Upload
gauri
View
67
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
KES İ TSEL ARAŞTIRMALAR. Kesitsel Araşt ı rma Toplum Saha Taraması Prevalans Araştırması Durum Saptama Araştırması. Genel Özellikleri. * Uygun bir yöntemle toplumu temsil eden bir örnek seçilir. Ayr ı ca kontrol grubu seçilmez. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
KESİTSEL ARAŞTIRMALAR
Kesitsel Araştırma
Toplum Saha Taraması
Prevalans Araştırması
Durum Saptama Araştırması
Genel Özellikleri
* Uygun bir yöntemle toplumu temsil eden bir örnek seçilir. Ayrıca kontrol grubu seçilmez.
* Belirli bir hastalığın veya durumun araştırma sırasındaki sıklığını belirlemek üzere elde edilen ölçüte prevalans hızı adı verilir.
* Veri kaynağı olarak rutin sağlık kayıtları, anketler, fizik ve laboratuvar muayenelerinin sonuçlarını içeren formlar kullanılabilir.
Genel Özellikleri
* Toplumun tümü veya örneğe seçilen kesimin araştırmaya yüksek oranda katılması elde edilen sonuçların güvenilirliğini arttırır.
* Bir araştırmada birden fazla hastalık veya durumun görülme sıklığı belirlenebilir. Bunlara çok amaçlı taramalar adı verilir.
Örneklem Seçimi
İki şekilde olabilir;1- Tüm ülkeyi veya bir bölgeyi temsil eden bir örnek seçilebilir,2- Çeşitli konularda yüksek risk taşıyan belirli gruplarda çalışma yapabilir. - Fabrika, - Yurt, - Kışla v.b.
Kesitsel Araştırmalar
Risk Altındaki Toplum
(Uygun örnekleme yöntemi)
Örnek (Anket, FM, Lab.)
Etken (+), Hastalık (+) (a) Etken (-), Hastalık (+) (c)
Etken (+), Hastalık (-) (b) Etken (-), Hastalık (-) (d)
Elde Edilen Ölçütler
Toplam Prevalans = (a+c)/(a+b+c+d) x k
Etken (+) Prevalans = a/(a+b) x k
Etken (-) Prevalans = c/(c+d) x k
Kesitsel Araştırmalarda Toplanan Verilerin Özellikleri
* Kişisel sosyodemografik özellikler: Yaş, cins, medeni durum, eğitim, alışkanlıklar, çocuk sayısı * Kişilik yapısı,* Meslek,* Çalışma durumu,* Ekonomik durumu,* Çevreye ilişkin fizik ve biyolojik bilgiler: Konut koşulları, çalışma yeri koşulları,* Sağlığa ilişkin davranışlar,* Sağlık hizmetlerinden yararlanma,* Muayeneler,* Laboratuvar testleri: Kan ve idrar tetkikleri, radyolojik muayeneler, biyokimya tetkikleri, v.b.
Katılma Oranı ve Etkileyen Faktörler
1- Araştırmanın konusu,
2-Katılacak kişilerin özellikleri (yaş, meslek, eğitim, v.b.),
3- Araştırma bölgesinin özellikleri,
4-Soru sayısı ve nitelikleri.
Verilerin Analizi
Ön Analizler
* Her değişkene ait veriler tanımlanır (ortalama, ortanca, en yüksek ve en düşük değer, standart sapma, standart hata),
* Her değişken için marjinal (tek yönlü) tablolar elde edilir.
Örn: Cins Yaş - Erkek - 15-24 - Kadın - 25-34
- 35-44
İleri Analizler
İki veya daha fazla değişken arasındaki ilişkinin araştırılmasına yönelik analizlerdir. * İlk aşamada bağımlı değişkenin (prevalansın) herbir bağımsız değişkenle ilişkileri incelenir (X2, t testi, korrelasyon katsayısı). * Çok değişkenli analizler yapılabilir (çoklu regresyon analizi, varyans analizi gibi).
Örn. Tablo 1. Kadınlarda Yaşa Göre HT Prevalansı Yaş Grupları HT Prevalansı (%)
15-24 5.0 25-34 8.0 35-44 16.0 TOPLAM 12.0
Kesitsel Araştırmaların Yarar ve Sakıncaları
1- Düzenli kayıt sistemi olmayan toplumlarda, toplumun sağlık düzeyi konusunda kısa sürede, düşük maliyetle, yararlı veriler elde edilir.2- Birden fazla sağlık sorununu saptamaya yönelik kesitsel araştırmalar daha da ucuza mal olur. Örn: Tbc. Taramasında; HT + anemi + bedensel sakatlıklar.3- Sonuçlar topluma veya kendi evrenlerine genellenebilir.4- Toplum sadece belli bir zaman diliminde değerlendirildiği için nedensel ilişkiler kohort araştırmalarında olduğu gibi güvenilir değildir.5- Geçmişe yönelik bilgiler alınıyorsa hafıza faktörü burada da etkilidir.
SAHA TARAMALARI
Epidemiyolojinin en önemli görevlerinden birisi hastalıkların erken tanılarının yapılmasıdır.
Erken tanıda iki yola başvurulur:
1- Hastalığın en erken semptomlarını yakalamak,
2- Henüz semptom vermeyen kişileri bulmak.
“Saha Taramaları” (Şüpheli hastaların sağlamlardan
ayrılması)
Görünüşte Sağlıklı Toplum
Negatifler (sağlıklılar) Şüpheli Vakalar
Kesin Tanı Yöntemi Hastalar Sağlıklılar TEDAVİ
Kitle Taramaları İçin İlkeler
1- Taranan hastalık toplum için önemli sağlık
sorunu olmalıdır,
2- Tanı konulabilecek bir presemptomatik dönemi olmalıdır,
3- Basit ve güvenilir bir tanı yöntemi olmalıdır,
4- Tedavisi olmalıdır,
5- Erken tanı harcamaları çok fazla olmamalıdır.
Tarama Testlerinde Bulunması Gereken Nitelikler
1- Basitlik: Hekim dışı personel tarafından da kolaylıkla uygulanabilecek kadar basit olmalı.
2- Kabul Edilirlik: Maddi ve manevi travma yaratmamalı.3- Doğruluk: Ölçüm sonuçlarını doğru vermeli.4- Ucuzluk: Zaman, insan gücü ve para harcamaları düşük
olmalı.5- Tutarlılık: Testler tekrarlandığında aynı sonuçlar elde
edilmeli. 6- Duyarlılık: Testin, taranan toplumdaki gerçek hastaları
ortaya çıkarabilme özelliği.7- Seçicilik: Testin, taranan toplumdaki sağlamları
ayırabilme özelliği.
Gerçek Hastalık
Test Sonucu
Toplam
(+) a b a+b
(-) c d c+d
(+) (-)
Toplam a+c b+d a+b+c+d
Duyarlılık= a / (a+b) x kSeçicilik= d / (c+d) x kYalancı (-) = bYalancı (+) = cHastalığın Gerçek Prevalansı = (a+b / a+b+c+d) x k