8/3/2019 Kojenerasyon Sistemlerinin evresel Etkilerinin
Deerlendirilmesi
6/6
Enerji, insanolunun bugnk sahipolduu medeniyetin en temel
velokomotifi olabilecek talarndan biridir.Bu sebeple enerji retimi
ve tketimi,zerindetitizlikle dnlmesivestratejigelitirilmesi gereken
konularn bandagelir. Enerji retimi pahal ve bykyatrmlar gerektirdii
iin kullanmn dabuldezenistediiunutulmamaldr.evreise
insanoluilebirlikteyaadalanlar ve kulland kaynaklar
ifadeetmektedir. Yaamn srdrlebilirliinin ve kalitesinin salanmas
ancakevreyikorumakvegeliimine katk salamakla
olur. evreye zarar veren her
teknolojiaslndainsanolunazararvermektedir.Birok retim faaliyetinde
olduu gibienerji retiminde de birok
evreselolumsuzluklarmeydanagelmekte ve bu
olumsuzluklar neticesinde evre
kirliliioluabilmektedir.Srdrlebilir biryaamve evrenin devamll iin
dieralanlarda olduu gibi enerji retimi vetketiminde de evresel
etkileri en azveya hi olmayan
teknolojilerinkullanlmasvegelitirilmesigerekir.Kojenerasyon,
enerjininetkin kullanmile hem boa giden enerji miktarn
azaltmakla hem de enerji tketimindenkaynaklanabilecek olumsuz
evreseletkileri en aza indirebilmeklesrdrlebilir bir yaam ve
evrekalitesinekatkdabulunanbirteknolojidir.
YldzTeknikniversitesievreMhendisliiBlm34349Yldz/Beikta/stanbul,[email protected],[email protected]
[1]. Trkiye Kojenerasyon Dernei,www.kojenerasyon.org
[2]. Mimag-Samko Enerji Teknolojileri A..,Neden Kojenerasyon?,
www.mimag-sanko.com[3]. TBTAK TTGV BLM-TEKNOLOJ-SANAY TARTIMALARI
PLATFORMU ,
Enerji retiminde Verimlilii
Artrmaya,evreyiKorumayaYnelikleriTeknolojilerAltGrupRaporu.[4].EnerjiVeTabiiKaynaklarBakanlEnerjileri
Genel Mdrl, Enerji SektrndeSera Gaz Azaltm alma Grubu
Raporu,Ankara,2005.
Kojenerasyon; s ve elektrik enerjisiretiminin ayn tesiste ve
genellikle tekeit yakt kullanlarak birliktegerekletirildii
sistemlereverilengenelbirisimdir.AynzamandaBirleiks-g
retimsistemleriolarakdaanlansistemiin dier lkelerde olduu
gibikojenerasyon kelimesi daha
yaygnolarakkullanlmaktadr.Kojenerasyonbasitolarakelektrikvesenerjisinin
birlikte retilmesi olaraktanmlanabilir. Sadece elektrik
enerjisireten bir sistemde verim en modernuygulamalarda dahi %55
civarndadr.Grld zere kullanlan yaktnmaksimum%55likksm faydal
enerjiyeevrilebilmekte, geri kalan%45lik
ksmisemekanikveslkayplarolarakfaydalenerjiyeevrilememektedir.
Kojenerasyondaise enerjihem elektrikhem de s eklinde ayn
sistemdenberaberce
retilir.Bubirliktelik,ikienerjiformunundatektekkendibalarnaayryerlerde
retilmesinden daha ekonomikneticeleroluturmaktadr.
Aynikincilenerjiyieldeetmekiindahaazyakttketildiindendahaazemisyonve
atk oluturulur. Dolaysyla retilenyararlsgbirimibanaevreyeatlankat,
sv ve gaz atk miktar, yalnzelektrik reten merkezi enerji
santraliveya yalnz buhar reten bir
endstrikazannagredahaazolmaktadr.lkemizde kurulu
kojenerasyonsistemlerinin
saladCO2azaltmnn9milyontonolduuveyenikurulumlarveverimartrmilebudeerin18milyontonolacahesaplanmaktadr[4].Enerji
tketildii yerde retildiinden,
iletim ve datm hatlarnda oluankayplar ortadan kaldrr,
ebekedenetkilenmeden, kesintisiz ve kalitel
ielektrikarzsalar.Sanayi tarafndan tketilen elektrikenerjisinin az
sayda merkezi santralyerine, dalm bir ekilde endstriyeltketim
yerlerinde retilmesinin ulusalgvenliekatksalamaktadr.letmenin
azalan toplam enerjigiderleri, nihai rn
kalitesinidrmedenmaliyetiniazaltacak,irketinrekabetgcartacaktr.letmenin
enerji temin gvencesi
olacak, retim kesintilerinin yol
atziyanlarortadankalkacaktr.
ekil1.Normalelektrikretimiilekojenerasyonsistemininkarlatrlmas[2]
Kojenerasyon sistemlerinin, elektrik vesnn ayr tesislerde elde
edildii, klasikuygulamalara kar belirgin stnlklerimevcuttur.
Kojenerasyonun
evreseletkilerininarlktaolduufaydalargenelhatlarylaaadakileriierir:ok
daha yksek evrim verimi eldeedildiindenyakt ekonomisisalamakta
ve kaynak kullanmnda nemli
dsalamaktadr.Klasiksistemdeoluupatlanatk snnekolojik denge zerinde
oluturduuolumsuzetkiyiortadankaldrmaktadr.
ekil2.Klasikuygulamailekojenerasyonun
verimasndankarlatrlmas[2]
Basit evrimde alan, yani sadeceelektrik reten bir gaz trbini ya
damotoru kulland enerjinin %30-40
kadarnelektrieevirebilir.Busisteminkojenerasyon eklinde
kullanlmashalindesistemdendarya atlacak olans enerjisinin byk bir
blm dekullanlabilir enerjiye dntrlerektoplam enerji giriinin %70-90
arasndadeerlendirilmesisalanabilmektedir.Normalelektrikretimiilekojenerasyonsistemininkyaslanmasekil1de,herikisistemin
verim kyaslamas ekil 2deverilmitir.
Kojenerasyon, sveelektrikenerjisininayn anda retilmesiyle hem
ekonomikhemdeevreselolarakfaydalarolanbirsistemdir. Dolays ile bu
sisteminlkemizde yaygnlatrlmas iin gereklitevik ve zendirici
tedbirlerin alnmasgereklidir.Busayedehemiklimdeiikliinesebepolan
sera gazlarnn azaltlmasna katk
salanarak evrenin korunmasnayardmc olunacak hem enerjinin
etkinkullanm iledoal kaynaklarmzn etkinkullanm salanm olacak hemde
tmbunlar ile srdrlebilir bir kalknmagerekletirilmiolacaktr.
