ww

w.k

ullh

add.c

om

Il-Óadd 25 ta’ Jannar, 2015

Óar©a Nru 1,124 Prezz ›0.80

IT-TNAQQIS

FIT-TELF TAL-AIR

MALTA

ÓARSA LEJN

Ara pa©na 8

Investigazzjoni li nΩammet mo˙bija mill-Gvern preçedenti tikkonferma fattiΩvelati minn din il-gazzetta fl-2012 dwar id-Deputat Nazzjonalista Toni Bezzina,li mhux biss kien ©ieg˙el ˙addiema tal-Gvern li kienu jaqg˙u ta˙tu biexjag˙mlu xog˙ol fuq kaΩin Nazzjonalista, iΩda wkoll g˙amel pressjoni fuqhombiex jag˙mlu dikjarazzjoni falza quddiem in-nutar.

Il-Perit Bezzina, fil-fatt, kien ordna lil dawn il-˙addiema jag˙mlu xog˙ol fuq

kaΩin Nazzjonalista taΩ-Ûurrieq, fejn hu kien President, b’materjal minn fondital-Gvern. Wara li l-gazzetta KullÓadd kienet Ωvelat dan il-fatt, Toni Bezzinakien bag˙at g˙all-˙addiema u ordnalhom jiffirmaw dikjarazzjoni li kiteb hu stessbiex jg˙idu li kienu g˙amlu dan ix-xog˙ol b’mod volontarju.

Ara pa©na 2

L-INQAS FI 30 SENA

AnaliΩi taç-çifri ppubblikati din il-©img˙a mill-UffiççjuNazzjonali tal-Istatistika, dwar l-indiçi tal-prezzijiet bl-imnut, turi li matul l-2014 l-inflazzjoni f’pajjiΩna kienettammonta g˙al 0.3%, kuntrast mal-medja ta’ 2.6% fis-sena ta˙t l-amministrazzjoni preçedenti. Din kienet l-inqas rata ta’ inflazzjoni f’Malta mill-1985 ’l hawn.

Ara pa©na 3

SFORZA ÓADDIEMA TAL-GVERNJAGÓMLU DIKJARAZZJONI FALZA

INKONSISTENZA

Hekk kif kompla jiΩvol©i l-kaΩ tal-iskandlu tax-xiritaΩ-Ωejt, b’emails ©odda li ©ew Ωvelati b’rabta mal-kaΩ, kienet evidenti l-inkonsistenza tal-eks PrimMinistru Lawrence Gonzi meta kien qed jitkellemdwar ir-relazzjoni tieg˙u ma’ George Farrugia umartu quddiem il-Kumitat g˙all-Kontijiet Pubbliçi.

Ara pa©na 4

MINN TAL-EWWEL

Is-servizz tal-kura tas-sa˙˙a f’Malta ©ie kklassifikatb˙ala t-tieni l-aqwa fl-Ewropa. Dan skont l-a˙˙arst˙arri© imniedi minn Numbeo u ppubblikat fuqis-sit internazzjonali Business Insider. Fost il-fat-turi li ©ew mist˙arr©a minn Numbeo kien hemmil-kompetenza u l-˙ila tal-impjegati fis-settur tas-sa˙˙a; l-effiçjenza fis-servizz; l-ispejjeΩ u t-tag˙mirinvoluti.

Ara pa©na 5

KONFERMA LI D-DEPUTAT NAZZJONALISTA TONI BEZZINA

02 25|01|2015 LOKALIKÓkullhadd.com

ABBUÛA MIR-RWOL TIEGÓU BÓALAUFFIÇJAL PUBBLIKUInvestigazzjoni fuq ix-Shadow Minister ToniBezzina u li nΩammet mistu-ra mill-Gvern Nazzjonalistasabet l i l -MembruParlamentari Nazzjonalistakien ordna ˙addiema l ijaqg˙u ta˙tu jag˙mlu dik-jarazzjoni bil-©urament likienet falza.

Id-deputat Nazzjonalistafil-fatt kien ordna lil dawnil-˙addiema jag˙mlu xog˙olfuq kaΩin Nazzjonalista taΩ-Ûurrieq, fejn hu kienPresident, b’materjal minnfondi tal-Gvern.

Ikkonfermat dak li konnarrappurtajna

Wara li l-gazzetta KullÓaddkienet Ωvelat dan i l - fat t ,Toni Bezzina kien bag˙atg˙all-˙addiema u ordnal-hom jiffirmaw dikjarazzjonili kiteb hu stess biex jg˙iduli kienu g˙amlu dan ix-xog˙ol b’mod volontarju.

Din il-gazzetta tista’ tiΩvelali dawn il-˙addiema qalub’mod çar li kienu ordnatijag˙mlu dikjarazzjoni li x-xog˙ol li qabbadhom ToniBezzina kienu qed jag˙mluhb’mod volontarju. L-inves-t igazzjoni l i l -kontenuttag˙ha nΩamm mistur mill-PN, tikkonferma dawn il-fatti.

L-investigazzjoni kienetsaret fl-2012 fuq ix-ShadowMinister Toni Bezzina, li dakiΩ-Ωmien kien Peri t tal-Gvern, wara l i kien ©ieΩvelat li ©ieg˙el ˙addiemata˙tu jag˙mlu xog˙ol fuq il-kaΩin tal-PN taΩ-Ûurrieq uwara ordnalhom jag˙mludikjarazzjoni falza.

Investigazzjoni li nΩam-met mo˙bija

I l -gazzetta KullÓaddg˙andha tag˙rif l i din l-investigazzjoni interna, linΩammet mo˙bija mil l-Gvern preçedenti, sabet li x-Shadow Minister ta’ ToniBezzina g˙amel pressjonifuq ˙addiema biex jag˙mluxog˙ol fil-kaΩin tal-PN fejnhu kien President b’materjalminn fondi tal-Gvern.

Dan il-Bord kien sab liBezzina sa˙ansitra ©ieg˙ellil dawn il-˙addiema biexjag˙mlu affidavit bi stqarriji-et foloz u j iddikjaraw lig˙amlu dan ix-xog˙olb’mod volontarju u mhuxwaqt il-˙in tax-xog˙ol.

Id-Deputat NazzjonalistaΩamm ˙alqu mag˙luq dwarl-investigazzjoni.

Jekk jirriΩulta li din l-inves-tigazzjoni kkonfermat dawnl-allegazzjonijiet, allura jkunif isser l i l -Kap tal-OppoΩizzjoni g˙anduShadow Minister li ©eg˙elpersuni ja˙dmu ta˙tujag˙mlu dikjarazzjoni falza.

In˙atar bord wara r-rap-porti tal-istampa

Lejn l-a˙˙ar ta’ April 2012,wara serje ta’ rapporti fuq il-medja, is-Segretar juPermanenti f i ˙dan i l-Ministeru tar-RiΩorsi, Chris

Ciantar kellu ja˙tar bord ta’investigazzjoni biex jinvesti-ga l-a©ir tas-ShadowMinister Toni Bezzina, dakiΩ-Ωmien kien peri t mal-Gvern f i l -Ministeru ta’George Pullicino. Dan il-Bord in˙atar bl-g˙an l ijikkalma xi ftit l-irwiefen fid-dawl tal-fatt li ©img˙a warakien hemm l-elezzjonijiettal-Kunsilli Lokali fiΩ-Ûurrieqstess, proprju fejn ©ara l-kaΩ.

Kellhom bΩonnu fuq il-˙ames distrett

L-investigazzjoni imbag˙adtlestiet f’Mejju tal-2012, iΩdaminkej ja l i GvernNazzjonalista dam kwaΩi sasena wara fil-poter, baqa’ma ˙ari©x din l-inkjesta.

L-inkjesta inΩammet mistu-ra bil-g˙an li Toni Bezzinama jit˙ammigx biha u jkunjista’ jikkontesta l-elezzjoni©enerali fuq il-˙ames distrettfejn il-Partit Nazzjonalistakellu problemi kbarmin˙abba l-kritika li kienqed j irçievi mid-deputattieg˙u stess Franco Debono,li kien ©ab numru sostanz-jali ta’ voti fuq l-istess dis-trett.

KawΩa ta’ din is-sitwaz-zjoni, l-EΩekuttiv tal-PartitNazzjonalista kien dam biexapprova n-nomina ta’Bezzina fi Ωmien il-PartitNazzjonalista, bl-g˙an li majurtax lil Debono u jibqa’kemm jista jkun fil-Gvern.

IΩda wie˙ed jista’ jasalg˙all-konkluΩjoni li seta sarxi tip ta’ arran©ament biex

Toni Bezzina ji©i dikjarataktar tard b˙ala kandidatNazzjonalista f i lwaqt l ing˙ata assigurazzjoni li l-investigazzjoni l i kienettikkundana l-a©ir tieg˙u makinitx ser to˙ro© fil-pubb-liku.

Fil-fatt Toni Bezzina kienjibg˙at kartolini u fuljettib˙ala kandidat Nazzjonalista˙afna qabel kien uffiçjal-ment iddikjarat b˙ala kandi-dat mill-EΩekuttiv tal-PartitNazzjonalista.

Kien qabbad ˙addiematar-Rapid Intervention

Il-kaΩ se˙˙ ftit jiem qabel l-elezzjoni tal-Kunsilli Lokalita’ Marzu 2012, meta l-PeritToni Bezzina kien ta ordnilil tlett ˙addiema tal-Gvern

biex jag˙mlu xog˙ol ta’tisbi˙ fuq il-kaΩin tal-PartitNazzjonalista.

Ix-xog˙ol sar f’darbtejnminn tliet ˙addiema li kienuja˙dmu fir-RapidIntervention Unit fi ˙dan il-Ministeru tar-RiΩorsi u l-Affarijiet Rurali.

Qabel marru, il-˙addiemantalbu jbiddlu t-T-shirt tax-xog˙ol tag˙hom u biex majmorrux bil-vann tax-xog˙olg˙ax intqal lilhom li kienuser jag˙mlu biçça xog˙olprivata g˙all-Perit Bezzina.

Ìieg˙lhom jag˙mlu dik-jarazzjoni falza

Il-kaΩ kien Ωvelat fil-medjafit-22 ta’ April. Jum wara, it-t l iet ˙addiema kienumg˙ajta quddiem ToniBezzina, li nfurmahom liser jiffirmaw karta “li m’hixejn.”

F’dik i l-karta f i l -verità,kienu qed jg˙idu li t-tibjid utisbi˙ li g˙amlu fi l-kazinNazzjonalista g˙amluhb’mod volontarju u ma t˙all-sux g˙alih.

Sa˙ansitra ˙addiemminnhom kienu marrug˙alih biex jiffirma l-kartafil-jum tal-funeral ta’ ommu.

L-istorja ma waqfitx hemm.Jumejn wara, Toni Bezzinare©a’ sej ja˙ l i t - t l iet˙addiema. Óadhom g˙andnutar il-Belt u ©ieg˙lhom jif-firmaw affidavit li kiteb hustess.Fl-affidivit il-˙addiema, g˙axkienu ta˙t pressjoni minnBezzina, kienu m©ieg˙lajg˙idu l i g˙amlu dan ix-xoghol minn jeddhom.

Twasslu g˙and in-nutarmix-xufier ta’ Bezzina

Huma twasslu g˙and in-nutar mix-xufier ta’ Bezzinau sa˙ansitra kien hemm il-peri t Bezzina innifsupreΩenti g˙and in-nutarmag˙hom.

JirriΩulta iΩda li fir-rapporttal-bord ta’ investigazzjoni,l i nΩamm mistur minnGvern preçedenti , hemmdikjarazzjoni o˙ra tat-tliet˙addiema fejn jg˙idu b’modçar li ma j˙alli l-ebda dubjuli Toni Bezzina ©eg˙lhomjag˙mlu affidavit bi stqarriji-et foloz bl-g˙an li jg˙attuxtul Toni Bezzina, li fil-ver-i tà sfurzahom jag˙mluxog˙ol privat g˙all-kaΩinNazzjonalista li tieg˙u kienpresident, waqt il-˙in tax-xog˙ol u b’materjal li huwaim˙allas mil l- fondi tal-Gvern.

Minkejja li Gvern preçe-denti kien jaf b’din l-inves-t igazzjoni, ˙alla l i l ToniBezzina jikkontesta l-elez-zjoni ©enerali.

Fl-a˙˙ar elezzjoni, SimonBusuttil kien Viçi Kap tal-eks Prim Ministru LawrenceGonzi.

Simon Busuttil minn dej-jem wera f iduçja f ’ToniBezzina, tant l i l -ewwel˙atru Shadow Minister tat-Trasport Pubbliku u issaShadow Minister tal-Biedja uSajd.

LOKALI KÓ 25|01|2015 03kullhadd.com

SENA POÛITTIVA GÓALL-EKONOMIJAAnaliΩi taç-çifri ppubblikatidin il-©img˙a mill-UffiççjuNazzjonal i ta l - Is tat is t ika,dwar l-indiçi tal-prezzijiet bl-imnut (RPI), turi li matul l-2014 l-inflazzjoni f’pajjiΩnakienet tammonta g˙al 0.3%.Din kienet l- inqas rata ta’inflazzjoni f’Malta mill-1985 ‘lhawn.

B˙ala medja, ta˙t l-ammin-is t razz joni preçedenti , l -inf lazz joni kienet t la˙˙aq2.6% fis-sena, kwaΩi disa’darbiet iktar minn dikre©istrata s-sena li g˙addiet.

Ûieda fil-poter tal-akkwist

It-tnaqqis fl-inflazzjoni se˙˙fost divers i prodott i uservizzi essenzjali. Fosthom l-inflazzjoni fil-prezzijiet tal-ikel, illi naqqset g˙al 0.5%mil l -4.8% l i , b˙ala medjakienet osservata matul l -amministrazzjoni preçedenti.Filwaqt li, bejn Marzu 2008 uMarzu 2013, kull sena, b˙alamedja, l-prezzijiet tad-dawl,i lma, gass u fuel , kienujiΩdiedu bi 13%, din is-senanaqqsu b’14%.

Il-prezzijiet tat-trasport u l-kommunikazzjoni naqsub’0.5%, f i lwaqt l i ta˙t l -amministrazzjoni ta’ qabelkienu jog˙lew b’medja ta’0.8% fis-sena. Kien hemmukoll rata ferm aktar ikkon-trollata, ta’ 1.1%, fil-prezzijietta l -mediçini u af far i j ie trelatati mal-kura personali,meta, b˙ala medja, qabelkienu j iΩdiedu dawn i l -prezzijiet bi 2% fis-sena.

It-tnaqqis fl-inflazzjoni was-

sal biex il-paga medja g˙olietbi 2.3% meta mqabbel mas-sena li g˙addiet. Din is-sit-wazzjoni poΩitt iva t ikkun-trasta mat-tnaqqir ta’ 0.5% fil-paga medja li kien irre©istratfl-a˙˙ar sena tal-amministraz-zjoni preçedenti. Ji©ifieri, fil-waqt li ta˙t il-Gvern preçe-denti l-poter tal-akkwist tal-˙addiem medju kien mar lurabi €80, i l lum i l -˙addiemmedju mar a˙jar bi €315.

Dan jispjega g˙aliex, fl-a˙˙ar s t˙arr i© l i sar mil l -Kummissjoni Ewropea fost iç-çittadini Maltin u G˙awdxin,il-proporzjon ta’ dawk li qalu

li l-inflazzjoni hija l-akbart˙assib tag˙hom naqas bin-nofs ta’ dak osservat tul l-amministrazzjoni preçedenti.

Il-qg˙ad ikompli jonqos

L-2014 kienet ukoll is-sena limatulha kibret l-ekonomija,frott investiment qawwi fil-waqt li tjieb sew il-konsumprivat xprunat minn tis˙i˙ fil-poter ta’ akkwist tal-familjitag˙na wara tnaqqis qawwifl-inflazzjoni. Dawn il-kisbietwasslu g˙al rata ta’ ˙olqienta’ xog˙ol li kienet id-doppjutas-snin ta’ qabel.

Stqarrija ma˙ru©a llum mill-Uff içç ju Nazzjonal i ta l -Istatistika tikkonferma li n-numru ta’ nies jirre©istrawf’Diçembru 2014 naqas g˙al6,287. Dan ifisser tnaqqis ta’1 ,114 persuna j f i txxu x-xog˙ol meta mqabbel mas-sena ta’ qabel. B’hekk, matull-2014 pajjiΩna kellu l-akbartnaqqis assolut fin-numru ta’nies j i r re©is traw f l -a˙˙arerbatax-il sena.

Kien biss bejn Diçembru1999 u Diçembru 2000 li kien©ie rre©is trat tnaqqis f t i tikbar, i©ifieri 1,118. L-a˙˙ar lipajjiΩna kellu figura ta’ nies

qeg˙da daqshekk baxxa fitmiem is-sena kienf’Diçembru 2007.

Kuntrast

Fil-bidu ta’ din il-le©islatura,in-numru ta’ nies jirre©istrawkien 7,279. B’hekk, kulljumejn ta’ din il-le©islatura,tliet persuni qeg˙da rnexxil-hom isibu xog˙ol. Danj ikkuntrasta bi l -kbir mal-andament tas-suq tax-xog˙olta˙t l-amministrazzjoni preçe-denti fejn il-qg˙ad kien Ωdiedb’937 persuna l i ng˙aqdumas-6,342 li kien hemm satmiem Frar 2008. Dan ifisserl i kul l jumejn f i Ωmien l-amministrazzjoni preçedentipersuna aktar kienet tispiççatirre©istra.

It-tnaqqis qawwi li se˙˙ fil-qg˙ad matul l-2014 in˙ass l-aktar fost iΩ-Ωg˙aΩag˙. Fil-fattkien hemm tnaqqis ta’ 365,jew terz, f in-numru ta ’Ωg˙aΩag˙ bla xog˙ol. Danjuri kemm il-˙idma l i qedissir biex aktar Ωg˙aΩag˙jid˙lu fid-dinja tax-xog˙olqed i˙alli frott.

Fl- is tess ˙in kien hemmukoll titjib ta’ 290 persunafin-nies jirre©istraw li g˙and-hom età ta’ 45 sena jew aktar,il-kategorija ta’ nies qeg˙da l-aktar eskluΩa mis-suq tax-xog˙ol. Dan ifisser tnaqqis ta’9% mil-livell ta’ sena qabel.Fost dawk l i i lhomjirre©istraw g˙al aktar minnsena kien hemm tnaqqis ta’216, jew 7%, filwaqt il-qg˙adfost dawk b’diΩabbiltà naqasb’84 persuna jew 16%.

OPEN DAY TAS-SERVIZZ PUBBLIKU LLUM I l lum, b˙ala l -a˙˙ar jum tal -©img˙aiddedikata g˙as-servizz pubbliku, il-pubb-liku se jkollu l-opportunità li jΩur diversipostijiet ta’ interess relatati mas-servizz pub-bliku.

Fost dawn se jkun hemm l-Isptar Ìeneralita’ G˙awdex, fejn il-pubbliku se jkun jista’jΩur diversi dipartimenti u swali, kif ukolljag˙mel it-testijiet taz-zokkor u tal-pressjoni.Se jkun hemm ukoll sessjoni tad-donazzjonitad-demm.

Minn G˙awdex ninΩlu g˙an-na˙a t’isfel ta’Malta, fejn wie˙ed jista’ jΩur l-Impjant tar-Riçikla©© ta’ Sant Antnin f’Wied il-G˙ajn,fejn se jkun hemm diversi preΩentazzjonijietkull sieg˙a.

Fil-Furjana wie˙ed jista’ jsib miftu˙ il-Kwartieri Ìenerali tal-Pulizija, li se joffrutours tal-muΩewijiet u x-xelters. Fuq tema

simili wie˙ed jista’ jΩur ukoll id-Dipartimenttal-Protezzjoni Çivili f’Óal Far u l-Barracksta’ Óal Luqa tal-Forzi Armati.

Imbag˙ad, f’Santa Venera, wie˙ed jista’jΩur iç-çentru tal-MITA, fejn minbarra infor-mazzjoni ©enerali g˙all-pubbliku, se jkunhemm ukoll sessjonijiet ta’ tag˙lim fl-infor-matika immirati g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙.

Ma jistax jonqos li f’dan il-jum jinfet˙uwkoll is-siti ta’ Heritage Malta, li d-d˙ulg˙alihom se jkun b’xejn.

Dawn is-siti jinkludu l-muΩew u l-katakom-bi fl-Imdina, il-muΩewijiet fil-Belt, il-palazz ul-muΩew marittimu fil-Birgu, it-tempji preis-toriçi, u ç-Çittadella.

G˙al iktar informazzjoni wie˙ed g˙andujΩur is-sit: http://www.gov.mt/en/Pages/ban-ner%20pages/Servizz-ta’-Kwalita’-–-Ìimg˙a-g˙as-Servizz-Pubbliku-2015.aspx

04 25|01|2015 LOKALIKÓkullhadd.com

RAPPORTI TA’ LIAM GAUCI

IL-KURA F’MALTA T-TIENI L-AQWA FL-EWROPA

Is-servizz tal-kura tas-sa˙˙a f’Malta ©ie kklassifikatb˙ala t-tieni l-aqwa fl-Ewropa. Dan skont l-a˙˙arst˙arri© imniedi minn Numbeo u ppubblikat fuq is-sitinternazzjonali Business Insider. Imwaqqaf fl-2009,Numbeo huwa çentru independenti ta’ riçerka li per-jodikament janalizza oqsma varji. Fost il-fatturi li ji©umist˙arr©a minn Numbeo hemm il-kompetenza u l-˙ila tal-impjegati fis-settur tas-sa˙˙a; l-effiçjenza fis-servizz; l-ispejjeΩ u t-tag˙mir involuti.

“Konferma b˙al din tkompli tqawwilna qalbna utimliena b’ottimiΩmu li t-triq ta’ ˙idma li qbadna fis-settur tas-sa˙˙a hija tassew dik it-tajba,” stqarr ma’ dinil-gazzetta s-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a ChrisFearne. Dr Fearne tenna li suççessi simili ma jistg˙uxikunu possibbli ming˙ajr id-dedikazzjoni kontinwatal-professjonisti kollha involuti f’dan is-settur lija˙dmu bla heda biex jag˙tu lill-poplu Malti uG˙awdxi servizz tas-sa˙˙a mill-aqwa.

L-a˙˙ar figuri ppubblikati jaraw lis-servizz ta’ kuratas-sa˙˙a f’Malta jiggwadanja 82.18 punt, fit-tieni postwara Franza bi 82.58 punt. Fost il-bqija tal-pajjiΩiEwropej, il-Maçedonja kklassifikat fl-a˙˙ar tal-klassifi-ka b’35.12 punt. Mill-banda l-o˙ra l-Ìappun irriΩultab˙ala l-pajjiΩ bl-a˙jar servizz tas-sa˙˙a fuq baΩi glob-ali, b’87.07 punt. Fuq baΩi globali Malta marret tajjebukoll peress li qieg˙da fis-sitt post fid-dinja.

APPOÌÌ GÓAT-TIENI ÌENITUR

F’risposta parlamentari li ta iktar kmieni din il-©img˙a, il-Ministru g˙all-Ener©ija u s-Sa˙˙a KonradMizzi Ωvela li matul l-2014 ibbenifikaw 177 ©eniturminn miΩura li permezz tag˙ha l-Gvern beda j˙allasg˙all-passa©© tal-ajru tat-tieni ©enitur li jakkumpan-ja lil ibnu jew lil bintu g˙all-kura barra l-pajjiΩ. Dinil-miΩura, li twettqet b’investiment totali ta’ aktarminn €68,500, kienet introdotta fil-ba©it g˙all-2014u implimentata minn Jannar tas-sena l-o˙ra.

Meta kien g˙adu f l -OppoΩizzjoni, i l -Part i tLaburista ma setax jifhem g˙aliex kien hemm sit-wazzjoni fejn kien jitla’ ©enitur wie˙ed biss metadin hija miΩura li verament tiswa ftit flus g˙all-Gvern, iΩda li tfisser ˙afna g˙all-familja.

Il-fehma tal-Partit Laburista nbidlet f’miΩurakonkreta li permezz tag˙ha wettaq weg˙da o˙ra

tal-Manifest Elettorali . Dan sar g˙ax il-GvernpreΩenti jemmen li l-appo©© tat-tieni ©enitur waqt lijkollhom li l xi ˙add mit-tfal tag˙hom li jkunqieg˙ed jie˙u l-kura barra minn Malta huwa impor-tanti ferm.

“Tkun trid tkun ˙dejhom”

Dwar din it-tema, il-gazzetta KullÓadd tkellmetmas-Sinjura Josette Frendo, illi kienet wa˙da mill-bosta ©enituri li bbenefikaw minn din il-miΩurahekk kif it-tifel tag˙ha kellu bΩonn jitla’ l-Ingilterrag˙all-kura kontra l-kançer.

Meta staqsejna lil Josette g˙alfejn huwa importantili t-tfal ikunu akkumpanjati miΩ-Ωew© ©enituritag˙hom meta jsiefru biex jing˙ataw il-kura, hija

qaltilna li g˙all-©enituri huwa naturali li j˙ossu l-bΩonn illi jkunu inkluΩi f’kull kwistjoni ta’ sa˙˙a lijistg˙u jkollhom it-tfal tag˙hom.

“Óafna ©enituri anke meta t-tfal tag˙hom ikollhomsempliçiment ftit influwenza jinkwetaw, a˙seb uara mard serju b˙all-kançer,” spjegatilna Josette.“Meta jkollok sitwazzjoni bit-tfal barra l-pajjiΩ g˙all-kura, lanqas mo˙˙ xejn ma jkollok. Tkun tridtoqg˙od viçin tag˙hom biex tarahom uΩΩommilhom kumpanija. Dawn mhux affarijiet ta’telefown, tkun trid tkun ˙dejhom.”

PiΩ inqas fuq mo˙˙hom

Meta staqsejtha x’fissret f’termini finanzjarji din il-miΩura, Josette spjegatilna li fil-kaΩ tag˙hom kullpost fuq l-ajruplan kien jiswa’ madwar €300, spiΩali issa qieg˙da ti©i koperta mill-Gvern.

Hija qaltilna wkoll li l-ispejjeΩ g˙all-©enituri lijakkumpanjaw lit-tfal tag˙hom g˙all-kura barraminn Malta huma kbar. Fost l-eΩempji li tatna kienhemm l-ispejjeΩ ta’ akkomodazzjoni li we˙idhomjammontaw g˙al madwar €100 kuljum, anke g˙alresidenza baΩika.

“Fis-sitwazzjoni tag˙na ma stajniex noqog˙du fir-residenza ta’ Puttinu Cares f’Sutton g˙ax kienet ’ilbog˙od wisq minn Headington, qrib Oxford, fejnkien hemm l-isptar illi fih kien jirçievi l-kura t-tifel.Allura, a˙na konna noqog˙du f’guesthouse sem-pliçi ˙afna. Lanqas fri©© u fejn insajru ma kellna,”ftakret Josette.

Barra l-ispejjeΩ tal-akkomodazzjoni, kien hemmukoll dawk tal-ikel, fejn il-fatt illi ma kellhomx fri©©jew fejn isajru fisser li l-koppja Frendo kien ikollhatixtri ikel pre-packaged. Dan il-bΩonn kien iwassalg˙al spiΩa ta’ madwar €70 kuljum min˙abba l-fatt liΩ-Ωona hija ffrekwentata minn ˙afna studenti uni-versitarji li kienu lesti li j˙allsu bl-g˙oli.

G˙aldaqstant, Josette g˙alqet billi rringrazzjat lill-Gvern g˙al din il-miΩura g˙ax ne˙˙iet wie˙ed mill-bosta piΩijiet finanzjarji li ˙afna ©enituri j˙abbtuwiççhom mag˙hom f’dawn iç-çirkostanzi.

KURA PRIMARJA AKTAR SOFISTIKATA

Il-˙idma kontinwa tal-Gvern Laburista sabiex jas-sigura li l-pazjenti Maltin u G˙awdxin jing˙ataw l-a˙jar servizz minn kwalunkwe angolu qieg˙datkompli tag˙ti r-riΩultati tan©ibbli tag˙ha fil-Qasamtal-Kura Primarja.

Dan qalu s-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙aChris Fearne meta aktar kmieni din il-©img˙a Ωar iç-Çentru tal-Furjana fejn kellu l-opportunità li jiltaqa’mal-professjonisti varji involuti f’firxa dejjem aktarkbira ta’ servizzi disponibbli minn hemmhekk.

Sforz kontinwu

Iç-Çentru tas-Sa˙˙a tal-Furjana huwa pilastruewlieni fil-Qasam tal-Kura Primarja, hekk kif, grazziprobabbilment ukoll g˙all-poΩizzjoni ©eografikavanta©©juΩa tul il-medda tas-snin Ωamm il-popolarità

tieg˙u mal-poplu Malti minkejja li kibret ix-xibka ta’Çentri tas-Sa˙˙a madwar il-pajjiΩ.

Fil-fatt, fuq baΩi annwali, iç-Çentru tas-Sa˙˙a tal-Furjana jaqdi kwaΩi terz tat-total tal-volum ta’ paz-jenti li jutilizzaw it-tmien Çentri tas-Sa˙˙a mifruxamadwar Malta, çifra li fil-kaΩ ta’ dan iç-çentrutla˙˙aq man-nofs miljun bejn appuntamenti varji uinterventi ta’ natura anqas prevedibbli.

F’dan il-kuntest, is-Segretarju Parlamentari ChrisFearne fa˙˙ar l-isforz kontinwu li qieg˙ed isir biexil-firxa ta’ servizzi li pazjent isib fiç-Çentru tas-Sa˙˙atal-Furjana kulma jmur t i twessa’ u ssir aktarsofistikata, speçjalment bl-installazzjoni ta’ apparatmediku mill-iktar modern u ta˙ri© relatat g˙all-imp-jegati.

Dan kollu huwa intiΩ, sa˙aq Dr Fearne, sabiex il-pazjent jing˙ata l-aqwa trattament ikun fejn ikun,

irrispettivament jekk hux mill-Isptar Mater Dei jewminn xi wie˙ed miç-Çentri tas-Sa˙˙a jew bere©.

Servizz eqreb taç-çittadin

Aktar riçentament, fil-fatt, iç-Çentru tas-Sa˙˙a tal-Furjana, b˙al dak ta’ Ra˙al Ìdid qablu, ©iemg˙ammar b’apparat di©itali tal-X-rays li jippermettili pazjent jie˙u twe©ibiet fil-pront u ming˙ajr skari©©.It-titjib fis-servizz ma waqafx fl-infrastruttura bissperò. Biex il-pazjent ikompli jinqeda a˙jar, it-tmexxi-ja taç-Çentru tas-Sa˙˙a ˙asbet ukoll sabiex testendi s-sig˙at tas-servizz tal-X-rays mill-Furjana, biex issa danhuwa disponibbli sas-7.30pm mit-Tnejn sas-Sibt.

Is-sena li g˙addiet imbag˙ad rat l-introduzzjoni ta’numru ta’ kliniki ©odda fiç-Çentru tal-Furjanaflimkien ma’ klinika mmirata g˙all-pazjenti tal-orto-pedija u l-klinika ffukata fuq il-pazjent li jsofri mill-kundizzjoni tad-dimensja.

L-2014 rat ukoll l-introduzzjoni ta’ tag˙mir mediku liffaçilita mhux ftit il-˙ajja g˙al dawk il-pazjenti lije˙tie©u trattament relatat mal-warfarina – dan l-apparat ©ie installat fiç-Çentri tas-Sa˙˙a ta’ Ra˙alÌdid, Óal Qormi, Birkirkara, il-Mosta kif ukoll f’daktal-Furjana.

Fl-a˙˙ar nett, Dr Fearne semma kif f’sintonija s˙i˙amal-mira tal-Gvern Laburista li j˙affef proçeduri˙afna drabi meqjusa kkumplikati u li g˙aldaqstantjistg˙u jo˙olqu inkonvenjent g˙al min juΩahom, minndan ix-xahar it-tobba taç-Çentri tas-Sa˙˙a g˙andhomil-fakultà japplikaw direttament g˙all-kartuna s-safrag˙al mard marbut mal-kundizzjoni ta’ pressjonig˙olja.

Bla ebda dubju, temm jg˙id is-SegretarjuParlamentari g˙as-Sa˙˙a, dan huwa pass ie˙or ’ilquddiem fil-mixja tad-Dipartiment tas-Sa˙˙a li qedjistinka biex sa fejn hu possibbli jressaq is-servizzieqreb lejn iç-çittadin.

LoKALI KÓ 25|01|2015 05kullhadd.com

Il-Ìimg˙a filg˙axija kompliettinstema’ x-xhieda tal-eks-PrimMinistru NazzjonalistaLawrence Gonzi quddiem il-Kumitat tal-Kontijiet Pubbliçidwar il-korruzzjoni fix-xiri taΩ-Ωejt. Dan hekk kif minn din l-istess xhieda ˙ar©et evidenza©dida fuq il-komunikazzjonibejn Gonzi u mart GeorgeFarrugia, Cathy Farrugia, liemakomunikazzjoni kienet aktarinformali milli wie˙ed kien jis-tenna meta titkellem ma’ PrimMinistru.

F’din it-tieni xhieda tieg˙uf’temp ta’ ©img˙a, din id-darba Gonzi deher aktar frus-trat u skomdu quddiem il-mis-toqsijiet imressqa mill-membri,b’mod speçjali ta’ dawk min-na˙a tal-Gvern fejn fil-fattspikkat l-inkonsistenza fix-xhieda tieg˙u stess.

Fost punti ta’ kjarifika dwarit-traskrizzjoni tax-xhiedatieg˙u, l-eks-Prim MinistruGonzi sostna li l-akkuΩi dwarl-allegat familjarità tieg˙ukemm ma’ Cathy kif ukoll ma’George Farrugia, huma maliz-zjuΩi u fi kliemu “il-buΩΩieqase tinfaqa’ f’wiçç min qed jitfa’d-dubju fuq dan”.

Imma fil-verità f’wiçç min setinfaqa’ l-a˙˙ar buΩΩieqa? ...

Korrispondenzi ma’ CathyFarrugia

Fix-xhieda tieg˙u, Gonzi Ωiedjg˙id li fil-kwaΩi g˙axar snin lidam fil-kariga ta’ PrimMinistru huwa rçieva aktarminn 142,000 email bejn l-2006 u l-2013. Minn fost dawnil-korrispondenzi kollha, kienhemm tnejn ming˙and CathyFarrugia.

F’wa˙da minn dawn il-kor-rispondenzi, i l-mara ta’George Farrugia talbet l i lGonzi biex jiltaqa’ mar-ra©eltag˙ha biex jitkellmu dwar xitender. B’risposta g˙al din it-talba, Gonzi kien irrifjuta li jil-taqa’ mieg˙u u dan kien

iddokumentat f’emails o˙ra lil-istess Gonzi qara quddiem il-kumitat.

Meta mistoqsi mill-Ministrutal-Ìustizzja Owen Bonnicijekk kienx hemm emails jewmessa©©i bejnu u bejn CathyFarrugia qabel l-2006, Gonziallega li ma jiftakarx um'g˙andux mod kif jivverifikahekk kif dawn mhux qeg˙dinfil-hardrive tal-kompjutertieg˙u.

“Kont nafha imma makontx familjari mag˙ha”

Meta mfakkar mill-MinistruBonnici l i f l-a˙˙ar xhiedatieg˙u stess, li saret il-©img˙al-o˙ra, huwa kien iddikjara lilil Cathy Farrugia ma jafhiex uma kienx jiftakar jekk qattbag˙titlux xi tip ta’ korrispon-denza, Gonzi biddel id-diskau kkonferma li kien jaf l i lCathy Farrugia iΩda ma kellul-ebda rabta familjari mag˙ha.Dan minkejja l-informalità lijixhdu l-istess korrispondenzali pprovda Gonzi nnifsu.

Qalb dawn l-allegazzjonijiet,l-eks-Prim MinistruNazzjonalista Gonzi sostna lihuwa jinsab irrabjat ˙afnamieg˙u nnifsu li f l-ewwelxhieda tieg˙u ma kienx ftakar

li kien hemm dawn it-tip ta’korrispondenzi bejnu u bejnCathy Farrugia.

G˙alhekk, minn dawn l-emails jo˙ro© biç-çar li f iΩmien ©img˙a l-avukat Gonzig˙amel Ωew© stqarrijiet kon-tradittorji fejn il-©img˙a l-o˙raqal li ma kienx jaf lil CathyFarrugia u l-Ìimg˙a li g˙addaxehed li kien jaf min hi.

Fi kliem ie˙or, Ωgur liwie˙ed ma jistax jg˙id liGonzi kien konsistenti fix-xhieda li ta f’temp ta’ ©img˙a.

M’g˙o©bux il-mod kif il-mistoqsijiet bdew isiru

F’qalb l-inkonsistenza u l-frus-trazzjoni evidenti fuq wiççGonzi, huwa infexx ukoll fikritika xejn kostruttiva fuq il-mod kif kienu qed isirulu l-mistoqsijiet mill-kumitat fejn,kif miftiehem minn qabel, kullmembru kellu d-dritt li jistaqsil i jr id fuq dan il-kaΩ biexb’hekk tin˙are© il-verità koll-ha.

Fid-dawl ta’ dan, Gonzistaqsa wkoll jekk il-kumitathux qed jimxi bir-regoli tal-Qorti u kien hawn li spikka l-kumment arroganti tieg˙u: “Ujien g˙andi dritt li nwie©eb ujekk hawn xi ˙add iwaqqafni.”

Kien hawnhekk li l-MinistruBonnici intervjena u ççara li l-kumitat qed jimxi skont ir-regoli tal-Qrati.

Indirizz informali li jistona

Is-Segretarju ParlamentariJustyne Caruana ©ibdet l-attenzjoni fuq il-fatt li f’dawnl-imsemmija emails bejn Gonziu Cathy Farrugia kien hemmkontenut familjari li normal-ment ma jkunx diskuss ma’Prim Ministru ta’ pajjiΩ.

F’dawn il-korrispondenzi fosto˙rajn jissemmew b’mod par-tikolari it-tfal u kif dawnspiççaw l-iskola. Id-dubju fuqil-livell ta’ familjarità li kelluGonzi ma’ Cathy Farrugiajkompli jo˙ro© meta f’din l-ist-ess korrispondenza Gonzi, likien il-Prim Ministru ta’ Maltata’ dak iΩ-Ωmien, iff irma“Lawrence”.

Dan jikkuntrasta bil-kbirmal-korrispondenza li Gonzikellu ma’ George Farrugia.Dan g˙aliex, f ’dan il-kaΩ,Gonzi ffirma kif ©ej:“Lawrence Gonzi, PrimeMinister”.

Korrispondenzi o˙ra

Aktar minn hekk, tul ix-xhieda

Gonzi ressaq Ωew© emailso˙ra li, din id-darba irçievaming˙and George Farrugiafejn dan ried ji l taqa’ ma’Gonzi. F’dawn il-korrispon-denzi Farrugia rrefera g˙al xig˙ajdut li kien hemm f’dak iΩ-Ωmien partikolari fuq irrego-laritajiet fil-proçess tal-privatiz-zazzjoni tal-PetroleumDivision fl-Enemalta. Proçessli fih l-istess Farrugia kienwie˙ed mill-offerenti ewlenin.Kien hawnhekk li Gonzi sost-na li , min˙abba dawn iç-çirkustanzi, m’aççettax li jil-taqa’ ma’ Farrugia.

Ix-xhieda ntemmet bi pro-posta ta’ Beppe Fenech Adamili l-Awditur Ìenerali jag˙melrapport fuq is-sistema tal-hedging mill-2013 sal-preΩentliema proposta l-Gvern aççettaminnufih.

Fatti o˙rajn

Il-©img˙a l-o˙ra spikka l-aktaril-mument li kien pjuttostmovimentat, meta Gonzi sost-na li hu qatt ma ltaqa’ ma’George Farrugia fuq xog˙ol.

Huwa qal ukoll li ma jif-takarx jekk qattx kien infur-mat dwar xi pro©ett li l-istessFarrugia kien tkellem dwaruma’ persuni fl-uffiççju tal-PrimMinistru. Dwar il-konoxxenzali seta’ kellu mal-mara ta’George Farrugia huwa qal li lildin jiftakarha biss b˙ala kolle-ga u xejn aktar minn hekk.

Gonzi qal ukoll li hu qatt makien infurmat dwar il-fatt liFarrugia kien jag˙ti rigali, b˙alarlo©©i, l i l l-PartitNazzjonalista. Dwar jekk jafxjekk Farrugia iltaqax mal-Kaptas-Segretarjat tieg˙u Gonziwkoll wie©eb li ma jafx. Metamistoqsi jekk kienx hemm xiirregolaritajiet o˙ra fil-proçessta’ tenders Gonzi wie©eb fil-poΩittiv u g˙addihom g˙and l-awtoritajiet responsabbli. Is-smig˙ tax-xhieda li jmiss sejkun nhar it-Tlieta li ©ej.

EVIDENZA ÌDIDA FL-ISKANDLU TAÛ-ÛEJTKIF ÌRAW IL-FATTI?

RAPPORT TA’ GLEN FALZON

Ritratt li juri lil Lawrence Gonzi u lil Tonio Fenech jitkellmuma’ George Farrugia u martu waqt attività

06 25|01|2015 LOkALIkÓkullhadd.com

RAPPORT TA’ LIAM GAUCI

XOGÓLIJIET ESTENSIVI F’SAN VINÇENZ

Matul din il-©img˙a l-medja Nazzjonalista nfexxetf’attakk fuq il-Gvern fejn kien imiss lir-residenti ta’ SanVinçenz de Paul illi jintuΩaw b˙ala ballun politikumill-OppoΩizzjoni hekk kif kien allegat dewmien kbirfix-xog˙lijiet ta’ manutenzjoni fuq is-Sala San ÌuΩepp3.

Jekk dan ma kienx biΩΩejjed, l-istess rapporti sost-new li l-pazjenti bdew sa˙ansitra jidda˙˙lu fl-iswaliqabel ma tlesta x-xog˙ol fuqhom u b’hekk ir-residentisabu ru˙hom esposti g˙al trabijiet u ˙mie©, b’detri-ment g˙al sa˙˙ithom. Madankollu, kif wie˙ed jisten-na, f’dawn l-attakki qatt ma ssemma l-fatt li l-manutenzjoni estensiva qieg˙da ssir biex jitran©awnuqqasijiet serji li n˙olqu u ggravaw ru˙hom ta˙tgvernijiet Nazzjonalisti.

“Il-prijorità tag˙na huma l-anzjani”

G˙aldaqstant, din il-gazzetta tkellmet ma’ kelliem tas-Segretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persunib’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva li spjegalna kifΩvol©ew ru˙hom ix-xog˙lijiet inkwistjoni. Il-kelliemqalilna wkoll li s-Sala San ÌuΩepp ©iet identifikatag˙al xog˙lijiet estensivi ta’ titjib g˙ax kienet wa˙damis-swali li g˙al snin twal t˙alliet fi stat ta’ abbandunb’detriment g˙ar-residenti li kienu fiha.

Is-Sala San ÌuΩepp 3 tilqa’ madwar 44 resident ukellha biss Ωew© kmamar tal-banju g˙al kul˙add. Ix-xog˙ol g˙alhekk beda f’Novembru u llum huwa lest.Issa din is-sala g˙andha kamra tal-banju en suite f’kull

kamra u s-servizzi saru kollha mill-©did. G˙alhekk ir-residenti, apparti li qeg˙din igawdu ambjenti ©odda,g˙andhom ukoll façilitajiet aktar dinjituΩ u lijag˙tuhom privatezza. Din is-sala issa saret ukolldementia friendly u hija kollha kemm hi colour-coded.

Il-kelliem qalilna wkoll li, g˙all-kuntrarju ta’ kifippruvat ixxandar il-medja Nazzjonalista, din il-©img˙as-Segretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persunib’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva qatt ma ddikjara datafissa g˙aç-çerimonja tal-ftu˙ tas-Sala San ÌuΩepp.

Dan ifisser li, g˙all-kuntrarju ta’ kif ixxandar, ma ©ietposposta l-ebda inawgurazzjoni uffiçjali. “Wara kol-lox,” sa˙aq il-kelliem, “iç-çeremonja hija wa˙dasekondarja u l-prijorità tag˙na huma l-anzjani residen-ti f’din is-sala biex jie˙du l-aqwa u l-a˙jar kura uservizz possibbli.”

Proçess ta’ rinnovazzjoni

Sadanittant, b˙alissa g˙addej ukoll ix-xog˙ol f’Ωew©swali o˙ra, San Fran©isk 3 u San Fran©isk 4 illi humaswali g˙al residenti nisa u mistennijin ikunu lesti fi ftitxhur o˙ra. Dawn ix-xog˙lijiet huma pjuttost estensiviu kienu jirrikjedu wkoll proçess quddiem il-MEPA utendering.

Barra minn hekk, ©iet sottomessa wkoll l-applikaz-zjoni tal-MEPA biex ti©i rinnovata l-aktar sezzjoni anti-ka tar-residenza, dik tal-kumpless RuΩar Briffa, fejn sejiΩdiedu madwar 125 sodda, u ©iet indentifikata sala

o˙ra biex ukoll tibda ti©i rinnovata. Is-Segretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni

b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva lesta wkoll sezzjonijietfir-residenza b˙all-Materials Maintenance ManagementUnit, day clinics ©odda tad-dentistrija, oftalmolo©ija udermatolo©ija, illi kollha saru dementia friendly.

Is-Segretarju Parlamentari Justyne Caruana l-©img˙al-o˙ra ˙abbret ukoll proçess ta’ rebranding li qieg˙edisir lir-residenza biex tkun tista’ tilqa’ fiha residenti ta’dipendenza g˙olja. Apparti minn hekk, hija ˙abbretukoll li din ir-residenza qieg˙da bil-mod ti©i wkolltrasformata f’çentru ta’ eççellenza g˙at-tag˙lim dwaril-kura tal-anzjani. Fil-fatt, din il-©img˙a re©g˙u nfet˙ul-applikazzjonijiet g˙al korsijiet ta’ care assistants.

“Irridu n©ibuha up to standard”

F’kummenti li tat lil din il-gazzetta, is-SegretarjuParlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà uAnzjanità Attiva Justyne Caruana stqarret li din il-©img˙a stess marret iΩΩur lill-anzjani wara li re©g˙uttie˙du fis-swali meta tlesta x-xog˙ol.

“Is-sodisfazzjon tieg˙i huwa li narahom kuntenti usodisfatti bix-xog˙ol li sar u li issa finalment qedi˙ossuhom f’ambjent ta’ dar u g˙andhom il-kumditàkollha. Il-missjoni tal-Gvern hija li sal-a˙˙ar tal-le©iΩlatura nag˙mlu kemm nifil˙u xog˙lijiet biex ir-residenza San Vinçenz in©ibuha up to standard u kullresident ©ewwa fiha jkun jista’ jgawdi minn servizzimoderni u ta’ kwalità,” temmet tg˙id Dr Caruana.

JINFETAÓ IT-TIENI ÇENTRU GÓALL-VOLONTARJATIlbiera˙ il-Ministru Helena Dalli inawgurat it-tieni çentru g˙all-volontarjat fil-Qawra li se jkunqed jikkumplimenta dak tal-Belt Valletta.

Dan l-NGO Hub huwa ˙olqa o˙ra f’kullana ta’tliet çentri g˙all-g˙aqdiet volontarji mwieg˙damill-Gvern g˙al dan is-settur, u se joffri spazjug˙all-g˙aqdiet volontarji tat-Tramuntana biexikunu jistg˙u jwettqu l-˙idma tag˙hom b’risq is-soçjetà çivili.

Dawn iç-çentri huma mmexxija mill-KunsillMalti g˙as-Settur tal-Volontarjat u se jservukemm sabiex jitrawwem u jiΩviluppa l-volontar-jat fil-komunità, kif ukoll sabiex l-organizzaz-zjonijiet volontarji jsibu s-sostenn fl-operattag˙hom, speçjalment dawk ta’ daqs Ωg˙ir umedju.

Iç-çentru tal-Qawra xorta se jkun qed joffri l-istess servizzi b˙al dak tal-Belt, b’enfasi partiko-lari fuq il-komunitajiet diversi li dan i˙addan

fih. F’diskors li g˙amlet il-Ministru Helena Dalli

esprimiet is-sodisfazzjon tag˙ha g˙all-˙idma liqed iwettaq il-Kunsill tal-Volontarjat fejn fispazju ta’ sitt ©img˙at infet˙u Ωew© çentri g˙all-volontarjat, wie˙ed fiç-çentru ta’ Malta u issaie˙or biex ikopri t-Tramuntana tal-pajjiΩ.

Hija tkellmet ukoll dwar il-pjani tal-Gvern lifix-xhur li ©ejjin jibda bix-xog˙ol biex ikunjista’ jinfeta˙ it-tielet çentru tal-volontarjat fin-Nofsinhar ta’ Malta.

Min-na˙a tieg˙u, il-Ministru Michael Farrugiasa˙aq li l-volontarjat huwa parti mis-sinsla ta’pajjiΩna fejn ming˙ajr il-volontarjat pajjiΩna majkunx l-istess. Huwa qal li l-Gvern qed jir-rikonoxxi dan il-fatt b’numru ta’ inizjattivi li qedisiru bil-g˙an li l-g˙aqdiet tal-volontarjat ikunujistg˙u jiksbu aktar façilitajiet biex ja˙dmub’mod effettiv fis-soçjetà Maltija.

Rirtatt: IA

N N

OEL P

ACEQabel Wara

LOkALI kÓ 25|01|2015 07kullhadd.com

JITTRIPPLAW IT-TESTIJIET GÓAD-DROGA

It-testi j iet f i l-˙abs fuq il-pri©unieri b’rabta mad-drogakwaΩi ttripplaw fis-sentejn ta’Gvern Laburista fuq id-disa’snin ta’ qabel ta’ gvernijietNazzjonalisti. Tag˙rif mog˙tifil-Parlament din il-©img˙amill-Ministru Carmelo Abelag˙al mistoqsijiet parlamentaritad-Deputat LaburistaAnthony Agius Decelis ikkon-

ferma d-differenza kbira fermfil-mod kif Gvern Laburistaqieg˙ed ji©©ieled il-pjaga tad-droga fil-˙abs b’˙afna iktarqawwa minn gvernij ietNazzjonalisti.

B˙ala medja, waqt li matul l-2013 u l-2014 saru 1,100 testfuq il-pri©unieri, fis-snin ta’qabel, ta˙t gvernij ietNazzjonalisti, saru 380 test

biss. Fl-istess ˙in, waqt li ta˙tgvernijiet Nazzjonalisti fi 13%tat-testijiet li kienu jsiru l-pri-gunieri kienu jinstabu poΩittivig˙ad-droga, dan il-persenta©©niΩel kwaΩi bin-nofs, g˙al 7%,fl-a˙˙ar sentejn ta’ GvernLaburista.

Dan fl-istess ˙in li, bejnOttubru 2013 u Diçembru2014, saru kwaΩi 3,000 spez-

zjoni g˙al droga fiç-çelel fil-˙abs. Kienu biss f ’erba’okkaΩjonijiet li nstabet drogafiç-çelel.

Differenza fl-attitudni

Id-differenza fl-attitudni ta’Gvern Laburista fil-©lieda kon-tra d-droga fil-˙abs hija kkon-fermata wkoll min-numru ta’

miΩuri o˙ra li ttie˙du fl-a˙˙arsentejn. F’Jannar 2012, l-eks-Ministru Carm Mifsud Bonnicikien qal fil-Parlament li fil-˙abs ma kienx hemm apparatspeçifiku li jintuΩa sabiex tin-stab il-preΩenza tad-droga.

Bil-kontra, fl-a˙˙ar sentejnGvern Laburista investa fix-xiri ta’ sit t iklieb mir-Repubblika Çeka g˙al spiΩata’ madwar €30,000. Ma’ dawnil-klieb ©ew assenjati sitt han-dlers li qeg˙din jing˙ataw it-ta˙ri© me˙tie©.

Fl-istess ˙in, l-eks-MinistruMifsud Bonnici, fil-Parlamentkien ammetta wkoll li ta˙tgvernijiet Nazzjonalisti makienx hemm prassi li minnΩmien g˙al Ωmien isiru testijietg˙ad-droga fuq l-istaff tal-˙abs. IΩda dan inbidel f l-a˙˙ar sentejn g˙ax g˙all-ewwel darba tt ie˙detdeçiΩjoni li jsiru testijiet fuq l-istaff.

Fl-2013 u fl-2014, fil-fatt,saru 188 test u Ωew© uffiçjalinstabu poΩittivi g˙ad-droga utressqu l-Qorti. Fl-istess Ωmiensaru wkoll spezzjonijiet g˙ad-droga fuq il-viΩitaturi li jkunude˙lin il-˙abs u kien hemmseba’ kaΩijiet fejn instabet id-droga. F’kull kaΩ saret inves-tigazzjoni mill-pulizija u l-per-suni involuti kienu sospiΩib’mod indefinit milli jid˙lu l-˙abs.

MALTA FUQ NETT FIT-TNAQQIS TAD-DEJN

Bejn it-tieni u t-tielet kwart tal-2014, Malta kellha t-tieni l-akbar tnaqqis fid-dejn nazzjon-ali minn fost il-pajjiΩi kollha tal-Unjoni Ewropea. Stqarrija tal-Eurostat illum tikkonferma li, fitmiem Settembru 2014, id-dejnnazzjonali ta’ pajjiΩna naqas bi2.7% tal-prodott domestikugross.

Dan it-tnaqqis ifisser ukoll li,imqabbel ma’ sena preçedenti,id-dejn nazzjonali ta’ pajjiΩnanaqas b’madwar 0.5% tal-prodott domestiku gross. BarraMalta, kien biss f’disa’ pajjiΩital-Unjoni Ewropea li d-dejnnazzjonali wera tnaqqis fuq is-sena ta’ qabel. G˙aldaqstant,filwaqt li fil-medja tal-UnjoniEwropea d-dejn nazzjonaliΩdied b’1.3% tal-©id nazzjonali,f’pajjiΩna kellna tnaqqis.

Dan l-iΩvilupp Ωied id-distakkfid-dejn nazzjonali bejn Malta ul-bqija tal-pajjiΩi tal-UnjoniEwropea. Malta, fil-fatt,g˙andha livell ta’ dejn nazzjon-ali li niΩel ta˙t tal-Ìermanja uwasal qrib tal-Olanda, li humal-aktar pajjiΩi rispettati fejnjid˙ol immani©©ar ta’ finanzipubbliçi.

Ir-riΩultati ppubblikati nhar il-Óamis mill-Eurostat i©ibu fix-

xejn l-istqarrijiet tal-OppoΩizzjoni li d-dejn nazzjon-ali qed jisplodi ta˙t din l-amministrazzjoni. Anzi, kienmatul l-ewwel kwart tal-2013meta Simon Busuttil kien ViçiKap tal-Partit Nazzjonalista fil-Gvern, li d-dejn nazzjonali kienΩdied bi 3.6% tal-prodottdomestiku gross. Din kienet l-akbar Ωieda fid-dejn nazzjonalifi tliet xhur li qatt irre©istrat il-Eurostat mindu bdiet ti©bor dinl-istatistika g˙al Malta ˙mistax-ilsena ilu.

Li kieku pajjiΩna baqa’g˙addej biΩ-Ωieda fid-dejn naz-zjonali li se˙˙et fiΩ-Ωmien metaSimon Busuttil kien Viçi Kaptal-Partit Nazzjonalista fil-Gvern, kieku Malta b˙alissaqed tiffaççja problemi serji˙afna. Ir-riΩultati ppubblikatimill-Eurostat illum juru kemmkienet importanti g˙al pajjiΩnal-bidla fl-amministrazzjoni liqed tissarraf f’tis˙i˙ tal-finanzipubbliçi ming˙ajr bΩonn ta’awsterità fiskali.

Fi stqarrija l-Gvern qal li fix-xhur li ©ejjin se jibqa’ jwettaqil-politika ta’ tkabbirekonomiku li tibni fuq l-ottim-iΩmu u dinamiΩmu tal-popluMalti u G˙awdxi.

08 25|01|2015 LOkALIkÓkullhadd.com

IT-TELF FL-AIR MALTA QED JITNAQQASB’RITMU MGÓAÌÌEL

FiΩ-Ωmien li l-PartitNazzjonalista g˙amel fil-Gvern,b’mod partikolari fl-a˙˙arle©iΩlatura, huwa kellu mis-sjoni biex l-Air Malta ter©a’tqum fuq saqajha permezz tal-programm ta’ ristrutturarapprovat mill-KummissjoniEwropea. Madankollu, jidher lil-PN ma mexiex ma’ dan l-ist-ess programm u kellu jkunPartit Laburista fil-Gvern lijonora dan il-pjan, tant li t-telfqed jitnaqqas b’ritmumg˙a©©el.

Fil-fatt, fl-ewwel sena s˙i˙ata’ Gvern Laburista, it-telftnaqqas minn €31 miljun g˙al€16-il miljun is-sena l-o˙ra.G˙alhekk jidher biç-çar minndawn iç-çifri li Gvern Laburistajinsab impenjat biex jag˙meldak kollu possibbli biex il-linjanazzjonali tag˙na ter©a’ tqumfuq saqajha u tkun sostenibbli.

Ir-riΩultati fl-2014 inkisbuminkejja diversi diffukultajiet,fosthom l-g˙eluq tar-rototLibjani u kompetizzjoni aktar˙arxa fix-xhur tas-sajf minnlinji o˙ra tal-ivvja©©ar.

Min ma jil˙aqx l-g˙enebjg˙id li hu qares

Ta’ min wie˙ed isemmi wkollli d-differenza fit-tmexxjia bejndan il-Gvern u l-amministraz-zjoni preçedenti hija çarakristall; dan g˙ax il-Gvernpreçedenti ra l-aqwa m˙u˙jitilqu mill-Air Malta, u minkejjal-˙las ta’ diversi miljuni f’kon-sulenzi naqas milli jistabbilixxistruttura xierqa.

Barra minn hekk, diversi par-tijiet mill-pjan ta’ ristrutturarma ©ewx implimentati fil-˙in udan irriΩulta f’telf li seta’ ji©ievitat. B˙ala eΩempju tipikuhemm il-ftehim tal-catering, likien parti mill-pjan ta’ ristrut-turar li ©ie injorat g˙al sninmill-amministrazzjoni preçe-denti biex hekk tpo©©iet

f’riskju is-sostenibbiltà tal-AirMalta.

Iffrankati €4 miljuni fis-sena

L-objettiv ta’ Gvern Laburistahuwa li l-linja nazzjonali tal-ajru tikseb il-miri tal-pjan ta’ristrutturar u ti©i kummerçjal-ment vijabbli sa Marzu tal-2016. Fil-fatt, g˙al dan il-g˙an,l-Air Malta rrevediet il-kuntrattital-fornituri eΩistenti tag˙habiex jitnaqqsu l-ispejjeΩ u fl-ist-ess ˙in ittejjeb id-d˙ul tag˙ha.

Fil-fatt, f’Diçembru li g˙addal-Air Malta u SkyGourmet, il-fornitur tal-catering tal-linja tal-ajru, la˙qu ftehim li wassalg˙al bidliet kbar fl-inflightcatering tal-linja tal-ajru u fis-servizzi ançillari mill-1 ta’Jannar ta’ din is-sena, liemaftehim se jkun qed jiffranka lill-Air Malta madwar €4 miljun fis-sena.

Il-ftehim jara li passi©©ieri tal-Klassi Club jibbenefikaw minnmenu a˙jar matul it-titjira, fil-waqt li passi©©ieri tal-Economyqed ji©u offruti baguette u nofslitru ilma fuq ir-rotot kollhaming˙ajr ˙las. G˙aΩla wiesg˙ata’ ikel ta’ kwalità li jinkludusnacks s˙an u xorb se jkunudisponibbli g˙ax-xiri mill-membri tal-kabina bi ˙lasnominali fil-futur qrib.

Fid-dawl ta’ din il-miΩurahekk importanti, MariaMicallef, iç-Chairperson tal-AirMalta, sostniet li dan il-ftehimhuwa pass importanti g˙all-AirMalta u dan b˙ala parti mill-isforzi kontinwi biex il-linja tal-ajru tkompli tkun ristrutturata.Hi Ωiedet tg˙id li permezz ta’dan il-ftehim se jkunu ffrankatimadwar €4 miljun kull sena lil-linja tal-ajru mis-servizzi ©ener-ali li jaqg˙u ta˙t il-kuntrattattwali, inkluΩ dry goods uservizzi ta’ kummissjoni. Dinis-somma hija konsiderevolig˙ax dan ikun ifisser tnaqqis

ta’ aktar minn nofs in-nefqakurrenti.

Aktar minn hekk, minflok mal-PN kompla jassisti l-Gvern fil-missjoni tieg˙u biex titqajjemmill-©did l-Air Malta g˙all-©idtal-poplu kollu, il-medja tieg˙upermezz tal-gazzetta Il-Mument, fil-pa©na ta’ quddiem,irredikolat il-miΩura tal-Gvernli jiffranka €4 miljun fis-sena.

L-Air Malta mhux se ji©rilhab˙al Cyprus Airways

Fid-dawl tal-falliment tal-linjanazzjonali Çiprijotta, il-Ministrug˙at-TuriΩmu Edward ZammitLewis sostna li s-sitwazzjoni liΩviluppat fil-linja tal-ajruÇiprijotta ssa˙˙a˙ id-determi-nazzjoni tal-Gvern li jittie˙dud-deçiΩjonijiet neçessarji biex l-Air Malta ter©a’ tkun suççess.

Apparti l-ftehim mal-forniturital-ikel, f’Diçembru tniedawkoll proçess fejn numru ta’esperti fl-avjazzjoni qed jeval-waw l-Air Malta b’modindipendenti mill-pjan ta’ristrutturar. Din il-˙idma se tir-revedi l-poΩizzjoni tal-Gvernb˙ala azzjonista tal-Air Malta ukif ukoll il-viΩjoni tal-linja naz-zjonali tal-ajru.

Din ir-reviΩjoni ma saritxmin˙abba dak li ©ara lilCyprus Airways; fil-fatt dan il-proçess kien di©à bedaf’Diçembru tal-2014.Madankollu, dak li ©ara lilCyprus Airways huwa xhiedakonkreta li l-Unjoni Ewropeaqieg˙da ssegwi mill-qrib fermil-pjan ta’ ristrutturar.

Fi kliem il-Ministru ZammitLewis, il-Gvern jinsab determi-nat u kunfidenti li mhux bissser jintla˙qu l-miri tal-pjan ta’ristrutturar, imma se jiΩgurawkoll li Malta u G˙awdex sejer©a’ jkollhom linja tal-ajrunazzjonali sostenibbli li sservib˙ala parti integrali tal-indus-trija tat-turiΩmu tag˙na.

RAPPORT TA’ GLEN FALZON

LOkALI kÓ 25|01|2015 09kullhadd.com

DAR ÌDIDA GÓALL-ANZJANI GÓAWDXIN Fi kliem il-Ministru g˙alG˙awdex Anton Refalo, l-iΩvilupp li se jsiru fil-qasamtal-kura tal-anzjani fil-gΩira ta’G˙awdex se jkun wie˙edeççezzjonali tant li ddeskriv-ieh b˙ala Ωvilupp state of theart.

Nuqqas ta’ kbir ta’ akkomodazzjoni

Matul dawn l-a˙˙ar snin,f’G˙awdex kien hawn nuqqaskroniku dej jem jikber ta’akkomodazzjoni komunitarjag˙all-anzjani u dan huwa frotttal-amministrazzjoni preçe-denti. Il-problema kompliettikkomplika ru˙ha min˙abbali l-popolazzjoni qieg˙datg˙ix aktar. G˙add Ωg˙ir ta’djar immexxijin minn g˙aqdi-et reli©juΩi b’kura©© u sagri-fiççji kbar jie˙du ˙sieb ftitmijiet ta’ çittadini anzjani,imma dak li jipprovdu huwaferm inqas mid-domanda.Dawk inqas ixxurtjati jkoll-hom jirr ikoru g˙all-kennipprovdut mill-Isptar Ìeneralita’ G˙awdex.

L-uΩu tal-orfanatrofju ta’San ÌuΩepp

Il-Ministru Refalo qal li hekkkif ing˙ata r-responsabbiltà ta’Ministru g˙al G˙awdex,wa˙da mill-ewwel affarijiet likien li akkwista mid-Djoçesita’ G˙awdex kienet Casa SanGiuseppe, mag˙rufa a˙jarb˙ala l-orfanatrofju ta’ SanÌuΩepp. Dan kien possibblig˙ax l-Isqof ta’ G˙awdexhuwa konxju, b˙alma huwa l-Gvern, bil-˙tie©a li jipprovdidar diçenti g˙all-anzjaniG˙awdxin.

Approvata dar tal-anzjanib’70 kamra

Wara xog˙ol intensiv mill-perit tal-Ministeru g˙alG˙awdex, pjanta g˙al dar tal-anzjani b’70 kamra b’Ωew©sodod f ’kull kamra ©ietapprovata mill-MEPA fid-9 ta’Ottubru 2014.

Il-Perit Angelo Portelli spje-ga kif din il-façilità ©dida sejrati©i integrata ma’ bini antik lidi©à hemm, ji©ifieri r-residen-

za tal-Ball i ju tal-FortiChambray. Il-bini l-antik sej-jer ji©i rrestawrat filwaqt libini ie˙or qadim, l im’g˙andux valur storiku jewarkitettoniku, sejjer jitne˙˙abiex jag˙mel spazju g˙all-iΩvilupp il-©did. Id-disinnjikkonsidra l-orjentament eΩis-tenti tar-residenza tal-Balliju lisejra tifforma l-parti tar-recep-tion tal-iΩvilupp il-©did.

Ir-residenza tal-Balliju, fil-fatt, sejra tifforma l-entraturaewlenija g˙al din id-dar. Il-kmamar kollha se jkollhomfaçilitajiet en suite, li jinkludufaçilitajiet ta’ magni tal-kafè ugalleri j i l i jag˙tu g˙al fuq©onna u xeni panoramiçi tal-ba˙ar.

Numru ta’ façilitajiet

L-iΩvilupp propost g˙anduveduti stupendi tal-fliegu bejnMalta u G˙awdex u ji©i façça-ta tan-Nofsinhar. Il-façilitàhija ddisinjata apposta kemmg˙al persuni l i jkunug˙adhom fuq saqajhom kifukoll g˙al persuni li g˙and-hom problemi ta’ mobbiltà,inkluΩi dawk li juΩaw is-si©©utar-roti. Il-façilità ©iet iddisin-jata skont il-linji-gwida ta’aççess g˙al kul˙add.

Fattur importanti f’façilitàb˙al din hija l-integrazzjonital-ispazji soçjali pubbliçi mal-bini kollu. Aktar minn hekk,iΩ-Ωoni kollha tal-façilità humawkoll landscaped. Fost dawnl-ispazji pubbliçi hemm klini-ka tat-tabib, sala tal-pranzu,kappella, uffiçini, hairdresser,librerija, post g˙all-krafts uΩona amministrattiva.

Opportunitajiet ta’ xog˙olg˙all-G˙awdxin

Dan il-pro©ett se jo˙loqspazju fejn l-anzjani, inkluΩikoppji miΩΩew©in, j istg˙ujg˙ixu flimkien f’armonija uf’post sigur. Dan il-pro©ettser jo˙loq opportunitaj iet©odda ta’ xog˙ol f’G˙awdexg˙all-G˙awdxin u b’hekk sertid˙ol fis-se˙˙ weg˙da o˙ratal-Gvern li l-gΩira G˙awdxijatoffr i opportunitaj iet ta’xog˙ol f ’G˙awdex g˙all-G˙awdxin.

Dehra preΩenti ta’ Dar San ÌuΩepp

Waqt wa˙da mill-laqg˙at mal-Ministru Anton Refalo

Impressjoni artistika tal-pro©ett

10 25|01|2015 OPInJOnIkÓkullhadd.com

Patri Mario Attard

MINNSALVUCANALE

Kif jaqsmuni bid-da˙k dawk il-ming˙ula ta’ Klassi G˙alina!Minkejja l-balla difetti li fih u likellu, xorta nie˙u gost inseg-wih. G˙amilt Ωmien kont insej-tu, iΩda issa milli jidher re©a’rxoxta. Dan ifakkarni f’MindYour Language li konna naraw˙afna snin ilu. Klassi G˙alinahija produzzjoni ˙elwa u sem-pliçi ˙afna u bi skript fjakk,iΩda s-sustanza u l-battibekki lijkun fih jirnexxilhom ida˙˙kun-nies bihom.

Meta beda, daqs sentejn ilu,kellu ammont ta’ difetti fejnjid˙ol il-viΩwal, iΩda maΩ-Ωmien naqqsu sew. Kull nharta’ Erbg˙a nkun qieg˙ed nis-tennieh biex fl-a˙˙ar intaffi ftitl-istress li jakkumula matul il-jum. Fhimtu issa Kinks!?

G˙adhom simpatiçi?

Din ktibt fuqha l-©img˙a l-o˙rau g˙edt li ser ner©a’ nsemmihafil-©ranet li ©ejjin, kemm-ildarba nsib iç-çans u jirnexxiliniddedika ftit ˙in biex nara. Kifspiçça Klassi G˙alina minn fuqil-One dawwart fuq TVM biexinsegwi Simpatiçi u nara x’serjoffri. Jiddispjaçini ng˙id listorja bla sens daqsha ftit rajt,na˙seb waqa’ fil-livell tad-drama ta’ Montesin.

Alla jbierek u Alla jbierek is-sapjenza tieg˙u, is-Supratendent Leonard, li mhuxkummissarju g˙ax qabΩuh,taparsi miet u issa skoprejna likien fuq missjoni f’pajjiΩG˙arbi. Dan ˙add ma kien jafbih, lanqas tal-familja, limsieken difnuh. Imma peressli Leonard huwa bniedem tal-korp u huwa pilastru fil-pulizi-ja, obda u mar fuq din il-mis-

sjoni. IΩda issa, peress liSimpatiçi rritorna fuq TVM, is-Supratendent Leonard irritorna.Bassezza o˙ra kienet dik tal-familja ta’ Joe, li skont l-iskripttal-istorja marru fuq missjoni,liema missjoni waslet lejntmiemha g˙ax kulma kienubog˙od kienu biss ftit kilom-teri peress li kienu jinsabu iç-Chadwick Lakes. Jiddispjaçining˙id li Simpatiçi huwa vojtaktar minn stonku ta’ xi ˙addbid-dieta; ˙lief l-atturi ˙er©inminn dar u jid˙lu f’o˙ra marajniex.

Ner©a’ nag˙tih çansdarb’o˙ra forsi, ma tafx kif, l-iskript tieg˙u jitla˙˙am, iΩdaxorta jibqa ’l bog˙od minn dakl-ori©inali tal-mibki Lino Grech.

Tal-mowbajls re©a’ g˙amil-ha!

Id-drama Katrina u Óbieb uG˙edewwa g˙andhom ˙afna

affarijiet inkomuni, l-istessscript writers, l-istess produt-turi, direzzjoni, eççetra. Lig˙andhom komuni wkollhuma x-xeni fe jn l -at tur ijidhru bil-mowbajl ma’ wid-nejhom. L-aktar l i t idherkerha u l i l i l i ddej jaqni f iÓbieb u G˙edewwa huwa l-fatt li huwa qasir, g˙alhekkdawn ix-xeni partikulari aktarjag˙tuni f’g˙ajni.

Naf li jien bniedem fonqla ujdejjaqni kollox, iΩda din tal-mowbaj ls ma nif la˙hiexaktar; ma hemm l-ebda atturmara jew ra©el li ma dehruxb’dan l- imniefa˙ telefownma’ widnejhom. Vera hawnkompetizzjoni qawwija minnditti li jipproduçu l-mowbajlsu dawk li jipprovdu s-servizz,iΩda waqt Óbieb uG˙edewwa din hi jaesa©erata. Possibbli min jik-teb g˙adu ma indunax b’dinil-biçça?

Tal-Ba˙ar

B˙alissa ninsabu fix-xahar tal-kes˙a u l-bard u x-xita u l-inqas ˙a©a li jg˙addilek minnmo˙˙ok hu li taqbeΩ tg˙um,anzi, li tinΩel tog˙dos fil-fond!Fuq TVM 2 beda j intweradokumentarju dwar l-ib˙ra ux’hemm ta˙thom. Il-produttur,li naf li huwa g˙addas fenom-enali, dejjem ipproduça pro-grammi interessanti fuqwie˙ed mill-aktar su©©ettiinteressanti . Matul din i l-©img˙a rajt biss ftit minnug˙ax ma kontx naf i l-˙ineΩatt . B˙as-soltu l-f i lmatihuma spettakolari u l ijg˙axxquk. G˙o©obni wkollil-fatt li l-intervisti saru fl-akkwarju nazzjonali minflok©o xi studio, kif normalmentisir.

Na˙seb paçpaçt biΩΩejjedg˙al dalg˙odu u daqt jiksa˙lil-kafè. Niltaqg˙u d-die˙la!

Iç-çombini. It-trajbu. Il-˙ajt.Il-mag˙Ωel. Il-labra. Il-˙olqa.Il-minçott. Il-punt... Id-dinjatax-xog˙ol tal-idejn! Id-dinjali tkun Malti u Maltija! Fil-bΩulija tal-id u s-sliem tal-mo˙˙! Ìenna ta’ sliem!

Xi xhur ilu kelli l-grazzjanduq din il-©enna ta’ sliem.Dak is-sliem li jo˙ro© mill-qalb ˙elwa u qalbiena tal-mara u tax-xebba bil-g˙aqal.Li jinsew lilhom infushom. Ujintefg˙u ja˙dmu b’ru˙hom u©isimhom fuq biçça xog˙oltal-idejn. Punt wara punt. Bil-kalma. Bis-sliem. Bis-sewwa.Is-skiet imexxihom hu. G˙axis-skiet mhuwiex wa˙du. Is-skiet huwa tqil. Tqil bil-˙ajja.Anzi...il-˙ajja! Il-le˙en ta’ dakli hu l-˙ajja nnifisha. Ta’ dakli qal: “Jiena hu t-triq, il-ver-ità u l-˙ajja” (Ìw 14:6). L-ist-ess le˙en ta’ dak li, fl-ewwelkapitlu tal-ewwel ktieb tal-Bibbja, il-Ìenesi, g˙ammar:“‘Óa jkun id-dawl.’ U d-dawlsar” (Ìen 1:3). U d-dawl sarg˙ax ©ej mid-dawl! Minn dakli qal : “J iena d-dawl tad-dinja. Min j i©i waraj ja majimxix fid-dlam, iΩda jkollu d-dawl tal-˙ajja” (Ìw 8:12).

U fid-dawl, fl-eqqel dawltal- jum, j iena Ωort ˙anutsabi˙ u mg˙ammar sewwabix-xog˙ol tal-idejn. G˙ax

fid-dawl sta j t ni lma˙ is-seng˙a qadima u ©didaMalt i ja . Qadima g˙axg˙addewhielna missirijietna.U g˙addewhielna fi ©rajjietta’ niket imgeΩwra fid-dlam,g˙ajr id-dawl ˙anin tal-lampa. G˙addewhielna bil-g˙araq ta’ ©binhom. U bid-dmug˙ li le˙˙ f’g˙ajnejhom.G˙addewhielna fost ˙afnainçertezza u tbat i ja .Imma…g˙ax Maltin ta’ veru,g˙addewhielna bl-o˙la tjubijata’ ru˙hom u bl-g˙eja li tifnikta’ ©isimhom.

Issa, f’dan il-˙anut, stajtnilma˙ din is-seng˙a m˙ollijal i lna mix-xju˙ tag˙na,imgeΩwra fil-©did. Fil-moderntat-teknolo©ija. G˙all-qieg˙atad-dawl elettriku u l-frisktal-ar ja kkundizzjonata.Imsie˙ba mill-˙sejjes tal-cashregister u l-ixkafef sbie˙ u lij˙ajruk l i j imlew il-˙anut.Madankollu, ma kinux i l -kumditajiet tad-dinja moder-na li sa˙˙runi. Anzi! Dawntefg˙uni bi l -©ir i biexnitg˙axxaq u nitpaxxa bil-©miel tas-seng˙a tal-idejn.

G˙ax dan ix-xog˙ol, hekkmill-ifjen u grandjuΩ, fakkarnifil-mara bieΩla tal-ktieb tal-Proverbj i . Dik i l -mara l iwarajha, l-awtur sagru, tilefg˙aqlu. Attenti! Mhux g˙aliha

daqskemm g˙al dak l i s-sbej˙a jdejha kienu qeg˙dinjins©u!

“Mara ta’ ˙ila min isibha?Tiswa ˙afna aktar mil l -©awhar. Fuqha tistrie˙ qalbΩew©ha, u dan Ωgur ikunluta’ ©id. RiΩq tajjeb i©©iblu, umhux ˙aΩin, il-jiem kollha ta’˙ajjitha. Tfittex suf u ˙jut tal-qoton, u ta˙dmu bil-qalbb’ idejha. B˙al ©ifen tal-merkanti , hi ©©ib mil l -bog˙od ikilha… Tmidd ide-jha g˙all-mag˙Ωel, jaqbdu d-dussies idejha. Ma t ibΩaxmis-sil© g˙an-nies ta’ darha,g˙ax kollha g˙andhom Ωew©tilbiesi. Ówejji©ha hi tag˙mil-hom; g˙aΩel f in u porpralbiesha… Tinse© drapp tal-g˙aΩel u tbig˙u; u tag˙titrie˙i lill-merkanti. Tilbes bil-©ie˙ u l-qawwa, t˙aresda˙kana le jn i l -©ej j ieni .Kliem l-g˙erf g˙andha fuqfommha, kliem it-tjieba fuqilsienha. Ósiebha fit-tmexxijata’ darha, minn ˙obΩ l-g˙aΩΩma t iekol qatt . Uliedhajqumu u hienja jsej˙ulha; uΩew©ha wkoll ifa˙˙arha ujg˙idilha: ‘Óafna nisa wrew˙ila kbira, imma inti lkollg˙addejthom.’ Mara li tibΩa’mill-Mulej ta’ min ifa˙˙arha.Ag˙tuha mill-frott ta’ xog˙olidejha. Óa jfa˙˙ruha f’bibien

il-belt l-g˙emejjel tag˙ha”(Prov 31: 10-14. 19 -22. 24-31).

U meta tlabna flimkien il-Kurunella tal-Óniena Divina,li biha kkonsagrajna l-˙anut,ma stajtx ma nlissinx bid-dmug˙ f’g˙ajnejja lil dawkpreΩenti g˙al din il-barka l-aktar speçjal i : “Óbieb!”g˙edtilhom. “M’intomx tin-teb˙u kif din i t - talba tal-Óniena Divina hi ja b˙ax-xog˙ol tal-idejn? Bit-talba tal-Missier Etern nift˙u l-ispazjubiex nimlewh bit- talba.F’©ie˙ i l -pass joni ˙arxatieg˙u. Punt wara punt. Sal-g˙axar wie˙ed. U ner©g˙unag˙lqu din il-parti bit-talbatal-Missier Etern. U nibqg˙unag˙mlu hekk g˙al ˙amesdarbiet. Imbag˙ad, nag˙lqufer˙ana din il-bizzilla ta’ talbbit-talba Qaddis Alla...g˙altliet darbiet! U n-nis©a lesta!U fit-talba tar-RuΩarju mhuxl-istess nag˙mlu ˙bieb?”

Tbissimna. G˙ax tg˙allim-na! J ien l-ewwel wie˙ed!G˙ax ˙ajti u ˙ajtek nis©a.Punt wara punt. L-importantihu li jkollna ˙ajt b’sa˙˙tu. Il-˙ajt tat-talb. G˙ax bih in-nis©a ma tiΩΩarrat qatt! Anzi!Tissa˙˙a˙! Inse© ˙ajtek bil-Óniena Divina u r-RuΩarju! Utkun nissie©/a gwapp/a!

In-nIssIeÌ/A

TiVi AwArds

opINjoNI kÓ 25|01|2015 11kullhadd.com

Catherine Fenech

Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonalital-Partit Laburista

INÓARSU ’L QUDDIEMSena ©dida toffri diversi sfidisabiex il-pajjiΩ jibqa’ miexi ’lquddiem u jkompli j©ib ir-riΩultati. Il-poplu li qed jidrajisma’ bir-riΩultati poΩittivi liqed tikseb l-ekonomija Maltija,jitfa’ aktar pressjoni fuq il-Gvern sabiex dawn ir-riΩultatijissoktaw u jittejbu.

Direzzjoni tajba

Il-©img˙a l-o˙ra Maltarre©istrat it-tieni l-inqas rata ta’inflazzjoni annwali fl-istorja.Ir-rata ta’ inflazzjoni l-a˙˙arre©istrata kienet ta’ 0.8%. FiΩmien amminstrazzjoni preçe-denti r-rata ta’ inflazzjonikienet sa˙ansittra la˙qet it-3.2%, jew erba’ darbiet aktarmill-inflazzjoni re©istrata fl-2014. Rata daqshekk baxxa ta’inflazzjoni ma gietx mill-arja,imma frott tal-˙idma g˙aqlijata’ dan il-Gvern. Filwaqt li fil-le©iΩlatura preçedenti l-indiçital-prezzijiet ta’ prodotti essen-zjali b˙al dawl, ilma, gass ufjuwils g˙olew, f’din il-le©iΩlatura l-indiçi tal-prezzijietta’ dawn il-prodotti ra˙sub’5%.

Din il-©img˙a smajna wkolla˙barijiet sbie˙ rigward is-suççess li qed jag˙mel il-Programm taç-Çittadinanzab’Investiment. Il-kumpanijaHenley and Partners, li hija l-kumpanija li qed tamministradan il-programm, ˙abbret lirçeviet aktar minn 400 app-likazzjoni minn meta tnieda l-programm is-sena li g˙addiet.Dan se jissarraf f’aktar minn€450 miljun f’investiment bar-rani dirett f’Malta. Fi stqarrija,Henley and Partners qalet lidan l-investiment jinkludidepoΩiti, bonds u proprjetà,fost elementi o˙ra, u jammontag˙al madwar €10 miljun kull©img˙a.

It-turiΩmu fis-sena 2014 kienstorja ta’ suççess kbir. L-2014kienet l-aqwa sena g˙at-turiΩ-mu. Sa Novembru li g˙addapajjiΩna kien di©à qabeΩ iç-çifrire©istrati sal-a˙˙ar tas-sena2013, kemm fil-wasliet, kemmfl-iljieli u kemm fl-infiq tat-tur-isti. Sal-a˙˙ar tal-2014 huwamistenni li n-numru ta’ waslietjaqbeΩ iç-çifra ta’ 1.7 miljunturist. PajjiΩna rnexxielujirkupra tassew tajjeb min-nuqqas li sofrejna fis-sena 2013minn passi©©ieri bil-cruise lin-ers. PajjiΩna mmarka Ωieda ta’aktar minn 9% f’passi©©ieri bil-cruise liners meta kkomparatmal-2013. Huwa tassew inter-essanti li l-akbar tkabbir se˙˙fl-ewwel u fl-a˙˙ar kwarti tas-sena. Dan huwa tassew impor-tanti g˙ax ifisser li l-˙idma tal-Gvern, sabiex jifrex it-turiΩmutul ix-xhur kollha tas-sena u lit-turiΩmu jkun sostenibbliwkoll fl-ista©uni off peak, qedtag˙ti l-frott mixtieq.

Dawn ir-riΩultati avolja joffrupressjoni u sfidi sabiexjinΩamm il-momentum u jkom-plu jittejbu dawn ir-riΩultati,jawguraw tajjeb g˙al viΩjoniitwal u pjanijiet g˙all-futurbiex it-turiΩmu, li huwa l-mutur tal-ekonomija Maltija,ikompli jikber mhux biss bl-ammonti imma bil-kwalità lit˙alli aktar ©id fl-ekonomijaMaltija, aktar investiment ueventwalment aktar ˙olqien ta’impjiegi f’dan is-settur. Il-Gvern huwa fit-triq it-tajba fil-pjanijiet tieg˙u g˙at-turiΩmu.

Dan huwa kkonfermat bil-pub-blikazzjoni tar-reviΩjoni tat-Tourism Policy nazzjonali2015-2020 fi ftit ©img˙at o˙ramill-Ministeru g˙at-TuriΩmu.

Je suis Paix

B˙ala opinjonista li nikteb fuq©urnal ma nistax ma nikkum-mentax fuq dak li ©ara f’Pari©iftit tal-©ranet ilu. Ìrajjiet lijkexkxu, ©rajjiet li j©eg˙luk bil-fors tistaqsi g˙aliex. Kull minhu f’sensih jiddeplora u jikkun-danna dan l-attakk terroristiku.Niddepolara wkoll l-uΩu u l-iskuΩa tar-reli©jon sabiex ji©u©©ustifikati etroçitajiet b˙aldawn. Li tag˙mel dawn l-attif’isem Alla huwa diΩgustanti.Il-libertà tal-espressjonig˙andha ti©i protetta ug˙andha tkun eΩerçitata bidritt u bi dmir.

Però, personalment in˙oss lil-libertà tal-espressjoni g˙andujkollha l-lok ukoll li tkun sen-sittiva kif se tesprimi lilekinnifsek u tie˙u responsabbiltàg˙al dak li se tesprimi billitkun konxja tar-riperkussjoniji-et li jistg˙u jinqalg˙u jew tal-we©g˙at li tista’ to˙loq metatesprimi opinjoni fuq il-medja,speçjalment meta tittrattasu©©etti sensittivi g˙an-niesb˙ar-reli©jon.

G˙aldaqstant naqbel perfetta-ment ma’ li qal il-Q.T. il-PapaFran©isku meta qal li r-reli©jon, ikun xi jkun,m’g˙andux jitwaqqa’ g˙aç-çajt.B˙alma mhux sew li to˙loqatroçitajiet f’isem ir-reli©jon,daqshekk m’g˙andux wie˙ediwaqqa’ g˙aç-çajt kwistjonitassew sensittiva g˙all-bnie-dem.

Sonda©© ie˙or ta’ fiduçja

Il-©img˙a l-o˙ra re©a’ kellnas˙arri© ie˙or popolari li kkon-ferma l-fiduçja tal-poplu fil-Prim Ministru Dr JosephMuscat. Il-poplu qed juri biç-çar li mhux qed jaqa’ g˙al˙rejjef u l-istejjer tas-s˙a˙ar lijippruvaw ibeΩΩg˙u bihom l-OppoΩizzjoni u qed jifhmu ujilqg˙u l-˙idma tal-Gvern favuril-©id tal-poplu Malti uG˙awdxi kollu. Il-PrimMinistru qed iΩid il-fiduçja fuqil-Kap tal-OppoΩizzjoni u,

skont l-a˙˙ar st˙arri©, il-PrimMinistru qed jaqbΩu bi 15-ilpunt.

Dan ir-riΩultat mhu xejn ta’sorpriΩa g˙alija. Meta tara kifil-Prim Ministru jaf jaqra kullsitwazzjoni u kif jie˙u d-deçiΩjonijet ming˙ajr tidwirmal-lewΩa u ming˙ajr ˙ela ta’˙in, malajr tinduna l-kwalitajietli g˙andu l-Prim Ministru humal-kwalitajiet li l-poplu japprovau j˙oss çertu ser˙an tal-mo˙˙b’dan it-tip ta’ tmexxija. Metatara li fil-kwistjoni tar-referen-dum dwar il-kaçça fir-reb-bieg˙a l-Prim Ministru ˙are©çar u konvinçenti sa mill-ewwel sekondi, il-Kap tal-OppoΩiΩΩjoni dam ©ranetsieket, jimmedita u jipprovaji©bor l-appo©© mill-faxxi koll-ha tal-partit tieg˙u, sa ma fl-a˙˙ar iddeçieda li jie˙u l-istessdeçiΩjoni li ˙a l-Prim Ministru.Is-sabi˙a hi li qalilna li filwaqtli d-deçiΩjoni tal-Prim Ministruta’ kif se jivvota f’dan ir-refer-endum hija wa˙da opportunis-tika u ta’ konvenjenza, id-deçiΩjoni tieg˙u kienet wa˙dakonvinçenti g˙ax dejjememmen f’din id-deroga u dej-jem kien favur u ˙adem biexdin id-deroga tid˙ol fis-se˙˙.

Din id-dikjarazzjoni tal-Kaptal-OppoΩizzjoni ma nafx jekki©©eg˙lekx tibki jew tid˙ak.Id-deçiΩjoni li ˙a l-Kap tal-OppoΩizzjoni hija tassew sit-wazzjoni ta’ inkonvenjenzaliema b˙alha, altru milli oppor-tuniΩmu min-na˙a tal-PrimMinistru. Il-Prim Ministru jie˙ud-deçiΩjoni u l-Kap tal-OppoΩizzjoni jafferma l-istessdeçiΩjoni.

Barra minn hekk il-PrimMinistru mhu l-ebda oppor-tunist f’din il-kwistjoni. Kien il-Partit Laburista li wieg˙ed dinid-deroga fil-manifest elettorali.Dr Busuttil kien wieg˙ed qabelma Malta da˙let fl-UnjoniEwropea li l-kaçça mhux seti©i mittiefsa ©aladarba nid˙lufl-Ewropa. U tant kemmg˙andu konvinzjoni fil-kaçça lil-Gvern tieg˙u lanqas kellu l-˙e©©a li jeΩerçita deroga fuq il-kaçça fir-rebbieg˙a. Kellu jkunGvern Laburista li ˙addem dinid-deroga bis-serjetà. It-t˙addim tad-deroga kienetda˙ka fil-wiçç ta˙t GonziPN,il-Gvern li Dr Busuttil kien

parti integrali minnu. G˙alhekk mhux ta’ b’xejn li

g˙addew kwaΩi sentejn minnmeta Dr Joseph Muscat in˙atarPrim Ministru u xorta g˙adujΩid fil-fiduçja tal-poplu. Il-Kaptal-OppoΩizzjoni jista’ jkun lij˙oss li telaq jigri, imma Ωgur lig˙adu ma missx mal-art. Wisqprobabbli g˙adu ji©ri fuq it-treadmill.

Konferenza ÌeneraliAnnwali 2015

Il-©img˙a d-die˙la nag˙tu bidug˙all-Konferenza ÌeneraliAnnwali tal-Partit Laburista. Il-Konferenza, li tikkonsisti fil-laqg˙at plenarji u workshopsg˙ad-delegati tal-Partit, tag˙laqil-Óadd l-1 ta’ Frar bil-wisqmistenni diskors tal-PrimMinistru Dr Joseph Muscat.Parti minn din il-KonferenzaÌenerali Annwali hija l-elez-zjoni sabiex ji©u eletti 12-ilmembru fl-EΩekuttiv Nazzjonalital-Partit Laburista, li hu l-og˙la organu fi ˙dan il-partit.Jien, g˙at-tielet sena konsekut-tiva, tfajt in-nomina tieg˙isabiex inservi lid-delegati tal-Partit Laburista fl-EΩekuttivNazzjonali g˙al darb’o˙ra.

G˙amilt dan il-pass sforz il-lealtà u s-sens ta’ dmir li nag˙tiservizz lill-poplu Malti uG˙awdxi, partikolarment lill-votanti u aktar minn hekk lid-delegati tal-PL. G˙amilt dan il-pass sabiex ng˙in kemm nifla˙u nag˙ti sehmi biex dan il-par-tit ikompli ji©©edded u jag˙melsuççess fil-Gvern. Il-PartitLaburista li tant g˙amel ©idg˙all-poplu Malti u G˙awdxikollu, il-Partit Laburista lig˙allimni l-prinçipji tal-©ustizz-ja soçjali, ir-rikonoxximent tal-minoranzi f’pajjiΩna u l-im˙abba lejn pajjiΩi, ˙aqquferm li nag˙tih ftit lura g˙all-©id li g˙amel lili l-ewwelwa˙da, billi noffri ftit minn˙ini u l-ener©ija tieg˙i biexnaraw li dan il-partit ikomplijissa˙˙a˙ u jimxi ’l quddiem.

Minn din il-pa©na nixtieq nir-ringrazzja bil-quddiem lid-del-egati g˙all-fiduçja tag˙hom.Inweg˙idhom b˙al dejjem li,ikun xi jkun ir-riΩultat, il-lealtàu l-˙idma tieg˙i lejn il-PartitLaburista tibqa’ g˙addejja bl-istess ˙e©©a u determinazzjoni.

12 25|01|2015 OPINJONIkÓkullhadd.com

Adrian Dominic Ellul

Membru FÛL

Ftit tal-©imghat ilu, ˙afnaminna konna qed insegwub’attenzjoni kbira dak li kienqed ji©ri fi Franza fejn Ωew©persuni armati attakkaw l-istamperija tal-©urnal satirikuCharlie Hebdo. Nistqarr li l-©urnata tas-7 ta ’ Jannarkienet ©urnata kerha g˙all-istorja tal-Ewropa.

B’reazzjoni g˙al dan l-at takk mhux mistenni, i l -komunità internazzjonaling˙aqdet ta˙t l-g˙ajta ta’ ‘JeSuis Charlie’ (Jiena Charlie).Dakinhar u f i l -©ranet ta ’wara, kull wie˙ed u wa˙daminna xi ftit jew wisq identi-

fika ru˙u ma’ dan l-islogan;slogan li, apparti li ta ©ie˙xieraq lill-vittmi ta’ dan l-at takk, serva wkoll b˙alag˙ajta ta’ poplu li xtaq jaffer-ma ru˙u favur il-libertà tal-espressjoni. Ma ninsewx li l-vittmi li taw ˙ajjithom dakin-har mietu waqt li kienu qedja˙dmu u j ippubblikawmaterjal li g˙all-aggressurikien jitqies b˙ala arti li tof-fendi r-reli©jon tag˙hom.

Nixtieq ng˙id li l-iskop ta’dan l-artiklu mhux wie˙edta’ denunzja kontra r-reli©jonIΩlamika. Dak li ©ara f’Pari©ikien frott Ωew© irgiel

b’fehmiet estremist i l iattakkaw grupp ta’ nies çiviliwaqt li kienu qed jag˙mluxog˙olhom li jiddevertu lill-qarrejja tag˙hom bl-arti tat-tpin©ija. Laiq Ahmed Atif,President tal-KomunitàAhmadiyya f’pajjiΩna, jistqarrli fil-Kuran imkien ma tis-semma l-blasfemija b˙ala attli g˙andu ji©i kkastigat mill-bniedem. G˙al dawn iΩ-Ωew©ir©iel , dak l i kien qedjag˙mel i l -©urnal sat ir ikuCharl ie Hebdo kien blas-femiku.

G˙alkemm hawn Malta qattma kellna problemi ta’ dan

it- t ip, art is t xorta kelluj˙abbat wiççu ma’ çertu tipta’ ripressjoni f’dak li g˙andujesprimi. Art iklu 163 tal-Kodiçi Kriminali ta’ pajjiΩnajg˙idlek li artist jew persunao˙ra l i t ipprova tressaqmessa©© li jista’ joffendi r-reli©jon Kattolika Rumana,jista’ je˙el piena ta’ pri©uner-ija ta’ mhux aktar minn sittxhur. Artiklu 164 jg˙id ukollli persuna li b’xi mod tkaΩbarkwalunkwe rel i©jon o˙ratista’ tinsab ˙atja ta’ piena ta’pri©unerija ta’ mhux aktarminn tliet xhur.

L-artikli msemmija aktarqabel i lhom preΩenti f i l -li©ijiet ta’ Malta sa mis-sena1933. Fl-2012, diversi g˙aqdi-et f ’paj j iΩna, fosthom il-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti,ing˙aqdu flimkien ta˙t frontwie˙ed imsemmi FrontKontra ç-Çensura. L-iskop ta’dan il-Front kien li jag˙melpressjoni fuq il-Parlamentsabiex jemenda l-li©ijiet rig-ward iç-çensura, fosthom l-art ikl i tal- l i©i l i semmejthawn fuq. Il-weg˙da li kienilu j ikkampanja g˙aliha l-Forum Ûg˙azag˙ Laburistif l imkien ma’ dan i l -Frontsaret realtà fil-manifest elet-torali tal-Partit Laburista.

Weg˙da part ikolari tal-Partit Laburista g˙all-a˙˙arelezzjoni ©enerali kienet dikli dawn il-li©ijiet ji©u rivedutig˙all-bΩonnijiet tal-lum. Fl-opinjoni tieg˙i, ma tag˙milxsens li jkollok li©ijiet b˙aldawn li jxekklu lill-artist millijesprimi ru˙u kif suppost, fl-isfond ta’ xenarju fejn il-BeltKapitali ta’ pajjiΩna ser tkunBelt Kapitali Ewropea tal-Kultura fl-2018.

Fl-2013, l-eks-SegretarjuParlamentari tal-Kultura, JosèHerrera kien semma li makienx jag˙mel sens li dawnil-li©ij iet j ibqg˙u fis-se˙˙,min˙abba li dawn mhumajag˙mlu xejn g˙ajr jaffettwawil-livell artistiku ta’ pajjiΩna.

L-iskop ta’ dan it-tibdil kienli jag˙ti d-dritt lil çertu artistijesprimu ru˙hom fid-dinjamoderna tal-lum. Politika lib-erali b˙al din ser tkun qedtag˙ti spazju lill-artisti biexikunu j istg˙u i tel lg˙uxog˙li j iet ta ’ kwali tàming˙ajr ix-xkiel ta’ çertutabujiet soçjali.

Wara dak li se˙˙ f’Pari©i,t im ta’ espert i legal i ©iekkummissjonat mill-Ministerutal-Ìustizzja sabiex dawn il-li©ijiet ji©u emendati g˙all-bΩonnijiet tas-soçjetà tal-lum.

Nemmen li dan kollu qedise˙˙ f i Ωmien mil l - iktaropportun fejn dan il-Gvernqed juri bil-fatti li l-g˙ajtag˙al-libertà tal-espressjoniming˙ajr biza’ ta’ persekuz-zjoni ta’ Charlie Hebdo makinitx biss slogan jew g˙ajtata’ ©urnata, iΩda prinçipjubaΩiku l i dan i l -Gvernbi˙siebu jibdlu f’realtà fix-xhur li ©ejjin g˙all-©id tas-soçjetà Maltija.

CHARLIE HEBDOU Ç-ÇENSURA F’PAJJIÛNA

GVERN TA’ MALTA

SEJÓA GÓAL PROPOSTI

DISINN, KOSTRUZZJONI U L-OPERAZZJONI TA’ IMPJANT GÓALL-IPPROÇESSAR TAL-ÓUT FIL-PIXKERIJA, IL-MARSA

Il-Privatisation Unit, f’isem is-Segretarju Parlamentari g˙all-Agrikultura, Sajd u Drittijiet tal-Annimali, qieg˙dato˙ro© g˙all-pubbliku Sej˙a g˙al Proposti b’konnessjoni mal-konçessjoni g˙ad-disinn, kostruzzjoni u l-operaz-

zjoni ta’ impjant g˙all-ipproçessar tal-˙ut fil-bini tal-Pixkerija, fil-Marsa.

Il-Privatisation Unit qieg˙da ssejja˙ g˙al proposti minn persuni ta’ reputazzjoni tajba u/jew entitajiet bl-esperjenza u r-riΩorsi me˙tie©a biex iwettqu dan il-pro©ett.

Fl-ewwel lok, il-partijiet interessati huma mistiedna li jikkomunikaw mal-Privatisation Unit fl-indirizz elettroniku muri hawn ta˙t sabiex jesprimu l-interess tag˙hom biex iwettqu dan il-pro©ett.

Ladarba din il-komunikazzjoni inizzjali sse˙˙, il-Privatisation Unit se tibg˙at ittra ta’ proçess biex tistieden lill-partijiet interessati biex ji©bru d-dokument tas-Sej˙a g˙al Proposti.

L-ittra ta’ proçess se tispjega l-proçedura li g˙andha ti©i segwita g˙all-©bir u s-sottomissjoni tad-dokument g˙as-Sej˙a g˙al Proposti.

Data minn meta tista’ tin©abar is-Sej˙a g˙al Proposti: 26 ta’ Jannar 2015 (12.00 CET)Data sa meta tista’ tin©abar is-Sej˙a g˙al Proposti: 16 ta’ Frar 2015 (12.00 CET)Data tal-g˙eluq g˙as-sottomissjoni tas-Sej˙a g˙al Proposti: 23 ta’ Frar 2015 (12.00 CET)

Iç-ChairmanPrivatisation Unit

Ministeru g˙all-Ekonomija, Investiment u Negozji Ûg˙ar,4, Clock Tower, Level 1,

Tignè Point,Tas-Sliema, TP01

Numru tat-telefown: (+356) 2220 9572Indirizz elettroniku: privatisation.meib@gov.mt

Sit elettroniku: privatisation.gov.mt

Il-Malti jg˙id likul˙add ikejjel b’xi-bru. Kien g˙alhekk li

proprju ftit tal-jiem ilu l-Viçi Kap tal-PartitNazzjonalista, Beppe FenechAdami, talab lill-AwditurÌenerali jinvestiga x-xiri taΩ-Ωejt bil-hedging ta˙t amminis-trazzjoni Laburista. G˙amel dinit-talba fil-Kumitat tal-Kontijiettal-Parlament, meta suppostdan il-Kumitat gie ma˙tur biexjinvestiga lill-omm tal-iskandlikollha fix-xiri taΩ-Ωejt. Skandluli ta’ kuljum tfaqqas xi ˙a©adwaru jew ta’ kuljum xi ˙addjispiçça sospiΩ minn xog˙lujew jittella’ l-Qorti.

Meta Beppe Fenech Adamig˙amel din it-talba ˙aseb lija˙sad lil kul˙add, inkluΩi l-Ministri Owen Bonnici uEdward Zammit Lewis. Ìarabil-kuntrarju. Owen Bonnici bl-istil solitu tieg˙u u bl-akbarkalma qallu li ma kien hemmebda o©©ezzjoni. GvernLaburista ma g˙andu xejnminn xiex jibΩa’, g˙ax dak lig˙amel g˙amlu biex jiffrankaminn flus il-poplu u mhux biexjag˙mel sinjuri lil xi erbg˙amin-nies! Il-hedging isir metas-suq ta’ kommodità b˙almahu Ω-Ωejt jindika li l-prezztieg˙u x’aktarx ikompli jitla’,kif fil-fatt kien qieg˙ed ji©rixhur ilu. Dan dejjem fih ir-riskju tieg˙u.

Il-Ministru Konrad Mizzi qal likif jag˙laq il-perjodu tal-kun-tratt tal-hedging, il-prezz tal-fjuwil jibda jirrifletti l-prezzijiettas-suq. IΩda l-Ministru KonradMizzi ma qalx il-verità kollha.

Ma qalx li, minkejja kollox, il-prezzijiet tal-kontijiet tad-dawlu l-ilma ra˙su drastikamentg˙ar-residenzi. Lanqas ma qalli f’Marzu li ©ej jor˙su wkolldawk tan-negozju, bil-hedgingu ming˙ajru!

G˙alhekk Beppe FenechAdami qieg˙ed ikejjel b’xibru.G˙andu ra©un jissuspetta li l-affarijiet ma sarux sewwa, g˙axsakemm hu u s˙abu kienu fil-Gvern hekk kien jigri. B˙almeta s˙abu taw lilhominfushom Ωieda fl-onorarjaminn wara dahar il-poplu.Veru li dakinhar ma g˙amelebda talba lill-Awditur Ìeneralibiex jinvestiga din il-pudina,iΩda l-Awditur xorta ma baqaxlura milli jag˙tihom ˙aslapapali.

G˙ax Beppe Fenech Adami˙aseb li dak li kien ji©ri fl-Enemalta fi Ωmienu qieg˙edji©ri issa. Li nesa hu l-fatt li fil-Kumitat tax-Xiri taΩ-Ûejt hemm

il-Perit Michael Falzon, li issarega’ lura lejn il-PartitNazzjonalista b’qawwa aktarminn qabel, kif g˙andu dritt lijag˙mel. Possibbli li Beppe majid˙ollux f’mo˙˙u li b’din il-persuna f’dan il-Kumitat majista’ qatt ji©ri dak li ©ara ta˙tamministrazzjoni Nazzjonalista.Issa anke fi s˙abu g˙andu sus-pett!

Il-qasam tal-ener©ija qatt makien il-pilastru politiku tal-amministrazzjoni Nazzjonalista.Mhux biss g˙ax ma amminis-trawx il-qasam tajjeb, iΩdag˙ax iffla©ellawh bi traskura©nig˙amja. Tant dan huwa minnuli kien hemm min qieg˙ed jis-raqhom ˙ajjin ta˙t imne˙irhomu lanqas biss xammewh. Tal-inqas hekk jg˙idu, li ma kinuxjafu x’qieg˙ed ji©ri! Tort ta’ dinit-traskura©ni ˙afna kienudawk li ©ew fl-g˙ali jewspiççaw bil-but imtaqqab,b’familji imdamdmin u nies fin-

negozju mbikkmin.G˙alhekk ma nistg˙ux ma

nid˙kux meta naraw il-kam-panja negattiva li qeg˙dinjag˙mlu l-mexxejjaNazzjonalisti b’meter tad-dawlvirtwali, biex ming˙alihom jal-larmaw lin-nies g˙ax, skonthuma, il-prezz tal-fjuwil mara˙asx. Dawn huma l-istessnies li sa ftit ilu ma kellhomebda simpatija mal-poplu, tantli tibqa’ tidwi d-dikjarazzjonital-Prim Ministru ta’ dak iΩ-Ωmien li kien ser jivvota bil-qalb biex jog˙lew il-prezzijiettal-kontijiet tad-dawl u l-ilma.

IΩda meter li ma jridux jarawhuwa dak reali u li jridu jnes-su; dak li hemm fid-djar tal-familji. Meter tad-dawl u l-ilma,li qabel Marzu 2013 kienjag˙qad u jdur aktar minn pin-nur tar-ri˙. Meter li llum, metamara tad-dar t˙ares lejh, mag˙adhiex tie˙u l-qatg˙a likienet tie˙u meta kien hemmamministrazzjoni Nazzjonalista.F’Marzu li ©ej messhom imorrujaraw il-meter fil-˙wienet u n-negozji biex forsi jifhmu d-dif-ferenza bejn meter ta’ veru udak virtwali, li qeg˙dinming˙alihom jikkonvinçu lin-nies bih.

G˙ahekk nifhmu il-g˙alaBeppe kull fejn i˙ares jilma˙ il-korruzzjoni u d-diΩonestà.G˙ax ta˙t il-Gvern tieg˙ub’dan ix-xiber kienu jkejlu, jewa˙jar, dan kien il-metru likienu jimxu bih. Ìaladarba l-kontroversja hija dwarid-dawl, nawgurawl-hom li xi darbajarawh!

EDITORJAL kÓ 25|01|2015 13kullhadd.com

ÌuRnALIsTI Ritianne Agius 2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com REkLAmI Alan Saliba 2090 1520 sales@kullhadd.com ImPAÌnAR u DIsInn Leanne Grech 2090 1411 editorial@kullhadd.com

www.kullhadd.comÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun

DITORJALE BIX-XIBER

14 25|01|2015 ITTRIKÓkullhadd.com

Sur Editur,

Meta persuna matura tkuntrid tixtri xi ˙a©a dejjem tarali fil-but g˙andha l-ammontta’ flus neçessarju g˙all-ispiΩal i tkun se t id˙ol g˙aliha.Anke jekk tkun se tixtri bin-nifs, Ωgur li tikkalkula li d-d˙ul tag˙ha se jkopri g˙aldik l-ispiΩa, waqt li t ibqa’g˙addejja bil-˙ajja normalitag˙ha. Dak hu s-senskomun.

Hekk ukoll l-Istat, il-Gvern,biex ikompli jo˙ro© jew iΩidil-benefiççji soçjali, irid jarakif u minn fejn se ji©bor il-f lus f i l -kaxxa tal-poplu.Jg˙idulek: “G˙ax il-Gvern jin-taxxa liç-çittadin.” Imma jekkma jkunx hemm taxxi kifjista’ jkun hemm sptarijiet,edukazzjoni, pensjonijiet ubenefiççji o˙ra b’xejn!

Darba kien hemm eksmin-istru l i qal : “Xejn mhub’xejn.” Din hi verità, g˙ax

mix-xejn ma tista’ tqassamxejn. G˙alhekk j ien manistax nifhem kif il-Kap tal-OppoΩizzjoni u issa d-dell©did tal-Ener©ija qeg˙din ifet-tqu fuq i l -petrol u d-diΩi l(na˙seb huma qed jin˙bewwara dan il-paraventu). Kullgvern biex iqassam irid jin-taxxa. L-importanti kif it-taxxijitqassmu b’©ustizzja. It-taxxihuma d-d˙ul prinçipali ta’kull gvern, Laburist jewNazzjonalist, b˙alma l-pagahija l-˙obΩa tal-˙addiem.

Insemmi wa˙da mil l -weg˙diet elettorali tal-GvernpreΩenti – il-˙arsien tat-tfalb’xejn. Miljuni ma˙ru©a mit-taxxi, però fl-istess ˙in dawnil-miljuni qeg˙din ikomplujdawru r-rota tax-xog˙ol,waqt li l-Gvern qed ikomplijg˙in lill-©enituri bi grantsg˙ax re©g˙u ˙ar©u ja˙dmu.Ma tridx tinsa li, b’dan it-tkat-tir tax-xog˙ol, l-istess Gvernikun qed jibbenefika bi d˙ul

ta’ aktar bolla tas-sigurtà utaxxa tad-d˙ul, li bihom ikunjista’ jsostni l-pensjonijiet u l-edukazzjoni.

Biex mutur ja˙dem sew tridtillubrikah, niftakar mani©erfejn kont na˙dem dejjem jir-repeti l-fraΩi “Ωejt u ilma” lill-mekkaniks, u hekk qedjag˙mel il-Gvern g˙aqli ta’Joseph Muscat, idawwar il-mutur tal-ekonomija bit-tkattirtal- impjiegi biex minnhajibbenefikaw kemm l-istessStat billi jitnaqqas id-defiçit,kif ukoll i l -kumpanij i u l-˙addiema.

Nota tal-a˙˙ar. Óadt gostnaqra f i l -©urnal i l i s-Segretarju Ìenerali tal-G.W.U.Tony Zarb ippropona l i l l -Ministru Michael Farrugia likull xog˙ol prekarju fil-privatg˙andu ji©i fl-istess linja b˙altad-dipartimenti tal-Gvern.

NAGÓTI U NIRÇIEVI, IL-ÓAMRUN

Sur Editur,

Din il-©img˙a l-Papa qal li koppjamiΩΩew©a m’g˙andhiex ta©ixxib˙all-fniek, sempliçiment g˙ax il-knisja ma tippermettix li jintuΩawkontraçettivi ‘artifiçjali’.

Filwaqt li dan huwa messa©©poΩittiv, fl-opinjoni tieg˙i huwaftit wisq, tard wisq.

G˙alkemm il-metodi naturalijidher li ja˙dmu g˙al ˙afna kop-pji, dawn ma ja˙dmux g˙alkul˙add, u m’g˙andhom l-ebdaçertezza li se ja˙dmu dejjem.

Illum il-©urnata ˙add mhu qedjistenna lil entità mimlija nies li˙alfu ç-çelibat biex ti©i tg˙idlux’g˙andu jag˙mel biex jevita t-tqala.

Kontradizzjoni wkoll fil-fatt li l-Knisja tibqa’ tinsisti kontra metodiartifiçjali g˙ax imorru kontra l-pjan t’Alla g˙all-prokreazzjoni, ufl-istess waqt temmen f’metodinaturali li g˙andhom l-istess fun-zjoni.

MARIA GRECH,BIRKIRKARA

Sur Editur,

Kull xorta ta’ terroriΩmu uvjolenza huma kundannabbli.Tie˙u gost tara l-mexxejja ta’tant pajjiΩi jimxu flimkien idf ’ id biex juru l -g˙aqdatag˙hom kontra l -qt i l blasens ta ’ nies innoçent i l ijkunu qed jag˙tu servizz liç-çittadini.

Però, u hawn qed niktebb’mod ©enerali, na˙seb li t-terroriΩmu j inbet bl- imbixkontinwu, kemm bil-kitba kifukoll bl-azzjonij iet, u dandejjem f’isem id-demokrazijau t-tolleranza.

Qed ng˙id hekk, g˙ax jekkwie˙ed jaf li çerti gruppi ta’nies ma ji˙dux gost li tizzika-hom, tniggiΩhom jew twaqqa’g˙aΩ-Ωuf jet t is -sent imentitag˙hom, trid toqg˙od fermattent kif tuΩa kliem, kitba,xandir , kar ikatur i , eçç.fuqhom. Kultant trid toqg˙odb’seba’ mitt g˙ajn anke kiftiççajta ma’ persuna wa˙da,g˙ax ma tafx kif se tie˙u dikiç-çajta, a˙seb u ara metaqed tizzika grupp ta’ nies lihuma ffissita fil-persona©©ireli©juΩi tag˙hom.

I l -Óadd 11 ta ’ Jannar f i

Franza kien hemm bostamexxej ja l i f ’paj j iΩhom it-tolleranza u d-demokrazijahuma ma˙nuqa, imma g˙ad-deher tad-dinja kienu hemmfl-ewwel filliera, waqt li g˙alf t i t s ig˙at insew is-sarimaimposta fuq nieshom, sarimamhux biss fil-kitba jew fix-xandir, imma bl-impoΩizzjonifuq popli s˙a˙ miç˙uda millijg˙ixu bi dritt f’arthom ˙ajjatrankwilla u bla biΩa’.

F ’soçjetà demokrat ika,g˙alkemm g˙andek id-drittta l - l ibertà ta l -espress joni ,m’g˙andek l -ebda dri t t l itwe©©a’ u tirredikola s-senti-menti tal-proxxmu tieg˙ek.

CHARLIE L-MALTI,BL-EMAIL

NOTA EDITORJALI: Taj jebnispeçifikaw li din mhix il-fehma tal-gazzetta, iΩda g˙axverament nemmnu fil-libertàtal-espressjoni, ippubblika-jnieha xorta wa˙da. Din il-gazzetta temmen fil-verità, ul-verità ˙afna drabi twe©©a’.Jekk l-istampa ma tg˙idx il-ver ità biex ma twe©©a’ li l˙add, ma jkun baqa’ l-ebdaskop g˙aliha.

BIL-BÛULIJA TQASSAM IL-ÌID

KOLLOX KUNDANNABBLI

METODI NATURALI

ITTRI KÓ 25|01|2015 15kullhadd.com

Sur Editur,

Jekk qatt kien hemm bΩonn ta’ prova li l-PN huwa mimli niesinkompetenti u intamati, issa Ωgur li dik il-prova ˙adnieha.

Din il-©img˙a rajna lil Claudette Buttigieg titkaΩa bil-Gverng˙ax, skont hi, anzjana kienet mietet fil-kuritur tal-Isptar MaterDei, li mhux attrezzat biex joqog˙du fih il-pazjenti.

Meta g˙amel din il-konferenza, il-PN mhux biss waqa’ g˙aç-çajtg˙ax ammetta dak li kien ilu snin jiç˙ad, çjoè li l-isptar kienattrezzat kif suppost, iΩda wkoll g˙ax ulied l-anzjana ˙ar©u jgid-dbu lill-PN, u sostnew li biex ti©i salvata ommhom il-paramediçikienu uΩaw l-apparat kollu neçessarju.

INTAMATI A1,ÓAÛ-ÛEBBUÌ

Sur Editur,

Mhux ta’ b’xejn kull meta jsirsonda©© dwar min hu l-a˙jar ul-iΩjed abbli, il-Prim MinistruJoseph Muscat i˙allih bla nifslil Simon Busuttil. Damdimakull darba li jsiru dawn is-sonda©©i. Wara ©img˙a ta’taqtig˙ il-qalb, ta’ stennija mill-kaççaturi Nazzjonalist, fl-a˙˙ariddeçieda li se jivvota favur il-kaçça fir-rebbieg˙a.

Deçizzjoni kontra qalbu,wara pressjoni qawwija li sar-

itlu minn dawk ta’ madwaru,kellu jiblag˙ha sa ta˙t griΩme-jh. Ipprova jin˙abb minnkul˙add ming˙alih. G˙andujkun g˙adu ma tg˙allimx lijew m’Alla jew inkella max-xitan. Ikolli ng˙id li beΩa’ lijispiçça mqalfat ’il barra mill-kariga b˙alma kien ©ralusie˙bu Borg Olivier.

Dam itella’ u jniΩΩel ©img˙afuq affarijiet daqstant Ωg˙ar,kif ja˙sibha hu personali,a˙seb u ara fuq affarijiet kbar,b˙alma hu l-ftehim dwar l-

ener©ija maç-ÇiniΩi. Ûgur limhux denju u lanqasjist˙oqqlu li xi darba jkunjokkupa l-kariga ta’ PrimMinistru ta’ Malta. Kollox jista’jkun u jista’ ji©ri, imma dif-fiçilissimu ˙afna li dan isir. Majag˙milx wa˙da tajba, qassatawara l-o˙ra u wa˙da ikbarmill-o˙ra, u xorta ma jippru-vax jitg˙allem minn JosephMuscat ja˙asra.

KAÇÇATUR EKS-PN,IR-RABAT, GÓAWDEX

Sur Editur,

Matul il-kampanja negattivatal-PN kontra l-proposta tal-Gvern Laburista rigward l-investiment permezz taç-çit-tadinanza, i l -Kamra tal -Avukati kienet ˙ar©et stqarri-ja kontra dan l-investiment li

kienet iffirmata minn diversiavukati membri. G˙alkemm l-iskema ta’ investiment kienetpurament ˙a©a pol i t ika udirettament assolutament makel lhiex x’ taqsam max-xog˙ol tal-avukati, il-Kamratal-Avukat i ma ˙asbithiexdarbtejn biex to˙ro© stqarrija

pubblika tikkundanna l-poli-tika tal-Gvern Laburista.

Nhar l-10 ta’ Dicembru 2014il-Kamra tal-Avukati ˙ar©etstqarrija fejn uriet it-t˙assibtag˙ha fuq proposta tal -Gvern Laburista dwar kun-tratti ta’ xog˙ol lil uffiçjalig˙olja tal-pulizija.

PARTIT MIMLIINTAMATI

IL-KAMRA TAL-AVUKATI GÓAMJA U MUTA?

IL-PN B’DISPREZZ LEJNIL-KAÇÇATURI

Fir-rapport li ˙ar©u t-tlietIm˙allfin Emeriti dwar il-kaΩtas-sewwieq tal-eks-Ministrutal-Intern, b’referenza g˙aldak l i qal kemm-i l darbapubblikament i l -KapNazzjonalista Simon Busuttilkitbu hekk, u nikkwota:

“L-esponenti jixtiequ jirrile-vaw i l l i kien hemm ming˙amel allegazzjoni li dan l-istess Bord huwa cover up.Fi l - fehma tag˙na j ing˙admil l -ewwel i l l i nkunuqeg˙din nonqsu jekk ma nir-r imarkawx l i a l legazzjonimalafamanti b˙al din,mag˙mula ferm qabel ma l-istess Bord iffinalizza l-kom-pitu mog˙ti lilu skont il-ligi,tikkostitwixxi pressjoni politi-ka mhux xierqa u l i matag˙mel ebda ©ie˙ li l ming˙amilha.”

Ìustament kont nistenna lil-Kamra tal-Avukati minnufihto˙ro© stqarrija fejn tag˙ti l-appo©© tag˙ha l i t - t l ietIm˙allfin Emeriti u li bl-akbarqawwa tikkundanna lil-Kaptal-PN Simon Busuttil g˙all-attakk infami li g˙amel fuq l-istess Im˙allfin Emeriti.

Kont nistenna li l-Kamra tal-Avukati tag˙ti çamata tajbalill-Kap Nazzjonalista SimonBusuttil biex ma jΩeffinx poli-tikament lit-tliet Im˙allfin;Biex jekk mhux kapaçi poli-tikament li jirba˙ argumentjew li jikkonvincçi lill-popluli hu ghandu ragun, i˙alli l-qasam tal-©ustizzja ’l bog˙odmill-politika parti©©jana.

Barra minn hekk kont ukoll©ustament qed nistenna li din

l-istqarrija tkun iffirmata minndawk l-avukat i kol lha l ikienu ffirmaw dik l-istqarrijali ˙ar©et l-istess Kamra tal-Avukati kontra l-investimentpermezz taç-çidattinanza.

IΩda f’dan il-kaΩ il-Kamratal-Avukati baqg˙et g˙amja umuta. G˙amja g˙ax jidher lima qratx dak li kitbu t-tlietIm˙al l f in Emeri t i – anzi ,in jorat g˙al kol lox dak l i©ustament kitbu tant tajjeb it-tliet Im˙allfin – u muta g˙axma ˙ar©i tx stqarr i ja ta ’appo©© lill-istess Im˙allfin utat kundanna lill-Kap tal-PN,avolja l-Im˙allfin Emeriti g˙al˙afna snin ˙admu fl-istessqrat i l i ja˙dmu l-avukat imembri ta l -Kamra tal -Avukati.

Min˙abba dawn il-fatti kellinasal g˙all-konkluΩjoni li l-Kamra tal-Avukati g˙adha kifkienet f l - img˙oddi tag˙t idaqqa t’id lil l-PN politika-ment, anke jekk indiretta-ment. G˙andi Ωmien biΩΩejjedfejn, b˙al ˙afna o˙rajn, nasalfaçi lment g˙al din i l -kon-kluΩjoni, g˙ax fl-img˙oddi l-istess Kamra attakkat perme-zz ta’ stqarrijiet lill-Partit tal-Óaddiema, iΩda mill-banda l-o˙ra baqg˙et b’˙alqamag˙luq meta kellha dmir litikkundanna lill-PN.

Tg˙id g˙alhekk li l-PN kienmag˙ruf b˙ala l-partit tal-avukati? G˙ax il-Kamra tal-Avukati kienet wa˙da mill-forçini tal-PN?

FEHMA LABURISTA, RAÓAL ÌDID

16 25|01|2015 ta’ barrakÓkullhadd.com

maDwar

1

mIrI ambIzzjuÛI

Il-President Amerikan Barack Obama nhar it-Tlieta li g˙addag˙amel is-State of the Union Address, diskors annwali li fih iniedil-qafas tal-politika domestika u internazzjonali g˙as-sena li tkun©ejja.

Fost il-punti ewlenin li qajjem kien hemm il-bΩonn ur©enti li l-©id jitqassam b’mod aktar ©ust bejn il-klassijiet soçjali kollha,speçjalment issa li l-Istati Uniti tidher illi ˙ar©et mir-riçessjoni.G˙aldaqstant, huwa talab lill-Partit Repubblikan, illi b˙alissag˙andu kontroll tal-Kungress u s-Senat, biex jikkoopera mieg˙ubiex jil˙aq dan l-g˙an ambizzjuΩ.

Madankollu, ir-Repubblikani kellhom reazzjoni negattiva g˙ad-diskors tal-President hekk kif u˙ud mill-proposti tieg˙u, speçjal-ment dik li jiΩdiedu t-taxxi fuq is-sinjuri biex ji©u ffinanzjati l-pro©etti pubbliçi, imorru kontra l-valuri fundamentali tag˙hom.G˙aldaqstant, il-possibbiltà li Obama jil˙aq il-miri ambizzjuΩitieg˙u huma baxxi fl-a˙˙ar sentejn li g˙ad fadallu fil-presidenza.

1

InvEstImEnt fIs-sIgurtÀ

Il-Prim Ministru FrançiΩ Manuel Valls ˙abbar li l-Gvern ta’ pajjiΩubeda proçess biex jespandi s-servizzi ta’ sigurtà g˙ad-dispoΩiz-zjoni tieg˙u. Dan qieg˙ed isir b’reazzjoni g˙all-attakki terroristiçili se˙˙ew f’Pari©i ©imag˙tejn ilu u li ˙allew 17-il persunainnoçenti mejta, flimkien ma’ tliet militanti IΩlamisti.

Skont il-pjan imressaq minn Valls, is-servizzi ta’ sigurtà l-©oddase jgawdu minn 2,680 rekluta ©dida li se joperaw f’setturi differ-enti, fosthom il-Forzi tal-Ordni, il-Ìustizzja u d-DifiΩa. Din l-espansjoni se tkun konkluΩa sal-2018 u se tiswa lill-Gvern FrançiΩmadwar €425 miljun.

Minkejja l-iskala ta’ dan l-investiment, il-Prim Ministru FrançiΩsostna li l-ispiΩa mhijiex se tpo©©i fil-periklu r-riformi miftiehmamal-Kummissjoni Ewropea biex l-ekonomija ter©a’ titpo©©a fuqsisien sodi wara snin twal ta’ infiq pubbliku insostenibbli.

2

QE gÓaÛ-Ûona Ewro

3

Mario Draghi, il-President tal-BankÇentrali Ewropew, il-Óamis ˙abbar lif’Marzu li ©ej l-istess bank se jag˙tibidu g˙al programm ta’ QuantitativeEasing (QE). Permezz ta’ dan il-pro-gramm, il-BÇE se tistampa kwantitàkbira ta’ flus illi bihom se tixtri €60biljun fix-xahar f’bonds ma˙ru©in mill-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea lijag˙mlu parti miΩ-Ûona Ewro.

Dan il-programm mistenni li jibqa’g˙addej sa Settembru tas-sena d-die˙lau se jkunu inkluΩi fih anke pajjiΩi liattwalment qeg˙din jirçievu l-bailouts.Id-deçiΩjoni tal-BÇE ttie˙det b’riΩultattar-rata allarmanti ta’ deflazzjoni lilaqtet liΩ-Ûona Ewro. Fl-a˙˙ar rapporttal-BÇE, din ir-rata kienet ta’ -0.2%, illihija ferm iktar baxxa minn dik mix-tieqa, ji©ifieri ta’ 2%.

ta’ barra kÓ 25|01|2015 17kullhadd.com

id-dinJa JoÓorÌu l-eWWel dettalJi

Iktar kmieni din il-©img˙a, il-Gvern IndoneΩjan ˙abbar li l-kawΩatal-inçident tat-titjira QZ8501 tal-Air Asia kienet ir-rata eççessiva libiha l-ajruplan Ωied l-altitudni fil-minuti li ppreçedew il-waqa’tieg˙u.

Matul dawn l-a˙˙ar jiem, l-investigaturi kienu qeg˙din janaliz-zaw l-informazzjoni li ©abru mill-black boxes li nstabu wara t-tfit-txijiet estensivi li saru fl-ib˙ra ta’ bejn l-IndoneΩja u Singapor. L-awtoritajiet g˙adhom ma sabux lill-vittmi kollha ta’ dan l-inçi-dent. Madankollu, il-passi©©iera qeg˙din jitqiesu b˙ala mejtamin˙abba l-entità tal-inçident.

F’konferenza stampa li ta din il-©img˙a, il-Ministru g˙at-TrasportIndoneΩjan Ignasius Jonan spjega li, biex jevita l-maltemp qawwili ˙akem iΩ-Ωona, l-ajruplan qabad rata ta’ tlug˙ li la˙qet il-11,100pied fil-minuta. Din ir-rata estrema ta’ tlug˙ tidher li kienet wisqg˙all-magni tal-ajruplan illi ntfew u ˙allew lill-pilota bla kontroll.

6

32

6

4

5

attakk gÓal gÓarrieda

Il-Houthis, grupp militanti Xita li jopera fil-Jemen, din il-©img˙a˙a kontroll tar-residenza privata tal-President Abd-RabbuMansour Hadi. Dan l-attakk wasal wara diversi ©img˙at ta’ ten-sjoni bejn il-Houthis u l-Gvern hekk kif dan tal-a˙˙ar naqas millijirrispetta t-termini ta’ ftehim ta’ paçi li sar f’Settembru li g˙addafit-tmiem ta’ g˙axar snin ta’ konflitt.

Permezz ta’ dan il-ftehim, Hadi kien ikkommetta ru˙u li jag˙ti l-opportunità lill-minoranza Xita li jkollha sehem aktar attiv fit-tmexxija tal-pajjiΩ. Madankollu, meta s-sitwazzjoni politikakkalmat, il-president deher li se jmur lura fuq kelmtu u bedaja˙dem biex jistabbilixxi mill-©did l-influwenza personali tieg˙u.

Dan il-pjan sfaxxa fix-xejn wara l-attakk ta’ din il-©img˙a.Minkejja li l-Houthis sostnew illi m’g˙andhom l-ebda intenzjoni lijwettqu kolp ta’ stat, il-President Hadi rriΩenja bi protesta lejn l-azzjoni aggressiva tag˙hom.

5

Waqfien mill-Ìlied

4

F’laqg˙a li saret f’Berlin nhar l-Erbg˙a lig˙adda, il-Ministri g˙all-Affarijiet Barranintar-Russja u l-Ukraina kkonfermaw id-determinazzjoni tag˙hom li jirrispettaw il-fruntiera tal-konflitt çivili fl-Ukraina.

Qbil simili kien sar fil-Belarusf’Settembru li g˙adda. Madankollu, dan il-ftehim fuq il-karta ma nbidilx f’wie˙edprattiku, hekk kif il-Gvern Ukrain u r-ribelli pro-Russi baqg˙u ji©©ieldu g˙at-ter-ritorju fix-xhur li segwew. G˙aldaqstant,fil-ftehim il-©did iΩ-Ωew© na˙at intrabtu illijirtiraw it-truppi u l-armamenti tag˙homminn madwar disg˙a mill-fruntiera tal-konflitt.

Dan huwa biss ftehim ta’ waqfien mill-©lied temporanju bi preparazzjoni g˙al-laqg˙a li se ssir fil-kapitali tal-Kazakistan,Astana, fejn il-partijiet ikkonçernati misten-nijin illi jaslu g˙al qbil aktar permanenti.

18 25|01|2015 kalejdoskopjukÓkullhadd.com

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

Ìraw bÓal-lum1533: Ir-Re Enriku VIII tal-IngilterrajiΩΩewwe© bil-mo˙bi lit-tieni mara tieg˙u,Anna Bolena. Aktar tard, Bolena twelled lilEliΩabetta I.

1755: Ti©i stabbilita l-Università ta’ Moska,f’Jum Tatiana.

1802: Napuljun Bonaparte elett Presidenttar-Repubblika Taljana (Cisalpine).

1840: Spedizzjoni navali Amerikanammexxija minn Charles Wilkes hi l-ewwel litag˙raf lill-Antartika b˙ala kontinent ©did.

1910: L-ewwel darba li t-tfal bdew bl-idea lij˙awlu s-si©ar f’Ìerusalemm.

1915: Alexander Graham Bell jinawgura s-servizz tat-telefown b’mod transkontinentali.

1924: L-ewwel log˙ob tal-Olimpjadi tax-xitwa jsiru fl-Alpi FrançiΩi.

1942: It-Tajlandja tiddikjara gwerra kontral-Istati Unti, l-Ingilterra u forzi alleati tat-TieniGwerra Dinjija.

1947: Al Capone jmut bi pnewmonja uka©un ukoll ta’ qalb g˙ajjiena, wara li ˙ajtukollha beΩa’ li jinqatel b˙ala gangster.

1961: L-ewwel konferenza tal-a˙barijietlive, li xxandret mal-Amerika kollha permezztat-televiΩjoni. Saret minn John FitzgeraldKennedy.

1964: Il-Beatles jiksbu l-ewwel post fil-klas-sifika Amerikana bil-kanzunetta I Want ToHold Your Hand.

1971: Charles Manson jintbag˙at il-˙absflimkien mas-segwaçi tal-kult tieg˙u SusanAtkins, Leslie Van Houten u PatriciaKrenwinkle, wara l-qtil tal-attriçi Sharon Tateu sitta min-nies o˙ra fl-1969.

1971: Kolp ta’ stat militari fl-Uganda ta˙t il-Ìeneral Idi Amin Dada.

1974: Christian Barnard jittrapjanta l-ewwelqalb umana bla ma jne˙˙i l-qadima.

1994: Michael Jackson, akkuΩat li mmolestatifel ta’ 13-il sena, jil˙aq ftehim mieg˙u barral-Qorti u je˙les mill-akkuΩi çivili.

1998: Ir-Re©ina Omm tal-Ingilterra, fl-età ta’97 sena ssirilha operazzjoni b’emer©enza g˙alhip replacement.

1998: Il-Papa Ìwanni Pawlu II iΩur Kuba ujitlob g˙all-˙elsien tal-pri©unieri politiçi;jikkundanna wkoll il-politika Amerikana litiΩola lil dak il-pajjiΩ.

1999: Sitt membri tal-Kumitat OlimpikuInternazzjonali jistennew li jitkeççew warainkjesta fuq skandlu li jirrigwarda l-korruz-zjoni.

2011: Tibda r-Rivoluzzjoni E©izzjana fl-E©ittu, b’dimostrazzjonijiet fit-toroq, rallies,atti ta’ diΩubbidjenza çivili, irvellijiet, strajkijietu ©lied vjolenti fil-Kajr, Lixandra u f’bostabliet o˙ra E©izzjani.

2013: 50 ru˙ jinqatlu u 90 jisfaw feruti firvell f’˙abs f’Barquisimeto, fil-Venezwela.

ÓRUXIJA MA’ TFAL TAT-TOROQ FIL-FILIPPINIJINQAFLU FIL-GAÌEÌ GÓAÛ-ÛJARA TAL-PAPA

Waqt li kul˙add sar espert fil-qasam tal-libertajiet u fid-drittijiet umani, g˙adna kif qrajna li g˙aΩ-Ωjara tal-PapaFran©isku fil-Filippini l-awtoritajiet tal-pajjiΩ qabdu miji-et ta’ tfal subien u bniet, minn ˙ames snin ’il fuq, lisoltu jitlajjaw fit-toroq tal-kapitali, u qafluhom f’ga©e©flimkien ma’ adulti kriminali.

Din il-mossa ˙olqot furur mad-dinja kollha, l-aktarmin˙abba li kulma sar kien biex il-belt fqira tkun tidherftit a˙jar meta l-Papa jΩurha.

Dawn it-tfal inqaflu f’çentri tad-detenzjoni ma˙mu©in,fejn, apparti li kellhom jorqdu fuq art tal-konkos, u˙udminnhom sfaw imsawta jew abbuΩati minn pri©unieriadulti. Kienu rrappurtati wkoll kaΩi fejn xi tfal intrabtuma’ arbli u ntelqu jbatu l-©u˙.

Il-MailOnline rrappurtat li sabet tuΩΩani ta’ tfal tat-triq,maqfulin fl-ag˙ar kundizzjonijiet, qalb kriminali adultif’Manila, fejn uffiçjal g˙oli ammetta li kien hemm tindifas˙i˙a minn dawn it-tfal, minn pulizija u ˙addiema tal-gvern, biex jiΩguraw li l-Papa ma jarahomx.

Huma kellhom iç-çans g˙all-aççess f’çentru tad-deten-zjoni wara li akkumpanjaw lis-saçerdot Shay Cullen, ta’71 sena, nominat g˙all-Premju Nobel g˙all-Paçi, li hunnifsu ˙eles tifel ta’ madwar seba’ snin u ˙adu mieg˙ufil-Fundazzjoni Preda, li hu çentru g˙all-kenn tat-tfal,mitt mil bog˙od, fil-Bajja Subic.

Mak-Mak, li saqajh u ©ismu kienu infettati bl-iskabbja,

in©abar mill-awtoritajiet ©img˙at ilu u qatta’ l-Milied u l-Ewwel tas-Sena fil-ga©©a b’art tal-konkos, mo˙bi fis-slums ta’ Manila.

Hemm, it-tfal bla ˙tija t˙allew mag˙luqin, jawrinaw fil-bramel u jieklu mill-art dak li j˙alli ˙addie˙or. Lantbag˙tu skola u lanqas t˙allew ja˙lu l-ener©ijatag˙hom. Mhux hekk biss, talli w˙ud intqalilhom lijridu jg˙addu xi xhur qabel ma jer©g˙u jing˙ataw il-lib-ertà.

Mak-Mak, li g˙all-bidu kien beΩg˙an bil-libertà ling˙ata, meta sab li kien se jkun im˙ares sew, l-ewwelmistoqsija tieg˙u kienet: “Hawnhekk hawn xi ©ugarel-li?”

Catherine Scerri, deputata direttriçi ta’ Bahay-Tuluyan,grupp tal-karità, qalet li ftit qabel iΩ-Ωjara tal-Papa kienhemm Ωieda notevoli fin-numru ta’ tfal ‘salvati’ mit-toroq mill-uffiçjali tal-pajjiΩ. Is-Sa Scerri, Awstraljana liilha g˙al dawn l-a˙˙ar 11-il sena ta˙dem biex ittejjeb il-˙ajja tat-tfal tat-toroq f’Manila, qalet li dan l-‘arrest’ tat-tfal b’dan il-mod kundannabbli sar kull darba li se˙˙etxi ©rajja internazzjonali fil-pajjiΩ. L-a˙˙ar li ©ara l-istessqbid tat-tfal kien f’April tas-sena l-o˙ra meta saret Ωjaramill-President Amerikan Barak Obama. It-tfal, l-ewweljinqabdu, u wara li min iΩur il-pajjiΩ jitlaq, jing˙ataw il-libertà, bl-iskuΩa li kienu me˙lusa min˙abba Ω-Ωjara ta’dak li jkun.

JITWIELDU B’QALB WAÓDATewmin Palestinjani li twieldu mwa˙˙lin, b’qalb wa˙dau organi o˙ra vitali wkoll, re©g˙u ntbag˙tu pajjiΩhomwara li tobba IΩraeljani kienu perswaΩi li ma setg˙uxjisseparawhom minn xulxin.

L-omm, Basma Breiwesh, marret fl-Isptar tal-Università ta’ Hadassah f’Ìerusalemm, tlett ijiem wara liwelldet liΩ-Ωew© uliedha bniet.

Basma Breiwesh, ta’ 34 sena, qalet li kienet taf li kiense jkollha tewmin imwa˙˙lin, sa mill-ewwel tliet xhurtat-tqala iΩda, b˙ala Musulmana devota, irrifjutat tabor-tixxi.

“Jien mara reli©juΩa u ma nistax noqtol lil uliedi b’ide-

jja stess,” kienet irrappurtata li qalet. “Ninsab fer˙ana liwellidthom. Issa, f’idejn Alla jΩommhomx ˙ajjin jew le.”Hi Ωiedet li fl-IΩrael kienet ittrattata sew, iΩda qatg˙ethali tirritorna d-dar biex tkun viçin tal-erbat itfal l-o˙ratag˙ha.

Hu mag˙ruf li, bejn wie˙ed u ie˙or, twelid minn kull200,000 ta’ tewmin fid-dinja jirriΩulta fi trabi mwa˙˙lin.Dan hu rappurtat miç-Çentru Mediku tal-Università ta’Maryland.

Óafna minn dawn it-tfal jitwieldu mejta u madwar tlietkwarti tat-tewmin imwa˙˙lin ikunu bniet u mwa˙˙linminn sidirhom u jaqsmu l-istess organi.

L-awturi tal-kotba tal-iskejjel fl-Ingilterra g˙adu kemmintqalilhom biex ma jiktbux fuq iz-zalzett jew il-qaΩquΩ, min˙abba li jistg˙u joffendu l-morali ta’˙addie˙or.

L-Oxford University Press, li hi l-pubblikatriçiewlenija tal-kotba edukattivi, ipprojbixxiet li l-awturijinkludu l-majjal fil-kitba tag˙hom, inkluΩi l-prodotti lijsiru minnu.

Dan l-g˙ag˙a kollu, li apparentament sar biex tit-warrab kull offiΩa li j istg˙u j˙ossu l-Lhud u l-Musulmani, tqanqal fit-12 ta’ Jannar, waqt diskussjonifuq il-libertà tal-kelma fuq Radju 4.

Immedjatament, dan il-pass tqies b˙ala ‘politikamentskorrett u bla sens’.

Jim Naughtie, il-preΩentatur, li martu Eleanor Updaletinsab f’ta˙ditiet mal-Oxford University Press (OUP)fuq serje ta’ kotba edukattivi, qal: “Hawn g˙andi ittrali ntbag˙tet mill-OUP lill-awtur, li jinsab g˙addejb’kitba g˙at-tfal.”

Fost l-o©©etti projbiti fil-kitba g˙all-Università ta’Oxford hemm il-majjal u z-zalzett u kull ˙a©a o˙ra lihi prodotta mill-porku.

Kien hemm min sostna li issa jekk xi pubblikaturrispettabbli jkun marbut ma’ istituzzjoni akkademika,se jkun im©ieg˙el ma jsemmix il-qΩieqeΩ min˙abba lixi nies jistg˙u ji©u offiΩi. Qalu li din hi çajta jewdeçiΩjoni assurda.

Khalid Mahmood, Membru Parlamentari LaburistaIngliΩ u Musulman, qal: “Jien naqbel perfettament.Din hi ˙a©a assolutament bla sens. U meta n-niesjesi©u ΩΩejjed, id-diskussjoni kollha taqa’ fil-˙merijiet.”G˙alhekk, l-Università ta’ Oxford wie©bet li l-linji

gwida tag˙ha jsiru biex il-materjal edukattiv li to˙ro©ikun jista’ jintuΩa minn firxa aktar wiesg˙a ta’ nies.

Kelliem g˙all-istess Università qal: “Óafna mill-materjal edukattiv li nippubblikaw fl-Ingilterra jin-bieg˙ f’aktar minn 150 pajjiΩ, u g˙alhekk irridu nag˙tukas tas-sensittivitajiet u d-differenzi kulturali lij˙addnu.”

IΩda fid-diskussjoni radjofonika, dawn il-li©ijiet fl-istampar sfaw ridikulati g˙all-a˙˙ar, g˙ax intqal li hutard wisq biex il-Lhud jew il-Musulmani joffendurwie˙hom jekk jissemma razzett tal-annimali fi ktiebtat-tfal.

Philip Davies, Membru Parlamentari ie˙or qal: “Kifjista’ qatt wie˙ed ikun offiΩ bil-kelma ‘qaΩquΩ’ jew‘porku’?”

Hu Ωied: “Fuq na˙a g˙andna l-politiçi u nies g˙oljinli jistqarru li jemmnu fil-libertà tal-kelma u fuq in-na˙al-o˙ra, huma stess, g˙addejjin fuq nies li mhumiexkapaçi juΩaw u jiktbu kliem li minn mo˙˙homivvintaw, li qed jing˙ad li huwa offensiv, bla ma fir-realtà hu.”

Óafna huma tal-fehma li l-brigata favur il-korrezzjonipolitika qed tie˙u kontroll tal-iskejjel IngliΩi. Humatalbu li s-Segretarju tal-Istat jaqbad lill-barri minnqrunu, u jwaqqaf dawn l-atte©©jamenti stupidi mill-aktar fis possibbli.

Jodie Ginsberg, Kap EΩekuttiv tal-grupp Index onCensorship, li qed jag˙mel kampanja fuq din id-deçiΩjoni, qalet: “Hu diffiçli timma©ina ktieb bir-ritrattita’ affarijiet li naraw kuljum – b˙al qΩieqeΩ – jew il-kelma nnifisha, u din tkun ipprojbita mill-kotba tat-tfal.”

NAFU RESQIN LEJN L-ASSURD

KUN AF KÓ 25|01|2015 19kullhadd.com

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMMKITBA TA’SAVIOUR MAMO

Din il-kelma tinstema’ l-aktarmeta j i©©arraf xi ajruplan,ta˙bat xi tren jew jie˙u n-narxi vapur. Kif jindika l-isem, il-blackbox (il-kaxxa s-sewda)huwa apparat elettroniku lijiffaçilita l-investigazzjoni f’kaΩta’ xi diΩgrazzja.

Dan l-apparat jissejja˙ FDR,li tfisser flight data recorder, umieg˙u jkun hemm inkorpo-rat is-CVR li tfisser cockpitvoice recorder. Skont ir-re©oliinternazzjonali, l-FDR u s-CVRiridu jkunu installati fuq kullajruplan kummerçjal i jewvapur tal-passi©©ieri.

Tag˙rif

Il-kaxxa s-sewda fil-fatt tkunta’ kulur ˙amrani ta’ lewn il-larin©a, naturalment biex f’kaΩta’ t i©rif i l -kaxxa tidherming˙ajr problemi. L-istrutturata’ dan apparat tkunmag˙mula minn qafas tal-azzar rinforzat li kapaçi jir-reΩisti daqqa ta’ 3,400 g. (33km/s²; veloçità ta’ 310 mili fis-sieg˙a). Ikollha wkoll qoxrafuq barra (cover) l i t i f la˙s˙ana ta’ iktar minn 1,000°C(1,830°F ). F’kaΩ li ssir xi diΩ-grazzja, l-apparat jibg˙at sinjalelettroniku (ping) fuq il-frek-wenza 37.5 kHz, sew jekk l-apparat ikun fl-art jew ta˙t l-ilma. Dawn is-sinjali jistg˙ujinqabdu bir-radju sa 4 milibog˙od. Il-batterija internatal-apparat isservi sa 30©urnata. Il-kaxxa tirre©istra l-˙in u l-©urnata, l-g˙oli u l-veloçità tal-ajruplan, i l-pressjoni taΩ-Ωejt ta’ kull

magna, temperaturi u para-metri o˙ra neçessarji mifruxinmal-ajruplan. I l-kaxxatirre©istra wkoll id-diskorskollu l i js ir f i l -kabina tal-pilota.

Ìeneralment il-kaxxa tkunf’post lejn id-denb tal-ajru-plan, fejn l-inqas issir ˙saraf’kaΩ ta’ inçident.

L-ewwel disinji

Ma tistax tg˙id min kien l-ewwel bniedem li ©ietu din l-idea. Però, g˙alija, il-pijunierikienu Ω-Ωew© FrançiΩi ,Francois Hussenot u PaulBeaudeoin. Fl-1939 kienu

wa˙˙lu speçi ta’ kamera tar-ritratti f’kabina ta’ ajruplan u˙adu sekwenza ta’ ritratti tal-arlo©©i li jimmarkaw l-g˙oli ul-veloçità tal-ajruplan, waqttitjira f’Marignane fi Franza.Nistg˙u ng˙idu li, g˙al dak iΩ-Ωmien, din l- idea kienetsuççess, tant l i ˙afnakumpaniji tal-ajruplani bdewjuΩaw dan l-apparat. Fil-bidu,din l-invenzjoni bdiet tissejja˙‘HB recorder’ . Fl- 1947tlaqqmet ‘Hussenograph’. Il-kumpanija bdiet ukoll tissup-plixxi dan l-apparat fuq il-fer-roviji u in©enji kbar o˙ra lig˙adhom jintuΩaw sal-lum.Meta t-teknolo©ija fl-elettroni-

ka kompliet tikber, il-black-box kompliet tiΩviluppa.

Fit-Tieni Gwerra Dinji ja,Ωew© Inglizi, Len Hurrison uVic Husband, ivvintaw sis-tema kif l-informazzjoni tal-kaxxa tkun iktar protetta f’kaΩta’ kraxx ta’ ajruplan. Minflokil-kamera tar-ritratti ivvintawspeçi ta’ rukkell Ωg˙ir li fuqutkun imkebba folja rqieqa tar-ram. Ma din i l-fol ja jkunhemm numru ta’ labar (styli)l i j immarkaw kull sinjal l ijirçievu individwalment. Metar-rukkell idur, dawn il-labarjigirfu r-ram u jo˙olqu sistemata’ sinjali. Meta dawn is-sin-jali ji©u analizzati jissarrfu

f’informazzjoni. Din l-inven-zjoni g˙adha tintuΩa sal-lum,bid-differenza li l-informaz-zjoni mill-kontroll tal-ajruplansal-kaxxa titwassal bis-sinjaltar-radju. Óafna inginieraf ’dan il-qasam komplew utejbu din l- invenzjoni.Fosthom insibu dik FinlandiΩabl-isem Mata Hari u l-mudellIngliΩ Red Egg. Fl-1960 id-dinja bdiet taqleb kolloxdi©ital i . Spiççat l-era taΩ-Ωigarella (tape recording). L-informazzjoni bdiet ti©i rreko-rdjata ming˙ajr ebdamekkaniΩmu, b’iktar memorja,b’inqas konsum ta’ ener©ija uinqas spazju.

Fl-istorja tal-invenzjonijietinsibu li çertu professur fl-ingineri ja mekkanika, l-Amerikan James J. ‘Crash’Ryan li kien l-ewwel bniedemli ivvinta l-flight recorder kifnafuha llum. Mieg˙u nsibuAmerikan ie˙or, Edmund A.Boniface, li ivvinta il-cockpitsound recorder.

Jista’ jsir iktar studju

Wara l-kraxx tal-ajruplanMalasjan Flight 370, fit-12 ta’Marzu 2014, qamu ˙afna mis-toqsijiet jekk g˙andhiex tin-bidel is-sistema tal-informaz-zjoni mill-blackbox. Wa˙daminnhom kienet li l-batterijatal-blackbox g˙andha tkunikbar biex minflok isservi 30©urnata, isservi 90 ©urnata.It-tieni g˙andu jkun hemmlive streaming data bejn l-ajru-plan u t-torri tal-kontroll il-˙inkollu.

X’TIFHEM META TISMA’ L-KELMA BLACKBOX

Dehra ta’ blackbox

Tinstab il-kaxxa s-sewda tal-Air Asia QZ8501 li kien ikkraxxja fit-28 ta’ Diçembru 2014

20 25|01|2015 PeRsonAÌÌKÓkullhadd.com

KITBA TA’MARY CHETCUTI

L-ewwel persuna transgenderfir-Renju Unit kienet RobertaElizabeth Marshall Cowell litwieldet b˙ala Robert fl-1918 umietet fl-2011. Robert kien ibenil-Ìeneral Ma©©ur Sir ErnestMarshall Cowell. Serva fit-TieniGwerra Dinija b˙ala pilota fuqajruplani tal-©lied. Waqa’pri©unier tal-gwerra ta˙t il-Ìer-maniΩi u fi tmiem il-gwerrantbag˙at lura d-dar fi stat ta’dipressjoni qawwija.

Iddivorzja minn ma’ martu untefa’ g˙all-kura ta˙t terapijaFreudjana li wrietu l-vera orjen-tazzjoni sesswali tieg˙u. Sa fl-a˙˙ar ˙a d-deçiΩjoni li joperaru˙u u minn hemm ’il quddiemsar Roberta Elizabeth.

Óa©a wa˙da qatt ma warrbetmill-˙ajja preçedenti tag˙haRoberta – il-passjoni li kellhag˙all-karozzi sportivi u t-tlielaqtal-karozzi. Sakemm tathasa˙˙itha baqg˙et iΩΩommkollezzjoni ta’ karozzi tal-©iri uttellaq bihom.

G˙adda mill-infern tad-dinja

IΩda r-rakkont tieg˙i tal-lummhuwiex fuq il-˙ajja tal-ewwelpersuna transgender iΩda tat-tieni persuna transgender fir-Renju Unit, April Ashley, lig˙andha storja drammatika˙afna iktar minn ta’ Roberta.

April twieldet b˙ala tifel fid-29 ta’ April 1935 f’Liverpool, bl-isem ta’ George Jamieson. Il-passatempi ta’ missier George,ba˙ri fil-Qawwa NavaliBrittanika tul it-Tieni GwerraDinija, kienu s-sokor u l-prokreazzjoni li, ipprattikatiflimkien, irriΩultaw f’familjanumeruΩa, fqira u qajlag˙andha x’tiekol. G˙aldaqstant,George trabba b˙ala tifel fra©lib’nuqqas ta’ nutrimenti. Ta’ 14-il sena salpa b˙ala ba˙ri fuqbastiment tal-merkanzija. FiΩ-Ωmien li g˙amel fuq il-ba˙ar,George g˙adda mill-infern tad-dinja.

Ta’ 15-il sena beda jiΩvilup-palu sider b˙al tan-nisa u l-parti©enitali maskili tieg˙u baqg˙etma Ωviluppatx b˙al ta’Ωg˙aΩag˙ tamparu. Din in-natura effemminata u wiççgrazzjuΩ kienu ta˙lita diΩastruΩag˙as-sigurtà tieg˙u fuq basti-ment mimli r©iel. Fil-fatt,George Jamieson ©ie stupratminn ba˙ri ie˙or li kien jaqsamkabina mieg˙u. Mhux tallihekk, talli l-˙tija waqg˙et kollhafuqu, u b’konsegwenza ta’ hekkipprova jne˙˙i ˙ajtu b’idejh,tkeçça minn ba˙ri u ntbag˙atg˙all-kura fi sptar mentali.

Meta ˙are© mill-isptar niΩelja˙dem Londra fejn kien imiddidejh g˙al kull tip ta’ xog˙ol fikçejjen ta’ stabbilimenti tal-ikel.Ta’ min isemmi hawn li, f’daniΩ-Ωmien bikri, George kienjaqsam post fejn joqg˙od ma’John Prescott, illum eks-Ministru u MembruParlamentari mal-Partit LaburistaIngliΩ. Dik il-˙abta, Prescottkien eksba˙ri b˙alu. Georgesab ˙abib ©enwin f’JohnPrescott u prova ta’ dan tidheraktar tard f’din l-istorja.

Aktar ’il quddiem, Georgebeda’ jilbes ta’ mara. Din il-˙a©ama kinitx tinΩel tajjeb mal-LondiniΩi tas-snin ˙amsin, u fuqparir ta’ ˙abib ie˙or mar jg˙ix

Pari©i, belt aktar liberali, fejnbeda jsejja˙ lilu nnifsu April E ung˙aqad mal-grupp teatrali tal-iktar drag queen famuΩa ta’ dakiΩ-Ωmien, Coccinelle, fl-istabbili-ment tad-divertiment rinomat LeCarrousel.

Finalment George jsir Ashley

Meta g˙alqet 25 sena, Aprilkienet faddlet biΩΩejjed flusbiex tmur Casablanca fil-Marokk, fejn kien jg˙ix uja˙dem it-Tabib Georges Burou,li kien qed jakkwista fama inter-nazzjonali b˙ala kirurgujag˙mel operazzjonijiet speri-mentali ta’ bdil tas-sessi. Aprilg˙addiet minn sofferenzi kbarwara operazzjoni ta’ seba’sig˙at u damet sentejn sabiexfieqet kompletament. B˙alamara, April iddeçidiet li taqbadkarriera fl-immudellar. Irritornatlejn l-Ingilterra u kisbet suççessimmedjat bil-figura eleganti u l-wiçç sabi˙ tag˙ha. Saret il-mudella favorita ta’ fotografi tal-moda famuΩi u ta’ rivisti tal-moda b˙al Vogue. Ing˙atatsa˙ansitra partijiet Ωg˙ar fi pro-duzzjonijiet ta’ Hollywoodb˙all-film Road to Hong Kongma’ Bob Hope u Bing Crosby.

Meta l-gazzetta IngliΩa SundayPeople kixfet l-identità trans-gender tag˙ha, April ©iet umil-jata pubblikament u l-karrieratag˙ha fl-immudellar u fil-filmsspiççat ˙esrem. Però, dak liseta’ deher b˙ala skandlu g˙alxi w˙ud, ©ibed l-attrazzjoni ta’˙addie˙or u fl-1963 in-nobbliArthur Corbett sar jaf lil April uΩΩewwi©ha. IΩ-Ωwie© tag˙homdam seba’ snin u spiçça annul-lat fl-1970 fuq l-argument,mi©jub minn Corbett stess, illiperess li April twieldet ra©el, iΩ-Ωwie© tag˙hom ma kienxvalidu. Arthur Corbett ressaqpetizzjoni biex isa˙˙a˙ l-argu-ment tieg˙u anke jekk hu kienjaf l-istorja tag˙ha kollha minnqabel iΩ-Ωwie©. L-annullamentta’ Corbett u Ashley kien l-ewwel wie˙ed tan-naturatieg˙u fir-Renju Unit u serva ta’preçedent g˙al kaΩi o˙ra similisakemm ©iet fis-se˙˙ il-GenderRecognition Act fl-2005.

B’dankollu, il-popolarità ta’April baqg˙et tikber bil-kuljumu kienet tintalab tag˙ti intervistifuq l-istil impekkabbli ta’lbiesha, ta’ xag˙arha, x’dietassegwi, eçç. Kienet ukoll kopro-prjetarja ta’ ristoranti fil-qalba ta’Londra. Fl-1975, April sofrietattakk tal-qalb qawwi umin˙abba f’hekk kellha tirtiramill-˙ajja pubblika u marrettoqg˙od g˙all-kwiet fir-ra˙al ta’Hay-on-Wye, f’Wales, fejng˙exet g˙al 11-il sena s˙a˙mal-kelba tag˙ha, Flora. Tuldan il-perjodu, DuncanFallowell talabha tg˙inu biexjikteb il-bijografija tag˙ha bl-isem ta’ April Ashley’s Odyssey.Fil-ktieb tag˙ha, April g˙amletrivelazzjonijiet interessanti˙afna, fosthom li l-˙abiba anti-ka tag˙ha, Amanda Lear, hijafil-fatt transgender b˙alha, liori©inarjament kien jisimhaAlain Tapp u ˙admu flimkienf’Le Carrousel fejn Lear kienettuΩa l-isem ta’ Peki d’Oslo.

Meta sa˙˙itha ©iet g˙an-nor-mal u re©a’ kellha wkoll ftit flusf’idejha, April ivvja©©at lejn

Franza, Spanja u finalment l-Istati Uniti tal-Amerika fejn g˙aldarb’o˙ra sabet l-im˙abba – fl-1980 waqt çerimonja sempliçifuq il-bastiment irtirat RMSQueen Mary, f’Long Beach,Kalifornja, April iΩΩew©et lit-tieni ra©el tag˙ha, Jeffrey West,liema Ωwie© irnexxa.

Rikonoxxuta b˙ala mara bil-li©i

Fl-2005, il-Parlament IngliΩg˙adda l-li©i tal-GenderRecognition Act 2004. Bis-sa˙˙ata’ din il-li©i April fl-a˙˙arkienet rikonoxxuta b˙ala marau n˙ar©ilha çertifikat ©did tat-twelid u domumenti ta’ identità©odda. Il-˙abib antik tag˙ha,John Prescott, li issa kien jokku-pa l-poΩizzjoni ta’ Deputat PrimMinistru, g˙enha ˙afna sakemmg˙addiet mill-proçeduri kollhame˙tie©a. Fl-2006, April semmi-et dan kollu fl-awtobijografija©dida tag˙ha The First Lady.

Fl-2012, April ©iet ippremjatau appuntata Membru tal-Ordnital-Imperu Brittaniku, l-MBE,unur li r-Re©ina EliΩabetta IItag˙ti kull sena f’g˙eluq sninha.April intg˙aΩlet biex ti©i pprem-jata fuq l-g˙ajnuna kbira litag˙ti lil persuni transgender.F’kummenti li tat lill-medja rig-ward dan il-premju, Aprilikkummentat hekk: “G˙alija,kont qed nag˙mel xi ˙a©a nor-mali g˙all-a˙˙ar. Qatt ma’ ˙sibtli kont qed nag˙mel affarijietspeçjali, g˙alhekk bqajt skantatali ng˙atajt dan l-unur.” Fil-fatt,April ilha iktar minn ˙amsinsena tikteb u tirrispondi ittri ta’persuni li jitolbuha g˙ajnuna upariri dwar problemi fuq iden-tità tal-©eneru, omosesswalità, usa˙ansitra ming˙and nisa fikriΩi taΩ-Ωwie©. Bag˙tet eluf ta’risposti.

Illum, April Ashley tg˙ix ˙ajjakwieta f’appartament Ωg˙irf’Fulham fil-punent ta’ Londra.G˙andha tmenin sena,m’g˙andhiex ©id materjali kbir,anzi tg˙ix f’çirkustanzi umli˙afna, imma dejjem lestab’kelma ta’ kura©© g˙al minje˙tie©ha.

IL-KURAÌÌ TA’ APRIL

April Ashley f’Ωg˙oΩitha, meta kul˙add kien jafha b˙ala©uvni bl-isem ta’ George Jamieson

April fis-snin sittin, meta l-pubbliku sar jaf li kienet trans

April illum il-©urnata

PERSONALITÀ KÓ 25|01|2015 21kullhadd.com

www.ramonaportelli.com

ramonaportelli@hotmail.com

RAMONA PORTELLItintervista lil CYNTHIA SAMMUT

Ftit xhur ilu sirt naf persuna ©dida permezz ta’ ˙bieb o˙ra li g˙andi jiena. Kelma ©©ib o˙ra u f’kemmili ng˙idlek sirt naf xi fatti interessanti dwarha. Qed nirreferi g˙al Cynthia Sammut. Fil-fatt, skoprejt lixi xhur ilu kellha ferm aktar piΩ. T˙ares lejha llum lanqas biss timma©ina li xhur ilu kellha figura dif-ferenti minn dik li akkwistat illum. Assumejt li g˙andha ˙afna x’tirrakonta u b’hekk irnexxieli nikkon-vinçiha g˙al intervista fuq din il-pa©na sabiex tkun ta’ ispirazzjoni g˙al ˙addie˙or.

Cynthia toqg˙od Óal G˙axaq u g˙andha tnejn u g˙oxrin sena. Meta jkollha l-˙in liberu t˙obb tip-prattika xi tip ta’ eΩerçizzju fiΩiku b˙al mixi fit-tul, u jogging. B˙ala passatempi mhux li g˙andhadaqstant ˙in g˙alihom, iΩda t˙obb tesperimenta fil-kçina.

IRNEXXIELHA TONQOS AKTARMINN 20 KILO FI TMIEN XHUR

Mitluba tiddeskrivi lilha nnifisha, Cynthia sostniet lihija tfajla attiva, allegruΩa u sempliçi. Persuna lit˙obb tg˙in u tipprova tifhem lil dak li jkun. “B˙alapersuna jiena determinata ˙afna, u li jkolli f’mo˙˙inipprova nwettqu kemm jista’ jkun malajr, iΩdab’mod perfett.”

Fi Frar 2014, Cynthia kienet tiΩen 83 kilo. Bdietid-dieta, u sa Lulju 2014 kienet tiΩen 67 kilo. Illumhija tiΩen 60 kilo. Staqsejtha kif iddeçidiet li tibdad-dieta ˙abta u sabta, u jekk hux kuntenta bir-riΩultati li kisbet. “Kont ili ninnota li qed niΩdiedfil-piΩ, imma ma indunajtx li kont tlajt fil-piΩ daqs-tant malajr. Bdejt in˙ossni moralment ˙aΩin, g˙axkont naf l i kel l i s i twazzjoni quddiemi l i r idtni©©ildilha. Fi Frar kont qieg˙da f’shopping mallbarra minn xtutna u, taf int kemm in-nisa j˙obbujilbsu u jesperimentaw, u jien wa˙da minnhom.Bdejt nid˙ol fi ˙wienet u nipprova xi ˙wejje© libdew jog˙©buni u ma bdewx ji©uni. Bdejt in˙ossnifrustrata g˙all-a˙˙ar. Dak il-˙in g˙amilt weg˙da

mieg˙i nnifsi li meta ninΩel lura Malta nibda d-dieta,” bdiet tirrakonali l-bidu tal-avventura tag˙ha.

Ridt inkun naf x’tip ta’ dieta kienet issegwi, ujekk g˙adhiex issegwi l-istess dieta llum. “Id-dietali kont qed nsegwi tibbaΩa l-iktar billi tiekol kullsag˙tejn u Ωew© litri ilma kuljum. B’hekk i©©ieg˙elil-metaboliΩmu jg˙a©©el iktar. Kont nibda biç-çere-ali kull filg˙odu, xi frotta wara sag˙tejn, g˙all-iklata’ nofsinhar kont nag˙mel xi salad jew wrap, frot-ta o˙ra sag˙tejn wara l-ikla ta’ nofsinhar, jogurt, uikla filg˙axija. Fil-preΩent m’g˙adnix insegwihadaqshekk din id-dieta, niekol meta jaqbadni l-aptit.Matul il-©urnata nipprova niekol healthy u g˙all-ikla ta’ filg˙axija niekol kull tip ta’ ikel, imma dej-jem porzjon moderat. Apparti minn hekk, kontnag˙mel sieg˙a eΩerçizzju kuljum.”

L-ikel kien Ωvog g˙aliha

Domanda o˙ra li g˙amiltilha kienet dwar kif kienett˙ares lejn l-ikel qabel u kif qed t˙ares lejh illum il-©urnata. Stqarret li l-ikel qabel kienet tarah b˙alaΩvog u b˙ala pjaçir fl-istess ˙in. “Kont nie˙u gostnibqa’ niekol sakemm t˙oss dik is-sensazzjoni litkun infqajt ˙afna. Illum il-©urnata dik is-sensaz-zjoni m’g˙adhiex tog˙©obni, niekol b’qies moderatu n˙ossni ˙afna a˙jar milli kif kont in˙ossni qabelma bdejt id-dieta.”

Ma’ Cynthia ddiskutejt dwar jekk kienx diffiçlijew façli li tonqos mill-piz u li toqg˙od lura minnçertu ikel. Stqarret mieg˙i li l-bidu dejjem diffiçli,iΩda meta bdiet id-dieta u g˙addew l-ewwel ftit©img˙at bdiet t˙ossha ˙afna a˙jar, aktar ˙afifa uma kinitx qed tkun daqshekk g˙ajjiena. “Dawn l-affarijiet kollha kenu g˙amluni mimlija kura©© linkompliha.”

Kienet tibΩa’ tintiΩen

Qabel ma bdiet id-dieta, Cynthia ma kinitx tintiΩeng˙ax kienet tag˙mel id-dwejjaq. Kienet pjuttosttibΩa’ tintiΩen, tant li l-istess biΩa’ wasslitha li matintiΩinx u, skont hi, kien l-ikbar Ωball li g˙amletg˙ax ma kinitx taf kemm qed iΩΩid fil-piz b’modmg˙a©©el. “Fil-mera ma kontx narani li Ωidt fil-pizdaqshekk, ritratti ma kontx nie˙u g˙ax kont nidde-jjaq, allura ma kontx naf kif qed nidher eΩatt.Qabel ma bdejt id-dieta, l-ewwel u l-a˙˙ar darba lintiΩint kien xi ©imag˙tejn qabel ma sifirt u sibtniqieg˙da 83 kilo. Óadt qatg˙a u g˙edt mhux sernibda d-dieta issa la daqt ser insiefer. Ovvjament,la sifirt kelli nie˙u r-ritratti u hemmhekk sirt konxjakif veru kont nidher.”

Ta’ min jg˙id, li meta Cynthia niΩlet g˙al çertu pizsodisfaçenti, t˙ajret tibda timmudella. Fil-fatt, spisstag˙mel photoshoots b’diversi temi. “Il-modelling ul-photoshoots huma Ωew© affarijiet li veru jolqtuni.Infatti, b˙ala rigal lili nnifsi talli nΩilt dan il-piΩf’temp qasir, mort kors tal-modelling fejn tg˙allimttipi differenti ta’ catwalks u g˙amilt ˙ames tipi ta’photoshoots,” spjegatli kuntenta Cynthia.

B’wiççha minn quddiem, Cynthia sostniet mieg˙il i qatt ma qatg˙et qalbha, anzi emmnet f ihannifisha li hi kapaçi tnaqqas dawk il-kili kollha urnexxielha. G˙al dawk li forsi waslu f’estrem lijaqtg˙u qalbhom li xi darba jista’ jer©a’ jkollhomfigura tajba, Cynthia kellha messa©© g˙alihom.“Ng˙idilhom biex ma jaqtg˙ux qalbhom, iebsag˙all-bidu, imma tidra maΩ-Ωmien. L-iktar ˙a©aimportanti hija li ΩΩomm f’mo˙˙ok dejjem li sertnaqqas il-piΩ, u jekk ma jkollokx determinazzjoni

ma jirnexxilekx tkompli dieta.Assumejt li biex illum iΩΩomm l-istess figura, qed

tag˙mel xi tip ta’ sagrifiççji, u kkonfermatli lisabiex iΩΩomm l-istess figura baΩikament qed tiekolikel li kienet tiekol fid-dieta matul il-©urnata, fil-waqt li filg˙axija tiekol minn kollox, imma porzjonmoderat.

Mag˙ha ddiskutejt ukoll ir-reazzjoni tan-nies ta’madwarha, meta indunaw li naqset dawk il-kilikollha f’daqqa. “In-nies indunaw li nqast ˙afna,speçjalment dawk li tkun ilek ma tarahom, jarawid-differenza iktar milli minn persuna li tarakkuljum. Jg˙addulek kummenti sbie˙, li moralmentisa˙˙uk biex inti tkompli temmen fik innifsek.”

Fl-a˙˙ar tal-intervista stedint lil Cynthia tg˙addikura©© lill-qarrejja tal-KullÓadd. “Il-parir tieg˙ig˙all-qarrej ja hu li importanti j ieklu bil-qies,healthy u jag˙mlu xi tip ta’ eΩerçizzju fiΩiku;b’hekk iΩΩomm ©ismek attiv u ma ta˙sdux bil-piΩΩejjed.”

22 25|01|2015 KULTURAKÓkullhadd.com

ÌRAJJET IT-TAGÓLIM F’MALTA

G˙adu kif ˙are© il-ktieb Ìraj-jet it-Tag˙lim f'Malta, l-ewwelvolum li Frans Sammut (1945-2011) kitbu fl-2004 imma mala˙aqx ippubblikah matul˙ajtu. Issalva b’xorti minn fuqil-hard disk ta’ kompjuterantik li kellha l-˙sara bis-sogru li l-ktieb jintilef. It-tienivolum baqa’ ma nstabx, jewinkella qatt ma nkiteb.

Il-pedament filosofiku

Il-ktieb hu msejjes fuq ˙siebMichel Foucault (1926-1984),il-˙assieb FrançiΩ li g˙allemdwar tiswir l-Istat Modern.

Dal-proçess kien preokku-pazzjoni ewlenija ta’ FransSammut, kif jo˙ro© mid-disko-rs (Joyce-jan) ta’ Savonarolaf’Paceville (1991) u mill-˙sibi-et imxerrdin f’Il-Ħolma Maltija(1995). U filwaqt li Bonapartif’Malta (1997) iddedikah lill-˙abib tieg˙u GiampaoloProietti (1943-2003), diretturtat-Teatru Sferisterio ta’Maçerata, l-Italja, l-edizzjoniFrançiΩa, Bonaparte à Malte(2008), iddedikaha lit-tifkiratal-kitt ieb Sqalli LeonardoSciascia (1921-1989) li sa˙aqli l-Modernità li l Sqalli jaqabΩitha.

Darba xi ˙add b’sens ta’umoriΩmu dubjuΩ, fuq çertublogg qabbel Il-Ga©©a (1971)ma’ Kafka – konferma lisa˙ansitra l-g˙edewwa politiçita’ Sammut ma setg˙ux majarawx fih il-Modernità.

Meta Dr Owen Bonnici, il-Ministru tal-Kultura, l i lSammut sej ja˙lu l-“Awturmodern nazzjonali,” laqat il-musmar fuq rasu.

Il-˙assieba FrançiΩi

Il-‘bijopolitika’ hi idea ewleni-ja ta’ Foucault. Tfisser, fost˙wejje© o˙ra, li l-Istat Modernjg˙allem liç-çittadini ˙alli jsiruburokrati tajbin, u jamminis-

trawlu seteg˙tu, u ˙alli jsirusuldati tajbin, u j˙addmulu l-armi sofistikati.

Però, dan hu Stat li jinqedabiç-çittadin. Nis©et Ìrajjet it-Tag˙lim hi dwar il-bini tal-Istat modern imma wkoll soç-jal-demokratiku.

Fost l-og˙la esponenti tal-˙sibijiet li fuqhom inbena l-Istat Modern hemm Voltaire uMontesquieu, li kitbu fis-seklutmintax, proprju meta g˙ex ukiteb Mikiel Anton Vassalli.Çar allura g˙aliex Vassallig˙andu rwol çentrali fi Ìrajjetit-Tag˙lim.

Fuq dal-pedament hu mibniÌraj jet it-Tag˙lim f’Malta,g˙ad li jimxi tul Ωew© binarji.

Il-Malti

L-ewwel binarju hu l-Maltib˙ala l-og˙la espressjoni tal-identità nazzjonali.

Frans Sammut jag˙mel mill-©enerazzjoni taΩ-Ωmien metan˙oloq l-Istat Malti, li messun˙oloq seklu qabel, is-sekludsatax, meta l-Istat ried isir l-espressjoni politika tan-naz-zjon. U kif ting˙araf nazzjonminn o˙ra jekk mhux bl-i lsien? L-armonizzazzjonilegali-kummerçjali fl-IstatiEwropej ta’ dak iΩ-Ωmien imx-iet id f’id mal-armonizzazzjonilingwistika.

F’Malta, billi a˙na Ωg˙ar umaqtug˙in bil-ba˙ar mill-©nusl-o˙rajn, din l-armonizzazzjonihi e˙fef. Minkejja l-eΩistenzata’ seba’ djaletti, xorta l-Maltinjitkellmu b’ilsien wie˙ed – liiΩda qieg˙ed hemm mhuxfrott ta’ pro©ett politiku immamin˙abba çirkostanzi©eografiçi.

Il-pro©ett g˙al Stat Modern(Stat-Nazzjon, BorgiΩ), kellu,fil-fehma ta’ Sammut u o˙rajn,jg˙addi mill-proçess li l-Maltijsir l-espressjoni tal-identitànazzjonali.

Dak hu binarju minnhom, il-

binarju tal-Malti b˙ala l-pre-rekwiΩit biex jin˙oloq StatMalti Modern. (Dwar il-˙tie©ata’ Stat-BorgiΩ g˙all-kawΩa tal-˙addiema, wie˙ed isib teΩibrillanti fil-ktieb ta’ MarioVella, Reflections in a CanvasBag.)

FiΩ-Ωmien li qed nitkellmudwaru, il-Malti ma kienx ilsienit-tag˙lim, imma lsien il-baxxu l-fqir. L-Istat Malti Modernkellu jkun ukoll demokratiku,u biex dan ise˙˙, ma kelluxjinqeda bil-Malti biss b˙ala l-g˙odda ideolo©ika g˙all-eΩis-tenza tieg˙u b˙ala Stat, immawkoll jippermetti lil kull çit-tadin jie˙u sehem fih. Lanqasma kellu jkun hemm l-isfrutta-ment ta’ klassi soçjali minno˙ra min˙abba li l-klassit’isfel ma tafx l-ilsien uΩat mis-setg˙anin.

L-edukazzjoni b˙alag˙odda

It-tieni binarju hu l-edukaz-zjoni b˙ala g˙odda. B˙al fil-kaΩ tal-Malti, dan il-binarjutrid t˙ares lejh minn Ωew©angoli.

Mill-angolu tal-Istat, l-edukazzjoni hi g˙odda ta’ kifjissa˙˙a˙lu l-apparat tieg˙u.Is-servizz çivil i u l-forzatiarmati j iddependu minnkemm huma struwiti l-membritag˙hom. Suldati injurantim’g˙andhomx ˙ila juΩaw il-kanuni; skrivani analfabetim’g˙andhomx ˙ila jΩommu l-istatistika u ji©bru t-taxxi.

Ukoll jekk t˙ares lejhab’mod usa’: ˙addiema indus-trijali bla skola m’g˙andhomx˙ila j˙addmu l-makkinarju li˙a post il-min©el u l-mo˙riet.Jekk l-industrija ma tkunx tafta˙dem, ma tistax tipproduçil-armi, titma’ u tlibbes lis-sul-dati u lill-burokrati, tesporta udda˙˙al il-©id fi l-paj j iΩ l imbag˙ad jintaxxah l-Istat ˙allijinvesti aktar fil-burokrati u s-

suldati, u fl-infrastruttura litippermetti aktar industrija uallura aktar ©id u taxxi, u allu-ra aktar setg˙a, g˙all-Istat, unibqg˙u sejrin.

L-edukazzjoni g˙alhekk hi l-is˙a˙ g˙odda li g˙andu l-Istatbiex ikattar seteg˙tu.

Mill-angolu tal-individwu, l-edukazzjoni hi g˙odda li tip-permettilu jitla’ l-iskaluni tas-soçjetà. Jekk mo˙˙u jkunjag˙tih, jista’ jil˙aq fl-oqsmatal-Istat u tal-industrija, li majibqg˙ux aktar merfug˙ing˙as-sinjur.

L-edukazzjoni b˙ala lotta

Din, allura, hija lotta bejndawk li di©à qeg˙din fil-g˙oliu dawk li jr idu ji t i lg˙u˙dejhom – il-˙sieb li jsostni lilÌrajjet it-Tag˙lim f’Malta.Il-Malti, jirra©una Sammut, mang˙atax importanza biexdawk t’isfel jibqg˙u jiçça˙˙dumill-opportunitajiet li jitilg˙u’l fuq.

Il-pjan ta’ Vassalli kien ta’taqbida ma’ din il-mentalità.Ir-Rivoluzzjoni FrançiΩa kienetweg˙det il-libertà u l-ugwal-janza, mal-fraternità. L-ugwal-janza riedet li kul˙add ikunliberu jitg˙allem ˙alli kul˙addjaqsam b˙all-a˙wa. U biex il-poplu Malti jitg˙allem, kellujitg˙allem bil-Malti.

IΩda l-pjan ta’ Vassalli falla.Id-destin kien akbar. Vassalliemmen li Malta setg˙et issirb˙ar-Repubblika ta’ Ragusa(il-lum Dubrovnik) u allurate˙tie© il-Malti b˙ala g˙oddata’ identità b˙ala Nazzjon.

L-IngliΩi konservattivi

Wara s-sentejn imqallbin tal-FrançiΩi, Malta waqg˙etf’idejn l-IngliΩi, li g˙alihomMalta kienet arma tal-gwerra.G˙abet l-idea tal-Malti b˙alag˙odda g˙all-bini ta’ StatMalti, u minflok fe©©ew il-

Protestanti li riedu juΩaw lill-Malti ˙alli jxerrdu twemmin-hom fil-pajjiΩi tal-Mediterran lima kinux Insara.

F’daΩ-Ωmien, tkun mara litag˙ti sfog g˙all-˙e©©a li l-poplu jitg˙allem: is-SinjuraKummissarja Sarah Austin. Il-Maltin jinnamraw minnha, uhi tag˙mel ©id kbir mag˙hom.Mhux g˙ax hi mmexxija mill-ideali g˙oljin li nebb˙u lilVassalli , imma g˙axtit˙assarhom u t˙obbhom.

L-ideali ta’ Vassalli jibqg˙u˙ajj in fis-segwaçi tieg˙uPanzavecchia, direttur tal-edukazzjoni...

Is-seng˙a tar-rumanz

Filwaqt li hu ktieb storiko-filosofiku, Ìrajjet it-Tag˙limf’Malta miktub bis-seng˙a tar-rumanz. L-antieroj tieg˙u hul-poplu Malti, u l-ilsien tieg˙uu, b’estensjoni, l-Istat tieg˙u li(dak iΩ-Ωmien) g˙adu jridjitwieled. Ja˙dem g˙alihomhemm Vassalli, li imma hupersona©© tra©iku g˙ax destinis˙a˙ minnu fl-a˙˙ar ikissru.T˙enn g˙alihom hemm is-Sinjura Austin, li mmexxijamill-emozzjonijiet tal-im˙abbau tal-˙asra trid tg˙inhom, u d-destin jid˙qilha.

Il-poplu Malti, iΩda, fadallubiex jintrifed. Panzavecchia,is-segwaçi ta’ Vassalli, jixtieqikompli fejn ˙alla l-img˙allemtieg˙u, imma hu wkoll jsibdestin kontra.

U l-ktieb jag˙laq ˙esrem...

It-tieni volum

Min jaf kif kien se jitkompla t-tieni volum? Jekk kienx sejkun hemm il-mument tal-iΩvolta, meta xi ˙add jifdi lill-poplu Malti mill-qag˙datieg˙u, jew jekk l-analiΩikinitx tkun li l-poplu Maltibaqa’ miexi tul it-triq li dejjemmexa fiha?

KTIEB ‘ÌDID’ TA’ FRANS SAMMUT

KULTURA KÓ 25|01|2015 23kullhadd.com

83 SENA MILL-QANPIENA L-KBIRA TA’ BIRKIRKARA – HELENAFil-passat il-qniepen tal-knejjeskellhom sinifikat ferm iΩjedimportanti mil-lum. Is-sinjali lijo˙or©u mill-qniepen kollha jfis-sru xi ˙a©a. InkluΩ l-arlo©© lijindika l-˙in, it-tokki ta’ qabel il-quddies, it-tokki qabel ir-ruΩar-ju, trapassjoni, libra, motaferri˙ija u ˙afna daqq ie˙or lijo˙ro© mill-knejjes sbie˙tag˙na.

Tempju b˙alma hija l-Kolle©©ata BaΩilika ta’Birkirkara, iddedikat lil SantaLiena, bix-xieraq li jkun imΩej-jen b’qanpiena kbira. Infatti, dinhija l-ikbar qanpiena tal-knejjesfil-GΩejjer Maltin, ftit iΩg˙arminn dik li nsibu fid-da˙la tal-Port il-Kbir. Din il-qanpiena, liing˙atat l-isem ta’ ‘Helena’ hijawkoll wa˙da mill-ikbar qniepenfid-dinja li tindaqq b’mod rego-lari f’kull funjzoni li ti©i ççele-brata fil-knisja.

Il-KarkariΩi minn dejjemxtaqu qanpiena kbira

Il-poplu KarkariΩ minn dejjem˙ass il-˙tie©a li jkollu qanpienakbira fil-kolle©©ata tant g˙aΩiΩag˙alih, sabiex tkun tista’ tidwimar-ra˙al kollu, li fl-img˙oddikien ferm ikbar milli huwallum. Infatti, il-qanpiena l-kbiral-antika, bl-isem ta’ Marija umag˙rufa b˙ala ‘l-antika’,dedikata g˙all-parroçça l-antikata’ Birkirkara, g˙andha 202sena, in˙admet fil-funderijaMaltija ta’ Trigance u saretflimkien ma’ dik li nsibu fl-ist-ess kampnar. Dawn it-tnejnjinsabu fil-kampnar tax-xellugtal-baΩilika. Il-kampnar tal-lemin, li fih 5 qniepen, huwakemxejn ikbar minn ©ewwabiex ikun jista’ jospita qanpienakbira. In˙admu Ωew© qniepenkbar qabel din li nsibu llum, linqasmu wara ftit Ωmien. Dawnre©g˙u iddewbu biex saruqniepen o˙ra f’xi knejjes f’Maltastess.

Meta tniΩΩlet it-tieni qanpienakbira, kienet daqqa ta’ ˙artakbira g˙all-KarkariΩi. Minnhemm raw li jkollhom qan-piena kbira o˙ra li tin˙adem fil-funderija Barigozzi f’Milan, l-Italja. Din ˙adet madwar senabiex in˙admet. Il-prezz ta’ dinil-qanpiena kien ta’ 1,300 lira ta’dak iΩ-Ωmien u ˙adu biss 10xhur biex in©abru dawn il-flus,minn kumitat li twaqqaf appos-ta. Il-forma tal-bronΩ saret fl-24ta’ Settembru 1931 u ©iet intu-nata mill-kompoΩitur ta’ famakbira, Carlo Diacono, fuq nota‘FA maggiore’.

Il-wasla tal-qanpiena

Kien it-12 ta’ Jannar meta fololkbar ta’ nies minn madwar il-pajjiΩ kollu niΩlu fl-in˙awi tal-Port il-Kbir biex jag˙tu mer˙baxierqa lil din il-qanpiena. Kieng˙all-˙abta tal-10am li l-vapur likienet fuqu, M.V. Garibaldi,deher ife©© fil-bokka tal-Port il-Kbir. Wara ammont konsid-erevoli ta’ ˙in kaxxa kbira tal-injam, li fiha kien hemm il-qan-

piena, dehret fil-pruwa tal-vapur fost g˙ag˙a kbira minndawk mi©bura. Din tniΩΩlet fuqbarkun u ©iet imressqa bil-modlejn il-moll, fejn hemm infet˙etil-kaxxa. Il-prepostu tal-kolle©©ata Elenjana, ta Ωew©daqqiet b’martell biex jara li dinwaslet f’kundizzjoni tajba u tin-daqq. Minn hemm ©ietmg˙obbija fuq karru mi©budminn Ωew© bg˙ula u bdiet it-triq tag˙ha lejn Birkirkara.Filg˙axija din fe©©et fit-tarf ta’Triq Psaila fejn t˙alliet hemmbiex ikun jista’ jsir korteo çeri-monjali.

Kien fis-17 ta’ Jannar li l-qan-piena ttie˙det lejn il-pjazza tal-kolle©©ata, fost tapit ta’ nies lin©emg˙u mat-toroq kollha ta’Birkirkara biex isegwu dan l-avveniment storiku f’atmosferata’ festa kbira. IΩ-Ωew© banedta’ Birkirkara, Duke ofCoughnnat’s Own u Sant’Elenaallegraw il-folla b’daqq ta’ marçibrijuΩi, waqt li l-G˙aqda tan-Nar Sant’Elena ˙adet ˙sieb lijin˙araq xi log˙ob tan-narg˙all-okkaΩjoni.

Kienu n-nies stess li ©ibdu l-karru li fuqu kienet qed tin©arril-qanpiena. Kul˙add ta sehmuftit ftit. Min˙abba l-folla enormita’ nies, ir-rotta twalet ftit sabiexil-qanpiena tg˙addi minn toroqusa’ peress li l-organizzaturibeΩg˙u li jista’ jin˙oloq periklumeta tg˙addi minn çertu toroqdojoq bin-nies. Huwa ma˙subli l-qanpiena g˙addiet fir-rottaminn Triq Psaila, g˙al fejn il-knisja ta’ Sant’Antnin, lejn il-pjazza ewlenija, g˙al Pjazza SanFran©isk u Triq Santa Lienasakemm waslet fuq iz-zuntiertal-kolle©©ata. Planki kbar ©ewimpo©©ijin fuq it-tara© taz-zun-tier sabiex ti©i ffurmata rampa utag˙milha iΩjed façli li tittella’ l-qanpiena fuq iz-zuntier. Il-qan-piena tpo©©iet fuq struttura tal-©ebel, ma˙duma apposta g˙aldan l-g˙an, b’©ebel mi©burmiΩ-Ωona mag˙rufa b˙ala ‘Tal-Balal’, limiti tal-G˙arg˙ur.

Tittella’ l-qanpiena

Minn hemm kienu bosta n-niesli ©ew jaraw din il-qanpiena, li

kienet l-ikbar f’Malta g˙al dakiΩ-Ωmien. Ìiet ikkonsagratamill-Isqof Mauro Caruana OSBfit-22 ta’ Jannar u ttellg˙et nharl-24 ta’ Jannar 1932.

Sabiex din il-qanpienattellg˙et, ©ie mibni mradd liddawwar minn bosta r©iel ta’sa˙˙a kbira, b’numru ta’ çimi li©ew marbuta mal-koppla tal-kolle©©ata, b’diversi tarjoli biexitaffu mill-piΩ. Ìiet ukollimçarrta biçça mill-bokka tal-kampnar sabiex tkun tista’tidda˙˙al façilment il-qanpienaf’postha. Kollox koordinatminn Filippo Sammut, mag˙rufb˙ala Lippu l-Lupu, u ˙adetbiss 55 minuta (mis-1.20pmsas-2.15pm) sabiex ittellg˙etminn fuq iz-zuntier sal-kamp-nar. Indaqqet l-ewwel darbapropju b˙al-lum 25 ta’ Jannar1932, jum il-konverΩjoni ta’ SanPawl.

ÌuΩi Carabott, li wiΩen il-qanpiena permezz ta’ miΩiental-molla, sab li din tinΩen 100qantar u 9 rtal, filwaqt li l-ilsienjiΩen 5 iqnatar. Il-qanpiena hijatwila 10 piedi u 3 pulzieri u x-xoffa tag˙ha fiha dijametru ta’8 piedi.

Helena hija mΩejna b’bostadisinni u anke skrizzjonijiet lijfakkru dan l-avvenimentstoriku. Insibu ukoll erba’ xbi-hat fuq din il-qanpiena: xbihata’ Sant’Elena, patruna tal-kolle©©ata u ta’ Birkirkara upropju g˙alhekk ing˙atat l-isem ta’ Helena; xbiha ta’ SantaMarija, li g˙aliha kienetiddedikata l-parroçça l-antikata’ Birkirkara; xbiha ta’ SanÌuΩepp, patrun tal-knisja uni-versali; u xbiha ta’ San Pawl,patrun tal-GΩejjer Maltin.

Din il-qanpiena hija g˙al qalbil-KarkariΩi kollha, tant li bostajkunu qed jistennew it-tokktag˙ha fl-ewwel Óadd wara t-18 ta’ Awwissu, fit-tmienja ta’filg˙odu, meta ti©i ççelebratail-festa ta’ Santa Liena.

KITBA TA’ALAN SALIBA

Dehra tal-kampnar tal-lemin tal-Kolle©©ata fejn jidhru l-˙ames qniepen

Ritratt popolari ˙afna li juri l-qanpiena l-kbira waqt it-tberik fuq iz-zuntier tal-kolle©©ata, f’çerimonja prepositali, ftit mumenti qabel ittellg˙et fil-kampnar

Ir©iel idawru l-imradd biex tittella’ l-qanpiena.Tidher ukoll parti mill-folla kbira ta’ nies

Il-qanpiena l-kbira toqrob lejn il-kampnar fejnser titpo©©a

Óaddiema tal-funderija Barigozzi biswit il-qanpiena Helena, eΩatt kif tlestiet

24 25|01|2015 KULTURAKÓkullhadd.com

IX-XITAN KUNJOMU MALTISta©un Teatru Malti, bil-kollab-orazzjoni tat-Teatru Manoel, sejtella’ Ix-Xitan Kunjomu Malti,produzzjoni ©dida u ori©inalimid-direttur u kittieb MarioPhilip Azzopardi.

Azzopardi kellu Ωew©xog˙lijiet preçedenti: SulariFuq Strada Sretta u Xbihat ta’xi W˙ud li Huma Kattoliçi.Qabel dawn ix-xog˙lijiet, il-kumpanija kienet ikkummis-sjonat u pproduçiet seba’xog˙lijiet o˙ra ori©inali u kon-temporanji bil-Malti.

It-teatru ta’ Azzopardi jo˙loqin-niçça tieg˙u billi jΩewwaq l-umoriΩmu, il-fantasija, is-satirau kummentarju soçjali lijniggeΩ, ispirat minn dak lihuwa jsejja˙ b˙ala “l-esperjen-za Maltija”. It-temi li jag˙Ωelhuma innovattivi u kontrovers-jali.

Ix-Xitan Kunjomu Malti jit-tratta t-tema ta’ possessjonimix-xitan. Din it-tielet produz-zjoni ta’ Azzopardi probabbil-ment hija l-iktar wa˙da kon-troversjali u l-udjenza se tit-tie˙ed f’territorji ©odda.

L-istorja hija dwar tifla Ωg˙ira

SkoççiΩa, ippossessata mix-xitan u tg˙ajjat kliem g˙oxxenbil-Malti. Hija tin©ieb Maltabiex l-eΩorçisti jsibu l-kon-nessjoni u hemm fejn u metajinfet˙u l-bibien tal-inferng˙ax-xitan innifsu biex iΩur l-udjenza g˙al ta˙dita wiçç imbwiçç.

Hekk kif l-udjenza tkun dratis-satira bla raΩan u kummied-ja sfrenata, l-istorja tinbidel fitra©edja vjolenti ta’ qsim il-qalb.

Roderick Vassallo, JohnSuda, Marvic Cordina, JamieCardona u Shelby Aquilina – likollha ˙admu fil-produzzjonita’ Azzopardi Il-Kappillan Ta’Malta – jing˙aqdu ma’ PaulPortelli, Mikhail Basmadjian uPolly March f’din l-esperjenzateatrali li tqanqal u tisfida lildak li jkun.

Ix-Xitan Kunjomu Malti se tit-tella’ fil-31 ta’ Jannar, l-1, is-6,is-7, it-8 u d-9 ta’ Frar fit-8pmfit-Tearu Manoel, il-BeltValletta. Il-biljetti jinkisbu mill-box office tat-Teatru Manoel,fuq il-linja tat-telefown 21246389 jew bl-internet.

PROGRAMM TAL-FESTA LITURÌIKA TA’ SAN ÌILJAN OSPITALIER 2015

Is-Soçjetà MuΩikali Spinola A.D. 1987 ta’ SanÌiljan ting˙aqad mal-poplu kollu ÌiljaniΩ biextfakkar il-festa litur©ika ta’ San Ìiljan b’g˙addta’ attivitajiet:

It-Tnejn 26 ta’ Jannar 2015 – lejlet il-festalitur©ika ta’ San Ìiljan

Fid-8.40am: purçissjoni g˙at-tfal tal-IskolaPrimarja bil-vara ta’ San Ìiljan mill-IskolaPrimarja ta’ San Ìiljan g˙al Triq Lapsi sal-knisja

ta’ Lapsi. Il-purçissjoni ti©i akkumpanjata mill-Banda Spinola. Wara ssir quddiesa fil-knisja ta’Lapsi g˙all-istess tfal mill-Viçi Kappillan, ir-Rev.Paul Mizzi. Din il-festa hija mtellg˙a mill-IskolaPrimarja b’kollaborazzjoni mal-parroçça ta' SanÌiljan u l-G˙aqda Dilettanti Knisja ta’ Lapsi.

It-Tlieta 27 ta’ Jannar 2015 – jum il-festalitur©ika ta’ San Ìiljan

Fis-18.30: quddiesa solenni ta’ jum il-festa fil-knisja parrokkjali ta’ San Giljan Ospitalier bis-sehem tal-kor tal-parroçça ta’ San Giljan.Jikkonçelebra l-quddiesa u jinse© il-pani©ierku,f ’©ie˙ il-patrun tar-ra˙al l i jgib ismu, il-Kappillan tal-parroçça, ir-Rev. Claude Portelli.Wara l-quddiesa titkanta l-antifona BeateJuliane 1847 ta’ Dr Paolo Nani, issir çelebraz-zjoni Ewkaristika u fl-a˙˙ar jitkanta l-InnuPopolari lil San Ìiljan Ospitalier tal-Mro.Angelo Pullicino.

Fis-19.30: març mill-Banda Spinola li jibdamill-knisja parrokkjali ta’ San Ìiljan g˙al TriqLapsi, Triq Sant’An©lu, Triq il-Karmnu, Triq il-Kbira. F’Misra˙ il-Qalb ta’ Ìesu jitqieg˙edbukkett fjuri quddiem il-monument ta’ San Ìil-jan. Il-març jissokta mill-istess Misra˙ g˙al TriqSan Ìor©, Triq Luigi Apap sal-kaΩin. Wara jsirgathering tal-festa fil-Big G’s Bar, fi Triq Ross.

G˙alhekk in˙e©©u lill-ÌiljaniΩi kollha, u ankedawk id-dilettanti, sabiex jipparteçipaw bi˙©arhom f’dawn l-attivitajiet. G˙al iktar infor-mazzjoni rigward dawn l-attivitajiet tista’ ççem-pel fuq 9904 4123 jew tibga˙at email lil spino-labandclub@gmail.com

TNEDIJA TAL-FESTIVAL L-GÓANJA TAL-POPLU 2015

Il-Óamis 15 ta’ Jannar 2015 saret çerimonja biex jitnieda l-festivalL-G˙anja tal-Poplu 2015 li qed jittella’ flimkien maç-Çentru tal-Kreattività, bil-kollaborazzjoni ta’ Valletta 2018, u bl-g˙ajnuna tal-Malta Arts Funds. Din iç-çerimonja saret fil-Kavallier ta’ SanÌakbu. Numru sabi˙ ta’ kompoΩituri, awturi, kantanti, muΩiçisti upersuni o˙ra attendew u gawdew kant bil-muΩika live minnKaren Debattista u Frank O’Neil. IppreΩentat is-serata JosephineEbejer Grech. Carmelo Schembri tkellem g˙an-nom tal-kumitatorganizzattiv biex jirringrazzja lill-persuni u g˙aqdiet kollha liqed jg˙inu biex jittella’ dan il-festival. Tony Micallef ta tag˙rifdwar id-39 edizzjoni li se ssir fil-21 ta’ Marzu 2015 fit-Teatru SirTemi Zammit fl-Università ta’ Malta. Is-Sur Jason Micallef, iç-Chairman ta’ Valletta 2018, indirizza lill-udjenza u spjega l-kollab-orazzjoni li qed issir mal-kumitat biex jittella’ dan il-festival. ToniSant, mill-Kavallier ta’ San Ìakbu, ukoll spjega dwar il-kollabo-razzjoni mal-kumitat u l-˙idma favur il-kanzunetta Maltija.

Is-sottomissjonijiet mill-kompoΩituri u awturi li jixtiequ jip-parteçipaw, se jintlaqg˙u fil-YTC, Triq il-Merkanti, il-Belt Vallettanhar il-Ìimg˙a 23 ta’ Jannar. L-g˙ada, ©urija esperta fil-lirika u l-muΩika, se janalizzaw is-sottomissjonijiet u jag˙Ωlu l-kanzunettifinalisti. Ir-rebbie˙a tal-ewwel post se jie˙du €1000 u trofew kullwie˙ed lill-kantant/i, kompoΩitur u awtur. It-trofew tal-G˙anjatal-Poplu jinΩamm g˙al sena. Ir-rebbie˙a tat-tieni post se jie˙du600ewro u trofej, u tat-tielet post se jie˙du €400. L-a˙jar kantaw-tur se jie˙u €500. L-a˙jar talent Ωag˙Ωug˙, u l-parteçipant/i bl-a˙jar interpretazzjoni se jie˙du trofew.

B˙al kull sena, il-kumitat se jo˙ro© CD bil-kanzunetti finalistiakkumpanjata minn ktejjeb bil-lirika tal-kanzunetti kollha. Il-festi-val se jixxandar fuq TVM2 fl-1 ta’ April, filwaqt li Tony Micallef,minn nhar il-Ìimg˙a 30 ta’ Jannar ser jibda jippreΩenta pro-gramm ta’ sieg˙a, kull nhar ta’ Ìimg˙a fis-6.15pm fuq RadjuMalta 2. Fil-programm ser jie˙du sehem parteçipanti kemm mill-edizzjoni ta’ din is-sena, kif ukoll mill-edizzjonijiet img˙oddija tal-festival. Ser ikunu mistiedna wkoll personalitaijiet o˙ra mix-xenamuΩikali Maltija, kif ukoll membri tal-kumitat organizzativ.

Il-kumitat jixtieq jirringrazzja lil kull stazzjon u lill-preΩentaturi uxandara kollha li qed jag˙mlu promozzjoni g˙all-festival.

WIRJA OÓRA MINN ARTISTI ÛGÓAÛAGÓA Junction hija esibizzjoni li ser tittella’ fil-Mit˙na tax-Xarolla, iΩ-Ûurrieq, fit-30 ta’ Jannar2015, fil-7.30pm.

L-isem ˙are© mill-fatt li din l-esibizzjoni serisservi b˙ala g˙eluq g˙all-pro©ett ta’ studiomiftu˙. Dan il-pro©ett, li ilu g˙addej kwaΩi sen-tejn, serva ta’ strument biex artisti Ωg˙ariltaqg˙u, ˙admu u tkellmu.

F’din l-esibizzjoni ser jesibixxu artisti li ˙admujew esibixxew fil-Mit˙na tax-Xarolla. Dawnhuma Gabriel Buttigieg, Sabrina Calleja Jackson,Fabio D’Amato, Ryan Falzon, Sarah Mamo,Sarah Maria Scicluna, Robert Zahra u AndreaZerafa. Bil-kuntrarju ta’ esibizzjonijiet preçeden-ti, din id-darba l-artisti ˙admu fuq tema tal-g˙aΩla tag˙hom.

Din l-esibizzjoni qed tittella’ bl-g˙ajnuna tal-Kunsill Lokali taΩ-Ûurrieq.

MADwARNA kÓ 25|01|2015 25kullhadd.com

L-INDUSTRIJA TAL-GAMING F’MALTA TIBQA’ B’SAÓÓITHAL-ONOR. CHRIS CARDONA JÛUR L-UFFIÇÇJI TA’ BETCLIC EVEREST GROUPIl-Ministru tal-Ekonomija, l-Invest iment u IntrapriΩiÛg˙ar, l-Onor. Chris Cardonau ç-Chairman EΩekuttiv tal-Awtorità Maltija tal-Log˙ob,Joseph Cuschieri Ωaru l-uffiççjital-operatur tal- log˙ob bl-internet Betclic Everest Groupf’Tas-Sliema. Isabelle Andrès,i l -Kap EΩekutt iv tal-grupplaqg˙et id-delegazzjoni.

Waqt li indirizzat lil dawkpreΩenti waqt iΩ-Ω jara,Isabelle Andrès laqg˙et urringrazzjat lill-Gvern Malti ul-Awtoritá Maltija tal-Log˙obtaΩ-Ωjara u tal-appo©© li tawli l l -grupp. I l -grupp dan l-a˙˙ar mexxa l-at t ivi ta j ietkummerçjali u finanzjarji minnÌibiltà lejn Malta wara perijo-du intensiv ta’ konsultazzjoni.Din id-deçiΩjoni wasslet ukollg˙al Ωieda fl-opportunitajietta ’ xog˙ol f ’Malta, fe jn i l -grupp g˙andu l-akbar uffiççjita ’ operat . Andrès qalet :“Betclic Everest Group humakuntenti li g˙andhom liçenzjaMaltija u impenjati li jkomplujte jbu r-relazzjoni ta jbatag˙hom mall-Awtorità Maltijatal-Log˙ob.”

“Dawn l-impjiegi jirriflettu l-istrate©ija proattiva tal-Gvernsabiex jo˙loq impjiegi©odda,” qal i l -MinistruCardona. “Huwa dejjem inko-

ra©©anti li tara investimentkontinwu minn kumpani j iinternazzjonali ta’ reputaz-zjoni b˙al Betcl ic EverestGroup f’Malta. Il-Gvern hu

impenjat li jappo©©a l-indus-tr i ja tal- log˙ob sabiexjinΩamm ir-ritmu tal-kompetiz-zjoni u biex ikompli jattirainvest iment barrani le jn

Malta.”Iç-Chairman EΩekuttiv tal-

Awtorità Maltija tal-Log˙obJoseph Cuschieri tenna l iwara li Malta stabbiliet ru˙hab˙ala ©urisdizzjoni ewlenijafil-qasam tal-iGaming, pajjiΩnaissa se jkompli joffri soluz-zjonijiet innovattivi kemm fil-preΩent u kif ukoll fil-©ejjienibiex jindirizza l-isfidi fl-indus-tri ja. “Is-settur tal-iGamingwera li hu ta’ benefiççju g˙alMalta bi l l i j ipprovdi aktarvalur, kwalità ta’ xog˙ol a˙jaru servizzi addizzjonali g˙an-negozji,” Ωied jg˙id.

Betclic Everest Grupp hu sittal- log˙ob bl- internet f l -Ewropa l i jopera f ’ f i rxawiesg˙a ta’ log˙ob fuq l-inter-net f’aktar minn 20 pajjiΩ. Il-kumpanija g˙andha portafolluniku li jinkludi ˙ames dittiinternazzjonali diversi ukumplimentari, Betclic, bet-at-home.com, Everest, Expekt uMonte Carlo Casino. BetclicEverest Group hi kumpanijaproprjetà ta’ Ωew© entitajietEwropej ta’ divertiment: LovGroup u La Société des Bainsde Mer.

L-MSV LIFE TIÇÇELEBRA L-20 ANNIVERSARJUMSV Life, il-kumpanija tal-assiguraz-zjoni fuq il-˙ajja ewlenija f’Malta, iççel-ebrat 20 sena ta’ suççess permezz ta’kunçert straordinarju mill-kitarrist klas-siku Simon Schembri u l-OrkestraFilarmonika ta’ Malta ta˙t id-direzzjonita’ Zahia Ziouani fit-Teatru Manoel.Fil-kunçert indaqq il-Concierto deAranjuez ta’ Joaquín Rodrigo uxog˙lijiet o˙ra ta’ Rodrigo u Manuelde Falla.

L-attività, li rat teatru mimli mistiednadistinti li permezz ta’ modi differentikkontribwixxew g˙as-suççess tal-MSVLife tul l-istorja tag˙ha, saret ta˙t il-patrona©© tal-President ta’ MaltaMarie-Louise Coleiro Preca.

Simon Schembri, solist Malti mag˙rufg˙at-talent kbir li g˙andu u li n©iebspeçifikament g˙al din l-okkaΩjoniminn Pari©i, kien akkumpanjat minnChef d’Orchestre Zahia Ziouani liddiri©iet l-Orkestra Nazzjonali bix-xog˙lijiet taΩ-Ωew© kompoΩituri famuziSpanjoli.

“Ninsabu kburin li ççelebrajna l-20anniversarju tal-MSV Life billi rrikoxxe-jna l-kontribut ta’ dawk kollha liemmnu fil-kumpanija minn mindutwaqqfet u dawk li taw sehemhomg˙as-suççess tag˙ha f’dawn l-a˙˙ar 20sena. Nirringrazzjaw ukoll lill-˙bieb ul-imsie˙ba kummerçjali tag˙na li ©ew

Malta speçifikament biex jattendu dinl-attività,” qal il-Kap EΩekuttiv tal-MSVLife David G. Curmi.

Wara l-kunçert, il-mistednin imxewfuq tapit a˙mar lejn il-KaΩin Malti fejnsar riçeviment lussuΩ.

L-MSV Life kienet inizjattiva bejn tlietimsie˙ba: Middlesea Insurance plc,Bank of Valletta plc u Munich Re, fl-1994. Illum l-MSV Life hija proprjetàkon©unta bejn il-Middlesea Insuranceplc (membru tal-grupp MAPFRE ta’Spanja) u l-Bank of Valletta plc. L-MSVLife hija l-kumpanija ewlenija f’Malta litipprovdi protezzjoni u assigurazzjonifuq il-˙ajja, tfaddil fit-tul u ppjanarg˙all-irtirar.

Bil-kumbinazzjoni ta’ brandb’sa˙˙itha, reputazzjoni soda, sa˙˙afinanzjarja, varjetà ta’ prodotti u dis-tribuzzjoni sinifikanti, partikolarmentgrazzi g˙as-s˙ubija ta’ bancassurancemal-BOV li tat ˙afna suççess, u l-alleanza strate©ika mal-GruppMAPFRE, l-MSV Life hija ppoΩizzjonatali tkompli ΩΩid is-sehem importantitag˙ha fis-suq lokali tal-protezzjoni,tfaddil u rtirar.

MSV Life plc hija awtorizzata mill-Awtorità Maltija g˙al ServizziFinanzjarji sabiex tmexxi kummerç ta’l-assigurazzjoni fit-tul ta˙t l-Att dwar il-Kummerç tal-Assigurazzjoni 1998.

26 25|01|2015 MIN IÓADDEMKÓkullhadd.com

Anton Vella

SMEs Helpdesk Executive

Malta Employers’ Association

KIf TAÓSIBhA L-ASSOÇjAzzjONI TA’ MIN IÓADDEM?

L-ewwel nett ner©a’ nie˙u dinl-okkaΩjoni sabiex infakkar lib˙alissa, skont l-a˙˙ar statisti-ka tal-NSO, insibu rre©istratif’pajjiΩna xejn inqas minn71,000 entità ta’ negozju. Minndawn hemm mal-46,000 lihuma attivi u mag˙hom jimpje-gaw aktar minn 188,000 impje-gat.

Mill-a˙˙ar statistika lirnexxieli ni©bor jirriΩulta wkollli 50,000 minn fost il-188,000impjegat insibuhom ja˙dmuf’negozji li jaqg˙u ta˙t il-kate-gorija ta’ micros, ji©ifieri lij˙addmu inqas minn 10 per-suni.

IΩda kemm ninsabu çerti jekkl-istess ˙addiema humiex qedji©u protetti u m˙arsa minninçidenti fuq il-post tax-xog˙ol? Kemm hawn employ-ers, sidien ta’ negozji, li jafueΩattament kif g˙andhom jirre-golaw irwie˙hom sabiex ikunukonformi ma’ dak li jassigura s-sa˙˙a u sigurtà fuq il-post tax-xog˙ol ?

G˙ad hemm min ma jag˙tixkas

Waqt proçess ta’ ftu˙ ta’negozju ©did, kif ukoll fil-mumenti li n-negozju jkun di©àmiftu˙, u jkun qed joffri s-servizzi u prodotti tieg˙u lill-konsumatur, g˙ad g˙andnamin ma jag˙tix kas sabiex jas-sigura li jkun konformi mal-ligijiet tal-pajjiΩ fejn tid˙ol is-sa˙˙a u s-sigurtà fuq il-posttax-xog˙ol. F’˙afna mill-kaΩi,dan ji©ri frott it-traskura©ni, ug˙alhekk hu importanti li manieqfu qatt nis˙qu fuq l-impor-tanza ta’ dan is-su©©ett.

F’pajjiΩna g˙andna l-biçça l-kbira ta’ min i˙addem, u sidienta’ negozji, li jafu eΩattamentkif g˙andhom jevitaw riskji ta’inçidenti Ωejda fost in-nies tax-xog˙ol tag˙hom; iΩda huwafatt ukoll li g˙alkemm dawn l-employers jafu li jeΩistu l-li©ijiet, u li minn Ωmien g˙alΩmien ji©u mfassla regolamenti©odda, g˙ad hawn min majsibx il-˙in li ja©©orna ru˙u madawn kontinwament u,ming˙ajr ma jrid, jispiçça jkunqed jopera n-negozju tieg˙uf’riskju u sa˙ansitra ma jkunxprotett mill-istess legiΩlazzjoni.

B’riΩultat ta’ dan, sfortunata-ment, kuljum fil-bulettini tal-a˙barijiet nisimg˙u b’inçidentili ji©ru fuq il-post tax-xog˙ol.Inçidenti li, ner©a’ ng˙id, sfor-tunatament, u˙ud minnhomikunu fatali. Hu dan jo˙ro©mill-fatt li fl-a˙barijiet ji©u rap-purtati l-aktar dawk l-inçidenti

li jkunu ˙allew konsegwenzigravi. Irridu nΩommu f’mo˙˙nali kuljum ji©ru mijiet ta’ inçi-denti o˙rajn, li lanqas bissinkunu nafu bihom.

Hija ˙asra li, minbarra libosta familji jkollhom jg˙adduminn trawma sakemmjirkupraw minn dawn l-inçi-denti, hemm ukoll l-aspett tal-konsegwenzi li ji©u fuq l-employer, li jistg˙u jirrov-inawlu kull pjan ta’ investimentli jkun fassal g˙an-negozjutieg˙u. Inçidenti fuq il-posttax-xog˙ol jista’ jkollhom kon-segwenzi koroh ˙afna fuq in-negozju. Hemm proçedurilegali li jekk is-sid tan-negozjujinstab ˙ati ta’ negli©enza, unuqqas ta’ konformità mal-li©ijiet eΩistenti, jista’ jid˙olf’inkwiet kbir u sa˙ansitra jista’jasal f’punt fejn ikun ukollkostrett jag˙laq il-bibien tan-negozju tieg˙u.

Mhux dejjem l-inçidentijse˙˙u tort ta’ xi nuqqasijietmill-employers, anzi na˙seb lif’˙afna mill-kaΩijiet l-employerMalti hu meqjus b˙ala wie˙edsensittiv g˙al dan is-su©©ett, ub˙ala regola nsibu li jimxib’konformità mar-regoli ujag˙mel minn kollox sabiexjie˙u ˙sieb sa˙˙et il-˙addiemfuq il-post tax-xog˙ol.

IΩda huwa fatt li hemm u˙udli g˙adhom ma humiex jirreal-izzaw x’riskji kbar qeg˙dinjie˙du meta ma jfittxux lijserr˙u rashom minn inkwietΩejjed li jista’ ji©i fuqhom bla˙sieb.

L-ikbar investiment g˙andujkun fin-nies

Huwa essenzjali li ma nekono-mizzawx fejn tid˙ol sa˙˙et il-˙addiem fuq il-post tax-xog˙ol. Mhux biΩΩejjed liwie˙ed jarma l-istabbilimenttieg˙u b’apparat g˙al kontra˙ruq, u jassigura li f’kull roknatal-˙anut tieg˙u ma jeΩistixperiklu, iΩda llum je˙tie© linimxu pass ie˙or ’il quddiem.L-akbar riΩors g˙an-negozjant,mhuwiex il-prodott jew is-servizz li qed joffri, iΩda huwal-istess sid innifsu u l-˙addiema li qed i˙addemmieg˙u. L-akbar investimentg˙andu jkun fin-nies, ug˙alhekk g˙andu jsir minnkollox biex l-istess bniedemikun protett u salvagwardjatminn kull periklu. Illumsa˙ansitra jeΩistu korsijietsabiex kemm l-employers kifukoll il-˙addiema jkunum˙arr©a f’kaΩ ta’ inçidenti, ujkunu jafu eΩattament x’inhu-ma d-doveri u d-dritti jiettag˙hom fejn tid˙ol sa˙˙a fuqil-post tax-xog˙ol.

L-MEA, jew a˙jar, kif jafuna˙afna nies, l-Assoçjazzjoni ta’Min I˙addem, minn dejjemkienet minn ta’ quddiemsabiex teduka u twassal l-a˙˙arinformazzjoni lil sidien ta’negozji dwar x’inhuma l-a˙˙arΩviluppi fir-regolameti li jirre-golaw sa˙˙et il-˙addiem fuq il-post tax-xog˙ol. Illum, aktarminn qatt qabel, dejjem lesti linkunu ta’ spalla ma’ dawk l-

employers li lesti li jikkonfor-maw mal-li©ijiet eΩistenti,sabiex b’hekk ma ji˙dux riskjibla bΩonn. Permezz tal-SMEHelpdesk taghna, b˙alissa qedisiru laqg˙at ma’ diversi entita-jiet li jirregolaw dan is-settur, ug˙alhekk l-employers li jix-tiequ jkunu jafu aktar dwar dinil-materja huma mistiedna lijikkomunikaw mag˙na, u a˙nanag˙mlu l-g˙almu tag˙na kollusabiex nissupplixxu l-informaz-zjoni me˙tie©a.

Mhux mertu, iΩda obbligu

Imprenditur u employer tajjebmhuwiex dak biss li hu kapaçijmexxi n-negozju tieg˙u ’ilquddiem, iΩda employerg˙andu jiddistingwi ru˙u wkollfl-atte©©jament, fis-sensittività,u prekawzjonijiet li jkun lest lijie˙u, sabiex jipprote©i lill-ist-ess impjegati tieg˙u, lilu nnif-su, kif ukoll il-konsumaturi kli-jenti tieg˙u. Wara kollox danmhuwiex biss xi mertu, iΩdahuwa wkoll obbligu fuq l-employer li j˙ares sa˙˙et il-˙addiem fuq il-post tax-xog˙ol.

Kemm jekk int tmexxinegozju, kif ukoll jekk int˙addiem impjegat, tajjeb litkun taf li teΩisti l-Awtoritàdwar is-Sa˙˙a u s-Sigurtà fuqil-post tax-xog˙ol (OHSA),entità nazzjonali responsabblili tiΩgura li jkun salvagwardjatil-©id fiΩiku, psikolo©iku u soç-jali tal-˙addiema kollha fil-postijiet tax-xog˙ol, fosthombilli tara li l-livell ta’ protez-zjoni tas-sa˙˙a u tas-sigurtàhuma miΩmuma kif stabbilitimil-li©i u tie˙u azzjoni eΩekut-tiva. Fost funzjonijiet o˙ra, l-OHSA tara li jin©ieb ’il qud-diem it-tkattir ta’ informazzjoni,ta˙ri© u tag˙lim dwar is-su©©ett.

Prevention is better thancure, ng˙idu bl-IngliΩ, ug˙alhekk huwa importanti lina˙sbu g˙al kollox qabel manesperjenzaw l-inçidenti. Bl-IngliΩ in˙obbu ng˙idu wkoll libetter late than never, ug˙alhekk nappellaw li man˙allux g˙al g˙ada dak linistg˙u nag˙mlu llum u nkunuproattivi. Negozjant bil-g˙aqaljag˙raf jibΩa’ g˙all-impjegatitieg˙u, u jien perswaΩ li jekkint, qarrej ta’ dawn il-kolonni,int wie˙ed minn dawk il-ftit lisal-lum kien g˙adek ma rreal-izzajtx biΩΩejjed x’riskji qedtie˙u, minn g˙ada g˙andektag˙mel kura©© u b’kon-vinzjoni ta©ixxi g˙all-©idtieg˙ek u ta’ madwarek.

Facebook : www.facebook.com/MaltaEmployersAssociation

Jekk tixtieq tag˙mel kuntatt mag˙na (b˙ala Assoçjazzjoni ta’ Min I˙addem) tista’tag˙mel dan billi ççempel 2122 2992 jew 2123 7585. Tista’ wkoll tibg˙at email lilanton.vella@maltaemployers.com, jew tuΩa t-24/7 helpline 2122 2006 billi ççempel ut˙allilna ismek sabiex fl-iqsar Ωmien possibbli nkunu nistg˙u nirritornaw it-telefona-ta tieg˙ek.

Grazzi talli tajtni l-opportunità li nitkellem mieg˙ek. Nibqg˙u niltaqg˙u b’artiklio˙ra simili fil-©img˙at li ©ejjin. Jekk tixtieq tg˙addili xi su©©erimenti u proposti g˙aldan l-artiklu nitolbok biex tikkomunika mieg˙i jew mal-istaff editorjali ta’ din il-gazzetta u jien inwieg˙dek li nag˙mel ˙ilti sabiex ma niddiΩappuntakx.

OBBLIGU LI NÓARSU SAÓÓET IL-ÓADDIEM

Skeda kÓ 25|01|2015 27kullhadd.com

06.30 One News07.00 Snajja’ Maltin (R)07.15 Pink Panther (R)08.00 Flimkien ma’ Nancy (R)08.30 Paper Scan10.00 Q&A Konferenza Ìenerali tal-

Partit Laburista12.30 One News12.40 Telebejgh13.00 Maratona b’Risq il-Missjoni16.30 World Next Top Model Malta17.30 One News17.40 On D Road 18.15 Esperti18.45 Il-Vjagg it-Tajjeb19.30 One News20.25 It-Tfal21.30 L-Argument23.00 Maratona b’Risq Il-Missjoni23.30 One News

07.00 Net News08.15 The Client (R) 09.00 G˙alkul˙add10.00 Quddiesa mis-Santwarju tal-

Madonna ta’ Pinu10.45 Il-Óadd fi Sqallija12.00 L-Istandard12.30 Maratona b’Risq il-Missjoni14.00 Net News14.05 Maratona b’Risq il-Missjoni16.30 Sport Extra17.10 Wheelspin (R) 18.00 Net News18.05 What’s For Dinner18.45 News Feed19.30 Net News19.50 News Feed 20.10 Flusek (R) 20.40 Becky21.40 Net News21.45 Replay23.15 Maratona b’Risq il-Missjoni00.00 Net News

06.00 A˙barijietLoop07.30 Sports Science08.30 Madwarna09.00 Óannieqa09.30 Gadgets10.00 Mera ta’ Dinja O˙ra10.30 Malta U Lil Hinn Minnha12.00 A˙barijiet 12.10 Óadd G˙alik15.00 A˙barijiet15.05 Óbieb u G˙edewwa18.00 News18.15 G˙awdex Illum18.45 Paq Paq On Test18.50 L-Irkant19.45 Dot Eu20.00 News20.50 X-Factor Uk21.50 Headline News21.55 X-Factor Uk Cont…23.00 News23.30 Rajtx ma Rajtx

06.00 Euronews07.00 News Loop08.30 Tuffi˙at Migduma09.00 Quddiesa tal-Óadd09.45 Maratona Ag˙ti t-Tama18.00 Kultema 18.30 Venere19.00 G˙awdex Illum 19.30 King of Europe 20.30 News for the hearing impaired20.40 Madwarna21.00 Kontrattakk23.00 Sports News23.15 News in English23.20 Maratona Ag˙ti t-Tama

06.00 Parlamento Punto Europa06.30 UnoMattina in famiglia07.00 TG 109.45 Dreams Road 2014 USA South

East10.30 A sua immagine10.55 Santa Messa 11.50 A sua immagine12.00 Recita dell'Angelus 12.10 A sua immagine12.20 Linea verde 13.30 TELEGIORNALE14.00 L'Arena16.30 TG 116.33 Che tempo fa16.35 Domenica In18.50 L'Eredità20.00 TELEGIORNALE20.35 Affari tuoi21.30 Braccialetti rossi23.24 TG1 60 Secondi23.30 Speciale Tg1

06.00 FILM Battlefield America06.30 Nautilus Identità perdute07.00 Lassie – Il prezzo del progresso08.05 Delitti in Paradiso 10.00 Caccia ai diamanti volanti10.45 Cronache animali11.30 Mezzogiorno In Famiglia13.00 TG2 GIORNO13.30 TG 2 Motori13.40 Meteo 213.45 Quelli che aspettano15.30 Quelli che il calcio17.05 TG2 L.I.S.17.08 Meteo 217.10 Stadio Sprint18.10 90* minuto19.35 Squadra Speciale Cobra 11 20.30 TG221.00 N.C.I.S. 22.40 La Domenica Sportiva

06.00 Fuori orario. Cose (mai) viste07.00 Kilimangiaro Album07.05 Ai Confini dell’Arizona 07.55 La Signora del West 08.45 Film: Gambe d’Oro10.25 Community – L’Altra Italia11.10 TGR Estovest11.30 TGR RegionEuropa12.00 TG312.25 TGR Mediterraneo12.55 Radici 14.00 TG Regione14.09 TG Regione Meteo14.15 TG314.30 In 1/2 ora15.00 TG3 LIS15.05 Kilimangiaro 18.55 Meteo 319.00 TG320.00 Blob20.10 Che tempo che fa21.45 Presa diretta famiglie

abbandonate

06.10 True Jackson, Vp Ii07.00 Super Partes07.30 Heidi07.55 L’Incantevole Creamy08.20 Sailor Moon08.45 Spada Per Lady Oscar 09.35 Scooby-Doo Where Are You? 10.25 Un Poliziotto A Quattro Zampe 12.25 Studio Aperto12.58 Meteo.It13.00 Sport Mediaset Xxl14.00 Jack E Il Fagiolo Magico17.30 Speciale Chicago Fire17.35 Tom E Jerry Incontrano

Sherlock Holmes18.30 Studio Aperto18.58 Meteo.It19.00 Fuoco Assassino (Di R. Howard)21.30 Wild Oltrenatura

06.00 Prima Pagina Tg507.55 Traffico07.58 Meteo.It07.59 Tg508.46 Tgcom2408.50 Le Frontiere Dello Spirito10.05 Mondo Sommerso11.10 Le Storie Di Melaverde12.00 Melaverde13.00 Tg513.39 Meteo.It13.40 L’Arca di Noè – 1414.01 Domenica Live18.45 Avanti Un Altro19.57 Tg5 Prima Pagina20.00 Tg520.39 Meteo.It20.40 Paperissima Sprint

Domenica21.10 Riassunto – Il Segreto21.11 Il Segreto Viii – Prima TV23.30 X Style

07.00 Tg4 Night News07.20 Televendita Media Shopping507.50 Super Partes08.30 Magnifica Italia09.00 Terra10.00 Santa Messa10.50 Le Storie Di Viaggio A…11.30 Tg411.58 Meteo.It12.00 Walker Texas Ranger Vii13.55 Donnavventura – Prima TV14.47 Avalanche Express16.47 Uomo Bianco, Va’ Col Tuo Dio!18.55 Tg419.33 Meteo.It19.35 Tempesta D'amore 8 – Prima TV21.15 Il Fuggitivo00.02 La Sconosciuta (Di G. Tornatore)01.15 Tg4 Night News

07.00 Omnibus07.30 Tg La707.50 Omnibus – Meteo09.45 L’Aria che tira – Il Diario11.00 Otto e mezzo (R)11.40 Napoletani a Milano13.30 Tg La714.00 Tg La7 Cronache14.40 Jack Frost16.30 McBride17.50 L’Ispettore Barnaby19.45 Meteo La720.00 Tg La720.30 Domenica Nel Paese Delle

Meraviglie21.10 La Gabbia

07.00 Nina and the Neurons. In the Lab 07.15 CBeebies Stories 07.20 Green Balloon Club 07.45 Gigglebiz 08.00 Charlie and Lola 08.10 The Weakest Link 08.55 Sinbad 09.40 Doctor Who 10.55 As Time Goes By 11.25 Being Eileen 11.55 The Weakest Link 12.40 Sinbad 13.20 My Family 13.50 Doctor Who 15.10 Doctors 17.30 As Time Goes By 18.00 Being Eileen 18.30 The Omid Djalili Show 19.05 Rev. 19.35 The Vicar of Dibley 20.05 Call the Midwife 20.50 Frankie 21.40 Whitechapel

06.15 Chopped 07.05 Siba’s Table 07.30 Have Cake Will Travel 08.20 Barefoot Contessa 09.10 Siba’s Table 10.00 Guy’s Big Bite 10.25 Unique Eats 11.15 Hungry Girl 12.05 Diners, Drive-Ins and Dives 13.45 Barefoot Contessa 14.35 Siba’s Table 15.25 Diners, Drive-Ins and Dives 16.40 Barefoot Contessa 17.30 Siba’s Table 18.20 Diners, Drive-Ins and Dives 19.10 Barefoot Contessa 20.00 Chopped 20.50 Diners, Drive-Ins and Dives 22.05 Barefoot Contessa 22.55 Siba’s Table 23.45 Chopped

07.15 Selling LA 07.40 Healthy Appetite With Ellie Krieger 08.05 Suggs’ Italian Job 08.30 Extreme Cuisine With Jeff Corwin09.25 Kitchen Cousins 09.50 Desperate Landscapes 10.15 10 Grand in Your Hand 10.40 Selling LA 11.10 Keasha’s Perfect Dress 11.35 Giada at Home 12.25 Extreme Homes 13.15 Desperate Landscapes 13.45 How the Best Is Done 14.35 House Hunters 15.00 Selling LA 15.25 10 Grand in Your Hand 15.50 Suggs’ Italian Job 16.15 Kitchen Cousins 16.40 House Hunters 17.05 Healthy Appetite With Ellie Krieger 17.30 Platinum Babies 18.00 Extreme Homes 18.55 Vintage Hunter 19.45 Keasha’s Perfect Dress

06.00 Toddlers & Tiaras 07.40 Cake Boss 09.30 Little People, Big World 11.20 My 600-Lb. Life 12.15 42 Stone Mum. One Year Later 13.10 Iyanla, Fix My Life 14.05 The Fabulous Baker Brothers 15.00 17 Kids and Counting 15.55 Ultimate Shopper 16.50 Super Saver Showdown 17.45 Brides of Beverly Hills 20.05 Left at the Altar 21.00 Say Yes to the Dress 21.55 Sister Wives 22.50 What Not to Wear

06.00 Bigger, Badder Celebrity Feuds 07.00 E! News 07.30 Style Star. J.Lo and Beyonce 08.00 Modern Family09.00 Giuliana & Bill11.00 E! News 12.00 House of DVF13.30 Fashion Bloggers. Show Pony 14.00 Kourtney & Khloé Take the

Hamptons. Riding Dirty 16.00 House of DVF18.00 E! News 19.00 Kourtney & Khloé Take the

Hamptons21.00 Fashion Bloggers. Off Duty 21.30 Rich Kids of Beverly Hills.

Chinabound 22.00 E! News 22.30 The Soup 23.00 E! News

06.00 How Do They Do It?06.25 Overhaulin’07.15 Mega Builders08.10 MythBusters. Torpedo Tastic 09.05 Extreme Engineering09.55 The Liquidator10.50 Flip Men11.40 Storage Hunters12.35 Auction Hunters13.30 What Happened Next? 14.25 You Have Been Warned15.20 Redwood Kings16.15 Treehouse Masters. Sky High Spa17.10 Magic of Science18.05 Extreme Engineering19.00 Chasing Classic Cars20.00 Car Vs Wild. Jungle Crater Lake21.00 Railroad Alaska. Bear Attack 22.00 Yukon Men. Rising Sons 23.00 Deadliest Catch. Careful What

You Wish For

07.45 Tennis17.45 Football21.00 Tennis21.30 Equestrian22.30 Freestyle skiing23.30 Tennis

06.00 Swamp Brothers 06.25 Treehouse Masters10.55 Reign of the Dinosaurs 11.50 Yankee Jungle 12.45 Deadly Islands 13.40 Wild Things With Dominic

Monaghan 14.35 Ten Deadliest Snakes 15.30 Call of the Wildman 16.25 Yankee Jungle 17.20 Ten Deadliest Snakes 18.15 Wild Things With Dominic

Monaghan 19.10 Shark Attack Files II 20.05 Tanked 21.00 Treehouse Masters21.55 Reign of the Dinosaurs 22.50 Gator Boys 23.45 In Search of the King Cobra

06.00 The Boost07.30 Reversal Of Fortune09.30 September11.00 Cohen & Tate12.30 The Heavenly Kid14.00 Texasville16.15 Trashin’17.45 Far North19.15 Nobody’s fool21.00 The Angel Levine22.45 Accidents

08.20 Winx Club 08.45 The Fairly OddParents 09.10 Sanjay and Craig 09.35 Kung Fu Panda10.00 The Legend of Korra 10.25 Turtles 10.50 T.U.F.F. Puppy 11.15 Winx Club 11.40 iCarly 12.05 Sam & Cat 12.30 Victorious 12.55 Big Time Rush 13.20 Marvin Marvin 13.45 SpongeBob SquarePants 14.40 The Penguins of Madagascar 15.30 The Fairly OddParents 15.55 iCarly 16.20 Big Time Rush 16.45 Victorious 17.10 Life With Boys17.35 SpongeBob SquarePants 18.00 Turtles 18.25 The Penguins of Madagascar18.50 Sanjay and Craig 19.15 The Thundermans 19.40 The Haunted Hathaways 20.05 Sam & Cat 20.30 SpongeBob SquarePants

WORLD NEXT TOP MODEL MALTA 2015, illum fl-16.30 fuq ONE

Waqt World Next Top Model Malta ser inkunu qeg˙din narawx’©ara waqt il-party uffiçjali. Din il-©img˙a ser insiru nafu t-tfajlietf’liema tim se jkunu u wkoll liema se jkunu l-isponsors tag˙homli jg˙inuhom matul din l-avventura.

IT-TFAL, illum fit-20.25 fuq ONE

Johnny g˙alfejn mar id-dar ta’ Pauline? Xi jrid? Iris tkomplitit˙awwad bil-mod kif ming˙aliha qed titlef il-kontroll ta’mo˙˙ha, ming˙ajr ebda suspett fil-manipulazzjoni mo˙bija ta’Doris. Angela tiltaqa’ ma’ sitwazzjoni li tisfurzaha tirrifletti fuqdeçiΩjonijiet tal-passat u l-mod kif ikkundizzjonat ˙ajjithamin˙abba fihom, u tiddeçiedi li tibdel l-affarijiet darba g˙al dej-jem. Chris jaqbel mag˙ha; partikolarment id-determinazzjoni lig˙andha biex tikxef kollox. Sadanittant, Pauline tifta˙ qalbha ma’Marlene, Josette tikkritika l-˙ajja miΩΩew©a ta’ bintha u Paul jaqdilil Roger fil-pjaçir li talbu. Johnny jiltaqa’ ma’ John, li b˙alu mimlirabja u mifni minn xewqa ta’ tpattija fil-konfront tal-familja Galea.Çirkostanzi favorevoli jwasslu biex it-tnejn li huma jirrealizzawkemm jistg˙u fil-fatt iservu l-iskop ta’ xulxin. Bi pjaçir g˙alkul˙add, fl-a˙˙ar Amanda tag˙ti r-riΩenja tag˙ha, iΩda mhuxqabel ma t˙amme© u tkisser lil wie˙ed mill-iktar impjegati fidilita’ George. It-Tfal g˙andu produzzjoni eΩekuttiva ta’ 26th Frameu direzzjoni ta’ Bryan Muscat.

28 25|01|2015 ÇINEMAKÓkullhadd.com

MIÇ-ÇINEMA jikteb CARMELO BONNICI

AMERICAN SNIPER BRILLANTI

Atturi Ewlenin: Bradley Cooper, Sienna Miller, Luke Grimes,Jake McDorman, Cory Hardrict, Kevin Lecz

Direttur: Clint Eastwood Óin: 132 min.Distributur: Warner BrosMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. 12

L-EROJ LI MA JFALLIX IL-MIRA

Bradley Cooper beda b˙alaattur f’kummiedji sfrenati u tantmovimentati bla brejkijiet, fos-thom dawk popolari TheHangover u s-sikwels. Metadan l-attur qaleb il-folja g˙alfilms b’kontenut serju b˙al ThePlace Beyond The Pines, SilverLinings Playbook u AmericanHustle impressjona ˙afna aktaru anke kien innominat g˙all-Oscar.

Clint Eastwood ˙adem il-partita’ ‘l-artist’ (wie˙ed li ˙add majag˙millu xejn), fost ˙afnao˙rajn, f’Where Eagles Dare(1968) u Kelly’s Heroes (1970),Ωew© xog˙lijiet tal-gwerra.Wara, qaleb g˙al direttur unistg˙u ng˙idu li llum sar

wie˙ed mill-aktar kapaçissimuf’xog˙lu, b’sensiela ta’ filmsdiretti minnu tassew mill-aqwa.Fosthom insibu t-tnejn tal-gwerra Flags Of Our Fathers(2006) li juri l-attakk Amerikang˙all-˙tif tal-gΩira Iwo Jimaminn ta˙t idejn il-GappuniΩi us-superjuri sikwel Letters FromIwo Jima (2006) li jittratta n-na˙a GappuniΩa, Eastwoodkompla kabbar il-fama u l-presti©ju.

G˙all-aktar film riçentitieg˙u, American Sniper,xog˙ol ie˙or tal-gwerra, danid-direttur juri l-istorja vera ta’Chris Kyle, suldat tan-NavySEALS li fil-gwerra tal-Iraq sarle©©enda fost s˙abu, ibbaΩata

minn fuq l-awtobijografija ta’Kyle stess. Sa minn meta kiençkejken f’Texas, Kyle werakapaçità kbira fil-mira tieg˙umeta, ta’ madwar g˙axar snin,flimkien ma’ missieru jmorrug˙all-kaçça u ma jfallix metajispara fuq çerva. Hu komplarfina dan id-don tieg˙u metada˙al fis-servizz u nga©©a mal-aqwa: in-Navy SEALS. Malajrintbag˙at l-Iraq fejn l-abbiltàtieg˙u li dejjem jolqot fil-mirali jie˙u, anke minn Ωew© kilo-metri bog˙od, irnexxielu jip-prote©i lil ‘˙utu’ s˙abu s-sul-dati. Anzi, f’dan il-post ta’periklu kontinwu, hu servaf’erba’ mawriet minkejja li ˙allawarajh lil martu Taya (Miller)bi tqala avvanzata, l-ewweldarba li mar fl-Iraq.

Is-suççessi kbar tieg˙u xterduma’ kullimkien, reba˙ it-titlu ta’Legend, waqt li l-g˙adu offraprezz jekk jinqatel. Dan il-bniedem Amerikan ta’ razzaÇeçena kien dejjem mo˙˙u fil-

familja li ˙alla warajh u li jkunmissier eΩemplari g˙al uliedu.Fil-ktieb miktub minnu sostna:“Mhux in-nies li salvajt jien nif-takar, imma dawk li ma stajtnag˙mel xejn g˙alihom. L-uçu˙ tag˙hom se jibqg˙uf’mo˙˙i g˙al dejjem.”

Fl-istorja tal-militar Amerikan,dan l-eroj jibqa’ l-aqwa sniperli qatt kellhom, bniedem mhuximkabbar li f’˙ajtu dejjemmexa b’motto wie˙ed: Alla,pajjiΩi u familja. AmericanSniper hu xog˙ol ie˙or grand-juΩ ta’ Clint Eastwood, lijiΩvol©i b’manjiera affaxxinanti,emozzjonanti, però qatt senti-mentali. Din hi produzzjoni ta’stoffa b˙al Zero Dark Thirty lidi©à g˙andha sitt nominaz-zjonijiet g˙all-Oscars ta’ Frar li©ej, fosthom g˙all-aqwa film uBradley Cooper g˙all-Aaqwaattur. Pro©ett ie˙or li jkomplijuri kemm Clint Eastwood sardirettur metikoluΩ u rrispettatf’Hollywood. Titilfuhx!

BIRDMAN EÛILERANTI

Atturi Ewlenin: Michael Keaton, Zach Gallifianakis, EdwardNorton, Andrea Risborough, Naomi Watts, Emma Stone, AmyRyan

Direttur: Alejandro Gonzales Inarritu Óin: 119 min.Distributur: 20th Century FoxMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. 15

KUMMIEDJA SFRENATA, EÇÇENTRIKA IMMA MERAVILJUÛA

Id-direttur Messikan AlejandroGonzales Inarritu dejjem ˙abbatwiççu ma’ su©©etti drammatiçi,xi kultant ta’ çerta intensitàwkoll. G˙alhekk, meta ˙a f’idejhit-tmun ta’ Birdman (or TheUnexpected Virtue OfIgnorance) hu da˙al f’territorju©did u forsi xi ftit aljen g˙alih –il-kummiedja sfrenata u ankeoskura ˙afna.

F’dan ix-xog˙ol ©did tieg˙uffoka fuq iç-çelebrità u kif tolqotlil xi individwu meta din il-glorjapersonali u adulazzjoni tal-pub-bliku tisparixxi g˙al kollox.Hawn g˙andna attur li kienrinomat ˙afna meta ˙adem il-parti ta’ supereroj Ωmien twilqabel u issa dan il-karattru qedjie˙u pussess ta’ persuntu bil-kbir. Fil-preΩent, fi New York, l-attur Riggan Thompson(Keaton) jinsab ittormentat˙afna mill-vuçi ta’ Birdman, il-karattru tas-supereroj li kien jin-terpreta mal-˙amsa u g˙oxrinsena ilu.

Biex forsi jer©a’ jirnexxi fil-kar-riera tieg˙u, qed jittama li jkunil-protagonist f’reçta ambizzjuΩag˙al fuq il-palk ta’ Broadway.Fil-lejla li suppost tifta˙ din il-wirja tifta˙, l-attur ewlieni jkorriu, fuq su©©eriment ta’ Lesley(Watts), l-attriçi prinçipali, u isti-gat mill-produttur Jake

(Gallifianakis), l-ikbar ˙abibtieg˙u, Riggan kontra qalbu jit-lob is-servizzi ta’ Mike Shiner(Norton), attur brillanti iΩda spis-sjat u mhux ta’ min jafdah.Waqt li l-palk ikun qieg˙edjitlesta hu jkollu jinnegozja ma’Laura (Risborough), il-ma˙bubatieg˙u, jie˙u ˙sieb bintu Sam(Stone) li hi l-assistenta person-ali tieg˙u u li g˙adha ˙ier©aminn klinika tal-kura, u jiffaççjalill-eksmara tieg˙u, Sylvia(Ryan), li kultant turi ru˙ha biextara li l-affarijiet mexjin kif sup-post.

L-elementi sovversivi kollhajduru kontra Riggan waqt limo˙˙u jibda jçedi. Birdmang˙andu andament tassewstramb iΩda eΩileranti, b’muΩikakollha daqq ta’ tnabar ta’Antonio Sanchez li ΩΩommokdejjem alert u b’xi azzjoni ta’effetti speçjali meta l-protagonistja˙seb li g˙adu dak l-eroj ta’qabel.

Fir-realtà, Michael Keaton, lihawn hu brillanti, kien ˙ademil-parti ta’ Batman fl-1989 u fl-1992; Edward Norton dik ta’Hulk; Naomi Watts is-sbej˙a liwarajha ssa˙˙ar il-gorilla KingKong (2006); u Emma Stonekienet il-ma˙buba ta’ SpiderMan, Gwen Stacy. Eroji li issag˙addejjin minn Ωmien diffiçli!

ÇINEMA KÓ 25|01|2015 29kullhadd.com

Bejn l-14 u t-18 ta’ Jannar 2015

L-AQWA ÓAMES FILMS

1. Taken 3

2. Into the Woods

3. Exodus: Gods and Kings

4. Paddington

5. Unbroken

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’inhi t-tema ewlenija tal-film American Sniper?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil:Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet:DORIS DEBONO, 100, Millenium Court, Triq il-Ó©ejje©, Bu©ibba

KOMPETIZZJONIEMPIRE CINEMA

MY OLD LADY MELODRAMMATIKU

Atturi Ewlenin: Kevin Kline, Kristin Scott Thomas, Maggie Smith,Stephane Friess, Dominque Pinon

Direttur: Israel Horowitz. Óin: 107 min.Distributur: Curzon Film WorldMa˙ru© minn Side Street Films, Eden Cinemas Çert. 12A

My Old Lady g˙andu l-ori©initieg˙u mir-reçta ta’ IsraelHorowitz, li hu stess addattahau anke dderi©ieha g˙al fuq il-liΩar il-kbir. Dan ix-xog˙oldwar wirt materjali f’Pari©ijiΩvol©i f’forma ta’ kummiedjakkalkulata li spiss taqleb fidrama b’toni pjuttost serji. Il-ma©©or parti ta’ din il-produz-zjoni sse˙˙ fl-appartament fejntg˙ix il-mara anzjana tat-titlu,b’˙ar©iet iΩolati u qosrab’veduti ta’ din il-belt sabi˙aFrançiΩa.

Il-film jista’ jissejja˙ threehander, g˙ax hu ddominat mit-tliet karattri prinçipali li jokku-paw kwaΩi l-˙in kollu ta’ din il-produzzjoni. Matthias Gold(Kline), Amerikan li dalwaqtjoqrob is-sittin sena u li jinsabf’sitwazzjoni mwieg˙ra u batu-ta, wara l-mewt ta’ missierujiskopri li wiret appartamentf’Pari©i.

Meta jmur hemm isibu okku-pat minn Mathilde Girard(Smith), xi˙a ta’ 92 sena. Biextkompli tag˙qad, din g˙andhad-dritt li tibqa’ hemm samewtha u Matthias suppost lij˙allas lilha somma kull xahar,skont kuntratt. Fl-appartamentqed toqg˙od ukoll Chloe(Scott Thomas), it-tifla ta’mezza età ta’ Mathilde, litiΩvela mieg˙u sigrieti familjari.

INTRIÇÇI U BATTIBEKKI WARA WIRT

L-AQWA GÓAXAR FILMSMAÓRUÌA MINN KRS RELEASING MATUL L-2014SKONT IL-FEHMA TAL-KRITIÇI LOKALI

1. INTERSTELLAR

2. GONE GIRL

3. THE IMITATION GAME

4. BOYHOOD

5. THE HOBBIT

5. UNBROKEN

6. 12 YEARS A SLAVE

7. CAPTAIN AMERICA

8. THE JUDGE

9. THE GRAND BUDAPEST HOTEL

9. THE WOLF OF WALL STREET

10. DAWN OF THE PLANET OF THE APES

10. THE HUNGER GAMES

L-AQWA GÓAXAR FILMS SKONT ID-DÓUL TAL-FLUS MATUL L-201418 TA’ DIÇEMBRU 2013 SAS-16 ta’ DIÇEMBRU 2014

1. MALEFICENCE (3D) PG 18-il ©img˙a

2. THE HOBBIT (3D) 12A *4 ©img˙at

3. THE AMAZING SPIDER-MAN 2 (3D) PG 8 ©img˙at

4. HOW TO TRAIN YOUR DRAGON 2 (3D) U 11-il ©img˙a

5. THE HUNGER GAMES 12A 6 ©img˙at

6. GUARDIANS OF THE GALAXY (3D) 12A 10 ©img˙at

7. NOAH 12A 9 ©img˙at

8. PADDINGTON U *7 ©img˙at

9. RIO 2 (3D) U 14-il ©img˙a

10. 22 JUMP STREET 15 *16-il ©img˙a

* dawn il-films g˙adhom jintwerew

Hu jing˙ata permess li jg˙ixfid-dar sakemm isib post u,biex i˙allas il-flus ta’ kullxahar. ikollu jbig˙ xi g˙amara.Matthias, anzi, se jipprovab’kull mezz possibbli jara kifje˙les minn dawn iΩ-Ωew© nisabilli jbig˙ id-dar li issa saret piΩfuq dahru.

My Old Lady jibbrilla fis-sek-wenzi ta’ argumenti, kultants˙an, bejnu u Ω-Ωew© nisa, uhawn wie˙ed jie˙u gost bir-reçtar ta’ dawn it-tliet atturi ta’kalibru, g˙alkemm Kevin Kline©ieli jesa©era l-aktar meta, f’attiddisprat, jibda jixrob ˙afnanbid b’dehra ta’ wie˙ed çerçur.

30 25|01|2015 AVVIÛIKÓkullhadd.com

AVVIÛI KLASSIFIKATI PR OPRJETÀ GÓALL-BEJGÓ

Appartament ©did f’ÓaΩ-Ûabbarfit-tieni sular bi 3 kmamar tas-sodda. Lest bil-kçina, kamra tal-banju, main bedroom bl-ensuiteu bibien ta’ barra u ©ewwalesti. Prezz €118,000. Çempel9987 1967.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩlakbira ta’ appartamenti f’kullΩona ta’ Malta. Jinbieg˙uming˙ajr depoΩitu u n˙allsulekil-kuntratt. Offerta speçjali. G˙alaktar dettalji çempel 9992 4999.Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

Plot b’qies ta’ 43 pied b’194pied f’Ωona industrijali f’ÓaΩÛebbu©, ideali g˙al tliet ware-houses. Appartament ©didb’Ωew© kmamar tas-soddaf’Bu©ibba b’garaxx twil. Çempel2146 6910 jew 7766 6259.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

Toyota Avensis daqs gdida, uToyota Carina f’kundizzjonitajba. Çempel 2146 6910 jew7766 6259.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemmdigital jew analogs, varjetà kbirata’ alarm clocks, kemm Citizen,Seiko Dugena tal-marka PierreCardin. Varjetà sabi˙a ta’ cuck-oos li ja˙dmu kemm bil-˙abelu bil-batterija. Prezzijiet tajbin.Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt ugrandfather clocks. Nag˙mluwkoll testing bil-pressure testmachine, sistema ta’ testingg˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jin-tuΩaw g˙all-ilma (vacuum test upressurised test) waqt liqieg˙ed tistenna g˙alih. Tiswijabil-garanzija. Irrikorru 110, Triqil-Kungress Ewkaristiku, il-

Mosta. Çempel g˙al aktar infor-mazzjoni fuq 2141 7253 jew9982 5389.

SERVIZZI

G˙all kull tip ta’ Ωbir ta’ si©ar utindif ta’ ©onna çemplu lil C&SGardening fuq 9903 0066 jew7932 6737.

Korsijiet f’livell Ordinarju f’diver-si su©©etti b˙all-Matematika,IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika uo˙rajn. Noffru wkoll korsijiet tal-ECDL. Prezz €35 kull module.Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 21662241 jew 7766 2241 jew Ωur is-site l e t t r o n i k uwww.tudorinstitute.com

Tewmi Group g˙al lezzjonijiettal-karozzi kemm manual u kifukoll automatic. Cab service ukarozzi g˙all-kiri bi prezzijietra©onevoli. Ûur is-sitwww.tewmi.com jew çempel9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ball-room jew Latin-Amerikan.Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙all-beginners u kompetizzjonijietminn Imperial Qualified DanceTeacher (ISTD) Ibg˙at SMS fuq7925 3015 jew çempel 21386818 sa 12.00pm.

Medina Home for The Elderly,106 Labour Ave, ir-Rabat. Darg˙all-anzjani mg˙ammra bil-ku -mditajiet kollha. Staff ikkwali-fikat. Nur ses u care wor kers 24sieg˙a. Prez zi jiet ra©onevoli lijibdew minn €25 kull persuna.Naç çettaw respite u bed ridden.Çempel fuq dawn in-numri:2145 4908, 2145 4858 jew 79454908.

Care and Cure Group Ltd: infer-miera m˙arr©a, caring assistants,nannies, nies im˙arr©in biexiΩommu kumpanija, g˙ajnuna

fid-djar u night sitters. Servizz ta’24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, com-modes, walking frames u hospi-tal beds. G˙al aktar informaz-zjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/9947 0178.

Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjoniji-et o˙ra. DNA testijiet forensiçi,tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijietçivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.Problemi ta’ kumpaniji jewnegozju. Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll

barra. Çempel 7959 0000 jewinfo@privateinvestigationmalta.com

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI

G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs,ramel u siment, graffiato,Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik,xog˙ol fuq il-pond, madum,membrane, dawl u ilma.Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni fuqestensjonijiet tat-telefowns g˙alkull tip ta’ linji fissi. Çempel fuq7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanalital-ilma, çangatura qadima jew©dida, kantun qadim, lavur ta’kull tip. Çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 99477167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bil-pont,kisi bil-©ibs u graffiato. Kiri ta’cherry picker (tower ladder).Çempel fuq 9945 4235 jew 21805811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, ÓalQormi, jispeçjalizzaw fuqxog˙ol ta’ waterproof mem-brane, damp proofing u rub-berised paint. 25 sena esperjen-za. Stimi b’xejn u prezz moder-

at. Çempel 2148 8972, 21438326, 9944 5527 jew 9949 3840jew Ωur is-sitwww.wpmalta.com

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuqfaççata, bjut, appo©©i, gallarijiet,eçç. Membrane jew liquidmembrane. Mela pprote©i l-proprjetà tieg˙ek mill-ilma tax-xita u çempel issa g˙al stimab’xejn bin-numru 7905 8883jew id˙ol fuq is-sit www.dar-rendoitall.com

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma? G˙andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-problema.Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’waterproofing u membrane b’10snin garanzija. Xog˙ol pro-fessjonali bl-aqwa materjal ISOpool. G˙al stima bla obbliguçemplu 7972 9967 jew Ωur is-sitwww.kendawaterproofing.com

AVVIÛI OÓRA

Qed Infittex Proprjetà

G˙andi klienti serji li qed ifittxudar/post antik l-Isla (Senglea); il-Birgu u Bormla kkunsidratiwkoll. Çempel lil Brian Saccofuq 7978 8888.

Ìita Fantastika g˙all-Karnival

Vaganzi tal-Karnival fi Sqallija.Ìita fantastika bi prezz speçjalita’ €450 biss. Jinkludi vja©©ar bl-ajru, lukanda lussuza H.B. u l-eskursjonijiet kollha. Kumdità,kultura u divertimentassigurat!Çempel issa fuq 99499072 jew 2141 4788.

MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’strumenti muΩikali, fosthomdrums kemm akustiçi u elettriçi,cymbals, percussion, pjanijietdi©itali, baby grand pianos,sound mixers u soundcards. Apparat ta’ DJ sound sys-tems, kitarri klassiçi u akustiçi,bass guitars, strumenti tar-ram,

wood winds, vjolini, spareparts u aççessorji o˙ra. G˙andnassib ukoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim. Mur Music Link, 262,Triq Fleur-de-Lys, B’Kara.Çempel 2148 2796.

AGR AUTO JAPANESE PARTSGÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’karozzi ÌappuniΩi uKoreani, fosthom Kia, Toyota,Isuzu, Daewoo, Mitsubishi,Honda, Subaru. Huma wkollimportaturi ta’ Ωjut u air filters,shock absorbers, brake pads,clutches, eçç. Parts ©enwini.G˙al aktar informazzjoni çempel2144 6839 jew 9947 4504.Fax: 2147 0295. Email:alex@agrautoparts.com

Talba lill-Ispirtu s-Santu

Int li ssolvi l-problemi kollha,dawwal it-toroq kollha tieg˙ibiex nikseb dak li ne˙tie©. Inti litajtni d-don divin biex na˙fer uninsa d-deni kollu li jsir kontratieg˙i, li f’kull mument ta’ ˙ajtitkun ma©enbi. F’din it-talbaqasira nixtieq nirringrazzjak ta’dan kollu, waqt li nikkonfermamill-©did li qatt ma ninfired min-nek, anke quddiem l-illuΩjonijietmaterjali. Nixtieq li nkunmieg˙ek fil-glorja ta’ dejjem.Grazzi g˙all-˙niena tieg˙ek lejjau lejn dawk li ji©u minni.

Din it-talba g˙andha ting˙adtlett ijiem wara xulxin. Wara tlettijiem it-talba tkun maqlug˙a,anke jekk g˙all-bidu tidher dif-fiçli. It-talba g˙andha tkunippubblikata mill-ewwel wara litinqala’ l-grazzja bla ma tissem-ma’ x’kienet.

Nixtieq niltaqa’

Ìuvni bil-g˙aqal ta’ 39 sena.Nixtieq niltaqa’ ma’ tfajla, singlemother jew separata, bejn 23 u37 sena bi skop serju jew b˙ala˙bieb jekk m’g˙andhiex ma’min to˙ro©. Kull min hu inter-esssat jibg˙at SMS fuq 79468435.

ISEM, KUNJOM, NUMRU TA’ TELEFON/MOBILE U INDIRIZZ

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Kupun AvviΩi Klassifikati

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd,

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Milend, il-Óamrun,ÓMR 1717

Offerta 1:

©imag˙tejn €5

Offerta 3:

2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at €15

Offerta 4:

13-il ©img˙a €30

Offerta 5:

26 ©img˙a €56

Offerta 6:

52 ©img˙a €93

Offerta 2:

5 ©img˙at €10

AVVIÛI kÓ 25|01|2015 31kullhadd.com

AVVIÛIÌENERALIQuddies ta’ tifkira

Il-Ìimg˙a 30 ta’ Jannar ser issir quddiesa ta’ tifkira g˙alru˙ Dr Alexander Cachia Zammit, eks-President tal-G˙aqda MuΩikali Beland taΩ-Ûejtun. Il-quddiesa tibda fis-6.30pm fil-knisja ta’ San Girgor iΩ-Ûejtun.

Ikla bejn il-˙bieb

Is-Sibt 31 ta’ Jannar il-Kummissjoni Nar fi ˙dan l-G˙aqdaMuΩikali Beland taΩ-Ûejtun ser torganizza ikla bejn il-˙bieb b’risq il-festa ta’ Santa Katarina. L-attività ser issirfis-sede tal-istess G˙aqda mit-8pm ’il quddiem. G˙ar-ris-ervazzjonijiet çemplu fuq 9993 0119.

Carnival costume party minn Tal-Ìilju Junior Club – l-Imqabba

Il-Junior Club fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser jorganizza festin tal-Karnival g˙at-tfal kollha tal-Imqabba u l-˙bieb tag˙hom. Dan il-festinser isir nhar it-Tlieta 17 ta’ Frar 2015 fid-9.30am, fil-binital-kaΩin tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju, li jinsabfil-pjazza ewlenija tal-Imqabba. L-attività ser tinkludiikel, xorb u diversi sorpriΩi. It-tfal kollha huma m˙e©©injattendu f’atmosfera divertenti u ji©u lebsin il-kostum tal-Karnival. Divertiment ipprovdut b’mod live minn DJCommander J. Riservazzjonijiet isiru fuq 9903 8285, fil-waqt li aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettronikuuffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.tal-gilju.com

Óar©a kulturali

L-G˙aqda Veterani Laburisti tixtieq tavΩa li l-˙ar©a kulturali lijmiss ser tkun attività biΩ-Ωfin u ser issir nhar il-Óamis 29 ta’Jannar 2015, fil-Qawra Palace Hotel, il-Qawra. Membri u˙bieb huma mistiedna ji©u mag˙na.

Tluq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30 ta’ filg˙odu. Il-biljettijinkisbu ming˙and il-helpers tas-soltu. G˙al aktar dettaljitista’ ççempel lil Veronica Cuschieri fuq 9946 8416.

A˙sbu kmieni g˙all-biljetti.

ÇENTRU LABURISTA

VALLETTA

Kiri ta’ bar tal-kaΩin Laburista tal-BeltValletta g˙al 3 snin.

Offerti jintlaqg˙u minn nhar it-Tnejn26 sas-Sibt 31 ta’ Jannar.

Kopja tal-kuntratt tinkiseb mill-bar. Il-kumitat jista’ jirrifjuta kull offerta

anke l-iΩjed wa˙da vanta©©juΩa

B’tifkira g˙aΩiΩa ta’Sula Cann

F’g˙eluq it-tielet sena mill-mewt tag˙ha

wara li ˙alliet din id-dinja nhar it-Tlieta 27 ta’ Jannar 2012,

fl-età ta’ 72 sena

Qatt minsija minn Ωew©ha Michael, uliedha Tony umartu Yolanda, Carmen u Ωew©ha Peter, David,

Theresa u Ωew©ha Mario, neputijiet, proneputijiet,˙utha u ˙ut ir-ra©el,

il-familjari tag˙hom, bosta qraba u ˙bieb.

32 25|01|2015 AlMANAKKKÓkullhadd.com

dIN Il-ÌIMgÓA MIll-IStoRjA

RItRAtt MIll-ANtIK

Il-pjazza tal-Gudja fiΩ-Ωminijiet img˙oddija.Jidhru s-salib tad-dejma li kien hemm fil-pjazza u l-faççata

l-antika tal-knisja parrokkjali

30.01.1948Mahatma Gandhi ji©i assassinat minn Nathuram Godse,estremista Hinduwist.

It-tnejn It-tlieta l-Erbg˙a

Il-Óamis Il-Ìimg˙a Is-Sibt

HI 13°C

LO 09°C

UV 03

14°C

09°C

03

13°C

09°C

03

HI 14°C

LO 10°C

UV 02

16°C

10°C

03

16°C

09°C

04

IT-TEMP GÓAL-LUM

Vilhena Pharmacy, 3, Triq Sant' Anna, il-FurjanaChemimart International Pharmacy, 650, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-ÓamrunAnici Pharmacy, Triq Anici, Óal QormiMackie’s Pharmacy, Triq L. Casolani, Ta’ Paris, BirkirkaraRegional Pharmacy, Triq E. H. Furse, l-ImsidaSpiΩerija Mer˙a, Shop 2, Triq Lapsi, Ta’ GiorniChemimart Ltd. 4,5,6, il-Piazzetta, Triq it-Torri, Tas-SliemaM4 Pharmacy, Triq il-Linja, Ó’AttardSg˙ajtar Pharmacy, Triq is-Sag˙jtar, il-MostaSt Simon Pharmacy, 8, Dawret il-GΩejjer, Bu©ibbaBrown’s Pharmacy, 45, Telg˙et Ra˙al Ìdid, Ra˙al ÌdidVittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, il-Birgu207/2011, Triq Hompesch, il-FguraBlossoms Pharmacy, Triq il-Ìur©ier, BirΩebbu©aMqabba Central Pharmacy, 5, Triq Santa Katerina, l-ImqabbaBrown’s Pharmacy, 47, Vjal il-Óelsien, ÓaΩ-Ûebbu©Santa Marija Pharmacy, Misra˙ Frenç Abela, Óad-Dingli

G˙awdex

Taç-Çawla Pharmacy, Triq 7 ta’ Ìunju 1919, ir-RabatVella Pharmacy, 15, Triq it-13 ta’ Diçembru, in-Nadur

SpIÛERIjI lI jIftÓU llUM Il-ÓAdd

SUPER 5

NUMRI REBBIEÓA

LOTTU

GRAND LOTTERY

33 89 28 88 90 52 46 82

42 43 34 19 18

04 09 01 05 00 06 08

Ritratt: RAYM

ON

D FA

LZO

N

27.01.2013242 persuna jitilfu ˙ajjithom f’nirien fin-nightclub Kiss bil-beltta’ Santa Maria fil-BraΩil.

TWISSIJIET: Ir-ri˙ mill-Punent g˙all-Majjistral ser ikun qawwi g˙al qawwi ˙afnakultant fl-in˙awi fejn jaqbel tal-GΩejjer Maltin.Din it-twissija tibqa’ fis-se˙˙ sas-sebg˙a tal-lejla(˙in lokali)

L-OGÓLA TEMPERATURA: 15°C

L-INQAS TEMPERATURA: 10°C

INDIÇI UV: 2

TEMP: Pjuttost imsa˙˙ab bil-˙albiet tax-xitaiΩolati u b’çans ta’ xi maltempati bir-rag˙ad iΩo-lati.

VIÛIBBILTÀ: Tajba minbarra fil-˙albiettax-xita.

RIÓ: Qawwi g˙al qawwi ˙afna mill-Punent g˙all-Majjistral, li jsir ftit qawwig˙al qawwi. Bil-buffuri tar-ri˙ qrib il-mal-tempati bir-rag˙ad.

BAÓAR: Qawwi

IMBATT: Baxx g˙al moderat mill-Punentg˙all-Majjistral, lokalment baxx g˙all-ewwel.

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 16°C

Mimdudin

1 Platt minnu mimli bil-la˙am taz-zalza tat-tadam u ˙wawar (7)

5 Jekk tg˙alli ˙afna l-˙alib, din titla’ fil-wiçç (6)

8 Il-kantanta li twieldet b˙ala Louise Veronica Ciccone (7)

14 Minnu jisparaw balal kbar (5)15 Xi ˙add img˙akkes, imsawwat jew

imkasbar (6)17 u 19 Dawn jo˙or©u mill-©rajjiet

tal-qedem (11)20 Tieg˙ek stess tarah fix-xemx (4)21 Min g˙andu smieg˙ b˙al dan jaf

idoqq dak li jisma’ (4)23 Ix-xag˙ar li jsir daqna (5)25 u 28 L-oçean bejn l-Amerika u l-

Ewropa (9)29 u 30 Il-˙abs tag˙na hemm issibu (6)31 Noè baqa’ mag˙ruf g˙aliha (4)33 Xejn mhija sabi˙a fuq il-wiçç (5,2,5)39 Jitla’ dejjem f’wiçç l-ilma (4)41 u 42 Dan tal-port jinqabad b’gamblu

jinten (6)43 Wa˙da mill-in˙awi (4)45 Nawguralek li tibqa’ ..... u s˙i˙! (5)46 Darba kienu l-ikbar g˙edewwa

tag˙na (5)47 Wie˙ed mir-rollijiet (4)50 PreçiΩ, eΩatt, tal-piΩ (4)53 u 54 Aktar minn sa˙˙ara wa˙da (6)56 Kontra rari (5)58 PajjiΩ kbir fl-Ewropa imma mhijiex

fl-Unjoni Ewropea (6)60 Taqfel iç-çinturin biha (6)62 Allura din il-mara tal-akut? (5)64 L-ewwel wie˙ed kien dak ta’ Babel (5)67 Wasal fl-......, m’hemmx fejn jasal

aktar (6)69 Aktar minn moqdief wie˙ed (6)70 Qabadni b˙al ..... ta’ w©ig˙ ta’ ras (5)72 u 73 Wa˙da mill-ktajjen (6)

75 Tpo©©i bilqieg˙da fuqu jew tie˙u l-flus minnu (4)

77 Din aktar ˙elwa (4) 79 Dan ir-ra©el tal-kromba (5) 80 Il-penitenza fil-qrar (5)82 Fil-kçina jin˙asel kollox fih (4)84 u 85 Aktar minn ballun wie˙ed (6)87 Dawn il-patrimonji jew wirt issibhom

f’Assisi? (4)88 Dawn mag˙rufa a˙jar b˙ala friefet

il-lejl (12)93 Il-vulkan ta’ Sqallija (4)94 u 95 Jil˙aqlu ˙afna (6)96 Manwel fil-qosor (4)98 Nikluh l-aktar fis-sajf (5)100 u 101 Xi ˙add dejjem g˙addej,

jipprova j©ib bidliet radikali (9)105 R li malajr titlifha (4)108 Issib ˙afna minnu fl-G˙adira (5)109 Isir minn tnejn li jin˙abbu (6)110 Biçça ˙obΩ biΩ-Ωejt u lilha (6)111 . (5)112 Purçissjoni bit-tebut (7) 113 Jg˙ix ma’ mara li mhijiex martu (6)114 Bexx bil-lamtu biex iwebbes (7)

Weqfin

2 Mhumiex kwadri (5)3 u 4 Din suppost mimlija fatati (8) 6 u 7 Din g˙andha g˙amla ta’ Ωigarella

(10)9 X’.... sbie˙ min jaf jarana! (4)10 u 11 Dawn komuni jew normali (9)12 Jittella’ quddiem il-qorti (7)13 ....... fuq il-post tax-xog˙ol g˙all-

˙arsien tal-˙addiema (7)16 Xi wa˙da sabi˙a ta’ Esopu (5)18 Ra©el kbir tal-˙rejjef (5)22 TaΩ-Ωwiemel issibha fil-Marsa (5)24 Mhux isfel (3)26 u 27 L-ikbar wie˙ed kien Ìuda (8)32 Aktar minn kenura wa˙da (6)

33 Bill ilsienu (3)34 Tarah nofs tond f’nofs il-qawsalla (4)35 Óuta li nikluha mnixxfa u mmell˙a(6)36 Dan ilaqqa’ tnejn g˙aΩ-Ωwie© (6)37 Kontra 56 mimduda (4)38 u 40 Dan studjuΩ tal-arkeolo©ija (9)44 Wie˙ed mill-˙sejjes (4)48 Kelma b’.... hija gidba (4)49 Malajr jitqaxxar u jittiekel (8)51 L-og˙la ©udikaturi fil-qorti (8)52 Skont minn liema ...... tarah (6)55 Wie˙ed mill-aspetti (6) 57 Ftit skurdat u mudlam (4) 59 Erfa’ u .... g˙al meta ti©i bΩonn (4)61 Trid t˙allasha jekk fejn toqg˙od

mhuwiex tieg˙ek (4)63 Fih taqbad il-˙ut Ωg˙ir (4)65 Dan sog˙ba jew indiema (6)66 Il-˙in tal-.... f’nofsinhar (4)68 G˙and Fino ssib ˙afna minnhom (6)69 IΩΩommu fil-but biex timsa˙ bih (6)70 Dan ir-ra˙al l-aktar wie˙ed pur? (4)71 Xi ˙add pulit u m˙arre© tajjeb (6)74 Inga©©a fil-.... tal-pulizija (4)76 Nies li xejn m’huma qsar (4)78 Kontra iswed (5)79 Dak li jmexxi (3)81 ... Baba u l-40 ˙alliel (3)82 Ikla ˙afifa ˙afifa (5)83 Óuta li qisha serp (7)86 Il-belt tal-Papa (7) 89 Aktar ferm (5)90 u 91 Setg˙at (6)92 Din wa˙da mill-ilsiera (5)97 Jag˙tik idea ta’ dlam immens (5)99 u 100 Dan jimmarka

t-temperatura (10)102 Jaqa’ wara xi mewt (5)103 u 104 Din tfisser ftehim bejn Ωew©

na˙at g˙all-©id ta’ xulxin (8)106 u 107 Din omm il-gallettina? (8)

94

012

MIMDUDIN:

1 SkoççiΩ, 5 Spnott, 8Óamallu, 14 Kupun, 15Lebbet, 17 Kusksu, 19Bonus, 20 Rank, 21 Siçç, 23Monti, 25 u 28 Arretrati, 29 u30 Qasqas, 31 Awla, 33Bumbardament, 39 Mjaw, 41u 42 Glorja, 43 Bata, 45Rmixk, 46 Bidwi, 47 Ìbin,50 Anti, 53 u 54 Panama, 56Gar©i, 58 Tombla, 60Sammar, 62 D˙uli, 64 Rival,67 KuΩakk, 69 u 70Dizzjunarju, 72 u 73 Bjonda,75 Tjur, 77 Vuçi, 79 Dwett,80 Radar, 82 Sisa, 84 u 85Sajjem, 87 Tina, 88Anniversarju, 93 Óakk, 94 u95 Pariri, 96 Nisa, 98 Klabb,100 Dalma, 101 Óbub, 105Ewro, 108 Uqija, 109Twavel, 110 Nemnem, 111Kemxa, 112 Msallab, 113Bassas, 114 Trentun.

WEQFIN:

2 u 3 Kapuççino, 4 Ikla, 6,Patri, 7 Tikka, 9 Akut, 10Ambu, 11 Lanza, 12Mkessa˙, 13 Assidwi, 16Brodu, 18 Krejn, 22 Çanga,24 u 26 Tibrim, 27 Tara©, 32Librar, 33 u 34 BormliΩ, 35Arkata, 36 Abbiss, 37 Ebda,38 u 40 Trijanglu, 44 Tipi, 48Abjad, 49 Interkom, 51Paraguni, 52 Ûgarra, 55Sinjur, 57 Ìara, 59 Bekka,61 Mazz, 63 Óamra, 65Venven, 66 Lbiç, 68 Kattiv,69 Darras, 70 NaΩi, 71Rumana, 74 Ìenn, 76 Ódar,78 Isba˙, 79 u 81 Djarju, 82Smura, 83 StonkuΩ, 86Mkabbar, 89 Nulla, 90 u 91IbbaΩa, 92 Jemen, 97 Spiss,99 u 100 Belladonna, 102Bambu, 103 u 104 Valletta,106 u 107 Amerikan.

Din it-tisliba mhixg˙all-kompetizzjoni,iΩda peress li g˙adhawn domandag˙aliha, il-gazzettaKullÓadd iddeçidietli tkompli to˙ro© dinit-tisliba fl-a˙˙arÓadd tax-xahar.

RIÛULTATI TAX-XAHARLI GÓADDA

TISLIBA kÓ 25|01|2015kullhadd.com 33

34 25|01|2015 logÓoBKÓkullhadd.com

TISLIBA BIN-NUMRI

KOMPETIZZJONI WELLA,KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Mile End, il-Óamrun.

Irba˙ xampù u conditioner Wella

Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha:

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:.........................................................................................

.....................................................................................................

Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Kompetizzjoni Centro Casalinga

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

039131141371385428437693707711724812815835863959

Po©©i n-numri f’posthom

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:..............................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

2

B’4 numriBi 3 numri B’6 numriB’5 numri

01140383041009501118116012411751198420892214251726103493357538123981463447284837490353155380588962486281645170597112812384428630

867588349198939894869502

05324085020886831611361573658048075482645712662238640536716982414844668720288636886419045891365977259778098571

129502232261776702827359

Bi 8 numri

04511514087318774827299151623254

Rebbie˙ tal-©img˙a l-o˙ra:PAUL MIFSUD, 19, Triq Toni WiΩΩini, Birkirkara.

lOGÓOB kÓ 25|01|2015 35kullhadd.com

Mimdudin:

1. Tg˙id ta’ San Martin? (5)

4. Jista’ jkun ta’ barra (4)7,16. Kunjom (5)9,10. It-tim tal-Kop, f’Enfield

(9)10. Ara 912. Kunjom ie˙or (6)16. Ara 718. United Kingdom (1,1)19. Ara 12 wieqfa20. Soppa? (5)21. Ara 623. Jaqbdek f’Ωaqqek (4)24. BiΩΩejjed (5)

Weqfin:

1. Bih jintlag˙ab il-fut-bol (6)

2,22. G˙edewwa? (6)3,11. Il-President Emeritu

Ìor© (5)5,14. Iwe©©g˙ulek (9)6,21M. G˙asfur (6)8. Ibassru bl-istilel? (9)11. Ara 312,19. Tond (5) 13. Jikber ˙afna kappar

mieg˙u (3)14. Ara 515. Qisu basal tawwali

(6)17. Pupa IngliΩa zoppa

(3)21. Pulizija IngliΩ (3)22. Ara 2

TIslIBA

Isem:

Indirizz:

Nru tat-Telefown:

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25

QED TAGÓRAfHOM?

fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f ’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom?

Ójiel: Ûew© atturi nisa nominati g˙al Oscar Awards tal-2015

Attriçi 1:

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Michael Kelly

Norman Vella, 33/34 Flat 2, Triq Ìor© Borg Olivier, San Ìiljan

IRBAÓ €25 fI flusL-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Mimdudin:

1. Bejta, 4. BΩar, 7,9. Çilen, 10. Çraret, 12. Fiteni, 16. Ara, 18,23. Avvent, 20. Tjelf, 21. AOB, 24. UΩati

Weqfin:

1. Bilbla, 2,19. Jinfed, 3,15. Aççidenti, 5,6. Ûarrat, 8. Irçevejtu, 11,12 W Ìifa, 13,22. Tajbin, 14. Iffoka, 17. Rio, 21. Aiv

Attriçi 2:

55

Kevin Spacey

36 25|01|2015 SPORTSKÓkullhadd.com

AUTOCROSS

ILLUM IKOMPLU L-AUTOCROSS U MOTOCROSS Nhar il-Óadd 25 ta’ Jannar 2015 l-AssocjazzjoniSport Muturi u Karozzi sa tkompli bl-attivitajiettag˙ha mill-Kampjonat ASMK Pasta Poiatti2014/2015. Dan ha jsir f i l -kumpless tal-Motorsport f’Ta’ Qali. Nhar il-Óadd l-ASMK sertorgranizza is-seba’ programm bis-sezzjoniAutocross u t-tielet program ghal Motocross.Il-progrmam jibda fl-11:00am.Intant ˙arsa lejn il-klassifika ©enerali lejn il-

Motocross li wara Ωew©t attivitajiet fi Klassi Ainsibu lill Clayton Camilleri fuq mutur KTM250cc jinsab fil-quççata tal-klassifika b’102punti. Fit-tieni post b’sitt punti inqas hemmPaul Muscat fuq KTM b’96 punt waqt li fit-tielet post b˙alissa jinsab Edward Ciantar fuqmutur Kawasaki b’79 punt. B’erba punti inqasb’75 punt u fir-raba’ post jinsab Trevor Muscatfuq mutur KTM ukoll.

Fi Klassi B naraw lill Ludvick Muscat fuqmutur KTM li jinsab fil-quççata tal-klassifikab’105 punti Dan huwa segwiet mis-sewwieqGhawdxi Adam Sultana fuq mutur Kawasakib’83 punt waqt li fit-tielet post jinsab ElvinDebono fuq mutur Kawasaki b’69 punt. Ir-raba’ post huwa mirbu˙ minn Julian Abela fuqmutur Honda b’59 punt.

Fis-Sezzjoni Autocross wara li ghadda nofs il-kampjonat, f i l -quççata tal-KampjonatNazzjonali nsibu lill Philip Joe Vella fuq Opel

Corsa b’133 punt. Vella li jidher beda jiΩvilup-pa vanta©© fuq is-segwaçi tieg˙u jinsab segwi-et minn Christian Mark Galea fuq Fiat Ritmob’111 punt. It-tielet poΩizzjoni jinsab okkupatminn Vince Farrugia fuq Volkswagen Polob’99 punt segwiet fir-raba’ post min JasonMartin fuq Volkswagen Polo o˙ra b’83 punt.

Intant nhar il-Óadd li g˙adda fit-18 ta’ Jannarkompla l-kampjonat Trials fejn g˙all-˙abta tad-9:00am ing˙ata bidu g˙all-ewwel sezzjoni.Sfortunatament l-attivita kellha tieqaf g˙alçertu ˙in min˙abba inçident Ωg˙ir fejn wie˙edmir-riders kompetitur kellu injury u ttie˙ed ˙inbiex dan ittella’ mill-post fejn kienet qed issirl-att ivita u min˙abba l-prekawzjoni l i l-Ambulanza titlaq minn fuq il-post ©ie deçiΩ lil-attivita Trials ti©i posposta g˙al ©urnata o˙ra.Dan huwa wie˙ed mill-miΩuri li ASMK tie˙u liming˙ajr l-ambulanza l-attivitajiet ma jitkom-plewx. Minkejja dan, is-sewwieq involut f’danl-incident ittie˙ed l-isptar u ntbag˙at lura d-daraktar tard. L-Assocjazzjoni ddeçidiet li din l-attivita se tkompli nhar il-Óadd 15 ta’ Frar2015 u iktar dettalji jing˙ataw fil-©ranet li©ejjin.

Wie˙ed jista’ jkompli jsegwi l-attivitajiet tal-Assoçjazzjoni permezz tas-sit elettronikuwww.asmk.org.mt jew inkella permezz tal-pa©na fuq Facebook bl-isem ‘A.S.M.K. Malta’.

Il-Federazzjoni Maltija tal-Judo organizzatit-43 edizzjoni tal-Kampjonati Nazzjonalifil-Boççi Drome fil-Kumpless Sportiv tal-Kottonera. Is-Senseis Joe Castillo, GaetanoScerri, Joseph Muscat, John Curmi flimkienma’ 60 Judoka Ωg˙ar, mag˙rufa b˙alaDraguni, fet˙u l-avveniment. Il-JudokaΩg˙ar imlew is-sala b’g˙ajat u fer˙ hekkkif urew il-˙iliet tag˙hom fil-Judo permezzta' log˙ob u kompetizzjonijiet amikevoli.Envic Galea, President tal-FederazzjoniMaltija tal-Judo, fid-diskors tal-ftu˙ tieg˙uqal li l-Judoka Ωg˙aΩag˙ tag˙na humakollha rebbie˙a. Dan g˙aliex il-Judo huwamhux biss sport, imma mod ta' ˙ajja. Id-draguni ©ew mog˙tija midalja tad-dehebb˙ala tifkira ta’ dan l-avveniment.

L-ewwel Judoka li telg˙u fuq il-tapitkienu l-Espoirs - Judoka tal-età ta’ 12 sa14-il sena. Din il-kategorija g˙andha regolispeçjali, b˙al pereΩempju hux permessitekniki ta’ sagrifiççju, strangles u armlocks.Din hija meqjusa b˙ala kategorija ta'tranΩizzjoni bejn l-kategoriji non-kompetit-tiv u kompetittivi. Ir-rebbie˙a tal-kategorijiEspoir kienu Massimo Micallef, CameronGray, Sean Spiteri, Adin Vella, CliveCamilleri, Thomas Zerafa, GabrielCamilleri, and Ena Camilleri. LambertoRaffi, kien ukoll preΩenti waqt l-avveni-ment, li flimkien mad-Direttur Sportiv,Alex Bezzina, u l-President, Envic Galea,kienu qed josservaw it-talenti ©odda g˙all-futur tal-Judo f’Malta.

Fil-kategoriji tal-Cadet, Junior u Senior, l-ispettaturi u coaches preΩenti raw kompe-tizzjonijiet estremament interessanti u©miel ta’ Ippon. Ir-rebbie˙a fil-kategorijital-kadetti kienu Kurt Camilleri (TigneJudo Club), Andreas Castillo(Shirojudokwai Judo Club), Joseph Muscatu Kurt Butters (Kamikwai Judo Club),Alice Battistino u Martha Spiteri(Hibernians Budokwai Judo Club). Xi

w˙ud mill-Kadetti kkontestaw ukoll il-kat-egoriji Junior u Senior. Ir-rebbie˙a tal-Kategoriji Junior kienu Joseph Muscat(Kamikwai Judo Club), Cormack Spiteri(Tigne Judo Club), Alessio Muscat (KinsuJudo Club), u Esther Spiteri (HiberniansBudokwai Judo Club).

It-titoli prinçipali kkontestati kienu dawktas-Seniors. Jeremy Saywell, MarconBezzina u Isaac Bezzina (Malta JudoAcademy) irrikonfermaw it-titoli tag˙homhekk kif eliminaw l-avversarji tag˙homfaçilment. Murman Korchilava ma kienxikkuntestat. F'dawn il-kampjonati, rajnawkoll ir-ritorn ta Joanna Camilleri(Hibernians Budokwai Judo Club) lireb˙et lura t-titolu tag˙ha fil-57kgs. Wa˙daminn dawk illi bbrillaw u ser nistennewaffarijiet kbar minnhom hija, AliceBattistino, li wriet is-superjorità tag˙habiex reb˙et it-titlu tal-52kgs, wara illiirnexxielha teghleb l-esperjenza tal-veter-ana Vanessa Frazier fil-finali. Vanessaiddeçiediet illi tikkontesta l-KampjonatiNazzjonali wara li kompliet it-ta˙ri©tag˙ha fi klabb fl-Italja minkejja l-iskedaestremament mimlija tag˙ha b˙alaAmbaxxatur ta 'Malta fl-Italja. Fi kliemhastess, "Judo huwa sport li inti tista' tkomplitipprattika tul ˙ajtek kollha." Ir-rebbie˙a l-o˙ra kienu Gencheva Redka (HiberniansBudokwai Judo Club) u George Atanasov(Malta Judo Aademy). Cormack Spiteri,anke g˙alkemm ma wasalx sa fuq il-quççata tal-podju tal-kbar, ta prestazzjonitajba ˙afna u wera teknika spettakolari.

Ming˙ajr l-g˙ajnuna tar-referees JohnZammit, Abdul Rahman Lativ, LloydCaruana, Ray Spiteri; l-uffiçjali mejdaMario Giuliano, Louisa Galea, AlexisMilne; t-tim Mediku mag˙mul minn IvanEsposito u St John Ambulance; u l-volun-tiera l-o˙ra, dan l-avveniment ma kienxikun possibbli.

ORGANIZZATA T-43 EDIZZJONI TAL-KAMPJONAT NAZZJONALI

JUDO

Jason Martin fuq quddiem b’Volkswagen PoloEdward Ciantar fuq Kawasaki

spoRTs kÓ 25|01|2015 37kullhadd.com

ANALiÛi TA’ LiAM GAUçi

Wara xahrejn ta’ stennija, din il-©img˙a kellna l-opportunità li nib-dew nie˙du idea tad-disinn tal-vet-turi li se jie˙du sehem fl-ista©un li©ej hekk ki f i l -Force India u l -Williams ippreΩentaw il-mudelli l-©odda tag˙hom. Barra minn hekk,rajna wkoll it-tmiem tas-saga tal-iΩvilupp tal-power units hekk kif l-FIA u l-Honda waslu g˙al kompro-mess.

Ftehim mal-FIA

Wara ˙afna diskussjonijiet wara l-kwinti, l-FIA g˙aΩlet li tag˙ti perme-ss l i l l -Honda biex t iΩvi luppa l -magna tag˙ha wara t-28 ta’ Frar, id-data tal-omologazzjoni tal-powerunits g˙all-ista©un 2015.

Kif kien irrappurtat matul dawn l-a˙˙ar ©img˙at , i l -Honda ©eweskluΩi minn eççezzjoni g˙ar-rego-

lamenti l i se t ippermet ti l i l l -Mercedes, Renault u Ferrari li jkom-plu jiΩviluppaw il-magni tag˙hommatul l-ista©un li ©ej.

Dan se˙˙ meta l -Ferrar i sabukavikolu fir-regolamenti li biddelkompletament l-interpretazzjoni liori©inarjament kellu jwassal g˙at-tmiem ta’ Ωviluppi ma©©uri fil-magniwara l-bidu tal-ista©un. Il-Honda magawdewx minn din l- interpretaz-zjoni l -©dida hekk ki f i l - f tehimtag˙hom mal-FIA kien ˙afna iktarçar dwar id-data.

Madankol lu , it - tim ÌappuniΩappella lill-FIA biex tag˙tihom l-ist-ess opportuni tà ta’ Ωvi lupp l ing˙ataw it-timijiet l-o˙ra, talba liwas let g˙a l kompromess mal-Federazzjoni. Permezz ta’ dan il-kompromess, il-Honda se jkollhomrestr izz joni j iet simi l i g˙a l dawkimposti fuq il-Mercedes, ir-Renault

u l-Ferrari.

Jisirqu x-xena

Kif semmejna qabel, din il-©img˙arat il-bidu tat-tnedijiet tal-vetturi l-©odda li se jintuΩaw matul dan l-ista©un. Nhar l-Erbg˙a li g˙adda d-dilettanti kollha kienu qeg˙din jis-tennew b’˙erqa d-debutt tal-ForceIndia.

Madankollu, il-Williams issorpren-dew lil kul˙add hekk kif ftit sig˙atqabel iç-çerimonja ppjanata mill-Force India, ippubblikaw diversiimpressjonijiet artistiçi tal-vetturi l-©dida tag˙hom, l-FW37.

B’hekk, il-Williams serqu xi ftit ix-xena ming˙and i l -Force India,minkejja l-fatt li mad-daqqa t’g˙ajnma jidhirx li saru xi bidliet rivo-luz jonar j i fuq ix-chassis il -©did.Eççezzjoni importanti k ien l -

imnie˙er tal-vettura fejn ©ie abban-dunat il-famuΩ anteater design biexil-forma tkun konformi mar-regola-menti l-©odda.

G˙al dan l-ista©un, il-kuluri tal-vettura se jibqg˙u kwaΩi identiçig˙al dawk tal -2014 hekk ki f i l -Martini baqg˙u l-isponsors ewlenintat-tim.

Debutt fil-Messiku

Madankollu, sal-Erbg˙a waranofsin-har, il-Force India re©g˙u ©ibdu l-attenzjoni tal-medja meta Ωvelaw id-disinn tag˙hom f i l -Messiku, i l -VJM08. Id-disinn g˙al dan l-ista©unhuwa aktar evoluzzjoni milli rivo-luzzjoni, però l-Force India g˙amlug˙aΩla simili b˙al dik tal-Williamsfejn l-imnie˙er sar anqas prominentiminn dak tas-sena l-o˙ra.

Barra minn hekk, il-front wingtbaxxiet biex il-vettura tikseb lura xiftit mid-downforce li ntilef bl-app-likazzjoni tar-regolamenti tekniçi l-©odda s-sena l-o˙ra.

Waqt il-preΩentazzjoni d-diretturtekniku tal -Force India AndrewGreen spjega wkoll li saru bidlietΩg˙ar illi jinkludu modifiki fis-side-pods u fil-cooling intakes. Il-ForceIndia g˙amlu wkol lbidliet konsiderevoli fis-sistema ta’sospenzjoni ta’ wara bl-installaz-z joni ta’ sistema idromekkanika©dida li se tissostitwixxi l-molol ta’torsjoni uΩati fl-2014.

Fuq livell estetiku, ˙afna mill-par-tijiet illi kienu miΩbug˙in bojod issahuma kulur il-fidda. Dan il-kulurintuΩa wkoll fuq is-sidepods, illi s-sena l-o˙ra kienu suwed. Il-VJM08g˙andha wkoll strixxa oran©jo litimxi tul il-vettura kollha.

Il-VJM08 mistennija li tag˙mel id-debutt tag˙ha f’Barçellona bejn id-19 u t-22 ta’ Frar hekk kif it-timg˙aΩel li fit-testijiet ta’ Jerez ta’ bejnl-1 u l-4 ta’ Frar juΩa l-VJM07.

LiL HiNN Miç-ÇiRkwiT

L-ARGUMENTIllum, fid-21.30 fuq ONE

L-Argument jirritorna llum b’aktar temi g˙ad-diskussjoni liser tvarja bejn il-kampjonat Premier u l-FA Trophy lintlag˙bu dan nofs il-©img˙a. Manuel Bezzina (B’Kara) uMario Mallia (Pietà) jing˙aqdu mal-mistiedna residenti.Antvin Monseigneur u Alfred Attard biex jer©g˙u jag˙mluL-Argument tal-lum wie˙ed li m’g˙andkomx titilfu.

Id-diviΩjonijiet inferjuri wkoll jibqg˙u ta’ kull ©img˙ajΩommu posthom f’ L-Argument. Din il-©img˙a telespetta-turi jistg˙u jaraw il-gowls tal-log˙ba mill-ewwel diviΩjonibejn St George’s u Lija A.

Is-servizz speçjali ser jag˙ti ˙arsa lejn il-˙ajja tal-ex-cham-pion ÌermaniΩ Andreas Brehme li l-˙ajja tieg˙u ltaqg˙etma ntoppi finanzjarji s-sena li g˙addiet u kellu jiddikjarafalliment.

L-Argument huwa ppreΩentat minn Clinton Buhagiar u l-produzzjoni eΩekuttiva hija ta’ Mark Cutajar u jixxandar ille-jla fid-9.30pm fuq ONE.

38 25|01|2015 SPORTSKÓkullhadd.com

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ

LOGÓOB GÓAL-LUM

KLASSIFIKA

Cagliari v Sassuolo

Lazio v AC Milan

2 - 1

Tard

Hellas Verona v Atalanta

Inter v Torino

Juventus v Chievo Verona

Parma v Cesena

Sampdoria v Palermo

Fiorentina v Roma

15.00

15.00

15.00

15.00

15.00

20.45

TIM L R D T F K P

Juventus 19 14 4 1 42 9 46Roma 19 12 5 2 32 14 41Napoli 19 9 6 4 34 24 33Sampdoria 19 8 9 2 25 17 33Lazio 19 9 4 6 33 22 31Fiorentina 19 8 6 5 27 18 30Genoa 19 7 7 5 27 23 28Milan 19 6 8 5 27 22 26Internazionale 19 6 8 5 29 25 26Palermo 19 6 8 5 31 31 26Sassuolo 19 5 10 4 23 26 25Udinese 19 6 6 7 23 26 24Torino 19 5 7 7 16 21 22Hellas Verona 19 5 6 8 21 32 21Atalanta 19 4 8 7 15 24 20Empoli 19 3 10 6 17 23 19Chievo 19 4 6 9 14 22 18Cagliari 19 3 7 9 25 37 16Cesena 19 1 6 12 17 39 9Parma 19 3 1 15 18 41 9

FA CUP FL-INGILTERRA

SERIE APUNTI OÓRA

IL-FUTUR INÇERT GÓAL BENITEZ

L-eks kowç ta’ Liverpool u Chelsea, l-Ispanjol Rafa Benitezsostna li mhuwiex çert jekk hux se jkun g˙adu hu l-kowç ta’Napoli fl-ista©un li ©ej.Dan il-kowç ta’ 54 sena g˙adu jrid jil˙aq ftehim mal-istessNapoli fuq kuntratt ©did g˙ax il-kuntratt li g˙andu b˙alissaiskadi fl-a˙˙ar ta’ dan l-ista©un. L-Ispanjol li kien ma˙turkowç tal-Partonopei f’Mejju tal-2013 u b˙alissa jinsabu fit-tielet post tal-klassifika fis-Serie A Taljan.F’kummenti li ta lill-medja huwa sostna li g˙adu ma ˙axdeçiΩjoni f’dan ir-rigward u qal li fadallu tliet xhur o˙ra biexja˙seb fuq il-futur tieg˙u. Kemm hu kif ukoll it-tim ta’ Napolijafu fejn qeg˙din ma’ xulxin.

ATTAKKANT TA’ CELTIC ARRESTAT

L-attakkant tat-tim SkoççiΩ ta’ Celtic Leigh Griffiths kien arre-stat b’konnessjoni ma’ inçident li nqala’ f’pub.Dan il-plejer SkoççiΩ ta’ 24 sena kien akkuΩat u mwissi warali kiser l-att ta’ komunikazzjoni g˙all-im©iba offensiva u thed-dida fil-futbol liema li©i trid tkun irrispettat jekk tkun futbolerfir-Renju Unit. Dan l-inçident se˙˙ fil-kapitali SkoççiΩa ta’Edinburgh is-sena l-o˙ra.Kellima mill-Pulizija SkoççiΩa kkonfermaw li persuna ta’ 24sena kienet arrestat b’rabta ma’ dan l-inçident. Dan l-arrest©ie qabel ma’ Griffiths lag˙ab g˙al Celtic fil-KampjonatSkoççiΩ kontra Ross County. Fid-dawl ta’ dan kollu, il-klabbSkoççiΩ irrifjuta li jikkummenta.

LUIS ENRIQUE B’APPOÌÌ LEJN SUAREZ

Il-kowç Spanjol ta’ Barçellona Luis Enrique qed jag˙mel dakkollu li jista’ biex jg˙in lill-attakkant Luis Suarez biex jer©a’jsib l-a˙jar forma tieg˙u li kkaraterizzat il-karriera tieg˙u ma’Liverpool. Dan meta skurja biss ˙ames goals f’sittax-il partitali lag˙ab mat-tim Katalan.

Dan l-attakkant mill-Urugwaj ta’ 28 sena skurja 31 goal fil-Kampjonat IngliΩ ma’ Liverpool qabel ma ng˙aqad ma’Barçellona s-sajf li g˙adda g˙as-somma fenominali ta’ €75miljun. Huwa g˙amel id-debutt tieg˙u f’Ottubru li g˙addaiΩda skurja biss Ωew© goals fil-Kampjonat Spanjol. Fil-kum-menti tieg˙u, Enrique sostna li ma jinsabx inkwetat bil-formata’ Suarez u qal li jinsab çert li l-goals daqt jer©g˙u jirritornawg˙al dan l-attakkant prolifiku Urugwajan.

Inter v Torino

It-tim ta’ Torini se jkunu qed jilg˙abu kontra Interf’San Siro liema Inter jinsabu biss erba’ punti ‘lbog˙od mill-istess Torino.

Reb˙a g˙al Inter jew Torini se tkun qed isservita’ çans tajjeb ˙afna ta’ Europa League s-sena d-die˙la. Wara l-waqfa tax-xitwa, in-Neroazzuri nbid-lu g˙all-a˙jar b˙ala tim u tieni taqsima stupendakontra Juventus segwieta minn taqsima tajba kon-tra Genoa wassluhom g˙al riΩultati ferm poΩittivi.

Il-forma ta’ Torino hija simili ma’ dak ta’ Intertant li rnexxilhom jiksbu disa’ punti mill-a˙˙ar˙ames log˙biet tag˙hom f is-Ser ie A.Prestazzjonijiet impressjonanti kontra Milan uGenoa ©abu sens kbir ta’ ottimiΩmu lil dan it-tim.

Juventus v Chievo

Wara li umiljaw lil Verona s-sena l-o˙ra bl-iskor ta’4-0, it-tim ta’ Massimiliano Allegri huwa l-favorit lijirba˙ kontra l-©ara tag˙hom Chievo li jinsabu lejnl-a˙˙ar poΩizzjonijiet tal-klassifika.

It-tim ta’ Juve jidher li ˙add ma jista’ jwaqqfu danminkejja li ma kellhomx riΩultati daqstant poΩittivifil-perjodu tal-festi. Huma g˙adhom ©ejjin minnΩew© reb˙iet infila, u f’Carlos Tevez li skurja Ωew©goals il-©img˙a l-o˙ra, g˙andhom plejer li b˙alissajinsab fil-quççata tal-klassifika ta’ min skurja l-aktar.

Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ Chievo g˙andhombΩonn il-punti kemm jista’ jkun malajr biex jippro-va jitbieg˙du miΩ-Ωona ta’ relegazzjoni.

Fiorentina v Roma

Fil-log˙ba tal-©img˙a fl-Italja t-tim ta’ Fiorentina sejkun qed jilqa’ f’daru lil Roma liema log˙ba mis-tennija toffri ˙afna spettaklu.It-tim ta’ Rudi Garciase jkun qed jiltaqa’ mal-istess tim ta’ Fiorentina l-©img˙a d-die˙la fil-Coppa Italia.

Minkej ja l i Roma ©ew draw f l -a˙˙ar Ωew©log˙biet tag˙hom u g˙alhekk waqg˙u ˙ames puntita˙t l-istess Juventus, Roma rnexxilhom jirb˙u lill-Vjola fl-a˙˙ar sitt log˙biet f’kull kompetizzjoni utilfu biss sitt darbiet f’42 log˙ba.

BRISTOL CITY VS WEST HAM

Fl-ewwel log˙ba li hemm illum fl-aktarkompetizzjoni antika tal-futbol l-FACup, naraw lit-tim minn Londra ta’West Ham jilg˙ab barra minn darukontra t-tim ta’ League Two BristolCity. Il-kowç tal-istess Bristol SteveCotterill g˙andu dubju fuq il-plejerstieg˙u Aaron Wilbraham u KieranAgard min˙abba xi injuries li sofrew.Tal-ewwel qed ibati minn problemaf’©enbu u ilu nieqes minn Diçembrufilwaqt li Agard ukoll ilu ma jilg˙abmill-g˙ada tal-Milied. Aktar minn hekk, id-difensur JamesTavernier huwa cup-tied g˙ax di©àlag˙ab f’din il-kompetizzjoni ma’

Wigan fit-telfa tag˙hom kontra Boltonfir-round li g˙adda. Madankollu, il-ple-jers missellfa George Saville u MattSmith it-tnejn huma eli© ibbli biexjilag˙bu. Min-na˙a tag˙hom it-tim ta’Sam Allardyce g˙andhom lid-difensurimportanti James Collins nieqesmin˙abba problema f’dahru. Fil-fatthuwa kellu jinbidel fil-log˙ba kontraHull tal-©img˙a l-o˙ra li t-tim tieg˙ureba˙ bl-iskor ta’ 3-0.

ASTON VILLA VS AFC BOURNEMOUTH

Il-plejer Carles Gil jista’ jag˙mel jilg˙abid-disg˙in minuta kollha g˙al Aston

Vil la meta dawn se jkunu qedji lqg˙u l i t - t im taç-ChampionshipBournemouth illum wara nofsinhar.Dan il-plejer Spanjol da˙al jilg˙ab il-©img˙a l-o˙ra fit-telfa ta’ 2-0 kontraLiverpool iΩda kien wie˙ed mill-ftitli spikka. Madankollu, il-Villa g˙andhom il-problemi tag˙hom f’dak li g˙andux’jaqsam ma’ injuries tant li GabbyAgbonlahor u Joe Cole huma dub-juΩi min˙abba injury fil-hamstring,Ron Vlaar, Philippe Senderos u LiborKozak kollha m’g˙andhom çans lij i lg˙abu g˙ada iΩda Ciaran Clarkj insab dispost wara sospensjoni.Bournemouth jistg˙u jag˙mlu xi tib-dil wara li din se tkun it-tieni log˙batag˙hom din il-©img˙a. Il-goalkeeper Artur Boruc lag˙ab l-ewwel log˙ba tieg˙u f’Elland Roaddin il-©img˙a u mistenni jkun bejnil-lasti llum ukoll.

BRIGHTON & HOVE ALBION VSARSENAL

I l -kowç Arsene Wenger huwakonxju tal-poter fl-attakk ta’ dan it-t im tac-Championship l iema t imreba˙ erba’ konfronti mil l-a˙˙ar˙amsa. Min-na˙a tag˙hom Arsenalg˙adhom ©ejjin minn reb˙a ta’ 2-0kontra Hull fir-round ta’ qabel warali dawn kienu ltaqg˙u kontra xulxinfil-finali tas-sena l-o˙ra.Minkejja li Brighton qeg˙din lejn l-a˙˙ar ta l -klass i f ika taç-Championship, Wenger jaf li t-timtieg˙u se jkollu g˙adma iebsa fl-Amex Stadium wara li sentejn iluhuma kienu reb˙u l-istess tim bisbrixx bl-iskor ta’ 3-2.

LOGÓOB GÓAL GÓADA

Empoli v Udinese

SSC Napoli v Genoa

19.00

21.00

It-team ta’ Arsenal jiççelebra r-reb˙ tal-FA Cup tas-sena l-o˙ra

LOGÓOB GÓAL-LUM

LOGÓOB GÓAL GÓADA

Bristol C v West Ham U

Aston Villa v AFC Bournemouth

Brighton & Hove A v Arsenal

15.00

16.00

17.00

Rochdale v Stoke City 21.00

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ

Blackburn R v Swansea City

Birmingham C v WBA

Cardiff City v Reading

Chelsea v Bradford City

Derby C v Chesterfield

Mancester C v Middlesbrough

Preston NE v Sheffield U

Southampton v Crystal Palace

Sunderland v Fulham

Tottenham H v Leicester C

Liverpool v Bolton W

3 - 1

1 - 2

1 - 2

2 - 4

2 - 0

0 - 2

1 - 1

2 - 3

0 - 0

1 - 2

Tard

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA

Cambridge v Manchester U 0 - 0

SPORTS KÓ 25|01|2015 39kullhadd.com

BOV PREMIER LEAGUE

IL-P

RE

MIE

R L

EA

GU

E

MA

LT

IKLASSIFIKA

LOGÓOB GÓAL-LUM

Tarxien R v Qormi 14.00Zebbug R v Pieta H 16.00

L R D T F K +/- Pti

Hibernians 20 18 2 0 63 11 +52 56

Birkirkara 20 13 2 5 39 20 +19 41

Valletta 19 13 1 5 46 14 +32 40

Balzan 19 7 7 5 27 27 +0 28

Floriana 20 7 6 7 35 38 -3 27

Mosta 20 7 3 10 22 40 -18 24

Naxxar Lions 19 4 6 9 21 30 -9 18

Qormi 19 4 5 10 19 33 -14 17

Tarxien Rainbows 19 3 8 8 18 32 -14 17

Pietà Hotspurs 19 4 5 10 15 32 -17 17

Ûebbu© Rangers 19 2 6 11 22 46 -24 12

Hibs Ground

Ritr

atti:

STEPH

EN

GA

TT

BIRKIRKARA 1 VS 1 HIBERNIANS

FLORIANA LURA GÓAR-REBÓ

It-tim ta’ Floriana rritorna lura g˙ar-reb˙ meta g˙eleb lit-tim ta’Mosta bl-iskor ta’ 3-1 f’konfront dirett bejn Ωew© timijiet g˙al˙ames post.

L-ewwel azzjoni tal-log˙ba waslet proprju minn Floriana fis-16-il minuta meta minn cross ta’ Steve Pisani lejn Gary Muir li mill-viçin ra l-ballun ji©i salvat mill-gowler Mosti Kyle Gerada. Tlietminuti wara Floriana komplew ikunu perikoluΩi hekk kif passtas-solitu Vito Plut lejn Muir li mill-viçin ra l-ballun tieg˙u ji©i sal-vat u mdawwar f’corner mill-gowler Mosti Gerada. Fit-33 minutapass ta’ Marcellino lejn Plut li mill-viçin ra l-ballun ja˙bat mal-mimduda – dominju assolut minn Floriana. L-ewwel azzjoni ta’Mosta waslet meta minn corner li inkariga minnu Gary Roberts,jid˙ol tajjeb Matteus Riberio li bir-ras ra l-ballun ja˙bat mal-lastibid-difiΩa FurjaniΩa tbieg˙ed il-periklu.

Fit-tieni taqsima Floriana re©g˙u bdew fuq l-attakk u kien pro-prju fit-53 minuta li huma marru fil-vanta©© meritatament metaminn corner li inkariga ru˙u minnu Steve Pisani dan tefa’ lejnPlut li mill-viçin tefa’ bir-ras wara l-gowler tal-Mosta Gerada. Fis-66 minuta Floriana rduppjaw meta minn pass ta’ Muir lejnPiciollo li wa˙du quddiem il-gowler Mosti tefa’ bi preçiΩjoni fir-rokna tax-xibka biex g˙amel l-iskor 2-0 g˙al Greens.

Ûew© minuti mit-tmiem Mosta naqqsu d-distakk meta IanZammit tefa’ wara Tyrone Gauci minn free-kick dirett. Fil-˙inmiΩjud, preçiΩament fit-92 minuta Mosta resqu viçin li jiksbu l-goal ta’ draw meta minn cross fit-tul ta’ Ian Zammit jid˙ol tajjebil-gowler Mosti li tela’ jattakka fl-a˙˙ar minuti tal-partita, danniΩΩel tajjeb lejn Tyron Farrugia li mill-viçin ra l-ballun ji©i devjatg˙all-corner. Minuta biss wara t-tim ta’ Floriana g˙amlu fiç-çertmit-tliet punti hekk kif f’lasti vojta Douglas Felipe min-nofs il-grawnd tefa’ fix-xibka.

Referee: Ignasi Villamayor

AGIUS ISALVA LIL HIBS MILL-EWWEL TELFA

It-tim KarkariΩ deher li kien riesaq g˙al tliet punti prezzjuzi iΩdaAndrei Agius kellu fehmiet differenti dan meta skurja fl-a˙˙ar nett ta’din il-log˙ba biex b’hekk it-tim ta’ Hibs g˙adhom ming˙ajr telfa.L-ewwel azzjoni tal-log˙ba fl-ewwel taqsima waslet biss wara 2minuti log˙ob meta minn pass fit-tul ta’ Clayton Failla lejn Tarabai liminn qag˙da angolata pprova xutt li ©ie salvat minn Haber ming˙ajrebda diffkultà u fil-fatt din kienet l-unika azzjoni fl-ewwel taqsima.Fit-tieni taqsima l-log˙ba kienet aktar movimentata tant li tliet minutiwara l-mistrie˙, fit-48 minuta, kien hemm azzjoni personali ta’Birkirkara mill-plejer Ryan Camenzuli li baqa’ javvanza u pprova xuttiΩda dan g˙adda ferm ‘il bog˙od mil-lasti Pawlisti. Fis-57 minuta Hibs kienu viçin li jmorru fil-vanta©© meta minn passta’ Mbong lejn Jorge Perreira u dan mill-viçin sab lil Haber attentferm u b’hekk il-ballun ©ie salvat u spiçça f’corner. Ûew© minutiwara, proprju fid-59 minuta, Hibs re©g˙u kienu perikoluΩi dan metaTarabai baqa’ javvanza u ra x-xutt tieg˙u ji©i antiçipat bil-ballun jer©a’jispiçça g˙and Jorge Perreira li g˙al darb’o˙ra tefa’ ftit ‘il bog˙od mil-lasti. Kwarta mit-tmiem wasal l-ewwel goal tal-partita minn Birkirkara.Kien proprju minn corner li inkariga ru˙u minnu Rafael Ledesma litefa’ lejn Nikola Vukanac li mill-viçin tefa’ fir-rokna tax-xibka waraBonello. Erba’ minuti wara Hibs ippruvaw jirrea©ixxu permezz ta’Tarabai li pprova bir-ras imma g˙al darb’o˙ra sab lil Haber attent. Fil-˙in miΩjud, propju fil-91 minuta, wasal il-goal drammatiku tad-drawminn Hibs. Wara li r-referee keçça lil Mendoza meta urieh it-tienikarta safra, mill-istess free-kick li inkariga ru˙u minnu AndrewCohen, tefa’ fin-nofs lejn Andre Agius li minn qag˙da perfetta maΩbaljax.

Referee: Trustan Farrugia Cann

MOSTA 1 VS 3 FLORIANA

Ribeiro Dos Santos ta’ Mosta jsegwi lil Muir Gary ta’ Floriana

Edison Luis Dos Santos ta’ Hibs issikkat minn Alejandro Mendoza ta’ Birkirkara

Haruna Shola Shodija ta’ Birkirkara imwaqqa’ minn Rodolfo Soares u Joseph Essienmbong ta’ Hibs

Matteo Piciollo ta’ Floriana segwit minn Ekani Rodrigez ta’ Mosta

Naxxar L v Valletta 14.00Balzan v Sliema W 16.15

Victor Tedesco Stadium

40 25|01|2015 LokALIkÓkullhadd.com

Miriam Dalli

Membru ParlamentariEwropew

Sa minn Marzu 2013 pajjiΩnaqieg˙ed jitmexxa minn Gvern©did, bi spirtu u filosofija poli-tika totalment differenti minnta’ qablu. Perjodikament jin-qalg˙u affarijiet li jfakkruna kifkienet is-sitwazzjoni fi Ωmien l-amministrazzjoni preçedenti, ujkun hawnhekk li d-differenzato˙ro© aktar çara. EΩempju ta’dan huwa dak li rajna jiΩvilup-pa fl-a˙˙ar ©ranet.

Qed nirreferi g˙all-iΩviluppi©odda Ωvelati dwar l-iskandlutaΩ-Ωejt. Dwar l-˙biberija mill-qrib li jidher li kien hemm fiΩmien l-amministrazzjonipreçedenti bejn l-uffiçjaliresponsabbli miç-çertifikazzjonitaΩ-Ωejt tal-Enemalta u persunali kienet il-wiçç tal-kumpaniji ling˙ataw il-miljuni f’kuntrattitaΩ-Ωejt mill-istess Enemalta.

Evidenti l-familjarità

Mill-emails li qeg˙din ji©uppubblikati qieg˙da tidher çarail-familjarità bejn dawn l-uffiç-jali pubbliçi fi Ωmien GvernNazzjonalista u n-negozjantGeorge Farrugia li kien jirrap-preΩenta lill-kumpaniji taΩ-ΩejtTotsa u Trafigura. Il-MediaToday allegat ukoll li dawn l-uffiçjali kienu jg˙addu lilFarrugia noti dwar il-politika litkun ser tie˙u l-Enemalta udokumenti o˙ra li setg˙ujag˙tu lil Totsa u Trafiguravanta©© kummerçjali.

Dan apparti allegazzjonijieto˙ra dwar biljetti tal-log˙obtal-futbol IngliΩ li g˙addewg˙and wie˙ed minn dawn l-uffiçjali permezz ta’ Farrugia u

l-allegazzjonijiet li qieg˙datindika dwarhom il-MediaToday li George Farrugia b’ximod sa˙ansittra anke ˙allas il-kors tal-Masters lil uffiçjalie˙or.

George Farrugia kien ing˙ataproklama fi Ωmien il-PrimMinistru Lawrence Gonzi, bil-kundizzjoni li jg˙id il-veritàkollha biex l-iskandlu taΩ-Ωejtikun investigat bl-a˙jar mod.

Issa qed jitqanqlu mistoqsijietdwar jekk Lawrence Gonzikienx jaf jew le lil CathyFarrugia, il-mara ta’ GeorgeFarrugia. B’Lawrence Gonzijiç˙ad dan fix-xhieda tieg˙uquddiem il-Public Account

Committee u l-editur tal-MediaToday Saviour Balzanisostni mod ie˙or.

G˙al Busuttil ma jfisser xejn

Filwaqt li g˙al kull çittadinserju dan l-iskandlu mhuxaççettabbli, il-Kap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttil tal-impressjoni li dan l-iskandluma jfisser xejn. G˙al SimonBusuttil dan hu biss paraventug˙al dak li hu qed isejja˙ serqfuq il-prezz tal-fjuwils. Kienhekk li ddeskriva dan l-iskand-lu fuq l-istazzjon nazzjonali dinil-©img˙a.

Dan huwa l-istess kap ta’ par-

tit li sal-a˙˙ar elezzjoni baqa’ji©©ustifika l-prezzijiet enormi lil-familji u l-impriΩi kienu qedi˙allsu fuq il-kontijiet tad-dawlu l-ilma, tant li vvota bil-qalbbiex kull wie˙ed minna j˙allasfost l-og˙la kontijiet tad-dawl ul-ilma. Madankollu, kif qedjiΩviluppaw l-affarijiet, jidher lil-istqarrija ta’ Busuttil kienetbiss kliem ta’ min qed jipprovajidher xi ftit b’sa˙˙tu mal-parti-tarji tieg˙u.

Il-Prim Ministru fil-Parlamentl-Erbg˙a li g˙adda di©à faqa’ l-buΩΩieqa li kien g˙adu qed jip-prova jonfo˙ Simon Busuttilmeta spjega kif fil-kalkolitieg˙u Simon Busuttill makkunsidrax il-kambju bejn l-ewro u d-dollaru Amerikan.Ag˙ar min hekk, Busuttilipprova ja˙bi li dan il-Gvernra˙˙as il-fjuwil g˙al sitt darbietf’inqas minn sentejn u pprovajnessi li dan il-Gvern ra˙˙as il-kontijiet tad-dawl u l-ilmab’25%. Dan meta l-GvernNazzjonalista, fl-2008, ©ieg˙ellill-familji u l-impriΩi j˙allsuiktar tant li l-fjuwils u l-kontijietkienu g˙olew biex ©ew jiswew20% iktar mis-sena ta’ qabel,minkejja li Ω-Ωejt kien 50%inqas milli hu llum.

Issa anke l-Ministru KonradMizzi spjega kif la jispiçça l-hedging agreement li hemmb˙alissa, il-fjuwils ikomplujor˙su. G˙ax wara kollox, kifqal il-Prim Ministru din il-©img˙a, jipprova kemm jippro-va jag˙tina l-impressjoni li qedji©©edded, Simon Busuttil xortase jibqa’ jkollu j©orr problemawa˙da: lilu nnifsu.

IL-PARAVENTU TA’ BUSUTTIL