Upload
others
View
17
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇÜTCÜ
KAYNAK GÖSTERME YÖNTEMLERİ I
SUNUM PLANI
1. Giriş
2. Kaynak Göstermede Amaç
3. Kaynak Göstermeyi Gerektiren Bilgiler
4. Kaynak Gösterme Yöntemi
4.1. Geleneksel Dipnotu Yöntemi
4.2. Paragrafiçi Başvuru Yöntemi
2
GİRİŞ Başkalarına ait olan ve özgünlüğe sahip olan fikirler, ister aynen
alınsın ister araştırmacının kendi üslup ve fikirleriyle aktarılmışolsunlar, alındıkları kaynakların gösterilmesi gerekir.
Bilimsel araştırmalarda kaynak gösterme, BİLİM AHLAKININ birgereği olduğu kadar, çalışmanın doğruluğunun ve güvenilirliğininde bir kanıtıdır.
KAYNAK GÖSTERMEDE AMAÇ
Araştırmacının savunduğu görüşlerin doğruluğunudesteklemek,
Bilgilerin kaynağını göstererek, araştırıcının kendidoğrusunun ne olduğunu belirtmek ve bu bilgilerinasıl sahiplerine hak ettikleri itibarı vermek,
Sunulan bilgilerin, doğruluk, güvenilirlik vetarafsızlığıyla ilgili olarak okuyucuya denetimimkanı sağlamak,
İlgili konularda yeni araştırma yapmak isteyenlerekaynaklar hakkında hazır bilgi sağlamak
KAYNAK GÖSTERMEYİ GEREKTİREN BİLGİLER
Sıradan bilgi dışında kalan her türlü özgün bilgi, fikir,görüş veya eleştiriler,
Başka kaynaklardan aynen veya değiştirilerekyapılan alıntılar,
Başka yazarların kendilerine ait özgün düşünce,hüküm ve önerileri,
Bir tablo yada istatistiğin düzenlenmesindekullanılan verilerin alındığı kaynak,
KAYNAK GÖSTERMEYİ GEREKTİRMEYEN BİLGİLER
Herkesçe bilinen ve bir özgünlüğü olmayan genel bilgiler,
Herkesçe çok iyi tanınan temel kitaplar, klasikler ve kutsal kitapların öğüt ve öğretileri
GELENEKSEL DİPNOTU YÖNTEMİBu sistem geleneksel bir yöntem olup kitap gibi çok
hacimli çalışmalarda daha çok kullanılır.
Dipnotu sisteminde araştırma metninin her sayfasındabaşvurulan kaynaklar numara sırasına göre o sayfanınaltında tanıtılır.
Dipnotu konulan tüm çalışmalar ayrıca çalışmanınsonuna «bibliyografya» başlığı altında da uygunsistemde tanıtılır.
Dipnotu Sistemine İlişkin Temel Uyarılar
Dipnotları gereksiz derecede uzun olmamalıdır.
Bir sayfada gereğinden fazla dipnotu koymak okuyucuaçısından sıkıntılıdır,
Aynı dipnotu numarası ile birden fazla kaynak gösterilebilir,
Başlık satırına dipnotu konmaz, gerekiyorsa dipnotu metiniçinde uygun yere konulabilir,
Tüm konuyu ilgilendiren dipnotları, bölümün ilk sayfasındadiğer dipnotlarından önce gösterilir.
Dipnotların Yeri ve Numaralandırılması
Bu sistemde başvurulan kaynaklar, metin içerisindenumaralarla belirtilir ve son sayfanın altına bir çizgiçizilerek sırayla bu çizginin altına yazılır.
Dipnotları ya her bölümde yeniden ya da bütün araştırmaboyunca baştan sona sürecek biçimde numaralandırılır.
Dipnotları normalde rakamlarla numaralandırılır fakatbazen rakam yerine özel işaretler de kullanılmaktadır.
Dipnotu Yazım Kuralları
İlk başvuruda kaynakla ilgili tüm bilgileri vermek gerekir.Aynı kaynağa ikinci kez ve sonraki başvurularda a.g.e. (adıgeçen eser) yazılması yeterli gelecektir.
Bir kitabı dipnotunda ilk kez tanıtmak gerekirse şu üçbilgiyi vermek gerekir: yazar adı – kitap başlığı – yayımbilgileri
Yazar Adı-Soyadı, Kitap Başlığı, Baskı sayısı, Basıldığı kent:Yayınevi, Yayın yılı, sayfa numarası
İbrahim Kanyılmaz, Makro İktisat, 5.baskı, Bursa: Ekin
Yayınevi, 2004, s.124.
Dipnotu Yazım Kuralları
Periyodik Dergi ve Makalelerin Dipnotu
Yazar Adı ve Soyadı, «Makalenin Adı», DergininAdı, Cilt No, Sayı No, (Ay, Yıl), Sayfa no
** Makale adı tırnak içinde yazılır, yayın yeri veyayımlayan bilgilerine gerek duyulmaz.
Özel Dipnotu Örnekleri
Faydalanılan Eserin
Özelliği
Dipnotunda Yer Alışı
1. Tek yazarlı kitap
Mustafa Altıntaş, Toplum Ekonomisi, Ankara:
Verso Yayıncılık, 1992, s.15
2. İki yazarlı kitap
Muzaffer Sencer ve Yakut Sencer, Toplumsal
Araştırmalarda Yöntembilim, Ankara: TODAİE
yayını, 1978, s.12.
3. Üçten çok yazarlı kitap
Mehmet Gönlübol vd, Türk Dış Politikası,
Ankara: SBF Yayınları, 1974, s.45-50.
4. Yazarı kurum olan kitap
DPT, Yeni Stratejiyle Üçüncü Be Yıllık Kalkınma
Planı, Ankara, 1973, s.43-56.
Özel Dipnotu Örnekleri
Faydalanılan Eserin
Özelliği
Dipnotunda Yer Alışı
5. Yazar Adı Yok
Avrupa’da Dil Öğrenimi, Avrupa Dergisi, Aralık
1978, s.15.
6. Dergi Makaleleri
Halil Seyidoğlu, «Avrupa Ekonomi Topluluğu»,
A.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt II, No.3
(Mayıs 1975), ss.152-159.
7. Çeviren
J.M. Albertini, Ekonomik Sistemler, çev. Cafer
Unay, Bursa: Uludağ Üniversitesi yayını, s.7.
8. Derleyen
Metin Berk, Fikret Görün ve Selim İlkin (der.),
İktisadi Kalkınma Seçme Yazılar, Ankara: ODTÜ
yayını, 1988, s.54.
Özel Dipnotu Örnekleri
Faydalanılan Eserin
Özelliği
Dipnotunda Yer Alışı
9. Dolaylı Başvuru
H.Üren Arsan, Kamu Maliyesi Araştırması,
Ankara: SBF Yayını, 1973, s.126’dan Mehmet
Palamut, «Türk Devlet Borçları», Bursa İktisadi
İlimler Dergisi, Cilt VI, no.1-2 (Mart 1978), s.174.
10. Seri Yayınlar
Halil Seyidoğlu, Türkiye’de Sanayileşme ve Dış Ticaret Politikaları, Ankara: Turhan Kitapevi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Serisi, 1982, ss.15-25.
11. Kongre Bildirileri
Cevat Gerni, «Türkiye’de 1980-1990 Döneminde Uygulanan İstikrar Politikaları», 3. İzmir İktisat Kongresi Tebliğleri, cilt 1, Ankara, 1992, s.75.
12. Aylık Bültenler
Maliye Bakanlığı, Aylık Ekonomik Göstergeler, Eylül-Ekim 1997, s.23
Özel Dipnotu Örnekleri
Faydalanılan Eserin
Özelliği
Dipnotunda Yer Alışı
13. Yıllıklar
TUIK, Türkiye İstatistik Yıllığı 2005, Ankara,
2006.
14. Gazeteler
Başmakale, Milliyet, 26 Haziran 2004.
15. SözlüklerEkonomi Sözlüğü, İstanbul: Dünya yayınları, 1995.
16. Kutsal Kitapler
Kur’an. Yasin Suresi, ayet 5.
Özel Dipnotu Örnekleri
Faydalanılan Eserin
Özelliği
Dipnotunda Yer Alışı
17. Mahkeme Kararları
Anayasa Mahkemesi’nin 13.04.21995 tarih ve E.1995/65 sayılı kararı (Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi, Sayı 9, s.551.)
18. Meclis Görüşmeleri
TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 15, Toplantı 2, C.18. (Mayıs 1978), s.214.
19. Basılmamış Tezler
Osman Küçükahmetoğlu, «Ürün Devreleri Analizi (Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1995), s.75.
Dipnotu Kaynak Gösterme Sisteminde Bibliyografyanın Yazılması
Bibliyografya, araştırmanın sonunda yararlanılan kaynaklarınsoyadı sırasına göre topluca gösterildiği bir bölümdür.Yararlanılan Kaynaklar yada Kaynakça olarak da ifade edilebilir.
Bibliyografyadaki bilgiler, o kaynağın dipnotunda gösterilişisırasında verilen bilgilerin aynısıdır. Temel farkları şu şekildedir; Dipnotunda bir bilginin sahibi belirtilir ve o bilgiyi nerede bulacağımız
gösterilir. Bibliyografyada ise tüm kaynaklar alfabetik sıraya göre toplucaverilir.
Bibliyografyada kaynak sadece bir kez verilir. Oysa dipnotunda aynıkaynağa birkaç kez başvuru yapılabilir.
Dipnotu Kaynak Gösterme Sisteminde Bibliyografyanın Yazılması
Kitaplar için kaynakça örneği
Çütcü, İbrahim. İnovasyon ve Dış Ticaret. 2baskı.İstanbul: Can Yayınları, 2016.
Süreli yayınlar için kaynakça örneği
Kanyılmaz, İbrahim. «Faiz-İstihdam İlişkisi.»Sosyoekonomi.5,2.(Kasım 2017), 25-38.
19
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇÜTCÜ
KAYNAK GÖSTERME YÖNTEMLERİ II
PARAGRAFİÇİ BAŞVURU YÖNTEMİ
Kısa araştırma, bilimsel makale ve yazılarda daha çok bu sistemkullanılmaktadır.
Bu sistemde kaynaklar tam olarak sadece çalışmanın sonundakiBİBLİYOGRAFYA kısmında tanıtılır.
Parantez içine yazılan kısa bilgilerin niteliğine göre yazar-tarihyöntemi veya yazar-sayfa numarası şeklinde ikiye ayrılır.
Yazar - tarih sistemi Amerika Psikoloji Derneği’nin (APA)benimsediği bir yöntemdir. Sosyal bilimlerde daha çok bu sistemkullanılmaktadır.
PARAGRAFİÇİ BAŞVURU YÖNTEMİ
Kaynak başvurusu, yazının metninde ilgili kelimedensonra açılan parantezin içine yazar soyadı ile yayıntarihinin yazılması biçiminde olur. Uygulamada isegenellikle sayfa numarası da yazılabilmektedir.
Tek Yazar: Yazar (Seyidoğlu, 2008), çalışmasında günümüzde bilgisayar
desteği olmadan bilimsel….
İki Yazar: Seyidoğlu ve Bilgin (1999) farklı sonuçlara varmışlardır...
İkiden Fazla Yazar: Bilgin vd. (2008) karşı görüşü savunan yazarlar
arasında yer alır..
PARAGRAFİÇİ BAŞVURU YÖNTEMİ
Aynı yazarın birden çok çalışması: Yazarın yaptığı öteki çalışmalarda aynı
sonucu göstermektedir (Bilgin, 1999,2001, 2004)…
Yazarsız çalışma: Bütçedeki yüksek faiz giderleri Türkiye’de yatırımları
engellemektedir (Türkiye’de Bütçe Harcamaları, 2005)
İki veya daha fazla farklı çalışmanın yazarlarına birlikte başvuru: Aynı
görüş birçok yazar tarafından da paylaşılmaktadır (Güçlü, 1997 ; Özgür, 1992)
Kişisel haberleşme: Türkiye İktisatçılar Derneği Başkanı Dr. Ahmet Eralp,
Türkiye’de vergi gelirlerini arttırmak için vergi oranlarının yükselesini doğrubulmadığını belirtmektedir (Kişisel Görüşme, 2 Şubat 2007)
Paragrafiçi Kaynak Gösterme Sisteminde Bibliyografyanın Yazılması
Faydalanılan Eserin
Özelliği
Kaynakçada Yer Alışı
1. Tek Yazar
Seyidoğlu, H. (2003). Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı. 9.b. İstanbul: Güzem yayınları
2. İki Yazar
Aydın, A. Ve F. Güçlü. (1998). Türkiye’nin Toplumsal Yapısı. 2.b. Ankara: Bilim yayınevi.
3. Derleyen
Bilgin, A. (der.) (1999). Türkiye Ekonomisi Hakkında Seçme Yazılar. İstanbul: Akademik yayınlar.
4. Kurum olarak yazar
DPT (2005). Türkiye’de Gelir Dağılımı Araştırması. Ankara: DPT
Paragrafiçi Kaynak Gösterme Sisteminde Bibliyografyanın Yazılması
Faydalanılan Eserin
Özelliği
Kaynakçada Yer Alışı
5. Dergi makaleleri
Gören, H. (2000). Avrupa Birliği’nde Son Gelişmeler. Avrupa Birliği Dergisi, 48(3), 10-25
6. Basılmamış Tez
Turan, S. (2006). Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Piyasa Ekonomisi. Basılmamış Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
7. Derleme Kitap içinde yazı
Sayman, H. (1999). Türkiye’nin AB İlişkileri. A.Cihan ve H.Mutlu (der.). Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler (ss.235-257). İstanbul: Ramiz Kitapevi
8. İstatistik Bülten
TCMB. (2007 Mart). Aylık İstatistik Bülten.
Metin İçi Kaynak Göstermede Numaralı Sistem
Kimya, bilgisayar, matematik gibi uygulamalı bilimlerdebu sistem kullanılmaktadır.
Sistemde, metinde başvuru yapılan kaynaklara sıraylanumara verilir ve kaynaklar bu numara sırasına göreReferanslar bölümünde tanıtılır.
Kaynak başvuru numaraları, metinde ilgili kelimedensonra bir parantez veya köşeli ayraç içine yada kelimeninüzerine üstyazı olarak yazılır.
Metin İçi Kaynak Göstermede Numaralı Sistem
Kaplan’ın (1,5) fareler üzerinde yaptığı deneyler,nikotinin kansere yol açtığını açık biçimde ortayakoymaktadır.
Bazı bilim adamları [2,3,4] güneş tutulması ile zelzeleninoluşması arasında ilişki olabileceğini savunmaktadır.
Lagrange Çarpanı’nın dayanmış olduğu doğrusallıkvarsayımı, uygulamada bu yöntemin kullanım alanlarınısınırlamaktadır.4
İnternet Belgeleri ve Elektronik Kaynaklara Başvuru Yöntemleri
İnternet bilgilerine yapılacak başvurularda metin-içi yöntemlerveya dipnotu sistemi uygulanabilir.
Elektronik araçlarda da kaynak göstermenin amacı, çalışmanınsahibine hakettiği itibarı vermek ve okuyucunun o kaynağaulaşmasını sağlamaktır.
Yazar Soyadı, Yazar Adının İlk Harfi. (Belge tarihi). Belgenin başlığı. Versiyon veya dosya numarası (ilgili ise). Protokol, adres ve erişim
yolu (ziyaret tarihi).
Elektronik Belgelerin Kaynak Gösterilmesinde Bazı Yaygın Hatalar
Metinde parantez içine www ile başlayan internetadresinin yazılması.
Bibliyografyada internet kaynakları hakkında yalnızcaprotokol ve adresin gösterilmesi, ondan önce verilmesigereken yazar soyadı, belge tarihi, belge başlığı gibibilgilerin yazılmaması.
Araştırmada Elektronik Belgelerden Faydalanma Yöntemleri
Aranacan «kelime-kelime gurubu-cümle» kriteri,
Makale arama kriteri,
Makale kaynakçasından gerçek kaynağa ulaşma yöntemleri,
Scholar – veri tabanları-tez merkezi gibi basit arama motorları,
TEŞEKKÜRLER!..
30