1

TEKNİKERLERE YÖNELİK BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ SİSTEMLERİNDERADYASYONDAN KORUNMA VE PERFORMANS TESTLERİ

BİLGİLENDİRME SEMİNERLERİ24-25 Ocak 2014

KİŞİSEL DOZİMETRİ SİSTEMİ VEDOZİMETRE KULLANIMI

Erinç REYHANİOĞLUFizikçi, M.Sc.

Laboratuvar Kalite Sorumlusu

Kişisel dozimetre nedir?

Bu bölümün amacı;- iyonlaştırıcı radyasyonla çalışanların maruz kaldıklarıdoz değerlerini izlemede kullanılan kişiseldozimetreleri tanıtmak- kişisel dozimetreler kullanılırken dikkat edilmesigereken hususları ve sistemin işleyişini açıklamak- kullanıcıların, Radyasyondan KorunmaSorumlusu’nun (RKS) sorumluluklarını anlatmak

24.01.2014 2

24.01.2014 3

2

24.01.2014 4

Harici Işınlanma / Dahili Işınlanma

X-ışınlarına maruz kalan bir kişi

Neden kişisel dozimetre kullanıyoruz?

24.01.2014 5

6

1. Denetimli alan : Radyasyonla çalışanların ardışık beş yılın ortalama yıllık dozsınırlarının 3/10’dan (6mSv/yıl) fazla radyasyon dozuna maruz kalabileceklerialanlardır.

2. Çalışma koşulu “A” : Yılda 6 mSv’ten daha fazla etkin doza veya göz merceği,cilt, el ve ayaklar için yıllık eşdeğer doz sınırlarının 3/10’undan daha fazladoza maruz kalma olasılığı bulunan çalışma koşuludur.

ÇALIŞMA KOŞULU “A” DURUMUNA UYANTÜM ÇALIŞANLAR KİŞİSEL DOZİMETRE

KULLANMAK ZORUNDADIR.RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

MADDE 21…

YASAL ZORUNLULUK!!!

Not:• Kararsız kalınabilecek durumlarda, A sınıfı olarak kabul etmeli, izlemeye alınmalı.• B sınıfı için dozimetre kullanımı tavsiye edilir, izleme yapılır.

24.01.2014

3

7

Radyasyon Görevlisi Personel

Ardışık 5 yıl üzerinden ortalama alındığında yılda 20 mSv

Tek bir yılda 50 mSv

Göz lensi için yılda *** 150 mSv

Eller, ayaklar veya deri için yılda 500 mSv

Toplum üyesi kişiler

Ardışık 5 yıl üzerinden ortalama alındığında yılda 1 mSv

Tek bir yılda 5 mSv

Göz lensi için yılda * 15 mSv

Eller, ayaklar veya deri için yılda 50 mSv

YASAL DOZ LİMİTLERİ

*** Yeni düzenlemelerde yıllık 20 mSv olarak öngörülmektedir.* Toplum üyesi kişiler için de düşüş olacaktır. (~5 mSv)

24.01.2014

Kişisel Dozimetri Servisi

Tüm vücut EkstremiteTLD Yüzük TLD

Yaka/Göğüs/Kemer Parmak

Termolüminesans dozimetreler kullanılmaktadır.

24.01.2014 8

Panasonic TLD

Kilit mekanizması

(Li2B4O7 : Cu)(Li2B4O7 : Cu)

(CaSO4 : Tm)

(ince pencere)

(plastik)

(plastik)

(plastik&kurşun)

(CaSO4 : Tm)

Personel IDkodları

• X-ışınları• Gama ışınları• Beta

ölçülebilmektedir.

24.01.2014 9

4

Panasonic TLD

Panasonic UD716 TLD okuyucu Panasonic UD802 TLDmagazin içinde

Panasonic UD802 TLDtaşıyıcı içinde kullanıma hazır

24.01.2014 10

Harshaw TLD

Harshaw 6600 TLD Okuyucu

TLD 100 kristalleri

Taşıyıcı içindeEkstremite parmak dozimetresiKullanım şekli

Okuma kartı24.01.2014 11

TLD ile doz tespiti

İle tkenlikB andı

Va lansB andı

İle tkenlikB andı

Va lansB andı

İle tkenlikB andı

Va lansB andı

e lektrontuzak ları

ho ltuzak ları

Foton

1-ış ın lanm a 2-tuzaklanm a 3-ıs ıtm a

E

ış ık

ve iyon laşm a elektron -deşik(ho l)b irleşm esi ve fo ton ış ım ası

24.01.2014 12

5

AKREDİTASYON

• SONUÇLARIN DOĞRULUĞU• ULUSLARARASI İZLENEBİLİRLİK• DÜZENLİ İŞLEYİŞ ANLAYIŞI• İSTİKRAR• GÜVENİLİRLİK• HİZMET KALİTE GÜVENCESİ

demektir.

24.01.2014 13

Süreç:2008 yılında sistem hazırlandı.

Akreditasyon tarihi :4 Mayıs 2009

Her yıl geçerlilik denetimi.

Akreditasyon yenilenmesi:26 Ağustos 2013

24.01.2014 14

Hizmetin veriliş yöntemi.1. Dozimetrelerin sıfırlanması (Doz kalmamalı)2. Dozimetre numarası-kullanıcı adı eşleşmesi3. Dozimetrelerin kullanıcıya gönderilmesi4. RKS’nin eski dönem dozimetreleri yeni dönemle değiştirmesi5. Kargonun TAEK’e dönüşü6. Kargodan çıkan her evrak/TLD’nin kayıt altına alınması7. TLD’lerin okunması8. TLD’lerin değerlendirilmesi9. Doz sonuçlarının incelenmesi10. «Yüksek Doz» durumunda kullanıcıya/RKS’ye «İnceleme Düzeyi Doz Araştırma

Formu» gönderilmesi11. Gerekli olur ise sağlık kontrolü/tıbbi müdahale yönlendirilmesi.12. Tüm sonuçların raporlanması13. Sonuçların Merkezi Doz Kayıt Sistemine aktarılması.14. Değerlendirilen TLD’lerin 1. adıma dönmesi

24.01.2014 15

6

24.01.2014 16

24.01.2014 17

Yüksek Doz ?

18

Çalışma şartları doğru mu?

Lisans koşullarında değişiklik var mı?

Kaza durumu ?

Hatalı kullanım mı?

Hatalı kullanım ise TAHMİNİ DOZ uygulanmalı. (RKS)

24.01.2014

7

Bilgi Güncelleme Sistemi

http://bilsis.taek.gov.tr/taek

Yeni dozimetre başvurusuHizmet sonlandırma

Dozimetre devir işlemiDoz Raporu görüntüleme

Duyurular

24.01.2014 19

İLETİŞİM

20

SARAYKÖY NÜKLEER ARAŞTIRMA VE EĞİTİM MERKEZİSAĞLIK FİZİĞİ BÖLÜMÜ

DOZ İZLEME BİRİMİ

SARAY MAH. ATOM CAD. NO.27 06983 KAZAN/ANKARATel: 0312 810 17 77Tel: 0312 815 43 94

Faks: 0312 8154395

e-posta : dozimetri@taek.gov.tr

www.taek.gov.tr

24.01.2014