بسم الله الرحمن الرحيم

لام عليك يا أميرالمؤمنين الس

صلى الله عليك يا بقية الله فى أرضه

مهديا! حرمانمان را در عصر غيبت و پنهانى تو چگونه جبران كنيم؟ كجا تو را بيابيم؟ با ك::دام دع::ا ت::و را خ::واهيم ي::افت ت::ا رويم و آن دع::ا بي::اموزيم؟ منجي::ا! در ح::يرت و سرگشتگى نبود تو، شيطان نفس و انديشههاى رنگارن::گ، ب::ر م::ا چ::يره ش::ده و اس::ير

پليدى نفسمان نموده است. مهربانا!

تا ابد سرنكش::د و ز س::ر پيم::ان ن::روداز ازل بس::ت دلم ب::ا س::ر زلفت پيوند

پس تو و نياكانت را از ژرفاى وجودمان دوست داريم و در جس::توجوى ف::راهم آوردن شادى توايم و با تمام دل سياهيمان، آرزو مىكنيم خداوند ظهورت را پيش اندازد و ب::ر ما احسان كند و از حيرتمان به درآورد و از اسارت دنياى دون، نجاتمان بخشد. پ::درا! فقدان نياى تو و پنهانى تو را به خدا شكوه مىبريم و از ناشناختنمان تو را و نياك::ان ت::وفنى نفسك... را، ناآسودهايم و اين سرود را - ولو در زبان - ترنم مىكنيم كه: »اللهم عرفنى حجت::ك«آفتاب::ا! چن::دى اس::ت از مه::ر ت::و و ت::ابش فنى رسولك...اللهم ع::ر اللهم عر خورشيد وجودت از پس پردهى غيبت، به يادگار گرانسنگ نيايت رو آوردهايم؛ ب::ا اين گمان كه ما را به معرفت تو برساند. گرچه توان غواصى در ژرفاى آن را نداريم؛ اما از

خداوند مىخواهيم و دست لطف تو را مىطلبيم.

هم ب:::ه ق:::در تش:::نگى باي:::د چش:::يدآب دري::::ا را اگ::::ر نت::::وان كش::::يد

عزيزا! ب::ه گ::وش ج::ان ش:نيدهايم ك::ه پي::امبر اك::رم ص::لى الله عليه وآله فرمودن::د: »پس السلام_ را حاضران بايسته است اين سخن _امامت اميرالمؤمنين على و اولاد او عليهم

به غايبان و فرزندداران به فرزندان، تا برپ::ايى روز رس:تاخيز برس:انند.«اكن::ون چگون::ه فرمانت بريم؟ از چه راه، رهسپار فرمانبرىات شويم؟ چه كنيم؟ چه بگ::وييم؟ ت::و خ::ود يارىمان ده! راهمان بياموز! دستمان گير تا راه يابيم و كوشش كنيم و اين همه كمالات و برترىهاى پدرت را بشناسيم و به ديگران ن:يز بي::اموزيم! يادم::ان نمىرود ك:ه در كن::ار

وآله از مردم::ان ب:::راى ام::ارت و سرپرس::تى عليه الله ب::ركهى خم، پيامبرم::ان ص::لى السلام بيعت گرفتند و بر اين پيمان، تا برپايى رس::تاخيز اميرمؤمنان و فرزندانش عليهم

تأكيد كردند.

اكنون سر به آستان ارادت ت::و مىس::اييم و ب::ا تم::امى كاس:تىهايمان، ب::ه درگ::اهت ع::ذر مىآوريم كه: تو كريمى از خاندان كريم::ان و م::أمور ب::ه ميهم::انى و پناهدهى بيچارگ::ان! اكنون ما را ببخش! دستمان گير! راهمان بر! آفتاب لطفت را بر م::ا بت::اب و از م::ا روى

مگردان و بر دعاى ما كه: »اللهم عجل لوليك الفرج«آمين بگو.

دق ، و جئنا ببض::اعة مزج::اة، ف::أوف لن::ا الكي::ل، و تص:: ر نا و أهلنا الض »يا أيها العزيز، مسعلينا..«.

م::ا را ب::ه ج::ز ت::و در هم::ه ع::الم عزي::زنيست

گر رد كنى بض::اعت مزج::ات ور قب::ول

91 تير 15پنجشنبه

1433 شعبان 15مطابق با

سيد حسين حسينى خطابهى غدير

امروز برخى از مدعيان روشن فكرى دينى، موضوع مهم و اعتقادى خلافت و ام::امت را در حد مسألهاى تاريخى قلمداد مىكنند و بحث و گفتوگو دربارهى آن را س::بب اختلاف بين مسلمانان تلقى مىكنند؛ اما در اين موضوع، روى سخن آن::ان ب::ا ش::يعه اس::ت و ب::ه ساير فرق مسلمين كارى ندارند و دانسته يا ندانسته (البته عمدتا دانسته و به عمد) از ديگر فرقهها جانبدارى مىكنن::د. در بررسى نظ::ريهى آن::ان ب::ه چن::د نكت::ه اش::اره ك::رده، جايگ:::اه مهم و اعتق:::ادى ام:::امت را در بي:::ان ق:::رآن ك:::ريم و اح:::اديث پي:::امبراكرم

السلام بازشناسى مىكنيم. وآله و اهل بيت عصمت عليهم عليه الله صلى

وآله را در ارتباط ب::ا عليه الله - اين گروه معمولا كسانىاند كه پيامبرى پيامبر صلى1نكتهى جهان غيب و عالم ديگر نمىدانند و تمامى مسايل مذهب را ب::ه نح::وى توجي::ه م::ادى و زمينى مىكنن::د؛ پي::امبر اك::رم ص::لى الله عليه وآله را - ك::ه پيامآور الاهى اس::ت - مص::لح و نابغهاى بيش نمىدانند و در احكام دين، باورشان اين است كه بايد با ملاكه::اى م::ادى و زمينى سازگار باشد. از اين روى، تاريخى دانستن امامت و كم اهميت جل::وه دادن آن، مربوط به تفكرات چنين افرادى است كه دينداران _به خاطر الاهى و غي::بى و آس::مانى دانستن دين_ اين تفكرات را نمىپذيرند؛ اما اينك::ه گم::ان مىكنن::د ط::رح چ::نين مس::ايلى موجب اختلاف ميان مسلمين است، در پاسخ آنان مىگوييم: اگر به راستى در پيش::نهاد خود خيرخواهيد، مسلمانان را وادار كنيد كه با پذيرش حقيقت بر مح::ور آن چرخي::ده، وحدت را بر پايهى حق و حقيقت ايجاد كنند؛ نه اينكه به بهانهى ايجاد وحدت، بس::يارى

از محورهاى آن را زير پا بگذارند و وحدتى موقت و زودگذر به دست آورند.

- توجه به مفهوم وجايگاه امامت، نشانگر اعتق::ادى ب::ودن اين اص::ل اس::ت. در2نكتهى ق:رآن ك:ريم، درب:ارهى اب:راهيم خلي:ل عليه الس:لام و ام:امت او مىخ:وانيم: »و اذ ابتلىيتى ق::ال لا ين::ال هن قال انى جاعلك للناس امام::ا ق::ال و من ذر ابراهيم ربه بكلمات فاتم

المين«. )بقره/ ( هنگامى كه پروردگار ابراهيم، او را به ح::وادثى آزم::ود و124عهدى الظ او از عهدهى تمامى آنها به خوبى برآم::د، خداون::د فرم::ود: اين::ك ت::و را ب::راى مردم::ان »امام«قرار دادم. ابراهيم پرسيد: و از فرزندان من؟ خداوند فرمود: پيمان امامت من، ستمكاران را نخواهد رسيد. بنابراين ام::امت عه::دى از س::وى پروردگ::ار و مق::امى بس بلند است كه عصمت، لازمهى آن است و از اين روى، به جعل و نصب خداون::د تحق::ق مىپذيرد. و از سوى ديگر، تعب::يرات ح::ديث مش::هور ثقلين بهگونهاى اس::ت ك::ه نش::ان مىدهد امام به ضميمهى قرآن كريم، جانشين به حق پيامبر صلى الله عليه وآله در تم::امى ابعاد نبوت و رسالت است (به جز نبوت تشريعى در ام:ام) و اين دو هرگ:ز از يك::ديگر جدا نمىشوند و در كنار هم، از آئين اسلام و آموزههاى نب::وت حك::ايت مىكنن::د. پي::امبرقلين كت::اب الله و عت::رتى اه::ل بيتى لن صلى الله عليه وآله فرمودند: »انى مخلف فيكم الث

( واژهى426يفترقا حتى يردا على الحوض انظروا كيف تخلفونى فيهما«. )تحف العق::ول/ »مخلف «نشانگر اين است كه پي::امبر اك:رم ص:لى الله عليه وآله باي::د از س:وى خداون::د،

از سوی خداون::دصلى الله عليه وآله گونه که خود رسول الله جانشين معرفى كند _همان و از ضميمهى قرآن به اهل بيت عليهم السلام برمىآي::د ك::همتعال برگزیده شده است_

جانشين او تنها جنبهى حاكميت سياسى و زمامدارى اجتم::اعى ن::دارد؛ بلك::ه در تم::امى شؤون و ابعاد شخص::يت رس::ول الله ص::لى الله عليه وآله جانش::ينى دارد، ب::ه ج::ز نب::وت تشريعى و قانونآورى كه خود بارها تذكر فرم::ود: »انت منى بمنزل::ة ه::ارون من موسى

( (اى على!) تو نسبت به من جايگاه هارون را دارى107/ 8الا انه لا نبى بعدى «. )کافی نس::بت ب::ه موسى؛ ب:ه ج::ز اين ك:ه پس از من، پي::امبرى نخواه:د ب::ود (و پس از موسى پيامبرى ادامه يافت). در حديث حضرت كاظم عليه السلام آمده: »الامام::ة هى النور «.

( و نيز در روايت مشهور حضرت رضا عليه السلام مىخوانيم: »إن الامامة196/: 1)کافی ول ياء ان الامام:::ة خلاف:::ة الله و خلاف:::ة الرس::: هى منزل:::ة الانبي:::اء و ارث الاوص:::ين عليهم ن و الحس:: صلى الله عليه وآله و مقام اميرالمؤمنين عليه الس:لام و م::يراث الحس: السلام ان الامامة زمام الدين و نظام المسلمين و صلاح الدنيا و عز المؤمنين ان الامامة

( خلاصهى مضمون عبارت اينكه:200 /: 1اس الاسلام النامى و فرعه السامى«. )الکافی امامت پايهى بالندهى اسلام و شاخهى بلند آن است. امامت از جهت منزلت و شأن و م::وقعيت و ژرف::ايى، برت::ر از دسترسى خرده:اى مردم::ان اس:ت ك:ه بتوانن::د ب::ا رأى و انتخاب خود امامى برپا كنند. از اين روى پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله امام و امامت را جاىنشينى همه ج::انبهى خ::ود، مع::رفى ك::رده و آن را داراى مقام::ات والا دانس::ت و در طول بيست و اندى سال پيامبرى خ::ود، مق::ام ام::امت و برترىه::اى على عليه الس::لام را

گوشزد فرمود و شؤون مهم او را، همچ::ون سرپرس::تى و ولايت در تك::وين و تش::ريع، ابلاغ متن دين، تبيين و تفسير قرآن و احكام، زمام::دارى و حك::ومت جامع::ه، علم غيب،

عصمت، شجاعت و پهلوانى و... تذكر فرمود.

- اهميت مسألهى امامت اميرالمؤمنين عليه السلام تا بدانجاس:ت ك:ه در ق:رآن3نكتهى كريم، آيات فراوان بر آن نزول يافته، از جمله:

لاة و يؤت::ون الزك::اة وهم1 ( »انما وليكم الله و رسوله والذين آمنوا الذين يقيم::ون الص:: ( »سرپرست و رهبر شما تنها خداوند است و پيامبر او و آن:ان ك:ه55راكعون« )مائده/

ايمان آورده، نماز برپا مىدارند و در حال ركوع زكات مىپردازند«. تمامى تفاسير ش::يعه و اكثر تفاسير اهل تسنن، اتفاق دارند بر اينكه آيهى كريمه درب::ارهى اميرالؤم::نين على

/3عليه السلام است، آن هنگام كه در نماز و در حال ركوع زكات دادند. )مجم::ع البی::ان 325)

ول و اولى الام::ر منكم« )نس::اء /2 (59( »يا ايها الذين آمنوا اطيع::وا الله و اطيع::وا الرس:: »اى ايمانيان! از خدا اطاعت كنيد و فرمان رسول و صاحبان امر را گردن نهي::د«. طب::ق

(100 /3تفاسير، اولى الأمر، امامان معصوم عليهم السلام مىباشند.) مجمع البیان

( »اليوم اكملت لكم دينكم واتممت عليكم نعمتى و رضيت لكم الاسلام دينا«)مائ::ده /3 ( »امروز دين شما را كامل و نعمت را بر شما تمام كردم و خشنودم ك::ه اس::لام دين3

ش::ما باش::د«. طب::ق تفاس::ير، اين آي::ه مرب::وط ب::ه ام::امت و ولايت اميرالمؤم::نين على ( مىبينيم كه آيات فوق و دهها آيهى ديگر - ب::ا162/:: 1عليه السلام مىباشد. )تفسیر قمی

ملاحظهى شأن نزول آنها - دربارهى امامت و ولايت و سرپرس::تى ام::ام اميرالمؤم::نينعليه السلام است.

السلام - زمينههاى پيشين وصايت و امامت اميرالمؤمنين على عليه4نكتهى

نايب و منوب عنه بايستى با يكديگر سنخيت كامل و شباهت تام داشته باش::ند. از اين روى، پيامبر اك::رم ص::لى الله عليه وآله از پيش او را در بس::تر مه::ر و محبت و در فض::اى جان و خانهى خويش تربيت كرد و با روحيات و اخلاقيات خويش مأنوس نمود. در اين زمينه خود على عليه السلام در خطبهى قاصعه چنين حك::ايت مىكن::د: )نهج البلاغ::ه فیض

( »... شما مىدانيد كه مرا ن:زد رس:ول خ::دا ص:لى الله عليه وآله چ:ه234 ی خطبه4/776 مقام است و خويشاوندىام با او در چه نسبت اس:ت؟ آنگ::اه ك::ه ك::ودك ب::ودم، م::را در دامان خود مىنهاد و بر سينهى خود مىفشرد و در بستر خود مىخوابانيد و تنم را به تن خويش مىسود و بوىخوش خود را بهمن مىبويانيد و گاه چ:يزىرا مىجوي::د، س:پس آن را به من مىخورانيد. از من دروغى در گفتار نديد و خطايى در كردار نيافت... و من در پى

او بودم - در سفر و حضر - چنان كه شتر بچه در پى مادر. هر روز از اخلاق خود، براى من نشانهاى برپا مىداشت و مرا ب::ه پ::يروى آن مىگماش::ت. او ه::ر س::ال در غ::ار ح::را خلوت مىگزيد و من او را مىديدم و كسى جز من، او را نمىدي::د. آن هنگ::ام ج::ز خانهاى كه رسول خدا صلى الله عليه وآله و خديج::ه عليه::ا الس::لام درآن بودن::د، در هيچ خانهاى مسلمانى راه نيافتهبود و من سومين آنان بودم. نور وحى نبوت را مىديدم و بوى آن را مىشنودم و هنگ::امى ك::ه وحى ب::ر او ف::رود آم::د، ن::الهى ش::يطان را ش::نيدم و گفتم: اى فرستادهى خدا! اين آوا چيست؟ فرم::ود: اين ش:يطان اس:ت و از آنك::ه او را بپرس::تند نوميد شده است. همانا تو مىشنوى آنچه را من مىش::نوم؛ مىبي::نى آنچ::ه را من مىبينم؛ جز اينكه تو پيامبر نيستى؛ بلكه وزيرى و به راه خ::ير مىروى.«و ن::يز مىبي::نيم در هنگ::ام

( »اى پي::امبر! خويش::ان نزدي::ك را214نزول آيهى »و انذر عشيرتك الاقربين«، )شعرا / بترسان«، پي::امبر گ::رامى ص::لى الله عليه وآله س::ه ب::اراعلام فرم::ود ك::ه: ش::ما عش::يره و خويشاوندان من هستيد و همانا خداوند پيامبرى بر نيانگيخت مگر آنك::ه از خان::دان او،

تان ب:ا من بيعت مىكن:د ك:ه برادر و وزير و وارث و جانشين برايش برپا كرد. پس ك:دام برادر و وارث و وصى من باشد و نسبت به من همانند هارون نسبت به موسى گ::ردد؟ گرچه پس از من پيامبرى نخواهد بود؛ پس خويشان سكوت كردند. آنگاه فرم::ود: يكى از شما به پاخيزد و الا از غير شما خواهد بود و شما پش::يمان خواهي::د ش::د. در اينج::ا على عليه السلام به پا خاست. حضرت فرمود: نزديك آى. پس نزديك آمد و او را م::ورد مهر ويژهى خود قرار داد و فرمود: »او را از حكمت و دانش سيراب نم::ودم «.)بح::ار

( اين روي:::دادها و ص:::دها مانن:::د آن در ط:::ول پي:::امبرى رس:::ول خ:::دا163/::: 18 صلى الله عليه وآله نسبت به اميرالمؤمنين عليه السلام نش::ان م::راقبت و ت::ربيت اوس::ت

براى احراز مقام الهى امامت و خلافت.

- مشهورترين و متقنترين براهين حقانيت و ام::امت اميرالمؤم::نين عليه الس::لام5نكتهى واقعهى غدير است كه پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله - پس از اداى مراسم حج در سفر تاريخى حجة الوداع - دست على عليه السلام را گرفته و به مردمان معرفى نم::ود. آيهىسول بلغ ما ان::زل الي::ك من ربك و ان لم تفع::ل كريمهى زير شاهد آن است: »يا ايها الر

( »اى پيامبر! آنچ::ه از س::وى پروردگ::ارت ب::ر ت::و ن::ازل67فما بلغت رسالته« )مائده / شده، برسان وگرنه رسالت او را انجام ندادهاى و البته خداوند، تو را از گزند مردمان نگاه مىدارد«. احاديث متواتر واقعهى غدير و متن خطبهى آن، بيانگر اهميت فوقالع::اده

و اصالت اعتقادى آن است، به علاوهى نكات برجستهى ذيل:

( اعلان حجة الوداع و آخرين سال عمر پيامبر صلى الله عليه وآله.1

( دعوت براى انجام مناسك حج از مسلمانان مدينه و تمامى مناطق مسلماننشين.2

( حركت جمعيت يك صد و بيست هزار نف::رى از مدين::ه و ديگ::ر من::اطق ب::راى انج::ام3مناسك حج.

( احض::ار اميرالمؤم::نين على عليه الس::لام و همراه::ان او از يمن، ب::راى ش::ركت در4مراسم حجة الوداع.

( ايراد سخنرانى و خطبه در منا و مسجد خي::ف و آم::اده س::ازى م::ردم ب::راى واقعهى5وآله. عليه الله غدير خم، توسط پيامبر عظيم الشأن صلى

( اقامت در كنار جاده (محل غديرخم) و بازگرداندن پيشرفتگان و توقف پسآمدگان.6

( توقف سه روزه ب::راى انج::ام مراس::م اعلان ولايت و سرپرس::تى اميرالمؤم::نين على7 ذى الحجة.20 ذى الحجة) تا چهارشنبه 18عليه السلام از روز غدير (دوشنبه

ل رس::ول اك::رم ص::لى الله عليه وآله و تأكي::د ب::ر ام::امت و خلافت و8 ( س::خنرانى مفص::فرجه. تعالى الله وصايت على عليه السلام و اولاد او تا امام عصر، قائم آل محمد عجل

( درخواست بيعت توسط رس::ول خ::دا ص::لى الله عليه وآله از م::ردم؛ بيع::تى ب::ا زب::ان و9دست از حاضران و اقرارگرفتن از تمامى آنان.

ط دس::ت دادن و از زن::ان بهوس::يلهى دس::ت زدن در10 ( بيعت گرفتن از م::ردان توس::تشت آب.

( بيعت گرفتن براى پيامبر صلى الله عليه وآله و اميرالمؤمنين على و امام حسن و امام11السلام. حسين و ساير امامان عليهم

( درخواست تبريكگويى از مردم ب::ه رس::ول الله ص::لى الله عليه وآله و اميرالمؤم::نين12السلام. على عليه السلام به مناسبت مقام امامت و امارت و خلافت على عليه

( فرمان ابدى و جاودانه براى تمامى مسلمانان اعصار و قرنها كه بايستى اين خبر را13ر الغ::ائب والوال::د حاضران به غايبان و فرزندداران به فرزندان برسانند. »فليبلغ الحاض::

الولد الى يوم القيامة«.

( اعلان اينكه ابلاغ داستان غدير، برترين و بالاترين نقطهى امر به معروف است: »الا14و ان رأس الامر بالمعروف ان تنتهوا الى قولى و تبلغوه من لم يحضر...«.

( معرفى شخص على عليه السلام در ب::الاى من::بر در تم::امى م::دت خطاب::ه و ارائ::ه و15نشان دادن ايشان به مردم.

( شمارش فضائل و من::اقب و ابع::اد شخص::يت على عليه الس::لام ب::ا ح::دود دويس::ت16فضيلت.

( سفارش بيعت و سلام بر على عليه السلام با لقب اميرالمؤمنين.17

السلام. ( تأكيد بر اين لقب و اختصاصى كردن آن در مورد شخص على عليه18

الس::لام و اينك::ه آن دو ( هم تراز كردن قرآن و على عليه السلام و ساير امامان عليهم19از هم جدايىپذير نيستند.

( ملاك قرار دادن مهر و خشم على عليه السلام براى ايمان و كفر افراد.20

نكتههاى فوق و دهها نكتهى ديگر، نشان از اهميت غدير در مع::رفى اميرالمؤم::نين علىعليه السلام به عنوان جانشين و امام پس از رسول الله صلى الله عليه وآله است.

- از عصر حادثهى غدير تاكنون، مسلمانان و به تبع آنان ديگران ب::ه اين واقعهى6نكتهى عظيم و مسألهى امامت و خلافت، به ديد يك اص::ل اعتق::ادى نگريس::ته و آن را در كتب عقايد نقل و بررسى كردهاند؛ گرچ::ه در كتب ت::اريخى ن::يز آورده و از نظ::ر ح::ديثى، در كتب حديث و از جهت معانى لغات، در كتب لغت و از لح:اظ ن:زول آي::ات مربوط:ه، در تفاسير و از جهت ادبيات غدير، در كتب ادبى نيز آوردهاند. در اين باره به مدارك زي::ر

دقت و توجه مىكنيم:

( در »المعارف«276( در »انساب الاشراف« - ابن قتيبه (م 279از مورخان: بلاذرى )م ( در كت::ابى مس:تقل در م:ورد ح::ديث غ:دير -310و »الامام:ة والسياس:ة« - ط:برى (م

( در تاريخ خود.463خطيب بغدادى (م

( به نقل نهايهى ابناثير - احمدبن حنبل (م204از محدثان: محمد ابن ادريس شافعى (م ( در276( در »س::نن« - ترم::ذى (م 273( در »مس::ند و من::اقب« - ابنماج::ه (م 241

»صحيح«.

/:: 427 ثعل::بى(م –( در تفسير خ::ود 310از مفسران: طبرى (م ( در تفس::ير خ::ود -37 ( در تفسير خود.606( در »اسباب النزول« - فخر رازى (م 468واحدى (م

(در »التمهي::د« - قاض::ى عب::دالرحمان403 از متكلمان: قاضى ابوبكر باقلانى بص::رى (م ( در »شرح المواقف« -816( در »المواقف« - شريف جرجانى (م 756ايجى شافعى (م

( در »شرح تجريد«.879قوشچى (م

از لغت شناسان و صاحبان معاجم در ذيل كلمات: مولى، خم، غدير، ولى و... - ابندريد (. اين نوع نقلها1 /6 -: 8«- ابناثير در »نهايه« (الغدير ج 71/1( در »جمهره ج 321(م

نشان دهندهى اين است ك:ه مس:ألهى ام:امت در نظ:ر آن:ان ص:رفا مس:ألهاى ت:اريخىنيست.

- پاسخ به دو پرسش7نكتهى

پرسش الف: اگر داستان غدير اين اندازه در ميان ش::يعه و س::نى مش::هور اس::ت، پسبهچه دليل اهل تسنن، ولايت و امامت اميرالمؤمنين على عليه السلام را نمىپذيرند؟

پاسخ:

( ما نيز از حق جويان اهل تسنن، اين پرسش را داريم كه با وج::ود اين هم::ه ب::راهين1 بر امامت اميرالمؤمنين على عليه السلام، چگونه است ك::ه آن::ان در براب::ر ح::ق تس::ليم نمىشوند؟ چ::را ب:ا خ::ود ح::ديث نفس نمىكنن::د ك:ه راه ح::ق را طى ك:رده و ب:ر فرم::ان

خداوند گردن گذارند؟

( اين چنين پرسشى در مراحل پيش از امامت نيز جارى است كه ب::ه چ::ه علت، غ::ير2 مسلمانان با وجود اين همه دلايل حقانيت اسلام، آن را نپذيرفتند؟ ن::يز چهط::ور اس::ت كه منكران خدا با وجود روشنترين براهين بر وجود آفريدگار جهان هستى، او را منك::ر

شدهاند؟

ب و پاس::خ اينگون::ه پرسشها اين اس::ت ك::ه بش::ر مىتوان::د دچ::ار خودخ::واهى و تعص:: كوردلى شده، از ديدن حقايق س:ر ب:از زن:د و ب:ه تقلي:د از گذش:تگان پرداخت:ه، در راه هواى نفس گام بردارد؛ البته پذيرفتن ح::ق هم چن::دان س::اده نيس::ت و ال::تزام و مقي::د بودن به لوازم حق، در عمل بسى دشوارتر مىنمايد؛ مخصوصا اگر لازمهى پذيرش حق،

دست برداشتن از تعلقات بسيارى باشد.

( به خاطر شهرت خطابهى غ::دير و ب::ه وي::ژه جملهى: »من كنت م::ولاه...«، آن::ان ك::ه3 نتوانستهاند اصل حديث را انكار كنند، در صدد تأويل و برگرداندن الفاظ از معانى خود بر آمده، مقصود و معنى را دگرگون كردهاند؛ مثلا كلمهى »مولى «را كه در اين خطاب::ه - به دليل قراين قطعى - ب:ه معن::اى سرپرس:ت و اولى ب:ه تص:رف اس:ت ب:ه دوس:ت و

محب و... معنى كردهاند.

پرسش ب: آيا حديث و خطبهى غدير گفتارى كوتاه بوده يا يك سخنرانى مفصل؟

پاسخ: آن چه اهل تسنن در كتب خود به تواتر آوردهاند، دو م::ورد اس::ت: يكى اص::ل ح::ديث غ::دير ك::ه كوت::اه و مختص::ر نق::ل ش::ده و طولانىترين آن در الغ::دير آم::ده

( و ديگر اينكه در بيشتر احاديث و نقلهاى اهل سنت مىبينيم كه11-10 /1است)الغدیر پيامبر صلى الله عليه وآله ايراد س::خنرانى كردهان::د و ب::ا آن ش::رايط بايس::تى ب::ه تفص::يل

سخن گفته باشند:

- زيدبن ارقم مىگويد: رس::ول خ::دا ص::لى الله عليه وآله در روز غ::ديرخم اي::راد خطاب::ه1 ك::رده و فرم::ود: »من كنت م::ولاه فعلى م::ولاه اللهم وال من والاه و ع::اد من ع::اداه...«

(217/ 42)تاریخ دمشق

- حذيف:::ةبن اس:::يد و عم:::ربن ذىم:::ر و زي:::دبن ارقم و... گوين:::د: رس:::ول خ:::دا2 (179 /3صلى الله عليه وآله در روز غدير ايراد خطبه كرده و فرمود: . . .)المعجم الکبیر

مىبينيم در اين نقله::ا و ص::دها نق::ل ديگ::ر ك::ه ب::ه خ::اطر اختص::ار از آوردن آنه::ا چش::م پوش:::يديم، جملهى »خطب رس:::ول الله ص:::لى الله عليه وآله« و »خطبن:::ا رس:::ولالله صلى الله عليه وآله« و امثال آنها را آوردهاند كه به معناى نوعى س::خنرانى اس::ت ك::ه در ابتدا با حمد و ثناى الاهى آغاز مىشود و جنبهى تفصيلى دارد و با حديث كوت::اه (آن هم

در آن شرايط و با آن مقدمات ويژه و استثنايى) سازگارى ندارد.

- استدلال به حديث غدير8نكتهى

از ديگر پرسشها اين است: چرا اميرالمؤم::نين على عليه الس::لام ب::راى اثب::ات حق::انيتخويش به خطابهى غدير استدلال نكردهاند؟

پاسخ: آن حضرت در موارد متع::دد و در اع::تراض ب::ه غص:ب خلافت و اثب::ات حق::انيت خويش به اين خطابه استدلال فرمودهان::د ك::ه ب::ه نح::و اختص::ار چن::د م::ورد را ي::ادآور

به بعد(159/ 1مىشويم: )الغدیر

هجرى:23( احتجاج حضرت على عليه السلام در روز شورا سال 1

ابوالطفيل ع::امربن وائل::ه گوي::د: در روز ش:ورا ب::ا على عليه الس::لام دم در خان::ه ب::ودم؛ شنيدم به مردم گفت: شما را به خدا سوگند، آيا در ميان شما كسى هست ك::ه پيش از من به يگانگى، خدا را پرستش كرده؟ گفتند: خدا شاهد است كه نه... شما را ب::ه خ::دا سوگند، آيا در ميان شما كسى هست كه پيامبر خدا دربارهى او مانند اين جمله را گفته باشد كه: »من كنت مولاه فعلى مولاه اللهم وال من والاه و ع::اد من ع::اداه...«؟ گفتن::د:

خداوند گواه است كه نه ... .

( احتجاج او در ايام حكومت عثمان:2

سليم تابعى گويد: در ايام حكومت عثمان در مسجد حضرت رسول ص::لى الله عليه وآله بودم. عدهاى را ديدم كه دربارهى علم و عفت گفت و گ::و مىكردن::د. س::خن از برت::رى قريش پيش آمد و اينكه پيامبر صلى الله عليه وآله فرمودند: »امامان قريش::ىاند.«جمعيت حاضر بيش از دويست نفر بودند كه در ميان آنان علىبن ابىطالب عليه السلام، س::عدبن ابىوقاص، عبدالرحمانبن ع::وف، طلح::ه، زب::ير، مق::داد، هاش::مبن عتب::ه، ابنعم::ر، حس::ن، حسين، ابنعب::اس، محم::دبن ابىبك::ر و... بودن::د. عثم::ان در خانهاش ب::ود و از گفتوگوه::ا

السلام ساكت بودند. مردم::ان رو ب::ه على بىخبر و اميرالمؤمنين على و اهلبيت او عليهم عليه السلام كرده، گفتند: چرا سخن نمىگ::ويى؟ ت::ا ب:دان ج::ا ك:ه حض:رت فرمودن::د: ... پيامبر صلى الله عليه وآله در غدير خم مرا برپا نمود و خطبه ايراد كرد... و فرم::ود: »من

(165 /1كنت مولاه فعلى مولاه« )الغدیر

هجرى):35( استدلال اميرمؤمنان عليه السلام در روز رحبه (در سال 3

هنگامى كه آن حض::رت ش::نيد س::خن رس::ول خ::دا ص::لى الله عليه وآله در افض::ليت على عليه السلام ب::ر ديگ::ران م::ورد گفتوگ::و و اته::ام اس::ت، در رحبهى كوف::ه (مح::ل وس::يع اجتماعات) به ح::ديث غ::دير استش::هاد فرم::ود ك::ه تفص::يل آن را در كت::اب گرانس::نگ

»الغدير« مىبينيم.

- پرسش: آيا امامان ديگر در احتجاجات خود به خطابهى غ::دير و ب::ه وي::ژه ب::ه9نكتهى متن مفصل حاضر استدلال فرمودهاند؟

پاسخ:

الف: آرى! امامان و نيز اصحاب آنان، مكرر و متعدد به حديث غدير استدلال فرموده و/1داستان غدير را مورد نظر قرار دادهاند كه در اينباره به كتاب »الغ::دير«، )الغ::دیر

262( و »اسرار غدير« )صفحه 85( »خطابهى غدير در آينهى اسناد« )صفحه 159-197 ( مراجعه كنيد. در نكتهى پيشين به عنوان ش::اهد، مناش::دات اميرالمؤم::نين على272تا

عليه الس::لام را آورديم و س::اير امام::ان ن::يز ب::ه بخش::ى از ح::ديث غ::دير اس::تدلال فرمودهاند؛ مثلا حضرت زهرا عليها السلام فرموده: »آيا فراموش كرديد گفتار رس::ول خدا را ك::ه در روز غ::ديرخم فرمودن::د: »من كنت م::ولاه فعلى م::ولاه «و آنك::ه فرم::ود:

/1»انت منى بمنزلة ه::ارون من موسى«. )الغ::دیر ( حض::رت ام::ام حس::ن مجت::بى196 عليه السلام در هنگام صلح با معاويه ايستاد و خطابهاى ايراد كرد و در ضمن آن فرمود: »مردمان شنيدند هنگ::امى ك::ه پي::امبر ص::لى الله عليه وآله دس::ت پ::درم را در غ::دير خم گرفت و اعلام فرمود: »من كنت مولاه فعلى مولاه...« سپس فرمان داد كه شاهدان ب::ه

/1غايبان برسانند.« )الغ::دیر ( و ن::يز ام::ام حس::ين عليه الس::لام ي::ك س::ال پيش از197

واقعهى عاشورا و مرگ معاويه در منا در موسم حج كه بيش از هفت صد نفر از مردان و زنان بنىهاشم و انص::ار و عم::دتا از ت::ابعين و ح::دود دويس::ت نف::ر از اص::حاب پي::امبر صلى الله عليه وآله بودند، ايستاد و ايراد خطبه فرمود و ستايش خداوند نمود و از جمله گفت: »به خدا سوگندتان مىدهم، آي::ا مىداني::د پي::امبر ص::لى الله عليه وآله على را در روز غ::دير مع::رفى ك::رد و اعلام ولايت و سرپرس::تى او را فرم::ود و اف::زود ك::ه اين خ::بر را شاهدان به غايبان برسانند؟ «حاضران در منا گفتند: قسم به خدا، خ::دا ش::اهد اس::ت،

به بعد( و نيز حضرات سجاد، باقر و ساير ائم::ه عليهم274آرى. )اسرار غدیر / صفحه السلام نيز در موارد گوناگون به حديث غدير و جملاتى از آن استدلال فرمودهاند.

ب: اين خطابهى مفصل از زب::ان ام::ام ب::اقر عليه الس::لام نق::ل ش::ده، ب::ه اض::افهى اص::ل داستان غدير خم كه به دو سند از كتب »احتجاج طبرسى« و »اليقين سيدبن طاووس« و »روضة الواعظين ابنفتال نيشابورى« و »نزهة الكرام« نقل شده است و جالب اينكه متن خطابهى حذيفةبن يمان و زيدبن ارقم كه هر دو در غ::دير حض::ور داش::تند، ب::ا متن نقل شده از حضرت باقر عليه السلام بسيار نزديك است و با اين تفصيل خطابه، موارد

اختلاف نسبت به متن، اندك به نظر مىرسد.

- پرس::ش: چ::را كتب پيش از »احتج::اج« و »روض::ة ال::واعظين« (ق::رن پنجم10نكتهى هجرى) اين متن را نقل نكردهاند؟ مخصوصا افرادى مانند كلينى و شيخ مفيد و... .

پاسخ:

الف: نقل نكردن عدهاى حديثى را، دليل ضعف آن نيست؛ چراكه ملاك ص::حت، اتص::ال سلسلهى سند حديث تا معصوم عليه السلام مىباشد و اين مسأله در »خطابهى غ::دير« حاص::ل اس::ت؛ بهخص::وص ك::ه روايت حذيف::ه و زي::دبن ارقم در اك::ثر متن، ب::ا ح::ديث

حضرت باقر عليه السلام تطابق دارد.

ب: دانشمندان متق::دم، ب::ه ب::رخى از اح::اديث دس:ت نيافتهان::د؛ ولى مت::أخران در اث::رجستوجو و امكانات بيشتر آنها را پيدا كردهاند.

ج: مقدارى از احاديث به خاطر تقيه و شرايط سخت شيعه، توسط گروهى از مح::دثان نقل نشده و آن::ان در ش::رايط س::خت و در مي::ان خلف::اى ج::ور ب::ه تث::بيت اص::ل مطلب پرداختهاند. دانشمندانى چون كلينى، مفيد و...ك::ه در بغ::داد در مي::ان مخالف::ان زن::دگى

مىكردند و نقل احاديث مفصل و صريح، مشكل ايجاد مىكرده است.

د: دانشمندان شيعه چه بسيار كتابها ت::أليف نمودهان::د ك::ه ب::ه م::رور زم::ان دس::تخوش ( كت::ابى درب::ارهى غ::دير329فقدان و... شده است و از آن جمله ثقة الاسلام كلينى (م

داشته است كه شيخ آقا بزرگ تهرانى در كتاب »الذريعة «آن را نام برده است.

- اصل متن خطابه، به صورت مفصل در كتب شيعه و جملات مختلفهى آن در11نكتهى مدارك سنى آمده اس::ت. در كتب ش::يعه: روض::ة ال::واعظين: ابنفت::ال نيش::ابورى (ق::رن پنجم) - الا حتجاج: شيخ طبرسى (قرن پنجم) - اليقين: س::يدابن ط::اووس (ق::رن هفتم) - نزهة الكرام: محمدبن حسين رازى (قرن هفتم) - الاقبال: سيدابن طاووس )قرن هفتم( - الص::راط المس::تقيم: علىبن ي::ونس بياض::ى (ق::رن نهم) - نهج الايم::ان: علىبن حس::ينبن جبر (قرن هفتم). در كتب فوق، روايت از طريق و سلسه سند آمده كه به حضرت امام باقر عليه السلام و حذيف::ةبن يم::ان و زي::دبن ارقم منتهى مىش::ود. تفص::يل بيش::تر را در

-85غ::دیر در آیین::ه اس::ناد / ی كتاب »خطابهى غدير در آينهى اسناد« مىبينيم.)خطابه 86)

در كتب اهل تسنن، اصل واقعهى غدير در نوشتههاى اختصاصى و غير اختصاصى آمده « مراجع::ه مىك::نيم و ب::راى ب::ه دس::ت1است. براى يافتن فهرست آنها به »الغدير / ج

« و براى اطلاع14 – 151 / ص 1آوردن راويان حديث با حروف الفبايى به »الغدير / ج «نگ::اه كني::د؛ ام::ا در م::ورد متن حاض::ر152 – 158 / ص 1از مؤلفان ب::ه »الغ::دير / ج

مفصل، سنيان گرچه اين متن را نقل نكردهان::د، ليكن مف::ردات و جملات آن را در كتب خود آوردهاند. كتاب شريف »ن::ور الأم::ير« خطاب::ه را ب::ه ص::د بخش تقس::يم نم::وده و

مدارك هر بخشى را از كتب اهل سنت به تفصيل آورده است.

- در متن خطابهى غدير، پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله با دو جملهى اس::تثنايى12نكتهى هشدار دادهاند كه گذشته از ديگر ويژگىهاى اختصاصى اين سخنرانى، بىسابقه اس::ت. يكى جملهى»فليبلغ الحاضر الغائب والوالد الولد الى يوم القيام::ة«»پس بايس::ته اس::ت اين س::خن را حاض::ران ب::ه غايب::ان و فرزن::دداران ب::ه فرزن::دان ت::ا برپ::ايى رس::تاخيز برسانند«و ديگرى جملهى: »الا و ان رأس الامر بالمعروف ان تنتهوا الى قولى و تبلغ::وهر من الله عزوج::ل و ر و ت::أمروه بقبول::ه عنى و تنه::وه عن مخالفت::ه فانه ام:: من لم يحض:: منى«»و بدانيد قلهى بلند امر به معروف اين است ك::ه ب::ه گفتهى من _درب::ارهى ام::ام_ برسيد و سخن مرا به ديگران برسانيد و غايبان را به پذيرش فرمان من توصيه كني::د و آنان را از ناسازگارى با سخنان من بازداريد. همانا سخن من، فرمان خ::دا و فرم::ان من

است.«

با اين تأكيد و اعلام فرمان جه::انى ب::راى ابلاغ محت::واى خط::ابهى غ::دير، ب::ر مس::لمانان خداپرست و ايمانيان مخلص ضرورى مىنماي::د ك::ه در راه تبلي::غ و فرهن::گ س::ازى اين

خطابهى شريف، تلاش پىگير فرمايند.

موارد زير را خاضعانه پيشنهاد مىكنيم:

( تشويق جوانان بهحفظ متنخطابه و اهداى جوايز - بهويژه هزينهى سفر ك::ربلا ب::راى1السلام - و جوايز نفيس براى حفظ بخشهاى آن. زيارت حضرت امام حسين عليه

( خواندن متن خطابه و ترجمهى آن در محافل دينى ولو مقدارى از آن.2

( ق::رائت بخش::ى از خطاب::ه در مج::الس عق::د، ب::راى رس::اندن پي::ام رس::ول گ::رامى3صلى الله عليه وآله و ابلاغ به نسلهاى آينده.

( قرار دادن آن در مهريهها در كنار قرآن به عنوان لبيكگويى به »حديث ثقلين«رسول4خدا صلى الله عليه وآله.

( نشر و اهداى كتب مربوط به خطابهى غدير.5

( تابلو كردن جملات خطابه بر روى اشياى نفيس.6

( تدريس خطابهى غدير در مدارس، دانشگاهها و حوزههاى علميه.7

( ارائهى خطابه به عنوان متن مورد تحقيق در تز ليس::انس و فوقليس::انس و دك::ترا در8رشتههاى مربوطه.

( سخنرانى توسط سخنرانان محترم و اساتيد در محتوا و مطالب اعتقادى آن.9

( ترجمهى خطابهى غدير ب::ه زبانه::اى گون::اگون و عرض::هى آن در س::ايتهاى مختل::ف10اينترنتى.

( تهيهى كتب مرب::وط ب::ه خط::ابهى غ::دير و اه::داى آن در مج::الس عق::د و عروسى و11وليمهى حج و... .

( معرفى آن به شركتها و مجتمعهاى توليدى و تجارى براى اهدا به عنوان عي::دى و...12به مشتريان و نمايندگان.

( تهيهى كتاب براى كودكان و نوجوانان از متن خطابهى غدير.13

( ساختن فيلم و انيميشن و كليپ از جملات خطابهى غدير.14

( مط::رح ك::ردن جملات كوت::اه آن در مناس::بتهاى ام::امت و ولايت معص::ومين عليهم15السلام.

( مأخذ قرار دادن متن خطبه براى تحقيقات در موضوعات توحي::د، نب::وت، ام::امت،16مهدويت و... .

( معرفى عمومى خطابهى غدير توسط جوانان.17

( تشويق مردم براى ن::ذر ختم خط::ابهى غ::دير در محاف::ل و ن::ذر م::الى ب::راى نش::ر18خطابه براى برآورده شدن حاجات و رفع مشكلات.

( ساختن و نشر متن خطابه در لوح فشرده، نوار و... .19

( ساختن سرود، شعر و قطعات ادبى از متن خطابهى غدير.20

( تعليم جملات كوتاه به كودكان و تشويق آنان به حفظ و يادگيرى.21

( ساختن تابلوهاى نقاشى، خط و نقاشىخط از متن و مضمون خطابه.22

( ساختن تئاتر و سرود از متن خطابهى غدير.23

( مراجع::ه ب::ه س::ايت خط::ابهى غ::دير جهت اطلاع بيش::تر از فعاليته::اى مربوط::ه:24WWW.KHETABEGHADIR.COM

ت::::::ا نفس هس::::::ت راز مىگ::::::وييمنس:::::ل در نس:::::ل از على و غ:::::دير

روز و ش::::ب چ::::ون نم::::از مىگ::::وييمباز گفتند و باز مىگوييم

يادآورى اين نكته بايسته است كه:

متن عربى خطابهى غدير چاپ شده در اين كت::اب، برگرفت::ه از كت::اب »اس::رار غ::دير« نوشتهى دانشمند محترم جن::اب آق::اى محم::د ب::اقر انص::ارى ب::وده و در اين كت::اب ب::ه

تحقيقات مبسوط ايشان در ارائهى مآخذ اكتفا شده است.

سيد حسين حسينى خطابهى غدير

1433نيمهى شعبان

www.khetabeghadir.com