KAS · Kas Kas bilim myoglia (muskulus - miyolo) denir. Kaslar ve ona ait bazıyapılarhareket sisteminin aktif unsurlarıdır. Kaslar iskelet kası, kalp kasıve düz kas olarak

KASDicle Aras

Kas, düz, iskelet ve kalp kası, iskelet kaslarının mikroskobik yapısı, uyarılması, iskelet kaslarının isimlendirilmesi ve hareketleri ve

beslenmeleri

3.9.2015 1

Kas

Kas bilim myoglia (muskulus - miyolo) denir.

Kaslar ve ona ait bazı yapılar hareket sisteminin aktif unsurlarıdır.

Kaslar iskelet kası, kalp kası ve düz kas olarak üç başlık altındaincelenir.

3.9.2015 2

Kas

Kas doku vücut ağırlığının yaklaşık yarısını oluşturur.

Kas hücreleri uyarılabilir özelliktedirler.

Kas hücreleri uyarıları iletirler ve kas mekanik olarak kasılır.

3.9.2015 3

Kas

Kas, içerisindeki özel protein yapılar sayesinde kasılma vegevşeme özelliğine sahiptir.

Kontraksiyon için gerekli enerji ATP’den sağlanır.

ATP ise fosfokreatin, glikojen veya oksidatif metabolizmadan eldeedilir.

3.9.2015 4

Kas

Kas doku intrauterin hayatın 5. ayında mesodermden gelişir.

Kas lifini oluşturacak hücreye miyoblast, kas lifi hücresininsitoplazmasına sarkoplazma, zarına ise sarkolemma denir.

3.9.2015 5

Kas

Sarkoplazma içersinde bol miktarda mitokondri, endoplazmikretikulum ve kasılma özelliğine sahip protein yapısında miyofibrilbulunur.

Her bir miyofibril, miyoflament denilen iplikçiklerden oluşur.

3.9.2015 6

Kas

Kalın miyoflamentlere myosin (miyozin), ince flamentlere iseaktin denir.

İnce flamentler grubuna tropomiyozin ve troponin de dahildir.

Kas kontraksiyonu aktin ve myozin flamentleri tarafındangerçekleştirilir.

3.9.2015 7

Kas

3.9.2015 8

Kas

3.9.2015 9

Kas

3.9.2015 10

Kas

Kas doku üç tiptir. Bunlar;

1. Çizgili kas,

2. Kalp kası ve

3. Düz kastır.

3.9.2015 11

Kas

Histolojik olarak iskelet kası ve kalp kası çizgili, düz kas ise çizgisizgörünür.

İskelet kası somatik sinir sistemi tarafından innerve edilirken kalpkası ve düz kas otonom sinir sistemi tarafından innerve edilir.

3.9.2015 12

Kas – Kalp kası

Kalp kası çizgilidir. Mitokondrileri büyük ve çoktur.

Kalp kası otomatik ve ritmik olarak kasılır. Kas uyarılmaya, bütünkasa yayılan ve dalgalanmaya benzeyen bir kasılma ile cevap verir.

İskelet kasında ise kuvvet oluşumu derecelendirilebilir. Ancaktemelde kasılma mekanizması iskelet kasınınkiyle aynıdır.

3.9.2015 13

Kas – Kalp kası

Aktin ve miyozin filamentleri içeren miyofibrillere sahiptir ve Zçizgisi vardır.

Z çizgilerinin bulunduğu yerlere interkalar diskler denir. Bunlarhücreler arası bağlantıyı sağlar. Miyofibriller interkalar disklerdesona ererler.

3.9.2015 14

Kas – Kalp kası

Kalp kası hücreleri dallanmalar gösterir.

Kalp kası hücreleri belirli bölgelerde özelleşmiş yapılarlabirbirlerine bağlanırlar ve birlikte kasılırlar, iletişim halindedirler.Buna sinsisyum adı verilir.

3.9.2015 15

Kas – Kalp kası

Kas lifindeki aksiyon potansiyeli diğer hücrelere kolayca geçer vetüm kalp kasına yayılır.

Kalp kasındaki özelleşmiş hücreler (pacamaker) kendi uyarılarınıkendileri oluştururlar.

Kalp bu şekilde ritmik olarak kasılır. Kalp kasının kasılmasınasistol, gevşemesine ise diastol denir.

3.9.2015 16

Kas – Kalp kası

3.9.2015 17

Kas – Kalp kası

3.9.2015 18

Kas – Düz kas

İç organların ve damarların duvarlarında bulunurlar.

Düz kaslarda da aktin ve miyozin filamentleri vardır ancakmiyoflamentler burada düzenli bir yerleşim gösterirler.

3.9.2015 19

Kas – Düz kas

ATP parçalanması çizgili kaslara oranla 100-1000 kez daha yavaşgerçekleşir. Ancak kasılmaları daha ritmik ve süreklidir.

Troponin dışında, iskelet kasında bulunan tüm kas proteinleri düzkaslarda da bulunur.

3.9.2015 20

Kas – Düz kas

Tek üniteli ve çok üniteli düz kaslar olarak iki kısımda incelenirler.

3.9.2015 21

Kas – İskelet kasları

Toplam kas dokusu vücudun yaklaşık % 40’ını oluşturur. Bunun %80’i ise çizgili kaslarıdır.

İstemli çalışırlar, somatik sinir sistemi tarafından innerve edilirler.

3.9.2015 22


Vücudumuzda 430’dan fazla kas lifi bulunur ve bunların hepsifibröz bağ dokusundan oluşan kılıflara sahiptir.

Her kas, lif (fibril) denen binlerce silindirik kas hücresindenoluşur. Liflerin sayısı fetal gelişimin ikinci 3 ayında belirlenir.

3.9.2015 23


Çok sayıda kas lifinden oluşurlar.

Kas lifleri kalın ve uzundur. Çok sayıda hücre çekirdeğine sahiptir.

3.9.2015 24


Her bir kas lifini saran gevşek bağ dokusuna endomysium(endomisyum) denir.

Kas lifleri birleşir ve kas demetlerini yani fasikulusları (fasikülleri)oluşturur.

Her bir fasikulus komşu fasikulustan bağımsız kasılır.

3.9.2015 25


3.9.2015 26


Her bir kas demetini saran bağ dokusuna da perimysium(perimisyum) adı verilir.

Kas demetleri de kas dokusunu oluştururlar.

Kas dokusunun tamamını saran bağ doku ise epimysiumdur(epimisyum).

3.9.2015 27


Epimisyumun üstünde iskelet kaslarını gruplar halinde örten akzar ise fascia (fasiya) bulunur.

Epimisyum, perimisyum ve endomisyum birbirinin devamıdır.

Epimisyumun uzantısı çok sağlam bir bağ dokusu olan tendonuoluşturur.

3.9.2015 28


3.9.2015 29


Her iskelet kası bir gövde ve bu gövdeyi kemiklerebağlayan sağlam bağ dokulara yani tendonlarasahiptir.

Kasın kemiğe yapışan başlangıç kısmına origo,kemiğe yapışan sonlanma kısmına ise insertio(insersiyo) denir.

Genellikle origo sabit insersiyo ise origoya doğruhareketlidir.

3.9.2015 30


Tendonların yapışma yerlerinde sürtünmeyi en aza indirmek içinbursa ve vagina tendinis gibi yapılar gelişmiştir.

Bursalar içi sinovya ile dolu keseciklerdir.

Vagina tendinis ise tendonların çevresini saran içi sinovya ile dolukeselerdir.

3.9.2015 31

Kas – İskelet kaslarının kimyasal bileşeni

Kasın; % 75’i sudan,

% 20’si proteinden ve

% 5’i de inorganik tuzlardan, yüksek enerjili F’lerden, üre veLA’dan, kalsiyum-magnezyum-fosfor gibi minerallerden, bazıenzim ve pigmentlerden, sodyum-potasyum ve klor iyonlarından,aminoasit-yağ ve CHO’lardan oluşur.

3.9.2015 32

Kas – İskelet kaslarının kimyasal bileşeni

Kasın toplam protein içeriğini, % 52 miyozin, % 23 aktin ve % 15tropomiyozin proteinleri oluşturur.

100 gr kas dokusunda miyoglobin adı verilen yaklaşık 700 mgbağlanmış protein bulunur.

3.9.2015 33

Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı

Kas lifi boyunca açık (I bandı) ve koyu (A bandı) bantlar halindeçizgilenmeler görülür. I bandı daha çok ince filament içerdiği içinaçık renklidir. A bandı ise hem kalın hem ince filamentleriçerdiğinden koyu renklidir.

I bandının ortasında bulunan Z çizgisi sarkolemmaya yapışarak tümyapının stabilitesini sağlar.

3.9.2015 34


3.9.2015 35


Sarkomer, iki Z çizgisi arasında bulunur. Kas hücresinin fonksiyonelünitesidir.

Kasılabilen en küçük birime sarkomer denir.

Dinlenme sırasında A bandının orta kısmı kenarlara oranla daha açıkrenktedir. Çünkü A bandının ortasındaki ince filamentlerbirleşmemektedir.

3.9.2015 36


A bandının açık renkli olan bu kısmına H bandı denilir. H bandını tamortadan kesen M çizgisi, miyozin filamentlerinin diziliş yapısınıdestekleyen proteinlerden oluşmuştur. M çizgisi aynı zamandasarkomerin merkezini belirler.

Kas lifi kasılınca iki Z çizgisi yakınlaşır ve böylece sarkomerin boyukısalır.

3.9.2015 37


3.9.2015 38


Kas protein molekülleri aktin ve miyozindir. Her miyofibril yaklaşık3000 aktin ve 1500 miyozin filamenti içerir.

Ancak esasen tüm kas proteinlerinin yaklaşık 2/3’ü miyozindir.

Her bir miyozin filamenti ortalama 200 miyozin molekülünden oluşurve her molekülde iki protein parçası birbirine dolanmış haldedir.

3.9.2015 39


Bu burgunun bir ucu yuvarlaktır ve bu kısma miyozin başı denir.

Bir miyozin filamenti çok sayıda başa sahiptir ve bu yapı miyozinfilamentinden dışarı doğru uzanarak, kas kasılması sırasında aktinfilamenti üzerindeki aktif bölgelere temas eden çapraz köprülerioluşturur.

3.9.2015 40


Bir miyozin molekülü ve bir miyozin filamenti.

3.9.2015 41


Her aktin filamenti üzerinde miyozin başının bağlanabileceği bir aktifbölge vardır.

Bir aktin filamenti üç farklı protein molekülünden oluşur. Bunlar;aktin, tropomiyozin ve troponindir.

3.9.2015 42


Tropomiyozin bu aktin miyozinlerinin üzerine sarılır. Troponin isedüzenli aralıklarla filamenti oluşturan bu aktin ve tropomiyozinkompleksinin üzerine bağlanır.

Tropomiyozin ve troponin Ca++ ile birlikte kasın kasılma vegevşemesini koordine ederler.

3.9.2015 43


3.9.2015 44

a) aktin molekülünün yapısı.

b) troponin, tropomiyozin vemiyozin çapraz köprüleriarasındaki tahmini ilişki.

c) Ca++ troponine bağlandığızaman tropomiyozin aktinüzerindeki aktif bölgedenayrılır ve çapraz köprülerbu aktif bölgeye bağlanır.

Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı – Sarkoplazmik retikulum ve T tübülleri

SR; tübüller ve veziküllerden oluşan ve miyofibrilleri çevreleyenbağlayıcı kanal ağı sistemidir.

Bu ağ yapının dış vezikülleri diğer veziküllerden transverstübüller ile ayrılır.

3.9.2015 45


Bu tübüllere transvers t denmesinin nedeni, miyofibrillere dikuzanmalarıdır.

Bu sisteme T-sistemi veya T-tübülleri de denir.

T-t fonksiyonel olarak SR’nin bir parçası olsalar da, anatomik olarakayrıdırlar. T-t kas hücre membranının (sarkolemma) girinti veçıkıntılarıdır.

3.9.2015 46


3.9.2015 47

Kas – İskelet kaslarının uyarılması

Her kas lifi sarkolemma ile sarılı olduğundan, her bir kas lifinin ayrı birmotor sinir uzantısı tarafından uyarılması gerekir.

Kası uyaran sinirler hem duyu (afferent), hem de motor (efferent)lifleri içerirler ve genellikle kasa kan damarları boyunca girerler.

3.9.2015 48


Uyarıldıklarında kasların kasılmasına neden olan motor sinirlerMSS’den (beyin ve omurilikten) başlarlar.

Motor bir sinirin kasta sonlandığı noktaya nöromusküler kavşak veyamiyonöral kavşak ya da motor son plak adı verilir.

3.9.2015 49


Omurilik düzeyinde, bir duyu nöron (sinir), ara nöron (birleştirme) vebir motor nöron.

3.9.2015 50


Sinir-kas birleşme kavşağı, sinir lifi ve kas lifinin birleştiği bölgedir;motor son plak ise sinir lifinin sonlandığı yerde kas lifininsarkolemmasının özelleştiği alandır.

3.9.2015 51


Kas lifi ve motor son plak’ın fotografik görüntüsü.

3.9.2015 52


Omurilikteki tek bir motor sinir hücresi bir kasa uyarı gönderdiğinde osinirin yan dalları tarafından uyarılan bütün kas lifleri aynı andauyarılarak kasılır.

Kası uyaran sinirlerin % 60’ı motor, % 40’ı duyu sinirleridir.

3.9.2015 53

Kas – İskelet kaslarında kasılma

Kasılmadan sorumlu dört ana protein vardır. Bunlar;

1. Aktin,

2. Miyozin,

3. Tropomiyozin ve

4. Troponindir.

3.9.2015 54


Kas yapısına bakıldığında açık renk ve koyu renk görülenbölümler vardır.

A ve I bandı toplamına sarkomer adı verilir. Sarkomer kastakikasılabilen en küçük birimdir.

3.9.2015 55


Aktin flamentleri A bandının içine kadar uzanır ama tam ortasınakadar gitmezler. Boş kalan bu orta kısma H bandı denir.

I bandının ortasından geçen Z çizgisi aktinleri birbirine bağlar vesarkomerleri bir arada tutar.

3.9.2015 56


3.9.2015 57

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiBu teoriye göre kalın ve ince filamentler boylarında bir değişiklik

olmaksızın birbirlerine doğru kayarlar ve bu kayma hareketi kasliflerinin boyunun kısalmasına veya uzamasına neden olur.

3.9.2015 58

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiİzotonik kasılmada ince aktin miyofilamentleri miyozin filamentlerine

doğru akar ve A bandının içine doğru hareket eder.

Böylece Z bantları sarkomerin ortasına doğru çekilirler.

Aktin filamentleri sarkomerin merkezinde birbirleriyle temasageçtiğinde H bölgesi kaybolur.

3.9.2015 59

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiKasılmadaki en önemli yapısal değişiklik I bandının boyunun

kısalmasıdır. A bandının boyunda ise değişiklik olmaz.

Bu durumda aslında sadece sarkomerin boyu kısalmaktadır(konsantrik kasılma).

3.9.2015 60

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiİzometrik kasılma sırasında ise kas lifinin boyu değişmez. I ve A

bantlarının da boyları sabit kalır ve bu şekilde kuvvet oluşturulur.

Eksentrik kasılmada ise kas boyu uzar ve A bantlarının uzunluğuartarken kuvvet üretilir.

3.9.2015 61

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisi

3.9.2015 62

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiKayan filamentler teorisi şu şekilde açıklanabilir;

Dinlenme sırasında miyozin filamentlerinin çapraz köprüleri aktinfilamentlerine doğru uzanır ancak temas etmez.

Çapraz köprücüklerin ucuna bir ATP molekülü bağlıdır.

3.9.2015 63

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiDinlenme halindeki bu bileşime Yüklenmemiş ATP-çapraz köprü

bileşimi denir.

Dinlenme anında, SR’nin vezikülleri içinde çokça Ca++ depolanır.

3.9.2015 64

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiCa++ iyonlarının SR’den sarkopilazma içine bırakılması için sinir

uyarısı gerekir.

Bir motor sinirden çıkan sinir uyarısı nöromusküler kavşakta, kashücresine ulaştığında Asetilkolin (Ach) denilen nörotransmitterserbest bırakılır.

3.9.2015 65

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiAsetilkolin Ach molekülleri motor son plaktaki sinaptik veziküllerin

içindedir.

Sinir iletisi gelince sinaptik aralığa salınırlar.

3.9.2015 66

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiSonra hücrelerin yüzeyinde bulunan asetilkolin reseptörlerine

bağlanırlar. Bu da hücre zarını sodyum iyonlarına karşı geçirgenyapar.

Böylece kas lifinde aksiyon potansiyeli başlar ve kas lifimembranı depolarize olur.

3.9.2015 67

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiSonra bu uyarılar, SR içindeki T-t yardımıyla kas lifi boyunca hızlı

bir şekilde yayılır.

Yolları üzerinde bulunan SR veziküllerindeki Ca++’nın serbestbırakılmasını sağlarlar.

3.9.2015 68

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiSerbest kalan Ca++ iyonları aktin filamentleri üzerindeki troponin

moleküllerine bağlanırlar.

Bu durum aktin filamentlerinin aktive edilmesiyle sonuçlanır.

3.9.2015 69


3.9.2015 70

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiAniden ve bilinmeyen bir şekilde yüklenmemiş ATP-çapraz köprü

bileşimi yüklenmiş ATP-çapraz köprü bileşenine dönüşür.

Tüm bu olaylar aktin-miyozin filamentlerinin birleşmesiylesonuçlanır ve buna akto-miyozin kompleksi denir.

3.9.2015 71

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiAkto-miyozin oluşumu, miyozin filamentinin üzerinde bulunan

miyozin ATPaz enzimini aktive eder.

Miyozin ATPaz, ATP’nin parçalanarak büyük miktarda enerji açığaçıkmasına ve ADP ile P’ye dönüşmesine neden olur.

3.9.2015 72

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiBu sırada açığa çıkan enerji çapraz köprülerin, aktin

filamentlerinin miyozin filamentleri üzerinden sarkomermerkezine doğru kaymasını sağlar.

Böylece kas gerilir ve boyu kısalır.

3.9.2015 73


3.9.2015 74

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiBir saniyelik bir kasılma sırasında bir miyozin çapraz köprüsü,

aktin filamentinin aktif kısmı ile yüzlerce kez birleşip ayrılabilir.

Bunu yapabilmek için miyozin çapraz köprüsünün yenidenyüklenmesi gerekir.

3.9.2015 75

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiYeniden yüklenmenin gerçekleşebilmesi için ilk adım, aktin ve

miyozin çapraz köprüleri arasındaki bağlantının koparılmasıdır.

Bu bağlantı miyozin çapraz köprüsünün yeni bir ATP molekülü ileyeniden yüklenmesiyle kesilir.

3.9.2015 76

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiYeni bir ATP yüklendikten sonra, miyozin çapraz köprüsüyle aktin

filamentinin aktif kısmı arasındaki bağlantı bozulur, miyozinçapraz köprüsü aktinden kurtulur.

Böylece hem çapraz köprü hem de aktinin aktif kısmı yeni birbağlantı için serbest kalır.

3.9.2015 77

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiKası uyaran motor sinir üzerindeki sinir uyarıları durunca;

Ca++ iyonları troponin ve tropomiyozinden ayrılır ve SR’nin dışveziküllerinde depolanmak için geri pompalanır.

3.9.2015 78

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiCa++ iyonlarının ortadan kalkması miyozin çapraz köprüsü

bileşimlerinin, aktinin aktif kısmı ile bağlanmasını engeller.

Miyozin ATPaz aktivitesi durur ve artık ATP parçalanmaz.

3.9.2015 79

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiKas flamentleri normal pozisyonlarına dönerler ve kas gevşer.

Gevşeme işlemi için de enerji kullanılmaktadır. Bu da ATP’denkarşılanır.

3.9.2015 80

Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan flamentler teorisiAncak depo ATP’ler birkaç saniye içerisinde tükenir.

Kas hücreleri kreatin fosfat içerirler. Bunlar depoladıkları enerjiyiihtiyaç duyulduğunda ATP’ye aktarırlar.

3.9.2015 81

Kas – İskelet kaslarında motor ünite

Tek bir MS ve bu sinirin uyardığı kas liflerine MÜdenir. İnsan iskelet kaslarında yaklaşık çeyrekmilyar kas lifi varken sadece 420.000 MS bulunur.

Yani bir MS birden çok kas lifini uyarır.

Aynı MS tarafından uyarılan kas lifleri aynı andakasılır ve gevşerler.

3.9.2015 82


Bir MS’nin uyardığı kas lifi sayısını, kasınbüyüklüğü değil hareketin inceliği ve özelliğibelirler.

Bazen bir MS’ye düşen kas lifi sayısı bir iken bazenbinlerce olabilir (göz kası ve quadriceps kası).

3.9.2015 83


Yani yüksek kas lifi-sinir oranı daha çok kuvvetveya kaba hareketlerle ilgiliyken, düşük kas lifi-siniroranı daha az kuvvet ancak ince beceri gerektirenhareketlerden sorumlu kaslarda görülür.

3.9.2015 84

Kas – İskelet kaslarında ya hep ya hiç kanunu

Bir MÜ uyarılma eşiğinde veya üzerindekasıldığında kas maksimal olarak kasılır.

Eşiğin çok üzerinde veya az üzerinde uyarılmasınınönemi yoktur. Kas lifi ya hiç kasılmaz ya damaksimal kasılır. Buna hep ya da hiç kanunu denir.

3.9.2015 85


Ancak bu sadece MÜ ve ona bağlı kas lifleri içingeçerlidir.

Hep ya da hiç kanunu kasın tamamı için geçerlideğildir.

3.9.2015 86


Kasın çok hafif miktardan çok şiddetli miktardadereceli kuvvet üretebilmesi mümkündür ve bunakas kuvveti derecelendirilmesi denir.

Örneğin kol kasları, bir kalemi ve 5 kg’lık birağırlığı kaldırırken farklı miktarda kuvvet üretirler.

3.9.2015 87


Kas kuvvetinin şiddeti nasıl ayarlanıyor?

1. Çok sayıda MÜ sumasyonu (spatial sumasyon)olarak adlandırılan sumasyonda, herhangi bir andakasılan MÜ sayısının değiştirilmesiyle kas kuvvetininşiddeti ayarlanır.

Uyarılan MÜ sayısı arttıkça oluşturulan kuvvet deartar.

3.9.2015 88


Kas kuvvetinin şiddeti nasıl ayarlanıyor?

2. Dalga sumasyonu (temporal sumasyon) kasılan herMÜ’nin kasılma frekansının değiştirilmesiyle kaskuvvetinin şiddetinin ayarlanmasıdır.

Daha sık uyarı daha yüksek frekansa neden olur. Buda daha fazla kuvvet oluşumu demektir.

3.9.2015 89

Kas – Kasların isimlendirilmesi

Şekillerine göre; daire, çember, yassı, üçgen şekilli, mekik,dörtgen, kare, bant (şerit) kaslar,

Kas liflerinin dizilişlerine göre; m. pennatus, m. unipennatus, m.bipennatus, m. multipennatus, m. circumpennatus kaslar,

Baş sayılarına göre; biceps, triceps, quadriceps kaslar,

3.9.2015 90


Fonksiyonlarına göre; fleksiyon, ekstansiyon, abduksiyon,adduksiyon, pronasyon, supinasyon vb. yaptıran kaslar olarakisimlendirilir.

3.9.2015 91


3.9.2015 92

Kas – Kasların hareketleri

Hareket kasın sonlanma noktasının başlama noktasınayaklaşmasıyla gerçekleşir.

Kasın kuvvet çizgisi başlangıç ve bitiş noktalarını birleştiren hayaliçizgidir.

Kasılma kuvvet çizgisi doğrultusundadır.

3.9.2015 93


Kuvvet çizgisinin, eklemin önünden veya arkasından, içindenveya dışından, altından veya üstünden geçmesi hareketin yönünüve cinsini saptar.

Kuvvet çizgisi enine eksenin önünden geçerse bükülme,

Kuvvet çizgisi enine eksenin arkasından geçerse gerilme,

3.9.2015 94


Kuvvet çizgisi önden arkaya eksenin altından geçerse yaklaşma,

Kuvvet çizgisi önden arkaya eksinin üstünden geçerse uzaklaşma,

Kuvvet çizgisi dikey ekseni içten çaprazlarsa içe dönme,

Kuvvet çizgisi dikey ekseni dıştan çaprazlarsa dışa dönme gerçekleşir.

3.9.2015 95

Kas – Kasların beslenmeleri

Kaslar kan damarları bakımından çok zengindir.

Atar damarlar arasında çok sayıda ağızlaşma görülür.

Toplardamarlarda ise çok sayıda küçük kapakçıklar bulunur.

3.9.2015 96


Arterler ve venler bağ dokusu boyunca kasa girer ve kas lifi boyuncaparalel uzanırlar.

Burada arteriollere ve venüllere ayrılarak geniş bir kapiller ağoluştururlar. Böylece her kas lifi O2’li kanı alır ve CO2’li kanı uzaklaştırır.

Sedanter kişilerde her kas lifi 3-4 kapiller damar ile çevriliykensporcularda bu sayı 5-7’dir.

3.9.2015 97


İskelet kasının ihtiyaç duyduğu kan miktarı kasın aktivitedüzeyine bağlıdır. Maksimal bir egzersizde kas normalden 100 katfazla kana ihtiyaç duyabilir.

Örneğin dinlenme sırasında 0.3 L/dk O2’ye ihtiyaç duyan 30 kgkas, maksimal bir egzersizle bu O2 miktarını 4 L/dk’ya çıkartabilir.

3.9.2015 98


İhtiyaç duyulan kan akışını sağlamanın başka yolları da vardır;

Aktif kasların kasılıp gevşemesi kan damarlarının periyodik olaraksıkışmasına neden olur.

Kan akımı kasılma sırasında azalır, gevşeme sırasında artar. Bupompalama hareketi kalbe olan kan akışını hızlandırır ve kaslaragönderilecek olan O2’den zengin kan miktarını artırır.

3.9.2015 99


Sindirim sitemi, böbrekler ve deri gibi aktif olmayan organlarıbesleyen arterlerin konstrüksiyonu ve aktif olan kasları besleyenarterlerin dilatasyonu da kan akışını düzenlemeye yardımcı olur.

3.9.2015 100


Zorlayıcı tipteki aktiviteler daha farklı bir tablo oluşturur. Bir kas kendikuvvet oluşturma kapasitesinin % 60’ı oranında kasılırsa artan kas içibasınç nedeniyle kasa olan kan akışı engellenir.

Uzun süreli, statik kasılma da kan akışını durdurur. Bu koşullarda kasçalışmasının devamı için gerekli olan enerji temel olarak depo edilmişfosfojenlerden ve anaerobik glikoliz sisteminden karşılanır.

3.9.2015 101

Kas – Kasılma çeşitleri

Temelde iki tip kasılma vardır. Bunlar;

Statik kasılma (izometrik) ve

Dinamik (izotonik, eksantrik, izokinetik) kasılmadır.

3.9.2015 102


1. İzometrik kasılma; ayakta hareketsiz durulduğunda bu duruşusağlayan kaslar devamlı kasılı durumdadır.

Fakat kasların boyunda herhangi bir değişiklik olmaz.

3.9.2015 103


2. İzotonik kasılma; ekstemitelerin hareket ettirilmesi kaslarınkasılarak boylarının kısalmasına neden olur.

Kasların, boylarının kısalması suretiyle kasılması şekline izotonikkasılma denir.

3.9.2015 104


3. Eksentrik kasılma; ekstemitelerin negatif hareket ettirilmesikasların kasılarak boylarının uzamasına neden olur.

Kasların, boylarının uzaması suretiyle kasılması şeklineeksentrik kasılma denir.

3.9.2015 105


4. İzokinetik kasılma; eklemin farklı açılarında kuvvet oluştururkenkas boyunun bir uzayıp bir kısalması ile oluşur

Kasların arka arkaya izotonik ve eksentrik hareketleri yapmasınave boylarının uzayıp kısalmasına izokinetik kasılma denir.

3.9.2015 106

Documents

KAS · Kas Kas bilim myoglia (muskulus - miyolo) denir. Kaslar ve ona ait bazıyapılarhareket sisteminin aktif unsurlarıdır. Kaslar iskelet kası, kalp kasıve düz kas olarak