Upload
ngomien
View
223
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
OPLEIDINGSINHOUDEN EN RICHTLIJNEN
POSTGRADUAAT COACHING, SUPERVISIE EN TEAMBEGELEIDING
POSTGRADUAAT
VERSIE 5 OKTOBER 2014
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Inhoud1 Uitgebreid programma per dag.....................................................................5
1.1 Opleidingsonderdeel 1............................................................................5
1.1.1 Dag 1: Aankomen bij elkaar & Leren ‘leren’, ‘leren en veranderen’. 5
1.1.2 Dag 2: Coaching................................................................................6
1.1.3 Dag 3 : Supervisie en leergroepen....................................................6
1.1.4 Dag 4: Een grote verscheidenheid aan overlegkanalen en begeleidingsmethodieken..............................................................................7
1.1.5 Dag 5: Complexiteit van de communicatie.....................................10
1.1.6 Dag 6 : Supervisie...........................................................................10
1.1.7 Dag 7: Motivatie voor het leren & teambegeleiding........................10
1.2 Opleidingsonderdeel 2..........................................................................11
1.2.1 Dag 1:Tools : creatief coachen........................................................11
1.2.2 Dag 2: Supervisiegroepen en leergroep..........................................11
1.2.3 Dag 3: Oplossingsgerichte tools en schaalvragen en optimaal gebruik van je creatieve vaardigheden.......................................................12
1.2.4 Dag 4: Kernkwadranten in supervisie en coaching.........................14
1.2.5 Studiedag........................................................................................14
1.2.6 Dag 5 : Sociale stijlen......................................................................14
1.2.7 Dag 6: Supervisiegroepen en leergroep..........................................14
1.2.8 Dag 7: Creatief coachen..................................................................15
1.2.9 Dag 8: Presentatie van de portfolio’s..............................................15
1.3 Opleidingsonderdeel 3..........................................................................16
1.3.1 Dag 1:Systeemdenken (voormiddag) & Eigen visie ontwikkelen (namiddag)..................................................................................................16
1.3.2 Dag 2: Gestalt in supervisie en coaching (VM) & Oplossingsgericht werken in coaching en teambegeleiding (NM).............................................16
1.3.3 Dag 3:Neurolinguïstisch Programmeren (NLP)................................17
1.3.4 Dag 4: Supervisie en leergroep.......................................................18
1.3.5 Dag 5: Oplossingsgericht werken in coaching en teambegeleiding 182
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
1.3.6 Dag 6: Oplossingsgericht werken in coaching en teambegeleiding (VM) & creatief coachen (NM)......................................................................19
1.4 Opleidingsonderdeel 4..........................................................................20
1.4.1 Dag 1: coach, een internationaal profiel & feedback en/of kritiek geven 20
1.4.2 Dag 2: Keuzes aanbieden, reflectie en complimenteren.................20
1.4.3 Dag 3: Vragen stellen…..................................................................21
1.4.4 Dag 4: Supervisie- en leergroep......................................................22
1.4.5 Dag 5: Teams leiden: volgen en leiden & Weerstand en inzetsnegatie...............................................................................................22
1.4.6 Dag 6: doelen formuleren en confronteren.....................................23
1.4.7 Dag 7: Supervisie- en leergroep......................................................23
1.4.8 Dag 8: studiedag.............................................................................24
1.4.9 Dag 9: Presentatie van de portfolio’s..............................................24
2 Lesdata........................................................................................................25
2.1 STARTGROEP 2013................................................................................25
2.2 STARTGROEP 2014................................................................................27
3 Het opmaken van een portfolio...................................................................28
4 Voorstel tot portfoliostukken.......................................................................29
4.1 Opdracht 1: Toepassing Logische niveaus van Dilts..............................29
4.2 Opdracht 2 ‘Kernkwadranten en linken met andere tools’................................31
4.3 Opdracht 3 ‘Creatieve techniek met Hoeden van Bono...................................32
4.4 Opdracht 4 : coachsessie filmen*................................................................33
4.5 Opdracht 5 : studiedag- opdracht*...............................................................34
4.6 Opdracht 6: attitudes in een coaching*.........................................................34
4.7 Opdracht 7: Selfcoaching, mijn professioneel levensdoel................................34
4.8 Opdracht 8: Op weg met oplossingsgerichte zelfcoaching..............................35
4.9 Verplichte en aanbevolen literatuur.............................................................36
4.9.1 Verplichte literatuur........................................................................36
4.9.2 Aanbevolen literatuur.....................................................................36
3
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
4
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
1 Uitgebreid programma per dag
1.1 Opleidingsonderdeel 11.1.1 Dag 1: Aankomen bij elkaar & Leren ‘leren’, ‘leren en
veranderen’
9u – 10u :
Lesgevers : Agnès en Chris
Aankomen bij elkaar
- Situering van de opleiding en structuur van de portfoliogroepen en supervisiegroepen (15 min)
- Werken met portfolio (45 min)
10u - 13u : Leren ‘leren,’ leren en ‘veranderen’
Lesgever : Agnès Biltris
Vertrekkend vanuit reflectie op eigen leerervaring en eigen ontwikkeling wordt met de volledige groep een mindmap gemaakt van aspecten en de beïnvloedende factoren van het leren als proces. Vanuit deze praktische reflecties wordt verbinding gemaakt met meer theoretische kaders zoals de leercirkel van Kolb, Korthagen, single loop en double loop leren, enz.
14u – 16u Aankomen bij elkaar
Alle lesgevers
- Positieve alliteratie- Energizer- Succesgericht intervieuwen (Coert Visser)
Doorgeven van opdracht/verwachtingen voor de eerste supervisie.
1.1.2 Dag 2: Coaching
5
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Lesgever : Ann De Wilde
Coaching
Iedereen is tegenwoordig ‘coach’ of heeft al wel eens iemand gecoacht. Coaching is ‘hot’ en er valt geld mee te verdienen.In deze workshop willen wij graag de essentie van een coaching proces verduidelijken. Wij kiezen er niet voor om iedere vorm van begeleiding ‘coaching’ te noemen omdat deze methodiek toch uniek is en verschillend is van andere begeleidingsvormen. Aan de hand van de Logische niveau’s van Dilts starten we de verkenning van ons coach attitude.
Ons uitgangpunt is dat de beste coach jezelf is.Je exploreert in dit onderdeel je reeds aanwezige coach competenties. We staan stil bij een aantal vragen die je je als begeleider kan stellen. Wat zijn coach competenties?Wat is mijn coach attitude ? Wat is mijn eigenheid als begeleider?Hoe tegelijkertijd empathie tonen en je neutraal opstellen ? Hoe mild blijven voor het individu of team en hardnekkig zijn voor het probleem? Hoe je valkuilen als coach onderkennen en “beheren” tijdens je begeleiding? Welke veronderstellingen en uitgangspunten kunnen je begeleidingsproces beïnvloeden?
1.1.3 Dag 3 : Supervisie en leergroepen
Supervisie en leergroep
Supervisie groep ASupervisie groep B
Leergroep C/D
Supervisie en leergroep
Supervisie groep CSupervisie groep D
Leergroep A/B
Reflectie over het eigen functioneren leerproces (supervisie) en oefenmoment (leergroep)
1.1.4 Dag 4: Een grote verscheidenheid aan overlegkanalen en begeleidingsmethodieken
Lesgever : Chris Van Dam
Ter voorbereiding van deze workshop :
6
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
- download het materiaal ‘intervisie’ op de blog- lees in het boek ‘De Spiegel’ : intervisie, supervisie, teambegeleiding,…
Een grote verscheidenheid aan overlegkanalen en begeleidingsmethodieken
Supervisie, intervisie, coaching, werkbegeleiding,… wat is het verschil tussen deze verschillende overlegkanalen en begeleidingsmethodieken?Iedere methodiek heeft zijn eigenheid, maar er zijn ook heel wat raakvlakken.
Wij focussen op de raakvlakken tussen deze verschillende methodieken, maar toch is het belangrijk om ook even stil te staan bij de verschillen.
Supervisie… een vorm van leerbegeleiding
In het tweede deel leggen we de focus op supervisie als vorm van leerbegeleiding. We gaan concreet verkennen wat supervisie is, wat de meerwaarde hiervan kan betekenen en wanneer het aangewezen is om voor deze vorm van leerbegeleiding te kiezen.
Intervisie : traditionele en oplossingsgerichte intervisie
Er zijn een aantal fundamentele verschillen tussen traditionele en oplossingsgerichte intervisie. Zonder afbreuk te doen aan de meerwaarde die traditionele intervisie biedt, willen wij jou inspireren om ook aan de slag te gaan met oplossingsgerichte intervisie.
Stel je vast dat de groepen die je begeleidt zeer sterk vasthouden aan de traditionele vorm van intervisie, dan kan je steeds een aantal aspecten van de oplossingsgerichte intervisie in het proces binnenbrengen. Deze modellen worden kort ingeoefend zodat je zelf kan ervaren dat je door gebruik te maken van een oplossingsgericht intervisie model niet in de rol van troubleshooter wordt geplaatst. Het gaat in een oplossingsgericht paradigma niet alleen om het verminderen of laten verdwijnen van het probleem, maar ook over het ontwerpen van een positieve uitkomst die er nog niet was.
Tools
- Team O.A.S.E. (Ilfaro)- Succesgericht interview (Coert Visser) - In the spotlight (Chris Van Dam)- Model met de 3 C’s (Chris Van Dam)
7
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
WERKBEGELEIDING:
Coaching Supervisie Intervisie mentorschap Counseling consultancywat Verbeteren van
individuele professionele kwaliteiten, dikwijls gericht op het behalen van de doelstellingen van de organisatie
Didactische methodiek voor het beter leren uitvoeren van geprofessionaliseerd dienstverlenend werk op basis van reflectie
Verhelderen van problemen die essentieel zijn voor professionele uitoefening van het beroep
Mensen helpen de weg te vinden in een nieuwe omgeving
Laagdrempelige vorm van (emotionele) hulpverlening. – lichte psychosociale achtergrond – gezonde mensen die het even niet meer zien zitten
Praktijk van het geven van deskundig advies binnen een bepaald gebied
- Strategie- Business- IT- juridisch
Doel Prestatie verbeterenOrganisatiedoelen bereiken
Leren leren en leren werkenDoelgericht hanteren van de relatie met de client
Professionele bekwaamheid op het werk
Inwerken in een nieuwe functie of omgeving(collega-coachen)Vakinhoudelijke thema’s
- verkrijgen van inzichten in het eigen denken, voelen, handelen en beleven
- optimaal benutten van (tot nu toe) ongebruikte mogelijkheden
- ontwikkelen van kennis en vaardigheden om het functioneren te verbeteren
- objectieve en onafhankelijke kijk op de situatie
- extern en hebben hierdoor minder vooroordelen bij gevoelige of politieke kwesties
- in tijden van gebrek aan middelen, gebruiken firma's consultants aanvullend op interne vacatures
- voor dilemma’s leidt vaak tot een lager persoonlijk/organisatie risico
Kennisvoordeel;Individueel/ Individueel of in Individueel of in In groep individueel individueel Individueel of in
8
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
groep groep groep groep (vaak leidinggevenden)
Groepssamenstelling
Coach – coachee /team
Supervisor – supervisant(en)
Gelijken en vrijwillige deelname
Mentor : vaak oudere collega
Counselor – cliënt
Door wieGeen beschermde titels
Coach – beroepsgroep en profiel
Opleidingen vrijwillig Aantal uren opleidingMin bachelorniveau
expertenopleiding
9
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Tools
- Team O.A.S.E. (Ilfaro)- Succesgericht interview (Coert Visser) - In the spotlight (Chris Van Dam)- Model met de 3 C’s (Chris Van Dam)
1.1.5 Dag 5: Complexiteit van de communicatie
Agnès Biltris
“Je wordt altijd beïnvloed en je hebt altijd invloed, besef het”. (Mattheus in Steens R, 1993)Op basis van eenvoudige oefeningen en reflectie verkennen we de complexiteit van de “communicatie”. We staan stil bij allerhande factoren die hierin een invloed hebben en reflecteren over de effecten van de communicatie in een coachingsrelatie.
1.1.6 Dag 6 : Supervisie
Ann en Agnès
½ dag opleiding / ter vervanging van de avondsupervisie
VoormiddagSupervisie groep ASupervisie groep B
NamiddagSupervisie groep CSupervisie groep D
1.1.7 Dag 7: Motivatie voor het leren & teambegeleiding
Agnès Biltris
Motivatie voor het leren
Naast de klassieke theorieën of inzichten uit de motivatiepsychologie wordt aandacht besteed aan het vertrekken vanuit talenten of kwaliteiten als motivator voor het leren leren en de gerichtheid op de eigen competentieontwikkelingTeambegeleiding
Wat is een team, wat is samenwerken? Het team motiveren en communiceren zodat je iedereen in zijn kracht zet… een hele uitdaging.
10
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
1.2 Opleidingsonderdeel 21.2.1 Dag 1:Tools : creatief coachen
Ann De Wilde
We laten ons inspireren door het boek “Denken als Leonardo da Vinci “ van Michael Gelb waarin hij de zeven da Vinciaanse principes beschrijft
Ook de denkhoeden van Edward De Bono als coachingstechniek worden getraind.
1.2.2 Dag 2: Supervisiegroepen en leergroep
Alle lesgevers
Reflectie over het eigen functioneren leerproces (supervisie) en oefenmoment (leergroep).
Voormiddag : leergroep 2supervisie 3 en 4
Namiddag : Leergroep 1Supervisie groep 2 en 1
1.2.3 Dag 3: Oplossingsgerichte tools en schaalvragen en optimaal gebruik van je creatieve vaardigheden
1.2.3.1 Dag 3: Oplossingsgerichte tools en schaalvragen (voormiddag)
Chris Van Dam11
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Tools : aankomen bij elkaar…
Wanneer je als procesbegeleider in een organisatie komt dan stel je meestal vast dat de verschillende groepsleden elkaar kennen, en dat je als externe coach de buitenstaander van de groep bent.Toch is het als procesbegeleider ook belangrijk om de groep te leren kennen en wil je dat dit niet beperkt blijft tot het kennen van hun naam. Indien je dit een goede vorm giet, dankan je op een ludieke wijze een ontspannen sfeer creëren en start je op een onopvallende en ongedwongen wijze reeds met het werken met deze groep.
Tools- Knuffelbeertjes- Moment van tevredenheid- Continueringsvraag
Schaalvragen… een tool uit het oplossingsgericht denken
Steve De Shazer, een Amerikaanse therapeut en mede-grondlegger van de oplossingsgerichte aanpak, sprak in de jaren zeventig van de vorige eeuw een cliënt die voor zijn tweede therapiegesprek kwam. De Shazer vroeg zijn cliënt wat er al beter ging. De cliënt antwoordde spontaan: “Ik sta al bijna op een 10!”. De Shazer was aangenaam verrast door dit antwoord dat hem uiteindelijk op het idee zou brengen om zijn cliënten cijfers te laten gebruiken om hun situatie te laten beschrijven. Hiermee startte de ontwikkeling van de oplossingsgerichte schaalvraag binnen de oplossingsgerichte therapie (Malinen, 2001). Inmiddels zijn schaalvragen uitgegroeid tot één van de meest bekende en gebruikte oplossingsgerichte technieken. Schaalvragen zijn relatief gemakkelijk te gebruiken en hebben een erg brede toepasbaarheid. Talloze therapeuten, coaches en managers passen in gesprekken en vergaderingen tegenwoordig schaalvragen toe. Relatief veel mensen die nog nooit van oplossingsgericht werken hebben gehoord, kennen de schaalvraag wel (Coert Visser, 2009).Tijdens deze workshop maak je uitgebreid kennis met de toepassings-mogelijkheden van schaalvragen. ‘Het gebruik van schaalvragen’ mag je beschouwen als een techniek die een oplossingsgericht werker kan toepassen in zijn werkcontext.
Het gebruik van schaalvragen is nuttig om :- Een meer gedifferentieerde zienswijze aan te reiken.
Door gebruik het gebruik van de schaalvraag wordt het voor de cliënt duidelijk dat niet alles zwart/wit is.
- duidelijk te maken dat niet alles meteen opgelost is, maar dat er kleine stappen in de richting van de doelstelling gezet kunnen worden vast te stellen dat er al een aantal zaken goed lopen
12
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Schaalvragen kan je gebruiken tijdens individuele gesprekken met kinderen en cliënten, tijdens een teamcoaching en bij het begeleiden van personen met een verstandelijke beperking. In een aantal situaties is het nuttig om de schaalvragen te visualiseren.
Het oplossingsgericht werken daarentegen mag niet gereduceerd worden tot enkele technieken (zoals de schaalvraag, de wondervraag,….)
Tools
- schaalvraag (Steve De Shazer &Insoo Kimberg)- multiscaling- schaalvraag met briefjes in team
1.2.3.2 Dag 3:Optimaal gebruik maken van je creatieve vaardigheden (namiddag)
Ann De Wilde
De creativiteit van de procesbegeleider heeft een niet te onderschatten invloed op de relatie met wie je werkt. Het is belangrijk om je bewust te zijn van je eigen creatieve vaardigheden en deze te laten aansluiten bij de groep of het individu. We reflecteren welke overtuigingen je hebt over je creatief potentieel.
- Hoe creatief ben je ?- Wat denk je over creativiteit? - Wat zijn je ideeënkillers en wat doe je ermee?- Over welke soorten creativiteit ben je bewust ?- Wat is cognitieve, emotionele en technische
creativiteit
We gebruiken het model van Sidney Shore om je creatieve coachingstijl te verkennen.
1.2.4 Dag 4: Kernkwadranten in supervisie en coaching
Chris Van Dam
Tijdens deze workshop gaan we actief aan de slag met kwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën. Daarna gaan we nog een stapje verder : kernkwadranten, gedragskwadranten, dubbelkwadranten en het cultuurkwadrant,…
13
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
We staan stil bij het ontstaan van de kernkwadranten, de methodiek, ervaringen in het werken met de kernkwadranten en gaan zelf actief aan de slag met de methodiek.
De kernkwadranten kan je actief gebruiken als middel tot reflectie met de supervisanten tijdens de sessies, als experiment tijdens een individuele coaching,…
1.2.5 Studiedag
Voor het programma van de studiedag voor dit academiejaar verwijzen we graag naar de website van de Hogeschool Gent. We willen je ook vragen om je inschrijving via de website in orde te brengen.
De voorbije jaren hebben we al wat sprekers mogen verwelkomen, zoals :
- Anton Stellamans- Cris Van Cleemput- Daniel Ofman- Marijke Vandenbroeck- Rudy Vandamme- Frederike Banninck- …
1.2.6 Dag 5 : Sociale stijlen
Ann De Wilde
Tijdens deze lesdag verkennen we de sociale stijlen om te trainen in je team.
1.2.7 Dag 6: Supervisiegroepen en leergroep
Alle lesgevers
Reflectie over het eigen functioneren leerproces (supervisie) en oefenmoment (leergroep)
1.2.8 Dag 7: Creatief coachen
Voormiddag: Ann De Wilde
We laten ons inspireren door Edward de Bono en krijgen praktische handvaten om creatief aan de slag te gaan in je organisatie.
14
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Namiddag: Agnès Biltris
Teammomenten & Box voor bazen: Bruikbare ‘tools,… ‘ voor de teambegeleider.
1.2.9 Dag 8: Presentatie van de portfolio’s
Voormiddag: alle lesgevers
Dit opleidingsonderdeel sluiten we af met een presentatie van de portfolio’s. Tijdens deze presentatie is het belangrijk om je proces zo duidelijk mogelijk voor te stellen. Uiteraard verwachten wij ook dat jouw presentatie een meerwaarde betekent voor je medestudenten. Het kan eventueel belangrijk zijn om een aantal kaders waarmee je medestudenten niet vertrouwd zijn uitvoerig toe te lichten.
De presentatie van de portfolio’s maakt deel uit van dit opleidingsonderdeel, maar wordt niet afzonderlijk geëvalueerd.
Meestal sluiten we af met een afsluitende receptie die georganiseerd wordt door de cursisten.
15
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
1.3 Opleidingsonderdeel 31.3.1 Dag 1:Systeemdenken (voormiddag) & Eigen visie
ontwikkelen (namiddag)
lesgever : Agnès Biltris
1.3.1.1 Systeemdenken
Introductie in de voornaamste principes en inzichten van het systeemdenken die in een coachingsrelatie een duidelijke invloed hebben.
1.3.1.2 2. Eigen visie ontwikkelen
In een onderzoek naar de meest effectieve begeleiding- en coachingsstijl is gebleken dat een van de bepalende factoren de overtuiging, het geloof is die de coach heeft in de eigen gekozen benaderingsstijl en denkkader. Tijdens deze workshop kunnen jullie zelf ervaren hoe je op basis van de aangeboden kaders je eigen visie verder kan ontdekken en ontplooien.
1.3.2 Dag 2: Gestalt in supervisie en coaching (VM) & Oplossingsgericht werken in coaching en teambegeleiding (NM)
lesgever : Chris Van Dam
1.3.2.1 Gestalt in supervisie en coaching (voormiddag)
Het gestaltdenken is bekend geworden door de psychotherapeut Fritz Perls (1893-1970) en is een basisfilosofie en methodiek die vooral als een therapievorm voor mensen met psychische problemen gekend is. De gestalttherapie kreeg vorm in de jaren ’50 van de vorige eeuw en is tot op heden nog steeds uitstekend bruikbaar, ook in coaching, supervisie en teamcoaching.Gewaarwordingen waarmee je schijnbaar als professioneel begeleider niets kan doen, maken plots deel uit van het arsenaal waarover je als procesbegeleider beschikt. Tijdens deze workshop staan we kort stil bij de visie van het ‘gestaltdenken’, en verkennen we vooral de ruime mogelijkheden om met de ‘awareness’ van de coachees, supervisanten,… aan de slag te gaan met de bedoeling weer nieuwe mogelijkheden en ademruimte te bieden
16
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
1.3.2.2 Oplossingsgericht denken: een introductie (namiddag)
1.Introductie in het oplossingsgericht werkenVerschil tussen het probleemgericht (medisch denken, analyserend denken, defectgericht denken) en het oplossingsgericht denkkader. Er wordt ingezoemd op het verschil tussen technieken en proces2. Het belang van joinen3. Problemen en beperkingen
Een probleem is iets dat je kan oplossen. Die oplossing is misschien niet altijd even eenvoudig, maar een oplosbare mogelijkheid is steeds aanwezig. Een beperking daarentegen is niet oplosbaar, maar is een blijvend gegeven waarmee men terdege rekening moet houden. Het is mogelijk dat een beperking een aantal problemen veroorzaakt, maar deze laatste zijn dan weer oplosbaar. 4. Inoefenen van de 4 basisstappen van het oplossingsgericht werken
1.3.3 Dag 3:Neurolinguïstisch Programmeren (NLP)
lesgever : Ann De Wilde
In dit onderdeel verkennen we verder onze zintuigen als coach om beter af te stemmen op de coachee. We verdiepen onze awareness op basis van Neuro Linguïstisch Programmeren. (NLP)
Model van Korzybski.
1.3.4 Dag 4: Supervisie en leergroep
Alle lesgevers
17
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Reflectie over het eigen functioneren leerproces (supervisie) en oefenmoment (leergroep).
1.3.5 Dag 5: Oplossingsgericht werken in coaching en teambegeleiding
lesgever : Chris Van DamDe flowchartDit nuttig interventieschema werd uitgewerkt door het Korzybski Instituut Brugge. De flowchart kan je gebruiken als een gids voor de therapeut, coach of begeleider (= oplossingsgericht werker)Het geeft informatie over de relatie tussen de oplossingsgericht werker en de cliënt.Het mandaat dat je als begeleider krijgt, neemt toe naarmate de relatie zich op een verder niveau bevindt. We koppelen geen oordelen aan het relatieniveau waarin men zich bevindt, wel stemmen we onze interventies optimaal af op de relatie.Deze flowchart is evengoed bruikbaar in een teambegeleiding
1.3.6 Dag 6: Oplossingsgericht werken in coaching en teambegeleiding (VM) & creatief coachen (NM)
18
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
1.3.6.1 Oplossingsgericht coachen
lesgever : Chris Van DamOplossingsgericht werken beperkt zich niet enkel tot het individueel begeleiden van cliënten. Nee, ook in de wereld van coaching (personal coaching en teamcoaching) biedt het oplossingsgericht werken heel wat mogelijkheden.Tijdens dit opleidingsonderdeel zoemen we niet alleen in op de meerwaarde die een oplossingsgericht coachingsproces kan bieden, maar komen ook een aantal technieken aan bod : schaalwandelen, schaalvraag in groep, schaal van voldoening,…
1.3.6.2 Creative coachen
lesgever : Ann De Wilde.Proactieve creativiteit. We baseren ons op het model van Arnou Raskin uit het boek “Streetwize” om dingen te willen doen zonder dat het resultaat vastligt, over risico durven nemen en voor je idee gaan.
19
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
1.4 Opleidingsonderdeel 41.4.1 Dag 1: coach, een internationaal profiel & feedback en/of
kritiek geven
Voormiddag lesgever : Agnès Biltris
Door het ICF werd een beroepsprofiel van de coach uitgeschreven met een internationale basis. We verkennen het profiel en maken verbinding met het portfoliowerk en leerinhouden van de opleiding
namiddag lesgever : Ann De Wilde
Feedback en/of kritiek geven
Feedback geven heeft niet altijd onmiddellijk het gewenste effect, hoewel wij dit verwachten. Wanneer we kritiek geven als een verpakte wens zien, dan wordt dit ook een bruikbaar instrument. In deze workshop staan we stil bij de kunst om feedback te geven of kritiek te geven vanuit je rol als procesbegeleider.In het boek ‘Inspirerend coachen’ besteedt Jef Clement de nodige aandacht aan het geven van kritiek. Jesse Segers heeft eveneens een eigen visie op het effect van het geven van feedback.
1.4.2 Dag 2: Keuzes aanbieden, reflectie en complimenteren
Lesgever : Chris Van Dam
1.Keuzes aanbieden: Oplossingsgericht werkenWees de stimulerende kracht :
… van een positieve ingesteldheid … en wakker het enthousiasme aan … en laat keuzemogelijkheden opnieuw zichtbaar worden
Mensen draaien dikwijls in rondjes in hun eigen situatie. Als procesbegeleider is het belangrijk om nieuwe mogelijkheden te laten ontdekken. Vaak zijn de mogelijkheden reeds aanwezig in de groep of bij het individu, maar ziet men deze niet meer of durft/kan men er niet voor gaan. We gaan vooral aan de slag met het opnieuw aanwakkeren van het enthousiasme. De invloed van jouw positieve ingesteldheid en die van de groep of het individu vergroot de weerbaarheid. We staan stil bij het belang van het aanbieden van keuzemogelijkheden in een begeleidingsproces.
20
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
De mogelijkheid om keuzes te maken is één van vier basisprincipes van oplossingsgericht werken zoals beschreven door het Korzybski Instituut.
1. Mensen hebben zelfhelende capaciteiten2. De oorzaak van een probleem zegt (vaak) niets over de oplossing3. De mogelijkheid om keuzes te kunnen maken is essentieel om zich goed te voelen4. Het verkregen mandaat bepaalt de mogelijke interventies
Van zodra mensen vaststellen dat ze opnieuw kunnen kiezen, verdwijnt dikwijls het symptoom. Zonder de mogelijkheid om zelf keuzes te kunnen maken, kan de cliënt zijn eigen leven niet bepalen. Het is essentieel om symptomen achterwege te kunnen laten en opnieuw ‘onderwerp’ in je eigen leven te worden.
2.ZelfreflectieAls coach, teambegeleider of supervisor is het belangrijk om zorg te dragen voor jezelf. Voorkom een burn out, voorkom dat je wordt leeggezogen door groepen of individuen die je begeleidt,… Wat geeft energie, wat vreet energie ?
3.Complimenteren
Tools - 3 vragen van een gelukkig leven van Dr. Luc Isebaert
- Solution Focused debriefing
- De cirkeltechniek
1.4.3 Dag 3: Vragen stellen…
Voormiddag : Lesgever : Chris Van Dam
Vragen stellen…
Vragen stellen… het lijkt de evidentie zelf. Iedereen kan het, iedereen doet het voortdurend,… maar dikwijls zijn we ons niet bewust van het soort vragen dat we stellen.Welke vragen zijn verkennend, welke vragen verdiepend,… ?
Oplossingsgericht werken
Een uitgebreid gamma van theorie en trainingsmomenten kan aan bod komen tijdens deze lesvoormiddag: nuttigheidsvragen, vragen
21
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
naar positieve uitzonderingen, vragen naar gewenste situatie, vragen naar eerdere succeservaringen, de platformvraag, de schaalvraag, de wat-gaat-er-beter-vraag, de perspectiefwisselingsvraag, de copingsvraag, de optimismevraag…
Namiddag lesgever : Ann De Wilde
Vragen stellen….
Het Meta Model is afgeleid van het werk van Virginia Satir. Dit model bestaat uit een verzameling taalpatronen met bijbehorende vragen bedoeld om specifieke informatie te verkrijgen en om de ander te helpen zijn wereldmodel weer met zijn concrete ervaringen te verbinden. Het herstelt de verbinding tussen taal en ervaring. Het model stelt je in staat om juist die woorden te kiezen die betekenis hebben op de 'kaart' van de ander en nauwkeurig te kunnen bepalen wat de ander met zijn of haar woorden bedoelt.
1.4.4 Dag 4: Supervisie- en leergroep
Alle lesgevers
Reflectie over het eigen functioneren leerproces (supervisie) en oefenmoment (leergroep).
Leergroep : bespreking van de video’s (2)
1.4.5 Dag 5: Teams leiden: volgen en leiden & Weerstand en inzetsnegatie
Lesgever : Ann De Wilde
Teams leiden : volgen en leiden.
. Foto Doisneau rue Rivoli Paris
Namiddag lesgever : Agnès Biltris
Weerstand en inzetsnegatie
Wat is weerstand? Ervaren we weerstand of gaan we soms gewoon voorbij aan de inzet die iemand wel vertoont omdat we blijven steken bij ons eigen perspectief als leidinggevende.
22
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
We bespreken het fenomeen van ‘weerstand’ vanuit verschillende perspectieven.
1.4.6 Dag 6: doelen formuleren en confronteren
VM Lesgever : Agnès Biltris
Doelen formuleren
Om gemotiveerd aan de slag te gaan, moet je ook weten waarheen. In een coaching wordt het dus belangrijk om de doelen van de coachee helder te krijgen maar die ook helder te formuleren. We oefenen op het formuleren van doestellingen en reflecteren over hoe “SMART” de doelen al dan niet moeten zijn
NM Lesgever : Ann De Wilde
Confronterende vaardigheden
Confrontatie is een uitnodiging om het gedrag en situatie verder te onderzoeken om een nieuw perspectief te ontwikkelen.
We verkennen de soorten confrontaties nl. de experiëntele en de didactische confrontatie. We trainen met de regels van confrontatie
De regels van confrontatie zijn :
1. Descriptief i.p.v. evaluatief, m.a.w. beschrijvend i.p.v. waarderend of bestraffend.
2. Concreet i.p.v. algemeen 3. Bruikbaar, dwz. gericht op gedrag waar de ander iets mee kan doen. 4. Uitnodigend i.p.v. imponerend. 5. Goed getimed. 6. Helder en duidelijk geformuleerd.
1.4.7 Dag 7: Supervisie- en leergroep
Alle lesgevers
Reflectie over het eigen functioneren leerproces (supervisie) en oefenmoment (leergroep).
Leergroep : bespreking van de video’s (3)
1.4.8 Dag 8: studiedag
Tweede studiedag tijdens deze tweejarige-opleiding
23
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
1.4.9 Dag 9: Presentatie van de portfolio’s
Presentatie van de portfolio’s
Dit opleidingsonderdeel sluiten we af met een presentatie van de portfolio’s. Tijdens deze presentatie is het belangrijk om je proces zo duidelijk mogelijk voor te stellen. Uiteraard verwachten wij ook dat jouw presentatie een meerwaarde betekent voor je medestudenten. Het kan eventueel belangrijk zijn om een aantal kaders waarmee je medestudenten niet vertrouwd zijn uitvoerig toe te lichten.
De presentatie van de portfolio’s maakt deel uit van dit opleidingsonderdeel, maar wordt niet afzonderlijk geëvalueerd.
24
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
2 Lesdata
De volledige opleiding telt 4 opleidingsonderdelen verdeeld over 2 jaar. Het omvat een aantal lesdagen, supervisie en portfoliobegeleiding.
Om te kunnen inspelen op onvoorziene omstandigheden zoals ziekte, lesopdrachten
in reguliere opleidingen, meer of minder inschrijvingen, enz. behouden we ons het
recht voor om wijzigingen aan het brengen in de volgorde van de thema’s. Lesdata
blijven zoveel mogelijk ongewijzigd.
2.1 STARTGROEP 2013Opleidingsonderdeel 3
Datum lesdag lesgever onderwerp lokaal26 sept Ann NLP B 3.1623 okt Chris B 3.1624 okt Agnès Systeemdenken B3.1614 nov Alle lesgevers (Supervisie en
leergroepen)(met catering)
4 dec Chris B3205 dec Chris en Ann B3.16 (met catering)
Opmerking: deadline indienen portfolio: 5 januari 2015(m.a.w. maandag na de kerstvakantie)
Opleidingsonderdeel 4 (onder voorbehoud voor lesgevers, data liggen vast)
Datum lesdag lesgever onderwerp12 feb Agnès B 3.1613 feb Chris B 3.1617 maart STUDIEDAG19 maart Chris en Ann B 3.1620 maart Alle lesgevers (sv) Lokaal wordt meegedeeld
door de supervisorB 3.16 : leergroep
23 april Ann24 april Agnès7 mei Alle lesgevers (sv) Lokaal wordt meegedeeld
door de supervisorB 3.16 : leergroep
28 mei Alle lesgevers (portfolio) B 3.16 van 9u tot 14u
Opmerking: deadline indienen portfolio: 30 april 2015
25
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
SupervisiegroepenGroep A supervisor: Agnès Biltris lokaal:
o Els Bauwenso Ann Verdoncko Leen Thienpondto Mieke Blanckeo Johan Verheven
14 november 9u-12u en 4 december 17-20u
Groep B supervisor: Ann De Wilde lokaal:o Sophie De Pauwo Lily Willeo Annelies Maeso Gunilla Michielso Frank De Smet
14 november 9u-12u en 4 december 17u-20u
Groep C Supervisor: Agnès Biltris lokaal:
o Veronique Bralo Katrien Brysseo Sonya Maurisseno Katrien Pintelono Hannelore Sanders
14 november 13u-16u en 5 december 17u-20u
Groep D Supervisor:Ann De Wilde lokaal: o Kaat Vanthuyneo Nancy Steendamo Mieke Termonto Elke Torfso Niki Vanhamel
14 november 13u-16u en 5 december 17u-20u
Leergroepen: Chris Van Dam
14 november: 9u-12u groep C en D 9u-12u lokaal: B 3.1614 november: 13u-16u groep A en B lokaal: B 3.16
26
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
2.2 STARTGROEP 2014
Deze cursisten volgen opleidingsonderdeel 1 en 2 tijdens academiejaar 2014 – 2015
en volgen opleidingsonderdeel 3 en 4 tijdens academiejaar 2015 – 2016.
Opleidingsonderdeel 1
Datum lesdag lesgever2okt Chris/Agnès Leren leren B 3.163okt Ann Coaching B 3.1623 okt Agnès Motiveren C 1.05220 nov Agnès Complexiteit van
communicatieB 3.16
21 nov Ann /AgnesChris
Vm supervisie (Ann & Agnes)NM leergroep
Lokaal wordt meegedeeld door de supervisor
11 dec Ann Vm Coaching (deel 2)Nm Supervisiemodellen
B 3.16
19 dec Chris B 3.16 (met catering)
Datum lesdag lesgever2okt Chris/Agnès Leren leren B 3.163okt Ann Coaching B 3.1623 okt Agnès Motiveren C 1.05220 nov Agnès Complexiteit van
communicatie (1/2 dag, nm supervisie groep Agnes)
B 3.16
21 nov AnnChris
VM supervisie (supervisie Ann)NM leergroep (Chris)
Lokaal wordt meegedeeld door de supervisor
11 dec Ann en AgnesAnn
VM Supervisie (Ann & Agnes)Nm Supervisiemodellen of coaching (vervolg)
B 3.16
19 dec Chris B 3.16 (met catering)
Opleidingsonderdeel 2
Datum lesdag lesgever29 jan Ann30 jan Alle lesgevers26 feb Chris27 feb Chris17 maart STUDIEDAG27 maart Ann2 april Chris en Ann3 april Ann en Agnès
27
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
29 mei Agnès
Opm: deadline indienen portfolio: 20 april 2015
SupervisiegroepenGroep A supervisor: Agnès Biltris lokaal:
o Celine , Pieter, Els , Wendy
21 november 13:00 – 16:00 en 11 december 8:30 – 11:30
Groep B supervisor: Ann De Wilde lokaal:o Fabienne, Leen, Eva, Valerie
21 november 13:00 – 16:00 en 11 december 8:30 – 11:30
28
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
3 Het opmaken van een portfolio
Zelfreflectie vormt voor een teambegeleider of coach een basiscompetentie in zijn
dagelijkse praktijk. Om die reden wordt in deze opleiding daaraan veel aandacht
besteed. Het werken met een ontwikkelingsportfolio is hierbij een zeer handig
instrument.
Willemine Regouin (1997) schrijft tevens in haar boek ‘Supervisie. Gids voor
supervisanten’ dat in supervisie in het algemeen veel belang wordt gehecht aan
schrijven. Doelen, leerprogramma, werkinbreng, reflecties en evaluaties worden
zowel mondeling als schriftelijk op papier verwacht. In het portfolio verwachten wij
een zeer beknopt verslag terug te vinden van jouw leerproces tijdens de supervisie.
De verslagen die je ter voorbereiding maakt van een supervisie worden enkel
gedeeld met je medesupervisanten en je supervisor
Met dit portfolio beogen we volgende doelstellingen:
- het eigen leerproces sturen en in kaart brengen
- de verworven competenties kunnen bewijzen
- het eindresultaat en de verworven competenties presenteren.
Een heldere structuur in je portfolio is belangrijk. We vragen om minstens met
volgende afspraken rekening te houden
- Personalia en CV, aangevuld met een motivatie en verwachtingen voor het
volgend van deze opleiding (zie ook voorbereiding van kennismaking,
intakegesprek,…)
- Startscreening op de opleidingscompetenties in vooraf opgemaakte format
(zie bijlage 1). Hierin geef je aan de hand van dat format aan waar je jezelf
situeert op die competenties bij de aanvang van de opleiding
- Minstens 1 reflectiefiche (bijlage 2) per opleidingsonderdeel, aangevuld met
bijpassende bewijsstukken
- Tussentijdse screening na het eerste opleidingsjaar
- Minstens 1 reflectiefiche per opleidingsonderdeel, aangevuld met bijpassende
bewijsstukken
29
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
- Beknopt verslag van de supervisie
- Beknopt verslag van de portfoliogroep
- Eindscreening op de competenties die een concreet beeld geeft van de
bereikte competenties (zelfde document als startscreening en tussentijdse
screening)
- Presentatie van de portfolio (bijlage 3)
4 Voorstel tot portfoliostukken
Hierna volgen een aantal opdrachten die je kan gebruiken voor het maken van je portfolio. Sommige van die opdrachten zijn verplicht (aangeduid met een sterretje naast de titel) omdat die ingebed zijn in de opleiding (vb video-opname) , sommige van deze opdrachten zijn bedoeld ter inspiratie in het geval je moeite hebt met het kiezen van een eigen opdracht die je wil uitwerken voor je portfolio.
Heb je twijfels omtrent de mogelijke invulling of keuze van een opdracht: neem contact met een van de lesgevers via mail of in de lessen.
4.1 Opdracht 1: Toepassing Logische niveaus van DiltsVoor meer info : contacteer Ann De Wilde
Beantwoord volgende vragen en bevraag ook 5 mensen van je team, groep of organisatie….
Geef een visuele weergave van je bevragingen. Maak een beeld, schema ….
Omgeving
In wat voor omgeving bevind ik mij als ik aan het werk ben? Met wie ben ik daar?
Welke middelen heb ik ter beschikking om mijn werk te doen?
Voorbeeld: Ik zit thuis achter mijn computer. In mijn kleine werkkamer. Ik ben alleen.
Ik heb mijn laptop, internet, telefoon, gespreksverslagen en boeken bij de hand.
30
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Gedrag
Wat doe ik feitelijk? Dus welk gedrag vertoon ik. Stel je voor, er wordt een opname
gemaakt van je werkzaamheden, wat zien de toeschouwers dan?
Voorbeeld: Als je via de webcam naar me zou kijken, dan zie je me typen, teksten
maken, boeken open en dicht slaan, modellen tekenen en weer verscheuren,
internetten, zuchten, voor me uit kijken, thee- of koffiedrinken.
Vermogens
Welke vermogens heb ik in huis om dat gedrag vorm te kunnen geven?
Voorbeeld: Ik heb het vermogen te abstraheren, de kern te vinden, te structureren,
helder te formuleren.
Overtuigingen
Waarom zet ik deze vermogens zo in? Welke overtuigingen heb ik? Wat is voor mij
belangrijk? Met andere woorden: wat moet in deze situatie ‘waar’ voor me zijn? Wat
voor waarden heb ik?
Voorbeeld: Wat ik doe heeft een meerwaarde voor andere trainers. Mensen kunnen
leren van elkaar. Het is belangrijk je te ontwikkelen.
Identiteit
Wat zeggen die overtuigingen over wie ik ben? Wat voor soort iemand ben ik? Wat
voor metafoor, beeld past daarbij?
Voorbeeld: Ik ben iemand die graag naar de kern van zaken gaat. Waar gaat het
precies om? Ik zie mezelf als een beeldhouwer: van al het materiaal dat ik heb, haal
ik de overtollige zaken weg en zoek naar de kern.
Zingeving
Waartoe doe je wat je doet? Hoe past je bijdrage in het groter geheel? Waar word je
door geïnspireerd? Wat is je visie, je missie?
Voorbeeld: Mijn visie is dat de samenleving er beter en leuker van wordt als mensen
van elkaar leren in plaats van de strijd met elkaar aan gaan; als mensen zicht krijgen
op waar ze zelf goed in zijn en wat anderen goed kunnen. Om vanuit die energie te
leven en te leren. Om samen het goede te doen. Met mijn werk wil ik daar een
bijdrage aan leveren.
31
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Evaluatie
Met het beantwoorden van deze vragen ben je langs de zes niveaus van Dilts
gegaan. Je kunt de antwoorden vanaf het niveau van de zingeving nu naar beneden
toe (naar het omgevingsniveau) zachtjes voor jezelf voorlezen. Belangrijke vragen
zijn: Welk niveau vind je lastig te beantwoorden?
Zit er ergens een ‘knik’ tussen de niveaus? Is er geen logische overgang tussen de
niveaus? Het kan bijvoorbeeld zijn dat wat je doet niet strookt met je overtuigingen.
Dat maakt het werken waarschijnlijk lastig en vermoeiend.
Je kunt deze niveaus ook doorlopen aan de hand van een door jou gewenste
werksituatie, of een door jou gewenste kwaliteit. Dan kun je ook bekijken wat het
grootste verschil is tussen de huidige en gewenste situatie en op welk niveau
verandering gewenst is.
4.2 Opdracht 2 ‘Kernkwadranten en linken met andere tools’
Voor meer info : contacteer Chris Van Dam
Tijdens dit opleidingsonderdeel hebben we uitgebreid stilgestaan bij de
kernkwaliteiten. Iedereen heeft een aantal kernkwaliteiten en het is niet altijd
eenvoudig om hier duidelijk zicht op te krijgen. In dit werstuk nodigen we je uit om
verder op zoek te gaan naar je kernkwaliteiten.
Dit kan aan de hand van een 360° graden feedback, individuele
Coachingsgesprekken of team-gesprekken. Wees creatief en kom dichter bij je
eigen kernkwaliteiten.
Maak een link tussen het denkkader van Ofman en een aantal tools die we in de les
behandelde.
In welke mate kan het denkkader van Ofman een meerwaarde betekenen om aan de
slag te gaan met deze tools ? Wat neem jij mee uit de opleidingsdagen waarin
verschillende andere tools besproken werden en op welke manier ga jij hiermee aan
de slag?
32
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
4.3 Opdracht 3 ‘Creatieve techniek met Hoeden van Bono
Voor meer info : contacteer Ann De Wilde
Zoek en je zult vinden - wat niet gezocht wordt, zal onopgespoord blijven
- Sophocles, Grieks dichter
Psycholoog Edward de Bono bedacht in 1985 een simpele, maar handige manier om
je creativiteit op weg te helpen. Deze techniek werkt vooral goed in situaties waarin
een groep mensen een probleem moet oplossen, maar je kunt de techniek ook heel
goed in je eentje toepassen.
In groepssituaties komt het vaak voor dat mensen bijna automatisch een bepaalde
rol aannemen en elkaar daarbij in een soort houdgreep houden. Het ene type ziet
bijvoorbeeld altijd nadelen, het andere type is dolenthousiast. Omdat de een negatief
is, moet de ander wel extra drammen om de positieve kant te laten zien, waardoor
het negatieve type nog negatiever wordt. Beiden volharden in hun rol, waardoor een
creatieve oplossing niet snel wordt gevonden.
De Bono symboliseerde de meest voorkomende rollen met hoeden in zes
verschillende kleuren. Door elk groepslip een andere hoed op te zetten dan hem of
haar eigen is, ontstaat een frisse blik. Dit zijn de typen die De Bono onderscheidt:
WitIs gericht op feiten en cijfers, zorgt voor de benodigde beschikbare
informatie
RoodReageert vanuit emotie en intuïtieve ingevingen, oordeelt op basis van
gevoel
Zwart Is waakzaam, gericht op problemen, risico’s en zwakheden
Geel Ziet de voordelen, waarden en positieve aspecten
Groen Komt met alternatieven en creatieve ideeën
Blauw Gericht op focus en samenvatting, heeft controle over het denken
In een creatieve dip in je eentje kun je heel goed één voor één alle hoeden opzetten,
om stap voor stap alle facetten van je project of idee te bekijken. Zo ontdek je
aspecten en invalshoeken waar je anders niet aan had gedacht.33
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Opdracht: Hoeden passen
Oefen de benadering met de zes hoeden op drie onderwerpen, bijvoorbeeld: je
eerstvolgende teamvergadering, een moeilijk gesprek met een collega, je
droomjob…..
Witte hoed: feitenWanneer , met wie, op welke plaats, welke dag,
Wanneer?
Zwarte hoed: negatief Wat zijn de nadelen van de teamvergadering, gesprek,
Gele hoed: positief Wat zijn de voordelen?
Rode hoed: emotiesWat voor gevoel roept de vergadering, gesprek,
droomjob op?
Groene hoed: creativiteit
Wat kun je voor nieuws of spannends doen om je voor te
bereiden op de teamvergadering, gesprek, toekomstige
job….
Blauwe hoed:
organisatorischHoe regel je de teamvergadering, gesprek….
Beschrijf je verschillende hoeden-reacties op je teamvergadering, gesprek met
college, je droomjob
Wat heb je ontdekt over je creatieve aanpak ? Wat heeft je verrast ? Welke hoed is
voor jou de meeste evidente op je werk ?
Laat je inspireren door te kijken naar > youtube 29 ways to stay creative
4.4 Opdracht 4 : coachsessie filmen*
Wij spelen ditmaal meer in op reële situaties. Daartoe film je minstens één begeleidingsgesprek, dat we als reflectiemateriaal kunnen gebruiken voor de lessen, meer bepaald als observatie van vaardigheden en attitudes van de coach.De opname omvat een fragment van een tiental minuten waarbij je inzoomt op het lesthema dat voor jou aangegeven werd. Dit , samen met de planning van de observatie en bespreking van de opnames wordt door
34
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
de opleidingsverantwoordelijke meegedeeld in het voorgaand semester, zodat je tijd hebt om dit te realiseren. Allerhande (coachings)gesprekken komen dus in aanmerking.Info uitlenen camera Hogent. Voor info over het gebruik en hetuitlenen van een camera kan je terecht bij [email protected] Je kan een video bestellen via Chamilo, het digitaal leerplatform waar jullie gebruik van kunnen maken als student ingeschreven aan HoGent. Inloggen met gebruikersnaam en wachtwoord.Kijk op https://chamilo.hogent.be persoonlijk>reservaties>bibliotheek>ByB schoonmeersen>Video
4.5 Opdracht 5 : studiedag- opdracht*
Bijwonen van de studiedag en inhoud relateren aan de lesinhouden
4.6 Opdracht 6: attitudes in een coaching*
Kies 3 basisattitudes uit, die eigen zijn aan een coach. Bespreek die attitude zoals je
die voor jezelf invult en concretiseer aan de hand van reële momenten uit je
coachingsinterventies
4.7 Opdracht 7: Selfcoaching, mijn professioneel levensdoel
Zonder doel zou een mens geen greintje motivatie hebben. Het leven van elk
individu is een uitdrukking van haar/zijn doel in zijn verschillende aspecten, of die nu
bewust of onbewust gekozen zijn.
Een duidelijk levens- of professioneel doel kan je als volgt definiëren:
1. Maak een lijst van 10 tot 20 karaktereigenschappen die je aardig vindt aan jezelfVb: mijn gevoel voor humor, mijn vastberadenheid, mijn liefde voor mijn gezin….
2. Kies hieruit vier of vijf favoriete eigenschappen
3. Stel, uitgaande van de vier of vijf eigenschappen uit punt 2, een lijst samen tot 20 manieren waarop je die eigenschappen tot uiting brengtvb: schrijven, praten, uitstapjes maken met
4. Kies uit punt 3 vier of vijf favoriete bezigheden
35
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
5. Stel een korte verklaring op (max 25 woorden) over jouw visie op de ideale wereld. Schrijf de visie in de tegenwoordige tijd en zo dat er duidelijk in staat hoe jij die wereld wil hebben, ipv hoe je hem niet wil hebben.
6. Voeg al die elementen op de volgende manier samen tot een volledige zin:
Het doel van mijn leven is gebruik maken van mijn (……..favoriete
eigenschappen uit punt 2) door (………..je favoriete bezigheden uit punt 4)
zodat je (………..visie op de ideale wereld).
Voorbeeld van een volledig doelverklaring: Mijn levensdoel/missie is gebruik maken
van mijn helderende zelfexpressie, mijn openheid, mijn gevoel voor humor, mijn
nieuwsgierigheid en mijn liefde voor vrijheid door te onderwijzen, te reizen, menselijk
denken en gedrag te onderzoeken en te begrijpen , zodat iedereen in staat is te zijn,
te doen, en te hebben wat hij of zij het liefste wil.
4.8 Opdracht 8: Op weg met oplossingsgerichte zelfcoaching
“Mensen zijn tot veel positieve dingen in staat. Ze zijn over
het algemeen zelfredzaam. Ze hebben de veerkracht en
de creativiteit om lastige problemen op te lossen en
vooruit te komen. Zelfs na zware tegenslagen lukt het
mensen om erover heen te komen en verder te gaan.
Daarvan zien we dagelijks in onze eigen omgeving en ook
mondiaal de voorbeelden”. (Gwenda Schlundt Bodien en
Linda Schlundt Bodien, TvC, 2012)
Beide auteurs ontwikkelden een “stappenplan” vanuit het
oplossingsgerichte denkkader om aan zelfcoaching te
doen en zo op basis van eigen sterktes naar een doel te gaan. Het biedt je de kans om anders tegen
momenten aan te kijken waarin je vast zit.
Vertrek vanuit een probleem dat je ondervindt, vb in je werksituatie en pas de stappen toe.
Wil je meer weten hierover? http://www.tvc.nl/nl/nieuws/555
4.9 Verplichte en aanbevolen literatuur
4.9.1 Verplichte literatuur
- Van Dam C (2013), De Spiegel. Krachtig coachen vanuit gestalt- en oplossingsgericht werken met aandacht voor zelfreflectie., Academiepress, Gent
- Ofman D (2007), Hé, Ik daar, Kosmos uitgevers, Utrecht/Antwerpen
36
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Of
Ofman D (2010), Bezieling en Kwaliteit in organisaties, Kosmos uitgevers, Utrecht/Antwerpen
(eventueel te bestellen op de website van core quality : http://www.corequality.nl )
4.9.2 Aanbevolen literatuur
Supervisie
Siegers F,(2002) Handboek voor supervisiekunde, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten/Mechelen
Jagt N, Rombout T, Leufkens N,(2006), Supervisie praktisch gezien en kritisch bekeken, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten/Mechelen
Leren en reflecteren
Bolhuis S, (2009), Leren en veranderen, Uitgeverij Coutinho, Bussum
Geenen MJ, (2010) Reflecteren, leren van je ervaringen als sociale professional, uitgeverij Coutinho, Bussum
Systeemtheorie
Willemse J. (2012), Anders kijken, Theorie en praktijk van de systeembenadering, Bohn Stafleu Van Loghum
Steens Rita, ea (1993), Menselijke communicatie, een zoektocht naar haar complexiteit, interactieacademie Antwerpen
Creatief coachen
Raskin A (2014) , Streetwize, Lessen van straatkinderen voor de manager van vandaag, Lannoo Academic
Lernout B, (2010), Het Leornado Kompas, Witsand.
Brown S,(2009), Play:How it shapes the brains, Opens the imagination, and invigorates the soul, Avery Publishing group.
Gelb Michael , (2010), Denken als Leonardo Da Vinci,Ankh-Hermes.
37
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
38
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Bijlage 1: Screening (start, tussentijds of eind)
COMPETENTIE NIVEAU MOTIVATIE (gebaseerd op je eigen doelstellingen of de lesdoelstellingen)
1. Een visie ontwikkelen over begeleidingskunde
2. Op basis van de vraag van de cliënt en jouw
inschatting als procesbegeleider de gepaste
begeleidingsmethodiek en tools kunnen
hanteren
3. In staat zijn mensen te stimuleren in het
reflectief denken
4. De nodige basisvaardigheden als
procesbegeleider op een gepaste manier
kunnen aanwenden
5. Reflecteren met betrekking tot het eigen
functioneren als procesbegeleider en hieruit
een aantal groeidoelen kunnen bepalen
Niveaus1.Onderbegeleiding effectief werkgedrag
2.Effectief, zelfstandig en op eigen initiatief werkgedrag,
3.Effectief, zelfstandig op eigen initiatief en stimuleert collega’s
4.Effectief, zelfstandig, op eigen initiatief, stimuleert collega’s en creëert een omgeving waarin ook anderen hun competenties kunnen ontwikkelen
39
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Bijlage 2 : Reflectiefiche
Competentie:……………….
Formulering leerdoel:………………..
Datum: ………….
Waarom koos ik voor dit leerdoel?
Hoe ging ik te werk en waarom koos ik voor die werkwijze?
Waar liggen mijn vorderingen?
Waar liggen mijn uitdagingen?
Overzicht van geleverde bewijsstukken:
40
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
Bijlage 3 : Presentatie portfolio
Tijdens de laatste lesdag van opleidingsonderdeel 4 krijgen alle cursisten de
gelegenheid hun portfolio te presenteren aan hun medecursisten en één of meerdere
van de lesgevers of verantwoordelijken voor deze opleiding.
De presentatie van de portfolio’s zal gebeuren in twee groepen, zodat iedereen
voldoende tijd en ruimte krijgt om zijn portfolio te presenteren. Op het einde van de
presentatie krijgt iedere deelnemer ook feedback van één van de ankerfiguren van
deze opleiding.
Feedback die je krijgt van je medecursisten is hierin belangrijk, omdat ook zij jou
kunnen confronteren met sterktes en zwaktes, met aanvullende reflecties
Verloop van de presentatie :
1) Iedere cursist krijgt ongeveer 10 minuten tijd om zijn portfolio voor te stellen.
Tijdens de voorstelling verwachten wij dat je :
- je persoonlijk leerproces weergeeft en hiermee aantoont dat je aan de
verschillende competenties gewerkt hebt;
Bij cursisten die nog maar 1 of 2 opleidingsonderdelen gevolgd hebben, zal de
presentatie van het portfolio zich beperken tot dit deel van het leerproces.
Zowel de intensiteit van het eigen leerproces als het aantal aangeboden
lesdagen, zal zijn invloed hebben op de presentatie. Hierdoor stellen wij vast
dat een presentatie van een portfolio op verschillende momenten in de
opleiding zinvol is.
- items of kaders die niet besproken zijn tijdens de opleidingsdagen, maar die je
ontdekt hebt tijdens jouw eigen leerproces kan je voorstellen aan de groep
- bepaalde vragen waarmee je geconfronteerd werd tijdens je leerproces kan je
bevragen aan je medestudenten.
2) Medecursisten krijgen de gelegenheid om vragen te stellen, feedback te geven en
eventueel een antwoord te geven op de vragen van de andere cursisten. Tijdens
dit tweede deel van de presentatie is de volledige groep actief. De hoofdbedoeling
van de presentatie blijft voor ons gericht op het van elkaar leren, eerder dan op het
quoteren van een prestatie.
41
Postgraduaat ‘Coaching, supervisie en teambegeleiding’
3) Aanvullende feedback van de lesgever.
De feedback van de lesgever beperkt zich in functie van het cijfer dat hem zal
worden toegekend voor dit opleidingsonderdeel. Wanneer het portfolio niet voldoet
aan de verwachtingen, dan krijg je uiteraard nog de gelegenheid om tijdens het
feedbackgesprek één van de verantwoordelijken te spreken.
42