4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 GAS NEWS Agency : SAS Booking :2nd. April., 2017 to 2nd. May., 2017 delivery :18-09-2017 (MOn) Time :9AM-ll stock stOCK : 290/-rate:Rs. 700/- Hmasawnna Thar Vol - 32/328 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy THLArAm (sepTember) 18, 2017 THAw|Anni (mondAy) Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number 7085-256-377 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI Mobile Ph. a neitu kuoma pekkir CCpur : SI Shomin- thang Kipgen of CCPur Policce (I.O) inrawinaa Police team le Koite Vil- lage Youth Union (KYU) chun Mobile phone (Vivo) inhmang hmukirin a nei- tu Mr T. Jonathan of G. Mualkoi Village, CCPur kutah pekir a nih. Client hai in- pawlpuina CCpur: Hyderabad \hang- sana um ProYoung Interna- tional Private Limited chun zanikhan Beulahlane a um Client hai inpawlpuina an nei a, James D. Chhangte in company product chun- gthu a hril a, CCPur –a um Client han indawn nuom hai indawnna le dawnna bakah hmatieng peia fed an ding hai an hriltlang. ProYoung hin natna chi tum tum Cancer, Diabetes, Hearing case, joint paint, Ulcer le natna dang dang haia ding product tum tum le Vitamins hai an siem a nih. ProYoung in Stock Point hawng an tum le inzawma a hmun enfel din- ga James D. Chhangte hi hung a nih. Ama hi North East a dinga Diamone Cat- egory tlung hmasa tak le Aizawlah client tam tak nei a nih. District Level Spot Competition CCpur: Divisional For- est Officer, Southern Forest Division chun 62nd Wild- life Week, 2017 October thlaa hmang ding le inzaw- min District Level On-the Sport Competition tum tum huoihawt a tum. Class V le Class VIII inkar han September 26, 2017, 2PM khin CCPur Govt. College-ah “Wildlife and Conservation ti thupui hmangin On-the-spot paint- ing competition nei an ta, Class IX –XII han thumal 250 chena tam hmangin On-the-Spot Article Writ- ing Competion nei an ta, Class IX –XII inkar Octo- ber 2, 2017 khin “Hunting Should be Banned” ti thuu- pi hmangin Debate Compe- tition nei bawk an tih. Hi Competition-a \hang nuom Head of Institutions han September 20, 2017, 3:00PM chen hin DFO Of- fice-ah category pakhatah mi 2 pei hming peklut thei a nih. Audition Round, Sep- tember 23, 2017, 1:00PM in DFO, Southern Division Office-ah nei ning a tih. SDC pahni sawn an impHAL : Sobinson Sa- pam, SDC, DC’s Office, Thoubal a thawk chu SDC, DC’s Office, Kakching a thawk ding le Philip John, SDC, Tamenglong chu SDC, Dc’s Office, Noney dinga sawn an nih tiin Special Sec- retary (Revenue), Govt. of Manipur chun Order an suo. HCLF in \awng\aipui dinga fielna CCpur: Mizoram sawrkar le HPC(D) han inremna lampui dapa in- biekna an nei mek chu September 21 le 22, 2017 hai khin inbiekna sun- zawm nawk a ni ding a ni a. Hi le inzawm hin Hmar Christian Leaders’ Forum chun Hmar hnam sunga Kohran hai \awng\ainaa lo san dingin ngenna le fielna a siem. Hi baka hin Beiruol inkhawm le zing \awng\ai inkhawm haiah \awng\aina subject pak- hata lo hmang seng ding le mimal khawmin a bik taka \awng\ainaa lo san dingin a ngen bawk. Khawvêla Dam lientak dawt Narmada Dam PM Narendra Modi-in a Hawng In beiseinaa dingin hring ka ta, in beiseinaa dingin thing ka tih: Modi dAbHoi: Khawvela tui tingna Dam lientak dawt, concrete hmangna kawnga chu a lientak le thubuoi hautak, kum 56 sung har- satna tamtak pal tlanga Narmada vadung chunga bawl, meter 138.68 zeta in- sang Sardar Sarovar Dam chu Prime Minister Mr Na- rendra Modi-in ama kum 67 a tlingna ni char Sep- tember 17 khan hmang thei dingin a hawng fel tah. Thubuoi hla buoi le sa- wiselna tamtak kâra bawl Narmada Dam hi a “New India” mission le inzawma inhlawtlingtir ngei ngei a tumnaa “engineering mira- cle” a nih tiin a hril a. “In beiseina dingin hring ka ta, in beiseinahaia dingin thing ka tih” tiin mipui nuoi tel fekhawmhai kuomah Hindi \awng indak hlawkin a hril. Gujarat bâkah Maha- rashtra, Rajasthan le Mad- hya Pradesh hai khawma an sawr \angkai ding dam hawngna ding le inzawma Gujarat BJP sawrkârin a lawmna dinga ni sâwm liemtaa inthawka an lo \an ta Narmada Mahotsav, sakawr tawlailir 85 inza- wta seiin hawngna ding hmun Dabhoi a hung tlung a. “Vawisun hin India ram thlangtienga tui harsatna phuhrukna ding, ei pieng hmaa Sardar Bhai Patel-in bul a lo \an puitlingna ei tlung ta a nih” tiin a hril. “India ramah miropui pahni an um a, Sardar Patel le Babasaheb Ambedkar. La dam hai sien chun India th- langtieng biel hin tui dawn ding le hmang ding huntâwk nei dai tang a tih. An mi liemsan inhma hi ei vangdu- oina a nih” tiin an vision suk- puitlingna dinga a sawrkâr hmalâkna ah harsatna tamtak a tuok thu a hril bawk. “Narmada hi khawvêla Dam buoi tak nîng a tih. Dodalna leiin World Bank- chun environmental issue leiin fund a hung pek ta naw a. A ram mipui han an mamaw si leiin mani pawi- sa thawin an sunzawm pei a nih” tiin Dam bawl a ni dan a hril a. Temple hai chenin pawisa an thâwlâwm leiin a tui khawm tui narân ni lo, “paraas” (thîr rângkachaka inchang) ang niin a hril. Pu Modi chun, “Narma- da Dam hin politics thila bei- na tamtak tuok sienkhawm, nu (mothers) nuoi tel, mel tamtak tui chawi dinga fe hlakhai dangcharna, hmun hla taka inpem \ul tribal tamtakhai harsatna, ramri zula sipai duty hai dan- gcharna, losinthawtu nuoi telhai tui mamaw le ran ruol tamtak dangchara an khêk an kheknahai sukbo ka nuom leiin politics thil emenah ka thlaka, remchânga hmang ka tum naw hrim hrim ” tiin a hril bawk. “Vawisûn hi ka ta ding chun a hlu takzet a. Pieng champha hi ka lâwm ngai nawa chu vawisûn chu Nu tamtakin an naupa birthday an mi lâwmpui a nih. Hi hi sawrkâr program an naw a, BJP thilthaw an naw a, mipuihai thaw lawmna ni a ni lem” tiin, kum tina a thaw hlak angin program \an hmain a nu Heeraba Modi hung sirin malsâwm- na a la hung lak a nih. Sardar Sarovar Dam (Narmada Dam) hi a bawl- naa hmangruo lut le a nina hai hrilin, “Hi Dam bawl- naa cement hmang chu Kashmir a inthawka Ke- nyakumari chen le Kandla a inthawka Kohima chen, Km.8-a lien concrete road siem theina ding a nih. En- gineering marvel, miracle a ni leiin ei rama engineering inchûkna curriculum-a chu- ong awm a nih” tiin a hril. “Lifeline of Gujarat” an ti Narmada Dam hi April 5, 1961 khan Prime Minister hmasatak Jawaharlal Nehru- in a lungphûm a phûm a. Kum 58 hnungah zofel a nih chauh a nih. Zo tawmin an sâng dân meter 138.68 chen dingin suksâng a ni a. Tui a siekhâwl theina chu 4.73 mil- lion acre feet (MAF) a nih. State pali Gujarat, Ra- jasthan, Madhya Pradesh le Maharashtra hai dawn ding tui a pek suok bâka kawlphe meivar (electric) khawm 1, 450 MW a pek suok ding a nih. Khawte (village) 8, 221, town 159, khawpui (city) 8 tui dawn ding chawm a ta. Khuo 3, 125 haia lo 17.92 lakh hect- ares tui a châwm bawk ding a nih. Tuilien ding a veng- naa hin ram hectares 30, 000 humhim bawk a tih. Losinthawtu (farmers) nuoi 10 tui châwm a ta, mihriem maktaduoi 4 tui dawn ding a pêk bawk ding a nih. A bâwlna hmangruo hmang tam tieng chu khawvêla Dam ropuitak a nih a. A lien zâwnga chu, Grand Coulee Dam, USA dawtah a lientak, khawvêla pahnina a nih. “Khawvêla ah Sarkar Sarovar Dam anga harsat- na le dodalna tuok an um nawh a. Mi tamtakin that an tum a. Anachu, a tâwp che- na sukpuitling ei tum leiin ei hlâwtling tah a nih. India hrâtna pholangtu hung nîng a ta, a biel (West india) ta dinga hmasâwnna ropuitak a ni bawk ding a nih” tiin Pu Modi chun a hril. A birthday ni taka ram mipuihai Dam thar a pek thei leia lâwmthu hrilin, Gujarat CM Vijay Rupani, Maharashtra CM Devendra Fadnavis, Rajasthan CM V. Raje Scindia le Madhya Pradesh CM Shivraj Singh Chouhan hai kuomah lâw- mthu a hril bawk. Prime Minister Birthday a ni leiin Union Minister le milien tamtakin Twitter le social media hran hranah ‘birthday wish’ an thawn tâwl. Pu Modi hi May 26, 2014 khan Prime Minister a nih a. Kum 3 sûngin thil tamtak a thaw hman a, tam- tak inpâk le tamtak sawisêl a hlâw bawk. International politics ah rambung 50 sir suokin In- dia le inlaichinna a siem\ha bawk. A foreign policy khawm tamtakin an dem lai a \henin an inpâk bawk a. India chu khawvêl hrietah a pholang \an mêk a. India sûng nêkin puotieng inpâk a hlâw lem. Dam hawngna hunsera hin Gujarat CM le Union Minister Nitin Gadkari le mi dang dang khawm an \hang a. Dam a hawng zo hin “Statue of Unity” khawm a hawng bawk. PHED in Tuilawng an phum mek CCpur: Public Health Engineering Department (PHED), Churachandpur Division chun JCB hman- gin tulai hin Tuilawng Ductile Iron (DI) pipe phumna sin an thaw mek. Zone-I Lanva vadung le Zone-II Koite vadung a inthawk tui laka um han khawpui sungah tui mamaw tawk an pek zonaw leiin Department chun Zone-III, Khuga Dam a inthawk Tui lak belsa tumin hma an lak mek a ni a, Khuga Dam Re- servior a inthawk Teddim Road chotanin tuilawng hi phum a nih. Mr Thangkhanlian, AE, PHED, CCPur Division chun, mipui hmakhuo ngai- na leia chawlni khawm chawl loa JCB hmanga sin thaw an ni thu a hril a, sin zo a nipha lampui suksita um hai siem\hat a ni ding thu le hi sin thawna dinga fund hran umlo a ni thu a hril. Department hmangruo tum tum phuna dinga hmang TATA 407 Truck, 1978 Model hmang a ni a, De- partment in motor dang a neinaw leiin maintenance a harsa in sum seng a tam ta hle a, inhmaw taka hmang \ulna um hunah harsatna an tuok rawp hlak thu De- partment official pakhat chun a hril. EAC HSP in Inkantuo In- tuokkhawm hmang CCpur: Evangelical As- sembly Church – ECCI chun Hmarsak Pastorate biel sunga unit hran hran haia September 01, 2017 a in- thawka September 15, 2017 sunga beiruol inkhawm an nei zo hnungin, zani Sep- tember 17, 2017 (Pathienni) khan “Krista aia Palai” (2 Kor. 5:20) thupuia hman- gin Lamka Biekin-ah in- tuokkhawmna an nei. Beiruol Intuokkhawm inkhawm chu hun thuma \he a nih a, zing inkhawm hunah Pastor Dr. Lalbiek- thang Buhril-in inkhawm a \huoi a, Rev. Dr. Lalrosiem Songate, Principal, Evan- gelical College of Theology (ECT) in Pathien thutaka rawngbawlna neiin, sun hu- nah Rev. Lalkhamlien, Mis- sions Director, EAC le Rev. Ruolneisang Hrangchal, PO, Hmarsak Pastorate hai inrawina hnuoiah Titi Leng- khawm hun hmang a nih. Zan inkhawm Pastor Paul Rozarlien-in a keihruoi a, Rev. Dr. Lalhmuoklien, Se- nior Director, EAC in Pa- thien thua rawngbawlna a nei. Hmarsak Pastor- ate, EAC Beiruol In- tuokkhawm, 2017 a \hang ding hin Imphal City Church le unit hran hrana in- thawk mipui \hahnem tawk tak an fekhawm a, inkhawm huna hai hin Rengkai unit K|P, Lamka unit K|P le Muolvaiphei unit K|P haia inthawk Pathien inpakna hlapawl ngaithlak an na, beiruol intuokkhawm a \hang Kohran mipui haiin Pathien Thlarau malsawmna tam tak an dawng niin thu ei dawng. (Rama Ralsun) UTLA(R) members 3 kap hlum an nih impHAL : Zani zingkar inhma tak khan Tamen- glong District a Jiri Tor- bung bula Muktahal Village a United Tribal Liberation Army (UTLA) Robert Faction Camp chu UTLA Faction dang ni dinga ringhla han inhuolin an va kap a, UTLA (Robert Faction) members 3, Man- glian, Harrain le Ningboi hai an kap hlum niin ei thu dawngna chun a hril. Hi thil tlungna hmun hi Assam Rifles han an pan nghal, hi lei hin UTLA(R) Camp va runtuhai chu an tlan hmang nghal. A mi sanhim dingin Assam Rifles hung nghal nawhai sienla chu mithi hi tuta nek hin an tam lem ring a nih tiin UTLA(R) \huoitu Robert Singson chun a hril. Kan invengna dinga silai kan kawlhai chu tuta hma deu khan Police han an mi lakpek a, hi leia hi runa um kan nih tiin Robert Singson chun a hril bawk. UTLA hi faction pahni an um a, faction pakhat chu S.K. Thadou in an rawi a, faction dang pakhat chu Robert Singson in an rawi a nih. Jiribam Police han mithi ruong 3 hai hi an va lak a, post-mortem thaw dingin Jiribam Hospital-ah an va sie niin Police Officer chun a hril. Hi thil tlung le inzawm hin Home Portfo- lio chelsatu CM N. Biren Singh chun Senior Police, Army le Paramilitary per- sonnel hai meeting a neipui a, security ngirhmun an en- nawn niin ei thu dawngna chun a hril. Pak. in Terrorist hai a \hangpuina a tawpsan hma chu inbiekin umzie a nei nawh: HM nizAmAbAd: India ram sukthluk tuma ramri kana che Terrorist hai Paki- stan in a \hangpui zing sung chun Pakistan le inbiekin umzie a nei nawh tiin Union Home Minister Ra- jnath Singh chun zanikhan a hril. Hi thu hi zanita Telan- gana Liberation Day hmangna le inzawma public meeting-a thu a hrilnaa a hril a ni a, India chun \he- num rambung hai le inlaich- inna \ha tak neia um a nuom a, chu chu a policy khawm a ni bawk a nih tiin a hril. Mi \henkhat chun Paki- stan inbiekpui dingin rawt- na an siem a. Sawrkar chun mi tukhawm inbiekpui a nuom vawng, sienkhawm Pakistan in a hrietthiem nuom naw a, Pakistan chun India sukchau tum ache hai \hangpuina a chawlsan naw a, ramria chetna a thlawp zing leiin inbiek in umzie nei chuong naw nih tiin Singh chun a hril. Modi sawrkarin kum 2014 a intiemkamna an nei huna khan Pakistan \han- gin \henum rambung tina Prime Ministers hai fiel an ni a. Kha thil kha \henum rambung hai le inlaichinna \halem nei nuom lei a ni a, in chibai ding ringawta fiel an ni nawh tiin Home Min- ister chun a hril bawk. Telangana Liberation Day hi Union Minister hlui le BJP leader Bandaru Dattatreya, BJP National secretary Muralidhar Rao le state party president K. Laxman hai khawma uopin thuhrilna hun an hmang ve. Rimawi 2017 Top 3 Selection Rund nei LAngoL: Kristien |ha- lai Pawl, Phairam District RPCNEI-in a huoihawt RIMAWI 2017 fe mekah Top 3 Selection round chu zani khan Langol (Imphal) RPCNEI Biekin-ah puithu taka nei a nih. Hi huna hin Khuol Lienin Pi Thangneikim, Program Executive, AIR Imphal khuollienin a \hang a, Khuol Inzaumin Pu. Sam- uel Lalropar, AE MTDC le Khuol Chawngpuin Pu. Fimthangrima, Head Master, Covenant English School, New Checkon a \hang a, anni haia inthawk thuhril ngaithlak a ni bakah Rimawi 2011 le 2014 a top 2 haia inthawk inpakna hla ngaithlak a ni bawk. Top 3 kai hai hi Musical Board keihruoinain Phai- ram District-a Unit dang dang hai kanpui ning an ta, January, 2018-a CK|P Inkhawmpui Hmarkhawli- ena um hunah Song Star inelnaah Phairam district K|P aiawin \hang an tih. Top 3 hai chu- Tv. Elvis Rochuoilo, Rengkai Unit; Nk. Jessica Lal\hamawi, Thingchom Unit le Tv. Jo- seph L Khawbung, Reng- kai Unit hai an nih. Minister-in Swachhta Hi Sewa (Cleanli- ness Campaign) a hawng impHAL: Forest & Envi- ronment minister Mr Thou- naojam Shyamkumar chun Pathienni September 17 khan Changangei, Uchekin, Imphal West-a Directorate of Environment, Govern- ment of Manipur buotsai, insukfaina dinga hmalâk- na “Swachhta Hi Sewa” (Cleanliness Campaign) chu a hawng. India ram pumpuiin Fa- ther of the Nation, Mahat- ma Gandhi pieng champha October 2 hmangna ding le inzawmaa châwlkâr hni la uma inthawka insukfaina hapta lo hmang dinga pro- gram ‘Swachhta Hi Sewa” a siem angin, Manipur state ah khawm department hran hran hmalâkna hnuoiah in- sukfaina hapta/hun hmang a nih. Environment Depart- ment hmalâkna hnuoia program bikah khuol lien anga \hangin Minister Mr Shaymkumar chun, insuk- faina hapta ei hmanga ei in- sukfai hin mahatma Gandhi inzana ei pêk zie a suklang a, Gandhi Jayanti (October 2) ah a tâwp ding a nih, tiin a hril. “Environment depart- ment-in hi kawnga hma a lâkna san chu, ei kawl le kieng velhai khawm an fai- in an thienghlim ding a nih tia mipui hrilhriet a nuom lei a nih” tiin a hril. Minis- ter rawi bâkah hin sawrkâr official tamtak bâkah, NGO le Club member le ruolsung mihai an \hang. Mahatma Gandhi pieng champha lâwmna ding le inzawma India ram pumpuia insukfaina hapta (Cleanli- ness Campaign) hi Septem- ber 15, 2017 a inthawka kha Swachh Bharat Mission, sawrkâr thlungpui flagship program hnuoia tan a nih tah a. Environment department huoihawt campaign khawm hin sawrkâr thlungpui flag- ship program hi hrilhrietin October 2, 2017 khin a tâwp ding a nih. (DIPR) PV Sindhu in Korea Open title a lak

Khawvêla Dam lientak dawt Narmada Dam PM … Thar/2017/September/HT-18-09...inzawma a hmun enfel din-ga James D. Chhangte hi hung a nih. Ama hi North East a dinga Diamone Cat-egory

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984

GAS NEWS Agency : SASBooking :2nd. April., 2017 to 2nd. May., 2017delivery :18-09-2017 (MOn) Time :9AM-tillstockstOCK : 290/-rate:Rs. 700/-

HmasawnnaTharVol-32/328 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

THLArAm (sepTember) 18, 2017 THAw|Anni (mondAy)

Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600

sp Hotline number 7085-256-377

NEWS TOMkiMCHANCHIN LAKTAWIMobile Ph. a neitu

kuoma pekkirCCpur : SI Shomin-thang Kipgen of CCPur Policce (I.O) inrawinaa Police team le Koite Vil-lage Youth Union (KYU) chun Mobile phone (Vivo) inhmang hmukirin a nei-tu Mr T. Jonathan of G. Mualkoi Village, CCPur kutah pekir a nih.

Client hai in-pawlpuina

CCpur: Hyderabad \hang-sana um ProYoung Interna-tional Private Limited chun zanikhan Beulahlane a um Client hai inpawlpuina an nei a, James D. Chhangte in company product chun-gthu a hril a, CCPur –a um Client han indawn nuom hai indawnna le dawnna bakah hmatieng peia fed an ding hai an hriltlang. ProYoung hin natna chi tum tum Cancer, Diabetes, Hearing case, joint paint, Ulcer le natna dang dang haia ding product tum tum le Vitamins hai an siem a nih. ProYoung in Stock Point hawng an tum le inzawma a hmun enfel din-ga James D. Chhangte hi hung a nih. Ama hi North East a dinga Diamone Cat-egory tlung hmasa tak le Aizawlah client tam tak nei a nih.

District Level Spot CompetitionCCpur: Divisional For-est Officer, Southern Forest Division chun 62nd Wild-life Week, 2017 October thlaa hmang ding le inzaw-min District Level On-the Sport Competition tum tum huoihawt a tum. Class V le Class VIII inkar han September 26, 2017, 2PM khin CCPur Govt. College-ah “Wildlife and Conservation ti thupui hmangin On-the-spot paint-ing competition nei an ta, Class IX –XII han thumal 250 chena tam hmangin

On-the-Spot Article Writ-ing Competion nei an ta, Class IX –XII inkar Octo-ber 2, 2017 khin “Hunting Should be Banned” ti thuu-pi hmangin Debate Compe-tition nei bawk an tih. Hi Competition-a \hang nuom Head of Institutions han September 20, 2017, 3:00PM chen hin DFO Of-fice-ah category pakhatah mi 2 pei hming peklut thei a nih. Audition Round, Sep-tember 23, 2017, 1:00PM in DFO, Southern Division Office-ah nei ning a tih.

SDC pahni sawn animpHAL : Sobinson Sa-pam, SDC, DC’s Office, Thoubal a thawk chu SDC, DC’s Office, Kakching a thawk ding le Philip John, SDC, Tamenglong chu SDC, Dc’s Office, Noney dinga sawn an nih tiin Special Sec-retary (Revenue), Govt. of Manipur chun Order an suo.

HCLF in \awng\aipui dinga fielnaCCpur: Mizoram sawrkar le HPC(D) han inremna lampui dapa in-biekna an nei mek chu September 21 le 22, 2017 hai khin inbiekna sun-zawm nawk a ni ding a ni a. Hi le inzawm hin Hmar Christian Leaders’ Forum chun Hmar hnam sunga

Kohran hai \awng\ainaa lo san dingin ngenna le fielna a siem. Hi baka hin Beiruol inkhawm le zing \awng\ai inkhawm haiah \awng\aina subject pak-hata lo hmang seng ding le mimal khawmin a bik taka \awng\ainaa lo san dingin a ngen bawk.

Khawvêla Dam lientak dawt Narmada Dam PM Narendra Modi-in a HawngIn beiseinaa dingin hring ka ta, in beiseinaa dingin thing ka tih: ModidAbHoi: Khawvela tui tingna Dam lientak dawt, concrete hmangna kawnga chu a lientak le thubuoi hautak, kum 56 sung har-satna tamtak pal tlanga Narmada vadung chunga bawl, meter 138.68 zeta in-sang Sardar Sarovar Dam chu Prime Minister Mr Na-rendra Modi-in ama kum 67 a tlingna ni char Sep-tember 17 khan hmang thei dingin a hawng fel tah. Thubuoi hla buoi le sa-wiselna tamtak kâra bawl Narmada Dam hi a “New India” mission le inzawma inhlawtlingtir ngei ngei a tumnaa “engineering mira-cle” a nih tiin a hril a. “In beiseina dingin hring ka ta, in beiseinahaia dingin thing ka tih” tiin mipui nuoi tel fekhawmhai kuomah Hindi \awng indak hlawkin a hril. Gujarat bâkah Maha-rashtra, Rajasthan le Mad-hya Pradesh hai khawma an sawr \angkai ding dam hawngna ding le inzawma Gujarat BJP sawrkârin a lawmna dinga ni sâwm liemtaa inthawka an lo \an ta Narmada Mahotsav, sakawr tawlailir 85 inza-wta seiin hawngna ding hmun Dabhoi a hung tlung a. “Vawisun hin India ram thlangtienga tui harsatna phuhrukna ding, ei pieng hmaa Sardar Bhai Patel-in bul a lo \an puitlingna ei

tlung ta a nih” tiin a hril. “India ramah miropui pahni an um a, Sardar Patel le Babasaheb Ambedkar. La dam hai sien chun India th-langtieng biel hin tui dawn ding le hmang ding huntâwk nei dai tang a tih. An mi liemsan inhma hi ei vangdu-oina a nih” tiin an vision suk-puitlingna dinga a sawrkâr hmalâkna ah harsatna tamtak a tuok thu a hril bawk. “Narmada hi khawvêla Dam buoi tak nîng a tih. Dodalna leiin World Bank- chun environmental issue leiin fund a hung pek ta naw a. A ram mipui han an mamaw si leiin mani pawi-sa thawin an sunzawm pei a nih” tiin Dam bawl a ni dan a hril a. Temple hai chenin pawisa an thâwlâwm leiin a tui khawm tui narân ni lo, “paraas” (thîr rângkachaka inchang) ang niin a hril. Pu Modi chun, “Narma-da Dam hin politics thila bei-

na tamtak tuok sienkhawm, nu (mothers) nuoi tel, mel tamtak tui chawi dinga fe hlakhai dangcharna, hmun hla taka inpem \ul tribal tamtakhai harsatna, ramri zula sipai duty hai dan-gcharna, losinthawtu nuoi telhai tui mamaw le ran ruol tamtak dangchara an khêk an kheknahai sukbo ka nuom leiin politics thil emenah ka thlaka, remchânga hmang ka tum naw hrim hrim ” tiin a hril bawk. “Vawisûn hi ka ta ding chun a hlu takzet a. Pieng champha hi ka lâwm ngai nawa chu vawisûn chu Nu tamtakin an naupa birthday an mi lâwmpui a nih. Hi hi sawrkâr program an naw a, BJP thilthaw an naw a, mipuihai thaw lawmna ni a ni lem” tiin, kum tina a thaw hlak angin program \an hmain a nu Heeraba Modi hung sirin malsâwm-na a la hung lak a nih.

Sardar Sarovar Dam (Narmada Dam) hi a bawl-naa hmangruo lut le a nina hai hrilin, “Hi Dam bawl-naa cement hmang chu Kashmir a inthawka Ke-nyakumari chen le Kandla a inthawka Kohima chen, Km.8-a lien concrete road siem theina ding a nih. En-gineering marvel, miracle a ni leiin ei rama engineering inchûkna curriculum-a chu-ong awm a nih” tiin a hril. “Lifeline of Gujarat” an ti Narmada Dam hi April 5, 1961 khan Prime Minister hmasatak Jawaharlal Nehru-in a lungphûm a phûm a. Kum 58 hnungah zofel a nih chauh a nih. Zo tawmin an sâng dân meter 138.68 chen dingin suksâng a ni a. Tui a siekhâwl theina chu 4.73 mil-lion acre feet (MAF) a nih. State pali Gujarat, Ra-jasthan, Madhya Pradesh le Maharashtra hai dawn ding tui a pek suok bâka

kawlphe meivar (electric) khawm 1, 450 MW a pek suok ding a nih. Khawte (village) 8, 221, town 159, khawpui (city) 8 tui dawn ding chawm a ta. Khuo 3, 125 haia lo 17.92 lakh hect-ares tui a châwm bawk ding a nih. Tuilien ding a veng-naa hin ram hectares 30, 000 humhim bawk a tih. Losinthawtu (farmers) nuoi 10 tui châwm a ta, mihriem maktaduoi 4 tui dawn ding a pêk bawk ding a nih. A bâwlna hmangruo hmang tam tieng chu khawvêla Dam ropuitak a nih a. A lien zâwnga chu, Grand Coulee Dam, USA dawtah a lientak, khawvêla pahnina a nih. “Khawvêla ah Sarkar Sarovar Dam anga harsat-na le dodalna tuok an um nawh a. Mi tamtakin that an tum a. Anachu, a tâwp che-na sukpuitling ei tum leiin ei hlâwtling tah a nih. India

hrâtna pholangtu hung nîng a ta, a biel (West india) ta dinga hmasâwnna ropuitak a ni bawk ding a nih” tiin Pu Modi chun a hril. A birthday ni taka ram mipuihai Dam thar a pek thei leia lâwmthu hrilin, Gujarat CM Vijay Rupani, Maharashtra CM Devendra Fadnavis, Rajasthan CM V. Raje Scindia le Madhya Pradesh CM Shivraj Singh Chouhan hai kuomah lâw-mthu a hril bawk. Prime Minister Birthday a ni leiin Union Minister le milien tamtakin Twitter le social media hran hranah ‘birthday wish’ an thawn tâwl. Pu Modi hi May 26, 2014 khan Prime Minister a nih a. Kum 3 sûngin thil tamtak a thaw hman a, tam-tak inpâk le tamtak sawisêl a hlâw bawk. International politics ah rambung 50 sir suokin In-dia le inlaichinna a siem\ha bawk. A foreign policy khawm tamtakin an dem lai a \henin an inpâk bawk a. India chu khawvêl hrietah a pholang \an mêk a. India sûng nêkin puotieng inpâk a hlâw lem. Dam hawngna hunsera hin Gujarat CM le Union Minister Nitin Gadkari le mi dang dang khawm an \hang a. Dam a hawng zo hin “Statue of Unity” khawm a hawng bawk.

PHED in Tuilawng an phum mek

CCpur: Public Health Engineering Department (PHED), Churachandpur Division chun JCB hman-gin tulai hin Tuilawng Ductile Iron (DI) pipe phumna sin an thaw mek. Zone-I Lanva vadung le Zone-II Koite vadung a inthawk tui laka um han khawpui sungah tui mamaw tawk an pek zonaw leiin Department chun Zone-III, Khuga Dam a inthawk Tui lak belsa tumin hma an lak mek a ni a, Khuga Dam Re-servior a inthawk Teddim Road chotanin tuilawng hi phum a nih. Mr Thangkhanlian, AE, PHED, CCPur Division

chun, mipui hmakhuo ngai-na leia chawlni khawm chawl loa JCB hmanga sin thaw an ni thu a hril a, sin zo a nipha lampui suksita um hai siem\hat a ni ding thu le hi sin thawna dinga fund hran umlo a ni thu a hril.Department hmangruo tum tum phuna dinga hmang TATA 407 Truck, 1978 Model hmang a ni a, De-partment in motor dang a neinaw leiin maintenance a harsa in sum seng a tam ta hle a, inhmaw taka hmang \ulna um hunah harsatna an tuok rawp hlak thu De-partment official pakhat chun a hril.

EAC HSP in Inkantuo In-tuokkhawm hmang

CCpur: Evangelical As-sembly Church – ECCI chun Hmarsak Pastorate biel sunga unit hran hran haia September 01, 2017 a in-thawka September 15, 2017 sunga beiruol inkhawm an nei zo hnungin, zani Sep-tember 17, 2017 (Pathienni) khan “Krista aia Palai” (2 Kor. 5:20) thupuia hman-gin Lamka Biekin-ah in-tuokkhawmna an nei. Beiruol Intuokkhawm inkhawm chu hun thuma \he a nih a, zing inkhawm hunah Pastor Dr. Lalbiek-thang Buhril-in inkhawm a \huoi a, Rev. Dr. Lalrosiem Songate, Principal, Evan-gelical College of Theology (ECT) in Pathien thutaka rawngbawlna neiin, sun hu-nah Rev. Lalkhamlien, Mis-sions Director, EAC le Rev. Ruolneisang Hrangchal,

PO, Hmarsak Pastorate hai inrawina hnuoiah Titi Leng-khawm hun hmang a nih. Zan inkhawm Pastor Paul Rozarlien-in a keihruoi a, Rev. Dr. Lalhmuoklien, Se-nior Director, EAC in Pa-thien thua rawngbawlna a nei. Hmarsak Pastor-ate, EAC Beiruol In-tuokkhawm, 2017 a \hang ding hin Imphal City Church le unit hran hrana in-thawk mipui \hahnem tawk tak an fekhawm a, inkhawm huna hai hin Rengkai unit K|P, Lamka unit K|P le Muolvaiphei unit K|P haia inthawk Pathien inpakna hlapawl ngaithlak an na, beiruol intuokkhawm a \hang Kohran mipui haiin Pathien Thlarau malsawmna tam tak an dawng niin thu ei dawng. (Rama Ralsun)

UTLA(R) members 3 kap hlum an nih

impHAL : Zani zingkar inhma tak khan Tamen-glong District a Jiri Tor-bung bula Muktahal Village a United Tribal Liberation Army (UTLA) Robert Faction Camp chu UTLA Faction dang ni dinga ringhla han inhuolin an va kap a, UTLA (Robert Faction) members 3, Man-glian, Harrain le Ningboi hai an kap hlum niin ei thu dawngna chun a hril. Hi thil tlungna hmun hi Assam Rifles han an pan nghal, hi lei hin UTLA(R) Camp va runtuhai chu an tlan hmang nghal. A mi sanhim dingin Assam Rifles hung nghal nawhai sienla chu mithi hi tuta nek hin an tam lem ring a nih tiin UTLA(R) \huoitu Robert Singson chun a hril.

Kan invengna dinga silai kan kawlhai chu tuta hma deu khan Police han an mi lakpek a, hi leia hi runa um kan nih tiin Robert Singson chun a hril bawk. UTLA hi faction pahni an um a, faction pakhat chu S.K. Thadou in an rawi a, faction dang pakhat chu Robert Singson in an rawi a nih. Jiribam Police han mithi ruong 3 hai hi an va lak a, post-mortem thaw dingin Jiribam Hospital-ah an va sie niin Police Officer chun a hril. Hi thil tlung le inzawm hin Home Portfo-lio chelsatu CM N. Biren Singh chun Senior Police, Army le Paramilitary per-sonnel hai meeting a neipui a, security ngirhmun an en-nawn niin ei thu dawngna chun a hril.

Pak. in Terrorist hai a \hangpuina a tawpsan hma chu inbiekin umzie a nei nawh: HM

nizAmAbAd: India ram sukthluk tuma ramri kana che Terrorist hai Paki-stan in a \hangpui zing sung chun Pakistan le inbiekin umzie a nei nawh tiin Union Home Minister Ra-jnath Singh chun zanikhan a hril. Hi thu hi zanita Telan-gana Liberation Day hmangna le inzawma public meeting-a thu a hrilnaa a hril a ni a, India chun \he-num rambung hai le inlaich-inna \ha tak neia um a nuom a, chu chu a policy khawm a ni bawk a nih tiin a hril. Mi \henkhat chun Paki-stan inbiekpui dingin rawt-na an siem a. Sawrkar chun mi tukhawm inbiekpui a nuom vawng, sienkhawm Pakistan in a hrietthiem nuom naw a, Pakistan chun India sukchau tum ache hai

\hangpuina a chawlsan naw a, ramria chetna a thlawp zing leiin inbiek in umzie nei chuong naw nih tiin Singh chun a hril. Modi sawrkarin kum 2014 a intiemkamna an nei huna khan Pakistan \han-gin \henum rambung tina Prime Ministers hai fiel an ni a. Kha thil kha \henum rambung hai le inlaichinna

\halem nei nuom lei a ni a, in chibai ding ringawta fiel an ni nawh tiin Home Min-ister chun a hril bawk. Telangana Liberation Day hi Union Minister hlui le BJP leader Bandaru Dattatreya, BJP National secretary Muralidhar Rao le state party president K. Laxman hai khawma uopin thuhrilna hun an hmang ve.

Rimawi 2017 Top 3 Selection Rund nei

LAngoL: Kristien |ha-lai Pawl, Phairam District RPCNEI-in a huoihawt RIMAWI 2017 fe mekah Top 3 Selection round chu zani khan Langol (Imphal) RPCNEI Biekin-ah puithu taka nei a nih. Hi huna hin Khuol Lienin Pi Thangneikim, Program Executive, AIR Imphal khuollienin a \hang a, Khuol Inzaumin Pu. Sam-uel Lalropar, AE MTDC le Khuol Chawngpuin Pu. Fimthangrima, Head Master, Covenant English School, New Checkon a \hang a, anni haia inthawk

thuhril ngaithlak a ni bakah Rimawi 2011 le 2014 a top 2 haia inthawk inpakna hla ngaithlak a ni bawk. Top 3 kai hai hi Musical Board keihruoinain Phai-ram District-a Unit dang dang hai kanpui ning an ta, January, 2018-a CK|P Inkhawmpui Hmarkhawli-ena um hunah Song Star inelnaah Phairam district K|P aiawin \hang an tih. Top 3 hai chu- Tv. Elvis Rochuoilo, Rengkai Unit; Nk. Jessica Lal\hamawi, Thingchom Unit le Tv. Jo-seph L Khawbung, Reng-kai Unit hai an nih.

Minister-in Swachhta Hi Sewa (Cleanli-ness Campaign) a hawng

impHAL: Forest & Envi-ronment minister Mr Thou-naojam Shyamkumar chun Pathienni September 17 khan Changangei, Uchekin, Imphal West-a Directorate of Environment, Govern-ment of Manipur buotsai, insukfaina dinga hmalâk-na “Swachhta Hi Sewa” (Cleanliness Campaign) chu a hawng. India ram pumpuiin Fa-ther of the Nation, Mahat-ma Gandhi pieng champha October 2 hmangna ding le

inzawmaa châwlkâr hni la uma inthawka insukfaina hapta lo hmang dinga pro-gram ‘Swachhta Hi Sewa” a siem angin, Manipur state ah khawm department hran hran hmalâkna hnuoiah in-sukfaina hapta/hun hmang a nih. Environment Depart-ment hmalâkna hnuoia program bikah khuol lien anga \hangin Minister Mr Shaymkumar chun, insuk-faina hapta ei hmanga ei in-sukfai hin mahatma Gandhi

inzana ei pêk zie a suklang a, Gandhi Jayanti (October 2) ah a tâwp ding a nih, tiin a hril. “Environment depart-ment-in hi kawnga hma a lâkna san chu, ei kawl le kieng velhai khawm an fai-in an thienghlim ding a nih tia mipui hrilhriet a nuom lei a nih” tiin a hril. Minis-ter rawi bâkah hin sawrkâr official tamtak bâkah, NGO le Club member le ruolsung mihai an \hang. Mahatma Gandhi pieng champha lâwmna ding le inzawma India ram pumpuia insukfaina hapta (Cleanli-ness Campaign) hi Septem-ber 15, 2017 a inthawka kha Swachh Bharat Mission, sawrkâr thlungpui flagship program hnuoia tan a nih tah a. Environment department huoihawt campaign khawm hin sawrkâr thlungpui flag-ship program hi hrilhrietin October 2, 2017 khin a tâwp ding a nih. (DIPR)

PV Sindhu in Korea Open title a lak

Hmasawnna Thar2 THLArAm (sepTember) 18, 2017THAw|Anni (mondAy) ArTiCLe/HeALTH & empLoymenT news

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

VAWISUN THUPUIChuongchu a ni ding chun, kan Pathien a rawng kan bawl chun meipui chawklai rapthlaktaka in-thawk chun a mi sanhim thei a; aw lalpa, i kuta inthawk khawmin a mi sanhim thei a nih.

- daniel 3:17

EditorialLekha tiem rawn

Tulai khawvel thiemna le varna nasa taka a hung insang pei le inzawma ei hun tawng mekah hin kawng tinrengah hmasawnna le changkangna le inthlakdanglamna hai chu tuihrat angin an luong zuoi zuoi a, chuong chona hai chu a siruk laka lo hmasuon dinga ei insingsa naw a ni chun ei hmak-huo hi an thim hle ding a nih. Khawvel hun la hung um pei ding hi \halai hai kuta um a ni a, hi lei hin \halaihai hi ei pawimaw hle a nih. Internet, Mobile phone le social media thilthawtheina han nasa taka a mi nawt vel lai hin a hmang dan ei thiemnaw a, ei hmangsuol a ni vai chun tuta inthawk kum tlawmte hnunga ra \halo tak hung inlang a ta, ei ram le hnam hmel nasa ta-kin a sukhmelhem pha ding bakah lekhatiem inthlada phanaa ei hmang a ni chun ei zik hi a bul deu deu ding a nih. Tulai khawvelin a buoipui tak pakhat chu \ha-lai sin neilo nasa taka an pung hrat em em hi a ni a. India ramrila inthawk fakzawng dinga Vai ruol ei rama an hung lut \uk \uk laiin eini rawiin sin thaw ding ei invai el hi ngaituo tham a tling a nih. Hi thil hi a san ienglei dang a ninaw a, thabo tawk chaua lekha inchuk thiem, sinthawna zakuo hak inzak tawk chaua ei insukchangkang lei a nih ti inla ei hril suol ring a um nawh. Mi’n lekha lo thiem hle sienkhawm sin thaw ding a neinaw a, a thaw pei bawknaw chun ama mimal chau ni loin a sunghai le ram le hnam ta dingin \angkaina a nei nawh. Khawvel thiemna le varna an sang ta leiin com-petition khawm nasa takin a hung insang pei a nih ti chu a hrietu seng ei nih. Chu hmasuon ding chun lekha tiemrawn hi a pawimaw. Tum le inelpui nei loa mi inchuk na zara lekha inchuk ve mei mei, mi graduate leia lo graduate ve mei mei hai ta ding le sin a chin a lien ti thlierbik neia sin zawngtu hai ta ding chun khawvela hin sin a vang deu deu ding a nih. Lekha tiem taima, mi ringum, mi fel le taima, thiemna thlungpui indik tak nei hai ta ding le sin thaw rin neilo hai ta dingin sin hi a lo vang tak tak nawh. Sin thaw dinga sawr tlak tak tak thiemna nei mang lova nuom insukchangkang, BA, MA etc ni leia kut sinthaw inzakpui a, sawrkar sin annawleh officer sin chau thaw tum tlat lungril ei put sung chun sin hi hmu ngainaw ma nih. Chun, ei ram le hnamin a thawhla tak pakhat chu ‘inselna ding ringawta Bible tiem’ an ti hai anga intivar tawk chaua lekha inchuk, hre tak tak manglo, ramtin ramtang chu hre ve zal, sin tak tak thaw pei mang lova insukchangkang ve al hai hi an nih. Sin thaw ding neinaw leia hiengang mi han hnam an \huoi pha hnamin a thawhla hle hlak. A san chu annia inthawk \halai hai ta dinga entawn le inchuk ding \ha umlo a ni leiin. Ngaituo ding dang an neinaw leiin mani \anghma sielnain an sip a, an nina chu insukropuinain an hmang a, hnam chu sumdawngnain an hmang bawk hlak. Chu chu hnam \hangmawbawk a nih. Hieng thil hai hung um hlak nasan chu lekha ei tiem tlawm leia ei hrietna tlawm lei a nih. Mivarin ka var an ti ngainaw a, mi invetin invet a nih ti an hriet ngai nawh. Lekha tiem rawn le lekhathiem mi hnawksak um ve zeu zeu hai sienkhawm hril tham an um nawh. Khawvel changkangna hnawtphak lo tawk chaua qualification nei hi thil pawi, ram le hnam \hangmawbawk a ni a. Hi thila inthawk ei fihlim theina dingin \halai han mobile phone le internet nekin lekhabu \ha tiemnain hun hmang rawn lem inla ei ngirhmun hi nasa taka dawmsan-gin hung um ngei a tih. Khawvel changkangna le hmasawnna hi kawl-phe mei anga hratin lo fe sienkhawm lekhatiem pehel zawng chun hma a sawn naw tawp ding a nih. Hi thil sukchiengtu chu competition tum tuma hlawtlingna ropui tak tak changtu hai hlawtling-na thuruk ‘tiem rawn’ hi a ni vawng. Hi lei hin khawvel changkang ruola kal ei pen pei theina din-gin lekha tiem rawn hi insukhmu zuol sau sau ei tiu.

Assam sawrkarin lam-pui 10000km siem a tumguwAHATi: Assam sawrkar chun Pradhan Mantri Gram Sadak Yojna (PMGSY) hnuoiah tlangram lampui kilometres 10,000 a sei siem a tum tiin PWD Department-a Commissioner Rajesh Kemprai le Chief Engineer Dib-yajyoti Saharia han zani hmasa zana AIR talk show huna an puonglang. Leilak 1400 hai chu RCC a siem ning an ta, hi le inza-wma leilak 200 siemna ding process a fe mek tiin an hril a, PWD Minister Parimal Sukhla Baidya chun constituency tina lampui leilak siemna dingin Rs. 7 crore seng hmang dingin riruong a siem niin an hril bawk.

Rohingya hai ta dinga prayer meet buotsai leiin BJP in a suspendedguwAHATi: Assam-a BJP member Muslim hna-ma mi Benazir Arfan chun Myanmar rama Rohingya Muslim hai ta dinga ‘prayer meet” a buotsai tia intumna leiin BJP chun member a ninaa inthawk an ban bakah

hrilfiena pe dingin notice an pek. Ms Arfan hin BJP so-cial media forum hmangin mipui hai chu hi \awng\aina programme-a hin \hang dingin fielna a thawndar nia hril a nih.

Arfan hi Assam-a BJP Triple Talaq mascot niin prayer meet chu demon-stration a ni nawh tiin thaw-suol nei loin an hril. Prayer meet hi United Minority People’s Forum (UMPF) in an huoihawt a nih.

TTV in TN CM inban dingin a phutCHennAi: AIADMK party-a inthawka ban TTV Dhinakaran chun Tamil Nadu Chief Minister K. Palaniswami chu a ninaa inthawk inban a, Legisla-tive Party leader thar th-langna dinga party MLAs meeting ko dingin a phut. CM Palaniswami le Panneerselvam faction hai pakhata an insung-khawm hnung khan Dhi-

nakaran thlawptu MLAs 18 hai chun Mr Palaniswami sawrkar suktlukna dingin an thlawpna an hnukdawk thu Governor kuomah peti-tion pein, Mr Palaniswami chu Assembly-a majority a command le command naw inentir dingin a lo phut ta a nih. Floor test nei dinga an phutna hi Opposition DMK khawmin an thlawp

a nih. Amiruokchu Sep-tember 20, 2017 chena floor test la nei lo dingin Madras High Court chun Assembly Speaker an hriet-tir a nih. TTV thlawptu MLA han an thlawpna an hnukkir hnung khan Palaniswami sawrkar hi majority tlingzo talo a ni a, MLA hel hai hi Karnataka resort-ah an in camp mek a nih.

isu Krista Hung pieng suokna: Thil danglam -Joseph Joute, Freelance Journalist.

“Jessai bula inthawkin a dâwn hung suok a ta, a kak suokhai chu ra’ng a tih” (isai 11:1).”“israelhai rorêltu ding chu ka ta ding hung suok a tih; a hung in\anna chu tiena chatuona inthawk a nih” (mika 5:2)

Khrismas-na ding thla thum chauh a um tah a. Tulaia ei buoipui, Pastor Thangngûr hla phuok nih awm hlie hlie IKHB No. 14, “Vân Lal Nau Lâwmin” ti hla hih ei sak nâwk ngei ring a um a. A ‘pieng’ le ‘suok’ thu ei chaih lei hin ei hlasak le Pathien ei chawimawi biekna lungril kei hêk pal a tih ti inlau uma ka hriet leiin tlâwma zâwng ka hung tuihni ve tum a nih. A’n dik le diknaw thua insêlna ah nih lovin, Isu Pathienna le ropuina chîte bêk mi’n hmu belsa tirtu a nih ta’k duoiin ti lei lemin. A pieng ni le suok ni hrilna kawnga ngaidân ei hrilhai a âwm vêl vawnga chuh, Pathien Nau a nîna, khawvêl lal dang pienghai ang an nawna le Isu chunghnungna theinghilin ei sukmihriem/khawvêl mi tum taluoa ka hriet leiin na ka lo tih hmana. |awng indik lem ei zawngna a nih lai zingin, a Pathienna le Ropuina (Godliness & Greatness, Mightiness) suknêp pal ei tih ti khawm inlau a um a nih. Pathien thu hi mi mâwl tak le inhnuoitakhai khawma awlsam taka an hriet thei dinga pêk le hril, ngeitak a nih hlak leiin khawvêl mithiem le mivarhai chun an buoipui rawp hlak a, tamtak chu an hriethiem ngai nawh. Asan chu, thlarau thil taka hril le pêkhai hih taksaa mihriem hrietna leh a’n mil zat tah ngai nawh a, hriethiem a’n tak hlak rêng a nih. Pathien Thu a tam lem hi ‘expressive’ le ‘symbolical’ taka hril a nih hlak leiin a chieng kuong naw dâm a hawih hlak. A tam lem chu ‘symbolical’ an nih leiin ‘literal’ taka lâk ding chun a’n dik zo zân naw anga inlang a um hlak. Anachu, a nîna tak chieng taka hriet thei vawngin mi lungrilah sin a thaw a. Bible hmun dang thuhai leh enmil chun bêlchieng khawm a lo dâwl nâwk pei hlak. Khawvêl thiemna dân taka critical taka sawisêl tum chun sawisêl theina ding khawm a uma, an dikna ruok chu a bo chuong nawh. Pathienthu hi Setanin sawisêlin a thilthawtheina ‘power’ le ‘intensity’ sukdal/suknep a tum hlak. Mihriemhaiin sawisêl a, thutak khawm ‘an dik naw’ anga mi’n hmûtir \êp \êpa, Pathien thu naw anga mihriem varna le thiemna hmanga mi’n hriltir a tum hlak. Pathien (Isu) ropuina suknêp tum hi Setan thiltum lientak a nih. isu nina: Isu chu Mihriemna famkim le Pathienna famkim nei a nih leiin Mihriemna thil chauvin a hrilfie zo nawh a. A Pathienna mihriem \awnga hril dâm a \ûl hlak leiin inhme lo angin a’n lang hlak. Pathien thu inthuprûk tamtak lem chu ei la hriet chieng lo, a um ti ei hriet chauh dâm an nih a. |awng khawm hnam tin \awng a mi pêka chuh Ama \awng tak iem a na ti ei la hriet nawh a, ei ta ding chun ‘foreign’ a la nih. Thurûk khawm a mi hril hlaka, chu chu khawvêl mi hân an hriethiem phâk ngai nawh. Pathien thu taksa le thlarau hrilna dinga Hmar \awnga thumal hran hran ei lo nei dâm hi ei vângnei a nih. Isu chuh kawng khat chauva hril a nih ngai nawh a. Hming tamtak pêk a nih. Ko dân le hrilkhi dân hran hranin hrilkhi a nih hlaka, chu chu a ropuina a nih. Taksa neiin a hung pieng a, lal ropui tak angin a hung ngîr suok a, a hming khawvêl a’n thang suok bawk. Chuleiin, ‘pieng’ le ‘suok’ ti thumal Isu chunga hmang hin a suolna a um nawh. Literal taka lâk le hril ding chun, mihriem chu ei pieng a nih. Ei piengna ni chu ei suokna ni a nih bawk. Ka pieng ni le khawvêla ka hung suok ni chu thuhmun a nih. Pieng hin literal or scientific taka fie thei dinga mihriem piengna a kâwk a. Suok ni hi pieng ni hrilna dang symbolical a nih. Pathien thu tamtak hi Symbolical (entirna) hmanga hril ei nih hlak leiin literal le scientific tak chun a’n dik nawna, critical taka sui nuom khawmin hmu ding a um hlak. Chuonglai zingin thil \henkhat chu literal tak le scientific taka, tak neia a hril (describe) an um bawk hlak. Anachu, a tamlem chu symbolical-a hril a nih. Chuleiin, Isu chungchâng thua ‘suok’ ti thumal a hmang khawm hi hmun tamtak ah hmu ding a um. “Awptu hun suok ding” ti dâm a nih a. Awptu hung suok ding chu a pieng a \ûl a. Thlarau le taksa hril kawp a \ûl. Chuong ang chun a ‘pieng’ le ‘suok’ hmangna ding a um ve ve a. Hieng hin tih tah inla, ‘pieng’ hin taksa thil, ‘suok’ hin thlarau thil a kâwk ti inla, taksa le thlarau nei Isu (Pathien) nîna a hrilfiein a sukropui deuh âwm. ‘Virgin birth’ ei ti khawm hi mihriem taksa dâna chu um thei lo, thil danglam a nih leiin Isu pieng ni suok ni anga hril khawm an dik nawna a um chuong nawh, mi narân nêka a danglamna a nih. Thilsiem nih lo Siemtu a nih a, thilsiem nêka chunghnung lema sie chuh a phu hlie hlie a. Hmar \awng hin hril ropuina ding ei la nei tlâwm taluo hman a nih! Mihriem \awng hin a hrilfie zo nawh a, lungrila inza-biek a \ûl. Chu khawmchun a la hrilfie (describe/express) suok zo chuong nawh! Van \awng “Halleluiah! Amen!”ti char hin a ropuina a hrilfie zo. Pasal chi (taknei-physical) a siem nih lo, Thu (thlarau) a siem a nih leiin ‘a suok ni lâwmin’ ti khawm chu Isu nîna le ropuina hrie chiengtu ta ding chun ti âwm hlie

hlie a nih a. Hla phuoktu/inlettu khawm hin a hmu ve niin a’n lang. Thlarauin ei mit a sukvar naw lem chun hmu fie a’n tak, Isu ropuina le thienghlimna, a chunghnung bîkna hih. Khawvêl \awng narân nêka \awng danglam le chunghnung lema Pathien thu le hla ei hrilna hi a chunghnungna a nih. Hi hla phuoktu khawm hin Isu danglamna le chunghnungna a hmu leia ‘suok’ ti thumal hi a hmang nisien a hawih. Ringtu khawm khawvêl laka danglamna nei tah lo chu Ringtu tak tak an tah nawh. Pathien nauhai le a Thu chu ‘narân’ nêkin ei danglam ding a nih. A Hla: Châng khatna ei tiem a, “Khawvêla hin lal tamtak an hung pieng tah a, Sienkhawm Lal Krista ang hi an la pieng ngai nawh” a tih nghâl a nih. Khawvêl lalhai le a’n ang nawna, a ropuina a hmu hmasaa, khawvêl lal (mihriem) pieng narân hril angin a hril nawh a, pieng aiah suok a hmang khawm a nih ring a um; Bible hmun danga Isu nîna le hrilkhinahai hre zingin. “A suok ni lâwmin leilung hi zaiin sip sien; Vân Lalnau (Prince) a hung suok lal Crown (Kraun) inkhumtir din” ti khawm hi Isu nîna danglam le ropui hrilna a nih leiin a suol nawh. Amiruokchu, taksaa hung pieng a nih leiin, ‘pieng’ thumal ei hmang nuom \âl chun, “A pieng ni lâwmin….Vân Lalnau a hung suok Lal Crown inkhumtir din”tih inla, pieng (taksa) le suok (thlarau) nîna hmang kawp thei a nih a. Isu nîna (attribute) ding leh chun a’n hme a nih. sandamtu Hung suok: Kum sângtêlan lo nghâk Sandamtu, thlalêra thingkak hung inder suok ding anga Sandamtu hung suok ding lo nghâktuhai ta ding chun, a hung suok ni chu lâwm âwm rêng a nih. Mihriem anga hung insiem le insieng nisienlakhawm, pasal chi (taknei)a inthawk siem an naw leiin, thlarau (Thu)-a siem chu a pieng nêkin a suok a’n mawi lem. Mihriem narân pieng le Isu piengna hi a’n ang nawh a. THU a inthawk a nih leiin pieng nêk hmanin ‘suok’ hin a Pathien le Lal nîna a hril inthûk lem a, chu khawm chun a nîna indiktak angin a ropuina tak tak a la hrilfie zo nawh. Mihriem \awng le thumal ringawt lem chun Isu piengna hlutzie le a ropuina a hrilfie zo nawh. Pathien thu hih Grammatically le Literally-a inlet vawng tum chun sukmâwl a awl a nih. Mithiem mivarhai hmanga pêk a lo nih ngai naw leiin a’n dik nawna amanih chuh khawvêl mihriemin ei siem Grammar hai chun khak thlâkna ding dân an hmu hlak rêng a. Bible ziekdân khawm hi an siem\ha peia, an rem\ha pei ti ei hriet; punctuation hai chenin. A pawimawtak chu a ‘intensity’ le ‘powerfulness’ sukbo/sukdal lo kha a nih. Ka’n lau tak chuh, translator/reviser committee/mimal khawm nihinla, mihriem thiemna le varna chauh hmangin Pathien thu hring hi a hring ding anga inhringtir nawna dingin tât ngei tumin tât mâwl pal ei tih ti hih a nih. Chem khawm a tât thiem naw chun an tât mâwl lem hlak. Pasal nazawngin chem. An tât thiem vawng nawh a. Hmar \awng/English ziek thiem nazawngin Bible an ziek hring chuong nawh; tukhawm ti bîk um lovin. Thlaraua pêk taphawt taksa leh a’n mil vawng chuong nawh. Pathien thu khawm mi mâwlhai kuoma pêk a nih leiin a ngei naw an nawh, ru khawm a ât thlêr thei tho.Pathien thua \hahnemngaina hih, thlarau mitvarna leh naw lem chun mihriem rama insêlna le indona a suksuoka, tamtakin an thi pha hlak. Pathien thu leia thi nisi Setanin Hremhmun tieng sângtêl a \huoi lût hlak. Vânram lampui hrawa inngaia Hremhmun intlungtir hi Setan thiltum a nih; The Crusaders. Hmar |awng: Ei \awng hi a lo hausa ve a, \awng mal indik lem le nal lem ei la hung hmu suok pei a. Ni dang nêkin grammar le literature khawm a umzie ei hung hriet chieng pei a, khawvêl lien lem dâk suokin, hunin a mi delchil ve pei leiin khaw êng ei hmu lien deuh deuh a, ngaituona khawm a’n vak lien deuh deuh tah a, lâwmum tak a nih. Tienlaia \hanghluihai thil thaw amanih, thuhril amanih, a \halem ding le indik lem dinga inlang, thlier hrang le inchûk nachâng dâm ei hung nei pei tah a. Pathienin mâni hun peia pawimawna nei dinga a mi siem khawm ei nih ring a um; \hangthar peihai kuoma hriltu dingin. Ei Bible thu khawm BSI suthmasahai kha Hmar \awng a tluonga an diktak, ei tih hlak a. Kei khawm Hmar \awng inchuknain ka hmang hlak. (Siem\hat pei ding lem chu tamtak la um mei a tih). Hitaka inthawk hin Bible le Hla Buhai hi \awng indik taka ziek pei an pawimaw zie khawm an lang nghâl a, up-date pei an pawimaw bawk. Zieka um (literal) ei neina a la sâwt naw laia hienga hma ei sâwn khawm hih lâwm a um laiin Pathien THU taka hin chuh, Pathien Thlarau Thienghlim, a ziektupa tak hi râwnin in\hangtir hlak inla, indawn ngun inla a \hatak; Hmar \awng pieng hmaa tiena inthawka chatuona um an tah leiin. Hmar \awng khawm hi ‘purpose’ neia a mi pêk

a nih ka ring tlat. Bible thu hi Ama’n a dictate (hril) an na, hla a pêkhai khawm hih, a dictate dâm an nih leiin eini’n indik le nal ei ti anga ei lo thleng danglam el khawm a \hatak pa a nih di’m ti khawm dâwn a \ûl. A pêkna mihai lungrilah iengtinam a hrila ti hrietchieng a pawimaw. Pathien thu a mi pêk dân le ei pawm dânhai khawm a’n ang vawng nawh. Hence, many Kohrans! Hla thu tak lem hi chu a phuoktuhaiin an phuok/hmu dân, an thumal hmang tak va sukdanglam theina ei nei am ti hih ka hriet ngai nawh a. Kohran property ang deuva, Pathien thu common-a ei ngai leia \ha ei ti dâna ei lo siem\haa an thlarau le an sûng le kuo hân pawi an ti nawa Pathienin a hmang zawm pei lem chun a pawina bêk a um nawh, tih tah inla. Chun, khawvêl le \awng khawm hi damte te’n a hung inher danglam pei a, \hangthar peiin an hrietthiem theina dinga ziek \hat pei khawm a \ûl el thei. Ei hun (age) tawng le chêngna biel ang peia \awng hmang bîk khawm ei nei hlak leiin tienlai \awng ei ti khawm siem\hat pei khawm an \ûl el thei. |awng tamtak lem chuh an thi tah rêng a. Eini chuh ei \awnga Pathienin a mi biek thei hih a nih ei vângneina chuh! Pathien hi Hmar \awnga biek thei a nih zing! Hmar \awng hih kum 500 khawm a la tling nawa chuh, \hanghluihai hun le tulai \hanga ei hmang dân le hriet dân khawm a’n ang tah nawna hin hun a danglam ang peiin \awng a danglam ti a chieng a. Hmar \awngsukropuina ding le a hausakna phawrlang theina dingin lan chûk tak tak le siem lien pei hi ei thaw mâkmâw (ding) niin a’n lang. Vânram chêna ei sâwm ding a nih tlat a. Tlângkâwmna: Thu tlângkâwmna dinga ei hril nuom tak chuh, ‘pieng’ le ‘suok’ \awngbau thumal hitaka hmang hih a suolna bêk bêk umin a’n lang nawh, ti a nih. Isu thuah pieng a hmang a, suok khawm a hmang bawk a. Mihriem narân, lal dang pienghai leh a’n ang nawna a nih. Isu chungchâng thua Mihriemna dâna sukdik tumna le fienahai chun thi dingin a chungthu an rêl thlûk el a nih! A thuhril tamtak khawm ‘a ngaina an hriet nawh’ pa hi a nîna hrilna dingin \awngbau/thumal danglam met hmang khawm a phu hlie hlie a nih. “Hriet chu hrieng an ta, a ngaina (meaning) ruok chuh hre naw nih hai” titu pa nîna hi a danglam êm a nih. Achâng leh, “Tukhawm hril naw ro” a tih a. A châng leh, “Khawvêl po po ah, thilsiem po po kuomah hril ro” dâm a tih nâwk a. Hrietthiem a’n tak hlak a nih; khawvêl thiemna le mihriem varna ringawt chun. “Thurûk ka hril ding cheu a nih” a mi ti dâm hi ei vângnei char char a nih! A hril ve tah che? Sandamna thu hih?Sandam in ta?Chuleiin, Pathien thu le hla hrietfie intak met amanih danglam met anga ei hriet/hmu khawm, hringna neiin thu an hril phawt chun pawm el a \hat lemna khawm um hlak. |henkhat chu a kâwk ding tak inkâwktirna dinga siem\hat \ûl khawm um bawk an tih. Einia Pathien thu, thlarauin a thawk dân, ei hringnun a mi them danglamna (dân) hi a pawimawtak a nih. Pathien thu khawm, Isu khawm, \henkhatin puotienga inthawka sawisêl (that) dingin an hmuh a, a \henin a sûngtieng an dampui. A dampui pâwla mi nih pei tum ei tiu. Pathien thu hi a mak dân chuh, \awng indik naw meta hriet le hla thu inlet indik naw êmêma hriet khawm Pathienin mi lungrilah a hmang tah chun hring êm êm, nun sukdanglam thei khawpa hring an um ve tlat! Chu tak chu Pathien THU a nîna, literal taka hmu thei thil el nih lova, hmu thei lo THU-in lungrila sin a thaw thei zie fiena pakhat a nih. Mission field-a Sakhechekhai lai thilmak ka zu hmu fuk veh a. An ring taluoa, lu na le phîng nahai khan ‘Machi’ (Salt) an dampui ve tlat ang deuh a nih! Damdawi um nawnaa chuh Machi khawm damdawi a nih. An ta dingin Machi kha Damdawi a nih tlat. Isu piengkhawma suok a nih ve tlat. Ei perception le ringna (faith)-in a mi \huoi dân le Pathien THU makna le thilthawtheina a nih; ISU – Maka (Wonderful), Remruottu (Counselor) or Remruottu Mak Ropui pa hih. A famkim lova ei hriet khawm ei hlimpui a, a famkima ei hriet pha lem chuh lâwmna famkim ta’ng a ta, hrietna khawm famkim ta’ng a ta, ei va hlim nasa tah âwm de aw! Hei hah! Hlim taluoin arasi pakhat a inthawka aria dang ah inchâwmkai zek zek el ding! Chatuona hring ding, \hatlai tak nih zing ding ei nih tlat an nâwm! Chuleiin, Khrismas phât chu, “A pieng ni lâwmin leilung hi zaiin sip sien, Vân Lalnau a hung suok Lal Crown inkhumtir din; Vânmi khawmin mi hung lâwmpui ve raw hai se!” hei tih diel diel sin ei tih. Hring tho a ta, a ngaithlâk khawm inhawih met ta’ng a tih ring a um. Amen!

-Bible Hill, Rêngkai, September 17, 2017.

Kerala-ah ruosur nasat leiin school

chawl puongTHiruvAnAndHApurAm: Kerala-a chun zanikhan ruo nasa taka a sur leiin thil tam tak a suksiet a, hmun tam takah mimkei a tlung bakah tui nasa taka an tlingkhawm leiin Idukki le Ernakullam haia chun pro-fessional colleges hai \han-gin inchuknain haiah chawl puong a nih. Tui tam taluo leiin Ka-rukutty Dam tui khawm a shutter pathum hawng anih. Tui nasa taka an tlingkhawm lei hin Kotta-yam-Thiruvananthapuram inkar Rel service khawm nasa takin a sukbuoi pha.

Hmasawnna Thar3 THLArAm (sepTember) 18, 2017THAw|Anni (mondAy) nATionAL/inTernATionAL & AdverTisemenT

LAKTAwi

J&K-ah Bus pak-hat raw siet

srinAgAr: Jammu and Kashmir-a Batamaloo hmu-na innghat Bus pakhat chu meiin a kangsiet vawng a, sienkhawm thi le hliemna tuok an um nawh. Bus neitu chun mi \henkhatin an raw niin an tum a, a hnungin kangmei \heltu han Bus kang hi an \helmit. Police chun Bus kang nasan hrietsuok tumin an suizui mek. (PTI)

BJP MP a thi JAipur/new deLHi: Rajasthan-a Alwar Par-liamentary Constituency a BJP MP Mahant Chand Nath chu zanikhan New Delhi hmuna hospital-ah a thi. Kum 61-a upa Chand Nath hi Cancer natna leia September 13, 2017 a kha Apollo Hospital-a admit \an a ni a, zani zantieng 12:40PM khan damzo lovin a thi a nih. PM Narendra Modi, Rajasthan CM Vasundhara Raje le midang dang han an sun thu an puong tawl. (PTI)

HmAr CHrisTiAn LeAders’ ForumCHurACHAndpur, mAnipur

TAwng|Ai pui dingA FieLnA15th September 2017

Mizoram sorkar le HPC (D) official level-a inbiekna September 21-22, 2017 sunga nei nawk ding hi a fetluongna ding le political level-a inbiekna ngirhmun intluntu ani ngei theina dinga HCLF tawngtai pui dinga an mi ngen angin, ei chanchinbu fethlengin \awng\aina a lo hre seng dingin Hmar hnam sunga Kohranhai ei in ngen a. Beiruol inkhawm le zing \awng\ai inkhawm huna subzek pakhat alo hmang seng ding le mimal khawma hi bika dinga tawngtaina hun lo hmang dingin mitin ei in ngen anih. Ei hna-mah Lalpa mawina suklangin um pei raw seh.

sd/- rev dr V lalnghakthang sd/- rev rohminglien pakhuongte Secretary Chairman

Hmar Christian Leader’s Forum(18,19,21)

Self-styled godman Machendra Nath mangHAziAbAd: Kum 2013-a BSP leader Deepak Bhardwaj thatnaa inrawlna neia intum leiin Ghaziabad Police chun zanikhan self-styled godman Machendra Nath alias Pratibha Nand an man. Mr Machendra Nath hi Bhardwaj that a nia inthawk inbihmang, sawrkarin lu-man Rs. 1 lakh neia a lo puong ta a ni a, BJP leader Bhardwaj thatna ding hin

Rs. 5 crore a lak tia intum a nih tiin SP (City) Akash Tomar chun a hril. A kuta inthawk foreign siem Pistol pakhat mansa a ni bawk. Mr Bhardwaj kha con-tract killers Sunil Mann @ Sonu le Purushottam Rana @ Monu han south Delhi-a a farmhouse-a an kaphlum a nih. Bhardwaj kha mi hausa takel niin kum 2009 Lok Sabha election-a khan a

affidavit-ah Rs. 600 crore manhu ding rothil a nei niin a zieklang a, 2009 Lok Sabha election-a candidate hai laia a hausa tak a ni nghe nghe a nih. Bhardwaj thina le inza-wm hin tuchenah a naupa Nitesh Bhardwaj, Sherawat, lawyer-cum-property dealer, Rana le Mann, Amit ( a that-naa hmang car driver) le car neitu Rakesh hai chu man an lo nitah a nih. (PTI)

PM Modi kum 67 tling

AHmedAbAd: Prime Minister Narendra Modi chu zanikhan kum 67 a tling tah. PM hin a kum 67 tling birth-day le inzawmin zanikhan a nu Hiraba kuomah fein a nu malsawmna a va hni. A nu Hiraba hi kum 97 mi a nita a, Raisan vil-lage-a a naupa (PM Modi sangpa) Pankaj bula um a nih. PM Modi hi minutes 20 sung a nu bulah a um a, hi bul le a sevela um nau-pang hai inpawlpuina a nei bawk.

Bank hlemin Rs. 93.80 lakh lakpeknew deLHi: Labour ministry a thawktu nia inhril mi 17 hai chun ICI Bank hlemin Rs. 93.80 lakh zet an lakpek. ICICI thawktu han Crime Branch ah complaint an peklut a, case registered a nih. Mi 17 hai hin Labour ministry a thawktu nia inhri-lin documents le ID cards lem hmangin Loan Rs. 93.80 lakh zet an lak nia hril a nih. Hi thil hi kum 2016 lai daia lo tlung tah, Bank in internal inquiry an thawnaa an hmusuok a nih. Police han an suizui mek.

VVIP chopper scam thuah Bail ngenna hnawl

new deLHi: Rs. 3,600 crore VVIP chopper scam le inzawma man Dubai-based company pahnia director Shivani Saxena in bail a ngenna chu Delhi High Court in a hnawl pek. Bail hnawl peka um chu Dubai-based M/s UHY Saxena le M/s Matrix Holdings director Shivani Saxena a nih. Bail a ngen-na hi Justice AK Pathak in a hnawlpek a nih. Ms Saxena hi July 17,

1017 a kha Enforcement Directorate (ED) in Chen-nai hmuna an man le an kawl mek a ni a, tulai hnai ela kha Prevention of Mon-ey Laundering Act (PMLA) hnuoia Chargesheet file khum a nih. Ms Saxena le a pasal Rajiv Saxena hai hi Parlm Jumeirah um le khawsa an nih. Chargesheet file le inzawma hearing chu Sep-tember 19, 2017 khin nei ning a tih.

IGNOU le NGOs 4,842 FCRA li-cence kansel

new deLHi: Foreign Contribution Regulation Act hnuoiah kum 2010-11 to 2014-15 inkar sunga annual returns file dinga vawi tam tak inhriettir an ni hnung khawma an suk-puitlingnaw leiin Union Home Ministry chun Indira Gandhi National Open Uni-versity (IGNOU) le Del-hi-a Guru Tegh Bahadur Khalsa College hai \hangin NGOs 4,842 hai FCRA li-cence a kansel.

SSB in Intel-ligence Wing a

nei dingnew deLHi: Union Home Minister Rajnath Singh chun September 18, 2017 hin Sashastra Seema Bal (SSB) a intelligence wing hmasa tak ding hawng a tih. Hi intelligence Wing chun information lakhaw-mtu dingin field le staff agents 650 nei a tih. SSB hi Bhutan le Ne-pal ram hai le India ramri venghimna sin thawtu an nih. Hieng ramri hai hi mis-uol le Kashmir helpawl han India ram lutruk le suoknaa an hmang rawp hlak a nih.

Russia Vuongnain US |an Sipaihai A Bomb KhumbeiruT: Syria rama civil war chun re tieng nêkin zuol tieng a pan pei dim a nih ti thei dingin helpâwl dona suonlam siemin US \hangpui Syria Democratic Force le Russia \hangpui President Assad army hai kar khawm \hat tieng nêkin siet tieng a pan pei bawk. Inrinni September 16 khan Russia indo vuongna hai chun US-in a \hangpui, Syria president le ISIS helpawlhai do kawp Syria Democratic Forces hai umna hmun a va bomb a, sipai paruk an hliem niin SDF thusuokin a hril. SDF hi Arab le Kurdish hai \hangruol an nih a. Russia \hangpui President Assad sawrkâr ditnawtu le Islamic Helpawlhai dotu an nih. Islamic helpâwl do sengah an inhrila chu anni le anni kâra inbeina hi a tlung zeu zeu zing hlak a nih. Tuta mi ruok chu Russia vuongna han an bomb vawikhatna a la nih tiin SDF chun a hril. Russia \hangpui Syrian a rmy le US \hangpui SDF hai chun Deir Ezzor, Syria saktieng bielah ISIS

helpâwl an do hrawn zing a. September 16 zing tieng inhmatak dar 3:30am velin Euphrates vadung saktienga kan rawihai chu Russia indo vuongna han Al-Sinaiiya hmun lai an hung bomb a nih, tiin SDF thusuok chun a hril a. SDF paruk an hliem niin a hril. Al-Sinaaiya hi Deir Ezzor khawpui hmarsak tienga industrial khawpui pakhat a nih a, Euphrates saktieng vakam a inthawkin Km sari (mel 4) vel a nih. SDF hai thusuokin a ziek dan chun, SDF han Raqa le Deir Ezzor a ISIS helpawl-hai an hnêbân mek laiin kan hmasâwnna sukbuoi dingin pawl \henkhat an lo hung

inrawl a nih” tiin a hril a, Russia a tina a nih. SDF han Euphrates va-dung saktienga ISIS helpâwl la um hai hmunpui Deir Ezzor le Raqa hai chu nasa-takin an bei sunzawm zing a, US army chun logistic le a tul ang angin a lo \hangpui pei a nih. Hienglai zing hin Rus-sia \hangpui Syria sawrkâr khawmin Deir Ezzor laia ISIS helpawlhai chu a bei ve zing a, khawpui hi aw-ptu ni an inchu ni takin an lang. SDF chun, Syria sawrkâr le Russia sipai hail eh inzawmna an nei nawh a, an indo bawk nawh a. Pawl hnihai inkaptuo le intawk buoi nâwkna vengna ding

‘de-confliction line’ ruok chu fel taka siem a ni thu a hril. Russia Defence Minis-try ruok chun SDF hai in-tumna hi a hnâwl a, Islamic Helpawlhai umna chau an target thu hrilin, an bomb thlak ding khawm a hmain US army hai an hrillawk vawng niin Major-General Igor Konashenkov chun thusuok siemin Pathienni khan a hril. “Russia vuongnahai chun target thlang suok hai chau an bomb a. Source tamtak a inthawka ISIS helpawlhai umna nia hriet hnunga bomb chau an nih” tiin a hril. Syria rama civil war hi Syria Opposition (US \hangpui) han President Assad chu sawrkâr the thlak tumin an bei a. Chu chu US-in a \hangpui a, Assad sawrkâr thlang an tum a nih. Assad chun Russia sawrkâr \hangpuina a ngen a. Russia chun a hung \hangpui a. Chu kar lakah ISIS helpawlhaiin an lo châwk buoi bawk leiin indona chu kithum angin a fe tah a nih.

Japan PM-in Snap Poll Nei A Rawt: MediaToKyo: Tulaia North Korea peninsula lai le Japan ram sûnga thil tlung le um dânhai ah Japanese Prime Minister Mr Shinzo Abe chu an lar naw hle a, mipuiin an ringzo tawka an hriet naw leiin thla thar vela khin chu sawrkâr thar le \huoitu thar a um theina dingin snap poll (inthlang) nei a rawt tum niin media report hai chun an hril. Tulai hnaia poll an lak khawm dana chun Prime Minister Shinzo Abe rating chu 50% zetin a tla hnuoi niin an hril. Tulaia North Korea nuclear test le inzawma Japan mipuihai laia ngaidân inkal lei khawm a nih a. An party Liberal Democratic Party sûnga ngaidân inang naw lei khawm a nih bawk. Prime Minister Shinzo chun, “Iengtiklai khawm indo ding le thil thar hung tlung ding khawm nisien la, inring zinga ei um a pawimaw a nih. Sawrkar thar thlang a \ul khawma thlang el dinga inring a pawimaw a. September 23 vela khin chu Parliament um dan ding thar hriet thei ni tang a tih” tiin Russia an zin \um khan a hril niin an hril.

Hril dana chun thla thar October 22, by-election pathum nei hun ding vel khin nei a nih el thei a, annaw chun, October tâwp tieng annawleh November thlaa US President Donald Trump-in a hung sir zo tieng a nih el theia hril a nih. PM Shinzo Abe hi kum li office a hluo tah a. July thla chena khan chu an larna le mipui ringzona 30% hnuoi a nih a, tulai hnaia an nei nâwna chun 50% nêkin an sang nawk tah a nih. August-a a sawrkâr reshuffle zo khan an lar nawk met a, North Korea-in Nuclear Bomb le Missile a ensin hnungin a tla hnuoi nawk a nih. Tulaia North Korea buoina vel khawm hin a

lungril a suksawl nia hri la nih. An party LDP hotu pakhat Koichi Hagiuda chun, “Tuhin snap poll ei nei chun mipuihai kuomah hrilfie a \ul ding a nih, North Korea laka inthawkin iengtinam ei invêng ding ti leh” tiin a hril. “Japan chun Indopui 2na hnunga \ium a hmasuon nâwkna hmasatak a la nih a. Mipui ringzona nei sawrkâr a pawimaw a nih. “Kum 2018 hma chen chu inthlangna iengkhawm nei a tul nawh a. Tuta snap poll a ko chun, thu indawn ding tam taluong a ta, dawn seng ni naw nih a. Mipui lungril sukchiai bawk a ta, indona thuthang um zing laia mipui chiai chu a \ha nawh” tiin a hril bawk.

Arjan Singh sunna vawisunnew deLHi: Zani hmasaa New Delhi hmu-na lungphu chawla thi Marshal of Indian Air Force Arjan Singh (98) sunna (state funeral) chu vawisun hin New Delhi hmuna nei ning a tih. Marshal Arjan Singh sun-nain Home Ministry chun

vawisun hin India khaw-pui New Delhi huopsunga government buildings haia chun National flag a ngul chanve-a khai ning a tih tiin a hril. Arjan Singh sunna hi Brar Square, Delhi Can-tonment hmuna hmang ning a tih. (AIR)

MiG in Indian Navy kuomah military supply

new deLHi: Russian Company MiG chun In-dian Navy hmang dinga MiG-29 fighter vuongna hung pek a hnielnaw thu za-nikhan a hril. MiG CEO Ilya Tarasen-ko chun, hi le inzawm hin a company chun India sawrkar kuomah detailed

proposal a peklut vat ta ding thu a hril. Russia chun In-dia le inzawmna \ha tak an nei mek bakah inthuk lema thawtlang theina dingin In-dian Navy hai hmang dinga a technology hung peka In-dian company le thawtlanga Indo vuongna siemtlang a nuom niin a hril.

Nufa inkhaihlum saa hmu

LAKHimpur KHeri: Uttar Pradesh-a Devipurwa village-a chun zanikhan nupui kum 24 mi Sudha le a naunu kum 2 mi Vikas hai chu inkhaihlum saa hmu an nih. Insung buoina leia hiengang thil hi tlung ni dinga ring a nih. Postmor-tem thaw dingin an ruong thawn a nih. (PTI)

Telangana Libera-tion Day an hmangHyderAbAd: Telan-gana state a political party tum tum hai chun zanikhan Telangana Liberation Day an hmang a, an party chit office haiah national flag keipharna an nei. September 17 hi kum 1948-a Indian Union a a lut kum niin hi ni hi Telan-gana Liberation Day-a an hmang a nih.

Naupang \huoihmanga pawisa ngentu mi 2 man

gHAziAbAd: September thla bul laia pasal naupang kum 11 mi \huoihmanga Rs. 10 a intlansuok dinga ngentu mi pahni hai chu za-nikhan Police han Bhopura hmuna an man. Police hai le an inkaptuo hnunga hieng mi pahni hai hi man an ni a, inkaptuonaa hin mana um pakhat chun hliemna a tuok a, pakhat chu himin a

tlanhmang hman a, Police han man ngei tumin an za-wng zing tiin SP HN Singh chun a hril Naupang hi September 7, 2017-a kha an \huoih-mang a ni a, naupang an \huoihmangni zingah dam taka sansuok a ni a, an nau-pang \huoihmang sansuok a ni hnunga a \huoihmangtu hai hi tlanhmang an nih.

BRD Hospital Oxygen Supplier man

new deLHi: Uttar Pradesh-a tuta hma meta Baba Raghubar Das Medi-cal College hospital-a oxy-gen tlaksam lei nia intuma naupang 70 chuong zetin thina an tuok le inzawmin zanikhan hi hospital-a Oxygen supply-tu Pushpa Sales neitu Manish Bhan-dari chu Police han Deoria hmuna an man. Oxygen supply-na bill tam tak an tang leia hi hospital-a oxygen supply a suktawp leia oxygen tlaksamna leia naupang tam tak thina kha tlung nia intum a nih. Amiruokchu, hi thil hi state

sawrkar chun a hniel a nih. Mr Manish Bhandari hi zani zingkar 8AM a kha man a ni a, medical exam-ination thaw a ni hnungin local Court hmaa inlangtir a ni a, Police han thu in-dawnna nei an tih. Bhan-dari hi September 15, 2017 a kha anti-corruption Court in tlanhmang/inbihmang (absconder)-a a lo puong a nih. Bhandari man a ni le inzawm hin BRD hospital-a thina tlung le inzawma FIR-a hming 9 um hai chu Police Custody-ah an um vawng ta a nih.

LosT oF wALLeTI have lost my Wallet containing Driving Licence, RC, Voters ID, Two (2) ATM Card (1 SBI, 1, HDFC) and Service I-Card on the way between New Bazar Bus Parking, CCPur and SA Road, CCPur on Sep-tember 17, 2017. Finders are requested to handover the same to the undersigned.

sd/- ronald Lalrolien TuolteContact No. 8794997943

Sharad faction JD(U) acting President dingin Chhotubhai new deLHi: Gujarat MLA Chhotubhai Am-arsinh Vasava chu con-stitution club-ah Sha-rad Yadav faction Janata Dal United (JD-U) acting President dingin zanikhan lungruol taka thlangtling a nih. Mr Sharad Yadav chu Convenor dinga ruot nghal a ni bawk. Meeting hi K. Ra-jasekharan in an kei\huoi a, Returning officer Subhash Chandra Shrivastav inrawi-nain tuta inthawk thla 6 sungin organisational elec-

tion nei ning a tih. Mr Sharad Yadav hi JD(U) indiktak (ziding) lem

nia inhrila Election Com-mission kuoma party sym-bol pe dinga ngenna khawm

lo siem ta a nih. Party sym-bol thua petition EC in a hnawl pek hnungah petition a thara pelut nawkin docu-ment pawimaw le \ul kim taka a peklut theina dingin chawlkar 4 sung hun pe din-gin EC a lo ngen ta a nih. Hi ding le inzawm hin Mr Yadav chun October 8, 2017 khin Delhi hmuna National Council Meeting a ko. Sharad hi Bihar CM Nitish Kumar in Grand Al-liance suoksana BJP-NDA an thlawppui leia Nitish Kumar laka hel a nih.

ISRO in December a inthawk satellite a kapsuok \an nawk ding

new deLHi: August 31, 2017 nia navigation satellite IRNSS-1H+ ensinna a hlawsam hnungin Indian Space Research Organisation (ISRO) chun November an-nawleh December, 2017 a inthawk sat-ellite a kapsuok \an nawk ding niin ISRO Chairman AS Kiran Kumar chun a hril. Dr K Sivan, director , Thiruvanantha-puram-based Vikram Sarabhai Space Cen-tre (VSSC) chun, November annawleh De-cember thla hin Cartosat-2 series remote sensing satellite annawleh Satellite IRNSS-1I thlaktu ding an kapsuok tum thu a hril a, a ieng lem am an kapsuok hmasa lem ding

ti ruok chu sukfel a la ninaw thu a hril. August 31, 2017 nia ISRO workhorse Polar Satellite Launch Vehicle (PSLV-C39) hmanga tonne 1.4 a rik IRNSS-1H kapsuok kha a khawl tieng felnaw leiin a lo hlawsam a nih. (TNN)

MHA in phingbel Police hai Prez. Medal recommend lo dingin

new deLHi: Ministry of Home Affairs (MHA) chun Police department, Central Paramilitary Force annawleh Central Agency a officers hai phingbel le medical fit-ness tlingzo lo hai chu President’s Police Medal for Meritorious Services dawng dinga recommend lo dingin Order an suo. President’s Police Medal

hi Police chawimawina insang tak a ni a, Order hi zani hmasaa kha an suo a nih. Order dungzui hin President’s police medal dawng thei ding hai chu ‘Shape 1’ category a mi hai an ni ding ti a ni a, hi category hi fitness tien-pangah level insang tak niin, mit, na hrietna le a dang dang haia khawm

fit le an duty \ha taka thaw thei dinga ngai an nih. MHA chun states/UTs haia officers, an de-partment-a hminghlieuna neihai chu police medal dawng dinga recommend lo dingin guidelines an suo a, guidelines hi state police departments, hieng NSG, CISF, BSF, CRPF, ITBP, SSB bakah agen-cies RA & W, IB, CBI, NIA etc hai kuoma thawn vawng a ni ta bawk. Med-al dawng nuom chun taksa in fit taka um ding tina a nih. Guidelines dungzui hin “Shape 2” category a mi hai chu exceptional cases-ah Medal pek thei ni bawk an tih. (TNN)

Massod chunga rorelna indik a um hma chu a thaw pei dingnew deLHi: Pakistan \hangsana um Jaish-e-Mo-hammed terrorist hotu tak Massod Azhar chunga indik taka rore a ni hma chu In-dia in theitawpin thaw pei a tih tiin United Nations-a India palai Ayed Akbarud-din chun chanchinbumihai an hmupui huna a hril. Hi chungthu hi UN Committee chun a ngaituo mek thu le UN Committee chun Azhar hi Terrorist-a a puong ngei

beisei a ni thu a hril bawk. India chun kum 2016-a Pathankot hmuna India sipai hmunpui beinaa khan Azhar hi remruotna siemtu tak niin an tum a, ama baka hin a unaupa Rauf le midang 5 hai khawm Pathankot Army base bienaa khan an inrawl niin an tum bawk a nih. Pathankot Army base bei huna khan terrorist 6 le India sipai 7 in thina an tuok a nih.

Congress panel J&K inzin hai

delhi an kirsrinAgAr: Prime Minis-ter hlui Manmohan Singh in-rawinaa Congress delegation team in ni 2 sung Kashmir inzin hai chu zani chawh-nungtieng khan New Delhi tieng an hung kir nawk tah. Kashmir-a an cham sungin Kashmir phairuom ngirhmun chungthuah civil society tum tum hai le party mi le sa hai inpawlpuina an nei.

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTHLArAm (sepTember) 18, 2017THAw|Anni (mondAy)

English Premier League:

Manchester City’n Watford sawp; Liv-erpool le Tottenham drawInrinni zan premier league inkhel pasari a um a. Crys-tal Palace chun South-ampton an lo mikhuol a, mikhuol team 1-0 in an hrat lem. Hi inkhela goal umsun le Southampton hratna goal hi minute 6 naa Steven Davis-in a thun a nih. Pal-ace tieng hin an nawr hle a chu goal an thun thei nawh. Yellow card khawm panga tawp an hmu ngh nghe. Huddersfiel Town chun Leicester City an mikhuol a, goal khat ve ve thunin an inhne tawk. Huddersfield ta dingin Laurent Depoi-tre chun goal khat a thun a, Leicester City ta dingin Jamie vardy chun goal khat(penalty) a thun bawk. Liverpool chun Burn-ley an mikhuol va a, anni khawm goal khat ve ve thunin a hrat bik um lovin an inhnetawk.Burnley ta dingin minute 27 naah Scot

Arfield chun goal a thun a, chu hnung sawtnawte, minute 30 naah Mahamed Salah chun Liverpool ta dingin goal khat a hung thun ve a, hun tawp chenah goal dang a lutsap ta nawh. Newcastle United khawma Stoke city lo mikhuolin 2-1 in an lo hne. Newcastle ta dingin Christian Atsu le Jamaal Lascelles haiin goal khat ve ve an thun a, Stoke City ta dingin Zher Shaqiri chun goal khat a thun bawk. West Brom le West

Ham United hai goal thun bik um lovin an inang a, Tottenham le Swansea City khawm goal bovin an inangtawk bawk. Manchester City chu Watford tieng an inzin a, awlsam deuin goal 6 taw-pin hnena an va chang. Hi inkhela hin Sergio Aguero chun minute 27, 31 le 81 haiah goal thunin hattrick a siem a. Gabriel Jesus, Nicolas Otamendi le Ram-hem Sterling(penalty) hai-in goal khat seng an thun bawk.

La Liga :Eibar, Barcelona le Real Betis an hrat; Levante le Valencia draw

Spanish Premier league Inrinni zan inkhelah Eibar chun Leganese hai mikhuo-lin 1-0 in an lo hne. Hi taka hratna goal thuntu hi Ale-jandro Galvez a nih a, min-ute 53 naa a thun a nih.

Levante chun Valencia an mikhuol a, goal khat ve ve thunin an inhnetawk. Va-lencia ta dingin Rodrigo chun goal khat a thun a, Le-vante ta dingin Enis Bardhi chun goal khat a thun bawk.

Getafe chun Barcelona an mikhuol a, Barcelona hai 2-1 in an hrat. Minute 39 naah Gaku Shibasaki chun goal khat a thun a, Barcelo-na ta dingin Denis Suarez le Paulinho haiin goal khat ve ve an thun bawk. Paulinho goal thun hi Barcelona ta dinga a goal thun hmasak tak a la nih. Real Betis chun Deport-ivo an mikhuol a, 2-1 in an lo hne. Real Betis ta dingin Joaquin cuhn goal hni a thun a, Deportivo ta dingin Federico Nicolas chun goal khat a thun bawk.

Golovkin le Alvarez inhnek a hrat bik um loLas Vegas hmuna T-Mobile Arenaah World middle-weight champion inchu-naah Gennady Golovkin le Saul Alvarez an inhnek a. Judge pathumhai en da-nah a hrat bik um lovin an inhnetawk char. Hi an inhnetawk thu puong a ni hin entu mipui chun an khekkhum nasa hle. Golovkin hi inhnek vawi 38-ah hrat naw a la nei \hak nawh tina a nih. A kh-ingpui Alvarez hi entu tam tak chun an khel \ha lem

niin an ngai a, mit khawm a lak lem bawk. Alvarez hi tu chena hin inhnek vawi 52-ah vawi 49 a hrat a, vawi-hni in-ang tawkin vawikhat

a hrat naw lem ta bawk. Hi inhnek zo hin an pahni hin intuok nawk hun la um ngei an beisei thu an hril bawk.

Twenty20 International Cricket-ah West Indies chun England hne

Chester-le-Street hmuna Twenty20 International Cricket inkhelah a ram neitu England chu West In-dies lakah an tlawm. West Indies hin run 176 an hmu phak a, England chun 155 an hmu phak bawk. England Captain Eoin Morgan chun, ‘Batting kan thawsuol met a, lawm um naw takin inkhel kan zo a nih,’ tiin an inkhel chun-gchang a hril.

West Indies le England Twenty20 International Cricket chungchanga in-chik tlak \henkhat:• Hi inkhela hin Chris gayle chun vawili tawp pa-ruk a hlapdawk a, twenty20 international-a paruk ngawt vawi 1000 hlapdawk hmasa tak a la nih.• West Indies hi twenty20 international-a England le an intuok vawi 15-ah vawi 11 an hrat lem tah.

French Ligue 1:Radamel Falcao goal hni hmangin Monaco chun Strasbourg an hne

Inrinni zan French League 1 inkhelah champion lai Monaco chun Strasbourg an mikhuol a, awlsam deuin 3-0 in an lo hne.

Hi inkhela hin half hma char minute 44 naah Rony Lopes chun Monaco ta din-gin goal a thun a; minute 51 le 67 haiah Ramel Falcao

chun goal a thun nawk a, Strasbourg tiengin theitawp suoin nawr hai sien khawm goal an thun thei nawh. Monaco an hrat dungzui hin inkhel parukah point 15 neiin Paris St. Germain leh an in-ang char a, PSG ruok chun inkhel b^ngkhai pak-hat an nei ve thung.Result danghai :Toulouse 0-1 BordeauxDijon 0-1 Saint-EntienneGuingamp 1-0 LilleNantes 1-0 CaenTroyes 0-1 Montpellier

England Championship:Millwall chun Leeds United hneEngland championship league inkhelah pakhatna ni mek le inkhel vawith-uma la hrat vawng Leeds United chu Millwall tieng an inzin a. Millwall chun Aiden O’Brien goal khat hmangin an lo hne. Leeds hai hin season an \an fuk hle a, khuolralah vawithum tawp an hrat zawma chu hi zana inkhela ruok hin chu goal zawnah vawikhat khawm shot an nei phak

nawh. Tuhin championship table-ah Leeds hi Wolves le Sheffield Wednesday

hai leh point 17 seng neiin pakhatna an ni mek a. Goal difference enin Leeds an lan sang tak bawk.

Olivia Culpo NY Fashion Week ah A Nalnew yorK: Model le ce-lebrity hai po po New York City ah an tlân khawma, an hmazâwn seng le an sinhai ah thei tawpa an buoi chuk chuk laiin model Miss Universe 2012 lo ni tah Olivia Culpo chu New York Fashion Week-a a sin pakhat Marchesa Spring/Summer 2018 a thaw zo hnungin Ningani zan khan New York kawtthler lai a lêng suoka, inthim laia a dum vawnga inthuom a nia chu a mawina a thup hne chuong nawh. Kum 22 chauva upa Olivia hin a dum suit, bra hak lovin zakuo le kekawr inkawp, a awm inphel a hak a, a nene bal inlang tatin, a kekawr skin tight-in a mawngbawr le malpui nal zie a târlang thei bawk a, thlal-atuhai an hlim hle. Manhat-tan pavement, kea inlawnna ah a figure ang char kekawr infit leh a hung catwalk chu runway hran a ngai nawh. Kum 2012 a Miss Uni-verse lo ni tah Olivia hi Nilaini zan khan Victoria Secret model Jennifer Mori-son le midang dang hai leh, Marchesa Spring/Summer 2018 show, Gallery 1, Sky-light Clarkson square ah an nei a, front row ah a \hung ve phâk a nih. Thaw\anni khawm khan Zadif & Vol-taire Show, Cedar Lake ah a lo \hang tah bawk. Olivia hi Toronto IFF ah tawite a hung inlan zawk

a, Canada Goose 60th Anni-versary Party ah Kate Upton leh an \hang bawk. Olivia hin an cheina thuomhnaw rêng rêng chu smart tak le nam taka \hui le nawt vawng, infit taka \hui ngei chau a hak nuom thu InStyle magazine a hril. “Iemani chang a dum vawng ka hak a, a chang simple deuvin. Iemani chang leh loose deuh ka hak ni khawm a um tho, ka mood izir a nih” tiin a figure nalzie inlang dinga tight deu hak hlak Olivia chun a hril.

Prince Charles-in A Nu Khum A Tum Nawh: Royal Aides

London: Britain lal ding Prince of Wales, Charles chu kum thar khi kum 70 a tlingna ding a lo ni ta leiin Britain lal ding a nina angin lal sin (royal engagement) tamlem nei tumin a nu kuomah official sin tamlem inthawtir dingin a ngen a, chu le inzawmin Project 70 tiin sin tam lema inrawl a tum a nih, tia media report \henkhat chu, belchieng dâwllo tiin Royal Aides (lal sûngkuo rawngbâwltuhai) chun an hril. Kar hmasaka TV station \henkatin an suksuok dan chun, Prince Charles chun lal sin tam lemah inhnamhnawi a nuom ta leiin a nu Queen Elizabeth kuomah sin pe \he dingin a ngen tiin an puong a. Abikin kum thara kum 70 a tlingna ding le inzawmin mawphurna, lal anga inlangna ding program nei tam sien a nuom a nih, an ti chu lal sûngkuo thusuok chun chuong ang thil chu iengkhawm a um naw thu a hril. The Mail kuoma an hril dan chun, chuong ang thil Project 70 reng rêng chu a um nawh a. “Phuokfawm” le ‘ngaituona’ (fantasy) mei mei a nih. Prince Charles chun a thil thaw taphawtin lalnu a represent vawng tho leiin pawi tina a nei nawh. Lalnu thlawp dinga um a nih a. A thilthaw taphawt lal a nina anga thaw vawng a nih zing tho” tiin a hril. Prince Charles hin a sangpa Prince Andrew leh \hangruolin lalnu Private Secretary Sir Christopher Geidt banna ding khawm an thaw tia intumna le hril khawm a hnâwl bawk. July

thlaa lalnu Private Secretary Sir Christopher ban thu puong a ni khan mi tin a barakhai a nih kha. |henkhat hril dan chun lal sûngkuo ah inremnawna iemani tak a um a, tulai chu an buoi nuoi niin an hril a. An hril dan chun, an tuhai William le Harry hai umna Kensington Palace le, Prince of Wales, Charles le Camilla hai umna Clarence House le lalnu Queen Elizabeth hai sûngkuo umna Buckingham Palace hai kârah ‘tensions’ a um niin an hril. Ienglei taka ‘tension’ um am a nia ti ruok chu hriet a nih chuong nawh. A m i r u o k c h u , B u c k i n g h a m P a l a c e thusuokin a hril dan chun, Prince of Wales chun lalnu Queen chu a thlawp \ha em em a, lal sin iengkimah lalnu thaw ding le ama thaw dinghaiah inthuhmu takin an thaw pei a nih, tiin a hril a. “Prince of Wales le lal sûngkuo pumpui chun Lalnu sinthaw \ha takin an thlawp tlat a nih” tiin a hril. Lal sûngkuo enkaitu pakhat chun, Duke of Edinburg, Prince Philip kum 96 niin Queen Elizabeth kum 91 a tling tah bawk leiin Prince Charles ta dinga lal mawphurna phur a hun ve tah a. Lal nina inhlan sâwng ding lai hun, hun inthlak danglam vel lai tak a nih a. Ring nek hmanin thil Iengkim buoi nei nuoi lovin a fel khip khep lem a nih, tiin a hril. Lal nina inthleng hun chu la tlung ngei a ta, iengtik am, iengtinam a tlung ding tihai ruok chu Queen Elizabeth chunga innghat a nih.

Kaia Gerber Le Presley Hai London FW AhLondon: Nau le te kawnga mi vângnei rêng rêng an um hlak a, Cindy Crawford le an pa Rande Gerber hai khawm hi an nih. New York Fashion Week ah an naunu Gaia Geber kum 16 chau a vawikhat inlangna dingin hnesaw takin Calvin Klein thuomhnawhai a catwalk pui hnungin London Fashion Week ah a unaupa leh nal takin an inlang nawk tah. Gaia Gerber unaupa, Cindy Crawford hai naupa upa lem Presley Gerber (18) khawm tlangvâl nal tak, male model a nih. Inrinni khan London Fashion Week ah an pahniin an inlang ve ve a, Kaia Gerber chun vut rawng (grey) kekawr a sira a duma intiel infit tak le pheikhawk dum bunin, T-shirt cropped dum hâkin a lai a dawk tat a. Tarmit dum leh Bag dum bawk a khai a. Presley ruok chu ‘distressed Jeans’ vun rawng bawk, infit tâwk tak le Hood-Coat dum le T-shirt plain hâkin, inngup mutin titak hmêl deuvin a mansa a pur eta, a nu Cindy Crawford hmêl tlang le mitmeng char a lak a nih. Nunghak tamtak chun invetpui em em an tih. Kaia Gerber le Presley hai hi hang en rêng rêng khawmin model ding rênga pieng an ni ti naw thei an nawh a. An um mei mei khawmin an lam lawn le khaw nghatah an ‘model’ rieu el a nih. An incheina thuomhnawhai khawm hi ‘simple’ tak ni si, an inhmepui vawng leiin an nal danglam bik rieu a, mi ngaisang an hlâw pei bawk. Kaia lem hi chu nuhmei a ni angin a nu zirtirna le kei\huoina hnuoiah kum 10 a nia inthawkin Versace Junior ah Young Versace ta dinga model-in Vogue magazine ah khawm a lo chuong der an tah. Tuta tum New York Fashion Show-a khan Calvin Klein, Alexander Wang, Coach, Marc

Jacobs le Rihanna ta Fenty X Puma Show haiah a lo inpholang zo der an tah. Presley khawm Ralp Lauren Spring/Summer 2018 collection ah a lo inpholang ve bawk a. Tuhin IMG Models a thawk lai mek a nih. Cindy Crawford chun a nauhaiin a hnung hung zuiin Show Business ah mi hlâwtling tak an hung ni tung pei a beisei thua hril a. A beiseina a hmu pei tah a nih.

PV Sindhu in Korea Open title a lakseouL: Korea Open Su-per series women’s single final-ah zanikhan India badminton khel thiem Rio Olympic silver medalist PV Sindhu (22) chun world champion Japan mi Nozomi Okuhara chu 22-20, 11-21, 20-18 a hnein Korea Open superseries Title a lak. Ms Sindhu hi Korea Open-a India mi hiengang title la hmasa tak a ni leiin India ram ta dingin history a siem a nih. Ms Sinthu hi World No. 4 ni mek a ni a, 2016 khan China Super Series Premier

le Indian Open Super Se-ries bakah tuta season a hin Syed Modi Grand Prix Gold title a lo lak ta a nih. Sindhu in a hneban Okuhara hi Australian Open le World Championship hai laa World Number 1 ni mek a nih. Thla hmasaa Glasgow khawpuia World Champion-ship a khan Sindhu hi Oku-hara lakah lo tlawm ta a nih. Prime Minister Naren-dra Modi le West Bengal Chief Minister Ms Mamata Banerjee hai chun PV Sindhu hi an lawmpui thu an puong.

Indian Mi Inhmang 39 Hai La Hmu Lo Zing: Iraq PMbAgHdAd: Islamic State in Iraq and Syria (ISIS) han Muslim lalram ‘caliphate’ indin tuma Iraq khawpui Mosul an hung hluo a, khawpui dang danghai leh an hung run laia indo buoina le inzawma Iraq-a sinthawa um India mi 39 hai chu vawisûn chen hin an umna hriet a la ni naw zing niin Prime Minister Haider al-Abadi chun a hril. Official thusuokin a hril dan chun, Indian mi 39 hai hi kum thum liemtaa ISIS helpawlhaiin Mosul khawpui an hung lak laia an kidnapped an nih a. Kha lai huna khan India External Affairs minister Ms Sushma Swaraj khawmin thei tawpin, a office a chel thar lai a nih bawk, a bei a, \huoikir a tuma chu a la thei naw a nih.

India chu ieng helpâwl le khawm inbieka inremna siem nuom lo a ni leiin Iraq sawrkâr kutah Iengkim an nghat a. Iraq sawrkâr khawmin India mihai chu him taka sansuok nawk el an beisei a. Amiruokchu, “Thil umdân chieng lem hriet tuma suizui zing a la nih a. Chu bak chu comment dang iengkhawm ka la

nei thei nawh” tiin Prime Minister chun Inrinni khan Associated Press a hril. Man an nih lai khan nasataka san suok tum an nih a. External Affairs minister Ms Sushma Swaraj chun July thla khan, an sûnghai kuomah, ISIS helpâwl han Mosul an lak tuma an man, Mosul hmar-thlang tienga Badush Jail-a hrentang ni dinga ring a ni thu a hril.

India mi sinthawtu mana um 39 hai hi North Indian mi an nih a, Iraq company pakhatin an rama sin thaw dinga a ruoi (contract) an nih. ISIS han Iraq an hung run hmaa inthawk tah khan India mi sang tamtak chu Iraq ah sinthawin an lo um tah a, a tam lem chu company hai sawr (contracted) an nih. Kum 2014 a ISIS han Iraq khawpuitak dawt Mosul an lak lai khan India mi 39 hai hi helpâwl han an man a, demand nei chuong lovin an hrentang a. An thi le dam thu iengkhawm an hril naw bawk a. Tu kum July thlaa Iraq sipai han Mosul an lakkir nawk khan khawpui an dap suok vawnga chu hmu an ni nawh a, AFP chun PM kuomah zawna siemin thil umdân an indawn tah a nih.

size 14 a ni angin Bora Aksu Spring/ Summer 2018 Show-a dingin kekawr nal tak takhai a pholang pek tah a. New York Fashion Week ah khawm a \hang bawk. Worcestershire, UK a inthawk a nia chu New York Fashion Week ah khawm, Badgley Mischka and Marchesa shows haiah a

Iskra Lawrence, London Fashion Week Ah Nal HleLondon: Mani inringzo dinga mihai infui hlak le positive model tia hrietlâr, a piengzie miin nal naw tihai sienkhawm inzapui lova mani inringzo taka hmatieng pana hlim zing kum 27 a upa Iskra Lawrence chu Zirtaw-pni khan London Fashion Show-a \hang, tawite chaw-lin Sexy Fish restaurant, Mayfair a lut lai hmu a nih. Fashion Show a din-ga inchei an ta nawa chu Kekawr var tluon par deu a bun a, a kawng le mawng bâwr nalna a thup thei chu-ong nawh. Bodice anga hmang nghâl zakuo sen a hak bawk a, a nene mar deuvin a rek leiin a hung nawr pawng tut bawk a. A awmbawr \hatna chu hmai ruol an nawh. A hmêl sar varin a sam eng thal inkhai thla hnakin, a puon bat le thuomhnaw hlekhai a chawi a. A hner sen hama make-up huntâwk leh, a hmêl a hlim sieu zing angin an nui sai sai chu thlalatuhai ta din-gin a hlu hle. Zan thimtham hnuoia lêng suok a nia chu a umna lai vel po po chu thlalakna flash light-in a engvar vawng zing el a nih. An thazo bawk, a hei lawn rêng rêngin catwalk ang zin-gin a kawng a her awt awta, a pheikhai a zâng em em.Hi hma met hin Iskra hi

zu \hang hman vawng a nih. Iskra Lawrence hi a tumru em em a, kum 18 a ni laiin a piengin a zir naw leia fashion industry-a \hang thei lo ding ti chu a ngaidân an nawh a. A piengzie thleng danglama, siem that vel nêkin Industry khaw-nghat siem\hat lem a tum a. Fash-ion industry chun pieng nal le chêr chau ni ta lovin, thau le pieng nal rak naw khawm fashion industry ah hmun an hung chang pei ta a nih. Hmel \hat naw lei or vun rawng nal naw leia Photoshop-a siemfawma mani ni nâwna inpholanga fak zawng nek chun mani nina indiktak inpholang a, hmu ang anga lâwm taka um a tha lem tiin hmêl le pieng zie siemfâwm/that vel nuom lo a nih. Anachu, Photoshop \angkai zie chu an phât nawh. “Tamtakin Photoshop \hat nâwna a nih an tia chu a \hatna ni lemin ka hriet. Kan taksa bung pak-hata kawp ang tho a nih. Miin puotienga inthawka an nuom nuom an hrilna mei mei a nih a. Photoshop hin nasatakin modelhai a mi \hangpui a nih” tiin natural beauty ngaisangnu chun a hril.