Embed Size (px)
Citation preview
Krovni pokrivači i fasadne obloge • Krovni pokrivači i fasadne obloge imaju ulogu
zaštite od atmosferskih uticaja, ali i ulogu toplotne i zvučne izolacije.
• Pri tom treba da imaju i adekvatnu nosivost. • U savremenim konstrukcijama, na odabir
materijala za krovno i fasadno oblaganje utiču i protivpožarni i estetski zahtevi, kao i sve veća potreba za upotrebom materijala koji se mogu reciklirati i koji nisu škodljivi po okolinu.
• Arhitektura samog objekta i nagib krova takođe imaju bitan uticaj na odabir adekvatnog materijala.
Salonit ploče
• Talasaste (salonit) i ravne (eternit) ploče ostavile su dubok trag unazad 30 godina.
• Pravljene su u nijansama sive boje od azbesta i cementa u sadržaju i kvalitetu koji je definisao JUS B.C4.022.
• Zbog štetnoti azbesta pretilo im je svojevrsno izumiranje.
• Danas na tržištu postoji modificiraniji tip salonit i eternit ploča koje ne sadrže azbest, a istovremeno zadržan je stari oblik, pa tako i način pokrivanja tih ploča.
• Savremena vlaknocementna bezazbestna ploča napravljena je iz novog za zdravlje i okolinu neškodljivog materijala -vlaknocementa.
• Vlaknocement je sa vlaknima armirani cement koji ima mnoge prednosti u odnosu na azbest.
• Bitne prednosti vlaknocementnoga materijala su: – trajnost – koroziona otpornost – paropropusnost – visoka elastičnost – negorivost – mala masa – postojanost boje – brza montaža i demontaža – ekonomičnost – jednostavna i laka izrada podkonstrukcije od drveta – biološka otpornost – otpornost na različite vremenske uticaje – elastičnost...
• Masa ovih ploča je 14 kg/m2, debljine su 6,2 mm, proizvode se u dužinama od 1250 do 2500 mm, širine u zavisnosti od broja talasa (5-8), koriste se za nagibe krova od 7 do 450.
• Postavljaju se na letve razmaka do 1,05 m, sa preklopom po dužini od 150- 200 mm.
Talasaste bitumenske krovne ploče (Onduline, Ondeco, Ondura, Guttanit)
• Proizvedene su od organskih vlakana koja su impregnirana bitumenom i pigmentirana specijalnom smolom.
• Impregnacija boja u pločama i bitumena, uz upotrebu posebne tehnike, osigurava postojanost boja.
• Ploče su vodonepropusne, ne rđaju, neće se oljuštiti, ne sadrže azbest, otporne su na UV zračenja, ekološki su proizvod koji ne puca zahvaljujući svojoj fleksibilnoj strukturi.
• Po svojim karakteristikama ondulin ploče su vodootporne, elastične i fleksibilne, niske specifične težine i nisu opterećenje za krovnu konstrukciju.
• Otporne su na grad i ekstremno niske i visoke temperature.
• U pitanju su standardne dimenzije ploča od 95 x 200 cm. Ne postoje druge kombinacije.
• Pokrivaju oko 1.6 m2,masa jedne ploče je između 5 i 6 kg.
Bitumenska krovna ploča ONDURA
Guttanit
Siporex i Durisol ploče
• Siporex spada u grupu porobetona.
• Proizveden je prvi puta u Švedskoj 1935. godine.
• Porobeton se danas po raznim tehnologijama (YTONG, HEBEL i dr.) proizvodi širom sveta.
• Osnovne sirovine za proizvodnju su: kvarcni pesak, cement i voda i sredstva za dobijenje porozne strukture. Dimenzije, nosivost i mase Siporeks ploča date su u slededoj tabeli:
• Veza ovih krovnih ploča sa rožnjačama se ostvaruje putem čeličnih pločica debljine 5 mm koje su u svom verikalnom položaju zavarene za gornji pojas rožnjače na svakih 1200 mm.
• Kroz otvor izbušen na pločici provlači se šipka armature Ø 6 mm, a zatim se svi spojevi zalivaju cementnim malterom.
• Prirodni građevinski materijal Durisol se veže za ime Holanđanina Richard-a Handl-a koji je svoj izum patentirao već 1932. godine pod imenom ”postupak za proizvodnju lakog građevinskog materijala od iverice i cementa”.
• Preko Belgije je ova tehnologija uskoro dospela u Švajcarsku, gde je 1938. osnovano deoničko društvo Durisol u Dietikonu.
Čelični i aluminijumski profilisani lim
Čelični i aluminijumski krovni paneli
Rožnjače • Primaju i prenose na glavne nosače:
– Sopstvenu težinu
– Celokupno opterećenje od krovnog pokrivača
– Opterećenje od vetra sa krova
– Opterećenje od snega
– Koncentrisano opterećenje od radnika
• Ukrućuju glavne nosače čime pomažu sprečavanje njihovog izvijanja
• Postavljaju se tako da budu paralelne sa podužnim rasponom hale i leže u krovnoj ravni, upravno na nagib krova.
• Njihov raspon je jednak razmaku glavnih nosača • Statički sistemi:
– Kada se prostiru kroz jedno polje –proste grede (≤ 6m) – Ponekad se prostiru kroz više polja – kontinualni
nosači (≤ 9m) , grede sa prepustima, Gerberovi nosači (≤ 10m), nosači sa kosnicima (≤ 12m), rešetkasti nosači i sl.
• Ivične rožnjače -venčanice • One koje se nalaze u slemenu -slemenjače i
obično se kod dvovodnih krovova postavljaju u paru, po jedna uz sleme sa svake strane prateći nagib
• Ostale rožnjače -međurožnjače
• Rastojanje rožnjača u poprečnom pravcu ( λ’) zavisi od usvojenog krovnog pokrivača i obično ga i definišu proizvođači samih pokrivača u zavisnosti od njegove krutosti i neophodnim tačkama oslanjanja.
• Pojednini krovni pokrivači koji su dovoljno kruti (samonosivi) mogu da se oslone direktno na glavne nosače, tako da se u ovim slučajevima rožnjače mogu sasvim zanemariti.
• Prema svom visinskom položaju rožnjače mogu biti:
– na gornjem pojasu glavnog nosača,
– u istoj ravni sa glavnim nosačem,
– u visini donjeg pojasa glavnih nosača (osvetljenje hale).
• Rožnjače se najčešće izvode od punih valjanih profila (I ili U) kao i od kutijastih profila i to formiranih zavarivanjem od valjanih U profila ili od već gotovih toplo valjanih ili hladno oblikovanih pravougaonih cevnih profila.
• Analiza opterećenja:
– gp – jednakopodeljeno opterećenje od krovnog pokrivača u kN/m2 kose površine krova
– gr – jednakopodeljeno opterećenje od sopstvene težine rožnjače u kN/m2 osnove krova
– s – jednakopodeljeno opterećenje od snega u kN/m2 osnove krova
– w – jednakopodeljeno opterećenje od vetra u kN/m2 kose površine krova
– λ- horizontalni razmak rožnjača u m
– α – nagib ravni krova u 0
Za granično stanje nosivosti
Za granično stanje upotrebljivosti
Stabilnost rožnjače na bočno torziono izvijanje:
• Kada je rožnjača kontinualni nosač, može se izvršiti variranje dimenzija poprečnog preseka u odnosu na vrednosti momenta savijanja.
• Za isti raspon i isti intezitet opterećenja u svim poljima rožnjača se može dimenzionisati prema teoriji plastičnosti.
• Krutošću krovnog pokrivača obezbeđuje se uslov da do loma rožnjače dolazi usled plastifikacije poprečnog preska (formiranja plastičnih zglobova), a ne usled gubitka nosivosti na bočno-torziono izvijanje.
• Ako je raspon krajnjih polja 0,83 l, ojačanje se može izbeći. • Ista procedura sa ojačanjem se može primeniti i za gerberove
nosače.
Stabilnost rožnjače na bočno torziono izvijanje:
• Puni nosači sa kosnicima:
– Smanjuje se raspon rožnjača
– Stabilizuje se donji pojas rešetkastih krovnih vezača usled sišućeg dejstva vetra
– Stabilizuje se donji pojas kod punih krovnih vezača na bočno izvijanje
– Najčešće su rožnjače od punog preseka, a kosnici od jednog ili dva L profila vezanih ugaonicima.
• Primena zatega: – Obzirom da su rožnjače
opterećene savijenjem u dve ravni, a da su krutosti I i U profila oko slabije ose mnogo manje nego krutosti oko jače ose, dobijaju se neekonomični preseci.
– Prihvatanjem rožnjača zategama u ravni krova, smanjuje se razmak oslonaca, čime se utiče i na smanjenje momenta savijanja.
• Zatege se računaju prema maksimalnoj sili u poslednjem polju. Iz svakog nižeg polja zatega predaje svoju silu zategi višeg polja koja ovu reakciju sa silom iz svog sopstvenog polja predaje reakciju sa silom iz svog sopstvenog polja predaje dalje.
Z = 1,125 q x a, za zatege u ½ raspona
Z = 1,100 q x a, za zatege u 1/3 raspona
1
2n
nS Z
Savremeni sistemi rožnjača od otvorenih HOP
• Veza rožnjače za glavni nosač:
Kranske staze • Kranovi ili dizalice koriste se pri manipulaciji
najrazličitijim vrstama tereta u proizvodnim halama, radionicama, skladišnim prostorima, kod obavljanja tehnoloških procesa, montaže ili demontaže opreme i sl.
• Pored sopstvene težine i vertikalnih pritisaka točkova krana (daje proizvođač u okviru tehničkih karakteristika), opterećenja od krana koja treba uzeti u obzir pri proračunu, a deluju na celokupnu konstrukciju hale su: bočni udari i sile kočenja.
Spregovi i ukrućenja
• Održavanje sigurnosti i stabilnosti hale, u fazi montaže i u fazi eksploatacije
• Dijagonalne ispune između već postojećih konstruktivnih elemenata
• Podužni i poprečni krovni spreg stabilizuju ravan krova
• Vertikalni spregovi stabilizuju ravni kalkanskih i podužnih zidova
• Vertikalni krovni spreg u ravni glavnih nosača, a upravno na njih, stabilizuje same glavne nosače
• Horizontalni spreg uz kalkanski zid stabilizuje kalkanske stubove po visini objekta
• Poprečni i podužni krovni spregovi
• Kod poprečnog krovnog sprega, gornji i donji pojas rešetke predstavljaju glavni nosači, vertikale su rožnjače, a ono što treba dodatno dimenzionisati su dijagonalni štapovi ispune.
• Elementi sprega se dimenzionišu na dejstvo vetra na krovnu ravan.
• Dijagonale mogu da se postave kao parovi ukrštenih dijagonala, K ispuna, prosta trougaona ispuna, rombična ispuna i sl.
• Obično se rade od jednog ili dva L profila, jednog ili 2 U profila, kutijastih profila, ređe od Ø punog čelika za manja opterećenja
• Veze: zavrtnjevi i čvorni limovi
• Kada je hala jako duga, obično se i na sredini njene dužine postavi poprečni krovni spreg, radi obezbeđenja dodatne stabilnosti
• Na svakih 35-50 m dužine, ovi spregovi su neophodni, jer se tu vrši i udvajanje poprečnog rama, odnosno formira se dilataciona razdelnica po dužini hale
• Za bočnu stabilizaciju celokupne konstrukcije postavljaju se podužni krovni spregovi.
• Položaj im je između venčanice i prve međurožnjače, mada se nekad postavljaju i između poslednje međurožnjače i slemenjače.
• Vertikalni fasadni spregovi • Primaju uticaje iz krovnih spregova i prenose ih preko
temelja na tlo
• Ovim spregovima spuštaju se do temelja eventualne seizmičke sile u podužnom pravcu
• Ukoliko u hali ima kranova, moguće je ovim spregom koji se postavlja na sredini dužeg raspona hale, primiti i preneti do temelja i podužne sile kočenja dizalice, ali se ovaj spreg najćešće samostalno dimenzioniše.
• Gornji i donji pojas ove rešetke su stubovi glavnih nosača hale (eventualno međustubovi), vertikalni elementi su fasadne grede (rigle), dok je dijagonalna ispuna ta koja se dimenzioniše za prijem uticaja horizontalnih i vertikalnih uticaja na fasadu.
• Usvojeni poprečni preseci elemenata su iste profilacije kao i kod krovnih spregova.
• Na kalkanu se, najčešće iz konstruktivnih razloga, postavlja vertikalni kalkanski spreg koji služi da održi pravilan oblik kalkanskog zida u fazi montaže.
• Nekad se dimenzioniše tako da prihvata sile vetra koje deluju na kalkan.
• Pojasni štapovi su mu fasadni stubovi, vertikale su fasadne grede, a dijagonale se dimenzionišu po istom principu kao kod ostalih spregova.
• Kada se u budućnosti predviđa produženje hale po dužini, ovaj spreg se ne postavlja.
A B C D FE
1 ?
1 ?
1 ?
1 ? 1 ? 1 ? 1 ?
1 ?
?
? ?
??
? ?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
• Montažni krovni spregovi:
• Obezbeđuju stabilnost krovne konstrukcije tokom montaže, povezuju sve elemente krovne konstrukcije u prostornu celinu i „drže“ ih u projektovanom geometrijskom položaju.
• Dimenzionišu prema uslovu dopuštene vitkosti: λ< 250.
• Ukoliko spreg ima samo funkciju stabilizacije pritisnutog pojasa, bez prijema uticaja od vetra, potrebno ga je kontrolisati na uticaje usled ekvivalentnog stabilizujućeg opterećenja.
• Ukupno ekvivalentno stabilizujuće opterećenje je suma stabilizujućeg opterećenja za sve elemente koji se pridržavaju.
• Ekvivalentno stabilizujuće opterećenje:
• Horizontalni spreg uz kalkanski zid:
• Za visine hala preko 8,0 m statički sistem proste grede za fasadne stubove je neekonomičan, pa se postavlja međuoslonac ‐ horizontalni spreg uz kalkanski zid.
• Prijem horizontalnih sila koje deluju na konstrukciju kalkana:
• Spregovi za prijem bočnih udara:
• Prima bočne udare dizalice najčešće se izvodi od rebrastog lima debljine 5 do 8 mm sa jednim pojasom od UPN (UPE) profila ili ugaonika. Drugi pojas predstavlja gornji pojas kranske staze.
• Ako je razmak pojaseva sprega protiv bočnih udara manje od 1,0 m ovakav sistem je racionalan.
• Ako je spreg protiv bočnih udara širi od 1,0 m ovaj spreg se projektuje u rešetkastoj izradi.
• Izvodi kao rešetkast nosač sa paralelnim pojasevima i ispunom od dijagonala ili dijagonala i vertikala.
• Za manji razmak glavnih stubova, za spoljašnji pojas sprega obično se usvaja UPN profil ili ugaonik, a kod većih razmaka glavnih stubova mora se izvesti poseban pojas u vidu lakog rešetkastog nosača, koji se javlja kao poseban nosač paralelan kranskoj stazi, sa kojom je povezan poprečnim ukrućenjima.
• Kod kranskih nosača čiji su rasponi veći od 12,0 m između donjih pojaseva postavlja stabilizirajući horizontalni spreg.
• Kod visokih limenih nosača (preko 2.0 m visine) treba postaviti po jedan horizontalan spreg u ravni gornjeg i donjeg pojasa.
• Uticaji u spregu:
• Merodavni presek za kontrolu nosivosti kod sprega za bočne udare od rebrastog lima:
• Spregovi za kočenje:
• Glavni stubovi hala uklješteni su najčešće samo u poprečnom pravcu, dok su u podužnom pravcu pendel stubovi, tako da u svakom delu hale između dilatacionih spojnica (najbolje u sredini) mora da postoji jedan spreg za kočenje.
• Spreg se dimenzioniše na dejstvo sile kočenja Hk.
• Izvodi se u vidu rešetkaste konstrukcije, ili u vidu punog okvira.
