Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Werkprogramma 2015
Kenniscentrum voor Langdurende Zorg
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 3
Inhoudsopgave
Wat we willen bereiken 5
1. Over dit werkprogramma
1.1. Beleidsprioriteiten VWS 8
1.2. Onze thema’s 9
1.3. Onze doelgroepen 11
1.4. Kennis verspreiden 12
1.5. Opzet werkprogramma 13
2. Kennisinfrastructuur
2.1. Vier functies 17
2.2. Onderdelen infrastructuur 17
2.3. Kennisinfrastructuur wordt kennisnetwerkstructuur 19
2.4. Transitie naar kennisnetwerkstructuur 19
3. Themagerichte Programma’s
3.1. Persoonsgerichte zorg 22
3.2. Medewerkers in de zorg 24
3.3. Kwaliteit en doelmatigheid 26
3.4. Wijkgericht werken 29
Bijlagen:
- Kenniskaart thema’s
- Kenniskaart totaaloverzicht
- Concept meerjarenplanning
De in de kantlijn geplaatste tekst in paars geeft de relaties met andere partijen
aan.
4 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 5
Wat we willen bereiken In dit werkprogramma beschrijven we onze activiteiten voor 2015 gefinancierd
uit de instellingssubsidie van VWS. Ons programma sluit aan bij vragen uit de
sector en bij de beleidsprioriteiten van het ministerie. Het is afgestemd met de
activiteiten van andere kennispartners. Maar het is vooral geïnspireerd door de
nieuwe noties over gezondheid en hoe we daar vanuit een maatschappelijk per-
spectief aan kunnen werken. Zorg is méér dan professionele zorg. Zorg is ook
zorgzaamheid. Mogelijk maken dat mensen met langdurende ziekten of beperkin-
gen hun eigen leven kunnen inrichten. Dat is een zorg van professionals én niet-
professionals. Van burgers, patiënten en cliënten, mantelzorgers en vrijwilligers.
Kortom: van gewone mensen.
Met idealisme en realisme
We zoeken in dit werkprogramma het samenspel tussen deze actoren op, met
idealisme en realisme. We weten dat de zorg en de zorgzaamheid die we voor-
staan niet zomaar, vanzelf ontstaan. We weten ook dat wij maar één speler zijn
in het complexe veld van zorg en ondersteuning. Vilans is de speler die zich richt
op kennis waarmee medewerkers de zorg kunnen verbeteren en de veranderingen
vorm kunnen geven zodat goede zorg weer van de samenleving wordt en in de
samenleving komt. Ons uiteindelijke doel is dat mensen ondanks beperkingen zelf
kunnen bepalen hoe ze hun leven leiden. Dat betekent niet dat we verantwoor-
delijkheden ‘over de schutting’ mogen gooien en mensen aan hun lot overlaten
onder het mom van zelfredzaamheid.
Gedeelde verantwoordelijkheid
We geloven in persoonsgerichte zorg, in eigen regie en in eigen verantwoorde-
lijkheid van cliënten en patiënten. We geloven ook dat professionals een belang-
rijke rol hebben om die verantwoordelijkheid goed vorm te geven en dat het
vaak een gedeelde verantwoordelijkheid moet zijn. Dat is een uitdaging voor
zorgmedewerkers en burgers. Een uitdaging waar veel ongerustheid over bestaat
nu de hervorming van de langdurende zorg voor de deur staat. Die ongerustheid
wordt gevoed door zorgen over kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van
de zorg.
Veranderende zorg, veranderende samenleving
Maar er is ook een breed gedragen notie dat we een andere kant op moeten. Die
notie willen wij vormgeven, mét oog voor de zorgen die er leven. ‘Waar we naar
toe moeten is duidelijk, maar hoe we er moeten komen is de grote vraag’, zo
werd dat verwoord tijdens een bijeenkomst van de Programmaraad van Vilans.
De hervorming vraagt dan ook niet alleen een verandering van de zorgsector -
intra- én extramuraal - maar ook van de samenleving. Een breed begrip, dat wij
hanteerbaar maken door projecten uit te voeren in de ‘wijk’: een microkosmos
waar veel elementen uit de professionele zorg, de informele zorg en de samenle-
6 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
ving in bredere zin bij elkaar komen. Daar krijgen de veranderingen een concrete
uitwerking. Vanuit deze visie kiezen we voor vier invalshoeken:
• Persoonsgerichte zorg
• Medewerkers in de zorg
• Kwaliteit en doelmatigheid
• Wijkgericht werken
Bruikbare en onderbouwde oplossingen
Samen met het veld - in de breedste zin van het woord - ontwikkelen we ver-
nieuwende en praktijkgerichte kennis en versnellen we de processen die nodig
zijn om die kennis met succes door te voeren in de praktijk. We werken aan
vraagstukken die vragen om bruikbare en zo goed mogelijk onderbouwde oplos-
singen, die we soms via innovaties leren kennen, soms door jarenlange goede
praktijken. We ontsluiten en verspreiden de kennis die dit oplevert. We maken
daarin een onderscheid tussen onze programmatische activiteiten en onze
basiskennisfunctie. Onze basis-kennisfunctie bestaat uit elementen die de
programma-activiteiten aanvullen en versterken - Vilans Virtueel (Vilans.nl), de
kennispleinen en de databanken (zoals de Hulpmiddelenwijzer en de Databank
effectieve interventies). De basis-kennisfunctie leidt tot generieke, breed toe-
pasbare kennis en wordt zo weer met het veld gedeeld, doorontwikkeld en
onderhouden. De programmatische activiteiten bestaan uit projecten met een
meerjarige gestructureerde aanpak over thema’s en vraagstukken die vanuit
praktijk, beleid, onderzoek en onderwijs relevant zijn. In 2015 bouwen we de
thema’s verder uit en zullen we kennisontwikkeling en -verspreiding voor een
deel regionaal organiseren. Regionaal vinden veel vernieuwende vormen van
kennisontwikkeling plaats die we graag helpen verdiepen, versnellen en
verspreiden.
Met onze activiteiten willen we ons maatschappelijk rendement vergroten. We
willen een bijdrage leveren aan een samenleving waarin ieder mens zo zelfstan-
dig mogelijk zijn of haar eigen leven kan leiden, waar hij of zij ook verblijft. Een
leven met of zonder ziekte of beperking, in de samenleving of in een zorginstel-
ling, maar in ieder geval met verantwoordelijkheid voor zichzelf en voor de an-
der.
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 7
1. Over dit werkprogramma
8 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
In dit werkprogramma beschrijven we onze activiteiten voor 2015 gefinancierd
uit de instellingssubsidie van VWS. We laten zien hoe dit programma aansluit bij
de vragen uit de sector, bij de beleidsprioriteiten van het ministerie en hoe het
is afgestemd met de activiteiten van andere kennispartners.
Ons belangrijkste uitgangspunt staat beschreven in onze visie: samen met het
veld vernieuwende en praktijkgerichte kennis ontwikkelen en de processen ver-
snellen die nodig zijn om die kennis met succes door te voeren in de praktijk. Dat
versnellen is nu nóg belangrijker, want het zorglandschap verandert ingrijpend.
Nieuwe wetgeving speelt daarop in maar stelt ook nieuwe eisen. Taken en ver-
antwoordelijkheden verschuiven. Burgers blijven langer thuis wonen en krijgen
meer eigen regie. De rol van professionals verschuift daarbij steeds vaker van
‘zorgend’ naar ‘coachend’. Niettemin blijft vakbekwaamheid van belang. Zorg-
aanbieders gaan meer samenwerken om ‘zorg op maat’ te kunnen bieden. Ge-
meenten worden verantwoordelijk voor de ondersteuning van kwetsbare mensen
in de samenleving en zorgverzekeraars voor de nieuwe functie wijkverpleging.
Slimme technologie krijgt een steeds grotere rol. Dat vraagt om een visie voor de
langere termijn en - daarvan afgeleid - heldere doelen voor de korte termijn. Dat
vraagt ook om een gedegen kennisinfrastructuur en meerjarige thematische pro-
gramma’s. Al deze onderdelen komen in ons werkprogramma aan bod.
1. 1. Beleidsprioriteiten VWS
We hebben nota genomen van de Kennisagenda van VWS voor 2015, afgeleid van
de Kennisagenda 2020 en de recent uitgebrachte beleidsbrieven van VWS: Van
systemen naar mensen (8 februari 2013), Kwaliteit in verzorgings- en verpleeg-
huizen (12 juni 2014) en eHealth en zorgverbetering (2 juli 2014). Elementen
waar wij vooral bij aansluiten:
Het zorgaanbod inrichten vanuit het perspectief van de cliënt, gericht op
optimaal functioneren in de maatschappelijke context.
Samen met de cliënt besluiten nemen.
Samenwerken in de wijk met verschillende disciplines en maatschappelijke
sectoren.
Doelmatig werken met behoud van kwaliteit: slim kiezen en verspilling te-
gengaan.
Een gezonde arbeidsmarkt met goed toegeruste medewerkers.
Decentralisatie: inspelen op de verschuiving van verantwoordelijkheden.
Innovatiecultuur: tijdig vernieuwen, onder andere op het gebied van
eHealth.
Kwaliteit bieden in de samenleving en institutionele settings als zelfstandig-
heid in de samenleving niet meer mogelijk is.
Visie Vilans
VWS Kennis-
agenda 2015
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 9
1.2. Onze thema’s
Met de instellingssubsidie van VWS werken we aan vraagstukken die breed in de
sector en toenemend in de samenleving spelen en die vragen om innovatieve,
bruikbare en zo goed mogelijk onderbouwde oplossingen. We ontsluiten en ver-
spreiden de kennis die dit oplevert. Vilans is daarin de onafhankelijke partij. Niet
alleen tussen, maar ook mét praktijk, beleid, wetenschap en onderwijs. We wer-
ken, met publiek en privaat geld, aan een toekomstbestendige samenleving die
passende zorg en ondersteuning kan bieden aan kwetsbare mensen. Dit staat ook
zo beschreven in ons Ondernemingsplan 2012 – 2015.
In dit werkprogramma beschrijven we wat we in het kader van de instellings-
subsidie doen. Het omvat daarom maar een deel van onze activiteiten. Een aan-
tal activiteiten met een hoge prioriteit pakken we op met andere middelen, bij-
voorbeeld binnen In voor Zorg! Dat geldt ook voor kwaliteit in verpleeghuizen,
vrijheidsbeperking in de langdurende zorg, mantelzorgondersteuning, doelmatig-
heid en transitievraagstukken. Dit werkprogramma schetst hoe wij programma-
tisch, meerjarig aan thema’s werken en hoe wij langdurig kennis delen met prak-
tijk en onderwijs. Hoewel het programma sterk de beleidsactualiteit weerspie-
gelt, richten wij ons vooral op de trends die aan de beleidsontwikkelingen ten
grondslag liggen. Het gaat ons om goede zorg nu en op de lange termijn; niet
alleen de transitie, maar vooral ook de transformatie.
Persoonsgerichte zorg
Zorgaanbod dat afgestemd is op persoonlijke wensen en doelen van mensen in
hun maatschappelijke context zorgt ervoor dat zij beter omgaan met hun aan-
doening en zich verantwoordelijker voelen voor hun gezondheid (daar waar dat
kan). De zorgverlener krijgt ook een rol als coach. Cliënt of het cliëntsysteem en
zorgverlener nemen samen beslissingen. Met persoonsgerichte zorg willen we de
zorg betaalbaar én goed houden, en aan laten sluiten bij wat voor mensen met
langdurige aandoeningen belangrijk is.
Medewerkers in de zorg
Medewerkers zijn een belangrijk en krachtig kapitaal in de langdurende zorg.
Eisen en verwachtingen aan hen veranderen doordat meer gewerkt wordt vanuit
de eigen kracht en (on)mogelijkheden van cliënten. Dat betekent dat de rol van
de zorgmedewerker verandert. Naast zijn zorgverlenende taken krijgt hij een
belangrijke rol als expert en coach. De cliënt wordt ervaringsdeskundige en re-
gisseur. Daarmee verandert ook de rol van zorgaanbieders. Zij rusten hun mede-
werkers toe en ondersteunen hen in datgene waar ze goed in zijn: waarde toe-
voegen aan het leven van mensen met een hulpvraag.
Kwaliteit en doelmatigheid
Minder collectieve financiering, scheiding van wonen en zorg en korting op col-
lectieve uitgaven. Kortom: meer doen met minder middelen met behoud van of
Toekomstbe-
stendig ma-
ken langdu-
rende zorg
10 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
zelfs met een betere kwaliteit. Dat vraagt van zorgmedewerkers nog meer dan
nu effectief en professioneel handelen terwijl hun taken vaak complexer worden.
Dat betekent: werkprocessen slimmer inrichten, onnodige zorghandelingen op-
sporen en terugdringen, werken aan meer veiligheid en inzet van slimme techno-
logie, en een goed samenspel met de naaste omgeving.
Wijkgericht werken
Mensen gaan meer voor zichzelf en voor elkaar zorgen. Wijkgericht werken, dicht
bij huis, in samenwerking met een wijkteam en met de informele zorg. Dat
vraagt aanpassingsvermogen, veerkracht en nieuwe organisatievormen bij de
burger en de andere actoren (zowel professionals als zorgaanbieders) in wijk,
dorp en stad. Dat vraagt ook om nieuwe (technologische) oplossingen die langer
thuis wonen mogelijk maken.
In hoofdstuk 3 werken we deze thema’s verder uit.
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 11
1.3. Onze doelgroepen
Bijdragen aan goede zorg is niet ons enige doel. Vilans ondersteunt een maat-
schappelijke ontwikkeling waarin kwetsbare mensen de plaats hebben die hen
toekomt. Waarin zorg en ondersteuning van de samenleving is en niet alleen van
de direct betrokken mantelzorgers en beroepskrachten. We werken daaraan door
professionele medewerkers in de langdurende zorg van de juiste kennis te voor-
zien.
Aandacht voor onderwijs…
In de langdurende zorg heeft 80% van de medewerkers een Mbo-opleiding. Daar-
om leggen we in ons werkprogramma het accent op nieuwe - evidence of prac-
tice based - kennis voor deze groep. Veranderingen in de praktijk die vragen dat
zorgmedewerkers anders handelen, vinden hun verankering ook in de opleidin-
gen. In het dagelijkse werk en in opleidingen moet een belangrijk deel van de
veranderingen een plaats krijgen. In de uitvoering van ons werkprogramma ma-
ken we daarom verbinding met ontwikkelingen als regionalisatie, herijking van de
beroepenstructuur en burgerinitiatieven. Onze eerdere initiatieven op dit gebied
(kennisbundels op de website Zorg voor Beter VVT en de participatie van ouderen
in het Mbo-onderwijs via het Nationaal Programma Ouderenzorg) worden veel
geraadpleegd en gebruikt. Deze initiatieven breiden we de komende jaren verder
uit. Om het kwaliteitsniveau voor de hele sector te verhogen richten we ons ook
op kennis voor de hoger opgeleide professionals.
…en werkveld
Onze primaire doelgroepen zijn ook in 2015 zorgprofessionals en zorgaanbieders
(management, staf) en – met de transitie als uitgangspunt – deels ook wel-
zijnsprofessionals, gemeenteambtenaren, zorgverzekeraars en mensen die de
informele zorg ondersteunen. Zij werken in de ouderenzorg, gehandicaptenzorg
en de zorg voor chronisch zieken. Intramuraal, bij mensen thuis of in vormen van
beschermd of begeleid wonen. In de ontwikkeling van nieuwe kennis wordt co-
creatie met gebruikers – zoals burgers en cliënten – steeds belangrijker. Lastige
vraagstukken die om innovatieve oplossingen vragen kunnen we niet oplossen
zonder gebruikers erbij te betrekken. In die zin veranderen we samen met de
sector.
12 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
1.4. Kennis verspreiden
Om de kennis op onze inhoudelijke thema’s te delen, sluiten wij aan op vier ni-
veaus (figuur 1). Zo zorgen we ervoor dat de kennis zijn weg vindt naar de prak-
tijk van zorgprofessionals, organisaties, gemeenten en verzekeraars. En, anders-
om, dat deze kennis uit de praktijk komt en weer gevoed en verder ontwikkeld
wordt. De kennisinfrastructuur is dan ook een belangrijk onderdeel van ons
werkplan (zie hoofdstuk 2). Deze zorgt ervoor dat de kennis die we met anderen
verzamelen, verrijken en valideren publiek beschikbaar komt (verspreiden). Onze
inzet: verbinding maken met lokale en regionale samenwerkingsverbanden, bij-
voorbeeld in kenniswerkplaatsen. Zo voorkomen we dat op verschillende plaatsen
dezelfde kennis wordt ontwikkeld of dat goede evidence of practice based kennis
verborgen blijft in één instelling of regio. Ook helpt het om de kennis dáár te
krijgen waar die zijn moet: in het primaire proces tussen cliënt en zorgprofessio-
nal, gefaciliteerd door de organisatie.
Figuur 1
4. samen-leving
3. organisatie
2. medewerker
1. cliënt en naasten
Verbinding
zoeken met
lokale en
regionale
samenwer-
kingsverban-
den
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 13
1.5. Opzet werkprogramma
We vinden het belangrijk datgene te doen waar behoefte aan is. We signaleren
kennislacunes en spelen daarop in, net als op ontwikkelingen in samenleving en
zorg en de richting die deze ontwikkelingen naar ons idee op zouden moeten
gaan. Maatschappelijke vragen staan dus centraal. Vragen die richting geven aan
ons werk en die we met organisaties en professionals in de praktijk en bij
branche-, beroeps-, patiënten- en cliëntenorganisaties uitwerken. In dit werk-
programma maken we een onderscheid tussen onze programmatische activiteiten
en onze basis-kennisfunctie. De programmatische activiteiten bestaan uit pro-
jecten met een meerjarige gestructureerde aanpak over thema’s en vraagstuk-
ken die vanuit praktijk, beleid, onderzoek en onderwijs relevant zijn. Onze basis-
kennisfunctie bestaat uit elementen die de programma-activiteiten aanvullen en
versterken - Vilans Virtueel (Vilans.nl), de kennispleinen en de databanken (zoals
de Hulpmiddelenwijzer en de Databank effectieve interventies). De basis-
kennisfunctie leidt tot generieke, breed toepasbare kennis en wordt zo
weer met het veld gedeeld, doorontwikkeld en onderhouden (zie hoofdstuk 2).
Onze voorstellen hebben we afgestemd met de directie Langdurige Zorg van VWS
en met andere kennisorganisaties op en rond ons werkterrein, zoals ZonMw, het
Sociaal Cultureel Planbureau, MOVISIE, het Nederlands Jeugdinstituut, het Trim-
bosinstituut, RIVM, het Kwaliteitsinstituut en het NIVEL. Daarnaast hebben we
met vertegenwoordigers van het NPCF, V&VN, ActiZ, Zorgverzekeraars Nederland
en andere veldpartijen onze prioritering besproken.
Ten slotte heeft ook de Programmaraad van Vilans het werkprogramma tegen het
licht gehouden en van advies voorzien.
Maatschap-
pelijke vra-
gen staan
centraal
Samenwer-
ken met
patiënten,
cliënten en
burgers
Programma-
tische activi-
teiten en
basis-
kennisfunc-
ties
ZonMW, het
Sociaal Cul-
tureel Plan-
bureau, Mo-
visie, het
NJi, Trim-
bosinstituut,
RIVM, het
Kwaliteitsin-
stituut en
NIVEL.
14 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 15
2. Kennisinfrastructuur
16 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
Onze kennisinfrastructuur verbindt onze kennispleinen en databanken met onze
programmatische activiteiten. De kennisinfrastructuur vervult een complemen-
taire rol aan leveranciers van wetenschappelijke kennis zoals universiteiten,
hogescholen en organisaties binnen de landelijke kennisinfrastructuur (ZonMw,
RIVM, SCP, RVZ/RMO, Nivel en universiteiten en hogescholen). Door activiteiten
met elkaar te verbinden, versterken we onze publieke bijdrage en vormen we
een katalysator voor het decentraliseren van kennis in de langdurende zorg. Zo
benutten we ieders kracht en functie en helpen we dubbelingen voorkomen. Om
de kennisinfrastructuur toekomstbestendig te maken, zoeken we steeds naar co-
eigenaarschap, co-creatie en co-financiering met andere partijen. Het Kennis-
plein Zorg voor Beter VVT en het Kennisplein Gehandicaptensector zijn daar
voorbeelden van. In 2015 willen we de verbinding en het samenspel van Vilans
met lokale, regionale en landelijke kennisontwikkeling uit onderzoek én uit de
praktijk verbeteren en versnellen. We willen meer impact teweegbrengen. Het
zogenoemde ‘kennislemniscaat’, een gedachtegoed dat we delen met MOVISIE en
het NJi, biedt daar voor een goed uitgangspunt (figuur 2).
Figuur 2: Kennislemniscaat
Universitei-
ten, hoge-
scholen en
organisaties
binnen lan-
delijke infra-
structuur
Co-
eigenaar-
schap,
cocreatie en
co-
financiering
met andere
partijen
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 17
2.1. Vier functies
De kennisinfrastructuur van Vilans vervult vier belangrijke functies.
1. Vindplaats
Waar medewerkers en organisaties gemakkelijk betrouwbare kennis en informa-
tie kunnen vinden en waar ze zelf aan bij willen dragen.
2. Leerplaats
Waar we kennis met handelen verbinden: mensen helpen met het aanleren van
nieuw gedrag en zorgorganisaties ondersteunen in hun transformatieproces.
3. Broedplaats
Waar we werken aan innovatie en beweging. We stimuleren koplopers, voeren
het debat over de toekomst van langdurende zorg, zetten inspiratiebijeenkom-
sten op en gaan experimenten aan.
4. Werkplaats
Waarin we samen met het veld kennis toepasbaar maken zodat iedereen kan
profiteren van nieuwe oplossingen. Kenniswerkplaatsen zijn een beproefd middel
gebleken om vragen uit werkveld en beleid aan te pakken. In een kenniswerk-
plaats:
is het praktijkvraagstuk steeds het uitgangspunt;
worden problemen gekoppeld aan onderzoek en onderwijs;
is sprake van grote wederkerigheid.
2.2. Onderdelen kennisinfrastructuur
De basis van onze kennisinfrastructuur bestaat uit elementen die elkaar aanvul-
len en versterken: Vilans.nl, de Infolijn, het Kennisplein Gehandicaptensector,
het Kennisplein Zorg voor Beter VVT, het Kennisplein Chronische Zorg, de Hulp-
middelenwijzer en de databank Effectieve interventies. Daarnaast benutten we
onze kennisinfrastructuur voor landelijke programma’s, zoals het Nationaal Pro-
gramma Ouderenzorg en – naar verwachting – het Nationaal Programma Gehandi-
capten.
Vilans Virtueel
Vilans Virtueel is ons belangrijkste online platform (Vilans.nl). In 2014 is de site
ingrijpend vernieuwd. Ons aanbod van (gratis en betaalde) diensten en producten
gericht op de vraagstukken van het veld vindt er een centrale plek. Met onze
website richten we ons vooral op management en bestuur van zorgaanbieders,
gemeenten en zorgverzekeraars. Zij formuleren immers de kaders voor de zorg-
professionals.
18 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
De Kennispleinen
Onze Kennispleinen zijn vooral bedoeld voor zorgprofessionals uit de ouderen-
zorg, de gehandicaptenzorg en de zorg voor chronisch zieken (eerste lijn). Daar-
naast werken we aan thematische kennispleinen over levensvragen, mantelzor-
gers en vrijwilligers. Door de transitie zullen accenten verschuiven. Zo ontwikke-
len we ook - in samenwerking met MOVISIE en NJi - kennisdossiers voor gemeen-
ten over vraagstukken die aan de zorg gerelateerd zijn. Om de kennispleinen
toekomstbestendig te houden, werken we volgens het principe van co-creatie en
delen we het eigenaarschap met onze partners (ActiZ, ZonMw, V&VN, VGN, MEE
Nederland) en natuurlijk tal van inhoudelijke experts en professionals uit de zorg
en opleidingspraktijk. We werken ook aan structurele samenwerking rond de
kennispleinen met patiënten- en cliëntenorganisaties.
Erkenningstraject effectieve interventies
Het Erkenningstraject effectieve interventies voor de gehandicaptenzorg en de
ouderenzorg hebben we in 2014 verder ontwikkeld. Een onafhankelijke commis-
sie van experts beoordeelt ingediende interventies op kwaliteit en uitvoerbaar-
heid. Erkende interventies nemen we op in een databank die we ontsluiten op
het Kennisplein Gehandicaptensector en het Kennisplein Zorg voor Beter VVT.
Bovendien neemt het Kwaliteitsinstituut ze op in haar bibliotheek als ‘good prac-
tice’. In het najaar van 2014 is de eerste interventie officieel erkend als ‘effec-
tief’. In 2015 treedt Vilans toe tot het Consortium Erkenningstraject Interventies
(NJi, RIVM/CGL, NISB, NCJ en MOVISIE).
Hulpmiddelenwijzer
De Vilans Hulpmiddelenwijzer (www.hulpmiddelenwijzer.nl) biedt actuele en
onafhankelijke informatie over ruim 10.000 hulpmiddelen en vormen van techno-
logie. In 2015 voegen we daar informatie over eHealth-toepassingen aan toe.
Zorgmedewerkers, cliënten, mantelzorgers en burgers hebben zo een beter over-
zicht over het aanbod en inzicht in het gebruik. De Hulpmiddelenwijzer biedt
kennis die de zelfredzaamheid en kwaliteit van leven van cliënten ondersteunt.
Het is een instrument dat zowel zorgverleners als cliënten en hun naasten helpt
de juiste (technologische) hulpmiddelen te vinden. We werken samen met
regelhulp.nl, thuisarts.nl, hoorwijzer.nl, kiesbeter.nl, leefwijzer.nl en de Ken-
nispleinen.
Bijdrage aan landelijke onderzoeks- en implementatieprogramma’s
Ook in 2015 dragen wij bij aan landelijke themagerichte netwerken en program-
matische activiteiten zoals het Deltaplan Dementie, het Kennisprogramma Lang-
durende Zorg, het Nationaal Programma Gehandicapten, het Nationaal Program-
ma Palliatieve zorg, het Nationaal Programma Ouderenzorg, het Centrum Verple-
gingswetenschappen en de negen proeftuinen populatiemanagement (gezondere
populatie en betere kwaliteit van zorg tegen minder kosten). Dat laatste doen we
via een meerjarige projectsubsidie van VWS.
Kennisplei-
nen van en
voor de zorg
en onderwijs
praktijk.
Actiz,
ZonMW,
V&VN, VGN
en MEE Ne-
derland
Consortium
Erkennings-
traject
Interventies
Samenwer-
king regel-
hulp.nl,
thuisarts.nl,
hoorwij-
zer.nl, kies-
beter.nl,
leefwijzer.nl
en Kennis-
pleinen
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 19
2.3. Kennisinfrastructuur wordt kennisnetwerkstructuur
Onze kennisinfrastructuur heeft zijn nut intussen ruimschoots bewezen. Maande-
lijks weten zo’n 50.000 mensen onze kennispleinen te vinden en dit aantal neemt
nog steeds toe. Dit betekent niet dat we nu tevreden achterover leunen. Door de
voortdurende digitalisering is niet alleen een explosieve groei aan informatie
ontstaan. Digitalisering heeft er ook voor gezorgd dat die informatie snel, ge-
makkelijk en praktisch overal toegankelijk is. We zien het als een uitdaging de
best onderbouwde kennis te laten benutten in de praktijk ondersteund door
technologie die dat gemakkelijker maakt.
We moeten dus op zoek naar middelen en technologieën die ervoor zorgen dat
nog meer mensen uit onderwijs en werkveld ons weten te vinden. Dat betekent:
de juiste kennis op het juiste moment en de juiste manier aanbieden en gemak-
kelijk vindbaar maken. Naast onze basis-kennisfunctie (verzamelen-verrijken-
valideren-verspreiden) wordt daarmee het selecteren van de juiste kennis en het
faciliteren van de kennisstromen steeds belangrijker. Daarin willen we onder-
scheidend zijn. Dat betekent dat onze kennisinfrastructuur verschuift naar een
kennisnetwerkstructuur met nieuwe vormen van kennisontwikkeling en co-creatie
ingebed in lokale en regionale netwerken.
2.4. Transitie naar kennisnetwerkstructuur
Samenwerkingspartners vinden onze kennispleinen een ‘natuurlijk’ middel om
met ons samen te werken en resultaten landelijk te verspreiden. Onze kennisin-
frastructuur wordt zo steeds meer een kennisnetwerkstructuur. Om deze transi-
tie de komende vijf jaar verder door te voeren en versterken, hebben we de
volgende uitgangspunten geformuleerd.
Informatie vraagt om selectie en duiding – evidence en practice based
Beschikbare informatie filteren op relevantie en betrouwbaarheid en evidence en
practice based kennis bundelen op thema’s. Het vergroten van de synergie tussen
de verschillende kennis- en themapleinen en verbinding maken met lokale kennis
is ons uitgangspunt.
Informatie is altijd en overal beschikbaar - inzet van nieuwe media
Vorm en de toegankelijkheid van informatie veranderen. Zorgprofessionals willen
op een andere manier leren, informatie zoeken en delen. Vilans zet nieuwe mul-
timediale technologieën in die daarbij passen.
Voortduren-
de digitalise-
ring maakt
informatie
snel, gemak-
kelijk en
praktisch
toegankelijk
Kennisinfra-
structuur
wordt net-
werkstruc-
tuur.
20 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
Persoonlijk en op maat
Kennis en informatie bieden die tegemoet komt aan de behoeften en interesses
van zorgprofessionals en een appél op hen doet als die interesse er (nog) niet is.
Dat sluit ook aan bij personaliseren van kennis: zorgen dat de kennis over ‘hoe te
handelen’ aansluit bij de gebruiker en zijn unieke situatie. Dit is een belangrijke
uitdaging voor de komende jaren.
Kennis ontwikkelen en delen door regionale verbindingen
Kennis verbinden aan regionale samenwerkingsverbanden, gemeenten, opleidin-
gen en universiteiten met als doel: landelijke, lokale en regionale kennis werk-
baar maken.
Netwerk van kenniswerkplaatsen
De kenniswerkplaatsen op de kennispleinen verbinden aan de academische werk-
plaatsen (ZonMw, kennispartners, universiteiten), de Wmo-werkplaatsen
(MOVISIE) en de door OC&W gefinancierde zorginnovatiewerkplaatsen (zoals Cen-
tre of Expertise Healthy Ageing). Daarmee faciliteren we dat kennis gaat stro-
men.
Leidende factoren bij dit alles zijn: kennis personaliseren, het internetgedrag en
hele zoekgedrag van zorgprofessionals beter ‘geleiden’ zodat zij sneller vinden
wat ze zoeken en meer verbindingen maken tussen kennisgebruik en kennisont-
wikkeling.
Regionale
samenwer-
kingsverban-
den, ge-
meenten,
opleidingen
en universi-
teiten
Academische
werkplaat-
sen, Wmo-
werkplaat-
sen en zorg-
innovatie-
plaatsen
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 21
3. Themagerichte
Programma’s
22 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
Onze programma’s sluiten aan bij de thematische ordening van de beleidsbrief
‘Van systemen naar mensen’. Vooral vraagstukken die voortvloeien uit de her-
vorming van de langdurende zorg en kennis die helpt om die hervorming zo goed
mogelijk te realiseren komen aan de orde. Het toepassen van die kennis (‘hoe te
handelen’) staat centraal. Daarvoor zijn vier thema’s van belang:
Persoonsgerichte zorg
Medewerkers in de zorg
Kwaliteit en doelmatigheid
Wijkgericht werken
De activiteiten die we in onze programma’s ontplooien, delen we via onze
kennisinfrastructuur. Deze richt zich ook op de verdere professionalisering van
zorg, zowel intramuraal als extramuraal. De thema’s weerspiegelen onze visie:
meer zelfregie en zelfredzaamheid voor cliënt, patiënt en burger, een verande-
rende rol van de medewerker, kwaliteit in een context van beperkte middelen en
inbedding van zorg en participatie in de samenleving.
3.1. Persoonsgerichte zorg
Zorgorganisaties en gemeenten hebben de opdracht goede zorg en ondersteuning
te (blijven) leveren aan een groeiende groep mensen met een ziekte of beper-
king. Met behoud van kwaliteit van leven tegen aanvaardbare kosten. De inbreng
en eigen verantwoordelijkheid van cliënten en burgers wordt steeds belangrijker.
Voor zorgprofessionals betekent dat vaak een omslag in denken en handelen. Bij
het faciliteren van zelfmanagement, zelfredzaamheid en eigen regie gebaseerd
op de eigen kracht van mensen gaat het niet om het invoeren van één enkele
interventie of tool. Het gaat om een werkwijze die uitgaat van methodisch wer-
ken in dialoog met de cliënt en zijn of haar omgeving. Dat vraagt om een bena-
dering met aandacht voor zowel de professional, de cliënt, de manier waarop de
zorg georganiseerd is en de maatschappelijke context. Die maatschappelijke
context maken we - voor professionals en organisaties - hanteerbaar door over
‘de wijk’ te spreken.
Aansluiting
bij “Van
systemen
naar men-
sen”.
Toepassen
van kennis
staat cen-
traal
Een omslag
in denken en
handelen
voor de
zorgprofes-
sional
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 23
1. Persoonsgericht werken testen in proeftuinen
Doel: Cliënten voor wie eigen regie en zelfmanagement niet vanzelfsprekend
zijn, zo faciliteren dat ze meer eigen regie kunnen nemen en hun gezondheids-
gedrag daartoe aanpassen.
Aanpak: In zes proeftuinen ontwikkelen en evalueren we persoonsgerichte me-
thodieken in co-creatie met de mensen in de gehandicapten- en ouderenzorg, in
de eerste lijn (bijvoorbeeld allochtonen en mensen met complexe zorgvragen) en
in een wijkteam in een gemeente (bijvoorbeeld kwetsbare ouderen en mensen
met niet-aangeboren hersenletsel). In de gehandicaptenzorg onderzoeken we de
meerwaarde van de uit Engeland en België afkomstige methodieken van person-
centered planning en Dienst Ondersteuningsplannen. In de intramurale ouderen-
zorg richten we ons op de complexe doelgroepen (ZZP 4 t/m 8) en op methodie-
ken voor persoonsgericht werken voor verpleegkundigen en verzorgenden. In de
eerste lijn onderzoeken we methodieken voor een integrale aanpak gericht op
cliënt, zorgprofessional én -organisatie. We zoeken samenwerking met onder
andere Zelfzorg Ondersteund (Ineen, NHG en zorgverzekeraars).
2. Samen besluiten nemen
Doel: Ouderen met complexe zorgvragen en hun zorgprofessionals beter onder-
steunen bij het samen nemen van besluiten over zorg, ondersteuning en behan-
deling.
Aanpak: We voeren een onderzoek uit met het AMC en de UvA, dat berust op
drie pijlers:
Vaststellen hoe ouderen met complexe zorgbehoeften meer regie in geza-
menlijke besluitvorming kunnen nemen.
Vaststellen welke belemmerende en bevorderende factoren professionals
ervaren bij gezamenlijke besluitvorming.
Ontwikkelen en testen van een tool en keuzehulp voor gezamenlijke besluit-
vorming bij kwetsbare ouderen met veelvoorkomende gezondheidsproble-
men.
3. Meer vrijheid en veiligheid door consumentenelektronica
Doel: Met simpel verkrijgbare en goedkope consumentenelektronica de veiligheid
van mensen met een chronische ziekte of beperking vergroten en de mogelijkhe-
den van andere, vervangende vormen van zorg (substitutie) in kaart brengen.
Kennis van de mogelijkheden vergroten bij de zorgconsument.
Aanpak: We onderzoeken de mogelijkheden en onmogelijkheden van de inzet van
consumentenelektronica in intra- en extramurale zorgsituaties en de substitutie-
effecten daarvan. We bevragen stakeholders en testen consumentenelektronica,
zowel intra- als extramuraal. In enkele zorgorganisaties testen we drie pro-
ducten. Zo krijgen we inzicht in wat aansluit bij de behoeften, wat gebruiks-
vriendelijk is, wat toegevoegde waarde heeft en wat substitutie ook in financiële
zin oplevert. Generieke kennis publiceren we via de Vilans kennisinfrastructuur
en de Hulpmiddelenwijzer. We zoeken samenwerking met Brainport, Vita Valley,
en ActiZ.
Samenwer-
king met
o.a. Zelfzorg
Ondersteund
(Ineen, NHG
en zorgver-
zekeraars)
Samenwer-
king met
AMC en UVA
24 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
3.2. Medewerkers in de zorg
De ontwikkelingen in de langdurende zorg, zeker in relatie tot de ontwikkelingen
in de samenleving, stellen hoge eisen aan medewerkers. Zoals handelen vanuit
het perspectief van de cliënt en omgaan met nieuwe digitale hulpmiddelen bij
een steeds complexere cliëntenpopulatie. Van deze medewerkers heeft 80% een
Mbo-opleiding. Nieuwe evidence of practice based kennis moet zijn weg vinden
naar deze groep. Daar, aan de basis, moet een belangrijk deel van de verande-
ring een plaats krijgen. De behoefte aan en noodzaak van kennis en vaardigheden
verschillen per regio (getuige de bevindingen van de Adviescommissie Innovatie
Zorgberoepen en Opleidingen onder leiding van Marjan Kaljouw) en lang niet
altijd is duidelijk wat het effect is van al dat opleiden. In 2014 heeft Vilans daar-
om het platform Vernieuwend Zorgen ontwikkeld met zes leidende thema’s:
Kwaliteit van bestaan
Zelforganisatie cliënt en medewerker
Werken in een netwerk en/of creëren van het netwerk
Nieuwe technologie
Meer doen met minder geld
Nieuwe functies, bijvoorbeeld omgaan met complex gedrag
In 2015 bouwen we deze thema’s verder uit, in samenwerking met een aantal
zorgorganisaties en hun medewerkers.
1. Publieke kennis regionaal ontsluiten
Doel: Publieke kennis gebruiken in de context van de zorgmedewerker, regionaal
georganiseerd, dicht bij de cliënt en de medewerker.
Aanpak: Met minimaal vier regionale samenwerkingsverbanden (Nijmegen, Til-
burg, Amsterdam en het Healthy Aging Network Noord Nederland) werken we aan
de inzet van effectieve up-to-date kennis op de zes genoemde thema’s. We ver-
groten de kennis op inhoud, op verander- en verbeterprocessen en op leren en
ontwikkelen (hoe komen mensen in actie, hoe komen we tot gedeeld eigenaar-
schap). Door onze landelijke functie kunnen we de deze regionale kennisstromen
verbinden aan inhoudelijke experts van binnen en buiten Vilans (onderzoekers,
docenten) en de opgedane kennis delen met andere regio’s.
Vier regiona-
le samen-
werkingsver-
banden
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 25
2. Up-to-date onderwijs
Doel: Zorgmedewerkers in opleiding toerusten met toegankelijke kennis over de
nieuwste ontwikkelingen in de langdurende zorg.
Aanpak: Onze kennisbundels blijken een succes en worden veel gebruikt in het
Mbo-onderwijs. Volgend jaar willen we:
de effectiviteit van de kennisbundels onderzoeken om deze verder te kun-
nen verhogen;
onze huidige kennisbundels actualiseren;
twee nieuwe kennisbundels ontwikkelen over actuele thema’s (bijvoorbeeld
‘wijkgericht werken’ en ‘versterking eigen regie’);
onderzoeken of het kennisbundel-format bruikbaar is voor Hbo-docenten en
-studenten;
een model opzetten om het ontwikkelen en actualiseren van kennisbundels
door het veld te laten financieren (kennisbundels zijn generieke kennispro-
ducten en vallen begrotingstechnisch onder de kennisinfrastructuur).
3. Digitaal leren bevorderen
Doel: Relevante kennis voor zorgmedewerkers en mantelzorgers op een actuele
en eigentijdse manier overbrengen.
Aanpak: Ontwikkelen van een digitale leerlijn over de zes inhoudelijke thema’s
van Vernieuwend Zorgen. Dit doen we door:
free-learning-producten te ontwikkelen voor de zes inhoudelijke thema’s
(openbaar toegankelijke e-learningmodules);
een structureel model te ontwerpen om in de toekomst (blended) e-learnings
zelf te ontwikkelen en actualiseren;
in samenwerking met MOVISIE en NJi op basis van co-creatie free-learnings
voor het sociale en welzijnsdomein geschikt te maken;
een support-systeem te ontwikkelen dat voorkomt dat na het volgen van de
leermodules de kennis wegzakt (in samenwerking met technische partners).
De ontwikkeling van een digitale leerlijn is een generiek kennisproduct en valt
begrotingstechnisch onder de kennisinfrastructuur.
4. Kenniswerkplaatsen inrichten
Doel: Medewerkers beter toerusten voor de transitie en voorzien van actuele
kennis op de zes genoemde thema’s.
Aanpak: We richten minstens zes kenniswerkplaatsen in waarmee we vernieu-
wend zorgen inhoudelijk invulling geven (bijvoorbeeld de Tijdwerkplaats: met
minder mensen een effectievere inhuizing van de cliënt en meer en doelgerichte
tijdsbesteding voor cliënt familie en medewerkers realiseren).
Per werkplaats:
doen vijf zorgorganisaties mee (per organisatie ten minste een medewerker,
een manager en een opleidingsfunctionaris);
ontwikkelen we overdraagbare, valide methodieken en werkwijzen;
Movisie en
NJI
26 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
doet een gezichtsbepalende expert mee (van Vilans of een samenwerkings-
partner);
ontwikkelen we een praktisch product, bijvoorbeeld een filmpje, een info-
waaier, een app of een checklist;
delen we de opgedane kennis en verspreiden we de producten via de Kennis-
pleinen.
3.3. Kwaliteit en doelmatigheid
Kwaliteit en doelmatigheid zijn onderwerpen die nooit ‘af’ zijn. Ze vragen voort-
durend aandacht. Om de zorg op niveau te houden, om verspilling tegen te gaan
en om de veiligheid van cliënten te waarborgen. Wel zijn er accentverschuivin-
gen. Mensen blijven langer thuis wonen en de drempel voor opname in een
intramurale instelling wordt hoger. Dat betekent dat de taken van medewerkers
in de thuiszorg en de intramurale zorg complexer worden. En dat het samenspel
met naasten en de samenleving een steeds prominentere plaats krijgt. Bovendien
zijn er naar verhouding steeds minder middelen. Zorgaanbieders moeten de kwa-
liteit van de zorg waarborgen, maar ook hun doelmatigheid en efficiency vergro-
ten. Onze voorstellen voor 2015 zijn dan ook gericht op de intra- en de extramu-
rale zorg gericht, maar ook op de inbedding in de samenleving.
1. Met domotica minder vrijheidsbeperking
Doel: Onderzoeken in welke gevallen domotica een goed alternatief biedt voor
vrijheidsbeperkende maatregelen in de intramurale gehandicaptenzorg en oude-
renzorg.
Aanpak (in samenwerking met de Inspectie voor de Gezondheidszorg):
Met betrokkenheid van cliëntenraden good practices (nacht)zorg met de hui-
dige domotica (Akoestische Bewaking tweede generatie) in de gehandicap-
tenzorg onderzoeken. In situaties waarin de huidige domotica niet goed func-
tioneert, toepassingen van andere domotica onderzoeken.
Op twee locaties waar nieuwe technologie voor akoestische bewaking is ge-
implementeerd, deze evalueren (vorm van de Ambient Intelligent Technolo-
gy).
Bij vier gehandicaptenorganisaties broedplaatsen inrichten met cliëntverte-
genwoordigers over de (on)mogelijkheden van slimme sensortechnologie in
de zorg voor mensen met een beperking én dementie.
Bij twee van deze vier gehandicaptenorganisaties een business case opstel-
len.
Op basis van het onderzoek, de evaluatie en de broedplaatsen de eerder
gepubliceerde functiewijzers domotica bijstellen en de ‘veldnormen voor
toezichthoudende domotica’ van de IGZ actualiseren en breed verspreiden
via onder andere IGZ en de Kennispleinen.
Samenwer-
king met
Inspectie
voor de Ge-
zondheids-
zorg
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 27
2. Zelfredzaamheid thuis ondersteunen door zorg op afstand
Doel: Organisaties in gehandicapten- en ouderenzorg kunnen met eHealth beter
inspelen op de extramuralisering en cliënten ondersteunen bij zelfredzaamheid
thuis.
Aanpak:
In twee werkplaatsen met een zorgorganisatie en een bedrijf ontwikkelen we
innovatieve werkwijze met inzet van technologie die een bijdrage kan leve-
ren aan (langer) zelfstandig wonen en we passen deze toe.
Bestaande business cases domotica/zorg op afstand actualiseren en verrijken
met beeldschermzorg en leefstijlmonitoring. Deze business cases bieden
zorgorganisaties een handreiking om inzicht te krijgen in de waarde van
eHealth bij extramuralisering nu de huidige financieringsregeling is afge-
schaft.
Samen met Vita Valley (initiatief Vitaal Thuis) en ActiZ een overzicht en een
inkoopgids maken voor intra- en extramurale domotica. De gids wordt ver-
spreid via de kennispleinen en de Kenniscirkel Domotica van Vilans.
Een evenement organiseren over ondersteunen bij behoud van kwaliteit van
leven en zelfredzaamheid door technologie voor cliënten uit de lichtere
zorgzwaartegroepen en voor cliënten met zorg op basis van de Wet langduri-
ge zorg (Wlz) die met een persoonsgebonden of persoonsvolgend budget
toch thuis blijven wonen.
Samen met - onder andere - TNO ontwikkelen we de ‘Happy Walker’, een app
die ouderen helpt de weg te vinden en hen ondersteunt in het openbaar ver-
voer. De app is onderdeel van een Europees project met als doel ouderen
(onder andere met milde dementie) te ondersteunen langer zelf op pad gaan.
3. Omgaan met zorg en dwang thuis
Doel: We verkennen hoe de thuis- en ambulante zorgprofessionals omgaan met
onvrijwillige zorg in de thuissituatie, welke vragen er liggen, welke oplossings-
richtingen er zijn en wat nodig is om vraagstukken hierover zo goed mogelijk te
regelen. We maken een beslisboom voor zorgprofessionals zodat zij met betrok-
kenen zorgvuldig besluiten kunnen nemen over onvrijwillige zorg en weten wie
op welk moment een rol heeft in dit proces.
Aanpak:
Onderzoeken wat nodig is om onvrijwillige zorg goed te regelen in een keten
of netwerk en met naasten.
Een expertgroep en werkgroepen inrichten om oplossingsrichtingen uit te
werken.
Met relevante partijen een beslisboom voor de thuiszorg ontwikkelen en tes-
ten.
De beslisboom opnemen in de kennisbundel ‘technologie in de zorg’ en ver-
spreiden via de kennispleinen.
Samen met partners een conferentie organiseren zodra de wet wordt aange-
nomen.
Samenwer-
king met
Vita Valley,
Actiz
TNO
28 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
4. Slim zorgen
Doel: Opsporen en terugdringen van onnodige zorghandelingen. Aanpak: Ons overzicht van tien onnodige zorghandelingen actualiseren en, zo nodig,
aanvullen. De zorghandelingen aanvullen met criteria voor besluitvorming en do’s en
don’ts. Met onder meer de coalitie Gepast Gebruik, beroepsorganisaties en andere
initiatieven pilots uitvoeren voor het afschaffen van onnodige zorghandelin-gen.
Op basis daarvan de kosten en baten van vier onnodige zorghandelingen on-derbouwen met business cases.
Een symposium met workshops en andere campagne-activiteiten organiseren per onnodige zorghandeling, in samenwerking met de coalitie Gepast Ge-bruik.
5. Voorwaarden om bewezen interventies te implementeren
Doel: Goede voorwaarden creëren om bewezen vernieuwende interventies in te voeren. We richten ons vooral op interventies in de integrale zorg die een ver-schuiving teweegbrengen van gespecialiseerde intramurale zorg naar zorg thuis. De voorwaarden moeten vorm krijgen binnen het nieuwe stelsel (Zvw, Wmo en Wlz). Dat biedt nieuwe kansen, maar zal in een aantal gevallen ook op barrières stuiten. Die kansen en barrières sporen we op. Samen met aanbieders, verzeke-raars en gemeenten zoeken we naar oplossingen en werken we die verder uit. Aanpak: Volgen van implementatietrajecten waarbij bewezen goede, innovatieve
organisatievormen of interventies worden geïmplementeerd. We kijken pri-mair naar uitkomsten van het Nationaal Programma Ouderen (NPO).
Inventariseren welk beleid zorgverzekeraars en gemeenten ontwikkelen, of dit is ingericht vanuit het perspectief van de cliënt en of het bijdraagt aan de implementatie van de innovaties.
De barrières en mogelijkheden opsporen en onderzoeken of ze ook op andere plekken optreden. In drie gebieden samen met een zorgverzekeraar, zorgaanbieders uit de tweede en eerste lijn en een cliëntenorganisatie zoe-ken naar oplossingen en kansen uitwerken.
Resultaten verzamelen en gebruiken om de samenwerkings- en doorverwijs-processen te verbeteren. We benutten de adviezen en werkwijzen rond de inkoop van zorg voor 2016 en maken een overzicht met do’s en don’ts.
Generieke kennis verspreiden via de kennisinfrastructuur van Vilans.
NPO
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 29
3.4. Wijkgericht werken
Langer en veilig zelfstandig thuis wonen is het motto voor de komende jaren. Dat
vraagt aanpassingsvermogen en veerkracht bij de burger en bij zorgprofessionals
en zorgaanbieders in wijk, dorp of stad. Dat vraag ook om technologische oplos-
singen die langer thuis wonen mogelijk maken. Zowel de kracht als de kwets-
baarheid van de burger die zorg nodig heeft spelen daarbij een rol. Aandacht
voor ‘ziekte en zorg’ verschuift naar ‘gedrag en gezondheid’. Op het thema wijk-
gericht werken zoeken we samenwerking met diverse partners, onder andere
ActiZ. We richten ons op de (on)mogelijkheden van actief burgerschap, nieuwe
samenwerkingsvormen en sturing en wezenlijke bouwstenen voor wijkgericht
werken.
1. Succesvol samenwerken met en door burgers
Doel: In 2014 heeft Vilans een inventarisatie uitgevoerd naar burgercoöperaties.
In 2015 blijven we deze initiatieven volgen en beantwoorden we vragen als:
Hoe ontstaan zorgcoöperaties en hoe ontwikkelen ze zich?
Wat zijn faal- en succesfactoren van bestaande coöperaties?
Hoe verloopt de samenwerking met formele zorgpartijen?
Hoe vindt de herverdeling van taken en verantwoordelijkheden plaats? Welke
keuzes zijn mogelijk?
Wat leveren de coöperaties op? Realiseren ze hun doelen?
Wat kunnen we leren van zorgcoöperaties in andere landen, zoals Engeland
en Duitsland?
Aanpak:
Ons onderzoek in 2014 liet zien welke coöperaties er zijn en welke behoeften zij
hebben. Eén van die behoeften was kennis over wat werkt. In 2015 organiseren
we kennisuitwisseling in co-creatie, bijvoorbeeld door een (regionaal) kennisplat-
form. De resultaten verspreiden we tijdens het congres ‘Kracht & kwetsbaarheid
in transities’ en in onze kennisinfrastructuur. In 2015 volgen we de ontwikkeling
van deze burgercoöperaties. Daarnaast volgen we tien cliënten die door de her-
vormingen te maken krijgen met veranderingen in hun zorg- en ondersteuning.
Met deze ‘client journeys’ krijgen we inzicht in de effecten op persoonsniveau,
wat weer aangrijpingspunten biedt voor de meest passende inrichting van zorg
processen en vertaling van beleidsmaatregelen. We verzamelen innovatieve aan-
pakken die we verder verspreiden. We werken samen met programma’s als ‘Lan-
ger thuis’ en partijen als MOVISIE, ActiZ-Aedes, VGN, MEE Nederland, LASA, Zorg
in eigen hand, LPB, internationale kennispartners en Ieder(in).
2. Meer eigen regie en verantwoordelijkheid voor gezondheid
Doel: Een volwaardige plek verwerven voor aandacht voor gedrag en gezondheid
in de eerste lijn voor mensen met een chronische ziekte of een beperking en voor
mensen die ‘at risk’ zijn voor een dergelijke problematiek (preventie).
Aanpak: In 2014 zijn hebben we in vier regio’s werkplaatsen ingericht: Laarbeek,
Samenwer-
king Movisie,
Actiz-Aedes,
LASA, LPB en
internationa-
le kennis-
partners en
Ieder(in)
30 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
Nijmegen, Haaglanden en Arnhem. We zagen veel handelingsverlegenheid bij
partijen en organisaties. Deels is dat terug te voeren op de relatieve onbekend-
heid met aandacht voor gedrag en gezondheid. Maar ook het uitgangspunt ‘zor-
gen met de handen op de rug’ speelt een rol: de burger is zelf verantwoordelijk
en voert zelf de regie. In 2015 ontwikkelen en testen we een aanpak die op bre-
de schaal toepasbaar is in de eerste lijn, bij gemeentelijke wijkteams, in de in-
tramurale zorg en bij de verzekeraar. We werken samen met Big Move en benut-
ten de ICF als conceptueel kader. We verkennen samenwerking met partijen die
aan vergelijkbare thematiek werken (bijvoorbeeld het TOM-project van TNO en
NPCF).
3. Bouwen aan wijkgericht werken
Doel: Bouwstenen die we in 2014 hebben verzameld verder ontwikkelen en uit-
breiden.
Aanpak: Vilans heeft in 2013/2014 bij zes gemeenten werkplaatsen georgani-
seerd. Centraal stond het ontwikkelen van een lokale structuur voor de toegang
tot en uitvoering van ondersteuning in de wijk. We hebben bouwstenen voor
wijkgericht werken verzameld die we verwerkt hebben in het instrument Wijk-
kompas. Een aantal van deze bouwstenen hebben we in 2014 getest, ze worden
nu toegepast in de praktijk. Een van de bouwstenen gaat over het verbinden van
specialistische kennis aan generieke kennis (bijvoorbeeld bij de inzet van de
wijkverpleegkundige). We verzamelen en ontwikkelen kennis over organisatie-
modellen. Ons uitgangspunt is: generieke zorg inzetten waar mogelijk, specialis-
tische zorg waar nodig. Vanuit het perspectief van de cliënt brengen we de zorg
en ondersteuning van de verschillende domeinen (inclusief het informele domein)
in kaart met specifieke aandacht voor de wijkverpleegkundige. We starten in drie
regio’s samen met wijkteams. We verzamelen de resultaten en gebruiken ze om
de samenwerkings- en doorverwijsprocessen te verbeteren. We werken op on-
derdelen samen met MOVISIE.
4. Samenwerking in wijkteams in kaart brengen
Doel: Doorontwikkeling van de Samenwerkingsscan.
Aanpak: In de wijk ontstaan steeds meer vormen van samenwerking. Thuiszorg-
organisaties en gemeenten werken met wijkteams. Huisartsenpraktijken werken
samen met andere disciplines, soms onder één dak, en ontwikkelen zich steeds
meer tot multidisciplinaire samenwerkingsverbanden. Om deze samenwerking
effectief te richten heeft Vilans in 2014 een Samenwerkingsscan ontwikkeld. In
2015 willen we het instrument verder ontwikkelen en valideren. We verkennen
met KING hoe we gebruik kunnen maken van de beschikbare data over zorg bij
gemeenten. We stemmen af met de VNG (Ondersteunings Team Decentralisa-
ties), en partners als NHG/LHV.
Big Move
Movisie
VNG,
NHG/LHV
© Vilans Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg 31
5. Nieuwe samenwerkingsvormen sturen en monitoren
Doel: Inzichtelijk maken hoe nieuwe vormen van sturing en governance bij ge-
meenten, zorgverzekeraars en samenwerkingsverbanden (netwerken) eruit zien
en hoe ze kunnen werken, ook in relatie tot zeggenschap van burgers. Onder-
zoeken welke internationale kennis we kunnen benutten.
Aanpak: Nieuwe vormen van samenwerking in netwerken, coöperaties, en pro-
fessionele samenwerking in de wijk vragen om nieuwe vormen van sturing en
governance. In 2015 bouwen we voort op het onderzoek ‘Lokale samenwerkings-
vormen’ (Vilans, 2014). Met twee regioverbanden werken we twee jaar aan op-
lossingen voor nieuwe sturingsvragen bij de organisatie van samenwerking en
inkoop (lokaal, sub- regionaal en regionaal samenwerken). We ontwikkelen daar-
voor een plan van aanpak. We brengen goede praktijken in kaart en verspreiden
die. In de deelnemende regio’s zetten we de Samenwerkingsscan in. Bij deze
vraagstukken werken we samen met MOVISIE.
Movisie
32 Werkprogramma 2015 Kenniscentrum voor Langdurende Zorg © Vilans
Kenniskaart - thema’s
Wijkgericht werken
Wijkgerichte aanpak van zorg en ondersteuningZelfredzaamheid en eigen regie vergrotenParticipatie vergrotenOndersteuning van hervorming zorgOntwikkeling sociale wijkteamsSlim samenwerken
Informele zorg
Zelfredzaamheid en samenredzaamheid van cliëntenSamenwerking tussen de formele en informele zorgFamilieparticipatieVrijwilligerswerkOntzorgenMantelzorgInnovatietraject: In voor Mantelzorg (alle sectoren)
Persoonsgerichte zorg
Zorg waarbij niet de (chronische) ziekte of beperking centraal staat maar de mensEigen regie, zelfmanagement, zelfredzaamheidIndividueel zorgplanOndersteuningsplanPatiënt/cliënt als partnerGezamenlijke besluitvormingBeperkte gezondheidsvaardigheden
eHealth (Technologie) Zorg op afstand BeeldschermzorgE-monitoring/behandelingE-consult tussen patiënt en professionalBlended care
WoonzorgtechnologieToezichthoudende domoticaFunctioneel programma van eisenBusiness case en financieringsplan
Platforms en dossiersOnline communitiesOnline samenwerkingsplatformsDigitale zorgplannen en ondersteuningsplannenElektronisch cliëntendossier
Zelfzorg en eerstelijnZelfdiagnose door patiëntenPatiëntportalenSocial media voor zorginstellingenApps in de zorg
Ketens en netwerken Vilans helpt professionals effectief samenwerken in één keten of netwerk Transformatie van AWBZ naar WmoSamenwerken in een keten/netwerkOntwikkelingsmodel voor Ketenzorg: van samenwerken naar resultaatGuided Care modelLokale samenwerking (specialistisch - generalistisch werken)
Gehandicaptensector
Zorg en begeleiding voor mensen met een (meervoudig) verstandelijke beperkingGrensoverschrijdend gedragDementieOndersteuningsplanVrijheidsbeperkingEigen regieDagbesteding en werkenAutismespectrum stoornissenEpilepsieInclusieInformele zorgSociale netwerken
Kwetsbare ouderen en dementie
Transmurale samenwerkingSubstitutie in praktijkIntramurale zorgDementieVan stadaard naar zorgprogrammaPalliatieve zorgVroegopsporingZorgprogramma kwetsbare ouderenWijkgerichte zorgValpreventie
Betaalbare zorg en kwaliteit
MedicatieveiligheidDoelmatigheid (kosten, tijd, zorg)Onnodige zorghandelingen vervangen door betere alternatievenLean managementProductive CareSlim zorgenToegankelijkheid
Niet- aangeboren hersenletsel Ondersteuning en begeleiding voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) én hun omgevingKinderen met NAHBeroerte/CVANAH binnen VGKwaliteitscriteria cliënten, PrikkelSOnderwijsprotocolZorgstandaardRegionaal zorgprogramma
Vrijheidsbeperking
Optimale balans tussen welzijn en veiligheid van de cliëntWet Zorg en DwangVrijheid van cliënten vergrotenAfbouw vrijheidsbeperkende maatregelenZorg voor vrijheidAlternatieven voor vrijheidsbeperkingVrijheid en veiligheidPsychofarmacaMedicatieveiligheidInnovatietraject: in voor beter, leven in vrijheid (ouderen en gehandicaptensector)
Zorgmedewerker 3.0
Transitie van de zorgVernieuwend zorgenNieuwe rollen zorgmedewerkersVeranderkrachtOrganisatieontwikkelingZelfredzaamheidEffectief lerenFamiliefabelsSamenwerken met netwerk en collega’sHet goede gesprekOrganisatiebeleid, Leren en implementerenStimuleren tevredenheid onder medewerkers en burgers
Kenniskaart – thema’s
Vilans Zorgen dat zorg beter werkt
www.vilans.nl
Kenniskaart - totaal
Vilans Zorgen dat zorg beter werkt
Maatschappelijke Ontwikkelingen
• Steeds meer mensen doen een groter beroep op langdurende zorg
• De zorg vraagt een balans tussen zorg (compassie, empathie en aandacht) en middelen (vorm, kosten en automatismen)
• Cliënten blijven langer zelfstandig, houden de regie en betalen zorg deels zelf
• Zorgaanbieders voor ouderen en gehandicapten gaan intensiever samenwerken, ook met de eerstelijn en gemeenten
• Het aantal mensen met intramurale zorg neemt af en hun problematiek wordt zwaarder
• Zorgaanbieders moeten meer doen met minder• Gemeenten krijgen een regierol in zorg en welzijn met
grote verantwoordelijkheden en budgetten en moeten tegelijkertijd een besparing realiseren
• Zorgkantoren krijgen een sleutelrol in de toewijzing van budgetten
• Zorgmedewerkers moeten goed uitgerust worden om hun nieuwe rol uit te kunnen voeren
• Slimme technologie gaat een steeds grotere rol spelen
Verzamelen en verspreiden van kennis en best practices
Kennispleinen• Zorg voor Beter• Gehandicaptensector• Chronische Zorg• Expertisecentrum Mantelzorg• Zorg beter met vrijwilligers• Hulpmiddelenwijzer• Domotica Wonen en Zorg• Expertisenetwerk Levensvragen• Alles Toegankelijk• Niet-aangeboren hersenletsel
Ontwikkelen en implementeren van instrumenten zoals kwaliteitsstandaarden en zorgstandaarden
Advies en Implementatie, toepassen bij organisaties
• Organisaties verbinden en begeleiden bij het toepassen van oplossingen
Kennisproducten
• Vilans KICK-protocollen• Toolkits• Handreikingen• Websites• Apps• E-Learnings• Whitepapers• Kennismarkt• Checklist risicosignalering• In 10 stappen van project naar effect
Thema’s
• Wijkgericht werken• Betaalbare zorg en kwaliteit• Zorgmedewerker 3.0• Informele zorg• Persoonsgerichte zorg• Vrijheidsbeperking• eHealth• Kwetsbare ouderen en dementie• Niet-aangeboren hersenletsel• Ketens en netwerken
Technologieën
• eHealth• E-Learning• Domotica
Wat doen we? • Innoveren en onderzoeken• Adviseren en implementeren• Ontwikkelen en delen kennis
Innovatie en ontwikkeling
• Ontwikkelen van nieuwe oplossingen
Lang lopende landelijke projecten
• In voor Zorg!• In voor Mantelzorg• In voor beter, leven in vrijheid• Deltaplan Dementie• Van betekenis tot het einde• Landelijk Netwerk Dementie (LND)• Alles Toegankelijk
www.vilans.nl
Vilans is
Een onafhankelijk kenniscentrum voor de langdurende zorg
• We willen dat iedereen met een ziekte of beperking zijn of haar eigen leven kan leiden
• De kwaliteit van leven van mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben verbeteren
• De langdurende zorg efficiënt, betaalbaar en van goede kwaliteit houden
• Met het veld vernieuwende en praktijkgerichte kennis ontwikkelen
• Versnellen en verdiepen van processen die nodig zijn om nieuwe kennis en goede voorbeelden met succes in de praktijk door te voeren
• Verzamelen en verspreiden van deze kennis en inzichten
• Organisaties verbinden en begeleiden bij het toepassen van oplossingen
Netwerk/verbindingen
• (Zorg) Instellingen• Onderwijs• Landelijke overheid• Gemeenten• Patiëntenorganisaties• Mantelzorgorganisaties• Kenniscentra• Branche/beroepsverenigingen• Et cetera
Voor wie?
Zorgprofessionals in de langdurende zorg: • (Eerstelijns) chronische zorg• Thuiszorg• Ouderenzorg (V&V)• Gehandicaptenzorg• OnderwijsEn:• MantelzorgersEn bestuurders en beleidsmakers van:• Gemeenten • Zorgverzekeraars
Waarom Vilans?
We hebben kennis van zowel inhoud als proces• We zijn onafhankelijk• Hebben veel ervaring• En verbinden
- theorie, praktijk en onderwijs- organisaties- alle lagen binnen organisaties zodat
een oplossing breed gedragen wordt
• Verbindend• Inspirerend• Ondernemend• Innovatief• Inhoudelijk gedreven• Met hart voor mensen
Hoe doen we dat?
Onze kernwaarden
Ons doel
Kenniskaart – totaal
Concept meerjarenplanning
Sla om voor het concept van de meerjarenplanning
Bijlage meerjarenplanning werkprogramma 2015
Thema Programma 2015 Type Partners 2016 2017 – 2019Kennisnetwerkstructuur Vilans.nl Bezoekersaantal op niveau 2013 (behoeftegestuurd aanbod voor management en bestuur). Behoeftegestuurd aanbod voor management en bestuur Behoeftegestuurd aanbod voor management en bestuur
Kennispleinen Gemiddelde toename van (online en offline) gebruik met 30% voor de kennispleinen Zorg voor Beter VVT, Gehandicaptensector en Chronische Zorg.
Gedeeld eigenaarschap (ActiZ, ZonMw, V&VN, VGN, MEE Nederland) Kennisinfrastructuur wordt kennisnetwerkstructuur; doorbouwen regionaliseren
Kennisnetwerkstructuur, aansluiting regionale netwerken; doorbouwen personalisering
Uitbreiden co-financiering met ten minste één (betalende) nieuwe partner. Partners kennispleinen Partners kennispleinen verbreden Partners kennispleinen: naar coöperatieve verbanden
Borging netwerken in kennispleinen (zoals levensvragen, van betekenis tot het einde). ActiZ, AGORA, Humanistisch Verbond, LOC Zeggenschap, MOgroep, PCPB, UNI KBO, Zonnehuis
Initiëren, verbinden en participeren maatschappelijk relevante thema's
Initiëren en participeren maatschappelijk relevante thema's
Op twee thema's aansluiting bij regionale kennisinitiatieven, vormgeven netwerk kenniswerkplaatsen. ZonMw Academische werkplaatsen; MOVISIE WMO werkplaatsen Verdere verbinding netwerken (van 3 naar 6) Doorbouwen, innoveren en faciliteren regionale netwerkstructuur
Generieke kennnisproducten (productie 6 free-learnings). Divers, waaronder: LOCOmotion, MOVISIE, NJi en overige kennis- en Mbo-onderwijspartners
Ontwikkelen op relevante thema's aangedragen door de praktijk Ontwikkelen op relevante thema's aangedragen door de praktijk
Gezamenlijk koers met partners kennispleinen, MOVISIE en NJi voor de lange termijn: visieontwikkeling op kennisconsumptie in de toekomst.
Partners kennispleinen, MOVISIE, NJi en innovators van buiten de sector Innoveren kennisnetwerkstructuur met werkwijze voor co-productie
Implementeren en doorontwikkelen nieuwe vormen kennis verspreiden
Gezamenlijk koers met MOVISIE en NJi: ontwikkelen gezamenlijke werkwijze kennisvalidering, verrijking en verspreiding.
MOVISIE, NJi Implementeren werkwijze op één thema Doorontwikkelen werkwijze en breed toepassen
Erkenningstraject effectieve interventies 24 Interventies in behandeling. Opname erkende interventies in bibliotheek Kwaliteitsinstituut. Toetreding tot Consortium Erkenningstraject Interventies.
NJi, RIVM/CGL, NISB, NCJ en MOVISIE (cofinanciering in 2015 nog door het Zorginstituut Nederland)
Jaarlijks behandeling 24 interventies Jaarlijks behandeling 24 interventies
Hulpmiddelenwijzer Toevoegen informatie over eHealth-toepassingen en consumentenelektronica. Toename bezoekersaantal HMW met 30%.
Regelhulp.nl, thuisarts.nl, hoorwijzer.nl, kiesbeter.nl, leefwijzer.nl, kennispleinen
Verdere verbreding eHealth en consumentenelektronica Aansluiten bij maatschappelijke opgaven
Landelijke onderzoeksprogramma's Borging aansluiting kennispleinen met programmastructuur en ontsluiten opbrengsten: Deltaplan Dementie, het Kennisprogramma Langdurende Zorg, het Nationaal Programma Gehandicaptenzorg, het Nationaal Programma Palliatieve zorg, het Nationaal Programma Ouderenzorg, de negen proeftuinen populatiemanagement en implementatie programma Richtlijnen in de care met V&VN.
ZonMw, andere kennispartners zoals Deltaplan Dementie Implementeren opbrengsten grote landelijke onderzoeksprogramma's Nationaal Programma Ouderenzorg, Deltaplan Dementie, Nationaal Programma Gehandicaptenzorg, Nationaal Programma Palliatieve Zorg, Kennisprogramma Langdurende zorg
Implementeren opbrengsten grote landelijke onderzoeksprogramma's Deltaplan Dementie, Nationaal Programma Gehandicaptenzorg, Nationaal Programma Palliatieve Zorg, Kennisprogramma Langdurende zorg
Persoonsgerichte zorg Persoonsgericht werken testen in proeftuinen
Methodieken testen in 6 regio's voor ouderen- en gehandicaptenzorg, eerste lijn en wijkteam. Resultaat: gevalideerde methodiek persoonsgerichte zorg.
Zelfzorg Ondersteund (Ineen, NHG en zorgverzekeraars) Regio's zelf co-financieren
Proeftuinen lopen twee jaar Nader te bepalen
Samen besluiten nemen Ouderen en hun zorgverleners ondersteunen bij nemen van besluiten: onderzoek naar werkzame principes.
AMC en UvA Promotie onderzoeksproject Promotie onderzoeksproject
Meer vrijheid en veiligheid door consumentenelektronica
Mogelijkheden inzet en gebruik simpele elektronica in de zorg onderzoeken, kennisverspreiden via de HMW.
Brainport, Vita Valley, en ActiZ Ontsluiting via de Hulpmiddelenwijzer Vast thema Hulpmiddelenwijzer
Medewerkers in de zorg Publieke kennis regionaal ontsluiten Met vier samenwerkingsverbanden werkwijze ontwikkelen om effectief kennis te verzamelen en ontsluiten over inhoud, veranderprocessen en leren/ontwikkelen (kennislemniscaat in praktijk).
Regionale samenwerkingsverbanden (Nijmegen, Tilburg, Amsterdam en het Healthy Aging Network Noord Nederland)
Van experimenteerfase naar consolidatiefase en destilleren werkzame principes
Implementeren werkzame principes regionaal kennisverspreiden: van 4 regio's naar 10 regio's
Up to date onderwijs 11 Kennisbundels actualiseren en uitbreiden. Pilot ontwikkelen en uittesten kennisbundel voor Hbo. Zorgpraktijk, Mbo-onderwijsaanbieders, Hbo-onderwijsaanbieders Jaarlijkse actualisatie, ontwikkelen abonnementsysteem Co-financiering door de praktijk
Digitaal leren bevorderen Voor zes thema's een digitale leerlijn ontwikkelen voor de zorg en onderwijspraktijk. Divers, waaronder: LOCOmotion en overige kennis- en Mbo-onderwijsaanbieders Ontwikkelen op relevante thema's aangedragen door de praktijk Ontwikkelen op relevante thema's aangedragen door de praktijk
Kenniswerkplaatsen inrichten In zes kenniswerkplaatsen medewerkers toerusten voor de transitie. In regio's proeftuinen Zorginstituut Nederland (nieuwe beroepenstructuur Marjan Kaljouw)
Zes nieuwe kenniswerkplaatsen en bepalen noodzakelijkheid en vorm vervolg (2017 en verder)
Nader te bepalen
Kwaliteit en doelmatigheid
Met domotica minder vrijheidsbeperking Onderzoeken wanneer domotica een goed alternatief biedt voor vrijheidsbeperkende maatregelen in gehandicapten- en ouderenzorg. Resutaat: handreiking met beslisboom voor de praktijk.
Inspectie voor de Gezondheidszorg Vervolg broedplaatsen en verspreiden opbrengsten; afhankelijk van tempo sector, vorm en vervolg bepalen (2017 en verder)
Nader te bepalen
Zelfredzaamheid thuis ondersteunen door zorg op afstand
Inspelen op extramuralisering gehandicapten- en ouderenzorg met eHealth. Resultaat: businesscase, overzicht en een gids voor intra- en extramurale domotica en evenement over ondersteunen bij behoud van kwaliteit van leven en zelfredzaamheid door technologie.
Vita Valley (initiatief Vitaal Thuis) en ActiZ Breed verspreiden opbrengsten werkplaats; afhankelijk van tempo sector, vorm en vervolg bepalen (2017 en verder)
Nader te bepalen
Zorg en dwang in thuis- en ambulante zorg toekomstbestendig maken
Onderzoeken wat nodig is om onvrijwillige zorg goed te regelen in de keten. Ontwikkelen beslisboom voor zorgprofessionals, opname in kennisbundel. Conferentie als wet wordt aangenomen.
Kennispartners rond onvrijwillige zorg Afhankelijk van tempo aannemen wet Nader te bepalen
Slim zorgen Tien onnodige zorghandelingen actualiseren en aanvullen, businesscase kosten baten. Activiteiten aansluiten bij Gepast Gebruik in de care.
Care partijen analoog aan Gepast gebruik voor de cure Gepast gebruik in de care Nader te bepalen
Voorwaarden voor implementatie in het nieuwe stelsel van bewezen innovaties
Bevorderen dat goede condities aanwezig zijn om bewezen innovatieve interventies in te voeren, die gericht zijn op innovatieve integrale zorg, die een verschuiving te weeg brengt van zorg in een gespecialiseerde intramurale omgeving naar zorg thuis.
Partners NPO Nader te bepalen Nader te bepalen
Wijkgericht werken Succesvol samenwerken met en door burgers
Kennisuitwisseling tussen burgercoöperaties organiseren en tien cliënten volgen in 'client journeys'. Langer thuis, MOVISIE, ActiZ-Aedes, LASA, LPB, internationale kennispartners en Ieder(in)
Doorloop evaluatie 2015 Afhankelijk van opbrengst 2016 en ontwikkeling in het veld
Meer eigen regie en verantwoordelijkheid voor gezondheid
Gevalideerde methode ontwikkelen en testen om gedrag en gezondheid meer aandacht te geven in de eerste lijn.
Big Move, eventueel TNO en NPCF Afhankelijk van opbrengst 2015 en ontwikkelingen in veld Nader te bepalen
Bouwen aan wijkgericht werken Ontwikkelen methodiek voor wijkteams 'generieke zorg waar mogelijk en specialistische zorg waar nodig' (aansluiting generalistische en specialistische netwerken/teams).
Wijkteams in drie regio’s Afhankelijk van opbrengst 2015 en ontwikkelingen in veld Nader te bepalen
Samenwerking in wijkteams in kaart brengen
Samenwerkingsscan doorontwikkelen, valideren en landelijk verspreiden. KING, VNG (OndersteuningsTeamDecentralisaties) en partners als NHG/LHV Afhankelijk van opbrengst en verbinding met KING Nader te bepalen
Nieuwe samenwerkingsvormen sturen en monitoren
Met twee regio's inzichtelijk maken hoe nieuwe vormen van sturing en governance bij gemeenten, zorgverzekeraars en samenwerkingsverbanden (netwerken) eruit zien en hoe ze kunnen werken.
Regionale samenwerkingsverbanden Doorloop evaluatie in 2015 Nader te bepalen
NB. Indien deze kolom blauw gevuld is, dan is er een co-financiering.
Thema Programma 2015 Type Partners 2016 2017 – 2019Kennisnetwerkstructuur Vilans.nl Bezoekersaantal op niveau 2013 (behoeftegestuurd aanbod voor management en bestuur). Behoeftegestuurd aanbod voor management en bestuur Behoeftegestuurd aanbod voor management en bestuur
Kennispleinen Gemiddelde toename van (online en offline) gebruik met 30% voor de kennispleinen Zorg voor Beter VVT, Gehandicaptensector en Chronische Zorg.
Gedeeld eigenaarschap (ActiZ, ZonMw, V&VN, VGN, MEE Nederland) Kennisinfrastructuur wordt kennisnetwerkstructuur; doorbouwen regionaliseren
Kennisnetwerkstructuur, aansluiting regionale netwerken; doorbouwen personalisering
Uitbreiden co-financiering met ten minste één (betalende) nieuwe partner. Partners kennispleinen Partners kennispleinen verbreden Partners kennispleinen: naar coöperatieve verbanden
Borging netwerken in kennispleinen (zoals levensvragen, van betekenis tot het einde). ActiZ, AGORA, Humanistisch Verbond, LOC Zeggenschap, MOgroep, PCPB, UNI KBO, Zonnehuis
Initiëren, verbinden en participeren maatschappelijk relevante thema's
Initiëren en participeren maatschappelijk relevante thema's
Op twee thema's aansluiting bij regionale kennisinitiatieven, vormgeven netwerk kenniswerkplaatsen. ZonMw Academische werkplaatsen; MOVISIE WMO werkplaatsen Verdere verbinding netwerken (van 3 naar 6) Doorbouwen, innoveren en faciliteren regionale netwerkstructuur
Generieke kennnisproducten (productie 6 free-learnings). Divers, waaronder: LOCOmotion, MOVISIE, NJi en overige kennis- en Mbo-onderwijspartners
Ontwikkelen op relevante thema's aangedragen door de praktijk Ontwikkelen op relevante thema's aangedragen door de praktijk
Gezamenlijk koers met partners kennispleinen, MOVISIE en NJi voor de lange termijn: visieontwikkeling op kennisconsumptie in de toekomst.
Partners kennispleinen, MOVISIE, NJi en innovators van buiten de sector Innoveren kennisnetwerkstructuur met werkwijze voor co-productie
Implementeren en doorontwikkelen nieuwe vormen kennis verspreiden
Gezamenlijk koers met MOVISIE en NJi: ontwikkelen gezamenlijke werkwijze kennisvalidering, verrijking en verspreiding.
MOVISIE, NJi Implementeren werkwijze op één thema Doorontwikkelen werkwijze en breed toepassen
Erkenningstraject effectieve interventies 24 Interventies in behandeling. Opname erkende interventies in bibliotheek Kwaliteitsinstituut. Toetreding tot Consortium Erkenningstraject Interventies.
NJi, RIVM/CGL, NISB, NCJ en MOVISIE (cofinanciering in 2015 nog door het Zorginstituut Nederland)
Jaarlijks behandeling 24 interventies Jaarlijks behandeling 24 interventies
Hulpmiddelenwijzer Toevoegen informatie over eHealth-toepassingen en consumentenelektronica. Toename bezoekersaantal HMW met 30%.
Regelhulp.nl, thuisarts.nl, hoorwijzer.nl, kiesbeter.nl, leefwijzer.nl, kennispleinen
Verdere verbreding eHealth en consumentenelektronica Aansluiten bij maatschappelijke opgaven
Landelijke onderzoeksprogramma's Borging aansluiting kennispleinen met programmastructuur en ontsluiten opbrengsten: Deltaplan Dementie, het Kennisprogramma Langdurende Zorg, het Nationaal Programma Gehandicaptenzorg, het Nationaal Programma Palliatieve zorg, het Nationaal Programma Ouderenzorg, de negen proeftuinen populatiemanagement en implementatie programma Richtlijnen in de care met V&VN.
ZonMw, andere kennispartners zoals Deltaplan Dementie Implementeren opbrengsten grote landelijke onderzoeksprogramma's Nationaal Programma Ouderenzorg, Deltaplan Dementie, Nationaal Programma Gehandicaptenzorg, Nationaal Programma Palliatieve Zorg, Kennisprogramma Langdurende zorg
Implementeren opbrengsten grote landelijke onderzoeksprogramma's Deltaplan Dementie, Nationaal Programma Gehandicaptenzorg, Nationaal Programma Palliatieve Zorg, Kennisprogramma Langdurende zorg
Persoonsgerichte zorg Persoonsgericht werken testen in proeftuinen
Methodieken testen in 6 regio's voor ouderen- en gehandicaptenzorg, eerste lijn en wijkteam. Resultaat: gevalideerde methodiek persoonsgerichte zorg.
Zelfzorg Ondersteund (Ineen, NHG en zorgverzekeraars) Regio's zelf co-financieren
Proeftuinen lopen twee jaar Nader te bepalen
Samen besluiten nemen Ouderen en hun zorgverleners ondersteunen bij nemen van besluiten: onderzoek naar werkzame principes.
AMC en UvA Promotie onderzoeksproject Promotie onderzoeksproject
Meer vrijheid en veiligheid door consumentenelektronica
Mogelijkheden inzet en gebruik simpele elektronica in de zorg onderzoeken, kennisverspreiden via de HMW.
Brainport, Vita Valley, en ActiZ Ontsluiting via de Hulpmiddelenwijzer Vast thema Hulpmiddelenwijzer
Medewerkers in de zorg Publieke kennis regionaal ontsluiten Met vier samenwerkingsverbanden werkwijze ontwikkelen om effectief kennis te verzamelen en ontsluiten over inhoud, veranderprocessen en leren/ontwikkelen (kennislemniscaat in praktijk).
Regionale samenwerkingsverbanden (Nijmegen, Tilburg, Amsterdam en het Healthy Aging Network Noord Nederland)
Van experimenteerfase naar consolidatiefase en destilleren werkzame principes
Implementeren werkzame principes regionaal kennisverspreiden: van 4 regio's naar 10 regio's
Up to date onderwijs 11 Kennisbundels actualiseren en uitbreiden. Pilot ontwikkelen en uittesten kennisbundel voor Hbo. Zorgpraktijk, Mbo-onderwijsaanbieders, Hbo-onderwijsaanbieders Jaarlijkse actualisatie, ontwikkelen abonnementsysteem Co-financiering door de praktijk
Digitaal leren bevorderen Voor zes thema's een digitale leerlijn ontwikkelen voor de zorg en onderwijspraktijk. Divers, waaronder: LOCOmotion en overige kennis- en Mbo-onderwijsaanbieders Ontwikkelen op relevante thema's aangedragen door de praktijk Ontwikkelen op relevante thema's aangedragen door de praktijk
Kenniswerkplaatsen inrichten In zes kenniswerkplaatsen medewerkers toerusten voor de transitie. In regio's proeftuinen Zorginstituut Nederland (nieuwe beroepenstructuur Marjan Kaljouw)
Zes nieuwe kenniswerkplaatsen en bepalen noodzakelijkheid en vorm vervolg (2017 en verder)
Nader te bepalen
Kwaliteit en doelmatigheid
Met domotica minder vrijheidsbeperking Onderzoeken wanneer domotica een goed alternatief biedt voor vrijheidsbeperkende maatregelen in gehandicapten- en ouderenzorg. Resutaat: handreiking met beslisboom voor de praktijk.
Inspectie voor de Gezondheidszorg Vervolg broedplaatsen en verspreiden opbrengsten; afhankelijk van tempo sector, vorm en vervolg bepalen (2017 en verder)
Nader te bepalen
Zelfredzaamheid thuis ondersteunen door zorg op afstand
Inspelen op extramuralisering gehandicapten- en ouderenzorg met eHealth. Resultaat: businesscase, overzicht en een gids voor intra- en extramurale domotica en evenement over ondersteunen bij behoud van kwaliteit van leven en zelfredzaamheid door technologie.
Vita Valley (initiatief Vitaal Thuis) en ActiZ Breed verspreiden opbrengsten werkplaats; afhankelijk van tempo sector, vorm en vervolg bepalen (2017 en verder)
Nader te bepalen
Zorg en dwang in thuis- en ambulante zorg toekomstbestendig maken
Onderzoeken wat nodig is om onvrijwillige zorg goed te regelen in de keten. Ontwikkelen beslisboom voor zorgprofessionals, opname in kennisbundel. Conferentie als wet wordt aangenomen.
Kennispartners rond onvrijwillige zorg Afhankelijk van tempo aannemen wet Nader te bepalen
Slim zorgen Tien onnodige zorghandelingen actualiseren en aanvullen, businesscase kosten baten. Activiteiten aansluiten bij Gepast Gebruik in de care.
Care partijen analoog aan Gepast gebruik voor de cure Gepast gebruik in de care Nader te bepalen
Voorwaarden voor implementatie in het nieuwe stelsel van bewezen innovaties
Bevorderen dat goede condities aanwezig zijn om bewezen innovatieve interventies in te voeren, die gericht zijn op innovatieve integrale zorg, die een verschuiving te weeg brengt van zorg in een gespecialiseerde intramurale omgeving naar zorg thuis.
Partners NPO Nader te bepalen Nader te bepalen
Wijkgericht werken Succesvol samenwerken met en door burgers
Kennisuitwisseling tussen burgercoöperaties organiseren en tien cliënten volgen in 'client journeys'. Langer thuis, MOVISIE, ActiZ-Aedes, LASA, LPB, internationale kennispartners en Ieder(in)
Doorloop evaluatie 2015 Afhankelijk van opbrengst 2016 en ontwikkeling in het veld
Meer eigen regie en verantwoordelijkheid voor gezondheid
Gevalideerde methode ontwikkelen en testen om gedrag en gezondheid meer aandacht te geven in de eerste lijn.
Big Move, eventueel TNO en NPCF Afhankelijk van opbrengst 2015 en ontwikkelingen in veld Nader te bepalen
Bouwen aan wijkgericht werken Ontwikkelen methodiek voor wijkteams 'generieke zorg waar mogelijk en specialistische zorg waar nodig' (aansluiting generalistische en specialistische netwerken/teams).
Wijkteams in drie regio’s Afhankelijk van opbrengst 2015 en ontwikkelingen in veld Nader te bepalen
Samenwerking in wijkteams in kaart brengen
Samenwerkingsscan doorontwikkelen, valideren en landelijk verspreiden. KING, VNG (OndersteuningsTeamDecentralisaties) en partners als NHG/LHV Afhankelijk van opbrengst en verbinding met KING Nader te bepalen
Nieuwe samenwerkingsvormen sturen en monitoren
Met twee regio's inzichtelijk maken hoe nieuwe vormen van sturing en governance bij gemeenten, zorgverzekeraars en samenwerkingsverbanden (netwerken) eruit zien en hoe ze kunnen werken.
Regionale samenwerkingsverbanden Doorloop evaluatie in 2015 Nader te bepalen
NB. Indien deze kolom blauw gevuld is, dan is er een co-financiering. Vindplaats
Broedplaats
Leerplaats
Werkplaats
VilansPostbus 8228, 3503 RE UtrechtTelefoon 030 789 2300www.vilans.nl
Utrecht, 30 september 2014