UPRAVNO UGOSTITELJSKA I

UPRAVNO UGOSTITELJSKA I UP DOBOJ

ZAVRNI RAD

NAZIV TEME: Pojam trgovine oblici i nain prodaje

Profesor:

Uenik:

edomir Pani

Kristina Radi

SADRAJ:

1. UVOD ...................................................................32. PRODAJA ROBE ..................................................43. OBLICI I NAIN PRODAJE ...................................53.1. Periodina trgovina ..........................................53.2. Stalna trgovina .................................................53.3. Unutranja i spoljna trgovina ............................63.4. Podjela trgovine po strukama ...........................63.5. Trgovina na veliko i malo .................................7 LITERATURA ..........................................................81. UVOD

Trgovina je privredna djelatnost, a sastoji se u stalnom kupovanju razliitih vrsta roba od proizvoaa, uskladitenju i uvanju zaliha potrebnih za redovnu prodaju irokog asortimana velikom broju potroaa u koliinama, na mjestu i u vremenu koje odgovara potroaima kupcu.

Svaku prodaju treba shvatiti kao kupoprodaju, to je razumljivo, jer se ni jedna prodaja ne moe obaviti bez kupovine, odnosno ni jedna kupovina se ne moe obaviti bez prodaje. Drugim rijeima, trgovina se pojavljuje kao posrednik izmeu proizvoaa nekog proizvoda i potroaa tog proizvoda.

2. PRODAJA ROBEKao krajnji cilj svake proizvodnje javlja se potronja tako proizvedenih dobara, a samim time i podmirivanja odreenih potreba potroaa. Proizvedena materijalna dobra, meutim, potroa moe da koristi samo ako su mu ta dobra dostupna. Stalna cirkulacija robe od proizvoaa do potroaa omoguava trgovina. Zahvaljujui takvoj djelatnosti, trgovina olakava realizaciju proizvoda, a potroaima omoguava da zadovolje svoje potrebe potpuno i blagovremeno.

Prodaja robe zavisi od potreba, zahtjeva i elja potroaa kao kupca te robe. Uspjeh prodaje zavisi od pomnog istraivanja trita, nabavke robe i potroake tranje, stalnog ispitivanja promjena u potroakoj tranji kao i prilagoavanje koliine (zalihe) i asortimana tako izmjenjenoj tranji.

Utvrivanjem odgovarajuih postupaka odnosno tehnika prodaje i prodajnih cijena tei se ostvarenju to veeg prometa sa to niim trokovima. Na taj nain je mogue eliminisati konkurenciju.

Proizvoai mogu da prodaju svoju proizvedenu robu i neposredno preko sopstvene maloprodajne mree i posredno perko posrednika, tj. trgovine na veliko, trgovine na malo, agenata ili trgovinskih predstavnika.

Trgovina na veliko vri prodaju robe preko trgovine na malo i direktno prema krupnim potroaima (bolnice, fabrike, kole itd.).

Trgovina na malo prodaje reub neposredno preko svoje trgovinske mree i trgovakih putnika.

3. OBLICI I NAIN PRODAJE

3.1. Periodina trgovina

Nain kupoprodaje robe koji se u poetku obavljao prilikom sluajnih susreta trgovaca (torbara, nomada) i stanovnika naselja koja su takvi trgovci posjeivali nije mogao da se odri kao jedini oblik kojim su potroai bili u mogunosti da zdovoljavaju svoje potrebe za robom. Osim ovakve, putujue trgovine, razvija se i periodina trgovina. Ona se javlja u vrijeme kada se proizvodnja vie razvila i kada su se proirile potrebe potroaa, to je iziskivalo redovnije, sigurnije i sreenije trite. Takva trgovina obavljala se na pijacama i sajmovima kao i skupovima koji su organizovani na odreenom mjestu i u odreeno vrijeme gdje su se onda sretali prodavci i kupci. I danas su sajmovi mjesta na kojima se obavlja kupoprodaja.3.2. Stalna (permatnenta) trgovinaTakva trgovina je korak naprijed u procesu pribliavanja i povezivanja trgovine sa potroaima. Ona je doprinijela da se prevlada prostorna i vremenska razlika izmeu proizvodnje i potronje i pospjeila je kontakte proizvoaa i potroaa sa robom.

Kupac vie ne mora da eka na sajmu, ve se roba nalazi u radnjama odnosno prodavnicama koje se otvaraju u svim veim naseljima i gradovima.

Gradovi potaju glavni centri stalne (permanentne) trgovine. Danas je ovakva vrsta trgovine zastupljena u skoro svim naseljima.

Proces razvoja trgovine nije tekao u svim drutvima robne proizvodnje prethodno navedenim redom tj. od putujue nomadske, preko periodine pa sve do stalne trgovine. Naprotiv, ovi oblici trgovine mogu biti isprepleteni ili ak paralelno postojati teei sve vie prilagoavanju potrebama robne privrede i drutva

3.3. Unutranja i spoljna trgovina

Istovremeneo i uporedo sa procesom vremenskog i prostornog ustaljivanja trgovine odvijala se podjela rada, kao i specijalizacija u trgovini. Dugo vremena nije bila uoena razlika izmeu spoljne trgovine, koja se obavljala u drugim zemljama, i unutranje trgovine, koja se odvijala u okvirima granica jedne zemlje. U predkapitalistikim ekonomskim odnosima trgovina je imala univerzalni karakter. Trgovci su se obino bavili trgovinom u okviru svoje zemlje, van njenih granica bankarstvom, transportom pa i obezbjeivanjem svoje robe od napada, pljaki i otimaina. U srednjem vijeku u Evropi trgovac je mogao da opstane samo ako se bavio prometom robe koja je bila proizvedena van feudalne drave. On je jedini bio priznat kao trgovac u unutranjem prometu jer su posrednici bili iskljueni. Seljak je prodavao svoju robu na mjesnoj pijaci, a zanatlije u svojim radnjama, i to preteno onu robu koja je proizvedena po narudbi .

U sutini, spoljna trgovina se javila prije nego unutranja. Predmet spoljne trgovine bili su uglavnom luksuzna i dragocjena roba, miroije sa istoka i slina roba koja je imala osrednju teinu, a istovremeno veliku vrijednost i donosila veliku zaradu. Promet ove robe (tekstil, staklo, zaini, drago kamenje) nije iziskivalo posebne ureaje i sredstva za utovar, prevoz i istovar.

3.4. Podjela trgovine po strukamaSve do pojave specijalizacije trgovine po strukama i branama, trgovci su se bavili prodajom svih artikala (proizvoda) do kojih su mogli doi. Izuzetno, specijalizovana trgovina po strukama javila se u srednjem vijeku i to samo na tritu privredno najrazvijenijih drava. Stalno irenje asortimana robe u trgovini dovodilo je u opasnost veliku svartarsku trgovinu i vrlo esto izazivalo gubitke. Kao to se zanatlije specijalizuju za proizvodnju samo odreenih proizvoda i u trgovini zapoinje prodaja samo odreenih srodnih robnih grupa. Univerzalna trgovina mogla je da se obavlja samo u uslovima neznatnih trinih vikova i ne tako irokog asortimana robe. Prodaja robe jedne grupe proizvoda nije obezbjeivala trgovcu egzistenciju jer je promet bio mali. U daljem razvoju privrede, a u okviru nje i trgovine, pojava stalne trgovine i geografska otkria uticali su da se trite i asortiman robe proire, a zahtjevi potroaa da kupuju proizvode odreenih grupa kod pojedinih trgovaca porastu. Potronja robe na tako razvijenom svjetskom tritu nije mogla da bude zadovoljena uslovima sitne zanatske proizvodnje. Masovna proizvodnja robe omoguila je specijalizaciju trgovine po strukama, a istovremeno i stalno obavljanje trgovakih poslova na odreenom prostoru.

3.5. Trgovina na veliko i malo

Sa pojavom trgovine na veliko javlja se i trgovina na malo i obrnuto. Postoje podaci da ja Atina u Pireju, koji je u petom vijeku bio centar trgovine na veliko, otvorila magacin u kojem je bilo svega, ali isto tako, podaci govore o tome da su zanatlije, poljoprivrednici i stoari prodavali svoje proizvode na malo. U kapitalizmu zanatska proizvodnja prerasta u industrijsku, jedan proizvod ne proizvodi vie samo jedan ovjek, ve desetine i stotine radnika, odnosno vie razliitih preduzea. Uporedo sa specijalizacijom u industriji dolazi do podjele rada u trgovini. Podjela rada odvija se u vertikalnoj i horizontalnoj liniji. Po vertikalnoj liniji podjela rada dovodi do nastajanja trgovinskih preduzea razliitih struka. Unutar formiranih struka javlja se specijalizacija po funkcijama to predstavlja horizontalnu podjelu rada ili podjelu rada po funkcijama.

LITERATURA

Trgovinsko poslovanje I razred, Autor: Ljubomir Milisavljevi, Mila Janetovi, Ljubisav Jolovi, Ljubivoje Mladenovi

kolska knjiga

PAGE 2