KAYIN TOMRUKLARININ BİÇİLMESİNDE KORKUT RANDIMAN … · tomruk özelliği için, teorik randıman ile program uygulamalı randıman değerleri dikkate alınarak yaplan Varyans

KAYIN TOMRUKLARININ BİÇİLMESİNDE KORKUT RANDIMAN OPTİMİZASYONU PAKET PROGRAMININ

KULLANILMASI

Usage of Korkut Yield Optimization Package Programme in Sawing of Beech Logs

Süleyman KORKUT

A.İ.B.Ü. Düzce Orman Fakültesi , Orman End. Müh. Bölümü

A.İ.B.Ü. Düzce Forestry Faculty, Department of Forest Industry Engineering

81620 DÜZCE

DOĞU AKDENİZ ORMANCILIK ARAŞTIRMA MÜDÜRLÜĞÜ

DOA DERGİSİ (Journal of DOA)

Sayı: 10 Sayfa: 131-159 Yıl: 2004

1

KISA ÖZET Kereste endüstrisinde, üstün teknolojik vasıfları ve kullanış alanlarının genişliği ile önemli bir ağaç türü olan Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky) ülkemizde toplam 1 335 527.4 ha yayılış alanına sahip olup, toplam orman varlığımızın % 6’ını oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı; KORKUT Randıman Optimizasyonu Paket Programında hesaplanan teorik randıman ile tomrukların biçilmesinde bilgisayar programının uygulanması sonucu elde edilen program uygulamalı randıman arasındaki farkı ortaya koyarak programın Doğu Kayını tomruklarının biçilmesinde uygulanabilirliğini kanıtlamak ve program uygulamalı randıman ile geleneksel yöntemlerle elde edilen sektör randımanı arasındaki farkı kıyaslayarak sektöre bu tip programların kullanılması durumunda randımanın arttırılabileceğini göstermektir. Bu amaçla; 3, 4 ve 5m boyunda, çap düşüşü 1 cm/m, 2 cm/m ve 3 cm/m ve 25-50 cm arasındaki çap sınıflarından toplam 46 adet 3. sınıf Doğu Kayını tomruğu prizma ve keskin kesiş tekniği kullanılarak deneysel çalışmalar yapılmıştır. Doğu Kayınında prizma ve keskin kesiş teknikleri kullanılarak her bir tomruk özelliği için, teorik randıman ile program uygulamalı randıman değerleri dikkate alınarak yapılan Varyans Analizleri sonucunda, teorik randıman ile program uygulamalı randıman arasında saptanan farklılığın % 99 ve % 95 güven düzeyinde istatistiki anlamda önemli olmadığı saptanmıştır. Bunun neticesi olarak programın Doğu Kayını tomruklarının biçilmesinde kullanılabilir olduğu ispatlanmıştır. Araştırmada bulunan sektör randımanı ile program uygulamalı randıman arasında program uygulamalı randıman lehine olan önemli farklar, üreticinin bilgisayar programını kullanması halinde büyük kazanç sağlayacağını ve dolayısıyla ülke ekonomisine büyük katkıda bulunacağını göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Doğu Kayını, Kereste, Bilgisayar Programı, Randıman.

ABSTRACT Beech, having superior technological properties and high usage potential, is an important species in lumber industry. It spreads over 1335527.4 ha, which consists of 6% of our total forest existence. The aim of this study is, to show the sector the increase in the yield by preparing an optimization programme and applying it; to compare theoretical yield and the yield after the application of the programme and to prove the applicability of it. It was thought to compare the traditional methods and the developed optimization programme to prove its applicability and reliability. Fagus orientalis Lipsky 3rd grade logs were used. They had 1cm/m, 2cm/m, and 3cm/m taper; 3,4, and 5m of length and 25-50 cm diameters. Cant sawing and live sawing techniques were used in Beech. Theoretical yield and the yield with the optimization programme results for each log characteristics were evaluated by ANOVA. As the result of analysis the difference between the theoretical yield and the yield with the optimization programme was statistically 99% and 95% nonsignificant. Therefore, it was proved that the programme was found suitable for Beech. There is statistically difference between the ANOVA of the application programmed yield and sectoral yield. The result of these differences, when we use the programmed the yield ingresses. The result of this study shows that the yield with the optimization programme makes important changes in the income for the user and supply countrywide economical development. Key Words: Beech, lumber, computer programme, yield.

1. GİRİŞ Kereste üretiminde üstün teknolojik vasıfları ve kullanış alanlarının genişliği ile önemli bir ağaç türü olan Doğu Kayınının oluşturduğu ormanlar, ülkemizde toplam 1 335 527.4 ha yayılış alanına sahip olup, toplam orman alanının % 6’ını oluşturmaktadır (ANONİM, 2001). Doğu Kayını masif mobilya, bükme mobilya, spor aletleri, alet sapları, tornacılıkta, kontrplak, kaplama levha, parke, ambalaj fıçıları ve sandıkları, ayakkabı topuğu, fırın küreği, taşıt araçları yapımı, maden direği, karoser yapımı, yongalevha, liflevha ve kağıt odunu olarak, emprenye edildiği takdirde travers yapımında kullanılır. Nötral sülfit yarı kimyasal metodu ile elde edilen selülozlar ambalajlık, oluklu mukavva, yüzey kağıdı, özel kartonların yapında ve soda ve sülfit selülozları ile karıştırılarak yazı kağıdı imalinde kullanılır. Ayrıca odun kömürü yapımında da değerlendirilmektedir (BOZKURT ve ERDİN, 2000; BERKEL, 1941; SUN, 1985). Orman ürünleri endüstrisinde bu kadar geniş kullanım alanına sahip olan Doğu kayını kerestelerinin minimum zayiatla üretilmesi ancak kalite ve kantite randımanı maksimum yapan bir başka deyişle optimize eden bilgisayar programları kullanılarak gerçekleştirilebilmektedir. Çalışmanın amacı; KORKUT Randıman Optimizasyonu Paket Programında hesaplanan teorik randıman ile tomrukların biçilmesinde bilgisayar programının uygulanması sonucu elde edilen program uygulamalı randıman arasındaki farkı ortaya koyarak programın Doğu Kayını tomruklarının biçilmesinde uygulanabilirliğini kanıtlamak ve program uygulamalı randıman ile geleneksel yöntemlerle elde edilen sektör randımanı arasındaki farkı kıyaslayarak sektöre bu tip programların kullanılması durumunda randımanın arttırılabileceğini göstermektir.

2. MALZEME VE YÖNTEM

Ülkemiz de doğal olarak yetişen ve kereste endüstrisinde fazla miktarda rağbet gören Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky) tomrukları deneysel çalışmalarda tercih edilmiştir. Araştırmada ülkemizde en çok kullanılan

tomruk boyu olan 3, 4 ve 5m boyunda, yine ülkemizde en fazla bulunan 25-50 cm arasındaki tomruk çap sınıflarından toplam 46 adet 3. sınıf tomruktan yaralanılmıştır. Deneysel çalışmalar; 21 işçi çalıştıran ve 22950 m /yıl kereste üretme kapasitesine sahip ZER Orman Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şirketi’nde (Demirköy-Kırklareli) gerçekleştirilmiştir. Biçme işlemlerinde 160’lık tomruk şerit testere makinesi, 120’lik yarma şerit testere makinesi, otomatik yan alma ve baş kesme makineleri kullanılmıştır. Tomruklar serbest açısı 16 , göğüs açısı 25 , diş ucu (kama) açısı 49 , diş adımı 45 mm, diş yüksekliği 14 mm, testere kalınlığı 1.5 mm ve çapraz miktarı 0.5 mm olan PV diş şekline sahip şerit testere levhaları ile biçilmiştir. Fabrikada operatörler 10, bileyihane ustası 6 yıllık tecrübelidir. Ayrıca 4 adet mühendis bulunmaktadır.

3

0 0 0

Biçilecek tomrukların uzunlukları, ince uç çapları, kalın uç çapları ölçülerek gövde dolgunluğunun tespiti yapılmış, ayrıca orta çapları ölçülerek hacimleri bulunmuştur. Sonra bu tomruklar, biçmenin ince uçları tarafından yapılabilmesi için gerektiğinde döndürülerek ana biçme makinesine sevk edilmişlerdir. Tomrukların biçilmesinde prizma ve keskin kesiş yöntemleri uygulanmıştır. Prizma kesişte elde edilen kapak tahtaları ince kereste üretmek için yarma şerit testere makinesine, yanlı keresteler de yanlarının alınması için yan alma makinesine sevk edilmişlerdir. Yan alma işleminde paralel yan alma uygulanmıştır. Keskin kesişte kerestelerin yanları alınmamıştır. Biçme işlemleri sonrasında elde edilen kerestelerin kalınlık, genişlik ve uzunlukları ölçülerek hacimleri bulunmuştur. Artıkların hacmi tomruk hacminden kereste hacmi çıkarılarak saptanmıştır. Böylece her bir tomruktan elde edilen ana ürün, yan ürün ve artıklar belirlenerek hacim kartlarına yazılmıştır. Teorik randımanın hesaplanmasında kereste endüstrisinde keskin kesiş ve prizma kesişi olarak adlandırılan biçme tekniklerini kullanılan hesaplama yöntemleri ile maksimum verim teorisi (FISCHER, 1971) ve eşitliklerinden yararlanılarak hazırlanan KORKUT Randıman Optimizasyonu Paket Programı kullanılmıştır (KORKUT, 2003).

Elde edilen bulguları değerlendirmede Varyans Analizi ve Duncan Testi’nden yararlanılmıştır. 3. BULGULAR

Programın uygulanabilirliğini kanıtlamak için teorik sonuçlar ile deneysel çalışmaların sonuçları, programın kullanılması durumunda randımanın artırılabileceğini göstermek için ise geleneksel yöntemlerle elde edilen sonuçlar tablolar halinde ayrıntılı olarak verilmiştir. Ek Tablo 1’de çap düşüşü olmayan; Ek Tablo 2’de çap düşüşü 1 cm/m, 2 cm/m ve 3 cm/m ve Ek Tablo 3’de çap düşüşü 1 cm/m, tomruk uzunluğu 3, 4 ve 5 m olan Doğu Kayını tomrukların prizma kesiş metodu ile biçilmesinde teorik ve deneysel çalışma sonuçları ile geleneksel yöntemle elde edilen verilerin karşılaştırılması verilmiştir. Burada cm olarak “k” kereste kalınlığını, “g” kereste genişliğini, “u” kereste uzunluğunu, “tiuç” tomruk ince uç çapını, “tkuç” tomruk kalın uç çapını, “gd” çap düşüşünü (cm/m), “n” belli boyutlardaki kereste sayısını, “TVk” dm3 olarak bir tomruktan üretilen kerestelerin hacimleri toplamını ve “R” kantite randımanı (%) göstermektedir. Teorik randıman “Rt” ile program uygulamalı randıman “Ru” arasındaki fark programın uygulanabilirliğinin, program uygulamalı randıman ile geleneksel yöntemlerle elde edilen sektör randımanı “Rs” arasındaki fark ise programın kullanılması durumunda randımanın artırılabileceğinin ölçüsüdür. Bu nedenle teorik randıman ile program uygulamalı randıman arasındaki farkın mümkün olduğu kadar küçük olması arzu edilir. Esasında program uygulamalı randıman teorik randımandan büyük olamaz. Tablo 1’de farklı özelliklerdeki Doğu Kayını tomruklarının prizma kesişle biçilmesinde elde edilen teorik ve program uygulamalı randıman değerlerinin istatistik verileri ve Tablo 2’de farklı özelliklerdeki Doğu Kayını tomruklarının prizma kesişle biçilmesinde elde edilen teorik ve program uygulamalı randıman değerlerine ait varyans analizleri verilmiştir.

Tablo: 1- Farklı Özelliklerdeki Doğu Kayını Tomruklarının Prizma Kesişle Biçilmesinde Elde Edilen Teorik ve Program Uygulamalı Randıman Değerlerinin İstatistik Verileri. Table : 1- Statistical Results of Theoretical Yield and Program Applied Yield on Cant Sawn Beech Logs with Different Properties.

Doğu Kayını - Prizma kesiş Özellik Randıman Aritmetik

Ortalamax

Standart Sapma

± s

Varyans

S2

Varyasyon Katsayısı

V (%)

∑x ∑x² (∑x)² Max. Min.

Teorik 74.70 1.762149 3.10517 2.3589051 373.51 27914.365 139509.72 77.01 72.51Çap düşüşü olmayan

Program uygulamalı

71.84

2.277843

5.18857

3.170629

359.21

25827.119

129031.82

74.22

68.61

Teorik 67.87 3.093557 9.5701 4.5580637 203.61 13838.151 41457.032 70.72 64.58Çap düşüşü 1 cm/m

Program uygulamalı

65.21

3.032166

9.194033

4.6496112

195.64

12776.725

38275.01

67.85

61.9


Program uygulamalı

62.47

1.469875

2.160533

2.3526788

187.43

11714.323

35130.005

64.17

61.53


Program uygulamalı

60.39

1.765002

3.115233

2.9225119

181.18

10948.295

32826.192

62.43

59.31

Teorik 70.26 1.939355 3.7611 2.7602556 210.78 14816.925 44428.208 72.27 68.4Uzunluk 3 m Program

uygulamalı

67.37

2.097212

4.3983

3.1129767

202.11

13624.947

40848.452

69.08

65.03 Teorik 68.72 1.997273 3.9891 2.9063928 206.16 14175.293 42501.946 70.77 66.78Uzunluk

4 m Program uygulamalı

66.17

2.153609

4.638033

3.2543334

198.53

13147.33

39414.161

68.64

64.65


uygulamalı

64.94

2.700561

7.293033

4.1581221

194.84

12668.795

37962.626

68.01

62.91

10

Tablo: 2- Farklı Özelliklerdeki Doğu Kayını Tomruklarının Prizma Kesişle Biçilmesinde Elde Edilen Teorik ve Program Uygulamalı Randıman Değerlerine Ait Varyans Analizleri Table : 2- Analysis of Variance of Theoretical Yield and Program Applied Yield on Cant Sawn Beech Logs with Different Properties.

Varyans Analizi Tablosu

Varyans Kaynağı Serbestlik Derecesi

Tüm Varyans Varyans F Oranı 95% F Oranı 99% Önem Seviyesi

Örnekler Arası 1 20.449 20.449 4.931189 4.931189Örnekler İçi 8 33.17496 4.14687 < <

Çap düşüşü olmayan - Çap değişimi

Toplam 9 53.62396 5.317 11.259 (%99) N.S.

(%95) N.S.

Örnekler Arası 1 10.58682 10.58682 1.12841 1.12841 Örnekler İçi 4 37.52827 9.382067 < <Çap düşüşü 1 cm/m Toplam 5 48.11508 7.710 21.200 (%99) N.S.

(%95) N.S.

Örnekler Arası 1 15.39202 15.39202 6.801849 6.801849Örnekler İçi 4 9.051667 2.262917 < <Çap düşüşü 2 cm/m Toplam 5 24.44368 7.710 21.200 (%99) N.S.

(%95) N.S.

Örnekler Arası 1 10.34907 10.34907 3.523666 3.523666Örnekler İçi 4 11.74807 2.937017 < <Çap düşüşü 3 cm/m Toplam 5 22.09713 7.710 21.200 (%99) N.S.

(%95) N.S.

Örnekler Arası 1 12.52815 12.52815 3.070851 3.070851Örnekler İçi 4 16.3188 4.0797 < <Uzunluk 3 m Toplam 5 28.84695 7.710 21.200 (%99) N.S.

(%95) N.S.


(%95) N.S.


(%95) N.S.

11

Tablo 2’de verilen Varyans Analizi sonuçlarına göre Doğu Kayını tomruklarının prizma kesiş tekniği ile biçilmesinde tomruk özelliklerine göre teorik ve program uygulamalı randıman değerleri arasında % 95 ve % 99 güven düzeylerinde istatistiki anlamda farklılık bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Ek Tablo 4’de çap düşüşü olmayan; Ek Tablo 5’de çap düşüşü 1 cm/m, 2 cm/m ve 3 cm/m ve Ek Tablo 6’da çap düşüşü 1 cm/m, tomruk uzunluğu 3, 4 ve 5 m olan Doğu Kayını tomrukların keskin kesiş metodu ile biçilmesinde teorik ve deneysel çalışma sonuçlarının karşılaştırılması verilmiştir.

Tablo 3’de farklı özelliklerdeki Doğu Kayını tomruklarının keskin kesişle biçilmesinde elde edilen teorik ve program uygulamalı randıman değerleri ve Tablo 4’de farklı özelliklerdeki Doğu Kayını tomruklarının keskin kesişle biçilmesinde elde edilen teorik ve program uygulamalı randıman değerlerine ait varyans analizleri verilmiştir. Tablo 4’de verilen Varyans Analizi sonuçlarına göre Doğu Kayını tomruklarının keskin kesiş tekniği ile biçilmesinde tomruk özelliklerine göre teorik ve program uygulamalı randıman değerleri arasında % 95 ve % 99 güven düzeylerinde istatistiki anlamda farklılık bulunmadığı anlaşılmaktadır.

12

Tablo: 3- Farklı Özelliklerdeki Doğu Kayını Tomruklarının Keskin Kesişle Biçilmesinde Elde Edilen Teorik ve Program Uygulamalı Randıman Değerlerinin İstatistik Verileri Table : 3- Statistical Results of Theoretical Yield and Program Applied Yield on Live Sawn Beech Logs with Different Properties.

Doğu Kayını - Keskin Kesiş Özellik Randıman Aritmetik

Ortalama x

Standart Sapma

± s

Varyans

S2

Varyasyon Katsayısı

V (%)

∑x ∑x² (∑x)² Max. Min.

Teorik 85.17 2.84706 8.10578 3.3425673 425.88 36307.17 181373.7 87.99 80.63 Çap düşüşü olmayan

Program uygulamalı

81.89

2.35348

5.53887

2.8738832

409.46

33553.65

167657.4

84.27

78.36

Teorik 73.44 5.45332 29.7388 7.4255573 220.32 16239.77 48540.90 79 68.1 Çap düşüşü 1 cm/m

Program uygulamalı

69.34

4.44368

19.7463

6.4085389

208.02

14463.59

43272.32

74

65.15

Teorik 67.51 2.93675 8.62453 4.3498898 202.54 13691.4 41022.45 69.5 64.14 Çap düşüşü 2 cm/m

Program uygulamalı

62.69

3.01567

9.0943

4.8104573

188.07

11808.29

35370.32

65.95

60

Teorik 63.90 6.69163 44.7780 10.470956 191.72 12341.74 36756.55 71.38 58.47 Çap düşüşü 3 cm/m

Program uygulamalı

57.66

8.59290

73.8381

14.902723

172.98

10121.70

29922.08

66.77

49.7


uygulamalı

75.48

2.79682

7.82223

3.7052227

226.45

17108.84

51279.60

78.12

72.55 Teorik 78.08 5.15923 26.6177 6.6070661 234.26 18345.81 54877.74 82.32 72.34 Uzunluk

4 m Program uygulamalı

74.09

4.63342

21.4686

6.2532174

222.29

16513.88

49412.84

77.34

68.79

Teorik 75.35 4.04020 16.3232 5.3616767 226.06 17067.02 51103.12 79.27 71.2 Uzunluk 5 m Program

uygulamalı

70.77

3.65308

13.3450

5.1614263

212.33

15054.7

45084.02

74.34

67.04

13

Tablo: 4- Farklı Özelliklerdeki Doğu Kayını Tomruklarının Keskin Kesişle Biçilmesinde Elde Edilen Teorik ve Program Uygulamalı Randıman Değerlerine Ait Varyans Analizleri. Table : 4- Analysis of Variance of Theoretical Yield and Program Applied Yield on Live Sawn Beech Logs with Different Properties. Varyans Analizi Tablosu

Varyans Kaynağı

Serbestlik Derecesi

Tüm Varyans

Varyans F Oranı 95% F Oranı 99% Önem Seviyesi

Örnekler Arası 1 26.96164 26.96164 3.951972 3.951972Örnekler İçi 8 54.5786 6.822325 < <

Çap düşüşü olmayan - Çap değişimi

Toplam 9 81.54024 5.317 11.259

(%95) N.S.

(%99) N.S. Örnekler Arası 1 25.215 25.215 1.019095 1.019095 Örnekler İçi 4 98.9702 24.74255 < <

Çap düşüşü 1 cm/m

Toplam 5 124.1852 7.710 21.200

(%95) N.S.



Toplam 5 70.33448 7.710 21.200

(%95) N.S.



Toplam 5 295.7635 7.710 21.200

(%95) N.S.

(%99) N.S. Örnekler Arası 1 37.5 37.5 6.385225 6.385225Örnekler İçi 4 23.49173 5.872933 < <

Uzunluk 3 m

Toplam 5 60.99173 7.710 21.200

(%95) N.S.


Uzunluk 4 m

Toplam 5 120.0529 7.710 21.200

(%95) N.S.


Uzunluk 5 m

Toplam 5 90.75535 7.710 21.200

(%95) N.S.

(%99) N.S.

14

4. TARTIŞMA ve SONUÇ

Doğu Kayını tomruklarının prizma ve keskin kesiş metotları dikkate alınarak teorik, deneysel ve geleneksel yöntemle biçilmesi sonucunda elde edilen toplam ürün hacimleri ile randımanları Tablo 11’de verilmiştir. Tablo: 5- Doğu Kayını Tomruklarının Prizma ve Keskin Kesiş Metotları Dikkate Alınarak Teorik, Deneysel ve Geleneksel Yöntemle Biçilmesi Sonucunda Elde Edilen Toplam Ürün Hacimleri İle Randıman Değerleri. Table : 5- Total Product Volume and Yield Values of Beech Logs Sawn Used Cant and Live Sawing with Theoric, Experimental and Traditional Techniques.

Doğu Kayını Prizma Kesiş Keskin Kesiş

Özellik

Çalışma Şekli Toplam ürün Hacmi (dm3)

Randıman %

Toplam Ürün Hacmi (dm3)

Randıman %

Teorik çalışma 1607.39 74.70 1868 85.17 Deneysel çalışma 1547.36 71.84 1794 81.89

Çap düşüşü olmayan Geleneksel yöntem 1461.6 67.92 1696 78.35


Çap düşüşü 1 cm/m Geleneksel yöntem 710.32 58.30 786 66.13






Uzunluk 3 m

Geleneksel yöntem 575.31 61.54 673.5 70.17 Teorik çalışma 821.6 68.72 1124 78.08 Deneysel çalışma 791.06 66.17 1064 74.09

Uzunluk 4 m

Geleneksel yöntem 707.83 59.72 1004 68.86 Teorik çalışma 1032.56 67.53 1230 73.35 Deneysel çalışma 976.30 64.94 1155 70.77

Uzunluk 5 m

Geleneksel yöntem 896.84 59.44 1080 66.14 Doğu Kayını tomruklarının prizma ve keskin kesiş teknikleri dikkate alınarak teorik, deneysel ve geleneksel yöntemle biçilmesi sonucunda elde edilen toplam ürün hacimleri ve randımanları arasındaki farklar Tablo 6’da verilmiştir.

15

Tablo: 6- Doğu Kayını Tomruklarının Prizma ve Keskin Kesiş Metotları Dikkate Alınarak Teorik, Deneysel ve Geleneksel Yöntemle Biçilmesi Sonucunda Elde Edilen Toplam Ürün Hacimleri ve Randıman Değerleri Arasındaki Farklar. Table : 6- The Differences Between Total Product Volume and Yield Values of Beech Logs Sawn Used Cant and Live Sawing with Theoric, Experimental and Traditional Techniques.

Doğu Kayını Prizma Kesiş Keskin kesiş

Özellik

Çalışma Şekli Teorik Randıman ileProgram Uygulamalı Randıman

Program Uygulamalı Randıman ileSektör Randımanı

Teorik Randıman ileSektör Randımanı

Teorik Randıman ileProgram Uygulamalı Randıman

Program Uygulamalı Randıman ileSektör Randımanı

Teorik Randıman ile Sektör Randımanı

Toplam ürün hacmi farkı(dm3)

60.03 85.76 145.79 74 98 172Çap düşüşü olmayan Randman farkı 2.86 3.92 6.78 3.28 3.54 6.82


33.04 86.52 119.56 52 46 98Çap düşüşü 1 cm/m Randman farkı 2.66 6.91 9.57 4.1 3.21 7.31






85.96 55.53 141.49 48 46.5 94.5Uzunluk 3 m

Randman farkı 2.89 5.83 8.72 5 5.31 10.31Toplam ürün hacmi farkı(dm3)

30.54 83.23 113.77 60 60 120Uzunluk 4 m

Randman farkı 2.55 6.45 9 3.99 5.23 9.22Toplam ürün hacmi farkı(dm3)

56.26 79.46 135.72 75 75 150Uzunluk 5 m

Randman farkı 2.59 5.5 8.09 4.58 4.63 7.21

16

Doğu Kayını’nda prizma ve keskin kesiş teknikleri kullanılarak her bir tomruk özelliği için, teorik randıman ile program uygulamalı randıman değerleri dikkate alınarak yapılan Varyans Analizleri sonucunda teorik randıman ile program uygulamalı randıman arasında saptanan bu farklılığın istatistiki anlamda % 99 ve % 95 güven düzeyinde önemli olmadığı saptanmıştır. Bunun neticesi olarak programın Doğu Kayını’nda uygulanabilir olduğu ortaya çıkmaktadır. Esasında Doğu Kayını tomruklarının biçilmesinde oluşan bu farklılığın operatörün dikkatsizliği ve tomruğun tam silindirik olmamasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Araştırmada bulunan sektör randımanı ile program uygulamalı randıman arsındaki program uygulamalı randıman lehine olan önemli farklar, üreticinin bilgisayar programını kullanması halinde büyük kazanç sağlayacağını ve dolayısıyla ülke ekonomisine büyük katkıda bulunacağını göstermektedir. LEWIS ve HALLOCK (1974), sınırlı sürede en iyi biçme yönteminin seçilmesi ve kereste randımanı maksimizasyonunu sağlayan en iyi açılma yüzeyi (Best Opening Face (BOF)) adında geliştirdikleri programın kullanılabilirliğini kanıtlamak için yumuşak ağaç biçen kereste fabrikasında yaptıkları uygulama sonucu, BOF programının kullanılması ile kereste kantite randıman optimizastonu söz konusu olduğunda en az % 10’luk bir iyileşme, fiyat maksimizasyonu söz konusu olduğunda ise daha yüksek bir iyileşmenin olduğunu belirtmişlerdir (LEVIS ve HALLOCK, 1974). STEELE ve ark., (1993), sert ağaç tomrukların keskin kesiş metodu biçilmesinde BOF (Best Opening Face) programının kullanılması ile kantite randımanındaki değişmeyi tespit etmek maksadıyla 3.7 m uzunluğunda ve 40.64 cm çapında, enine kesiti yuvarlak 24 adet Kırmızı Meşe (Quercus spp.) tomruğunu biçmeleri sonucunda; kantite randımanında yaklaşık 7.077 dm3’lük bir artma olduğunu ve maksimum fiyat elde etmek, bir başka deyişle kalite randımanını arttırmak için her bir tomruktaki iç kusur yerlerinin tam olarak bilinmesinin gerektiğini, bunun ise iç kusur tarama sistemlerinin kullanılması ile sağlanabileceğini belirtmişlerdir (STEELE ve ark., 1993).

17

ADAMS (1996), sert ağaç kereste fabrikalarında ekonomik ve ekonomik olmayan analizler için geliştirdiği PC-SOLVE III bilgisayar programının kullanılması ile randımanın ve üretimin artırılabileceği, artıkların ve fiyatların azaltılabileceği ve ürün kalitesinin iyileştirilebileceğini ifade etmiştir (ADAMS, 1996). WIEDENBECK ve DWYER (2000), kereste fabrikası yöneticilerine randımanı arttırmak için geliştirdikleri Microsoft Access tabanlı, kolay kullanımlı, zengin içerikli ve esnek bir yapıya sahip SOLVE 2000 adındaki bilgisayar programının işlem kontrol stratejileri ihtiva eden kereste fabrikaları için yol gösterici bir araç olabileceğini ifade etmişlerdir (WIEDENBECK ve DWYER, 2000). ÖZŞAHİN (1997) düzgün gövdeli, uzunlukları 3 m, çapları 20-30 cm arasında değişen toplam 30 adet okaliptus tomruğu biçtiği deneysel çalışmada ortalama % 66.2’lik randımanla toplam 2986.970 dm3 ürün elde ederken, aynı tomrukları bilgisayar programı yardımıyla biçmeleri sonucu % 71.7’lik randımanla toplam 3236.965 dm3 ürün elde etmiştir. Çalışmasının sonunda; yaptığı deneysel çalışmada, hazırladığı bilgisayar programını kullanması halinde elde ettiği ürünlerin hacminde 249.995 dm3 ve randımanında % 5.5’lik bir artış sağlayabildiğini, deneysel ve teorik randıman değerleri arasındaki 1.13 ile 11.05 arsında değişen farkın biçme işlemini yapan operatörün tomrukları biçerken verdiği kararlarda isabetli olamadığından kaynaklandığını ifade etmiştir (ÖZŞAHİN, 1997). KORKUT (2003) çap düşüşü olmayan, çap düşüşü 1 cm/m, 2 cm/m ve 3 cm/m, tomruk uzunluğu 3, 4 ve 5 m ve ülkemizde en fazla bulunan 25-50 cm arasındaki tomruk çap sınıflarından toplam 46 adet 3. sınıf Doğu Kayını tomruğu biçmiştir. Çalışmasının sonunda; yaptığı deneysel çalışmada, hazırladığı bilgisayar programını kullanması halinde elde ettiği ürünlerin kantite randımanında prizma kesişte 7.69, keskin kesişte 5.31’lik bir artış sağlayabildiğini ifade etmiştir (KORKUT, 2003). Kereste üretiminde bilgisayar programlarının kullanılması ile randımanın arttığını gösteren yurt içi ve yurt dışı çalışmalar mevcuttur. Örneğin; LEWIS ve HALLOCK (1974), kereste randımanı maksimizasyonunu sağlayan en iyi açılma yüzeyi (Best Opening Face (BOF)) adında geliştirdikleri programın kullanılabilirliğini kanıtlamak için yumuşak ağaç biçen kereste fabrikasında yaptıkları uygulama sonucu kantite randımanda en az % 10’luk bir iyileşme; STEELE ve ark. (1993),

18

Kırmızı Meşe (Quercus spp.) tomruklarının keskin kesiş metodu biçilmesinde BOF (Best Opening Face) programının kullanılması ile kantite randımanında yaklaşık 7.077 dm3’lük bir artma; ÖZŞAHİN, (1997) Okaliptus tomruklarını prizma kesiş tekniği ile Rokopina adlı bilgisayar programını kullanarak biçmesi sonucu randımanda % 5.5’lik bir artış sağlayabildiğini ifade etmişlerdir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR ADAMS, E. L. 1996: PC-SOLVE III User’s Manual: A Procedural Guide for Computer-Based Sawmill Analysis, USDA Forestry Service, Northeastern Forest Experiment Station, General Technical Report NE-215. ANONİM, 2001: Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Ormancılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Yayın No: DPT:2531-ÖİK:547, ISBN: 975-19-2555-X. BOZKURT, A.Y., ERDİN, N. 2000: Odun Anatomisi, İ.Ü. Yayın No. 4263, O.F. Yayın No. 466, ISBN 975-404-592-5. BERKEL, A. 1941: Şark Kayını (Fagus orientalis Lipsky) nin Teknolojik Vasıfları ve İstimali Hakkında Araştırmalar, T.C. Yüksek Ziraat Enstitüsü Rektörlüğü, Sayı: 118, Ankara. FISCHER, R. 1971: Sägewerkstechnik, Veb Fachbuchverlag Leipzig, Lizenznummer: 114-210/44/71, Deutsche Demokratische Republik. KORKUT, S. 2003: Kereste Üretiminde Optimizasyon Üzerine Araştırmalar, İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. LEWIS, D. W. and HALLOCK, H. 1974: Best Opening Face Programme, Australian Forest Industries Journal, pp.21-31, November 1974. ÖZŞAHİN, Ş. 1997: Okaliptus (Eucalyptus camaldulensis) Odunundan Kereste Üretimi Ve Bilgisayar Programı Yardımıyla Randıman Hesaplamaları, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon. STEELE, P. H., WAGNER, F. G., KUMAR, L., ARAMAN, P. A. 1993: The Value Versus Volume Yield Problem for Live-Sawn Hardwood Sawlogs, Forest Products Journal, 43 (9): 35-40. SUN, 0. 1985: Kayın, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, El Kitabı Dizisi 1, Muhtelif Yayınlar Serisi: 42, Ankara. WIEDENBECK, J. and DWYER, J. 2000: Sawmill Performance Systems for Industry: SOLVE 2000, PROCEEDİNGS of The 2000 Hardwood Research Symposium, May 12 2000, Valley Resort; WV, Canaan.

19

Ek Tablo: 1- Çap Düşüşü Olmayan Doğu Kayını Tomruklarının Prizma Kesiş Metodu ile Biçilmesinde Elde Edilen Teorik ve Deneysel Çalışma Sonuçları İle Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Verilerin Karşılaştırılması. Append. Table: 1- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Cant Sawing of Non-tapered Beech Logs.

Tomruk Teorik Çalışma Sonuçları (Bilgisayar Programı)

Deneysel Çalışma Sonuçları a-b Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Veriler

b-c

tiuç tkuç gd(cm/m)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rt (%) a

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Ru (%) b

R (%)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rs (%) c

R (%)

31 31 - 5x22x4002.2x22x4002.2x16x4002.2x13x400

3 2 2 2

222.4 73.65 5x22x400 2.2x20x4002.2x14x4002.2x12x400

3 2 2 2

212.96 70.51 3.14 5x22x400 2.2x18x4002.2x11x4002.2x9x400

3 2 2 2

198.88 65.85 4.66

33 33 - 5x25x400 2.2x25x4002.2x20x4002.2x10x4002.2x9x400

3 2 2 2 2

263.6 77.01 5x25x400 2.2x22x4002.2x19x4002.2x10x4002.2x8x400

3 2 2 2 2

253.84 74.22 2.79 5x25x400 2.2x20x4002.2x15x4002.2x9x400 2.2x8x350

3 2 2 2 2

239.76 70.10 4.12

35 35 - 5x25x400 2.2x22x4002.2x16x4002.2x14x400

4 2 2 2

291.78 75.78 5x25x400 2.2x20x4002.2x15x4002.2x12x400

4 2 2 2

282.72 73.43 2.35 5x25x400 2.2x18x4002.2x13x4002.2x10x4002.2x8x400

4 2 2 1 1

270.4 70.23 3.2

37 37 - 5x25x4002.2x25x4002.2x20x4002.2x19x400

4 2 2 2

312.01 72.51 5x25x400 2.2x22x4002.2x18x4002.2x14x400

4 2 2 2

295.04 68.61 3.9 5x25x400 2.2x19x4002.2x17x4002.2x11x400

4 2 2 2

282.72 65.74 2.87

47 47 - 5x25x400 2.2x20x4002.2x18x400

9 2 2

517.6 74.56 5x25x400 2.2x16x4002.2x14x400

9 2 1

502.8 72.44 2.12 5x24x400 2.2x12x4002.2x11x4002.2x8x400

9 2 1 1

469.84 67.70 4.74

20

Ek Tablo: 2- Çap Düşüşü Olan Doğu Kayını Tomrukların Prizma Kesiş Metodu ile Biçilmesinde Teorik ve Deneysel Çalışma Sonuçları ile Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Verilerin Karşılaştırılması. Append. Table: 2- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Cant Sawing of Tapered Beech Logs.

Tomruk Teorik Çalışma Sonuçları Deneysel Çalışma Sonuçları a-b Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Veriler

b-c

tiuç tkuç gd (cm/m)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rt (%) a

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Ru (%) b

R (%)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rs (%) c

R (%)

27 31 1 5x18x4002.2x17x400 2.2x12x400 2.2x9x290

3 2 2 2

170.7 64.58 5x18x400 2.2x15x400 2.2x12x400 2.2x10x400 2.2x8x400

3 1 1 2 2

163.4 61.90 2.68 5x18x400 2.2x15x400 2.2x10x400 2.2x9x400 2.2x8x400

2 3 1 2 2

150.32 56.93 4.97

32 36 1 5x20x4002.2x18x400 2.2x17x400 2.2x10x310 2.2x10x260

4 2 2 2 2

248.18 68.31 5x20x400 2.2x15x400 2.2x12x400 2.2x10x400 2.2x8x400

4 2 2 2 2

239.2 65.89 2.42 5x18x400 2.2x13x400 2.2x10x400 2.2x8x400 2.2x8x350

4 2 2 2 2

209.12 57.60 8.29

41 45 1 5x22x400 2.2x30x400 2.2x24x400 2.2x16x400 2.2x14x400

6 2 2 2 2

411 70.72 5x22x400 2.2x26x400 2.2x22x400 2.2x14x400 2.2x12x400

6 2 2 2 2

394.24 67.85 2.87 5x20x400 2.2x23x400 2.2x19x400 2.2x13x400 2.2x8x400

6 2 2 2 2

350.88 60.39 7.46

31 39 2 5x20x400 2.2x17x400 2.2x16x375 2.2x13x250 2.2x13x225

2.2x8x85

4 2 2 2 2 2

247.1 64.20 5x20x400 2.2x17x400 2.2x13x350 2.2x12x250 2.2x10x200

2.2x8x60

4 2 2 2 2 2

236.91 61.53 2.67 5x19x400 2.2x15x400 2.2x11x350 2.2x10x250 2.2x10x150

2.2x8x50

4 2 2 2 2 2

214.7 55.76 5.77

33 41 2 5x22x4002.2x19x400 2.2x17x400 2.2x15x285 2.2x14x245 2.2x10x125

2.2x8x80

4 2 2 2 2 2 2

282 65.57 5x22x4002.2x17x400 2.2x12x250 2.2x15x250 2.2x10x100

2.2x8x60

4 4 2 2 2 2

265.45 61.73 3.84 5x20x400 2.2x15x400 2.2x11x400 2.2x10x250 2.2x8x250

2.2x10x100 2.2x8x50

4 2 2 2 2 2 2

231.72 53.88 7.85

21

Ek Tablo 2’nin Devamı.

22

Append. Continue Table 2.

Tomruk Teorik Çalışma Sonuçları Deneysel Çalışma Sonuçları a-b Mevcut Durum b-ctiuç tkuç gd

(cm/m) Kereste

Boyutları kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rt (%)

a

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Ru (%)

b

R (%)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rs (%)

c

R (%)

37 45 2 5x28x4002.2x25x400 2.2x19x400 2.2x17x330 2.2x15x250 2.2x12x175

2.2x9x90

4 2 2 2 2 2 2

355.4 67.27 5x28x400 2.2x22x400 2.2x18x400 2.2x17x300 2.2x12x250 2.2x10x100

4 2 2 2 2 4

338.84 64.17 3.1 5x26x400 2.2x20x400 2.2x18x400 2.2x15x300 2.2x12x250 2.2x10x100

2.2x8x50

4 2 2 2 2 2 2

314.04 59.47 4.7

28 39 3 5x15x4002.2x19x390 2.2x17x290 2.2x16x275 2.2x14x180 2.2x13x160

2.2x8x65

4 2 2 2 2 2 2

216.86 61.48 5x15x400 2.2x17x350 2.2x17x250 2.2x13x150

2.2x8x60

4 2 4 4 2

202.85 59.31 2.07 5x14x400 2.2x15x350 2.2x15x250 2.2x11x200 2.2x9x100 2.2x8x50

4 2 2 2 4 2

170.96 49.98 9.33

31 43 3 5x25x4002.2x22x400 2.2x20x330 2.2x17x240 2.2x13x140 2.2x13x135

3 2 2 4 2 2

270.2 62.80 5x25x400 2.2x20x400 2.2x20x300 2.2x15x250 2.2x10x150 2.2x10x100

3 2 2 4 2 2

255.6 59.44 3.36 5x24x400 2.2x20x400 2.2x17x300 2.2x13x250 2.2x9x150 2.2x8x100

3 2 2 3 3 2

235.52 54.77 4.67

35 46 3 5x25x4002.2x22x400 2.2x19x330 2.2x19x315 2.2x16x220 2.2x16x200 2.2x11x105 2.2x11x90

4 2 2 2 2 2 2 2

333.9 64.78 5x25x400 2.2x20x400 2.2x14x320 2.2x17x300 2.2x16x200 2.2x10x100 2.2x10x80

4 2 2 2 4 2 2

313.42 62.43 2.35 5x23x400 2.2x18x400 2.2x11x300 2.2x15x250 2.2x13x200 2.2x9x100 2.2x8x50

4 2 2 2 2 4 2

267.82 53.35 9.08

Ek Tablo: 3- Tomruk Uzunluğu 3, 4 ve 5 m Olan Doğu Kayını Tomrukların Prizma Kesiş Metodu ile Biçilmesinde Teorik ve Deneysel Çalışma Sonuçları ile Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Verilerin Karşılaştırılması. Append. Table: 3- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Cant Sawing of Log Length (3,4 and 5 m) Beech Logs.



b-c


Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rt (%)

a

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Ru (%)

b

R (%)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rs (%)

c

R (%)

32 35 1 5x25x3002.2x24x300 2.2x18x300 2.2x9x235 2.2x9x230

3 2 2 2 2

185.4 70.11 5x25x300 2.2x20x300 2.2x16x300 2.2x10x200 2.2x8x150

3 2 2 2 2

174.1 68 2.11 5x24x300 2.2x18x300 2.2x14x300 2.2x9x200 2.2x8x150 2.2x8x60

3 2 2 2 1 1

161.85 63.22 4.78

36 39 1 5x25x3002.2x24x300 2.2x18x300 2.2x17x300

5 2 2 2

265.7 68.40 5x25x300 2.2x21x300

2.2x14x300 2.2x10x300

4 2 2 2

209.4 65.03 3.37 5x23x300 2.2x19x300 2.2x12x300 2.2x10x300 2.2x8x250

4 2 2 1 1

189.92 58.98 6.05

38 41 1 5x25x3002.2x21x300 2.2x20x300 2.2x11x295 2.2x10x230

5 2 2 2 2

265.7 72.27 5x25x300 2.2x16x300 2.2x8x300 2.2x8x200

5 4 2 2

247.34 69.08 3.19 5x23x300 2.2x13x300 2.2x8x300 2.2x8x200 2.2x8x150

5 4 2 1 1

223.54 62.44 6.64

29

2.2x8x200

33 1 5x18x400 2.2x16x400 2.2x11x395 2.2x9x250

4 2 2 2

201.6 66.78 5x18x400 2.2x15x400 2.2x11x350 2.2x9x200

4 2 2 2

195.26 64.65 2.13 5x17x400 2.2x13x400 2.2x10x350 2.2x8x250

4 2 2 1 1

182.2 60.33 4.32

33 37 1 5x25x4002.2x25x400 2.2x20x400 2.2x11x365 2.2x11x350

3 2 2 2 2

264.1 68.61 5x25x400 2.2x22x400 2.2x20x400 2.2x10x350 2.2x9x300

3 2 2 2 2

251.2 65.24 3.37 5x24x4002.2x20x400 2.2x17x400 2.2x9x350 2.2x8x300

3 2 2 2 2

233.49 60.64 4.6

23

Ek Tablo 3’ün Devamı

24

Append. Continue Table 3.

Tomruk Teorik çalışma sonuçları Deneysel çalışma sonuçları a-b Mevcut durum b-ctiuç tkuç gd

(cm/m) Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rt (%)

a

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Ru (%)

b

R (%)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rs (%)

c

R (%)

38 42 1 5x25x4002.2x21x400 2.2x20x400 2.2x12x360 2.2x11x295

5 2 2 2 2

355.9 70.77 5x25x400 2.2x20x400 2.2x10x300 2.2x10x250

5 4 2 2

344.6 68.64 2.13 5x24x400 2.2x17x400 2.2x10x300 2.2x10x250 2.2x8x200

5 4 2 1 1

292.14 58.19 10.45

29 34 1 5x18x5002.2x16x500 2.2x12x455 2.2x10x315

4 2 2 2

253.9 65.14 5x18x500 22x12x500 2.2x10x400 2.2x10x300

4 2 2 2

237.2 62.91 2.23 5x17x500 22x10x500 2.2x9x400 2.2x8x300 2.2x8x250

4 2 2 1 1

217.52 57.69 5.22

32 37 1 5x20x5002.2x18x500 2.2x14x500 2.2x11x370 2.2x11x325

4 2 2 2 2

313.06 66.95 5 x20x500 2.2x16x500 2.2x12x500 2.2x10x350 2.2x10x300

4 2 2 2 2

290.2 63.92 3.03 5 x18x500 2.2x14x500 2.2x10x500 2.2x9x350 2.2x9x300 2.2x8x300

4 2 2 2 1 1

257.88 56.80 7.12

39 43 1 5x25x5002.2x23x500 2.2x22x500 2.2x14x500 2.2x12x445

5 2 2 2 2

465.6 70.50 5x25x500 2.2x21x500 2.2x12x500 2.2x10x400

5 4 2 2

448.9 68.01 2.49 5x24x500 2.2x19x500 2.2x10x500 2.2x10x400 2.2x8x400

5 4 2 1 1

421.44 63.85 4.16

Ek Tablo: 4- Çap Düşüşü Olmayan Doğu Kayını Tomruklarının Keskin Kesiş Metodu ile Biçilmesinde Elde Edilen Teorik ve Deneysel Çalışma Sonuçları ile Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Verilerin Karşılaştırılması. Append. Table: 4- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Live Sawing of Non-tapered Beech Logs.



b-c


Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rt (%) a

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Ru (%) b

R (%)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rs (%) c

R (%)

29 29 - 5x28x4005x26x400 5x16x400

1 2 2

224 84.75 5x27x400 5x26x400 5x24x400 5x15x400

1 1 1 2

214 81.06 3.69 5x27x400 5x25x400 5x22x400 5x15x400

1 1 1 2

208 78.78 2.28

33 33 - 5x32x4005x30x400 5x23x400

1 2 2

276 80.63 5x31x4005x29x400 5x28x400 5x26x400 5x20x400

1 1 1 1 1

268 78.36 2.27 5x31x4005x29x400 5x28x400 5x23x400 5x14x400

1 1 1 1 1

250 73.09 5.27

36 36 - 5x35x4005x31x400 5x21x400

2 2 2

348 85.44 5x34x4005x33x400 5x30x400 5x20x400

1 1 2 2

334 82.06 2.38 5x34x4005x32x400 5x28x400 5x18x400

1 1 2 2

316 77.64 4.42

41 41 - 5x40x4005x39x400 5x34x400 5x22x400

1 2 2 2

460 87.07 5x39x4005x38x400 5x32x400 5x21x400

1 2 2 2

442 83.71 3.36 5x39x4005x37x400 5x30x400 5x20x400

1 2 2 2

426 80.68 3.03

45 45 - 5x44x4005x41x400 5x35x400 5x20x400

2 2 2 2

560 87.99 5x43x4005x40x400 5x34x400 5x32x400 5x18x400

2 2 1 1 2

536 84.27 3.72 5x42x4005x37x400 5x32x400 5x28x400 5x15x400

2 2 1 1 2

496 81.57 2.7

25

Ek Tablo: 5- Çap Düşüşü Olan Doğu Kayını Tomrukların Keskin Kesiş Metodu ile Biçilmesinde Teorik ve Deneysel Çalışma Sonuçları ile Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Verilerin Karşılaştırılması Append. Table: 5- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Live Sawing of Tapered Beech Logs.



b-c


Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rt (%) a

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Ru (%) b

R (%)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rs (%) c

R (%)

27 31 1 5x25x4005x20x400

2 2

180 68.10 5x25x400 5x19x400 5x17x400

2 1 1

172 65.15 2.95 5x23x400 5x17x400 5x15x400

2 1 1

156 59.09 6.06

32 36 1 5x31x4005x29x400 5x22x400

1 2 2

266 73.22 5x31x4005x27x400 5x25x400 5x21x400

1 1 1 2

250 68.87 4.35 5x30x4005x26x400 5x23x400 5x20x400

1 1 1 2

238 65.56 3.31

40 44 1 5x39x4005x38x400 5x32x400 5x20x400

1 2 2 2

438 79 5x40x4005x38x400 5x35x400 5x28x400 5x18x400

1 1 1 2 2

410 74 5 5x38x4005x36x400 5x34x400 5x28x400 5x16x400

1 1 1 2 2

392 70.75 3.25

27 34 2 5x29x4005x20x400

2 2

196 69.50 5x30x4005x25x400 5x20x400 5x18x400

1 1 1 1

186 65.95 3.55 5x30x4005x21x400 5x19x400 5x15x400

1 1 1 1

170 60.28 5.67

33 41 2 5x32x4005x30x400 5x23x400

1 2 2

276 64.14 5x34x4005x29x400 5x26x400 5x22x400 5x18x400

1 1 1 1 1

258 60 4.14 5x32x4005x27x400 5x24x400 5x22x400 5x16x400

1 1 1 1 1

242 56.27 3.73

26

Ek Tablo 5’in Devamı Append. Continue Table 5.



b-c


Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rt (%)

a

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Ru (%)

b

R (%)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rs (%)

c

R (%)

37 45 2 5x36x4005x32x400 5x23x400

2 2 2

364 68.90 5x38x400 5x34x400 5x31x400 5x25x400 5x18x400

1 1 1 1 2

328 62.12 6.78 5x36x400 5x33x400 5x29x400 5x22x400 5x17x400

1 1 1 1 2

308 58.33 3.79

31 42 3 5x30x4005x28x400 5x20x400

1 2 2

252 61.87 5x35x4005x32x400 5x24x400 5x16x300

1 1 1 2

230 56.51 2.36 5x34x4005x31x400 5x20x400 5x15x300

1 1 1 2

215 52.82 3.69

27 38 3 5x30x4005x20x400

2 2

200 58.47 5x31x4005x22x400 5x16x400

1 1 2

170 49.70 8.77 5x30x4005x17x400 5x14x400

1 1 2

150 46.72 2.98

39 50 3 5x43x4005x38x400 5x31x400 5x18x400

1 2 2 2

434 71.38 5x41x4005x38x400 5x28x400 5x15x400

1 2 2 2

406 66.77 4.61 5x40x4005x36x400 5x27x400 5x13x400

1 2 2 2

384 63.15 3.62

27

Ek Tablo: 6- Tomruk Uzunluğu 3, 4 ve 5 m Olan Doğu Kayını Tomrukların Keskin Kesiş Metodu ile Biçilmesinde Teorik ve Deneysel Çalışma Sonuçları ile Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Verilerin Karşılaştırılması. Append. Table: 6- A Comparison of Theoric and Experimental Results of Live Sawing of Log Length (3, 4 and 5 m) Beech

28

Logs.

Tomruk Teorik Çalışma Sonuçları Deneysel Çalışma Sonuçları a-b Geleneksel Yöntemle Elde Edilen Veriler

b-c

tiuç tkuç

gd (cm/m)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rt (%)

a

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Ru (%)

b

R (%)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rs (%)

c

R (%)

27 30 1 5x28x3005x20x300

2 2

144 78.26 5x28x300 5x18x300 5x15x300

2 1 1

133.5 72.55 5.71 5x27x300 5x16x300 5x12x300

2 1 1

123 66.84 5.71

34 37 1 5x33x3005x29x300 5x17x300

2 2 2

237 82.06 5x32x3005x28x300 5x26x300 5x16x300

2 1 1 2

225 78.12 3.94 5x35x3005x27x300 5x25x300 5x15x300

2 1 1 2

205.5 71.35 6.77

44 47 1 5x44x3005x42x300 5x37x300 5x28x300

1 2 2 2

387 81.13 5x45x3005x41x300 5x36x300 5x25x300

1 2 2 2

361.5 75.78 5.35 5x42x300 5x40x300 5x32x300 5x22x300

1 2 2 2

345 72.32 3.46

28 32 1 5x30x4005x21x400

2 2

204 72.34 5x30x4005x27x400 5x20x400

1 1 2

194 68.79 3.55 5x30x4005x25x400 5x17x400

1 1 2

178 63.12 5.67

34 38 1 5x35x4005x29x400 5x17x400

2 2 2

324 79.60 5x35x4005x32x400 5x28x400 5x16x400

1 1 2 2

310 76.16 3.44 5x34x4005x31x400 5x25x400 5x15x400

1 1 2 2

290 71.25 4.91

Ek Tablo 6’nın Devamı Append. Continue Table 6.



b-c


Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rt (%)

a

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Ru (%)

b

R (%)

Kereste Boyutları

kxgxu (cm)

n adet

TVk (dm3)

Rs (%)

c

R (%)

46 50 1 5x48x4005x42x400 5x36x400 5x23x400

2 2 2 2

596 82.32 5x47x400 5x40x400 5x35x400 5x18x400

2 2 2 2

560 77.34 4.98 5x47x400 5x38x400 5x33x400 5x16x400

2 2 2 2

536 72.23 5.11

29 34 1 5x30x5005x26x500 5x16x500

1 2 2

285 75.59 5x31x500 5x24x500 5x15x500 5x13x500

1 2 1 1

267.5 70.95 4.64 5x30x500 5x22x500 5x15x500 5x10x500

1 2 1 1

247.5 65.64 5.31

33 38 1 5x35x5005x30x500 5x21x500

1 2 2

342.5 71.20 5x34x500 5x31x500 5x28x500 5x20x500

1 1 1 2

322.5 67.04 4.16 5x32x500 5x27x500 5x23x500 5x20x500

1 1 1 2

305 63.40 3.64

42 47 1 5x43x5005x40x500 5x35x500 5x24x500

1 2 2 2

602.5 79.27 5x44x500 5x38x500 5x32x500 5x22x500 5x20x500

1 2 2 1 1

565 74.34 4.93 5x43x5005x36x500 5x28x500 5x22x500 5x18x500

1 2 2 1 1

527.5 69.40 4.96

29

30

YAZIM KURALLARI DOA (Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü) Dergisi, Ormancılıkla doğrudan veya dolaylı olarak ilişkili, Enstitü elemanları ile Enstitü dışındaki araştırıcı ve uygulayıcıların hazırladığı, daha önce başka bir yerde yayımlanmamış, çeşitli araştırma sonuçları, çeviri ve derleme makalelerin yer aldığı, yılda bir defa yayımlanan ve aşağıdaki yazım kurallarının uygulandığı bir yayındır. -Yazılar bilgisayar ile Winword’de Times New Roman karakterinde, 12 punto, tek aralık ile yazılmış ve normal Word Document olarak saklanmış, bütün tablo ve şekiller metin içine yerleştirilmiş olmalı, kaynaklar ve şekiller dahil 30 sayfayı geçmemelidir. Sayfa yapısı ise üst 5.4 cm, alt 5.3 cm, sol 4.3 cm, sağ 4.2 cm olmalıdır. Yazılar disket veya CD ve bir nüsha çıktı ile gönderilmelidir. -Dergide yayımlanması istenilen yazı orijinal bir araştırmanın sonucu ise dispozisyon şu şekilde olmalıdır: Özet ve Anahtar Kelimeler (Türkçe ve Yabancı dilde), Giriş, Materyal ve Metod, Bulgular ve Tartışma, Sonuç ve Öneriler, Yararlanılan Kaynaklar, Ekler (Tablo, Harita, Şekil vb.) -Derleme ve makalelerde Özet ve Anahtar Kelimeler (Türkçe ve Yabancı dilde) bulunmalı, bunun haricinde belli bir dispozisyona uyma zorunluluğu yoktur. -Dergiye gönderilen çevirilerde, çevirisi yapılan eserin aslının fotokopileri yazı ekinde gönderilmelidir. -Kapak sayfasında eserin başlığı büyük harflerle, sayfaya ortalı, arial karakterde, bold, 14 punto olarak yazılmalı, başlık metne uygun, kısa, açık ve anlaşılır olmalıdır. Başlık yabancı dille de yazılmalıdır (12 punto, arial, açık). Başlığın altına yazar ya da yazarların adı ve soyadı (12 punto, arial, bold), adresleri (9 punto, arial, açık) yazılmalıdır. -Türkçe ve Yabancı dildeki Özet bölümleri en fazla 250’şer kelimeden oluşur. -Araştırma, bir tez özeti veya bir kurum tarafından desteklenmiş ise Türkçe ve Yabancı dildeki Özet bölümlerinde bu durum not olarak belirtilmelidir. -Ana bölüm başlıkları büyük harflerle 12 punto, arial, bold karakterde yazılmalı ve numaralandırılmalıdır (1. GİRİŞ, 2. METOD vb.). -Metin içerisinde önemli görülen kısımlar koyu ya da farklı karakterde yazılmalıdır. -Yayınlarda metrik ölçü sistemi esastır. -Kaynakçaların metin içerisinde verilişi: a) Cümle başında kaynakça verilmekte ise, yazarın soyadı büyük harflerle yazılıp parantez içinde o kaynakçanın yayın tarihi verilir. b) Cümle sonunda kaynakça verilmekte ise, parantez açılır ve yazarın soyadı yazılır, virgülden sonra kaynakçanın yayın tarihi eklenir. Parantez kapandıktan sonra nokta konur. c) İki yazarlı kaynakça belirtilirken iki yazarın soyadları arasına “ve” bağlacı konulur. İkiden daha fazla yazar durumunda ise ilk yazar soyadından sonra “ve ark.” kısaltması kullanılır.

-Kaynakçaların Yararlanılan Kaynaklar bölümünde verilişi: a) Kullanılan bütün kaynaklar için yazarların soyadları dikkate alınarak, alfabetik sıralama yapılır. b) Yazarı açık olarak belirtilmeyen eserler için “Anonim” kelimesi kullanılır. c) Kaynak belirtirken büyük harflerle yazarın soyadı, virgül, adının baş harfleri, nokta ve virgülden sonra yayın tarihi yazılır. Kaynak olarak verilen bilimsel makale ise yazar adı/adları ve yayın tarihinden sonra makalenin tam başlığı, makalenin yer aldığı derginin adı, derginin cilt numarası, derginin sayısı, makalenin başlangıç ve bitiş sayfaları yazılmalıdır. Örnek: ÖZKURT, N., 1995: Okaliptüs’lerde Fenolojik Gözlemler. DOA Dergisi, No: 1, Sayfa: 46-63. Kullanılan kaynak bir kitap veya benzeri bir yayın (rapor, tez, bülten vb.) olması durumunda ise yazar adı/adları ve yayın tarihinden sonra eserin adı, varsa cilt numarası, baskı sayısı, varsa yayın numarası, toplam sayfa sayısı, basımevi ve basıldığı şehir şeklinde bir sıralama yapılmalıdır. Örnek: TÜFEKÇİ, S., 1999: Okaliptüs Fidanı Yetiştiriciliğinde Farklı Yetiştirme Ortamı ve Gübre Dozu Uygulamalarının Fidan Gelişimine Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 78 sayfa, Adana. Bir kitap değişik kişiler tarafından yazılan bölümlerden meydana gelmiş ise ve editörü varsa, kaynakça olarak kullanılan bölümün yazar adı veya adları ve kitabın yayın tarihinden sonra bölümün başlığı, kitabın başlığı, büyük harflerle editörün adının baş harfi ve soyadı, kitabın baskı sayısı, bölümün yer aldığı sayfa numaraları, basımevi ve basım yeri yazılmalıdır. Örnek: GÜRSES, M.K., GÜLBABA, A.G. ve ÖZKURT, A., 1996: Çukurova Bölgesinde Tuzlu Toprakların Değerlendirilmesinde Okaliptüs (Eucalyptus) Türlerinin Kullanımı. Mersin Üniversitesi-Mühendislik Fakültesi, Tarım-Çevre İlişkileri Sempozyumu (13-15 Mayıs 1996) Bildiri Kitabı, Editörler: Y. Zeren ve S. Karbeyaz, Sayfa: 194-203, Selim Ofset Matbaacılık, Mersin. d) Aynı yazarların aynı yılda yayınlanmış birden fazla eserinden yararlanılmış ise, bu eserler yayın yılının sonuna “a”, “b”,... harfleri konularak ayırt edilmelidir. -Eserde kullanılan çizelge, şekil, harita, resim, grafik ve tablolar da isimlendirilip ardışık olarak numaralandırılmalı ve başlıkları yazılmalıdır. Çizelge, şekil, harita, resim ve grafik başlıkları altta ve tablo başlıkları ise üstte olmak üzere sayfayı ortalamış olarak yer almalıdır. Başlıklar/alt başlıklar Türkçe (10 punto, arial, bold) ve yabancı dilde (10 punto, arial, açık) yazılmalıdır. 12X18 cm’den büyük şekil,tablo vb. kabul edilmez. -Noktalama ve yazım için Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu ve Türkçe Sözlüğüne uyulur. -Yayımlanan yazı ve çevirilerin her türlü sorumluluğu yazarlarına aittir.

Documents

KAYIN TOMRUKLARININ BİÇİLMESİNDE KORKUT RANDIMAN … · tomruk özelliği için, teorik randıman ile program uygulamalı randıman değerleri dikkate alınarak yaplan Varyans