KATMA DEĞER VERGİSİ EĞİTİM NOTLARI EMRE RENDA GELİRLER KONTROLÖRÜ

KATMA DEĞER VERGİSİ

EĞİTİM NOTLARI

EMRE RENDA

GELİRLER KONTROLÖRÜ

Verginin Konusunu Teşkil Eden İşlemler

Madde 1 - Türkiye'de yapılan aşağıdaki işlemler katma değer vergisine tabidir:

1. Ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler,

2. Her türlü mal ve hizmet ithalatı,

3. Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler:

a) Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler ile radyo ve televizyon hizmetleri,

b) Hertürlü şans ve talih oyunlarının tertiplenmesi ve oynanması,

c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi, gösterilmesi,

d) Müzayede mahallerinde yapılan satışlar,

e) Boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınmaları,

f) Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri,

g) Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri,

h) Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler.



Ticari, sınaî, ziraî faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliği Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanununda açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit edilir.

Bu faaliyetlerin kanunların veya resmî makamların gösterdiği gerek üzerine yapılması, bunları yapanların hukukî statü ve kişilikleri, Türk tabiyetinde bulunup bulunmamaları, ikametgâh veya işyerlerinin yahut kanunî merkez veya iş merkezlerinin Türkiye'de olup olmaması işlemlerin mahiyetini değiştirmez ve vergilendirmeye mani teşkil etmez.

İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya tüzelkişi tarafından yapılması veya herhangi bir şekil ve surette gerçekleştirilmesi, özellik taşıması vergilendirmeye tesir etmez.


Madde metninden anlaşılacağı üzere mal teslimi, hizmet ifası yada ithalat şeklinde cereyan edecek bir işlemin katma değer vergisine tabi olması için; — İşlemlerin Türkiye'de yapılmış olması ve (mülkilik prensibi, 6. madde),— İşlemlerin Kanunun 1. maddesinde sayılan mal teslimleri ve hizmet ifaları arasında sayılmış olması gerekmektedir. Söz konusu işlemleri kim yaparsa yapsın (işlemin Türkiye'de yapılması şartıyla) dar mükellef, tam mükellef, özel, resmi ayrımı yapılmaksızın vergilendirilecektir.

Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti

Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti sayılan faaliyetler çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler; Türkiye’de yapılan ve Gelir Vergisi Kanunu'na göre ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti kapsamında değerlendirilen teslim ve hizmetler vergiye tabi olacaktır. Yukarıda belirtilen faaliyetlerden devamlılık arzedenler vergiye tabi olacak, arizi faaliyetler çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler ise vergiye tabi tutulmayacaktır. (Devamlılık ve arızilik kavramlarının sınırı net olarak çizilmemiştir.)


Özellik Arzeden Hususlar; Gerçek usulde vergilendirilen KDV mükelleflerince işletmelerinde kullanılan otomobil, kamyon, minibüs, otobüs, gibi nakil vasıtalarının teslimi vergiye tabidir. İşletmenin mutad faaliyetinin bu malların işletilmesi veya alım satımı olmaması durumu değiştirmeyecektir. Ancak özel hizmetlerde kullanılan binek otomobilleri ile vergiden muaf olanlar tarafından yapılan nakil vasıtaları teslimleri vergiye tabi olmayacaktır. (15 Nolu KDV Genel Tebliği)


Özellik Arzeden Hususlar; Zati eşyaların, ziynet eşyalarının ve eskimiş ev eşyalarının bunların sahipleri tarafından satışı KDV’nin konusuna girmeyecektir. Çünkü devamlılık kasıt ve niyeti bulunmadığı gibi yapılan teslimler ticari mahiyette de değildirler. Bu satış işleminde alıcının kim olduğunun, gelir vergisi, kurumlar vergisi ya da katma değer vergisi mükellefi olup olmadığının bir önemi bulunmamaktadır.


Yenilemek amacıyla mevcut otomobilini satan bir şahsın bu faaliyetini, ticari faaliyet, bu satıştan elde ettiği kazancı, ticari kazanç olarak nitelendirmek mümkün değildir. (Devamlılık koşulunun gerçekleşmesi halinde ticari faaliyetin varlığından hareketle KDV gündeme gelecektir.)Bir işletme sahibinin ticari işletmesine dahil ettiği yani işletme envanterine aldığı otomobili sattığında ticari faaliyet kapsamında yapılan bir teslimden bahsedileceğinden KDV doğacaktır. Aynı şahıs söz konusu aracı ticari işletme kayıtlarına dahil etmeksizin satmış olsaydı bu durumda ticari faaliyetten bahsedilemeyeceğinden KDV doğmayacaktı.


Dershane öğretmenlerinin her bir öğretim dönemi için bir adet soru kitapçığı hazırlamaları arızi serbest meslek faaliyeti sayıldığından KDV’nin konusuna girmez. V.U.K.’nun 187. maddesi kapsamında işletme envanterine alınan gayrimenkullerin satılması ya da her ne suretle olursa olsun işletmeden çekilmesi ticari faaliyet kapsamında teslim sayılır ve KDV’ye tabi olur.Bir yıl içerisinde kaç teslimin yapılması halinde devamlılık şartının tekemmül etmiş sayılacağı hususunda net bir belirleme bulunmamaktadır. Bir yılda birden fazla daire satışının yapılmış olması ya da birbirini izleyen yıllarda birer adet daire satışının yapılmış olması halinde ticari faaliyetin varlığından hareketle KDV tarhiyatı yapılması gerektiği yönünde bakanlık görüşü mevcuttur.


Yarış atı yetiştiriciliği zirai bir faaliyettir. Bu kapsamdaki teslimler ile yarışlardan kazanılan ikramiyeler KDV’ye tabidir. Zirai faaliyette kullanılan tarla, sera v.b. gayrimenkullerin kiraya verilmesi zirai faaliyet sayılmadığından (bu gayrimenkullerin satışı ise arızi işlem olarak değerlendirilir.) burada elde edilen gelirler gayrimenkul sermaye iradı olarak değerlendirilir. Söz konusu gayrimenkullerin ticari işletmeye dahil olması halinde kiralama işleminin KDV’ye tabi olacağı açıktır. Ancak, zirai makine ve aletlerin kiraya verilmesi zirai faaliyet olarak KDV’ye tabi olacaktır.


Serbest meslek faaliyetinde devamlılık unsurunun varlığının kabulü için bu faaliyetin mutad meslek olarak ifası gerekir. Dolayısıyla faaliyet yılda birkaç kez tekrarlanmış olsa dahi mutad meslek olarak ifa edilmiyorsa arızi serbest meslek faaliyeti sayılarak KDV’ye tabi olmaması gerekir. Ancak ticari kazançta olduğu gibi, idare çeşitli olaylara yönelik olarak açıklamış olduğu görüşlerinde, serbest meslek faaliyetinin aynı yılda veya birbirini takip eden yıllarda birden fazla yapılması durumunda süreklilik halinin varlığını kabul etmektedir. Serbest meslek erbabının şahsi malvarlığına ait menkul ve gayrimenkulleri satması halinde KDV mükellefiyetinin doğmayacağı açıktır.

Her Türlü Mal Ve Hizmet İthali

Her türlü mal ve hizmet ithalatı, KDV’nin konusuna girmekte olup, ithalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya tüzelkişi tarafından yapılması veya herhangi bir şekil ve surette gerçekleştirilmesi, özellik taşıması vergilendirmeye tesir etmez. İthalatın vergilendirilmesindeki en temel amaç, yurt içerisinde üretilen mal ve hizmetler ile ithal edilen mal ve hizmetler üzerindeki vergi yükünü eşitlemektir. Bu durum KDV’de uygulanan destinasyon (varış ülkesinde vergilendirme) ilkesinin de doğal sonucudur. Mal ve hizmet ihracının KDV’den istisna edilmiş olması da bu ilkenin bir gereğidir. Mal ithalatının Gümrük Vergisinden muaf olması KDV alınmasına engel olmaz.

Her Türlü Mal Ve Hizmet İthali

1. madde uyarınca her türlü hizmet ithali verginin konusuna girmektedir.

Diğer Faaliyetlerden Doğan Teslim Ve Hizmetler

Kanunun 1. maddesinin 3. bendi ile; - Özellik arz eden bir kısım teslim ve hizmetler ile, - Ekonomik, mali ve sosyal nedenlerle KDV kapsamına alınması gereken teslim ve hizmetler, ismen sayılmak suretiyle verginin konusuna dahil edilmiştir. Bu bentte yer alan teslim ve hizmetlerin çoğu 1. bent kapsamında vergiye tabi tutuluyor olmakla birlikte ortaya çıkabilecek ihtilafların önlenmesi açısından tek tek sayılma yoluna gidilmiştir.

a) Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler ile radyo ve televizyon

hizmetleri,

Posta işletmeleri genel müdürlüğü tarafından yapılan haberleşme ve ulaştırma hizmetleri ile Türk Telekom, Türksel, Telsim, Avea v.b firmalar tarafından verilen haberleşme hizmetleri ve bu firmalar tarafından yapılan her türlü mal ve hizmet teslimleri (kiralama, reklam, tesis bedeli, havale bedeli, gecikme faizleri) KDV’nin konusuna girmektedir. Ayrıca gerek TRT gerekse özel kuruluşlar tarafından verilen radyo ve televizyon hizmetleri ile bu firmalar tarafından yapılan her türlü mal ve hizmet teslimleri (ilan, reklam, konser giriş ücreti, film, bandrol ücretleri, gecikme faizleri) KDV’nin konusuna girmektedir.

a) Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler ile radyo ve televizyon

hizmetleri,

Yurt dışında Türkiye’ye yönelik olarak yayın yapan radyo ve televizyon kurumları ile online bilgi transferi sağlayan kuruluşların hizmetlerinden Türkiye’de faydalanıldığı kesin olmakla birlikte bunların Türkiye’de şube yada temsilciliklerinin bulunmaması nedeniyle bunlar adına KDV mükellefiyeti tesis edilmemektedir. Ancak bu kuruluşlara Türkiye’den yapılan reklam bedeli, üyelik bedeli v.b. ödemelerde, ödemeyi yapan firmaların sorumlu sıfatıyla KDV beyan edip ödemeleri gerekmektedir.

b) Her türlü şans ve talih oyunlarının tertiplenmesi ve oynanması

Söz konusu bahis ve talih oyunları ile yarışmalarda mükellefler bunları düzenleyenlerdir. İştirakçilerin kazanmış oldukları bedeller KDV’ye tabi değildir. (Veraset ve İntikal Ver.) Bilet satışı suretiyle gerçekleşen bu tür işlemlerde KDV bilet bedeline dahildir. İç yüzde yöntemi ile hesaplanarak beyan edilir. Spor-Toto, Sayısal ve Piyango tertipleyen Genel Müdürlükler bayi karıda dahil tutarlar üzerinden KDV hesaplayarak beyan ettiklerinden bayiler ayrıca KDV mükellefi olmazlar. At yarışlarında, hipodrom giriş bedelleri ve bahis ücreti KDV’ye tabidir. Kumarhane işletmeciliği ticari faaliyet olduğundan verilen hizmet KDV’ye tabidir.

c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif

faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi,

gösterilmesi, Amatör nitelikli faaliyetler vergi dışında tutulmaktadır. Amatör profesyonel ayrımının, sanatçı veya sporcunun bu faaliyetleri karşılığında gelir elde edip etmemesine göre yapılması gerekir. Eğer sporcu ve sanatçı söz konusu faaliyetleri nedeniyle gelir elde ediyorsa profesyoneldir. Dolayısıyla amatör profesyonel ayrımı yapılırken sporcu ve sanatçıların katıldıkları gösteri, konser, maç, yarış ve benzeri organizasyonlar nedeniyle ferdi olarak veya bağlı bulunduğu kurum, kuruluş, organizasyon, kulüp veya benzeri teşebbüsler aracılığı ile belli bir gelir elde edip etmediğine bakılmalıdır. Bu bent hükmünün uygulamasında faaliyetlerin vergi dışı kalması için söz konusu faaliyetlerde profesyonel sanatçı ve sporcuların hiç yer almaması gerekir.

c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif

faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi,

gösterilmesi,

Mükellef gösteri ve faaliyetleri tertipleyenler veya gösterenlerdir. Bilet bedellerine KDV dahildir. İç yüzde yoluyla hesaplanarak beyan edilir. Ayrıca ticari bir organizasyon içinde yapılan faaliyetlerin tamamı gelir sağlayıcı nitelikte olacağından bu tür faaliyetler herhangi bir ayırım yapılmaksızın Kanunun 1/1. maddesindeki genel hükme göre vergilendirilecektir.

d) Müzayede mahallerinde satışlar,

Müzayede, (artırma) bir menkul veya gayrimenkulün en yüksek bedel teklif edene satılmak üzere satışa sunulması işlemidir. Kanuna göre müzayede mahallerinde açık artırma suretiyle yapılan satışlar ile gümrük depolarında tasfiye amacıyla yapılan satışlar da vergiye tabi tutulacaktır. Bu arada müzayede yapılan yerin münhasıran müzayede yapımına tahsis edilmiş olup olmaması durumu değiştirmeyecektir. Cebri icra, izale-i şuyu, ipoteğin paraya çevrilmesi, tasfiye gibi nedenlerle, müzayede mahallerinde yapılan açık artırma, pazarlık ve diğer şekillerdeki satışların katma değer vergisine tabi tutulacağı belirtilmiştir. Bu tür satışlarda vergi kesin satış bedeli üzerinden hesaplanacaktır. Verginin mükellefi bu satışları düzenleyen özel veya resmi kişi ve kuruluşlardır.

d) Müzayede mahallerinde yapılan satışlar,

Ticari plaka satışları, müzayede mahallerinde yapılan satış sayılarak KDV’ye tabi tutulur. Gümrük kanunu ve Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun uyarınca tasfiyesi öngörülen eşyaların satışı bir anlamda ithalat sayıldığından KDV’ye tabidir. Mükellef satışı yapan Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü’dür. Açık oto pazarı, semt pazarı gibi yerler müzayede mahalli niteliğindeki yerler değildir. KDVK’da yer alan istisna ve indirimli oranlar müzayede mahallinde yapılan satışlar için de geçerlidir.

e) Boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınmaları,

Boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınmaları da KDV’ye tabidir. Taşınan maddenin yerli veya yabancı oluşu, vergilendirmeyi etkilemeyecektir. Bu tür taşıma işlerinde mükellef petrol boru hatlarını işletenler, matrah ise taşıma bedelidir. Görüleceği gibi, boru hattı ile yapılan bir taşımanın KDV’ye tabi tutulabilmesi için hizmetin bir bedel karşılığı yapılması şarttır. Ancak istisnalar bölümünde değinileceği üzere, boru hattı ile yapılan yabancı ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınması hizmetleri Kanunun 17/4-j maddesi ile KDV’den istisna edilmiştir.

f) Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların

kiralanması işlemleri,

GVK’nun 70’inci maddesinde yer alan mal ve hakların sahipleri, zilyetleri, intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiralanması işlemleri KDV’ye tabidir. Kiracının kim olduğunun önemi yoktur. Söz konusu mal ve hakların ticari faaliyet kapsamında kiraya verilmesi halinde öncelikle 1’inci maddenin 1’inci bendi uyarınca vergiye tabi olacağı açıktır. Dolayısıyla 1/3-f maddesi uyarınca KDV’ye tabi olacak mal ve hak kiralamaları gayrimenkul sermaye iradı elde edilmesi ile sonuçlanan, ticari organizasyon dışındaki kiralamalardır.


GVK’nun 70. maddesinde yer alan mal ve hakların kiralanması işlemleri KDV’nin konusuna girmekle beraber, kanunun 17. maddesinin 4/d bendi ile “iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri”, KDV’den istisna edilmiştir. GVK 70. maddede yer alan mal ve hakların tamamının değil sadece iktisadi işletmeye dahil olmayan gayrimenkullerin (Arazi, bina ve bunlarla birlikte kiralanan mütemmim cüzü ve teferruatı, voli mahalleri ve dalyanlar, gayrimenkul olarak tapu sicilinde tescil edilen haklar.) kiralanması istisna kapsamına alınmıştır. GVK 70. maddesinde sayılanlardan, yukarıda belirtilen gayrimenkuller dışında kalan mal ve hakların (3,5,6,7,8 bentler) kiralama işlemleri ise, iktisadi işletmeye dahil olsun veya olmasın katma değer vergisine tabi olacaktır.


Örneğin, bir tüccarın ticari işletmesine dahil bir nakil vasıtasını veya işletmeye dahil olmayan özel otomobilini kiraya vermesi halinde işletmeye dahil nakil vasıtasının kira geliri ticari kazanç, özel otomobilin kira geliri gayrimenkul sermaye iradı olarak gelir vergisine tabi olacaktır. Ancak, her iki kiralama hizmeti de katma değer vergisine tabi olacak ve kira hasılatları genel esaslara göre verilen katma değer vergisi beyannameleri ile beyan edilecektir.

f) GVK’nun 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinde sorumluluk

uygulaması,

Maliye Bakanlığı KDVK’nun 9. maddesi ile kendisine verilen yetkiyi kullanarak, 30 seri Nolu Genel Tebliği ile, kiralama işlemlerinde sorumluluk uygulamasını getirmiştir. Tebliğde, GVK’nun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi işleminin ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde verilen bir hizmet olmasa dahi katma değer vergisine tabi olacağı belirtildikten sonra, bu kiralama işlemleri ile ilgili KDV’nin;-Kiraya verenin başka faaliyetleri nedeniyle gerçek usulde KDV mükellefiyetinin bulunmaması,-Kiralayanın gerçek usulde KDV mükellefiyeti olması, şartlarının birlikte varolması halinde kiralayan tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edeceği açıklanmıştır. Dolayısıyla bu kapsamdaki kiralamalarda, kiraya verenler tarafından beyanname verilmeyecektir.

f) GVK’nun 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinde sorumluluk

uygulaması,

Ayrıca, kiraya verenlerin başka faaliyetleri dolayısıyla gerçek usulde KDV mükellefi olmaları halinde, sorumluluk uygulaması söz konusu olmayacak, kiraya verenler, kiralama faaliyetleri ile ilgili KDV’yi diğer faaliyetleri ile birlikte genel esaslara göre beyan edeceklerdir. Öte yandan, GVK’nun 70. maddesinde sayılan mal ve haklar arasında yer alan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri, bir iktisadi işletmeye dahil olmamaları şartıyla, KDVK’nun 17/4–d maddesine göre vergiden müstesnadır. Dolayısıyla, bir iktisadi işletmeye dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemlerinde katma değer vergisi ve sorumluluk uygulamasının söz konusu olmayacaktır.

KDV 1/3-g

Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri KDV’nin konusuna girmektedir. Söz konusu müessese ve kuruluşların ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri kanunun 1/1 maddesi uyarınca verginin konusuna girmektedir. Olası tereddütlerin giderilmesi açısından 1/3-g maddesinde aynı hususa yer verilmiş olup bu bent ile yeni bir vergi konusu oluşturulmamıştır.

KDV 1/3-g

Orduevleri, askeri gazinolar, askeri kantinler, kışla gazinoları ile kamu kurumlarına ait misafirhane, kreş, yemekhane, eğitim ve dinlenme tesislerinin işletilmesi veya yönetilmesi suretiyle yürütülen faaliyetler kâr amacı taşımamaları nedeniyle ticari faaliyet kapsamına girmediğinden, münhasıran ilgili kurum ve kuruluş mensuplarına hitap etmeleri şartıyla vergiye tabi olmayacakları belirtilmiştir.

Öte yandan bu kuruluşlara yapılan mal teslimlerinin ve hizmet ifalarının Katma Değer Vergisi Kanununun genel hükümleri çerçevesinde vergilendirileceği tabiidir.

h) Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim

ve hizmetler.

KDVK'nun 1/3 maddesinin (h) bendi, rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyet suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetlere yer vermektedir. Teslimleri verginin konusuna girmeyen mükelleflerin bu hüküm uyarınca isteğe bağlı mükellefiyet tesis ettirmeleri mümkündür. Yine Kanun'un "İstisnadan Vazgeçme" başlığını taşıyan 18. maddesinde "Vergiden istisna edilen işlemleri yapanlar diledikleri takdirde ilgili vergi dairesine yazılı olarak müracaata bulunarak bu işlemleri dolayısıyla vergiye tabi tutulmalarını talep edebilirler" ifadesini taşımaktadır. İstisnalardan yararlananlar, kanunda yer alan bu hükümlere dayanarak, yararlanmakta oldukları istisnalardan vazgeçmek suretiyle katma değer vergisi mükellefiyetine tabi tutulma talebinde bulunabileceklerdir.

KDV’nin Konusuna Giren İşlemler Açısından Özellik Arzeden Durumlar

Tasfiye ve iflas sonucunda yapılan mal teslimler ile şahsi işin bırakılması sonucunda işletmeye ait malların ortaklara devri KDV’ye tabidir. Şahsi malvarlığının bir işletmeye ayni sermaye olarak konulması KDV’ye tabi olmazken, KDV mükelleflerinin envantere kayıtlı malını başka bir işletmeye sermaye olarak koyması KDV’ye tabidir. Adi ortaklığın ve iş ortaklığının sona ermesine neden olan hisse devirleri KDV’ye konudur. Adi ortaklığı veya iş ortaklığını sona erdirmeyen hisse devirleri ise KDV’ye konu olmaz. Ticari işletme aktifine kayıtlı olan hisse satışları KDV’ye tabidir. Ancak, hisse senedi ile temsil edilen pay satışları KDV’den istisnadır (17/4-g)


Kapıdan yapılan satışlarda KDV’ye tabi olup vergiyi doğuran olay tecrübe ve muayene sonucunda nihai teslimin yapıldığı tarih itibariyle doğar. Montaja tabi ürünlerde KDV montajın tamamlandığı tarih itibariyle doğar. Bir holdingin bankadan temin ettiği krediyi aynı koşullarla (fark bir bedel tahsil etmeden) grup şirketlerine kullandırması ve masraflarını yansıtması KDV’ye tabi olmaz.Şirketin ortaklarına verdiği borç paralar için hesapladığı faizler KDV’ye tabidir. Finansal kiralama işlemleri KDV’ye tabidir. Fiyat farkları bağlı olduğu mal ve hizmet için belirlenen oranda KDV’ye tabidir.


Avanslar ve avans üzerinden hesaplanan kur farkları KDV’ye tabi değildir. Depozito ve teminatlar KDV’ye tabi değildir. Masraf yansıtma işlemlerinde genel kural; aktarıma konu masraf için KDV yüklenilmiş ise yansıtma faturasında da KDV hesaplanması yönünde olmakla birlikte tartışılan bir konudur


Fiili mevcut kaydi durumdan eksik ise; eksiklik zayiattan kaynaklanıyorsa 30/c kapsamında indirim KDV’nin reddi yoluna gidilir, eksiklik kayıt dışı satıştan kaynaklanıyorsa emsal bedel üzerinden KDV hesaplanır. Şahsi malvarlığının bir işletmeye ayni sermaye olarak koyması KDV’ye tabi olmazken, KDV mükelleflerinin envantere kayıtlı malını başka bir işletmeye sermaye olarak koyması KDV’ye tabidir.Tasfiye ve iflas sonucunda yapılan mal teslimler ile şahsi işin bırakılması sonucunda işletmeye ait malların ortaklara devri KDV’ye tabidir. Aynı mükellefin büro ve şubeleri arasındaki mal ve hizmet teslimi KDV’ye tabi olmaz. Şahsa ait taşıtlar ile bir işletmenin aktifine dahil olmayan taşıtların satışı KDV’ye tabi değildir. İşletmelerin aktifine dahil araçların satışı ise KDV’ye dahildir. Konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimi istisna, işyeri teslimi KDV’ye tabidir.


Banka, banker ve sigorta şirketlerinin faaliyetleri BSMV’ye tabi olduğundan KDV’den istisnadır. Free Shop teslimleri KDV’den istisnadır. Serbest bölgelerde verilen hizmetler (17/4-ı) ile bu bölgelerdeki mal teslimleri (16/1-c) KDV’den istisnadır. Gider pusulası ve müstahsil makbuzu kapsamındaki teslimler KDV’ye tabi değildir.

Teslim

Madde 2 –1. Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir. Bir malın alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere tevdii teslim hükmündedir. Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci veya sürücüye tevdi edilmesi de mal teslimidir.

2. Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının iki veya daha fazla kimse tarafından zincirleme âkit yapılmak suretiyle, malın bu arada el değiştirmeden doğrudan sonuncu kişiye devredilmesi halinde, aradaki safhaların her biri ayrı bir teslimdir.

3. Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri şekillerdeki dağıtımlar da mal teslimidir.

4. Kap ve ambalajlar ile döküntü ve tali maddelerin geri verilmesinin mutat olduğu hallerde teslim, bunlar dışında kalan maddeler itibariyle yapılmış sayılır. Bunların yerine aynı cins ve mahiyette kap ve ambalajlar ile döküntü tali maddelerin geri verilmesinde de aynı hüküm uygulanır.

5. Trampa iki ayrı teslim hükmündedir.

Teslim

Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının (mülkiyet hakkının) malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir. Emanet amacıyla yapılan zilyetliğin devri KDV’ye tabi olmaz. Mülkiyeti muhafaza kaydına dayanan satış akdine istinaden zilyetliğin devri ise KDV’ye tabidir. Mal teslimine ilişkin sözleşmenin yapılması tek başına KDV’yi doğurmaz, KDV’nin doğması için malın fiilen alıcıya yada adına hareket edenlere veya nakliyeciye teslimi gerekir.

Teslim

Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının iki veya daha fazla kimse tarafından zincirleme âkit yapılmak suretiyle, malın bu arada el değiştirmeden doğrudan sonuncu kişiye devredilmesi halinde, aradaki safhaların her biri ayrı bir teslimdir. Komisyonculuk faaliyeti zincirleme teslim sayılmaz. Sadece komisyon bedeli için belge düzenlenir ve KDV hesaplanır.Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri şekillerdeki dağıtımlar da mal teslimidir. Uygulamada bu teslimler için aylık dönemler itibariyle tahakkuk yapılarak aylık fatura düzenlenmektedir.

Teslim

Mal ile birlikte teslim edilen ambalaj maddeleri asıl malın tabi olduğu esas ve oranlarda KDV’ye tabi tutulur. Kap ve ambalajların geri verilmesinin mutat olduğu hallerde teslim, bunlar dışında kalan maddeler itibariyle yapılmış sayılır. Kaplar için alınan depozitolarda KDV’ye tabi olmaz.Döküntü ve tali maddelerin geri verilmesinin mutad olduğu veya bunların yerine aynı cins ve mahiyette döküntü ve tali maddelerin geri verilmesi hallerinde teslim bunlar dışında kalan şeyler itibariyle yapılmış sayılacaktır. Örneğin, çiftçilerin Şeker Fabrikalarına teslim ettikleri şeker pancarı karşılığında Fabrika pancar bedeli dışında çiftçiye ayrıca bedelsiz küspe de veriyorsa küspenin çiftçiye verilmesi teslim sayılmayacaktır.

Teslim

Teslim edilen malın karşılığında başka bir mal alınmış ise (trampa) her ikisi de ayrı teslim sayılıp emsal bedel üzerinden vergilendirilir.

Teslim Sayılan Haller

Madde 3 - Aşağıdaki haller teslim sayılır:

a) Vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi,

b) Vergiye tabi malların, üretilip teslimi vergiden istisna edilmiş olan mallar için her ne suretle olursa olsun kullanılması veya sarfı,

c) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyedliğin devri,

d) (*1.1.1999’dan itibaren kaldırılan bent) Amortismana tabi iktisadî kıymetlerin işletmede kullanılmak üzere imal veya inşa edilmesi halinde, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu kıymetlerin aktife alınması veya kullanılmaya başlanması.


Maddenin (a) bendine göre, vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi teslim sayılacak ve vergiye tabi tutulacaktır. Örneğin, akaryakıt ticareti ile uğraşan bir şahsın bu akaryakıtın bir kısmını özel otomobilinde kullanması veya ticaretini yaptığı dayanıklı tüketim mallarından bir kısmını kendi şahsi ihtiyacında kullanmak üzere işletmeden çekmesi veya ücret, ikramiye, hediye, teberru gibi adlarla işletme personeline vermesi de teslim sayılarak emsal bedelleri üzerinden vergiye tabi tutulacaktır.


Kanunun 17. maddesi ile istisna edilenler hariç olmak üzere bağışlar KDV’nin konusuna girmektedir. Şahsi işletme sahiplerinin işi bırakmaları halinde işletmeye dahil tüm malları satmaları ya da KDV hesaplayarak işletmeden çekmeleri (şahsi varlık haline getirmeleri) gerekmektedir.Vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi teslim sayılacak ve vergiye tabi tutulacaktır.Ancak, personele sağlanan menfaatler; işyerinde yemek verilmesi, yatacak yer ve konut tahsisi, işyerine gelmekte kullanılan servis hizmetleri ve demirbaş olarak verilen giyim eşyaları sarf niteliği taşıdığından vergiye tabi olmayacaktır.


Maddenin (b) bendine göre vergiye tabi malların, üretilip teslimi vergiden istisna edilmiş olan malların imalinde kullanılması veya sarfı da teslim sayılacaktır. Maddenin (c) bendinde mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri hali de teslim sayılmıştır. Mülkiyeti muhafaza şeklinde yapılan satışlarda alıcıya teslim edilen taşınır malın mülkiyeti satıcının üzerinde bırakılmaktadır. Malın zilyetliğinin devredildiği, ancak mülkiyet naklinin daha sonra gerçekleştirildiği bu tür satışlarda vergilemenin ertelenmesini önlemek için bu hüküm getirilmiştir.


Garanti kapsamında yapılan teslim ve hizmetler sarf malzemesi olarak değerlendirileceğinden KDV’ye tabi değildir. Ancak garanti sağlayan firma tarafından garanti kapsamında kullanılacak mal ve hizmet alımları sırasında (servislere) KDV ödeneceği tabidir. Ticari teamüller çerçevesinde verilen hediye ve eşantiyonlar için de KDV hesaplanmaz, bunlar için yüklenilen KDV indirim konusu yapılır. İşletmeler açısından pazarlama gideridir. Bir malın yanı sıra diğer bir malın bedelsiz tesliminde de KDV hesaplanmaz. Ancak bedava verilen mal nedeniyle yüklenilen KDV oranının asıl malın KDV oranını aşan kısmı indirilemez.

Hizmet

Madde 4 – 1. Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir.

Bu işlemler; bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi

yapmamayı taahhüt etmek gibi, şekillerde gerçekleşebilir.

2. Bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir hizmet olması halinde bunların her biri ayrı işlem olup, hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı vergilendirilirler.

Hizmet

Madde hükmünde hizmet dolaylı bir şekilde tanımlanmış ve hizmet sayılan bazı işlemler belirtilmek suretiyle maddede sayılan ve bunlara benzeyen işlemlerin de hizmet sayılacağı hükme bağlanmıştır. Bu nedenle hizmet belli bir tanım ve bilinen bazı işlemlerle sınırlandırılmayacak, ilerde değişik bir şekilde ortaya çıkacak bazı işlemler de genel tanım ve verilen örneklere göre hizmet olarak değerlendirilecektir. Maddenin 2. fıkrasına göre bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya hizmet olması halinde bunların her biri ayrı birer işlem sayılacak ve hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı vergiye tabi tutulacaktır. Örneğin televizyon imalatçısı bir firmaya verilen danışmanlık hizmetinin karşılığında televizyon alınması halinde iki ayrı teslimden bahsetmek gerekir.

Hizmet Sayılan Haller

Madde 5 - Vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, işletme personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılması hizmet sayılır.

İşlemlerin Türkiye'de Yapılması

Madde 6 – İşlemlerin Türkiye'de yapılması:

a) Malların teslim anında Türkiye'de bulunmasını,

b) Hizmetin Türkiye'de yapılmasını veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasını,(*)

İfade eder.

(*) (4503 sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle değişmeden önceki hali. Yürürlükten kalkış tarihi; 5.2.2000) b) Hizmetin Türkiye'de yapılmasını, değerlendirilmesini veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasını, (değerlendirilme Gelir Vergisi Kanunun 7 nci maddesine göre tayin olunur).

İşlemlerin Türkiye’de Yapılması

Türkiye kavramı, Türkiye Cumhuriyeti siyasi sınırları içerisinde kalan yerleri kapsamakta olup, kara suları, iç sular ve hava sahasını da içine alır. Gümrük kanununa göre, gümrük sınırları dışında kalan (serbest bölgeler gibi) yerler Türkiye kavramına dahil olmakla birlikte bu yerlerde yapılan teslimler KDV’den istisna edilmiştir.Mal teslim anında Türkiye’de bulunuyorsa işlem Türkiye’de yapılmış sayılır. Yurt dışında satın alınan veya imal olunan malın yine yurt dışında teslimi KDV’ye tabi değildir. Türkiye’deki malın yurt dışına çıkartılıp orada satılması ihracat teslimidir. KDV’den istisnadır. Teslim alanın yada teslim edenin hangi ülkenin uyruğunda olduğunun önemi yoktur.

İşlemlerin Türkiye’de Yapılması

Transit ticaret KDV kapsamına girmez. Çünkü teslim Türkiye sınırlarında gerçekleşmemiştir. (Fransa’dan alınan malın teslim alınmadan doğrudan İran’a satılması gibi) Hizmet teslimin Türkiye’de yapılmış sayılması için; hizmetin Türkiye’de ifa edilmesi veya hizmetten Türkiye’de faydalanılması gerekir. Yurt dışında çizilen proje Türkiye’de uygulanmış ise faydalanma Türkiye’dedir.Yurt dışında mukim yabancı sigorta şirketine yaptırılan sigortalar KDV’ye tabidir. İstisna kapsamına girmez. Çünkü BSMV kapsamına girmez.

Uluslararası Taşıma İşleri

Madde 7 - Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşıma işlerinde, hizmetin iç parkura isabet eden kısmı Türkiye'de yapılmış sayılır.

- Türkiye’de başlayıp yabancı bir ülkede tamamlanan,- Yabancı ülkede başlayıp Türkiye’de sona eren,- Yabancı ülkede başlayıp Türkiye’den geçerek yine yabancı bir ülkeye yapılan,taşımacılık işlemlerinde iç parkura isabet eden kısım KDV’nin konusuna girmekle birlikte 14’üncü madde ile KDV’den istisna edilmiştir.

Mükellef

Madde No 8 - 1. Katma Değer Vergisinin Mükellefi: a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanlar,

b) İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,

c) Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,

d) PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,

e) Hertürlü şans oyununu tertipleyenler,

f) At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bunları tertipleyenler,

g) 1 inci maddenin 3 üncü fıkrasının (c) bendine giren hallerde bunları tertipleyenler veya gösterenler,

h) Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya verenler,

ı) İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlardır.

Mükellef 2. Vergiye tabi bir işlem sözkonusu olmadığı veya katma değer vergisini fatura veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde; düzenlediği bu tür vesikalarda katma değer vergisi gösterenler, bu vergiyi ödemekle mükelleftirler. Bu husus kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir meblağı gösteren mükellefler için de geçerlidir. (5035 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle değişen cümle; Yürürlük: 02.01.2004) Bu gibi sebeplerle fazla ödenen vergiler, Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslara göre ilgililere iade edilir.

Mükellef

Katma Değer Vergisi mükellefleri (yükümlü), KDV’yi kendi mal varlıklarından ödemezler. Onlar nihai tüketicilerden (yükleniciler) tahsil ettikleri KDV’yi hazineye intikal ettirirler. KDV kapsamına giren işlemleri yapanlar bağlı oldukları vergi dairesinde KDV mükellefiyeti tesis ettirirler. Münhasıran KDV’den istisna edilmiş işlemleri yapanların mükellefiyet tesis ettirmelerine gerek yoktur.Gelir vergisinden muaf olan ya da basit usulde vergilendirilenlerin KDV mükellefiyeti yoktur. Adi ortaklıklarda mükellef adi ortaklıktır. (Gelir Vergisinde olduğu gibi ortaklar değildir.) Şahsi işletme sahipleri ve serbest meslek erbabı KDV mükellefidir. Gerçek usulde vergilendirilen çiftçiler KDV mükellefidirler. Şahıs ve sermaye şirketlerinde mükellef tüzel kişiliklerdir.

Mükellef

İcra yoluyla yapılan satışlarda mükellef icra dairesidir. KDV kapsamına girmediği yada KDV’den istisna edildiği halde düzenledikleri fatura ve benzeri belgelerde KDV gösterenler ile yanlış oran uygulanarak veya yanlış hesap yapılarak gerekenden fazla KDV hesaplayanlar söz konusu KDV’ni beyan etmek zorundadırlar. Fazla ve yersiz ödenen bu KDV’nin mükelleflere iadesi mümkündür.

Vergi Sorumlusu

Madde 9

1. Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.

2. Fiilî yada kaydî envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğu veya belgesiz hizmet satın alındığının tespiti halinde, bu alışlar nedeniyle ziyaa uğratılan katma değer vergisi, belgesiz mal bulunduran veya hizmet satın alan mükelleften aranır.

Vergi Sorumlusu

Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları tespit edilen mükelleflere, bu mal ve hizmetlere ait alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 günlük bir süre verilir. Bu süre içinde alış belgelerinin ibraz edilememesi halinde, belgesi ibraz edilemeyen mal ve hizmetlerin tespit tarihindeki emsal bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi, alışlarını belgeleyemeyen mükellef adına re'sen tarhedilir. Bu tarhiyata vergi ziyaı cezası uygulanır.

Ancak belgesiz alınan mal ve hizmetleri satanlara, bu satışlarla ilgili olarak, vergi inceleme raporuna dayanılarak katma değer vergisi tarhiyatı yapıldığı takdirde, ziyaa uğratılan vergi ve buna ilişkin ceza ayrıca alıcılardan aranmaz.

Vergi Sorumlusu

KDV uygulamasında vergi güvenliğinin sağlanması için getirilen müesseselerden biriside vergi sorumluluğu uygulamasıdır. İşlemlere taraf olanlar ifadesinden; mükellefin temsilcisini, vekilini, mükellef adına hareket edenleri yada mükellefe mal tesliminde bulunanları veya hizmet ifa edenleri anlamak gerekir.Maliye Bakanlığı yetkisini kullanarak bir kısım mal ve hizmet tesliminde vergi sorumluluğu uygulamasını getirmiştir. Sorumluluk uygulamasında malı alan yada hizmetten yararlananlar, KDV’nin bir kısmını ya da tamamını mükellefe ödemeyip 2 nolu KDV beyannamesi ile beyan ederek doğrudan vergi dairesine öderler. Uygulamada istisna kapsamına giren teslimler nedeniyle 2 nolu beyanname verilmemektedir.

Vergi Sorumlusu

Yurt dışından sağlanan (ithal edilen) ve Türkiye’de yararlanılan hizmetlerde (telif, patent, know-how, komisyon, kiralama ve serbest meslek hizmetleri) mükellef yurt dışındaki firma olmakla birlikte vergi hizmetten yararlanan yurt içindeki muhataplar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilir. Yurt dışındaki firmanın Türkiye’de şubesi olması ve hizmeti bu şube aracılığı ile vermesi halinde vergi söz konusu şube tarafından beyan edilir. Vergi sorumluluğu söz konusu olmaz.Vergi sorumlusu olacak kişilerin KDV mükellefi olmaları gerekmez. Tevkifat matrahının tespitinde hizmetin ifa tarihindeki (vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği tarih) kur esas alınmalıdır. Ancak, hizmetin ne zaman ifa edildiğinin fiilen tespiti mümkün olmadığından fatura tarihindeki kur dikkate alınmaktadır. 1 ay içerisinde yapılan tevkifatlar için düzenlenecek 2 nolu beyanname izleyen ayın 24’üne kadar bağlı bulundukları vergi dairesine verilmektedir.

Vergi Sorumlusu

Sorumlu sıfatıyla 2 nolu KDV beyannamesi ile beyan edilen KDV’nin aynı döneme ilişkin 1 nolu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılacağı tabidir. KDV sorumluluğunun yerine getirilmemesi nedeniyle ikmalen veya re’sen tarh edilen KDV ise tarh edilen KDV’nin ödendiği ayda indirim konusu yapılabilecektir.

Vergi Sorumlusu

Fiilî yada kaydî envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğu veya belgesiz hizmet satın alındığının tespiti halinde, bu alışlar nedeniyle ziyaa uğratılan katma değer vergisi, belgesiz mal bulunduran veya hizmet satın alan mükelleften aranır. Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları tespit edilen mükelleflere, bu mal ve hizmetlere ait alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 günlük bir süre verilir. Bu süre içinde alış belgelerinin ibraz edilememesi halinde, belgesi ibraz edilemeyen mal ve hizmetlerin tespit tarihindeki emsal bedeli üzerinden hesaplanan KDV, alışlarını belgeleyemeyen mükellef adına re'sen tarhedilir. Bu tarhiyata vergi ziyaı cezası uygulanır. Ancak belgesiz alınan mal ve hizmetleri satanlara, bu satışlarla ilgili olarak, vergi inceleme raporuna dayanılarak KDV tarhiyatı yapıldığı takdirde, ziyaa uğratılan vergi ve buna ilişkin ceza ayrıca alıcılardan aranmaz.

Bakanlıkça İhdas Edilen Vergi Sorumlulukları

GVK’nun 18. maddesinde yer alan telif kazançlarının süreklilik arz edecek şekilde elde edilmesi KDV mükellefiyetini gerektirir. Söz konusu kazanç sahipleri münhasıran stopaj sorumlularına (GVK 94) teslimde bulunuyorlarsa, ödemeyi yapanlar KDV’yi 2 nolu beyanname ile vergi dairesine yatırmak zorundadırlar. (19 ve 72 KDVGT)İktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkuller KDV’den istisna olduğundan sorumlulukta yoktur. GVK 70. maddede sayılan gayrimenkul dışındaki mal ve hakların kiralanmasında mal ve hak sahibi KDV mükellefi değilse, kiracı KDV mükellefi ise KDV kiracı tarafından 2 nolu beyanname ile beyan edilir.


GVK 70. maddede sayılan gayrimenkul dışındaki mal ve hakların kiralanmasında mal ve hak sahibi ile birlikte kiracıda KDV mükellefi değilse, sorumluluktan bahsedilemez. İktisadi işletmeye dahil gayrimenkuller ile GVK 70. maddede sayılı diğer malların kiralanması işlemlerinde mal sahibi KDV mükellefi ise sorumluluk olmaz, 1 Nolu Beyanname ile beyan edilir. (30-31 KDVGT)Reklam alanlar gerçek usulde KDV mükellefi değilse reklam verenler sorumlu sıfatıyla 2 nolu KDV beyannamesi vereceklerdir. Fason iş yapanların tahsil ettikleri KDV’yi hazineye intikal ettirmeme riskine karşı fason iş yaptıranların KDV’nin 2/3’ünü sorumlu sıfatıyla 2 nolu beyanname ile beyan etmeleri uygun görülmüştür (51 KDVGT)


İthalatçılar, rafineriler, akaryakıt dağıtım firmaları ve akaryakıt bayileri dışındakilerden akaryakıt alan KDV mükellefleri ve kamu kurum ve kuruluşları hesaplanan KDV’nin %90’ını tevkif ederek sorumlu sıfatıyla beyan etmek zorundadırlar (68 KDVGT)


Vakıfların gayrimenkul satışlarında da tevkifat uygulaması vardır. Katma değer vergisi mükelleflerinin alt işverenlerden veya bu konuda faaliyette bulunan diğer işletmelerden temin ettikleri işgücü hizmetine ait katma değer vergisinin % 90’ının tevkifata tabi tutulması ve bunlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi uygun görülmüştür. (96 KDVGT)


-Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve bunların teşkil ettikleri birlikler, -Döner sermayeli kuruluşlar, -Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, -Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, -Üniversiteler (vakıf üniversiteleri hariç), -Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, -Bankalar ve özel finans kurumları, -Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri), -Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar -Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar, -Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler, -Hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsasına kote edilmiş şirketler (bunlar yalnızca “yapım işleri”, “temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri”, “özel güvenlik hizmetleri” ile “yemek servis hizmetleri”ne ait katma değer vergisini tevkifata tabi tutacaklardır.) birbirlerine karşı ifa ettikleri hariç olmak üzere, aşağıda belirtilen hizmetlerde katma değer vergisi tevkifatı yapmakla zorunludur.


Tevkifat Uygulanacak İşlemler;Yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların; - Yapım işleri ile bu işlere ilişkin mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri, - Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri, - Özel güvenlik hizmetleri, - Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri, - Her türlü yemek servisi, - Danışmanlık ve denetim hizmetleri, olup tevkifat oranı, yemek servisi, bahçe ve çevre bakım, özel güvenlik, danışmanlık ve denetim hizmetlerinde 1/2, temizlik hizmetlerinde 2/3, diğer hizmetlerde 1/3’dür.”


Hurda metallerden elde edilenler dışındaki bakır külçelerinin tesliminde % 90 oranında tevkifat uygulanarak alıcılar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi uygun görülmüştür. (95 KDVGT) Bakır ve bakır alaşımlarından mamul; anot, katot, her çeşit takoz (biyet), slab, platina, kütük, granül, filmaşin, levha, boru, prinç çubuk, lama, her türlü tel ve benzerlerinin tesliminde % 90 oranında tevkifat uygulanarak alıcılar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi uygun görülmüştür. (96 KDVGT)


Tevkif ettikleri KDV’yi sorumlu sıfatıyla beyan ederek nakden veya mahsuben ödeyen mükellefler, bu işlemlerle ilgili olarak önceki safhalardaki verginin hazineye intikal etmemiş olması nedeniyle müteselsil sorumlu tutulamazlar.

Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi

Madde 10 - Vergiyi Doğuran Olay: a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması,

b) Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,

c) Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması,

d) Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda, malların alıcıya teslimi,

e) Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesine başlanması veya nakliyeci veya sürücüye tevdii,

f)

Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi

Madde 10 - Vergiyi Doğuran Olay:

g) Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi,

h)

ı) İthalatta, Gümrük Kanununa göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili,

j) İkametgâhı, işyeri, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta gümrük bölgesine girilmesi veya gümrük bölgesinden çıkılması,

Anında meydana gelir.

Vergiyi Doğuran Olay

Katma Değer Vergisinde vergilendirme dönemi aylık olduğundan, vergiyi doğuran olayın hangi ay içerisinde meydana geldiği beyan döneminin tespiti açısından önem arz etmektedir. Dönem kayması vergi ziyaınıda beraberinde getirebilir.


Katma Değer Vergisi temelde malın teslimi ya da hizmetin ifası ile doğar. Mal teslimine ya da hizmetin ifasına ilişkin sözleşme yapılması tek başına vergiyi doğurmaz. KDV mal teslimi yada hizmet ifasının fiilen gerçekleşmesi ile doğar. Avans alınması da dahil olmak üzere mal ve hizmet bedelinin ne zaman tahsil edildiğinin yada tahsilinin imkansız hale geldiğinin KDV açısından bir önemi bulunmamaktadır.


Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi ile KDV doğar. (ihraç faturaları ile ilgili özel durum vardır) Vergi Usul Kanunu’nda sayılan; fatura, perakende satış fişi, yazar kasa fişi, giriş ve yolcu bileti ve serbest meslek makbuzunun düzenlenmesi ile KDV doğar Gider pusulası ve müstahsil makbuzu ile belgelendirilen teslim ve hizmetler içerik itibariyle KDV’den istisna edildiğinden bu belgelerin tanzimi ile KDV doğmaz.


Malın tesliminden ya da hizmetin ifasından itibaren fatura tanzimi için tanınan 7 günlük sürenin KDV açısından bağlayıcılığı yoktur. Mal teslimi ya da hizmet ifası fiilen hangi ay içerisinde gerçekleşmiş ise KDV’nin o aya ilişkin beyannameye intikal ettirilmesi gerekir. Faturanın bir sonraki ayda düzenlenmiş olmasının bu duruma bir etkisi yoktur. Örneğin 27 Kasımda fiili teslimi gerçekleşen malın faturasının en geç 4 Aralık tarihine kadar düzenlenmesi gerekir. Ancak, fatura 3 Aralıkta düzenlenmiş olsa dahi bu teslime ilişkin KDV’nin Kasım ayı beyannamesine dahil edilmesi gerekir.


Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması anında o kısım için KDV doğar. (Yıllara sari işlerde hakedişin onaylanması) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda KDV zilyetliğin devri ile doğar.Komisyoncu aracılığı ile veya konsinye suretiyle yapılan satışlarda KDV malların alıcıya tesliminde doğar.Komisyoncuya yada konsinyeciye mal teslimi halinde KDV doğmaz. Çünkü mülkiyet devri gerçekleşmez.


Gayrimenkul teslimlerinde tapu devri ile KDV doğar. Ancak tapu devrinden önce alıcı malı kullanmaya başlar yada kiralarsa bu tarihte KDV doğar.Kiralama işlemlerinde gelir yada kurumlar vergisi ile paralellik sağlama adına vergiyi doğuran olay tahsilat esasına bağlanmıştır. (25 KDVGT)Özel eğitim hizmetlerinde eğitim dönemi 1 yıllık olmakla birlikte Bakanlık her ay sonunda o aya ilişkin hizmet tesliminin gerçekleştiğini kabul etmektedir. Taahhüt işlerinde KDV hakediş raporunun onaylandığı anda doğar. İthalatta, Gümrük Kanununa göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili ile KDV doğar.

KDV İSTİSNALARINA GENEL BAKIŞ

Türkiye’de yapılan; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki teslim ve hizmetler ile her türlü mal ve hizmet ithali katma değer vergisine tabidir. Ancak, bir kısım mal ve hizmet teslimleri ekonomik ve sosyal amaçlar ile tercih edilen vergilendirme prensipleri gereğince KDV’den istisna edilmiştir. Yani söz konusu mal ve hizmet teslimleri nedeniyle KDV hesaplanmamakta dolayısıyla da alıcılardan KDV tahsil edilmemektedir.Bu durum ise, söz konusu mal ve hizmetlerin alınması sırasında yüklenilen KDV’nin akıbetinin ne olacağı sorusu ile bizleri karşı karşıya bırakmaktadır. Bu soruya vereceğimiz cevap ise istisnanın kanunda “tam istisna” mı “kısmi istisna” mı kapsamında değerlendirildiğine göre değişmektedir.


Kısmi istisna kapsamında değerlendirilen mal ve hizmet teslimleri nedeniyle yüklenilen KDV’nin indirim ve iade konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. İndirim konusu yapılamayan KDV ise duruma göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaktadır.

İhracat istisnasının da içinde bulunduğu tam istisnalarda ise, mal ve hizmet teslimi nedeniyle yüklenilen KDV indirim yoluyla giderilebilmekte indirimi mümkün olmayan KDV’nin ise mükellefe iadesi söz konusu olmaktadır.


İSTİSNALAR

KISMİ İSTİSNALAR

TAM İSTİSNALAR

Yüklenilen KDV İndirim Konusu

Yapılamayacağından Gider Veya Maliyet

Unsuru Olarak Dikkate Alınır

Yüklenilen KDV İndirim Konusu Yapılır. İndirim

Konusu Yapılamayan Kısım Mükellefe İade

Edilir

(İhracat İstisnası) Mal ve Hizmet İhracatı Madde No 11 - 1. Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır: a) İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye'de verilen roaming hizmetleri,

b) Türkiye'de ikamet etmeyen yolcuların satınalarak Türkiye dışına götürdükleri malların teslimi anında Katma Değer Vergisi tahsil edilir. Ancak gümrükten malın çıkışı anında fatura veya belgenin ibrazında tahsil edilen Katma Değer Vergisi iade olunur.

Türkiye'de ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayanların taşımacılık faaliyetlerine ilişkin olarak satın alacakları mal ve hizmetler ile fuar, panayır ve sergilere katılımları dolayısıyla satın alacakları mal ve hizmetler nedeniyle ödedikleri katma değer vergisi, karşılıklı olmak kaydıyla iade edilir.

Maliye Bakanlığı iadeden faydalanacak mal ve hizmetler ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.

(İhracat İstisnası) Mal ve Hizmet İhracatı c) İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.

İhracatın yukarıdaki şartlara uygun gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51'inci maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla birlikte tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48'inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir.

Tecil veya terkin edilen bu vergiler hakkında ihracatçılar bakımından bu Kanunun 32'inci maddesi hükmü uygulanmaz.

(İhracat İstisnası) Mal ve Hizmet İhracatı

İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek Katma Değer Vergisi ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamaz. İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilmesi gereken Katma Değer Vergisi ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra yapılır. İade veya tecil olunacak vergi miktarı mükellefin ilgili dönem beyannamesinde yer alan bilgiler mukayese edilmek suretiyle hesaplanır.

İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde başvuran ihracatçılara, Maliye Bakanlığınca veya Bakanlığın uygun görmesi halinde vergi dairelerince üç aya kadar ek süre verilebilir.

(İhracat İstisnası) Mal ve Hizmet İhracatı Madde 12 - 1. Bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş olmalıdır: a)Teslim yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalıdır

b) Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da yurt dışındaki müşteriye gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır. Teslim konusu malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt içindeki firmalar veya bizzat alıcı tarafından işlenmesi veya herhangi bir şekilde değerlendirilmesi durumu değiştirmez.

2. Yurt dışındaki müşteri tabiri; ikametgâhı, işyeri, kanunî ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade eder. Bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş olmalıdır.

a) Hizmetler yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır.

b) Hizmetten yurt dışında faydalanılmalıdır.

İHRACAT İSTİSNASI KAPSAMINDAKİ TESLİMLER

- Mal ihracı, (11/1-a)

- Hizmet ihracı, (11/1-a)

- İhraç kayıtlı teslimler, (11/1-c)

- Yolcu beraberi eşya ihracı, (11/1-b)

- Bavul ticareti, (11/1-b)

- Dahilde işleme ve geçici kabul rejimleri kapsamında yapılan teslimler, (Geçici 17. Mad.)

- Yabancılara; taşımacılık kapsamında yapılan mal ve hizmet teslimleri ile fuar, panayır ve sergilere katılmaları dolayısıyla yapılan mal ve hizmet teslimleri, (11/1-b, 90 KDVGT)

Mal Tesliminin İhracat Teslimi Sayılabilmesi İçin;

- Teslimin yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılması,

- Teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olması ya da yurt dışındaki müşteriye gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna konulması,

koşullarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu çerçevede gerçekleşen ihracat için faturada KDV hesaplanmaz. Yüklenilen KDV’ler ise indirim ve iade konusu yapılır.

Yurt Dışındaki Müşteri;

Kanun hükmünün uygulanmasında, ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubeleri “yurt dışındaki müşteri” olarak kabul edilmektedirler.

Bu düzenleme uyarınca Türkiye’de faaliyet gösteren firmaların yurt dışındaki şubelerine mal göndermesi de ihracat teslimi sayılacak ve ihracat istisnasından yararlanacaktır.

İhracat yapabilmek ve ihracat istisnasından yararlanabilmek için ihracatçı belgesi alma zorunluluğu bulunmamaktadır.

İHRACATIN GERÇEKLEŞTİĞİ DÖNEM

İHRACATIN GERÇEKLEŞTİĞİ

DÖNEM

MALIN T.C. GÜMRÜK HATTINDAN GEÇTİĞİ

TARİH

MALIN YETKİLİ GÜMRÜK ANTREPOSUNA

KONULDUĞU TARİH

MALIN SERBEST BÖLGEYE GEÇTİĞİ TARİH

İHRACATIN GERÇEKLEŞTİĞİ DÖNEM

İhracat faturası düzenlenme tarihi 26 Aralık 2004

Gümrük Beyannamesinin açıldığı tarih 2 Ocak 2005

Malların gümrük hattını geçerek yurt dışına çıktığı tarih 5 Ocak 2005

Bu durumda fatura bedeli Ocak 2005 dönemine ait KDV beyannamesinde istisna olarak beyan edilecek ve iadede bu döneme ilişkin beyanname ile talep edilecektir. Söz konusu satış bedelinin de 2005 yılı kayıtlarına hasılat kaydedilmesi gerekir. Satışa konu malların 2004 yılı dönem sonu stoklarında yer alması gerekir.

İhracat İşlemlerine İlişkin Örnek (1)

Veriye Tabi Teslim Ve Hizmet Bedeli (İhracat hariç): 100.000

İhraç Mal Bedeli : 200.000

Önceki Dönemden Devir KDV: 13.000

Bu Döneme Ait İndirilecek KDV: 47.000

İhraca Konu Mallar Nedeniyle Yüklenilen KDV: 36.000

Veriye Tabi Teslim Ve Hizmet Bedeli (İhracat Hariç): 100.000

KDV Matrahı: 100.000

Hesaplanan KDV: 18.000

Önceki Dönemden Devreden KDV: 13.000


İndirimler Toplamı: 60.000

Ödenmesi Gereken KDV: 0

İade Edilmesi Gereken KDV (İhracat Nedeniyle Yüklenilen KDV): 36.000

Sonraki Döneme Devreden KDV: 6.000

İhracat İşlemlerine İlişkin Örnek (2)

Veriye Tabi Teslim Ve Hizmet Bedeli (İhracat hariç): 300.000

İhraç Mal Bedeli : 200.000

Önceki Dönemden Devir KDV: 13.000


İhraca Konu Mallar Nedeniyle Yüklenilen KDV: 36.000

Veriye Tabi Teslim Ve Hizmet Bedeli (İhracat Hariç): 300.000

KDV Matrahı: 300.000

Hesaplanan KDV: 54.000

Önceki Dönemden Devreden KDV: 13.000


İndirimler Toplamı: 60.000

Ödenmesi Gereken KDV: 0

İade Edilmesi Gereken KDV (İhracat Nedeniyle Yüklenilen KDV): 6.000

Sonraki Döneme Devreden KDV: 0

MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR

MAL İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR

MAL İHRACINDA İSTİSNA VE İADE UYGULAMASI İÇİN ARANILAN BELGELER

1. Gümrük Beyannamesi2. İhraç Edilen Malların Satış Faturaları3. İndirilecek KDV Listesi4. İhraç Edilen Malın Bünyesine Giren (Yüklenilen) KDV Hesaplama Tablosu

Not: Nakden Veya Mahsuben İade Talep Edilmemesi Halinde, İndirilecek KDV Listesi ve Yüklenilen KDV Hesaplama Tablosunun İbrazına Gerek Bulunmamaktadır.

Listeler Disket veya CD Olarak da Verilebilir.

İADE DÖNEMİ VE İADEYE KONU OLACAK TUTAR

Mal ihracına ilişkin istisna ve iade tutarları, malın T.C. gümrük hattından geçtiği aya ilişkin KDV beyannamesinde gösterilir.

İadeye konu olacak tutar o ay içerisinde ihraç edilen mallar nedeniyle yüklenilmiş olan (alış, nakliye, ambalaj, fason işçilik ve genel imal giderleri) KDV’dir.

İade edilecek tutarın hesabında, genel idare giderleri ve ATİK (ihracat işlemlerinde kullanılan) nedeniyle yüklenilen KDV’lerden de pay verilebilir.

İadesi istenilebilecek tutar o aya ilişkin beyannamedeki (Hesaplanan KDV – İndirilecek KDV) farkından daha fazla olamaz.

İADE DÖNEMİ VE İADEYE KONU OLACAK TUTAR

İadeye konu olacak tutar ihraç bedelinin normal KDV oranı ile çarpılması sonucunda bulunan tutarı geçebilir. (Bu durumun zararına satış gibi makul bir izahının olması gerektiği tabidir.) Bu konudaki tek sınır yüklenim KDV içerisinde ATİK nedeniyle yüklenilen KDV’lerinde varlığı halinde getirilmiştir. Bu durumda iadeye konu olacak tutar ihraç bedelinin normal KDV oranı ile çarpılması sonucunda bulunan tutarı aşamayacaktır. Amaç, ATİK nedeniyle yüklenilen KDV’nin bir anda değil kullanım süresine yayılı olarak iadesini gerçekleştirmektir. Yüklenim KDV’lerin daha önceki dönemlerde fiilen indirim yoluyla giderilmiş olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Önemli olan ihracatın yapıldığı dönem bayannamesidir.

HİZMET İHRACINDA KDV İSTİSNASININ UYGULANABİLMESİ İÇİN AŞAĞIDAKİ 4 ŞARTIN BİRLİKTE

GERÇEKLEŞMESİ GEREKİR;

1. Hizmet Türkiye’de, Yurt Dışındaki Bir Müşteri İçin Yapılmalıdır.

2. Fatura veya Benzeri Belge Yurt Dışındaki Müşteri Adına Düzenlenmelidir.

3. Hizmetin Bedeli Döviz Olarak Türkiye’ye Getirilmelidir.

4. Hizmetten Yurt Dışında Yararlanılmalıdır.

ULUSLAR ARASI HİZMET HAREKETLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİNDE AŞAĞIDAKİ KURALLAR

GEÇERLİDİR;

1. Yurt dışındaki firmaların Türkiye’de hizmet yapmaları KDV’nin konusuna girmekte ve vergiye tabi bulunmaktadır.2. Yurt dışındaki firmaların yurt dışında yaptığı hizmetler;-Türk firmalarınca bu hizmetlerden Türkiye’de yararlanılması halinde KDV’nin konusuna girmekte ve vergiye tabi bulunmaktadır.-Türk firmaları bu hizmetten Türkiye’de yararlanmazsa KDV’ye tabi değildir.3. Türkiye’deki firmaların Türkiye’de yaptığı hizmetlerden, yurt dışındaki müşteriler yurt dışında yararlanırlarsa, hizmet ihracı istisnası uygulanır.4. Türkiye’deki firmaların yurt dışında hizmet yapması KDV’nin konusuna girmediğinden vergiye tabi değildir.

HİZMET İHRACINA İLİŞKİN ÖZELLİK ARZEDEN DURUMLAR

Roaming (Uluslararası Dolaşım) Hizmetlerinde KDV İstisnası:KDVK’nun 11. maddesinde yapılan düzenleme uyarınca karşılıklı olmak şartıyla uluslar arası roaming anlaşması çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen roaming hizmetleri KDV’den istisna edilmiştir. Bu düzenleme ile haberleşme hizmeti veren Türk firmalarının aynı hizmet nedeniyle kendilerine vergi uygulamayan ülkenin telefon işleticilerine verdikleri romaing hizmetine ilişkin ücretler KDV’den istisna edilmiştir.

HİZMET İHRACINDA İSTİSNA VE İADE UYGULAMASI İÇİN ARANILAN BELGELER

1. Fatura Fotokopisi 2. Döviz Alım Belgesi 3. İndirilecek KDV Listesi 4. İhraç Edilen Hizmetin Bünyesine Giren KDV Hesaplama Tablosu

Not: Nakden Veya Mahsuben İade Talep Edilmemesi Halinde, İndirilecek KDV Listesi ve Yüklenilen KDV Hesaplama Tablosunun İbrazına Gerek Bulunmamaktadır.

Listeler Disket veya CD Olarak da Verilebilir.

İHRAÇ KAYITLI TESLİMLERDE TECİL – TERKİN UYGULAMASI

KDVK’nun 11/1. maddesine (c) bendinde yer verilen hüküm ve genel tebliğlerde yer verilen düzenlemeler uyarınca;- Sanayi Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre “imalatçı” niteliğine haiz olanların ihraç edilmek şartıyla ihracatçılara yaptıkları teslimler,- İmalatçı vasfını taşımayan mükellefler tarafından Dış Ticaret Sermaye Şirketlerine veya Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine ihraç edilmek üzere yapılan teslimler,- İmalatçı vasfına haiz olmasalar bile Özel Finans Kurumlarınca ihracatçılara yapılan teslimler, (62 KDVGT),nedeniyle hesaplanan KDV ihracatçılar (Dış Ticaret Sermaye Şirketleri veya Sektörel Dış Ticaret Şirketleri dahil) tarafından ödenmeyecektir. Tahsil edilmediği halde beyan edilen KDV vergi dairesi tarafından tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.

İHRAÇ KAYITLI TESLİMLERDE TECİL – TERKİN UYGULAMASI

ÖZEL FİNANS

KURUMU

İHRACATÇILAR

DIŞ TİCARET SERMAYE

ŞİRKETİ VEYA SEKTÖREL DIŞ

TİCARET ŞİRKETİ

YU

RT

DIŞ

I

İMALATÇI VASFINA

SAHİP OLMAYAN SATICILAR

İMALATÇI

3 Ay İçinde İhraç Edilir

KDV Hesaplanır Beyan Edilir Tahsil

Edilmez. Tecil Edilir

TECİL-TERKİN UYGULAMASINDAN

YARARLANABİLECEK İMALATÇILAR Makine ve teçhizatını kullanmak suretiyle bizzat

üretim yapan kuruluşlardan;1. Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesi

olan, 2. Sanayi odaları, ticaret odaları veya esnaf ve

sanatkarlar derneklerine kayıtlı bulunan,3.İmalat işinde en az 5 işçi çalıştıran (Bu şart

kaldırılmıştır.),4.Sanayi sicil belgesinde yer alan üretim

konusunda gerekli araç parkına sahip olan (veya en az bir yıllık süreyle kiralamış olan),

imalatçılar imal ettikleri (fason olarak imal ettirilenler dahil) mallar için yararlanacaktır.

TECİL-TERKİN UYGULAMASI İmalatçılar tarafından ihraç kaydıyla yapılan teslimlerde

normal fatura düzenlenerek KDV hesaplanacak ancak, faturaya “3065 sayılı KDV Kanunu hükümlerine göre ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden KDV tahsil edilmemiştir.” şeklinde bir şerh düşülecektir. Bu suretle ihracatçı, faturada gösterilen KDV’yi ödemeksizin malı teslim alacaktır. Ödenmeyen KDV’nin ihracatçılar tarafından indirim konusu yapılamayacağı tabidir.

Düzenledikleri faturalarda KDV hesaplayan ancak tahsil etmeyen imalatçılar, faturanın düzenlenmiş olduğu döneme ilişkin KDV beyannamesinde, ihraç kayıtlı teslim bedellerini ve hesaplanan KDV tutarlarını genel esaslar çerçevesinde beyan edeceklerdir.

İmalatçılar üzerinde oluşturulan söz konusu fiktif vergi yükünün telafisi ise tecil-terkin veya iade mekanizması ile ortadan kaldırılmaktadır. İmalatçıların tahsil etmemelerine rağmen beyan ettikleri KDV tutarı “Tecil Edilebilir KDV” tutarını göstermektedir.

Mal ve Hizmet Teslim Bedeli : 8.000 YTL

Normal Teslimler : 3.000 YTL

İhraç Kayıtlı Teslimler : 5.000 YTL

Hesaplanan KDV : 1.440 YTL

İndirimler Toplamı : 1.500 YTL

Sonraki Döneme Devir KDV : 60 YTL

Tecil Edilebilir KDV (5000 x %18) : 900 YTL

Tecil Edilecek KDV : 0

İhracatın Gerçekleştiği Dön. İade Edilecek KDV

: 900 YTL

İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER ÖRNEK (1)

İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER ÖRNEK (2)





İndirimler Toplamı : 1.000 YTL

Ödenmesi Gereken KDV : 440 YTL

Tecil Edilebilir KDV (5000x%18) : 900 YTL

Tecil Edilecek KDV : 440 YTL

İhracatın Gerçekleştiği Dön İade Edilecek KDV : 460 YTL

Ödenecek KDV : 0

İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER

ÖRNEK (3)





İndirimler Toplamı : 440 YTL

Ödenmesi Gereken KDV : 1.000 YTL

Tecil Edilebilir KDV (5000x%18) : 900 YTL

Tecil Edilecek KDV : 900 YTL

İhracatın Gerçekleştiği Dön. İade Edilecek KDV : 0 YTL

Ödenecek KDV : 100 YTL

TECİL-TERKİN UYGULAMASI Örneklerde görüldüğü üzere, ihraç kayıtlı teslimler nedeniyle

tecil (duruma göre iade) edilecek KDV’nin üst sınırı ihraç kayıtlı teslime konu mallar üzerinden hesaplanan KDV’dir.

TECİL-TERKİN UYGULAMASI İhraç kaydıyla teslim edilen malların, teslim tarihini takip

eden aybaşından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi ve ihracatçının gümrük beyannamesinin vergi dairesine ibraz edilmesi üzerine, tecil edilen vergi terkin edilecek, iade edilmesi gereken vergiler ise mükellefe iade edilecektir

İhracatın belirlenen koşullarda gerçekleşmemesi halinde; tecil edilen vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte imalatçıdan tahsil edilecektir. Ancak ihracatın gerçekleşmeyişinin nedeni, Vergi Usul Kanununda yazılı mücbir sebeplerle izah ve ispat edilirse, tecil edilen KDV, sadece tecil faizi uygulanmak suretiyle tahsil edilecektir.

TECİL-TERKİN İŞLEMLERİNDE ÖZELLİKLİ DURUMLAR

Tecil-Terkin Uygulamasının İhtiyariliği Teslimin ihraç kayıtlı yapılıp yapılmayacağı

imalatçıların insiyatifinde olmakla beraber ihracatçıların bu konuda belirleyici bir baskı unsuru olduklarını da kabul etmek gerekir. İmalatçının KDV tahsil ederek yaptığı satışlarda ihracatçının ödediği KDV’yi indirim ve iade konusu yapabileceği tabiidir. Ancak sektörel dış ticaret şirketlerinin ortakları dışındaki firmalardan veya imalatçı vasfını haiz olmayan ortaklarından ihraç edilmek üzere mal alımlarında tecil-terkin uygulanması zorunludur.(77 KDVGT)

TECİL-TERKİN İŞLEMLERİ İÇİN ARANILAN BELGELER

1. Gümrük Beyannamesi

2. Satış Faturaları

3. İndirilecek KDV Listesi

YOLCU BERABERİ EŞYA İHRACINDA KDV İSTİSNASI VE

İADESİ

İZİN BELGELİ SATICI

TÜRKİYE’DE

İKAMET ETMEYEN YOLCUYA

TESLİM

MAL 3 AY İÇİNDE YURT

DIŞINA ÇIKARTILIR

KDV Tahsil Edilir

İade Hakkı Doğar

YOLCU BERABERİ EŞYA İHRACINDA KDV İSTİSNASI VE İADESİ

İstisnadan Türkiye’de ikamet etmeyen ve satın aldıkları malı yurt dışına götüren Türk uyruklu veya yabancı uyruklu alıcılar yararlanabileceklerdir. Sadece “izin belgesi” alan gerçek usulde KDV mükellefleri, istisna kapsamında satış yapabileceklerdir. Bedeli 100 YTL’yi aşan her türlü mal tesliminde istisna uygulanabilecektir.

Yabancı uyruklu alıcının pasaportunu (Türk uyruklu alıcılarda ise ayrıca ikamet tezkeresini) gören satıcılar, 4 nüsha olarak düzenleyecekleri faturanın ilk 3 nüshası ile çek alıcıya verilecektir.

Alıcı satın alınan malları 3 ay içinde yurt dışına çıkarırsa onaylı faturayı (varsa çeki) satıcıya göndererek iadenin yapılmasını talep eder.

BAVUL TİCARETİ YOLUYLA İHRACATTA KDV İSTİSNASI VE İADESİ

KDV (Fatura Dışında

Beyannamede) Hesaplanır

Beyan Edilir Tahsil

Edilmez

İSTİSNA İZİN BELGELİ

SATICI (Satışı Döviz

Karşılığı Ve Özel Fatura

Düzenleyerek Yapar)

TÜRKİYE’DE İKAMET

ETMEYEN ALICI

MALLARI 3 AY İÇİNDE

YURT DIŞINA

ÇIKARIR

1 AY İÇİNDE ONAYLI FATURA

SATICIYA GELİR

FATURA VE DÖVİZ ALIM BELGESİ BEYANNAMEYE EKLENEREK

HESAPLANARAK BEYAN EDİLEN KDV İNDİRİM KONUSU YAPILIR

BAVUL TİCARETİ YOLUYLA İHRACATTA KDV İSTİSNASI VE İADESİ

Sadece, KDV İhracat İstisnası İzin Belgesi (kısaca “istisna belgesi”) alan mükellefler bu kapsamda satış yapabilirler.Satışı yapılan mal bedelleri toplamının, KDV hariç 600 YTL’nin üzerinde olması gerekmektedir.İstisna kapsamındaki satışlar 5 nüsha düzenlenecek “Özel Fatura” ile yapılacaktır. 4 nüsha alıcıya verilecektir. Satış bedellerine ait döviz, bankalara veya özel finans kurumlarına bozdurulacak ve bununla ilgili döviz alım belgeleri ilgili dönem KDV beyannamesine eklenecektir.Satın alınan mallar, fatura tarihinden itibaren 3 ay içinde, Maliye Bakanlığı ile Gümrük Müsteşarlığının müştereken belirlediği gümrük kapılarından yurt dışı edilecektir.Özel faturanın onaylı 4. nüshası, çıkışı izleyen 1 ay içinde satıcıya intikal ettirilecektir.

DAHİLDE İŞLEME VE GEÇİCİ KABUL REJİMLERİNDE TECİL-TERKİN UYGULAMASI

Yurt içinde işlenip ihraç edilmek üzere hammadde ve yardımcı madde ithali sırasında hesaplanan KDV gümrükte teminata bağlanmaktadır. Böylece, KDV yüklenilmeden yurt dışından mal temin edilmektedir.

Yerli sanayicilerden de aynı kapsamda KDV yüklenimi olmaksızın hammadde ve yardımcı madde alınabilmesi için bu madde ihdas edilmiştir.Ham ve yardımcı maddelerin tesliminde tecil-terkin işlemi yapılabilmesi için aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi şarttır;- Alıcının KDV mükellefi olması ve “Dahilde İşleme İzin Belgesine” veya “Geçici Kabul İzin Belgesine” sahip imalatçı ihracatçı olması gerekir,- Ham veya yardımcı madde satışında bulunanların imalatçı olmaları gerekir,- KDV hariç bedelin; 2.500 YTL’yi (tekstil ve konfeksiyonda 500 YTL) aşan tüm sektörlere yönelik teslimler tecil-terkin uygulamasından yararlanabilecektir.Uygulamadan yararlanmak ihtiyari olup dileyen mükellefler KDV tahsil ederek işlem yapabilirler.

“Dahilde İşleme İzin Belgesine” veya “Geçici Kabul İzin Belgesine” sahip alıcılar mamulü doğrudan ihraç edebilirler.

İMALATÇI

D.İ.İ.B. YADA

G.K.İ.B. SAHİBİ ALICI

YURT DIŞINA İHRAÇ

Ham/Yrd. Madde

Satışında KDV Tecil

Edilir

Mamul Olarak İhracı

KDV'den

İstisna

Belge sahibi olup imalatçı vasfını taşıyan alıcılar; mamulü ihracatçılara ihraç kaydıyla teslim edebilecekleri gibi başka bir “Dahilde İşleme İzin Belgesine” veya “Geçici Kabul İzin Belgesine” sahip imalatçıya ham/yardımcı madde olarak tecil-terkin kapsamında satabilirler.

YABANCILARA, TAŞIMACILIK FAALİYETİ KAPSAMINDA YAPILAN TESLİMLERİ İLE FUAR, PANAYIR VE SERGİLERE KATILMASI NEDENİYLE YAPILAN TESLİMLERİ

SATICI

TAŞIMACILIK YAPANLAR,

FUAR, PANAYIR VE SERGİLERE

KATILANLAR

ULAŞTIRMA VERGİ

DAİRESİNDEN ÖDENEN KDV’nin

İADESİ TALEP EDİLİR

KDV Tahsil Edilir

YABANCILARA, TAŞIMACILIK FAALİYETİ KAPSAMINDA YAPILAN TESLİMLERİ İLE FUAR, PANAYIR VE SERGİLERE KATILMASI NEDENİYLE YAPILAN TESLİMLERİDE PROSEDÜR

İstisnadan yararlanacakların Türkiye'de ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezinin bulunmaması ve Türkiye’de katma değer vergisi, gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyetini gerektiren herhangi bir faaliyetinin olmaması gerekmektedir.

Bu istisna kapsamında satın alınacak mal ve hizmet bedellerinin asgari miktarı, katma değer vergisi hariç, 520 YTL olacaktır.

Taşımacılık faaliyetine ilişkin olarak istisna; akaryakıt, yedek parça, bakım ve tamir giderlerini kapsamaktadır.

Araçlar, Kıymetli Maden ve Petrol Aramaları ile Ulusal Güvenlik

Harcamaları ve Yatırımlarda İstisna

Madde No 13 - Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.

a) Faaliyetleri kısmen veya tamamen deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçların kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere bu amaçla yapılan deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçlarının teslimleri, bu araçların imal ve inşaası ile ilgili olarak yapılan teslim ve hizmetler ile bunların tadili, onarım ve bakımı şeklinde ortaya çıkan hizmetler,

Araçlara İlişkin İstisna (48 KDVGT)

İstisnanın kapsamına; deniz taşıma araçları, yüzer tesisler ve yüzer araçlar ile hava ve demiryolu taşıma araçları (Sportif eğlence amaçlılar hariç) girmektedir. Ana motorlar hariç bu araçların aksam ve parçaları için istisna uygulanamaz. Söz konusu araçları istisna kapsamında teslim almak (veya ithal etmek) veya tadil, bakım ve onarım yaptırmak isteyenler vergi dairesine başvurmak suretiyle işlemin istisna kapsamına girdiğine dair bir yazı alarak teslimi ya da tadil, bakım ve onarım hizmetini yapanlara noter onaylı bir örneğini vereceklerdir. Bu belge olmadan istisna uygulayan mükellefler ziyaa uğratılan vergi, ceza, zam ve faizlerden müteselsilen sorumlu olacaktır.

Araçlara İlişkin İstisna (48 KDVGT)

İstisna Uygulanacak Mükellefler;

- Araçların Teslimi İle Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetlerinde, istisnanın uygulanabilmesi için teslim ve hizmetlerin, faaliyetleri sözü edilen araçların kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere yapılması şarttır.

- Araçların imal ve inşası ile ilgili mal ve hizmet alımlarında istisna uygulanabilmesi için, imal ve inşa edenin gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olması yeterlidir. Ancak; imal ve inşa ile ilgili mal ve hizmet faturalarının imal ve inşa eden adına düzenlenmesi zorunludur.



Madde No 13 - Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.

b) Deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetler

Araçlar İçin Liman Ve Hava Meydanlarında Yapılan Teslimler (93 KDVGT, 9 KDV Sir.)Liman ve hava meydanlarında deniz ve hava taşıma araçları için ifa edilen hizmetler tam istisna kapsamında işlem görecektir. İstisna kapsamına yük ve yolcuya verilen tahmil, tahliye ve benzeri hizmetler ile araçlar için yapılan seyrüsefere ilişkin her türlü hizmet girmektedir. Bu hizmetlerin liman ve hava meydanı işletmeleri dışında diğer gerçek ve tüzel kişiler tarafından ifa edilmesinin istisna uygulaması açısından önemi bulunmamaktadır. İstisna kapsamında işlemleri bulunan mükelleflerin iade talepleri, ihracat istisnasına ilişkin esaslar çerçevesinde sonuçlandırılacaktır. İade talebi bir dilekçe ile yapılacak, dilekçeye yüklenilen katma değer vergisi tablosu ile indirilecek katma değer vergisi ve istisna kapsamında düzenlenen satış faturalarının listesi eklenecektir.



c) Altın, gümüş ve platin ile ilgili arama, işletme, zenginleştirme ve rafinaj faaliyetleri ile 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre yapılan petrol arama faaliyetlerine ilişkin olmak üzere, bu faaliyetleri yürütenlere yapılan teslim ve hizmetler,

Altın Gümüş Ve Platin Arama Ve İşletme Faaliyetlerinde İstisna (93,95

KDVGT)

Bu İstisnanın uygulanabilmesi için satın alınan mal ve hizmetlerin altın, gümüş veya platin ile ilgili arama, işletme, zenginleştirme ve rafinaj faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılması gerekmektedir. Bu nedenle mobilya, mefruşat ve benzeri demirbaşlar ile binek otomobili, insan taşımaya mahsus otobüs, minibüs ve benzeri araç alımları istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir. İstisna kapsamında değerlendirilmeyecek olan bu alımların yedek parça, yakıt, tadil, bakım ve onarım masrafları ile idari hizmet birimlerinin tadil, bakım, onarım, ısıtma, aydınlatma giderleri, her türlü büro malzemesi, kırtasiye, yiyecek, giyecek gibi alımlar ve temizlik hizmetlerinde istisna uygulanmayacaktır.

Petrol Arama Faaliyetlerinde İstisna (16,19 KDVGT)

İstisna, bir petrol hakkı sahibine, temsilcisine veya Petrol İşleri Genel Müdürlüğünce kabul edilmiş müteahhidine hak sahibi adına yapılan mal teslimleri ile hizmet ifalarına uygulanacaktır. Bahsi geçen kişi ve kuruluşlara yapılacak teslim ve hizmetlerin münhasıran petrol arama faaliyetlerine ilişkin olması gerekmektedir. Bu faaliyetlere ilişkin olmayan idari faaliyetler ile bina tesislerinin ve teçhizatının inşaası, kurulması ve işletilmesine ait mal ve hizmetleri istisnadan yararlanmayacaktır. Münhasıran petrol arama faaliyetinde bulunan kuruluşların idari faaliyetleri ile bina tesislerinin ve teçhizatının inşası, kurulması ve işletilmesine ait mal ve hizmet alımlarının petrol arama faaliyeti ile ilgili açık olduğundan, bu mal ve hizmet alımlarında sözü edilen istisna hükmü gereğince vergi uygulanmayacaktır



d) Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri (Şu kadar ki, yatırımın teşvik belgesinde öngörüldüğü şekilde gerçekleşmemesi halinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar).

Teşvik Belgesi Kapsamında Makine Techizat Teslimi (69 KDVGT)

Yatırım teşvik belgesinde yer alan mallardan amortismana tabi olan ve "makina ve teçhizat" niteliği taşıyanların yurtiçi teslimleri ile ithali istisna kapsamındadır. Bir sabit kıymetin istisnadan yararlanabilmesi için, öncelikle makina ve teçhizat niteliğinde olması, ayrıca mal ve hizmet üretiminde kullanılması gerekmektedir. Sarf malzemeleri ve yedek parçalar ile hizmet üretiminde doğrudan ve zorunlu olarak kullanılanlar dışındaki masa, sandalye, koltuk, dolap, mefruşat gibi demirbaşlar makina ve teçhizat kapsamına girmediğinden istisnadan yararlanamayacaktır. Taşıt araçları da makina ve teçhizat kapsamına girmemektedir. Hava, deniz ve demiryolu taşıma araçları da makina ve teçhizat kapsamına girmemektedir

Araçlar, Kıymetli Maden ve Petrol Aramaları ile Ulusal Güvenlik Harcamaları ve

Yatırımlarda İstisna

e) Limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları, limanlar ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi işlerini fiilen kendisi yapan veya yaptıran mükellefler ile genel bütçeli idarelere bu işlere ilişkin olarak yapılan mal teslimleri ve inşaat taahhüt işleri,"

Limanlar, Demiryolları, Hava Limanları (93 KDVGT)

İstisna hükmü uyarınca, liman ve hava

meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi işlerini fiilen kendisi yapan veya başkasına yaptıran mükellefler, bu düzenleme kapsamında işlemlerinin olduğundan bahisle vergi dairesine başvurarak belge alacaklardır. İstisnadan sadece katma değer vergisi mükellefleri yararlanabilecektir. Bu istisnanın uygulanabilmesi için satın alınan mal ve hizmetlerin liman ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi faaliyetlerinde kullanılması gerekmektedir. Bu nedenle mobilya, mefruşat ve benzeri demirbaşlar ile binek otomobili, insan taşımaya mahsus otobüs, minibüs ve benzeri araç alımları istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.

Limanlar, Demiryolları, Hava Limanları (93 KDVGT)

Ancak, yukarıda sayılan faaliyetlerin icrası ile ilgili ekipman, makine, teçhizat, sarf malzemesi, yedek parça, iş makinesi, enerji gibi mal alımları ile inşaat taahhüt işleri istisna kapsamında değerlendirilecektir. Liman ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi işlerini kendisi yapan mükellefler, bu işlerin yapımı esnasında kullanacakları mal alımlarında, yaptıran mükellefler ise inşaat taahhüt işlerinde vergi dairesinden temin ettikleri istisna belgesinin işletme yetkililerince mühür (kaşe) ve imza tatbik edilerek onaylanmış bir örneğini satıcılara/yüklenicilere vereceklerdir.



f) Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Savunma Sanayii Müsteşarlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğüne milli savunma ve iç güvenlik ihtiyaçları için uçak, helikopter, gemi, denizaltı, tank, panzer, zırhlı personel taşıyıcı, roket, füze ve benzeri araçlar, silah, mühimmat, silah malzeme, teçhizat ve sistemleri ile bunların araştırma-geliştirme, yazılım, üretim, montaj, yedek parça, bakım-onarım ve modernizasyonuna ilişkin olarak yapılan teslim ve hizmetler ve bu teslim ve hizmetleri gerçekleştirenlere bu kapsamda yapılacak olan, miktarı ve nitelikleri yukarıda sayılan kuruluşlarca onaylanan teslim ve hizmetler.

Askeri Araç ve Malzeme Satışı (93 KDVGT)

İstisna kapsamına; -bentte sayılan ve benzeri araç ve silahlar ile bunların oluşturduğu sistemlerin, bu araç, silah ve sistemlere ilişkin mühimmat, teçhizat, yedek parça ve eklentilerinin teslimi, -yukarıda belirtilen araç, silah ve sistemlerle ilgili ar-ge faaliyetleri için yapılan alımlar, yazılım, üretim, montaj, tadil-bakım-onarım ve modernizasyon işlemi şeklindeki mal ve hizmet alımları, girmektedir.

Askeri Araç ve Malzeme Satışı (93 KDVGT)

Bentte sayılan ulusal güvenlikle ilgili kurum ve kuruluşlara istisna kapsamında doğrudan teslim ve hizmet ifasında bulunan mükellefler, düzenleyecekleri faturada istisna uygulayarak işlem yapacaklardır. Faturada istisna kapsamına girmeyen işlemler de bulunuyorsa, istisna olan işlemler ayrıca gösterilecektir. Ulusal güvenlikle ilgili kurum ve kuruluşlara istisna kapsamında teslim ve hizmet ifasında bulunacak mükellefler bu işlemlerle ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarında katma değer vergisi ödeyeceklerdir. Ancak ödenen bu vergiler iadesi mümkün olacaktır.

(Taşımacılık İstisnası) Transit Taşımacılık

Madde 14 –

1. Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek taşıma işleri vergiden müstesnadır.

2. Bu istisna, ikametgâhı, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan mükelleflere, ilgili ülkeler itibariyle karşılıklı olmak şartıyla tanınır.

Transit Taşımacılık Bakanlar Kurulu Kararı ile transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşıma işleri vergiden istisna edilmiştir. (11 KDVGT, KDV Madde 7) İstisna kapsamına;

- Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye'den geçerek yabancı bir ülkede sona eren,

- Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye'de sona eren ve,

- Türkiye'de başlayıp yabancı bir ülkede sona eren,

taşıma işleri girmektedir. Bu düzenleme ile 7. madde ile KDV konusuna alınan iç parkur istisna kapsamında değerlendirilmiştir.

Transit Taşımacılık

İstisna kapsamına giren taşıma faaliyetlerinin tamamının veya bir kısmının başka taşımacılara yaptırılması halinde, gerek taşıma işini yaptıran firmaya karşı muhatap olarak işi yüklenen organizatör firmanın, gerekse ikinci derece yüklenici olarak fiili nakliyeyi gerçekleştiren firmanın bu faaliyetleri istisna kapsamına girdiğinden her iki faaliyet de vergiye tabi olmayacaktır.

Ancak ikinci derece yüklenicinin taşıma faaliyetinin Türkiye içinde başlayıp bitmesi halinde bu işlerin vergiye tabi olacağı açıktır.


A firmasına ait bir malın Manisa’dan Almanya’ya nakliyesini üstlenen B nakliye firmasının söz konusu taşımacılık hizmeti KDV’den istisnadır.

Ancak, B firmasının nakliye işinin Manisa-İzmir, Manisa-İstanbul v.b. iç parkura isabet eden kısmını C firmasına yaptırması halinde C firmasının B firmasına düzenleyeceği faturada KDV hesaplanacaktır.

B firmasının istisna kapsamındaki taşımacılık hizmetleri nedeniyle yüklenerek indirim yoluyla gideremediği KDV’yi genel esaslar çerçevesinde iade talep edebileceği açıktır.


Ticari çerçevede yapılan ve hem çıkış hem de varış yeri Türkiye dışında bulunan yani Türkiye coğrafi sınırlarından geçmeyen taşımacılık hizmetleri KDV’nin konusuna girmez.

Çıkış ve varış noktalarının her ikisi de Türkiye’de bulunan taşımacılık hizmetleri ise KDV’ye tabi olup istisna hükmü ile ilgisi yoktur.

Serbest bölgeler KDV uygulaması açısından yurt dışı kabul edilmekle birlikte 14. maddede yapılan “yabancı bir ülke” olarak değerlendirilmediğinden Türkiye’den serbest bölgeye yada serbest bölgeden Türkiye’ye yapılan taşıma işleri istisnadan yararlandırılmamaktadır.

(Taşımacılık İstisnası) Transit Taşımacılık

Madde 14 –

3. 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde, Bakanlar Kurulunca belirlenen sınır kapılarında 4458 sayılı Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurt dışına çıkarılacak eşyayı taşıyan kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına (araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarını aşmamak kaydıyla) yalnızca yurt dışına çıkışlarında yapılacak motorin teslimi vergiden istisnadır.

Maliye Bakanlığı, bu istisna uygulamasına ilişkin usûl ve esasları belirlemeye yetkilidir.

Transit Taşımacılık İstisnanın; Ambarlı, Pendik, İpsala, Tekirdağ, Kapıkule ve Hamzabeyli sınır kapılarındaki gümrüklü sahalarda uygulanacaktır. İstisna kapsamına, yurt dışına çıkarılacak eşyayı taşıyan kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına (araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarını aşmamak kaydıyla) 11 Seri No.lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliğinde belirtilen bayiler tarafından yine aynı Genel Tebliğ kapsamında yapılacak motorin teslimleri girmektedir. Bayilerin bu kapsamdaki teslimleri dolayısıyla yüklendikleri katma değer vergisinin indirim yoluyla telafi edilememesi halinde, mal ihracına ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde nakden veya mahsuben iade edilebilecektir.

Diplomatik İstisnalar

Madde 15 - 1. Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır:

a) Karşılıklı olmak kaydıyla, yabancı devletlerin Türkiye'deki diplomatik temsilciliklerine, konsolosluklarına ve bunların diplomatik haklara sahip mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler,

b) Uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler,

2. Bu istisnaların uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile istisnanın uygulanacağı asgarî miktarları tespite Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

Diplomatik Kuruluşlara Ve Mensuplarına Yapılan Teslimlerde İstisna (60,103 KDVGT)

İstisnadan, Türkiye Cumhuriyeti'nin taraf olduğu anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye'deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ile bunların diplomatik statüye haiz bulunan diplomatik misyon şefleri, diplomasi memurları, konsolosluklarda görevli misyon şefleri, meslekten konsolosluk memurları faydalanabileceklerdir. Gerçek usulde vergilendirilen katma değer vergisi mükelleflerin tamamı istisna kapsamında satış yapabileceklerdir. Yabancı devletlerin Türkiye'deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları resmi alımları nedeniyle istisnadan yararlanabilmek için kendilerine verilen istisna belgelerini satıcıya ibraz etmek suretiyle istisnadan yararlanabileceklerdir.

Diplomatik Kuruluşlara Ve Mensuplarına Yapılan Teslimlerde

İstisna (60,103 KFVGT)

1/1/2007 tarihinden itibaren istisnadan faydalanacak diplomatik kuruluş ve konsolosluk mensuplarına Dışişleri Bakanlığınca bir banka kartı verilecektir. Söz konusu kuruluş ve konsolosluk mensuplarının istisna kapsamındaki alışları münhasıran bu kart kullanılarak yapılacak, mal bedelinin nakit, çek, havale diğer herhangi bir yolla ödenmesi halinde istisna uygulanmayacaktır. KDV istisnası sağlayan banka kartları, Türkiye’nin diplomatik temsilcilik mensuplarına bütün mal ve hizmetlerde KDV istisnası sağlayan ülkelerin, Türkiye’deki diplomatik misyon mensuplarına verilebilecektir. Bu kartlar, ülkeler itibariyle karşılıklılık ilkesine göre Dışişleri Bakanlığınca belirlenen limitler ihtiva edecektir. Bu limitler bir yıl içinde yapılan alımlar için geçerli olacak, yıl sonunda kullanılmayan miktar sıfırlanacaktır. Ülkeler itibariyle belirlenen limitin dolması halinde banka kartının kullanıma kapatılması sağlanacaktır. Bu kartlarla yapılacak her türlü mal ve hizmet alımı, akaryakıt, motorlu taşıt ve taşınmazlar hariç olmak üzere istisna kapsamına girmektedir. Asgari harcama tutarları Dışişleri Bakanlığınca belirlenecektir.

Uluslararası Kuruluşlara Ve Mensuplarına Satışlarda İstisna

(60,103 KFVGT) Uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmetlerde KDV’den istisnadır. Kuzey Atlantik Anlaşma Teşkilatına (Nato) yapılan teslimler bu kapsamdadır.15’inci madde kapsamında istisina uygulanarak yapılan mal ve hizmet teslimleri nedeniyle yüklenilen KDV mükellefe iade edilebilir. 200 YTL’yi geçmeyen iade talepleri, gerekli belgelerin ibrazı üzerine yapılır. 200 YTL’yi geçen iade talepleri ise teminat mektubu yada vergi incelemesi sonucuna göre yapılır. (15/1-b kapsamındaki iadeler YMM raporu ile de alınabilir.) Mahsup talepleri miktarına bakılmaksızın inceleme rapor ve teminat aranılmadan yerine getirilir.

Tam İstisna Kapsamındaki Teslimlerden Kaynaklanan İade

Prosedürü (84 KDVGT)

Kanunun 32. maddesinde; “bu kanunun 11, 13, 14, 15. maddeleri uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunur.” hükmüne yer verilmiştir.

KDV İADESİ

KDV İADESİ

GENEL ESASLAR ÇERÇEVESİNDE

İADE

ÖZEL ESASLAR ÇERÇEVESİNDE

İADE

GENEL ESASLARA TABİ MÜKELLEFLERDE İADE UYGULAMASI

GENEL ESASLAR

ÇERÇEVESİNDE İADE

A- İNCELEME RAPORU VE TEMİNAT ARANILMADAN

YAPILACAK İADELER

B- TEMİNAT KARŞILIĞI İADELER

C- VERGİ İNCELEME RAPORU İLE İADE

A- İnceleme Raporu ve Teminat Aranmaksızın İade;

1- Mahsup Yoluyla İade (Tamamı)

2- 4.000 YTL’yi Aşmayan Nakit İadeler

3- YMM Raporu İle Nakit İadeler

4- Kamuya Ait Kuruluşların İade Talebi

İNCELEME RAPORU VE

TEMİNAT ARANILMADAN

YERİNE GETİRİLİR

1- Mahsup Yoluyla İade:

İade Alacağının Hak Sahibi Mükellefin;

KendisininAdi

ortaklıklar, kollektif

şirketler ve adi komandit

şirketlerde(sadece komandite

ortak) ortakların borcunu

Vergi Borçlarına, İthalat

Vergilerine Ve SSK Primlerine Mahsup Talep

Edilmesi Halinde

MİKTARINA BAKILMAKSIZIN

İNCELEME RAPORU VE

TEMİNAT ARANILMADAN


2- Maliye Bakanlığınca Belirlenen Sınırı Aşmayan

Nakden İadeler

4.000 YTL’yi geçmeyen nakden iade talepleri;

Dış ticaret sermaye şirketlerine gümrük beyannamelerinin teyidi beklenmeksizin ancak onaylı veya özel faturaların teyidinden sonra,

Sektörel dış ticaret şirketlerine, bir önceki döneme ilişkin iade talebine ait gümrük beyannamelerinin teyidinin alınmasından sonra,

Diğer mükelleflere gümrük beyannamelerinin teyidi yapıldıktan sonra (teyit beklenilmeden teminat mektubu ile iade alınabilir),

inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine getirilir.

3- Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporuna Dayalı Nakden

İadeler YMM ile yapılmış tam tasdik sözleşmesi var ise;

İade Talebi (Yolcu Beraberi Eşya Teslimi Ve Bavul Ticaretinden Doğan

İadeler Hariç)

Yolcu Beraberi Eşya Teslimi Ve Bavul

Ticaretinden Doğan İadelerde

MİKTARINA BAKILMAKSIZIN

İNCELEME RAPORU VE TEMİNAT

ARANILMADAN YMM İADE RAPORUNA GÖRE


60.000 YTL’ye KADAR İNCELEME RAPORU VE

TEMİNAT ARANILMADAN YMM

İADE RAPORUNA GÖRE YERİNE GETİRİLİR

3- Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporuna Dayalı Nakden

İadeler YMM ile yapılmış tam tasdik sözleşmesi yok ise;

İade Talebi (Yolcu Beraberi Eşya Teslimi Ve Bavul Ticaretinden Doğan

İadeler Hariç)

Yolcu Beraberi Eşya Teslimi Ve Bavul

Ticaretinden Doğan İadelerde







4- Kamuya Ait Kuruluşlara İade

Sermayelerinin % 51 veya daha fazlası kamuya ait kuruluşlara, Devlet eliyle kurulan üniversitelere, kanunla kurulan emekli ve yardım sandıklarına ait mükelleflerin nakden veya mahsuben iade talepleri, gerekli belgelerin ibrazı üzerine miktara bakılmaksızın inceleme raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir.

B- Teminat Karşılığı İade

4.000 YTL’yi aşan ve YMM tasdik raporu ibraz edilmeyen nakden iade talepleri teminat karşılığında iade edilir. İade, gümrük beyannamesi ve teminat mektuplarının teyidinden sonra yapılır.

Teminat, vergi inceleme raporu veya YMM tasdik raporuna dayanılarak çözülür.

Normal teminat uygulaması kapsamındaki mükellefler, talep ettikleri iade miktarının 4.000 YTL’yi aşan kısmının tamamı (%100) için teminat verirler.

İndirimli teminat uygulamasında teminat, 4.000 YTL’yi aşan kısmın % 4’ü veya % 8’i olarak verilir.

C- Vergi İnceleme Raporu İle İade

1. Mükellefin, İadeyi Vergi İnceleme Raporu sonucunda almak istemesi,

2. Mükellefin iadesini talep ettiği KDV 4.000 YTL’yi aştığı halde; teminat gösterilmemesi veya iadenin YMM tasdik raporu ile alınacağının beyan edilmemesi,

3. Özel esaslara tabi mükellefler için iadenin münhasıran vergi inceleme raporu ile yapılacağının belirtilmiş olması,

hallerinde, iade talepleri vergi inceleme raporları sonucuna göre yerine getirilir.

ÖZEL ESASLARA TABİ MÜKELLEFLERDE İADE UYGULAMASI

HAKLARINDA SMİYB KULLANMA VE DÜZENLEME RAPORU BULUNANLAR

İLE BUNLARIN ORTAKLARI VEYA ORTAKLARININ DİĞER

ŞİRKETLERİNİN

HAKLARINDA OLUMSUZ TESPİT OLANLARIN VEYA BU NEDENLE İNCELEMEYE SEVK EDİLENLERİN

HAKLARINDA İHTİYATİ TAHAKKUK VE İHTİYATİ HACİZ UYGULANANLARIN

KAPASİTE VE İŞ HACMİ ARASINDA BARİZ FARK OLANLARIN

İADE TALEPLERİ

ÖZEL ESASLARA

GÖRE , GENELDEDE 4 KAT TEMİNAT KARŞILIĞINDA

TEMİNAT YOKSA

İNCELEME RAPORUNA

GÖRE YAPILIR

İthalat İstisnası

Madde No 16 - 1. Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır:

a) Bu Kanuna göre teslimleri vergiden istisna edilen mal ve hizmetlerin ithali,

Vergiden İstisna Edilen Mal Ve Hizmetin İthalatında İstisna

Yurt içerisinde teslimi KDV’den istisna edilmiş mal ve hizmetin ithali de KDV’den istisnadır.

İstisna kapsamındaki ithalat sırasında, Gümrük idaresinin, re’sen yada bir kısım belgelerin ibrazı üzerine KDV hesaplamaması, söz konusu malların geçici ithalatında ise teminat aramaması gerekir.

17’nci maddenin 2-b, 2-c, 4-g ve 4-j bentleri dışında kalan ve işlemi yapan kişinin kimliğine dayalı olarak uygulanan istisnalar kapsamındaki mallar için ithalat istisnasının uygulanması söz konusu olmaz.



b) 4458 sayılı Gümrük Kanununun 167 nci maddesi [(5) numaralı fıkrasının (a) bendi ile (7) numaralı fıkrası hariç], geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın ithali, (Bu Kanunun 11 inci maddesinde düzenlenen ihracat istisnasından yararlanarak ihraç olunan ancak, Gümrük Kanununun 168, 169 ve 170 inci maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşyayla ilgili olarak ihracat istisnasından faydalanılan miktarın gümrük idarelerine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi şarttır.)

Gümrük Kanunu Uyarınca Yapılan İthalatta İstisna

Geçici ithalat bir malın millileştirilmeksizin (kiralama, işleme tabi tutma, geçici kullanım) ithali olup, ithalat sırasında alınan teminatlar malın yurt dışına çıkışı ile çözülür.

Hariçte işlenmek amacıyla yurt dışına çıkan malın tekrar ülkeye girişi (ithali) de KDV’ye tabi olmaz.

Doğrudan ihracatta, ihraç edilen mallarla ilgili olarak henüz nakden yada mahsuben iade yapılmamış ise geri gelen mallar için gümrükte katma değer vergisi ödenmesi istenmeyecektir. İade talebinden vazgeçilen tutar indirim olarak dikkate alınacaktır.


Doğrudan ihracatta, ihraç edilen malların nakden yada mahsuben iade yapıldıktan sonra geri gelmesi halinde ise, geri gelen mallara isabet eden iade tutarının gümrükte ödenmesi veya aynı miktarda teminat gösterilmesinden sonra ithalat istisnası kapsamında işlem yapılacaktır.

Geri gelen mallara ilişkin olarak yüklenilen vergilerin indirim yolu ile giderilmiş veya iade talep edilmeksizin sonraki dönemlere devredilmiş olması hallerinde, bu vergilere ilişkin olarak yapılacak bir işlem bulunmamaktadır.


İhraç kayıtlı teslim edilen ve ihracatı gerçekleştirilen malların geri gelmesi halinde ithalat istisnasından faydalanılabilmesi için, ihracatçıya düzenlenen faturada hesaplandığı halde tahsil edilmeyen katma değer vergisinin ihracatçı tarafından ilgili gümrük idaresine ödenmesi veya aynı miktarda teminat gösterilmesi gerekmektedir.

Bu durumda, Kanunun 11/1-c maddesi uyarınca fatura üzerinde hesaplandığı halde ihracatçı tarafından ödenmeyen katma değer vergisi tutarının ilgili gümrük idaresine ödendiğinin ihraç kaydıyla mal teslim eden tarafından tevsiki şartıyla, döviz alım belgesi ve gecikme zammı aranmaksızın anılan madde kapsamında terkin veya iade işlemleri yerine getirilebilecektir.

Geri gelen malların ihracatçılar tarafından imalatçılarına, ya da yurt içindeki üçüncü şahıslara teslimi, genel hükümler çerçevesinde katma değer vergisine tabi bulunmaktadır.



c) Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar,

2. Gümrük Kanununa göre geri gelen eşyanın dışarıda bir işleme tabi tutulması veya asli kısmına bir ilave yapılması halinde eşyanın kazandığı değer farkı istisnaya dahil değildir.

Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve

serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar

Söz konusu hükümlere tabi olan mallar millileşmemiş mallardır.

Bu malların millileştirilmeksizin aynı çerçevede satılması satış Türkiye’de yapıldığı için KDV’nin konusuna girmekle beraber bu madde ile KDV’den istisna edilmiştir.

16’ncı madde kapsamında istisna uygulanan (kısmi istisna) mal ve hizmetler nedeniyle yüklenilen KDV’lerin indirim ve iadesi söz konusu olamaz. Yüklenilen KDV’ler gider yada maliyet unsuru olarak dikkate alınır.

Sosyal ve Askerî Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar

Madde:17Madde No 17 - 1. Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar: Genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasî partiler ve sendikalar, kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların:

a) İlim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetleri,

b) Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetleri,

1. Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan

İstisnalar:

Söz konusu kuruluşların, ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetleri KDV’ye tabidir.

Bu kapsamda vakıf üniversiteleri de dahil olmak üzere özel üniversitelerin eğitim hizmetleri KDV’ye tabidir. (Kanun gereği bedelsiz öğrenci okutulması istisnadır.)


Madde:17

2. Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar:

a) Yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların hastane, nekahathane, klinik, dispanser, prevantoryum, sanatoryum, kan bankası ve organ nakline mahsus bankalar, anıtlar, botanik ve zooloji bahçeleri, parklar ile veteriner, bakteriyoloji, seroloji ve distofajin laboratuvarları gibi kuruluşlar, öğrenci veya yetiştirme yurtları, yaşlı ve sakat bakım ve huzurevleri, parasız fukara aşevleri, düşkünevleri ve yetimhaneleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri,

Sosyal ve Askerî Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar Madde:17

b) 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Kanun hükümlerine tâbi özel okullar tarafından ilgili dönemdeki kapasitelerinin % 10'unu, üniversite ve yüksekokullarda ise % 50'sini geçmemek üzere verilen bedelsiz eğitim ve öğretim hizmetleri, kanunların gösterdiği gerek üzerine bedelsiz olarak yapılan mal teslimi ve hizmet ifaları, birinci fıkrada sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifaları ile fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin teslimi,

2. Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar

Söz konusu kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan teslimler ve ifa edilen hizmetler muhatabına bakılmaksızın istisna kapsamına alınmıştır.

Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin teslimi de istisna kapsamındadır.

5580 sayılı Kanun hükümlerine tâbi özel okullar tarafından ilgili dönemdeki kapasitelerinin % 10'unu, üniversite ve yüksekokullarda ise % 50'sini geçmemek üzere verilen bedelsiz eğitim ve öğretim hizmetleri KDV’den istisnadır.

Kanunların gösterdiği gerek üzerine bedelsiz olarak yapılan mal teslimi ve hizmet ifaları niteliğine bakılmaksızın KDV’den istisnadır.



c) Yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilik ve konsoloslukları ile yabancı hayır ve yardım kurumlarına, bu maddenin 1 numaralı fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapacakları teslim ve hizmetlere ilişkin olarak yapılan teslim ve hizmetler.

Maliye Bakanlığı, istisna kapsamına girecek mal ve hizmetler ile bunların asgari tutarlarını ve bu bendin uygulamasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.


17/1 madde de sayılan kurum ve kuruluşlara bu kapsamda bedelsiz olarak teslim edilecek mal ve hizmetler için herhangi bir sınırlama getirilmemiştir. İstisnadan yararlanacak yabancı hayır ve yardım kurumlarının kanuni merkezinin yurt dışında bulunması ve Türkiye’de gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyetini gerektiren herhangi bir faaliyette bulunmaması gerekmektedir. Bu istisna kapsamında satın alınacak mal ve hizmet bedellerinin asgari sınırı katma değer vergisi hariç 500 milyon lira olması gerekmektedir. Bu kapsama istisnadan yararlanmak şartıyla birden fazla mal veya hizmet dahil edilebilecektir.İstisnadan yararlanacak yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilik ve konsoloslukları ile yabancı hayır ve yardım kurumlarının yapacakları teslimin niteliği, miktarı ve tutarına ilişkin bilgiler ile Türkiye’deki adreslerini belirten bir dilekçe ile Maliye Bakanlığına başvuruda bulunacaklardır.



d) 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki tescilli taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine münhasır olmak üzere, bu projelendirmelerden yararlananlara verilen mimarlık hizmetleri ile projelerin uygulanması kapsamında yapılacak teslimler. İstisna kapsamına girecek mal ve hizmetler ile bunların asgarî standartları ve bu bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca(*) belirlenir.


İstisna kapsamına tescilli taşınmaz kültür varlıklarının sadece rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine ilişkin olarak, bu projelendirmelerden yararlananlara verilen mimarlık hizmetleri ile projelerin uygulanması kapsamında yapılacak mal teslimleri girmektedir. İstisna kapsamında satın alınacak mal ve hizmet bedellerinin asgari tutarı, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde öngörülen ve ilgili dönemde uygulanmakta olan fatura düzenleme sınırı olarak tespit edilmiştir. (520 YTL)



e) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, kanunlarla kendilerine verilen görev gereği ve kuruluş amaçlarına uygun ruhsat, izin, onay ve benzeri hizmetleri ile bu hizmetlerle ilgili olarak kullanılacak basılı kâğıtların bu kuruluşlar tarafından teslimi (motorlu taşıtlar tescil plaka teslimleri hariç),


Özünde ticari nitelik taşımadığı için KDV konusuna girmeyen bu teslimler için getirilen istisna hükmü olası ihtilafların önlenmesi amacına yöneliktir.

Gelir Vergisi Kanunu ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olan Esnaf ve Sanatkarlar Odasına, basit usule tabi mükelleflerin kayıtlarını tutma görevi verildiğinden, KDV Kanununun 17/2-e maddesi uyarınca, kanunlarla kendilerine verilen görev gereği sözü edilen odalar tarafından yapılan bu hizmet karşılığında alınan bedeller katma değer vergisinden istisna tutulacaktır.


3. Askeri Amaç Taşıyan İstisnalar: a) Askeri fabrika, tersane ve atölyelerin kuruluş amaçlarına uygun olarak yaptıkları teslim ve hizmetler,4. Diğer İstisnalar:

a) (4842 sayılı Kanunun 23'üncü maddesiyle değişen bent Yürürlük; 01.07.2003) Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf esnaf ile basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından yapılan teslim ve hizmetler,

GVK’nun 9. maddesinde düzenlenen vergiden muaf esnaf tarafından yapılan teslim ve hizmetler KDV’den istisna edilmiştir. Gider pusulası ile belgelendirilir. Belgede KDV gösterilmez. Vergiden muaf esnafın belge düzenleme, defter tutma ve beyanname verme yükümlülüğü yoktur. GVK’na göre basit usulde vergilendirilen mükelleflerin 1/7/2003 tarihinden sonra yaptıkları teslim ve hizmetlerde, işlem bedeli üzerinden KDV hesaplanmayacak, bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenecek belgelerde katma değer vergisi gösterilmeyecek veya “KDV dahildir” mealinde bir şerhe yer verilmeyecektir.


Madde:174. Diğer İstisnalar: b) Gelir Vergisi Kanununa göre gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler ile aynı Kanunun 66'ncı maddesine göre vergiden muaf olan serbest meslek erbabı tarafından yapılan teslim ve hizmetler,

GVK’nun 53 ve 54. maddelerindeki şartları taşıyan çiftçiler gerçek usulde vergilendirilmezler. Bunların vergilendirilmesi müstahsil makbuzları üzerinden yapılan tevkifat yoluyla olur. Müstahsil makbuzunda KDV gösterilmez. Söz konusu çiftçilerin teslim ve hizmetleri KDV’ye tabi değildir. KDV mükellefiyetleri yoktur. GVK’nun 66. maddesinde tanımlanan vergiden muaf serbest meslek erbabının yaptığı teslim ve hizmetlerde KDV’den istisnadır.


Madde:17

4. Diğer İstisnalar:

c) Gelir Vergisi Kanununun 81 inci maddesinde belirtilen işlemler ile Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme işlemleri

(Bu kapsamda vergiden istisna edilen işlemler bakımından Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (a) bendi hükmü uygulanmaz. İşlem sonunda faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen vergiler, faaliyete başlayan veya devir ve bölünme sonrasında devredilen veya bölünen kurumların varlıklarını devralan mükellefler tarafından mükerrer indirime yol açmayacak şekilde indirim konusu yapılır.),

4. Diğer İstisnalar

GVK’nun 81. maddesi kapsamında yapılan;

- Ferdi işletmenin mirasçılara devri,

- Ferdi işletmenin sermaye şirketince alınması,

- Şahıs şirketlerinin sermaye şirketlerine dönüşmesi,

KVK’nun 37 ve 39. maddeleri kapsamındaki devir ve nevi değişiklikleri ile 38’inci madde kapsamındaki bölünme işlemleri, (5520’ye göre 19’uncu madde)

KDV’den istisnadır.

Genel uygulamanın aksine söz konusu istisna kapsamındaki işlemler nedeniyle yüklenilen KDV indirim konusu yapılabilir.

Sosyal ve Askerî Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar Madde:174. Diğer İstisnalar: d) İktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri,

GVK’nun 70. maddesinde yer alan mal ve hakların kiralanması işlemi KDV Kanunu’nun 1/3-f maddesi ile KDV kapsamına alınmış iken aynı kanunun 17/4-d maddesi ile iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri KDV’den istisna edilmiştir. Bu istisna ile herhangi bir ticari, zirai veya mesleki nitelikteki işletmenin envanterine dahil olmayan (şahsi mahiyette olan) gayrimenkullerin kiralanması vergi dışı tutulmuştur.

Şahsi nitelikte olsa bile gayrimenkul dışındaki mal ve hakların kiralanmasının KDV’ye tabi olacağı açıktır.


Madde:174. Diğer İstisnalar: e) Banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına giren işlemler ve tali acenteler dahil sigorta acente ve prodüktörlerinin sigorta muamelelerine ilişkin işlemleri ile Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin (24) numaralı bendinde belirtilen kurumların kredi teminatı sağlama işlemleri,

BSMV kapsamına giren işlemler aynı zamanda KDV’nin de kapsamına girmektedir. Bir işlem üzerinden aynı türden birden fazla vergi alınmasını önlemek amacıyla BSMV kapsamına giren işlemler KDV’den istisna edilmiştir. Tali acenteler dahil, sigorta acente ve prodüktörlerinin sigorta muamelelerine ilişkin işlemleri vergiden istisna edilmiştir. Sigorta muamelelerine ilişkin işlemlerinin yanı sıra başka işlemlerinin de bulunması halinde, söz konusu bu işlemler KDV’ye tabi olacaktır. KVK’nun 7. maddesinin (24) numaralı bendinde belirtilen ve küçük ve orta ölçekli firmalara kredi temini amacıyla kurulan kurumların kredi teminatı sağlama işlemleri de KDV’den istisnadır.


Madde:174. Diğer İstisnalar: f) Darphane ve Damga Matbaası tarafından yapılan teslim ve hizmetler ile Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğünce düzenlenen piyango, sayısal loto, hemen kazan ve benzeri oyunların tertiplenmesi veya oynanması,

Darphane ve Damga Matbaası tarafından yapılan teslim ve hizmetler KDV’den istisnadır. Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğünce düzenlenen piyango, sayısal loto, hemen kazan ve benzeri oyunların tertiplenmesi veya oynanması işlemleri ise Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğünün şans oyunlarına ilişkin işletme hakkını devrettiği işletici firmanın sözleşme ile belirlenen şans oyunlarını fiilen oynatmaya başladığı tarihten itibaren KDV’den istisna edilmiştir.


Madde:174. Diğer İstisnalar: g) Külçe altın, külçe gümüş, kıymetli taşlar (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet, inci, kübik virconia) döviz, para, damga pulu, değerli kâğıtlar, hisse senedi, tahvil ile metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıkları (hurda metalden elde edilen külçeler dahil) teslimi,

Altın ve gümüşte istisna külçe bedeli için geçerli olduğundan, satış fiyatından külçe bedeli düşüldükten sonra kalan kısım KDV’ye tabi olacaktır. Kıymetli taşlarla yapılan eşyanın satışında da KDV matrahı, has altın ve gümüş bedeli ile taş maliyeti düşüldükten sonra kalan kısım olacaktır. Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıkların (hurda metalden elde edilen külçeler dahil) teslimi de KDV’den istisnadır. İmalathane ya da fabrikalarda, imalat sırasında elde edilen metal kırpıntı, döküntü ve talaşların teslimi KDVK’nun 17/4-g maddesine göre vergiden müstesnadır. Aynı Kanunun 30/a ve 32. maddelerine göre bu işlem kısmi istisna kapsamına girmektedir.

Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar Madde:174. Diğer İstisnalar: h) Ziraî amaçlı su teslimleri ile köy tüzel kişiliklerince köyde ikamet edenlere yapılan ticarî amaçlı olmayan perakende içme suyu teslimleri, kamu kuruluşları, tarımsal kooperatifler ve çiftçi birliklerince yapılan arazi ıslahına ait hizmetler,

ı) Serbest bölgelerde verilen hizmetler,

Serbest Bölgeler Kanununda yapılan değişiklik ile, bu bölgelerde vergi, resim ve harç mükellefiyetine dair mevzuat hükümlerinin uygulanmayacağına ilişkin hükümler madde metninden çıkarılmıştır. Serbest bölgelere yönelik mal teslimi veya hizmet ifası KDV’nin konusuna girmektedir. Mal teslimleri 11 ve 12. maddeler kapsamında ihracat istisnasından yararlanmaktadır. Serbest bölgelerde verilen hizmetler de KDV’den istisnadır.

Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar Madde:17

4. Diğer İstisnalar: j) Boru hattı ile yapılan yabancı ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınması hizmetleri,

k) Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla oluşturulan iktisadi işletmelerin arsa ve işyeri teslimleri ile konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri.

Konut yapı kooperatiflerinin üyelerine yaptıkları konut teslimi büyüklüğü ne olursa olsun KDV’den istisnadır. Konut yapı kooperatiflerinin üyeleri dışındakilere konut teslimi ile Konut yapı kooperatifi olmayanların konut teslimlerinde 150m2 nin altındakilerde %1, üzerindekilerde ise %18 KDV uygulanacaktır.

Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar

Madde:174. Diğer İstisnalar: l) 30.1.2002 tarihli ve 4743 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan varlık yönetim şirketlerinin bankalar, özel finans kurumları ve diğer mali kurumlardan devraldığı alacakların tahsili amacıyla bu alacakların teminatını oluşturan mal ve hakların (müzayede mahallinde satışı dahil) teslimi ile aynı Kanuna göre finansal yeniden yapılandırma çerçeve anlaşmaları hükümleri kapsamında yeniden yapılandırılan borçların ödenmemesi nedeniyle bu borçların teminatını oluşturan mal ve hakların (müzayede mahallinde satışı dahil) teslimi,

m) Bankalar Kanunu uyarınca; mal ve hakların Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna teslimi ile bunların Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından (müzayede mahallinde satışı dahil) teslimi, bu Fonun devraldığı alacakların tahsili amacıyla, bunların teminatını oluşturan mal ve hakların (müzayede mahallinde satışı dahil) teslimi ve temettü hariç ortaklık haklarıyla yönetim ve denetimleri devralınan şirketlerin aktiflerinin Fon alacaklarının tahsili amacıyla (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) teslimi, Bu istisna işlem bedelinden Fona intikal eden tutarla orantılı uygulanır.n) Basın, Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğüne verilen haber hizmetleri.


Madde:174. Diğer İstisnalar: o) Gümrük antrepoları ve geçici depolama yerleri ile gümrük hizmetlerinin verildiği gümrüklü sahalarda; ithalat ve ihracat işlemlerine konu mallar için verilen ardiye, depolama ve terminal hizmetleri ile vergisiz satış yapılan işyerlerinin ve bu işyerlerine ait depo ve ardiye gibi bağımsız birimlerin kiralanması, p) Hazine ve Arsa Ofisi Genel Müdürlüğünce yapılan taşınmaz mal teslimleri ile Hazinece yapılan irtifak hakkı tesisi işlemi. r) Kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile gayrimenkullerinin satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimleri, bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık gayrimenkul ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara devir ve teslimleri. İstisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapanların, bu amaçla ellerinde bulundurdukları gayrimenkul ve iştirak hisselerinin teslimleri istisna kapsamı dışındadır. Bu şekilde teslim edilen kıymetlerin iktisabında yüklenilen ve teslimin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen Katma Değer Vergisi, teslimin yapıldığı hesap dönemine ilişkin Gelir veya Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınır.

4. Diğer İstisnalar

Kurumlar Vergisi istisnasına paralel bir düzenlemedir.

İştirak hisselerinin ve gayrimenkullerin en az 2 tam yıl (730 gün) aktifte yer alması gerekir.

İstisnadan sadece kurumlar (KV mükellefleri) yararlanabilirler.

Gayrimenkul ticareti yapanlar satmak amacıyla ellerinde bulundurdukları gayrimenkuller için istisnadan yararlanamayacaklardır.


Madde:174. Diğer İstisnalar: s) Özürlülerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programları. ş) 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 38/A maddesinde tanımlanan konut finansmanı amacıyla teminat gösterilen veya ipotek konulan konutun, konut finansman kuruluşları, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, ipotek finansmanı kuruluşları ya da üçüncü kişilere teslimi (müzayede mahallinde yapılan satışlar dahil) ile bu şekilde alınan konutun, konut finansman kuruluşları, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı veya ipotek finansmanı kuruluşları tarafından teslimi (müzayede mahallinde yapılan satışı dahil).

İstisnadan Vazgeçme Madde No 18 – 1.Vergiden istisna edilmiş işlemleri yapanlar, ilgili vergi dairesine yazılı başvuruda bulunarak, belirtecekleri işlem türleri için vergiye tâbi tutulmalarını talep edebilirler. Bu talebin dilekçede belirtilen ve dilekçe tarihinden sonra ifa edilen işlemlerin tamamını kapsaması şarttır. Şu kadar ki, mükellefiyetin devam etmekte olan işlemlere şümulü yoktur.

2. Kamu menfaatine yararlı dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların kuruluş amaçlarına uygun olarak işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri teslim ve hizmetlere ilişkin istisnalar hariç olmak üzere, 17 nci maddenin (1) ve (2) numaralı fıkralarıyla (3) numaralı fıkranın (a) ve (4) numaralı fıkranın (e) bentlerinde yazılı istisnalar hakkında yukarıdaki (1) numaralı fıkra hükmü uygulanmaz.

3. İstisnadan vazgeçeceklerin talepleri üzerine, vergi dairesince, vergi mükellefiyetleri talep tarihinden itibaren tesis olunur. Bu şekilde mükellef olanlar üç yıl geçmedikçe mükellefiyetten çıkamazlar. Mükellefler üç yıllık sürenin bitiminden önce mükellefiyetten çıkma talebinde bulunmadıkları takdirde mükellefiyet yeniden üç yıl süre ile uzatılmış sayılır.

İstisnadan Vazgeçme

İşlemleri vergiden istisna edilen mükellefler çeşitli nedenlerle (alıcıların isteği, yüklenim KDV’lerde düzeltme yapmadan indirim hakkının kullanılması, yüksek miktarda devir KDV’sinin azaltılması v.b.) istisnadan vazgeçerek KDV uygulamak suretiyle teslimde bulunabilirler.

Doğal olarak istisnadan vazgeçme daha çok 16 ve 17. maddelerde düzenlenen kısmi istisnalar için söz konusudur.

Talep bir dilekçe ile yapılır ve başvuru tarihi itibariyle geçerlidir. Mükellefler 3 yıl geçmeden tercihlerini değiştiremezler. Basit usulde vergilendirilen mükelleflerde istisnadan vazgeçerek gerçek usulde KDV mükellefi olabilirler. Beyannamelerini 3 ayda bir verebilirler.

Teslim ve Hizmet İşlemlerinde Matrah

Madde 20 – 1. Teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedeldir. 2. Bedel deyimi, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade eder. 3. 4. Belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin biletle tahsil edildiği hallerde tarife ve bilet bedeli Katma Değer Vergisi dahil edilerek tespit olunur ve vergi müşteriye ayrıca intikal ettirilmez.


KDV’nin konusu, KDV’nin üzerinden alındığı fiil yani mal ve hizmet teslimi iken, KDV’nin matrahı ise KDV oranı uygulanmak suretiyle üzerinden KDV hesaplanan meblağ yani mal ve hizmet tesliminin bedelidir. Mal ve hizmet bedelinin peşin tahsil edilmesinin yada alacak olarak takibinin KDV’ye etkisi yoktur. Bir mal ve hizmetin bedelinin başka bir mal yada hizmet olarak ödenmesi halinde iki ayrı teslimden bahsedilir ve her ikisi de KDV’ye tabi olur.


Taahhüt işlerinde KDV’yi doğuran olay istihkak raporunun işveren tarafından onaylandığı yani istihkakın kesinleştiği tarihtir. İstihkak raporunda yer alan teslim bedeli KDV’ye matrah olur. Perakende yapılan teslim ve hizmet bedelleri ile fiyatın tarife ile tespit edildiği ve bedelin bilet ile tahsil edildiği durumlarda bedeller KDV dahil olarak gösterilir. Bu durumda matrahın ve KDV tutarının iç yüzde ile tespit edilmesi gerekir.Örneğin; KDV dahil 7.080 YTL bedelle alınan %18 KDV’ye tabi mal için; KDV tutarı (7.080 : 118 x 18)= 1.080 YTL, KDV Matrahı (7.080 : 1,18)= 6.000 YTL olacaktır.


Gayrimenkul satışlarında KDV matrahı satış bedelidir. Ancak, alıcı tarafından üstlenilen tapu harcı, emlak vergisi v.b ödemeler satıcıya sağlanan menfaat olarak KDV matrahına dahil olması gerekir. KDV matrahının eksik tespit ve beyan edilmesi halinde, KDV beyannamesi düzeltilir. Düzeltme sadece devir KDV’sini azaltacak etki yaratıyorsa vergi ziyaı söz konusu olmaz. Ancak, düzeltme sonucunda, ödenmesi gereken verginin eksik tespit edildiği yada haksız iade alındığı tespit edilmiş ise cezalı tarhiyat yapılır.Gazete, dergi, kitap, akaryakıt, ilaç, kuru temizleme ve perakende olarak satılan malların nihai tüketiciye teslim bedeli KDV dahil olarak tespit edilir. Tarifeye dayalı fiyat tespitlerinin yapıldığı durumlarda, tarife KDV dahil bedel olarak tespit edilir.

İthalatta Matrah

Madde 21 -İthalatta verginin matrahı aşağıda gösterilen unsurların toplamıdır:

a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,

b) İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,

c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur parkı gibi ödemeler.

İthalatta Matrah

İthalatta KDV’nin matrahı, ithal edilen mala ilişkin gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başladığı veya gümrük beyannamesinin tescil edildiği tarih itibariyle ithalatçıya maliyetidir. Dolayısıyla maliyet unsuru olan bedeller matraha dahildir. İthalde alınan KDV gümrük mevzuatı hükümlerine tabidir. Madde hükmünde de belirtildiği üzere ithalatta matrah aşağıdaki unsurların toplamından oluşur:

İthalatta Matrah a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri; Bu bent uyarınca mal bedelinin yanında, nakliye, komisyon, sigorta, ambalaj ve liman hizmet bedelinin gümrük vergisi dolayısıyla da KDV matrahına dahil olması gerekmektedir. Uygulamada ise, CIF bedel üzerinden düzenlenen ithal fatura bedelleri, FOB bedelle düzenlenen fatura bedellerine nakliye ve sigorta bedelleri eklenmek suretiyle bulunan tutar yada CF bedelle düzenlenen fatura bedellerine sigorta bedeli eklenmek suretiyle bulunan tutarların gümrük beyannamesinin tescil edildiği tarihteki döviz satış kuru esas alınmak suretiyle tespit edilen tutar malın gümrük vergisine esas olan kıymeti olarak dikkate alınmaktadır.

İthalatta Matrah

b) İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar; KDV hariç (25/b uyarınca), ithalat sırasında alınan vergiler (gümrük vergisi dahil), her türlü fon (serbest bölge geliştirme fonu gibi), resim, harç ve paylarda KDV matrahına dahil olacaktır.

İthalatta Matrah

c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur parkı gibi ödemeler. Bu düzenleme ile gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar oluşan her türlü gider ve ödemelerden KDV ödenmeksizin temin edilenler ithalatta KDV matrahına dahil olacaktır. Tescil tarihinden sonra oluşacak kur farkları hem gümrük vergisini hem de gümrükte ödenen KDV’yi etkilemez. Ancak, finansman hizmeti ithali kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği tartışılmakta olup bu kapsamda yapılacak ödemeler üzerinden sorumlu sıfatıyla KDV ödenmesine yönelik idari görüş vardır.

İthalatta Matrah

Tescil tarihinden sonra oluşan vade farkları özellik arz etmektedir; İthal faturasına dahil edilmiş vade farkları genel esaslara göre gümrük vergisi ve KDV matrahına dahil olacaktır. İthalden sonra ortaya çıkan ve ithalat sırasında vergilendirilmeyen vade farkları malın maliyetine dahil unsur olarak değerlendirilmesi halinde, ek gümrük beyannamesi düzenlenmek suretiyle gümrük vergisine ve KDV’ye tabi tutulacaktır. Vade farkının finansman hizmeti olarak değerlendirilmesi halinde ise, ithalatçının KDV tevkif edip 2 nolu KDV beyannamesi ile sorumlu sıfatıyla beyan etmesi gerekir.

Uluslararası Yük ve Yolcu Taşımalarında Matrah

Madde 22 - İkametgâhı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta şahıs ve ton başına kilometre itibariyle yurt içi emsalleri göz önüne alınmak suretiyle matrah tespitine Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

Uluslar arası taşımacılık ve transit taşımacılıkta iç parkura isabet eden kısım KDV’nin konusuna girmekle birlikte, 14’üncü madde ile karşılıklılık şartı ile KDV’den istisna edilmiştir.

Karşılıklılık koşulunun sağlanamaması halinde, 22’nci madde kapsamında KDV matrahının tespit edilmesi gerekmekle birlikte, Maliye Bakanlığı matrahın nasıl tespit edileceğine ilişkin bir düzenleme yapmamıştır.

Bakanlığın tutumu da göz önünde bulundurularak, uygulamada karşılıklılık dikkate alınmaksızın bu tür taşıma işlemlerinin tamamı istisna kapsamında işleme tabi tutulmaktadır.

Özel Matrah Şekilleri Madde 23 - Özel matrah şekilleri şunlardır: a) Spor-Toto oyununda ve Millî Piyango dahil her türlü piyangoda, oyuna ve piyangoya katılma bedeli, b) At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bu yarış ve oyunlara katılma karşılığında alınan bedel ile bunların icra edildiği mahallere giriş karşılığında alınan bedel, c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar ve yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi ve gösterilmesinde bunların icra edildiği mahallere giriş karşılığında alınan bedel ile bu mahallerde yapılan teslim ve hizmetlerin bedeli, d) Gümrük depolarında ve müzayede salonlarında yapılan satışlarda kesin satış bedeli, e) Altından mamül veya altın ihtiva eden ziynet eşyaları ile sikke altınların teslim ve ithalinde matrah, külçe altın bedeli düşüldükten sonra kalan miktardır, f) Maliye ve Gümrük Bakanlığı işin mahiyetini göz önünde tutarak özel matrah şekilleri tespit etmeye yetkilidir.

Özel Matrah Şekilleri Spor-toto, sayısal loto, Millî Piyango, ganyan ve gösteri biletleri KDV dahil tutarı içerirler. KDV Milli piyango idaresi tarafından hesaplanarak beyan edilir. Bayi KDV hesaplayıp beyan etmeyeceği gibi indirim de yapamaz. Ganyan bayileri de aynı şekilde KDV hesaplayıp beyan etmezler. Fiyat içerisinde yer alan KDV maliyet unsuru olarak değerlendirilir. Gümrük depolarında ve müzayede salonlarında yapılan satışlarda tahmini bedel değil kesin satış bedeli KDV matrahıdır.Altın ve gümüşte, satış fiyatından külçe bedeli düşüldükten sonra kalan kısım (kar ve işçilik) KDV’ye matrah olacaktır. Kıymetli taşlarla yapılan eşyanın satışında da KDV matrahı, has altın ve gümüş bedeli ile taş maliyeti düşüldükten sonra kalan kısım olacaktır. Bakanlık tekel işletmeleri genel müdürlüğü tarafından bayilere yapılan satışlarda bayi karını da ihtiva eden tutar üzerinden KDV hesaplamakta, bayi satışlarında KDV hesaplamayacak, alış fiyatı içerisindeki KDV ise maliyet unsuru olarak dikkate alınacaktır.

Özel Matrah Şekilleri Gazete, dergi ve benzeri periyodik yayınların satışlarında perakende safhaya ait katma değer vergisi, doğrudan perakendeci bayiye satış yapan başbayiler tarafından, bu safhanın kârını da ihtiva edecek şekilde hesaplanıp ödenecektir. Bu durumda, sözü edilen yayınların perakende satış fiyatları vergili olarak tespit edilip, üzerlerine tek tutar halinde yazılacaktır. Perakendeci bayiye satış yapanlar bu tutarı 11'e bölerek vergiyi hesaplayacaklar ve beyan edeceklerdir. Bu yayınların perakende satışını yapan gazete bayileri, kendi satışlarında vergi uygulamayacak, katma değer vergisi beyannamesi veriyorlarsa bu neviden satışlarını beyannameye ithal etmiyeceklerdir. Perakendecilerin tüketiciye satışta vergili fiyat üzerinden yapacakları indirimler vergi hesabında dikkate alınmayacaktır.

Özel Matrah Şekilleri

Belediye kuruluşlarının bayilere şehir içi yolcu bileti satışlarında, Şoförler ve Otomobilciler federasyonunun kendine bağlı odalara plaka ve basılı evrak satışlarında, Bayilere telefon kartı, hazır kart ve telefon jetonu satışlarında,

aynı esaslar doğrultusunda işlem yapılacaktır. Bu şekilde özel matraha sahip olan dolayısıyla bayi satışlarında KDV’ye konu olmayan tutarlar bayi KDV beyannamesinde 42. satıra bilgi amaçlı yazılacaktır.

Matraha Dahil Olan Unsurlar

Madde 24 - Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahildir: a) Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve boşaltma giderleri, b) Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar, c) Vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler.

Matraha Dahil Unsurlar

Maddeye ilişkin kanun gerekçesinde de belirtildiği üzere, KDV matrahı vergiye tabi işlemin karşılığını teşkil eden bedeldir.

Bu bedele madde hükmünde belirtilen her türlü gider, gider karşılığı ve sağlanan menfaatler dahildir.

Bu maddenin düzenlenişindeki amaç, bedele dolayısıyla KDV matrahına dahil olması gereken bir kısım unsurlar hakkında ortaya çıkabilecek tartışmalara açıklık getirmek veya muvazaalı işlemleri önlemektir.


Satıcı tarafından üstlenilen taşıma, ambalaj ve sigorta giderleri çoğunlukla satış fiyatı içerisinde alıcıya yansıtılmakta aynı oranda KDV’ye tabi tutulmaktadır. Mal bedeli haricinde ayrı bir akde istinaden yapılan bu tür işlemlerin ise mal bedelinden bağımsız olarak normal oranda KDV’ye tabi tutulması gerekir. Satıcı tarafından ödenen vergiler bir maliyet unsuru olarak satış fiyatının tespitinde dikkate alındığından, dolaylı yoldan KDV matrahına da dahil olmaktadır. İthalde ödenen vergi, resim, harç gümrükte ödenecek KDV matrahına dahildir.


ÖTV’ye tabi mallarda KDV, ÖTV dahil tutar üzerinden hesaplanır.

Özel iletişim vergisi ve çevre temizlik vergisi KDV matrahına dahil değildir. Ancak, atık su bedeli üzerinden hesaplanan çevre temizlik vergisinin KDV matrahına dahil olduğu 6 nolu sirküler ile açıklanmıştır.

İhraç bedelinin geç tahsilinden doğan kur farkı da ihracat istisnasından yararlanır.

Garanti kapsamındaki servis hizmetlerinin bedeli satış fiyatına dahil olduğundan ayrıca vergilendirilmez.

Matraha Dahil Olmayan Unsurlar

Madde 25 - Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahil değildir: a) Teslim ve hizmet işlemlerinde fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ticarî teamüllere uygun miktardaki iskontolar, b) Hesaplanan katma değer vergisi.


Fatura ve benzeri belgeler üzerinde gösterilmek ve ticari teamüllere uygun olmak şartıyla iskonto KDV matrahına dahil değildir.

İskontonun faturada yer alan mal yada hizmet bedeline ilişkin olması gerekir.

Ticari teamüllere uygun istisnanın belirli bir ölçüsü yoktur. Karşılaşılan olaya münhasır değerlendirme yapılması gerekir.

Bu düzenlemeyle amaçlanan muvazaalı işlemlerle KDV matrahının aşındırılmasını önlemektir.


Fatura ve benzeri belgelerde ayrıca gösterilmeyip, yıl sonralarında, belli bir dönem sonunda yada belli bir ciro aşıldığında (satış primi, hasılat primi, yıl sonu iskontosu gibi adlarla) yapılan ödemeler ise katma değer vergisine tabi olacaktır. Zira, bu tür bir iskonto doğrudan satılan malla ilgili değildir. Burada söz konusu olan iskonto, firmanın yaptığı ek bir çalışmanın yada çabanın sonucu olarak doğmaktadır. Erken ödemeden kaynaklanan iskontoların ayrıca KDV’ye mi tabi olacağı yoksa 35. maddeye göre matrahta değişiklik olarak mı kabul edileceği tartışmalıdır. Hesaplanan KDV’nin matraha dahil olmayacağı aşikardır. KDV dahil belirlenen fiyatlarda matrah iç yüzde yoluyla hesaplanır.

Döviz İle Yapılan İşlemler

Madde 26 - Bedelin döviz ile hesaplanması halinde döviz, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği andaki cari kur üzerinden Türk parasına çevrilir. Cari kuru belli olmayan dövizlerin Türk parasına çevrilmesine ilişkin esasları Maliye ve Gümrük Bakanlığı belirler.

Döviz ile yapılan işlemler

Bedelin döviz olarak belirlendiği yada dövize endekslendiği işlemler ile ithalatta KDV matrahı vergiyi doğuran olayın meydana geldiği andaki cari kur üzerinden, cari kuru belirli olmayan dövizlerde ise Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen yöntemlerle hesaplanacaktır.

Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti

Madde 27 – 1. Bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrah işlemin mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücretidir. 2. Bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde de, matrah olarak emsal bedeli veya emsal ücreti esas alınır. 3. Emsal bedeli ve emsal ücreti Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit olunur. 4. Katma değer vergisi uygulaması bakımından emsal bedelin tayininde genel idare giderleri ve genel giderlerden mamule düşen hissenin bedele katılması mecburidir. 5. Serbest meslek faaliyetleri için ilgili meslek teşekküllerince tespit edilmiş bir tarife varsa, hizmetin bedeli, bu tarifede gösterilen ücretten düşük olamaz.

Emsal bedel, Emsal ücret

Vergiye tabi mal yada hizmetin işletme sahiplerine yada çalışanlarına bedelsiz teslimi, bağışlar, açıktan satışlar v.b. durumlar da KDV matrahı VUK hükümlerine göre belirlenen emsal bedel yada emsal ücret dikkate alınmak suretiyle hesaplanır.

Belgelerde gösterilen mal ve hizmet bedellerinin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde de, matrah olarak emsal bedeli veya emsal ücreti esas alınır.

Bedelin bir başka mal, hizmet yada menfaat olması halinde ise iki ayrı teslimden (trampa) hareketle emsal bedel yada emsal ücret dikkate alınmak suretiyle KDV matrahları hesaplanır.


Serbest meslek faaliyetlerinde KDV matrahı belirlenen tarifenin altında olamaz.


Arsa karşılığı konut tesliminde de iki ayrı teslimden bahsedilebilir.

Oran Madde 28 - Katma değer vergisi oranı, vergiye tabi her bir işlem için % 10'dur. Bakanlar Kurulu bu oranı, dört katına kadar artırmaya, % 1'e kadar indirmeye, bu oranlar dahilinde muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası için farklı vergi oranları tespit etmeye yetkilidir.

Bakanlar kurulu kanundan aldığı yetkiyi kullanarak KDV’ye tabi tutulacak mal ve hizmetleri %1 ve %8 oranda KDV’ye tabi tutulmak üzere iki farklı liste halinde yayımlamış, bu listelerde yer almayan mal ve hizmetler için geçerli olacak genel vergi oranını ise %18 olarak belirlemiştir.

Belirlenen oranlar ithalat için de geçerlidir.

İndirimli oranda (%1 ve %8) KDV’ye tabi tutulan mal ve hizmetler nedeniyle yüklenilip indirim yoluyla giderilemeyen KDV’nin iadesi mümkündür. (29. Madde)

Oran

Mal ve hizmet tesliminde vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği tarihte geçerli olan oran uygulanır. Oranın sehven yüksek uygulanması nedeniyle fazla hesaplanan vergi beyan dönemi geçmemiş ise faturalar düzeltilerek, beyan dönemi geçmiş ise 8. madde hükümlerine göre düzeltilir. Oranın sehven düşük uygulanması nedeniyle eksik hesaplanan vergi beyan dönemi içinde faturalar düzeltilerek, beyan dönemi geçtikten sonra ise pişmanlıkla veya ek olarak verilecek beyanlar ile düzeltilir.

Vergi İndirimi

Madde No 29 - 1. Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak aşağıdaki vergileri indirebilirler: a) Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi, b) İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi, c) Götürü veya telafi edici usulde vergiye tabi mükelleflerden gerçek usulde vergilendirmeye geçenlerin, çıkarılan envantere göre hesap dönemi başındaki mallara ait fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi, (Bu usuller yürürlükten kalktığı için uygulaması yoktur.)

Vergi İndirimi Madde No 29 – 2. Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin vergiye tâbi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez. Şu kadar ki, 28 inci madde uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup teslim ve hizmetin gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı aşan vergi, bu mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli idareler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsuben ödenir. Yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi nakden iade edilir. Maliye Bakanlığı bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.

Vergi İndirimi

Madde No 29 –3. İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir.

4. Maliye ve Gümrük Bakanlığı vergi indirimi uygulamasında doğabilecek aksaklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek şekilde, bu Kanunun ana ilkelerine uygun olarak gidermeye ve indirimle ilgili usul ve esasları düzenlemeye yetkilidir.

İndirim

Katma Değer Vergisi mal ve hizmet tesliminin her aşamasında uygulanmakta ve her aşamada ortaya çıkan katma değeri vergilendirmektedir.

Teslimin her aşamasındaki KDV, teslim bedeli ile KDV oranının çarpımı suretiyle hesaplanmaktadır. Nihai tüketiciye kadar uzanan her teslim aşamasındaki mükerrer vergilemenin önlenmesi ise “indirim mekanizması” ile mümkün olmaktadır.

İndirim mekanizması, her safhadaki mal ve hizmet teslimi nedeniyle hesaplanan KDV’den o safhadaki alış ve giderler nedeniyle yüklenilen KDV’nin indirilmesi şeklinde çalışmaktadır.

İndirimin Şartları

KDVK’nda indirimi yasaklayan bir hüküm bulunmamalıdır. (30. Madde; KKEG için yüklenilen KDV, istisna kapsamındaki işlemler nedeniyle yüklenilen KDV gibi)

Yüklenilen KDV’nin mükellefin faaliyetleri ile ilgili olması gerekmektedir. (şahsi ihtiyaçlar nedeniyle yüklenilen KDV indirilemez)

İndirilecek KDV fatura ve benzeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde gösterilmiş olmalıdır. (İadeye yönelik gider faturasında gösterilen KDV indirilebilir)

Söz konusu belgeler vergiyi doğuran olayın meydana geldiği takvim yılı (özel hesap döneminde hesap yılı) aşılmamak şartıyla kanuni defterlere kaydedilmiş olmalı ve indirim hakkı kaydın yapıldığı dönemde kullanılmalıdır.

İndirim Dönemi

İndirim fatura, gümrük makbuzu ve benzeri belgelerin kanuni defterlere kaydedildiği dönem beyannamesinde yapılır. Örneğin temmuz 2006 döneminde düzenlenen bir fatura Temmuz-Aralık 2006 dönemi içerisinde hangi ayda kanuni defterlere kaydedilmiş ise o aya ilişkin beyannamede indirim konusu yapılır.

Bir vergilendirme döneminde indirilecek KDV’nin hesaplanan KDV’den yüksek olması nedeniyle indirilemeyen KDV iade edilmez sonraki döneme devreder. Ancak söz konusu vergilendirme döneminde tam istisna kapsamında, tevkifat kapsamında yada indirimli oranda teslim yada hizmet varsa iade gündeme gelir.

İndirim Dönemi

.

Kayıtta Gecikmenin indirime etkisi

Belgelerin mal veya hizmet tesliminden itibaren en geç 7 gün içerisinde düzenlenmesi, düzenlenen belgelerin ise 10 gün içerisinde kayıtlar intikali gerekir. 10 günlük süre geçtikten sonra ancak, takvim yılı aşılmadan kayıtlara alınan KDV indirim konusu yapılabilir. VUK uyarınca usulsüzlük cezası kesilir. Mücbir sebep hali varsa dikkate alınır. Takvim yılı aşıldıktan sonra kanuni defterlere kaydedilen KDV indirim konusu yapılamaz. Uygulamada indirim hakkını kaybetmek istemeyen mükellefler defterlerini açık tutmakta ve geriye dönük düzeltme beyannamesi vermektedirler.Yasal olarak indirilmesinde engel bulunmayan KDV’nin gider yazılması mümkün değildir. İndirimi mümkün olmayan KDV gider yada maliyet unsuru olarak dikkate alınır. KKEG nedeniyle yüklenilen KDV’de KKEG’dir.

İndirimli Orana Tabi Teslimlerde İade Uygulaması

Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup teslim ve hizmetin gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı (2007 yılı için 10.800 YTL) aşan vergi; yıl içerisinde mahsuben, yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi ise yıllık bazda (özel hesap dönemi için de takvim yılı) nakden veya mahsuben mükellefe iade edilir.

İndirimli Orana Tabi Teslimlerde İade Uygulaması

İadenin gündeme gelmesi için;

- Teslimi %1 ve %8 oranında KDV’ye tabi olan mal ve hizmetin alımında, imalinde, inşasında veya işletilmesinde kullanılan ham ve yardımcı maddelerin, genel giderlerin, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satın alınması sırasında yüklenilen KDV’nin indirimli orana tabi teslimler için hesaplanan KDV tutarını aşması,

- İndirim fazlalığının diğer teslimler nedeniyle hesaplanan KDV ile de giderilememiş olması,

gerekmektedir.

İadede Aranacak Belgeler

İade talebi bir dilekçe ile yapılacaktır. Dilekçeye aşağıdaki belgeler eklenecektir.1. İlgili yıldaki alış ve satış faturaları veya listesi 2. Yıllık iade tutarının hesaplanmasına ilişkin tablo 3. Teminat karşılığı iade alınacaksa teminat mektubu eklenecektir. (4.000 YTL’yi geçmeyen mahsup ve iade taleplerinde teminat ve inceleme raporu aranmaz.)

İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi

Madde No 30 –Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez: a) Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi, b) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi,c) Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilân ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait katma değer vergisi,d) Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi.

İndirilemeyecek KDV

Teslimi KDV’ye konu olmayan mal ve hizmetler nedeniyle yüklenilen KDV indirilemez. Kısmi istisna kapsamında teslime konu edilen mal ve hizmetler için yüklenilen KDV indirim konusu yapılamaz. (imalat esnasında ortaya çıkan hurda ve atıkların teslimi KDV’den istisna olmakla beraber, yüklenilen KDV indirim konusu yapılabilir.) Kısmi istisna kapsamında olmakla birlikte 17/4-c, geçici 12 (özelleştirme kanunu kapsamındaki satışlar) ve geçici 19. (uluslar arası anlaşmalar çerçevesinde yapılan toplantıyı organize edenlere teslim), geçici 22,23,24. maddeler kapsamındaki istisnalar nedeniyle yüklenilen KDV indirim konusu yapılabilir.Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi indirim konusu yapılamaz.


Zayi olan malların alış vesikalarında gösterilen KDV indirim konusu yapılamaz. Kullanım süresi geçmesi nedeniyle bir komisyon nezaretinde imha edilen ilaçların, zayi olan mallar kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır. Dolayısıyla, imha edilen söz konusu ilaçların alış faturalarında gösterilen KDV indirim konusu yapılabilecektir.Ancak, deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilân ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olan mallar nedeniyle yüklenilen KDV indirim konusu yapılabilir. Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi de indirim konusu yapılamaz. İstisna kapsamına girenler hariç bağışlar emsal bedel üzerinden KDV’ye tabi tutulur. Emsal bedel üzerinden KDV’ye tabi olan mallar için yüklenilen KDV indirim konusu yapılır.


Çalınan mal bedelleri KKEG niteliği taşıdığından bu mallar nedeniyle yüklenilen KDV’de indirim konusu yapılamaz.

Bu madde kapsamında indirim yasağı getirilen KDV daha önce indirime konu edilmiş ise indirilen tutar beyannamenin 30’uncu satırına yazılmak suretiyle düzeltilir.

İstisna Edilmiş İşlemlerde İndirim

Madde No 32 - Bu kanunun 11, 13, 14, 15 inci maddeleri uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunur. Maliye Bakanlığı katma değer vergisi iadesini, hak sahiplerinin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli daireler ile belediyelere olan borçlarına ya da özelleştirme kapsamında bulunan döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya işletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsup suretiyle sınırlayabilir.

İstisna Edilmiş İşlemlerde İndirim

Kanunun 11, 13, 14 ve 15. maddelerine göre KDV’den istisna edilen işlemler tam istisna kapsamındadır. Bu kapsamda teslime konu mal ve hizmetler nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV iade konusu yapılabilir. Dileyen mükellefler iade haklarını devreden KDV olarak kullanabilecekleri gibi, bu taleplerini de değiştirebilirler.

İstisna kapsamındaki işlemin yapıldığı dönemde indirim yoluyla giderilememiş bir KDV’nin varlığı gerekir.

İstisna kapsamındaki işlemler nedeniyle yüklenilen KDV’nin daha önceki dönemlerde fiilen indirilmiş olmasının iade açısından bir önemi yoktur.

İade talebinin istisna kapsamındaki teslimin yapıldığı dönem KDV beyannamesinde yer alması gerekir.

Kısmî Vergi İndirimi

Madde 33 – 1. Bu Kanuna göre indirim hakkı tanınan işlemlerle indirim hakkı tanınmayan işlemlerin bir arada yapılması halinde, fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisinin ancak indirim hakkı tanınan işlemlere isabet eden kısmı indirim konusu yapılır. 2. Kısmî vergi indirimine ilişkin usul ve esasları tespite Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

Kısmi Vergi İndirimi

KDV’ye tabi olan ve istisna kapsamına girmeyen işlemler ile kanunun 11, 13, 14, 15, 17/4-c, geçici 12 geçici 19, geçici 22, geçici 23. ve geçici 24. maddelerine göre istisna kapsamına alınan işlemler nedeniyle yüklenilen KDV indirim konusu yapılabilir.

KDV’ye tabi olmayan işlemler ile kanunun 16 ve 17. (4-c hariç) maddelerine ve geçici maddelere (geçici 12,19,22,23,24 hariç) göre istisna kapsamına alınan işlemler ile olağanüstü hal bölge valiliğine yapılan KDV’siz teslimler nedeniyle yüklenilen KDV ise indirim konusu yapılamaz.

Kısmi Vergi İndirimi (26 KDVGT)

Yaptıkları işlemlerin tamamı indirim hakkı tanınmayan işlemlerden ibaret olan mükellefler yüklendikleri KDV’nin tamamını gider yada maliyet unsuru olarak dikkate alırlar.

İndirim hakkı tanınan işlemlerle indirim hakkı tanınmayan işlemlerin bir arada yapılması halinde, fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisinin ancak indirim hakkı tanınan işlemlere isabet eden kısmı indirim konusu yapılır.

Kısmi Vergi İndirimi (26 KDVGT)

İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işlemleri birlikte yapan mükellefler, alışlarında yüklendikleri vergileri, herhangi bir ayırım yapmaksızın tamamen o dönemde indirilebilir katma değer vergisi hesabına intikal ettireceklerdir. Daha sonra aynı dönemde, toplam satışlar içinde indirim hakkı tanınmayan işlemlerin oranı bulunacak, bu oran, o dönemdeki toplam satışlar nedeniyle yüklenilen vergilere uygulanarak, istisna kapsamına giren işlemler dolayısıyla yüklenilen vergi miktarı hesaplanacaktır. Bu şekilde bulunacak, vergisiz satışlara (kısmi istisna kapsamına giren işlemlere) ait yüklenilen vergiler, indirilebilir katma değer vergisi hesabında çıkartılarak, gider veya maliyet hesaplarına intikal ettirilecektir. İndirilecek verginin bulunmaması veya yetersiz olması halinde artan kısım, ilave edilecek vergi olarak beyan edilecektir.

İndirimin Belgelendirilmesi

Madde 34 – 1. Yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait Katma Değer Vergisi, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanunî defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebilir. 2. Katma Değer Vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesine gerek görülmeyen işlemlerde vergi indiriminin nasıl belgelendirileceği Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit olunur.

İndirimin belgelendirilmesi

İndirimin temel şartını;- KDV’nin fatura ve benzeri belgelerde, ithalatta ise gümrük makbuzunda ayrıca gösterilmesi,

- Bu belgelerin vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla kanuni defterlere kaydedilmesi,

şeklinde sıralayabiliriz.

KDV’nin fatura, perakende satış fişi, yazarkasa fişi, giriş ve yolcu taşıma bileti ve serbest meslek makbuzunda ya da gümrük makbuzunda gösterilmesi gerekir. Gider pusulası ve müstahsil makbuzu KDV’nin konusuna girmeyen işlemler nedeniyle düzenlendiklerinden bunlara istinaden KDV indirimi yapılamaz. (Satılan malların KDV mükellefi olmayanlardan alınması sırasında düzenlenen gider pusulası hariç)


Sorumlu sıfatıyla ödenen KDV, sorumluluğun doğduğu ayda indirim konusu yapılır. İzleyen ayda düzenlenen 2 nolu beyanname ve tahakkuk fişi indirime dayanak olur.

Sorumlu sıfatıyla beyanın hiç yapılmadığının veya eksik yapıldığının tespiti üzerine bu vergilerin ikmalen veya re'sen tarhedilmesi halinde de tarhedilen vergi aslı indirim konusu yapılabilecektir. İndirim, ikmalen veya re'sen tarhedilen vergi aslının vergi dairesine ödenmesi ve ödemenin gerçekleştiği takvim yılı aşılmaması şartıyla kanuni defterlere kaydedildiği dönemde, I numaralı katma değer vergisi beyannamesi ile yapılacaktır.


Belgesiz satışlar nedeniyle bir mükellef adına ikmalen, Re’sen yada pişmanlıkla tarh edilen vergilerin vergi dairesine ödenmesi ve alıcılarında satıcıya KDV ödediklerini belgelemesi şartıyla indirim konusu yapılabilir. (Uygulamada belgesiz alış yapanlar KDV ödemediğinden sık karşılaşılan bir durum değildir)

Tecil şartlarının ihlali nedeniyle imalatçıdan alınan KDV’de imalatçı tarafından düzenlenen faturada gösterilmiş olmak şartıyla ihracatçı tarafından indirilebilir.

İndirime konu belgenin mükellef adına düzenlenmesi esastır. Ancak bu kuralın istisnaları bulunmaktadır. (çalışan adına düzenlenen fatura, iş yeri sahibi adına düzenlenen elektrik faturası)


KDV’nin indirim konusu yapılabilmesi için belgelerde KDV’nin ayrıca gösterilmesi gerekir. Bu zorunluluğa uyulmamış olması halinde indirim reddi yoluna gidilebilir.

Kanunla izin verilen hallerde belgeler; KDV dahil tutar üzerinden, KDV ayrıca gösterilmeksizin düzenlenmektedir. Bu durumlarda belgelerde ayrıca gösterilmeyen KDV’nin iç yüzde yöntemi ile hesaplanarak indirim konusu yapılması mümkündür.

Mal ithalinde gümrükte ödenen KDV gümrük makbuzunun kayıtlara alındığı dönemde indirim konusu yapılır.

İthalatta KDV’nin ödenmeyip teminata bağlanması halinde indirim konusu yapılamaz. 29. maddeye göre ödeme gerekir. Ancak teminat paraya çevrilirse bu dönemde indirilebilir.

SMİYB istinaden yapılan indirimler red edilir.


Belgelerin kaybolması halinde satıcıdan alınacak onaylı örneğe istinaden indirim yapılabilir. (teyidi yapılır)

Defter ve belgelerin zayi olduğu gerekçesi ile incelemeye ibraz edilmemesi halinde, ilgili döneme ilişkin tüm KDV indirimleri red edilmek suretiyle cezalı tarhiyat yapılmaktadır. Zayi konusunda mahkeme kararı (ticaret mahkemesinden zayi belgesi) ibraz edilirse ceza kesilmemektedir. (Örn. Sadece itfaiye raporu yeterli değildir.)

Doğal afetler nedeniyle defter ve belgelerin zayi olması halinde Bakanlık yaklaşımı farklıdır. KDV beyanının doğruluğuna ilişkin çalışma yapılmak yapılmak suretiyle karar verilmektedir.

Matrah ve İndirim Miktarlarının Değişmesi

Madde 35 – Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltir. Şu kadar ki, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şarttır.


* Malların iade edilmesi, faturanın teslimden önce düzenlendiği hallerde işlemin gerçekleşmemesi veya işlemden vazgeçilmesi v.b sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltir. *Düzeltme için, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şarttır.


* A firması tarafından;- KDV mükellefi B firmasına satılan ürünün iade edilmesi halinde iade eden B firmasınca A firması adına iade faturası niteliğinde “satış faturası” düzenlenmesi, hesaplanan KDV’nin ise beyanı gerekir. - Nihai tüketici C’ye satılan ürünün iade alınması sırasında ise A firması tarafından gider pusulası düzenlenmesi ve gider pusulasında yer alan KDV’nin indirim konusu yapılması gerekir. (Satış faturasının alınarak gider pusulasına ek yapılması esastır.)


* Hizmet tesliminden önce fatura düzenlenmesi ve akabinde hizmet tesliminin gerçekleşmemiş olması halinde de aynı esaslarla işlem yapılır. * Satılan malların standartlara uygun olmaması nedeniyle ödenen reklamasyon bedelleri içinde alıcı tarafından fatura düzenlenmesi gerekir.


* Nihai tüketici tarafından iade edilen malın yerine aynı veya başka bir malın verildiği durumlarda ise, satıcı tarafından yukarıda sözü edilen işlemlerin yanı sıra bu defa verilen yeni mal için fatura ve benzeri belge düzenleneceği tabiidir. * Dolayısıyla iade edilen malların yerine verilen yeni malların değerleri dikkate alınarak belge düzenleneceğinden, iade edilen mallar ile yeni verilen mallar arasında değer farkının olup olmaması düzeltme işlemini etkilemeyecektir.

Vergilendirme Usulleri

Gerçek Usulde Vergilendirme Madde 37 – 1. Aksine hüküm bulunmadıkça mükellefler gerçek usulde vergilendirilirler.

KDV uygulamasında vergilendirme gerçek usulde yapılmaktadır.Daha önce uygulanmakta olan telafi edici vergileme usulü 1985 yılında, götürü usulde vergileme usulü ise 1999 yılında yürürlükten kaldırılmıştır.

Vergilendirme Dönemi

Madde 39 – 1. Katma Değer Vergisinde vergilendirme dönemi, faaliyet gösterilen takvim yılının üçer aylık dönemleridir. Ancak, Maliye ve Gümrük Bakanlığı mükelleflerin yıllık gayri safi hâsılatlarına göre üç aylık vergilendirme dönemi yerine birer aylık vergilendirme dönemi tespit etmeye yetkilidir. 2. Aşağıdaki hallerde vergilendirme dönemi: a) Götürü usulde vergilendirilen mükellefler için bir takvim yılı, b) Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için bir ay, c) İthalat, transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık işlerinde gümrük bölgesine girildiği veya gümrük bölgesinden çıkıldığı andır. 3. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, mükellefleri gruplar içinde toplamaya ve gruplar için vergilendirme dönemlerinin başlangıç aylarını tespit etmeye yetkilidir. Bu takdirde üçer aylık dönemlerin aynı takvim yılı içinde olması şartı aranmaz.


Bakanlık tarafından yapılan düzenleme ile gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin tamamı için vergilendirme dönemi (istisnalar hariç) takvim yılının birer aylık dönemleri olarak tespit edilmiştir. Her aya ilişkin beyanname izleyen ayın 20’si akşamına kadar verilecek, ödenmesi gereken vergi çıkması halinde aynı ayın 26’sı akşamına kadar ödenecektir. Sorumlu sıfatıyla verilecek beyanname sorumluluğun doğduğu ayı takip eden ayın 20’si akşamına kadar verilecek, aynı ayın 26’sı akşamına kadar ödenecektir.


İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerden; - Münhasıran uluslar arası yük ve yolcu taşımacılığı yapan, - Münhasıran şehirlerarası yük taşımacılığı yapan, - Münhasıran şehiriçi yük taşımacılığı yapan, yada bunları bir arada yapan mükellefler için vergilendirme dönemi takvim yılının 3’er aylık dönemleridir. İthalat vergilendirme dönemi bazında değil işlem bazında vergilendirilir. Gümrük beyannamesinin tescil tarihi itibariyle vergilendirme yapılır.

Beyan Esası

Madde 40 – 1. Katma Değer Vergisi, bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça mükelleflerin yazılı beyanları üzerine tarholunur. 2. Bu kanunun 9 uncu maddesinde belirtilen hallerde bu beyan, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından yapılır. 3. Herhangi bir vergilendirme döneminde vergiye tabi işlemleri bulunmayan mükellefler de beyanname vermek mecburiyetindedirler. 4. İthalatta alınan Katma Değer Vergisi, gümrük giriş beyannamesindeki beyan üzerine, gümrük giriş beyannamesi verilmeyen haller ve motorlu kara taşıtları ile Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu taşımaları ile transit taşımalara ait Katma Değer Vergisi mükelleflerin yapacakları özel beyan üzerine tarholunur. Bu fıkra hükmüne göre tarhiyata esas alınacak beyannamelerde, vergi matrahının unsurları ile vergi oranının açıkça gösterilmesi gereklidir.

5. Maliye Bakanlığı, bu Kanunun 17 nci maddesinin 1 inci fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlara sadece vergiye tabi işlemlerinin bulunduğu dönemler için beyanname verdirmeye, beyanname yerine kaim olmak üzere işleme esas olan belgeleri kabul etmeye, bu mükelleflere ait verginin beyan ve ödeme zamanı ile tahsiline ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.

Beyan Esası

İstisnai durumlar hariç KDV mükellefleri, mükellefiyetleri sona erinceye kadar her vergilendirme dönemi için KDV beyannamesi vermek zorundadırlar. Vergilendirme dönemi içinde vergiye tabi işlem olmasa dahi beyanname verilmesi gerekmektedir. Mükellefin iflas etmesi, gayri faal olması, tasfiyeye girmesi bu zorunluluğu ortadan kaldırmaz. Sorumlu sıfatıyla verilecek 2 nolu beyanname sadece beyana konu işlem olduğu dönemler için verilecektir.

İthalde ödenecek KDV gümrük beyannamesine göre, gümrük beyannamesi verilmiyor ise özel beyana istinaden KDV tarh olunur.

Beyanname Verme Zamanı

Madde 41 – 1. Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar Katma Değer Vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takibeden ayın yirminci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlüdürler. 2. Katma Değer Vergisi beyanının gümrük giriş beyannamesi veya özel beyanname ile yapılması gerektiği hallerde bu beyannameler vergi mükellefiyetinin başladığı anda ilgili gümrük idaresine verilir. 4. İşi bırakan mükellefin Katma Değer Vergisi beyannamesi, işin bırakıldığı tarihi izleyen ayın yirminci günü akşamına kadar verilir.

Beyanname Verme Zamanı

Her vergilendirme dönemine ilişkin beyanname izleyen ayın 20’si akşamına kadar verilecek, ödenmesi gereken vergi çıkması halinde aynı ayın 26’sı akşamına kadar ödenecektir. Sorumlu sıfatıyla verilecek beyanname sorumluluğun doğduğu ayı takip eden ayın 20’si akşamına kadar verilecek, aynı ayın 26’sı akşamına kadar ödenecektir. İşin bırakılması halinde kıst döneme (örneğin ayın ilk 10 gününe) ilişkin beyannamede izleyen ayın 20’si akşamına kadar verilecek, ödenmesi gereken vergi çıkması halinde aynı ayın 26’sı akşamına kadar ödenecektir. Ölüm, memleketi terk ve mücbir sebep halleri için VUK’ta belirlenen süre uzamaları KDV beyanı içinde geçerlidir.

Tarh Yeri Madde 43 – 1. Katma Değer Vergisi, mükellefin iş yerinin bulunduğu yer vergi dairesince tarholunur. 2. Mükellefin, ayrı ayrı vergi dairelerinin faaliyet bölgelerinde iş yerleri varsa, Katma Değer Vergisi, Gelir veya Kurumlar Vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesi tarafından tarholunur. 3. Gayrimenkul teslimlerinde mükellefin istemi halinde, Katma Değer Vergisi beyan üzerine gayrimenkulün bulunduğu yer vergi dairesince tarholunur. 4. İthalde alınan Katma Değer Vergisi ilgili gümrük idaresince tarholunur. 5. İkametgâhı, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılığa ait Katma Değer Vergisi de, ilgili gümrük idaresince tarholunur. 6. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, faaliyetin, gereğini gözönünde tutarak mükelefin müracaatı üzerine veya re'sen tarh yerini tayin etmeye yetkilidir.

Tarh Yeri

Maliye Bakanlığı işyerine bağlı olmaksızın mükellefin bağlı olacağı vergi dairesini belirleyebilir. (ihtisas vergi dairesi, büyük mükellefler vergi dairesi başkanlığı) Adi Ortaklıklar, Kollektif Şirketler ve Adi Komandit Şirketler katma değer vergisi yönünden işletme bazında değerlendirileceklerdir. Buna göre, adi ortaklık ve sözü edilen şirketler işyerlerinin bağlı bulunduğu vergi dairelerine katma değer vergisi mükellefiyetlerini tesis ettireceklerdir. Bunlara ait beyannameler ortaklık veya şirket adına düzenlenecek ve adi ortaklıklarda ortaklardan biri, diğer şirketlerde ise şirket yetkilileri tarafından imzalanarak verilecektir. Adi ortaklığın işyerinin bulunmaması halinde, katma değer vergisi mükellefiyeti ortaklardan herhangi birinin bağlı bulunduğu vergi dairesine tesis ettirilecektir.

Tarhiyatın Muhatabı

Madde 44 - Katma Değer Vergisi, bu vergiyle mükellef gerçek veya tüzelkişiler adına tarholunur.

Şu kadar ki:

a) Adi ortaklıklarda, verginin ödenmesinden müteselsilen sorumlu olmak üzere, ortaklardan herhangi biri,

b) Türkiye'de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler ile kanunî merkez veya iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye içinde bulunmayan tüzelkişilerde, bu kanuna göre vergi kesintisi yapmakla sorumlu kişi; vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulan bir şahsın bulunamaması halinde, mükellefin Türkiye'deki daimî temsilcisi, Türkiye'de birden fazla temsilcisinin mevcudiyeti halinde mükellefin tayin edeceği temsilci; tarhiyat tarihine kadar böyle bir tayin yapılmamışsa temsilcilerden herhangi birisi, daimî temsilci mevcut değilse işlemleri mükellef adına yapanlar,

Tarhiyata muhatap tutulurlar.

Tarh Zamanı

Madde 45 –

Katma Değer Vergisi beyannamenin verildiği günde, beyanname posta ile gönderilmişse, vergiyi tarh edecek daireye geldiği tarihi takip eden yedi gün içinde tarh edilir.

Tarh Zamanı

* Adi posta ile verilen beyannameler vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarihte verilmiş sayılır.

* Taahhütlü posta ile gönderilen beyannamelerin postaya verildiği tarih vergi dairesine verildiği tarih olarak kabul edilir.

* Vergi tutarı zamanında verilmekle birlikte beyanname zamanında verilmez ise vergi ziyaı oluşur.

Verginin Ödenmesi

Madde 46 – 1. Beyanname vermek mecburiyetinde olan mükellefler ile vergi kesmekle sorumlu tutulanlar, bir vergilendirme dönemine ait katma değer vergilerini beyanname verecekleri ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar ödemeye mecburdurlar. 2. İthalde alınan katma değer vergisi, gümrük vergisi ile birlikte ve aynı zamanda ödenir. 3. Gümrük vergisine tabi olmayan ithalata ve ikametgâhı, kanunî merkezi ve iş merkezi yurt dışında bulunanlar tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılığa ait Katma Değer Vergisi, bu işlemlere ait özel beyannamelerin verilme süresi içinde ödenir. 4. Beyanname vermek mecburiyetinde olmayan mükelleflerin Katma Değer Vergisi, tarh süresi içinde ödenir.5. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, işlemin mahiyetini göz önünde tutarak Katma Değer Vergisinin işlemden önce ödenmiş olması şartını koymaya yetkilidir.

Verginin Ödenmesi

Her vergilendirme dönemine ilişkin beyanname izleyen ayın 20’si akşamına kadar verilecek, ödenmesi gereken vergi çıkması halinde aynı ayın 26’sı akşamına kadar ödenecektir. Sorumlu sıfatıyla verilecek beyanname sorumluluğun doğduğu ayı takip eden ayın 20’si akşamına kadar verilecek, aynı ayın 26’sı akşamına kadar ödenecektir. İthalatta KDV, gümrük vergisi ile aynı zamanda ödenir. İcra yoluyla yapılan satışlarda olduğu gibi KDV beyannamesi verilmesi gerekmeyen durumlarda KDV tarh süresi içinde ödenir.

Verginin Gider Kaydedilemeyeceği Madde 58 – Mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisi ile mükellefçe indirilebilecek Katma Değer Vergisi, Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez.

Çeşitli Hükümler

Verginin Gider Kaydedilemeyeceği Mükellef tarafından indirilebilecek KDV gider yada maliyet unsuru olarak dikkate alınamaz. KDV Kanunu hükümleri çerçevesinde indirimi yasaklanan KDV (kısmi istisnalar nedeniyle yüklenilen KDV, binek oto KDV’si gibi) gider yada maliyet olarak dikkate alınabilir. Bağış ve bedelsiz teslimler nedeniyle hesaplanan KDV bu teslimi yapanlarca gider kaydedilebilir.İşi bırakan yada tasfiye edilen mükelleflerin son beyannamesinde yer alan devir KDV hiçbir zaman iade edilmez.

Çeşitli Hükümler

Geçici Madde 12 – 4046 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (A) fıkrası ile özelleştirme kapsamına alınan iktisadi kıymetlerin aynı Kanun hükümleri çerçevesinde teslim ve kiralanması işlemleri vergiden müstesnadır. Bu kapsamda istisna edilen işlemler bakımından Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (a) bendi hükmü uygulanmaz.

Söz konusu iktisadi kıymetlerin özelleştirme idaresine teslimi-kiralanması ve özelleştirme idaresi tarafından teslimi-kiralanması istisna kapsamındadır. Yüklenilen KDV indirim konusu yapılabilecektir.

Yürürlükte Bulunan Geçici Maddeler

Geçici Madde 20 – 1. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde münhasıran bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden müstesnadır. Maliye Bakanlığı; program ve lisans türleri itibarıyla istisnadan yararlanılacak bedele ilişkin olarak asgari sınır belirlemeye, istisna uygulanacak yazılım programlarını tanımlamaya ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir. 2. Bu Kanunun yayımı tarihine kadar gerçekleşen ve hem tam istisna hem kısmi istisna kapsamına giren işlemlere ilişkin olarak yüklenilen vergiler Katma Değer Vergisi Kanununun 32 nci maddesine göre iade edilir. 3. Bu Kanunun yayımı tarihinden önce başlayan inşaat taahhüt işlerinde Katma Değer Vergisi Kanununun 16 ncı maddesinin (1) numaralı fıkrasının bu Kanunla değiştirilmeden önceki (c) bendi hükmü uygulanır.


Geçici Madde 23 –Millî Eğitim Bakanlığına bilgisayar ve donanımlarının bedelsiz teslimleri ile bunlara ilişkin yazılım teslimi ve hizmetleri, bu mal ve hizmetlerin bağışı yapacak olanlara teslim ve ifası 31.12.2010 tarihine kadar Katma Değer Vergisinden müstesnadır. Bu kapsamda yapılan teslim ve hizmet ifaları için yüklenilen vergiler, vergiye tâbi işlemler nedeniyle hesaplanan vergiden indirilir. İndirimle giderilemeyen vergiler iade edilmez. Maliye Bakanlığı, istisnaya ilişkin usûl ve esasları belirlemeye yetkilidir.


VUK’nun 11. maddesinde yer alan, mal alım ve satımı ile hizmet ifası dolayısıyla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine yatırmak zorunda olanların, bu yükümlülükleri yerine getirmemeleri halinde verginin ödenmesinden, alım satıma taraf olanlar ile hizmetten yararlananlar, aralarında zımnen dahi olsa irtibat olduğu tespit olunanların müteselsilen sorumlu olacağına dair hüküm şu şekildedir;"Mal alım ve satımı ve hizmet ifası dolayısıyla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine yatırmak zorunda olanların, bu yükümlülükleri yerine getirmemeleri halinde verginin ödenmesinden, alım satıma taraf olanlar, hizmetten yararlananlar ve aralarında doğrudan veya hısımlık nedeniyle ya da sermaye, organizasyon veya yönetimine katılmak veya menfaat sağlamak suretiyle dolaylı olarak ilişkide bulunduğu tespit olunanlar müteselsilen sorumludurlar."

Müteselsil Sorumluluk

Buna göre, mal teslimlerinde alım-satıma taraf olanlar, hizmet ifalarında hizmetten yararlananlar, bu safhadaki işlem bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi ile sınırlı olmak üzere, Hazine'ye intikal etmeyen katma değer vergisinden aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde müteselsilen sorumlu olacaklardır.


1.1. İşleme Doğrudan Taraf Olanlar

Mal veya hizmet alım-satımında satıcının katma değer vergisini Hazine’ye intikal ettirmediğinin tespit edilmesi halinde, bu satıcı tarafından doğrudan mal teslim edilen veya hizmet ifa edilen mükellefler, işlem bedeli üzerinden hesaplanan vergi ile sınırlı olmak üzere, Hazine’ye intikal etmeyen vergiden aşağıda belirtilen usul ve esaslara göre satıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olur.


Ancak alıcılar, katma değer vergisi dahil toplam işlem bedelini; - Banka veya özel finans kurumları vasıtasıyla ödemeleri ve banka veya özel finans kurumuna yapılacak ödeme sırasında düzenlenecek belgede satıcının (veya adına hareket edenlerin) adı- soyadı (tüzel kişilerde unvanı) ile banka veya özel finans kurumundaki hesap numarasını ve vergi kimlik numarasını doğru olarak yazdırmaları, - ödemenin çekle yapılmış olması halinde Türk Ticaret Kanununun 697 nci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasına uygun olarak çek düzenlemeleri ve lehine çek keşide edilenin vergi kimlik numarasını yazmaları, halinde müteselsil sorumluluk uygulaması ile muhatap tutulmazlar. Bu çerçevede herhangi bir hesaba bağlı olmaksızın, örneğin kasadan ödeme yapılması şeklinde, gönderilen havaleler sorumluluğu kaldırmaz.


Ancak alıcı ile satıcı arasında muvazaaya dayanan bir işlem yapıldığının veya menfaat sağlayan doğrudan bir ilişkinin veya hısımlık, sermayesine katılma, organizasyon veya yönetimi içinde yer alma şeklinde dolaylı bir ilişkinin bulunduğunun vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenmiş raporlarla tespit edilmesi halinde ödeme yukarıdaki şekilde tevsik edilmiş olsa bile müteselsil sorumluluk kalkmayacaktır.


1.2. İşleme Doğrudan Taraf Olmayanlar

Bir mükellefin, mal veya hizmet temin ettiği safhalardan daha önceki safhalarda, bu mal veya hizmetle ilgili katma değer vergisinin Hazine’ye intikal ettirilmemiş olması nedeniyle müteselsil sorumluluk uygulaması ile muhatap tutulabilmesi için, sözü edilen mükellef ile vergiyi Hazine’ye intikal ettirmeyenler arasında; menfaat sağlayan doğrudan bir ilişkinin veya hısımlık, sermayesine katılma, organizasyon veya yönetimi içinde yer alma şeklinde dolaylı bir ilişkinin mevcudiyetinin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenmiş raporlarda açıkça belirtilmiş olması zorunludur.


2. Uygulama Müteselsil sorumluluk uygulaması aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde yerine getirilecektir. i. Vergi, mükellef adına tarh ve tahakkuk ettirilecek ve öncelikle mükelleften aranacaktır. ii. Müteselsil sorumluluk satın alınan mal ve hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi, varsa gecikme faizi ve gecikme zammı ile sınırlıdır. Cezalar sorumluluk kapsamı dışındadır. iii. Mükellef dışındaki kişilerden (müteselsil sorumludan) yapılacak takibe ödeme emri tebliği suretiyle başlanılacaktır.


Bu esaslar dikkate alınarak mükellef tarafından beyan edilen ancak, ödenmeyen vergi ile ilgili olarak;

- Mükellefe, bilinen adreslerinde bulunamadığından ödeme emri tebliğ edilememiş olması veya

- Kendisine ödeme emri tebliğ edilen mükellefin mal beyanında bulunmamış, vergi dairesince de malı tespit olunamamış veya beyan edilen veya vergi dairesince tespit olunan malların amme alacağını karşılamayacağının anlaşılmış olması,

hallerinde vergi aslı, varsa gecikme faizi ve gecikme zammı için mükellef dışındaki müteselsil sorumlu nezdinde ödeme emri ile takibe başlanılacaktır.


İmza ve mühür kullanmak suretiyle tasdik raporu düzenleyen YMM’ ler , tasdik kapsamı ile sınırlı olmak üzere tasdikin doğruluğundan sorumludur.

Tasdik konusu ile ilgili olarak Bakanlıkça tebliğlerde belirlenen hususların, tasdik kapsamı içinde mutlaka araştırılması ve incelenmesi zorunludur.

YMM’ler inceledikleri ve sonucunda tasdik raporu düzenledikleri konu ve belgelerin gerçeği yansıtmaması ve doğru olmaması halinde ,ziyaa uğratılan vergilerden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.


Documents

KATMA DEĞER VERGİSİ EĞİTİM NOTLARI EMRE RENDA GELİRLER KONTROLÖRÜ