ áðïôåëïýóå ôçí êýñéáèåáôñéêÞ øõ÷áãùãßá ôçò åðáñ÷ßáò êáé ãßíïíôáé áöïñìÞ

ðáñáäïóéáêÞ êáé ãíÞóéá ëáúêÞ ðïõ áíáðôý÷èçêå óôá áóôéêÜêÝíôñá åßíáé ç ðéï óçìáíôéêÞ ìïñöÞ èåÜôñïõ óôï ðñþôï ìéóü ôïõ20ïõ áéþíá.

Óôá ôÝëç ôïõ 19ïõ áéþíá (1880-1900) ï Êáñáãêéüæçò áêïëïõèåßìéá ðïñåßá ôåëåßùò äéáöïñåôéêÞ áðü áõôÞ ôçòÊùíóôáíôéíïýðïëçò. Ôï äñáìáôïëüãéï åßíáé çñùéêü, áíôëåßôáé áðü

äéáìáñôõñéþí áðü ôéòóôÞëåò ôùí åðáñ÷éáêþíåöçìåñßäùí üðùò ôçò×áëêßäáò êáé ôçòÊáëáìÜôáò. Ôá Üñèñááðïôåëïýí Ýíá “äñéìýêáôçãïñþ” ãéá ôçíáèëéüôçôá ôïõ èåÜìáôïò.

Ç áóôéêÞ êïéíùíßá ôçòÁèÞíáò åðßóçòäéáìáñôýñåôáé óôá ìÝóáôïõ 19ïõ áéþíá óôçíáóôõíïìßá, åðåéäÞ äåíáðáãïñåýåé ôï áéó÷ñüèÝáìá ôùí Áóéáôþí óôïïðïßï óõ÷íÜæïõí êáéãõìíáóéüðáéäá. Ïéäéáìáñôõñßåò êáé çóáôéñéêÞ áíôéìåôþðéóçôåêìçñéþíïíôáé áðü ôïíôýðï ôçò åðï÷Þò. Ùóôüóïï Êáñáãêéüæçò ôÝ÷íç


26

Óôï èÝáôñï óêéþí ï êáëëéôÝ÷íçò äßíåé êßíçóç óôéò öéãïýñåò ìåôçí ôå÷íéêÞ ôùí ÷åñéþí ôïõ êáé äáíåßæåé ó' áõôÝò ôç öùíÞ ôïõ.Åßíáé áðáñáßôçôï íá äéáèÝôåé ìåãÜëåò õðïêñéôéêÝò äõíáôüôçôåò,

öéãïýñáò. Ôá öþôá ôçò óêçíÞò áêïõìðÜíå óå Ýíá îýëïêáñöùìÝíï óôï êÜôù ìÝñïò ôïõ ôåëÜñïõ. ÄÝêá ðüíôïõò ðßóù áðüôá öþôá ï êáñáãêéïæïðáß÷ôçò êáé ïé âïçèïß ôïõ ìðïñïýí íáêÜíïõí üðïéá êßíçóç èÝëïõí ÷ùñßò öüâï íá öáíåß ç óêéÜ ôïõò .Ðïëëïß êáñáãêéïæïðáß÷ôåò Þôáí óðïõäáßïé ëáúêïß æùãñÜöïé üðùòï Ìßìáñïò, ï ×ñÞóôïò ×áñßäçìïò, ï Êïýæáñïò, ï ÊáñÜìðáëçò, ïÁíôùíÜêïò, ï ÌÜíïò, ï ÃáæÝðçò, ê. á. ðïõ êáôáóêåýáæáí óêçíéêÜêáé öéãïýñåò áëçèéíÜ Ýñãá ðáñáäïóéáêÞò ëáúêÞò ôÝ÷íçò.ÊáôáîéùìÝíïé æùãñÜöïé üðùò ï Í. ×áôæçêõñéÜêïò - Ãêßêáò, ïÃéÜííçò Ôóáñïý÷çò, ï Ìßíùò ÁñãõñÜêçò êáé ðïëëïß Üëëïé óôÜèçêáíìå áðåñéüñéóôï óåâáóìü êáé áãÜðç ìðñïóôÜ ó' áõôÞ ôçíðáñáäïóéáêÞ æùãñáöéêÞ ôïõ èåÜôñïõ óêéþí êáé ðÞñáí ðïëëÜóôïé÷åßá.

ÖéãïýñåòÏé ðñþôåò öéãïýñåò óôçí ÅëëÜäá êáôáóêåõÜæïíôáí áðü

ëáìáñßíá Þ ÷ïíôñü íôåíåêÝ ÷ùñßò ðïëëÜ óêáëßóìáôá. Ôï õëéêü ðïõáíôéêáôÝóôçóå ôï ìÝôáëëï Þôáí ôï ÷áñôüíé, ôï ïðïßï ðñïóÝöåñåðåñéóóüôåñåò äõíáôüôçôåò. Ôï êáôÜëëçëï óêÜëéóìá êáéêïðßäéáóìá äçìéïõñãïýóå êåíÜ óôéò öéãïýñåò, ðïõ äÞëùíáí

"ÌõèïðëÜóôåò, ìßìïé, ôñáãïõäéóôÝò êáé æùãñÜöïé êáôáöÝñíïõí íá "öéëïêáëïýí ìåô' åõôåëåßáò". ÐÜíù óå öôçíÜ ÷áñôéÜ ôïõìÝôñïõ Þ ÷áóáðü÷áñôá ôïõ âáñåëéïý - öïýìï, ôóéãêüóêïíç, ëïõëáêß, þ÷ñá, ÷ïíäñïêüêêéíï - êáé óõíäåôéêü õëéêü æåóôáìÝíçøáñüêïëëá, Ýöôéá÷íáí ôéò ñåêëÜìåò ôïõò áíáããÝëëïíôáò ôï Ýñãï ôçò ðáñÜóôáóçò. ÌïñöÝò óõãêéíçóéáêÞò áðëüôçôáò áðü÷áñôüíéá, äåñìÜôéíåò öéãïýñåò Þ áðü æåëáôßíç ìáãåýïõí ðßóù áðü ôï ëåõêü ðáíß."

Ó. ÓÏÑÏÃÊÁÓ

Ïé ðáñáóôÜóåéò êáé ôá óõóôáôéêÜ ôïõò ìÝñç

áöïý ðñÝðåé íá"ìåôáìïñöþíåé"ôç öùíÞ ôïõóõíå÷þò,ðñïóöÝñïíôÜòôçí óôç öéãïýñáðïõ ìéëÜåé êÜèåöïñÜ.

Ç óêçíÞ(ôåëÜñï) Ý÷åéóõíÞèùò 4-6ìÝôñá ðëÜôïò êáé2-2,5 ìÝôñá ýøïò.Ôï ðáíß ôçòóêçíÞò ðñÝðåé íáåßíáé êáëÜ

ôåíôùìÝíï ãéá íá öáßíïíôáé êáé ôá ðéï ëåðôÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò


36

Ï ôñüðïò äéáâßùóçò ôùí êáñáãêéïæïðáé÷ôþí ôïí 19ï êáé 20ïáéþíá ïñéæüôáí áðü óõíå÷åßò ìåôáêéíÞóåéò. Åêôüò áðü ôïõò ëßãïõòðïõ êÝñäéóáí ôçí ðñïóï÷Þ êáé ôçí åýíïéá ôùí äéáíïïõìÝíùí óôçíåðï÷Þ ôïõ ëáúêïý åîðñåóéïíéóìïý óôç äåêáåôßá ôïõ 1930, ìáæß ìåôçí åêôßìçóç ãéá ôéò æùãñáöéÝò ôïõ Èåüöéëïõ êáé ôï èáõìáóìü ãéáôá áðïìíçìïíåýìáôá ôïõ ÌáêñõãéÜííç, ïé êáñáãêéïæïðáß÷ôåòåß÷áí êáôÜ êáíüíá èÝóç ðåñéèùñéáêÞ. Ç åîïõóßá Þôáí å÷èñéêÞáðÝíáíôé ôïõò, üðùò Þôáí êáé å÷èñéêÞ áðÝíáíôé óôá ëáúêÜäñþìåíá ôçò áðïêñéÜò. Áêüìç êáé ïé éóôïñéêïß ôïõ èåÜôñïõ üðùò ïËÜóêáñçò êáé ï ÓéäÝñçò, áñíÞèçêáí íá áó÷ïëçèïýí óïâáñÜ ìáæßôïõò.

Ï ÈáíÜóçò Óðõñüðïõëïò (óôï âéâëßï ôïõ Êþóôá Ôóßðçñá"¸ëëçíåò êáñáãêéïæïðáß÷ôåò ðßóù áðü ôá öþôá ôïõ ìðåñíôÝ")áíáöÝñåé ÷áñáêôçñéóôéêÜ "ÊÜðïôå ôï íá åßóáé êáñáãêéïæïðáß÷ôçòÞôáí áí ìç ôé Üëëï íôñïðÞ. ÅìÜò, ôïõò çèïðïéïýò êáé ôïõò ëáúêïýòôñáãïõäéóôÝò, ìáò áðÝöåõãáí êáé ìáò ó÷ïëßáæáí áñíçôéêÜ. "Ôé,åßóáé êáñáãêéïæïðáß÷ôçò;" ñùôïýóáí áðáîéùôéêÜ… Áêüìç êáé ïéãõíáßêåò ìáò ìÜò ÷þñéæáí. Åìåßò üìùò åðéìåßíáìå, ðáñÜ ôçöôþ÷åéá êáé ôéò äõóêïëßåò ðïõ áíôéìåôùðßóáìå óôçí ðïñåßá".

Ï êáñáãêéïæïðáß÷ôçò ÷ñåéÜæåôáé Ýíáí Þ ðåñéóóüôåñïõòâïçèïýò, ïé ïðïßïé êñáôïýí áêßíçôåò Þ êéíïýí ôéò ðáñáðáíßóéåò

Ï Êáñáãêéüæçòêáé ï èßáóüò ôïõ

öéãïýñåò, ðáñÜãïõí äéÜöïñá ç÷çôéêÜ "åöÝ" (ð.÷. ôï èüñõâï ìéáòêáñðáæéÜò Þ ôéò âñïíôÝò ìéáò êáôáéãßäáò, ôéò áëëáãÝò óôï öùôéóìüêôë.) ÷ùñßò üìùò íá "ðáßæïõí" êáíÝíá ðñüóùðï.

Ç ðéï ãüíéìç ðåñßïäïò ðïõ áíèåß ôï Åëëçíéêü Ëáúêü ÈÝáôñïÓêéþí, åßíáé áðü ôï 1915 ìÝ÷ñé ôï 1950. Ç ôÝ÷íç ôïõ ÊáñáãêéüæçðÝñáóå óôç öÜóç ôçò ðáñáêìÞò ôçò, ýóôåñá áðü ôïí Â'Ðáãêüóìéï. Ôï çñùéêü êáé äñáìáôéêü ñåðåñôüñéï õðï÷þñçóå, ôáÝñãá ìßêñõíáí áöïý åß÷áí üëï êáé áðëïýóôåñç ðëïêÞ, ïé"ðåñéôôÝò" öéãïýñåò ÷Üíïíôáí óéãÜ-óéãÜ. ÓÞìåñá, ïé ðáñáóôÜóåéòÝ÷ïõí ðåñéïñéóôåß óå ðñùéíÝò óêçíÝò ôçò ÊõñéáêÞò. Ï ÊáñáãêéüæçòÝ÷åé óôñáöåß óôï ðáéäéêü êïéíü åíþ Þôáí èÝáôñï åíçëßêùí. Åßíáéüìùò âÝâáéï üôé ôï åíäéáöÝñïí ôùí ìåãÜëùí äåí Ý÷åé ðÜøåé íáõðÜñ÷åé. Ôï ðëÞãìá óôéò óêçíÝò ôïõ Êáñáãêéüæç áðü ôïíêéíçìáôïãñÜöï Þôáí áíåðáíüñèùôï. Ïé êáñáãêéïæïðáß÷ôåò äåíÞôáí óå èÝóç íá åêóõã÷ñïíßóïõí ôéò ìÜíôñåò ôïõò. Ç íÝáôå÷íïëïãßá äåí ìðÞêå óôï ìðåñíôÝ. Áðü ôç äåêáåôßá ôïõ 1980ùóôüóï õðÜñ÷åé Ýíá áõîáíüìåíï åíäéáöÝñïí ãéá ôïí Êáñáãêéüæçóôïí êéíçìáôïãñÜöï, óôï èÝáôñï, óôï âéâëßï, óå åêäçëþóåéòÄÞìùí, ðïëéôéóôéêþí êÝíôñùí êáé Üëëùí öïñÝùí, öåóôéâÜë,åêðáéäåõôéêÜ ðñïãñÜììáôá óå Ó÷ïëåßá êáé Ðáí/ìéá, ÐáéäéêÜÅñãáóôÞñéá.. Ï Êáñáãêéüæçò åðßóçò ôáîéäåýåé óôï åîùôåñéêü: óåöåóôéâÜë, ðáíåðéóôÞìéá êáé åêäçëþóåéò.


29

Ðñüêåéôáé ãéá áõôïó÷åäéáæüìåíï èÝáôñï, ðïõ áðïôåëåßôáé áðüóôåñåüôõðá óôïé÷åßá (öéãïýñåò, õðïèÝóåéò, ìïôßâá, áóôåßá. Ïé öéãïý-

ñéêÝò áíáöïñÝò óôçí åðï÷Þ ôçò ðáñÜóôáóçò).Åðáíáëáìâáíüìåíá ìïôßâá. Óôïõò äéáëüãïõò õðÜñ÷ïõí åðáíá-

Ôá éäéáßôåñá ÷áñáêôçñéóôéêÜôïõ ðáñáäïóéáêïý Êáñáãêéüæç

Íéüíéïò Áëåîüðïõëïò ÓõëëïãÞ Å.Ë.É.Á

ñåò ðïõ Ý÷ïõí åðéêñáôÞóåé åßíáé áõôÝò ðïõ Ý÷ïõíåðéäïêéìáóôåß áðü ôï êïéíü. Ï êáñáãêéïæïðáß÷ôçòêáèþò ðñïóâëÝðåé óôçí åõ÷áñßóôçóç ôïõ êïéíïýáðü ôçí ïðïßá åîáñôÜôáé ç ïéêïíïìéêÞ åðéôõ÷ßá ôçòðáñÜóôáóçò êáôáñãåß ôéò öéãïýñåò ðïõ äåíãïçôåýïõí ôïõò èåáôÝò. Ç ôÝ÷íç ôïõ èåÜôñïõ óêéþíåßíáé ôÝ÷íç ðñïöïñéêÞ: “Ôéò ðáñáóôÜóåéò ôéò îÝñïõíáðüîù, üðùò ïé ðáñáìõèÜäåò îÝñïõí ôá ðáñáìý-èéá ôïõò. Ôá Ýñãá ôïõò ôá äçìéïõñãïýóáí, ôá ìåôÝäé-äáí êáé ôá ìÜèáéíáí ÷ùñßò ìåóïëÜâçóç ôïõ ãñá-ðôïý ëüãïõ, ÷ñçóéìïðïéþíôáò áóõíåßäçôá ìéá ðá-íÜñ÷áéá ôå÷íéêÞ ìíçìïíéêÞò ïñãÜíùóçò êáé áõôï-ó÷åäéáóìïý” üðùò åðéóçìáßíåé ï ÓçöÜêçò.

Ï ÷þñïò ôïõ èåÜôñïõ óêéþí åßíáé Ýíá ôåíôùìÝ-íï Üóðñï ðáíß ðïõ äéáéñåßôáé - ïðôéêÜ êáé éäåïëïãé-êÜ - óå äýï ìÝñç. ÄåîéÜ ùò ðñïò ôï èåáôÞ åßíáé ôïóåñÜé ðïõ êáôïéêåß ï áíþôáôïò Üñ÷ïíôáò ôïõôüðïõ (ðáóÜò, âåæßñçò). Óôçí Üëëç Üêñç âñßóêåôáéç êáëýâá ôïõ öôù÷ïý êáé ðéï áäýíáìïõ êïéíùíéêÜðïëßôç, ôïõ Êáñáãêéüæç. Ï èåáôñéêüò ÷þñïò áíôé-ðñïóùðåýåé áüñéóôá ìéá ðüëç. Ïé áðïóôÜóåéò åßíáéåëáóôéêÝò êé üôáí ç ðáñÜóôáóç ôï áðáéôåß êáëý-ðôïíôáé ìå äõï äéáóêåëéóìïýò, åíþ ìå Ýíá êÜëåóìáåìöáíßæåôáé îáöíéêÜ ï Ýíáò Þ ï Üëëïò Þñùáò .

Ï ÷ñüíïò åßíáé êáé áõôüò áüñéóôïò êáé åëáóôéêüò ìå áðïôÝëåóìáðáñüí êáé ðáñåëèüí íá äéáðëÝêïíôáé (åðï÷Þ Ôïõñêïêñáôßáò ìå óáôé-

ëáìâáíüìåíåò ôõðïðïéçìÝíåò öñÜóåéò ßäéïí ôçòëáúêÞò äçìéïõñãßáò, ðïõ ïé ñßæåò ôïõò áíÜãïíôáéáðü ôïí ¼ìçñï ìÝ÷ñé ôç äçìïôéêÞ ðïßçóç (ôå÷íé-êÞ ôçò ìç÷áíéêÞò áðïìíçìüíåõóçò).

Ç ôõðïðïßçóç åêôåßíåôáé êáé óôïõò ÷áñáêôÞ-ñåò. Ôá ðñüóùðá ôçò ðáñÜóôáóçò åßíáé äåäïìÝ-íá óáí ìïñöÝò êáé êáèÝíá áíôéðñïóùðåýåé ìéá÷áñáêôçñéóôéêÞ öéãïýñá. Ïé öéãïýñåò "åéêïíßæïí-ôáé" ü÷é ìüíï ìå ôá åîùôåñéêÜ ôïõò ÷áñáêôçñéóôé-êÜ áëëÜ êáé ìå ôá ëüãéá, ôéò êéíÞóåéò êáé ôéò ðñÜ-îåéò ôïõò ìå ôñüðï þóôå íá ðáñáìÝíïõí óôáèå-ñïß ÷áñáêôÞñåò.

Ôï êùìéêü ðáñÜëïãï: Ï Êáñáãêéüæçò äåí á-íÞêåé óôçí åêëåðôõóìÝíç ìïñöÞ êùìùäßáò.Ðñïêáëåß ãÝëéï ìå ôéò Ýíôïíåò ÷åéñïíïìßåò, ôá ÷ïí-ôñïêïììÝíá áóôåßá êáé ôéò áèõñïóôïìßåò. Ìå ôïãÝëéï ãéá êÜëõøç êáé ìÝóá áðü ôçí õðåñâïëÞ,ôçí ðáñáìüñöùóç êáé ôç ãåëïéïðïßçóç, ôï èÝá-ôñï óêéþí áóêåß êñéôéêÞ óôá Þèç êáé ôá Ýèéìá ôïõêïéíùíéêïý óõíüëïõ.

Äéáëåêôéêüò ÷áñáêôÞñáò, áõôïó÷åäéáóìüò.Ç åðáöÞ ìå ôï êïéíü êáé ôïí êáñáãêéïæïðáß÷ôçåßíáé æùíôáíÞ êáé Üìåóç. Ôï êïéíü óõììåôÝ÷åé ðá-ñåìâáßíïíôáò öùíá÷ôÜ ìå ó÷üëéá êáé åðåõöçìß-

åò êáé ï êáñáãêéïæïðáß÷ôçò åßôå ãéá íá áíôáðïêñéèåß óôï æùçñü êïéíüåßôå åðåéäÞ Ýôóé ôïõ õðáãïñåýåé ï ïßóôñïò ôïõ áõôïó÷åäéÜæåé.


Ç ìïõóéêÞóôïí Êáñáãêéüæç

30

Ç ìïõóéêÞ óôïí "Êáñáãêéüæç" åßíáé Ýíá áðü ôá âáóéêÜ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ ãíùñßóìáôá êáé áíáðüóðáóôï ìÝñïò ôçòðáñÜóôáóçò. Äßíåé Ýíá êëßìá ãéïñôÞò êáé êåöéïý êáé åëêýåé ôïêïéíü.

Ç ìïõóéêÞ áëëÜ êáé ï ÷ïñüò ðáßæïõí êõñßáñ÷ï ñüëï óôçíõðïäÞëùóç ôçò ôáõôüôçôáò ôïõ Þñùá, ôçò ðñïóùðéêüôçôáò ôïõêáé ôçò êáôáãùãÞò ôïõ. ÊÜèå öéãïýñá, êÜèå ðñüóùðï åéóÜãåôáéìå Ýíá ÷áñáêôçñéóôéêü ôñáãïýäé. ¸ôóé êÜèå ìïñöÞ óçìáßíåôáéäéðëÜ: êáé ìå ôç óêéáóìÝíç öéãïýñá ôçò êáé ìå ôï ôñáãïýäé ðïõôçí ÷áñáêôçñßæåé. Ì' áõôüí ôïí ôñüðï äéåõêïëýíåôáé çáíáãíþñéóç ôçò öéãïýñáò áðü ôï èåáôÞ. Ãéá ðáñÜäåéãìá ïÌðáñìðáãéþñãïò ìðáßíåé óôç óêçíÞ ôñáãïõäþíôáò Ýíá÷áñáêôçñéóôéêü ôñáãïýäé ôçò Ñïýìåëçò, ôüðï êáôáãùãÞò ôïõ,áíôßóôïé÷á ï Äéïíýóéïò áðü ôç ÆÜêõíèï ìå ìéá êáíôÜäá, ïÓôáýñáêáò ìå Ýíá ëáúêü-ñåìðÝôéêï, õðïäÞëùóç ôçò êïéíùíéêÞòôïõ ôáõôüôçôáò, ï ÓáìðÜí- ÁãÜò ìå Ýíáí áìáíÝ.

Ç ìïõóéêÞ ðïõ óõíüäåõå ðáëáéüôåñá ôçí ðáñÜóôáóç ÞôáíæùíôáíÞ. Ï ñüëïò ôïõ ôñáãïõäéóôÞ êáé ôçò ïñ÷Þóôñáò - ôïìïõóéêü ìÝñïò äçëáäÞ ôçò ðáñÜóôáóçò - Þôáí åîßóïõ óçìáíôéêüòìå ôï õðüëïéðï Ýñãï. Ðïëëïß ãíùóôïß ôñáãïõäéóôÝò ôïõ äçìïôéêïýôñáãïõäéïý, ôïõ ñåìðÝôéêïõ êáé ôïõ ëáúêïý Ýðáéæáí óôéòðáñáóôÜóåéò áìáíÝäåò, óìõñíáßéêá, ñåìðÝôéêá, äçìïôéêÜ,

êáíôÜäåò, åõñùðáúêÜ ê.á, êÜôé ðïõ Üñåóå éäéáßôåñá óôïõò èåáôÝò.Ôïõò ôñáãïõäéóôÝò óõíüäåõå Ýíá ìïõóéêü üñãáíï Þ ïëüêëçñçïñ÷Þóôñá, üðùò óõ÷íÜ Ýêáíáí ï Ìüëëáò êáé ï ×áñßäçìïò.

"…. Ïé âáèåßò áìáíÝäåò êáé ôá êëÝöôéêá óôïí Êáñáãêéüæç, ìéá ìïõóéêÞ üìïñöçêáé ãëõêéÜ óáí ôçí ãëõðôéêÞ ôùí êïýñùí…"

ÃéÜííçò Ôóáñïý÷çò

ÈÝáôñï óêéþí, æùãñáöéêÞ ÅõãÝíéïò ÓðáèÜñçò


31

Ðßóù áðü ôïí ìðåñíôÝ

...Ôá áêïõóôéêÜ êáé ïðôéêÜ ôå÷íÜóìáôá Þôáí ç âÜóç ôùíðáñáóôÜóåùí ôïõ Êáñáãêéüæç. ÅõôåëÞ õëéêÜ ÷ñçóéìïðïéçìÝíáìå ðñùôüôõðï ôñüðï Ýäéíáí ôçí áßóèçóç áëçèïöÜíåéáò.ÁíáöÝñïíôáé åíäåéêôéêÜ ôá áêüëïõèá:

Ï Êáñáãêéïæïðáß÷ôçò ÷ôõðÜ ìéá ëáâÞ öéãïýñáò óôçí Üêñçåíüò îýëéíïõ áíôéêåéìÝíïõ ãéá íá áðïäþóåé ôïí Þ÷ï ôïõ÷ôõðÞìáôïò óôçí ðüñôá. ×ôõðþíôáò ñõèìéêÜ ôá ðüäéá áõôüòêáé ïé âïçèïß ôïõ óôï ðÜôùìá áíáðáñéóôïýí ôï ðïäïâïëçôü.Ãéá ôçí ðáñáãùãÞ ôïõ Þ÷ïõ ôçò óöáëéÜñáò åðéóôñáôåýåôáé Ýíáåßäïò ñáêÝôáò íôõìÝíç ìå ðáíß Þ ðëáóôéêü.

üíôïò. Ôï ãïõäß õðïêáèéóôÜ ôïí Þ÷ï ôçò êáìðÜíáò, ôáêïõäïýíéá ôç óôÜíç ôïõ Ìðáñìðáãéþñãïõ. Ç áðüäïóç ôçòâñï÷Þò êáé ôïõ ÷éïíéïý ðñáãìáôïðïéåßôáé ìå ìéá óáíßäá ðÜíùáðü ôá öþôá ôçò óêçíÞò, óôçí ïðïßá ðÝöôïõí øéëïêïììÝíá÷áñôÜêéá (áðïêñéÜôéêïò ÷áñôïðüëåìïò) Þ ñß÷íïíôáò âïôóáëÜêéáðÜíù óå ëáìáñßíá.

Ç ñïêÜíá, ðáéäéêü áðïêñéÜôéêï ðáé÷íßäé áíáðáñéóôÜ Þ÷ïðïëõâüëïõ.

Óôá ðñþôá ÷ñüíéá ôïõ Êáñáãêéüæç ï öùôéóìüò ãéíüôáí ìåêåñéÜ, ãéá íá áíôéêáôáóôáèåß áñãüôåñá áðü ëõ÷íÜñéá, ìåôÜ áðüëÜìðåò áóåôéëßíçò êáé ôÝëïò áðü çëåêôñéêÝò ëÜìðåò. Óõ÷íÞåßíáé ç áëëáãÞ êáé óôï ÷ñþìá ôïõ öùôéóìïý, óå êüêêéíï,êßôñéíï, ìðëå.

Ãéá ôçí õðïäÞëùóç ôïõ öåããáñéïý ÷ñçóéìïðïéåßôáé Ýíáìåôáëëéêü ÷ùíß Þ Ýíá Üäåéï ôåíåêåäÜêé, ðïõ óôï âÜèïò ôïõ Ý÷åéÝíá çëåêôñéêü ëáìðôÞñá êáé ôï ÜíïéãìÜ ôïõ êáëýðôåôáé áðüìðåæ ÷áñôß Ç ðåñßöçìç "áðïèÝùóç" åßíáé Ýíá ôÝ÷íáóìá êáôÜ ôïïðïßï ôï èÝáôñï óêéþí ìåôáôñÝðåôáé óå ñåáëéóôéêü èÝáôñï êáéãåííÞèçêå áðü ôçí ðñïóðÜèåéá ôùí êáñáãêéïæïðáé÷ôþí íááíôáãùíéóôïýí ôï èÝáôñï êáé ôïí êéíçìáôïãñÜöï. Óå áõôÞí ïêáñáãêéïæïðáß÷ôçò êáé ïé âïçèïß ãßíïíôáé çèïðïéïß êáé ðáßæïõíôçí ôåëåõôáßá óêçíÞ çñùéêïý Ýñãïõ...

(Áðü ôï âéâëßï ôïõ Ìé÷Üëç Éåñùíõìßäç "Ðßóù áðü ôïí ÌðåñíôÝ")

Ï ôåíåêÝò ãåìÜôïò ìåìéêñïáíôéêåßìåíá ðïõêáôñáêõëÜ ìå öáóáñßá,ãßíåôáé ôïõìðåñëÝêé åíþÜäåéïò áîéïðïéåßôáé ãéá ôçíáðüäïóç ôïõ øéëüâñï÷ïõ ÞÜëëùí Þ÷ùí üðùò ôïêáôñáêýëéóìá ôùí çñþùíáðü ôéò óêÜëåò ôïõ óåñáãéïý.

Ôï êáëÜìé áíáðáñéóôÜâüìâï öéäéïý Þ êÜðïéïõôÝñáôïò Þ åîùðñáãìáôéêïý


"Ðßóù áðü ôï ìðåñíôÝ åîáðïëýïíôáé èýåëëåò, ôñéêõìßåò, íáõìá÷ßåò, ìÜ÷åò. Óêáñþíïíôáé ôá öñïýñéá, ïé êñåìáóôïß êÞðïé ôçòÂáâõëþíáò, ðïëéôåßåò áñ÷áßåò, ìïíôÝñíåò ðïëéôåßåò, ðïëéôåßåò ìåëëïýìåíåò. ¸íáò êüóìïò öáíôáóôéêüò ðïõ ìðñïóôÜ ôïõ ï áëçèéíüò

êüóìïò åßíáé êÜðïéåò öïñÝò ðïëý öôù÷üò".


Êõñéüôåñåò öéãïýñåòôïõ Åëëçíéêïý ÈåÜôñïõ Óêéþí

32

Ðñüóùðá êáé ÷áñáêôÞñåò

Ï Êáñáãêéüæçò

êáêïöôéáãìÝíïò, ìõôáñÜò,êáìðïýñçò åßíáé ï ôýðïò ôïõ

öôù÷ïý, áðëïý ¸ëëçíá ðïõåßíáé áíôéöáôéêüò êáéðïëýðëåõñïò óôçí áðëüôçôÜôïõ. ÐáíÝîõðíïò, êùìéêüò êáéäñáìáôéêüò, ãíÞóéïò

åêðñüóùðïò ôïõ áäéêçìÝíïõ êáéêáôáðéåóìÝíïõ åëëçíéêïýóôïé÷åßïõ ðïõ ðáñ' üëåò ôéòôáðåéíþóåéò, äéáôçñåß ôçäýíáìç, ôç æùíôÜíéá, ôïêïõñÜãéï êáé ðñïðáíôüò ôï

êÝöé êáé ôçí áéóéïäïîßá.Êáëïðñïáßñåôïò, ðáìðüíçñïò,ìüíéìá áðÝíôáñïò, íçóôéêüò êáéîõðüëçôïò óïößæåôáéôå÷íÜóìáôá ãéá íá ôá öÝñåéâüëôá. Êïñïúäåýåôáé áëëÜ êáéêïñïúäåýåé, áõôïóáñêÜæåôáé,

åîåõôåëßæåôáé êáé åîåõôåëßæåé ôïíåîïõóéáóôÞ ôïõ. ÃíÞóéïò ðáôñéþôçòåßíáé Ýíá êñÜìá ôùí áñåôþí êáé ôùíåëáôôùìÜôùí ôïõ Ýëëçíá. Åßíáéáãáèüò, óêëçñüò êáìéÜ öïñÜ óô'áóôåßá ôïõ, áëëÜ êáëüêáñäïò.Åõöõïëüãïò, åôïéìüëïãïò êáéáóôåßïò, ðïôÝ üìùò ãåëïßïò. Çêáìðïýñá ôïõ, ôá îõðüëçôá ðüäéá ôïõÞ ôï ôñÝîéìï ôïõ ðïõ åßíáé ôï ôñÝîéìïôïõ ÂÝããïõ, åßíáé óõìâïëéêÜ êáé èÝëïõííá äåßîïõí ôï Üã÷ïò ôïõ ãéá ôçíåðéâßùóç.

Ï ×áôæçáâÜôçò

Áðü ôá êõñéüôåñá ðñüóùðá ôïõèéÜóïõ åßíáé ôï ðñüóùðï ðïõìåóïëáâåß ìåôáîý ôùí ÅëëÞíùí êáéôùí Ôïýñêùí êáé óõíÞèùò ìåôáîýôïõ Êáñáãêéüæç êáé ôïõÓïõëôÜíïõ. ÌáëáãÜíáò, äåéëüò,


"Ïé ìïñöÝò ôïõ åëëçíéêïý èåÜôñïõ óêéþí Ý÷ïõí ìéá Üêñá ëéôüôçôá êáé ïé ãñáììÝò ôùí ëåðôïìåñåéþí åßíáéáêñéâþò ìüíï ïé áðáñáßôçôåò. ÊÜèå ðñüóùðï êñáôÜ ìéá áðüëõôç áõôïíïìßá êáé áõôïôÝëåéá ìïñöÞò üóï

êáé ÷áñáêôÞñá" (Åããïíüðïõëïò, 1980).

Documents

Karagiozis 001