KATEDRALJA E PARISIT VIKTOR HUGO!

Katedralja e Parisit!Autori Victor HugoTitulli origjinal i veprës

Notre-Dame de Paris

Ilustruesi:

Luc-Olivier Merson (original)

Shteti FrancëGjuha FrëngjishtGjinia RomancismiShtëpia botuese

Gosselin

Data e botimit:

14 Janar 1831

Titulli: Katedralja e Parisit

Autori: Victor Hugo

Shqipëruar nga: Bujar Doko

Shtëpia botuese: Mësonjtorja e parë.

Viti I botimit: 2002

Vendi I botimit: Tiranë

Victor Hugo!

"Novelist, poet, dhe dramaturg, me i madhi nga shkrimtaret Romantik te Frances. Ne parathenien e tij te drames CROMëELL (1827) Hugo ka shkruar qe romanticizmi eshte liberalizmi i literatures. Hugo krijoi versionin e tij te noveles historike, duke kombinuar detaje konkrete historike me nje imagjinat te gjalle, melodramatike dhe edhe ethe-lenese. Nder veprat e tij me te medha jane Te mjeret dhe Kurrizua i Notre Dame."

Konteksi historik!

Në kohën kur Hugo ishte duke shkruar, Notre Dame ishte duke rënë, dhe kishte shumë pak respekt për arkitekturën e saj.

Asgjë nuk ishte bërë për të riparuar dëmin e bërë gjatë Revolucionit Francez. Megjithatë, lëvizja romantike letrare konfiskoi mbi katedrale si një simbol i së kaluarës së lavdishme të krishterë Francës.

Hugo admironte pikturën Eugene, përpiqej për të përfaqësuar Notre Dame si qendër kulturore dhe politike të Parisit. Nxitur nga romantiket, gradualisht erdhi në Paris për të parë Notre Dame si një monument kombëtar dhe simbol i Francës.

Me 1845, një program masiv për restaurimin e Notre Dame filloi.

Romani është i përqëndruar kryesisht me temën e revolucionit dhe konfliktin social. Hugo ishte i shqetësuar thellë nga dallimet e klasës që të përcaktuara në Revolucionin francez 1789 në lëvizje. Mosmarrëveshjet midis klerit, fisnikërisë, dhe pasurisë të Tretë, (një klasë e mesme e artizanëve,mjeshtrit, dhe intelektualët) përmbysën monarkinë dhe krijuan një qeveri republikane që nuk njohu privilegjet e veçanta të aristokracisë dhe Kishës. Shkrimi gjatë Revolucionit të korrikut 1830, Hugo ishte më i vetëdijshëm për ndarjen e klasës më mirë se kurrë. 

Fakti që çdo karakter është një jetim gjithashtu evokon përkeqësimin e sistemit feudal.

Shoqëria franceze shihej si një familje gjigante e lumtur nën mbretërit Bourbon dhe shkatërrimi i kësaj njësie të familjes në roman paralajmëron luftërat civile që do të ndajnë kombin në dy fillime në vitin 1789.

Tema e determinizmit dominon romanin, sidomos në skenën ku Frollo shikon një mizë të kapet në një pëlhurë merimange. Shumë karaktere në roman nuk besojnë në vullnetin e lirë.

Subjekti!

Më 6 janar 1482, në Festën e Budallenjve, në Paris, Kuazimodo zgjidhet Mbreti i Budallenjve, si personi më i shëmtuar i Parisit.

Esmeralda, një cigane e bukur, me një zemër të butë dhe bujare, kap zemrat e shumë njerëzve duke përfshirë edhe ato të kapiten Febysit dhe të një poeti të varfër, Pier Grenguarit, por veçanërisht ato të Kuazimodos dhe të babait të tij në shpirt, Klod Frolloit. Frollo kishte mbetur në mes dy zjarresh, në mes të dashurisë dhe të rregullave kishtare.

Ai e urdhëron Kuazimodon ta rrëmbejë Esmeraldën, por Kuazimodo papritur kapet nga kapiten Febysi dhe rojet e tij, i cili e shpëton Esmeraldën.

Kuazimodo dënohet me dy orë qëndrimi në shtyllën e turpit. Ai bënë thirrje për ujë. Esmerlada, duke e parë etjen e tij, i jep të pijë ujë. Ajo e shpëton atë dhe e kap zemrën e tij.

Më vonë, edhe Esmeralda akuzohet për tentativë vrasje ndaj Febysit, të cilin në fakt Frollo kishte tentuar ta vrasë, pasi e sheh atë duke dashur të vë dorë mbi Esmeraldën, e cila dënohet me vdekje me varje.

Duke e dërguar atë tek trekëmbëshi, Kuazimodo zbret poshtë përmes një litari të NotreDamit dhe e fut atë brenda katedrales, nën ligjin e strehimit.

Klopini, një interpretues rrugësh, i fton endacakët tjerë në rrethimin e katedrales dhe në shpëtimin e Esmerladës.

Kur i sheh Kuazimodo, i cili supozon se ata janë aty për ta lënduar Esmeraldën, i përvishet largimit të tyre. Mirëpo Esmerlada shpëtohet nga Frollo dhe burri i saj i rremë, Grenguari. Por pas edhe një përpjekjeje të dështuar për të fituar dashurinë e saj, Frollo e tradhton atë duke e dorëzuar tek ushtarët dhe e shikon varjen e saj. Kur ai qesh gjatë varjes së Esmeraldës, Kuazimodo e shtyn atë nga lartësitë e Notre Damit, në vdekjen e tij.

Kuazimodo pastaj shkon tek trekëmbëshi i madh i Monofokinit dhe shtrihet ngjitur me kufomën e Esmeraldën, ku e kishin hedhur pas ekzekutimit.

Rreth 2 vite më vonë, i gjejnë dy skelete të përqafuara, të cilat kur përpiqen t’i ndajnë, kthehen në pluhur.

Linjat dhe nënlinjat!

Autori e ka ndarë librin në linja (libra) dhe nënlinja. Të cilat janë:

Libri I: Salla e Madhe, Pier Grenuari, Imzot Kardinali, Usta Zhak Kopenoli, Kuazimodoja, Esmeralda.

Libri II:

Nga Shila te Karibdi, Sheshi Grev, Të puthura për goditjet, Ngatërresat që I dalin njeriut kur

ndjek një grua, Ngatërresat vazhdojnë, Kotruvja e thyer, Një nate dasme.

Libri III:

Katedralja e Parisit, Parisi nga lart.

Libri I IV:

Shpirtrat e mirë, Klod Froloi, Bariu I një kopeje bagëtish të egra

është më I egër se ato vetë, Qeni dhe I zoti, Vazhdimi I kapitullit për Klod Froloin, Armiqësia e popullit.

Libri V:

Abbas beati Martini, Ky këtu do ta vrasë atë atje, Libri do ta vrasë ndërtesën.

Libri VI:

Një vështim I paanshëm mbi sistemin e vjetër gjygjësor,

Vrima e miut, Historia e një kulaci me miell misri, Një lot për një pikë ujë, Fundi I historisë së kulacit.

Libri VII:

Sa e rrezikshme është t’ia besojë njeriu të fsheht ën e tij një dhie,

Tjetër gjë është prifti, tjetër gjë është filozofi,

Kambanat, ANAAKH, Dy burra të veshur me të zeza, Pasojat që mund të sjellin 7 mallikime të

bëra në qiell të hapur, Murgu-Fantazmë, Dobitë e dritareve që bien nga lumi

Libri VIII:

Skuda e shndërruar në një gjethe të thatë,

Vazhdimi I kapitullit mbi skudën e shndërruar në gjethe të thatë,

Fundi I kapitullit për gjethen që u shndërrua në gjethe të thatë,

Lasciate ogni speranza, Nëna, Tri zemra burrash, të mbrujtura

ndryshe.

Libri IX:

Klappia, Gungac qorr me një sy dhe I calë,I

shurdhër, Argjilë dhe kristal, Celësi I portës së kuqe, Vazhdim I kapitullit për celësin e

portës së kuqe.

Libri X:

Në rrugën e Bernardinëve, Grenguarit I lindin njëra pas tjetërs

ide të shkëlqyera, Behuni endacak, Rroftë hareja, Nje mik që të prish punë, Qelia ku mbreti Luigji I Francës I

falet Zotit, Tehet e shkurtra tringëllijnë, Shatoper o burra.

Libri XI:

Papucja, La creatura bella bianco vestita 1)

(Dante) Martesa e Febysit, Martesa e Kuazimodos.

Analiza!

Dashuri dhe romancë, Poezi dhe poetë, Paris, Mani,Aftësi të kufizuara apo persona të sfiduar fizikisht, Mesjetë, Katedrale, Priftërinj, Sipmati, Ciganë. Me këto fjalë kyce mund të na kujtohet e gjithë historia.

Përshkrimi I mjedisit!

Parisi  është kryeqyteti I Francës Në tekstet e moçme latine Parisi emërohet edhe Lutetia apo Lutezia. Lumi Sena  e ndan qytetin në dy pjesë. Pjesa veriore (rive droite „bregu i djathtë“) dhe pjesa jugore (rive gauche „bregu i majtë“). Parisi zyrtarisht numëron 2.138.551 banorë, ndërsa në krahinën e Parisit jetojnë 11.564.680 banorë.

Personazhet!

Kuazimodo: Gjashtëmbëdhjetë vjet para se të shkruhej “Katedralja e Notre Dame” një të dielë të bukur në mëngjs ishte e djela e bardhe, një krijesë e gjallë ishte lënë pas meshës në katedralen e Shën Mërisë së Parisit, mbi një shtrat të vogël druri. Ai nuk ishte një fëmijë si të gjithë të tjerët se cfarë kishte ndryshe. Të gjithë njerëzit që e shikonin thoni se ishte gjysëm njeri gjysëm majmun. Ata thonin se ishte I dërguari I djallit. Por pavarësisht fjalëve të tyre, arqidhjaku I katedrales, Klod Frolo, e mori dhe e rriti vetë atë. Quazimodo u rrit në atë katëdrale, duke ju rënë Këmbanave, nga të cilat ai humbi edhe dëgjimin. Ai ishte nje njeri I mirë, por kur bëhej fjalë për sjelljen me njerëzit që e rrethonin ishte I keq sepse të gjithë silleshin keq me të, dhe ai po ligësi iu përcillte.

Esmeralda:Vajza e humbur e Motrës Gudule, La Esmerelda është një balerin e bukur cigane rrugësh. Së bashku me dhinë e saj, Xhali, ajo I mahnit të gjithëv me truket magjike. Ajo mban një hajmali dhe xhingla të tjera rreth qafës së saj për të ndihmuar atë.

Arqidhjaku Frolo: Një prift në Notre Dame, Frollo është edhe antagonisti në roman. Megjithatë, ai nuk është një prirje e keqe tipike e karakterit për të shkaktuar dhimbje dhe vuajtje, në vend të kësaj, ai është shumë e ndritshëm dhe i mëshirshëm. Epshi i tij obsesiv për La Esmerelda I shkakton saj ekzekutim. Pa marrë parasysh se sa e vështirë, ai përpiqet të bëjë njerëzit ta duan atë, por ai vetëm përfundon duke shkaktuar dhimbje të saj.

Kapiten Febys:Kapiteni ruan La Esmerelda nga Quasimodo. Ai nuk e do atë, por përpiqet të josh atë dhe një numër të grave të tjera. Frollo I gjuan atij me thikë dhe të gjithë e lënë atë për të vdekur. Ai rimëkëmbet, por nuk arrin të flasë deri kur La Esmerelda dënohet me vdekje për vrasjen e tij. Ai përfundon duke u martuar me Fleur-de-de Lys Gondelaurier. 

Pier Grengoire: Një dramaturg luftuar dhe filozof. La Esmerelda e shpëton atë nga të qenit i varur nga një grup I keq dhe bie dakord të 'martohet' me atë për katër vjet. Ai më vonë bashkohet me grupin e keq dhe padashur ndihmon Frollon t’ia dorëzojë La Esmereldan autoriteteve.

Xhali: Dhija e La Esmerelda-s. Xhali mund të kryejë truket e magjike dhe magji nga një grup të letrave. Në gjyq Xhali e La Esmerelda’s është akuzuar për të qenë të pushtuar nga djalli.

Gjithashtu ajo është e thirrur edhe në gjyqin e Esmeraldës si një dëshmitare.

Mendime Kritika për romanin!

Romani është vlerësuar shumë, për mënyrën e shkrimit të tij. Ai është I realizuar edhe në film të animuar. Ky I fundit ka marrë shumë kritika pasi, të gjithë e vlerësojnë atë një histori për të rritur dhe jo për fëmijë. Por, si libër ajo është e vlerësuar në rangjet më të larta.

Pjesa që ju pëlqen më shumë!

“Katedralja e Parisit” është një libër që të rrëmbën. Leximi I saj nga fillimi deri në fund, të bën që të mos e kuptosh më botën përreth por të fillosh të filozofosh brenda kufijve të librit. Pjesët në këtë libër janë të lidhura shumë ngushtë me njëra tjetrën saqë do ishte e pamundur për mua të zgjidhja një pjesë të parapëlqyer.

Mesazhet që përcillen!

Hugo pranon se fati luan një rol të fuqishëm por do të thotë se vullneti i lirë është i mundur. Hugo sugjeron se qëndrimi determinist dhe dorëheqja e vullnetit të lirë është ajo që lejon të bëhesh një person i tillë tmerrshëm. Hugo sugjeron që të gjithë ne duhet të ushtrojmë vullnetin tonë të lirë për të mbajtur sensin tonë të moralit dhe përgjegjësinë për veprimet tona.