Upload
acccrn-thailand-project
View
221
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
เรื่องเล่าจากภาพบอกเล่าเรื่องราวชุมชนคูเต่ากับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
Citation preview
- 1 -
“ต�ำบลคเตำ” หนงในสองของพนทเปำหมำยในกำรด�ำเนน “โครงกำรจดท�ำแผนพฒนำคณภำพชวตและ ผงชมชน เพอกำรรบมอและปรบตวกบกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศของชมชนในพนทเมองหำดใหญ” (ภำยใตโครงกำร ACCCRN) โดยมมลนธชมชนสงขลำเปนผน�ำกระบวนกำรรวมกบประชำชนกลมเสยงและเปรำะบำงทไดรบผลกระทบจำกกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ ซงกำรสรำงกำรรบมอในพนทคเตำยงสงผลตอกำรเพมกำรรบมอของเมองหำดใหญเนองจำกท�ำใหเมองมพนทรบน�ำ แหลงอำหำรและแรงงำน ทำงสถำบนสงแวดลอมไทยจงไดเรยบเรยงเรองเลำจำกภำพ กรณศกษำต�ำบลคเตำ เพอเผยแพรองคควำมรและกระบวนกำรเสรมสรำงกำรรบมอใหกบเมองตำงๆ น�ำไปปรบใชตอไป
เรองเลาจากภาพการรบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจากชมชนคเตาสเมองหาดใหญ
ความส�าคญของชมชนคเตา เปนชมชนชนบททมทรพยำกรและแหลงน�ำทอดมสมบรณทงยงมควำมส�ำคญเพรำะเปนพนททำยน�ำทรองรบน�ำจำกลมน�ำคลองอตะเภำกอนไหลลงสทะเลสำบสงขลำ
“ต�ำบลคเตำ” ตงอยทำงทศเหนอของตวเมองหำดใหญระยะหำง 15 กโลเมตร ชมชนดงเดมเปนชำวจนอพยพเขำมำตงบำนเรอน ท�ำมำหำกนดำนเกษตรกรรม พนทรำบลมผนใหญจงเปนนำปลกขำว
“คเตำเปนชมชนดงเดมทมเอกลกษณทำงวฒนธรรม เปนแหลงผลตอำหำรหลอเลยงคนในชมชน และสงตอไปยงชมชนใกลเคยงรวมถงเมองหำดใหญ”
ปจจบนประชำชนสวนใหญยงคงท�ำอำชพเกษตรกรรมและประมง ดวยควำมทเปนชมชน เชอมตอระหว ำงน�ำเคมและ น�ำจดจงสรำงควำมโดดเดนใหกบ รสชำตผลตผลทำงกำรเกษตรและสตวน�ำ
มขนบธรรมเนยมและประเพณทถอปฏบตสบทอดกนมำเนนนำน ซงบอกเลำเรองรำววถชวตทผกพนรมฝงแมน�ำ
ผสำนรวมสองวฒนธรรมระหวำงพทธและมสลม
- 2 -
“ผลจำกกำรพฒนำเมอง ท�ำใหเกดสงกอสรำงหนำแนนบรเวณใจกลำงเมองและขยำยตวไปยงพนทโดยรอบ สงผลใหเกดกำรเปลยนแปลงกำรใชประโยชนทดนอยำงรวดเรวและเปลยนไปอยำงสนเชง”
เมองหำดใหญจำกอดตสปจจบนมกำรพฒนำอยำงตอเนองทำงดำนเศรษฐกจและกำรคำเพอสรำงรำยไดใหกบเมอง รวมทงกำรพฒนำโครงสรำงพนฐำนและสำธำรณปโภคเพอรองรบกำรขยำยตวของประชำกร จนเมองหำดใหญกลำยเปนศนยกลำงเศรษฐกจ กำรคมนำคมขนสง กำรศกษำ กำรแพทย และกำรทองเทยว
การกลายเปนเมองของหาดใหญ
เมอเมองหำดใหญเรมพฒนำเศรษฐกจและกำรคำ ท�ำใหเกดกำรพฒนำโครงสรำงพนฐำนอยำงตอเนอง เพอเชอมโยงควำมพรอมดำนกำรขนสง และกำรเดนทำง อำท สถำนขนสงผโดยสำร ถนนหนทำง และสนำมบน
ตำมดวยสำธำรณปโภคตำงๆ ทสรำงขนเพอสนบสนนกำรด�ำรงชวตขนพนฐำน อำท สถำนศกษำ และโรงพยำบำล ท�ำใหประชำชนอพยพเขำมำอยอำศยเพรำะมปจจยทตอบสนองกำรด�ำรงชวต
นอกจำกนนยงมกำรพฒนำกำรทองเทยว มกำรกอสรำงสถำนททองเทยว ทพก และหำงสรรพสนคำขนำดใหญ เพอรองรบนกทองเทยว
จำกพนทสเขยวหรอพนทเกษตรกรรม และเปนพนทรองรบน�ำตำมธรรมชำต ถก เป ลยนไปเป นพนทกอสรำงอำคำร บำนเรอน และถนนหนทำง
ในอนำคตยงพบวำมปจจยสนบสนนอกหลำยดำนทสงเสรมใหหำดใหญมกำรพฒนำทำงดำนสงปลกสรำงและโครงสรำงพนฐำน อำท แผนและนโยบำยกำรขยำยเสนทำงกำรคมนำคม และกำรสงเสรมกำรพฒนำทำงดำนเศรษฐกจ
- 3 -
“กำรเปนชมชนทำยน�ำ ท�ำใหคเตำเปนแหลงรองรบน�ำตำมธรรมชำต น�ำเสย และ น�ำทวม ของคลองอตะเภำกอนไหลลงสทะเลสำบสงขลำ”
กำรทชมชนคเตำเปนพนททำยน�ำ ท�ำใหตองเกยวของโดยตรงกบผลกระทบทเกดจำกน�ำในลมน�ำคลองอตะเภำ ตองรองรบน�ำจำกเมองหำดใหญ กอนจะไหลออกสทะเลสำบสงขลำ ชมชนคเตำจงประสบกบปญหำน�ำทวมขง ปญหำน�ำเนำเสยทถกระบำยมำจำกตนน�ำและกลำงน�ำ
คเตากบปญหาความเสยงจากภยพบต จำกกำรขยำยตวของเมองหำดใหญ ท�ำใหเกดกำรกดขวำงระบบกำรไหลของน�ำ สงผลใหเมองทเคยประสบปญหำน�ำทวมอยแลว เกดน�ำทวมทรนแรงมำกขน และสงผลใหน�ำปรมำณมำกไหลรวมไปยงพนทคเตำ
น�ำเสยทไมผำนกำรบ�ำบดจำกกจกรรมของพนทตนน�ำและกลำงน�ำ รวมถงน�ำทวมขง ทอยในพนทตำงๆ กลำยเปนน�ำเนำเสย สดทำยแลวจะไหลรวมไปสพนทคเตำ
ปญหำน�ำทวมและน�ำเสยยงส งผลตอคณภำพชวต ทงดำนเศรษฐกจ สขภำพ และกำรขำดแคลนน�ำสะอำดส�ำหรบอปโภค บรโภค
จำกลกษณะทำงกำยภำพของพนท กำรขยำยตวของเมอง และกำรขำดกำรบรหำรจดกำรน�ำทด ท�ำใหในอนำคตคเตำยงคงตองประสบปญหำน�ำทวมและเปนแหลงรองรบน�ำ
กำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ กจะยงท�ำใหปญหำน�ำทวมทวควำมรนแรงมำกขน
น�ำเสยและมลพษทำงน�ำท�ำลำยคณภำพของดน น�ำทวมชะลำงสงปนเปอนสพนทเกษตรกรรมและแหลงท�ำประมง สงผลใหกำรท�ำเกษตรกรรมและกำรท�ำประมงในพนทไมไดผลดเทำทควร
- 4 -
“ปญหำน�ำทวมทเกดขนในเมองหำดใหญสงผลกระทบโดยตรงตอคณภำพชวตของประชำชนในพนทต�ำบลคเตำ จนกลำยเปนชมชนเปรำะบำง โดยเฉพำะปญหำทำงเศรษฐกจและสขภำพ”
ประชำกรสวนใหญเปนคนดงเดมในพนท รำยไดต�ำเพรำะพงพงปจจยกำรผลตในพนท และเปนแรงงำนในเมอง
ชมชนคเตำประกอบอำชพหลก คอ เกษตรกรรม และประมง ซงขนอยกบสภำพดนฟำอำกำศ ท�ำใหมรำยไดไมแนนอน ประชำกรสวนใหญจบกำรศกษำในระดบประถมศกษำ นอกจำกนประชำชนยงมปญหำดำนคณภำพชวตภำยหลงเผชญกบปญหำน�ำทวม เนองจำกไดรบบรกำรจำกภำครฐและภำคทองถนไมทวถง
ความเปราะบางของชมชนคเตา
ปญหำน�ำทวมและน�ำเสย สงผลตอระบบกำรผลตอำหำร และอำจจะสงผลเชอมโยงถงกำรยำยถนฐำนเขำไปประกอบอำชพในเขตเมอง ท�ำใหเมองยงกลำยเปนชมชนแออด
วถชวตทยงคงพงพงน�ำอปโภคบรโภคจำกแหลงน�ำใตดน เมอเกดน�ำทวมขงยำวนำนท�ำใหขำดแคลนน�ำอปโภคบรโภค และกำรเขำถงระบบกำรรกษำพยำบำล
นอกจำกนประชำชนยงมปญหำในดำนควำมรควำมเขำใจ และควำมตระหนกตอปญหำทจะเกดขนตอตนเอง ครอบครว และชมชน ทงยงขำดชองทำงในกำรเขำถงขอมลทเกยวของ จงท�ำใหชมชนไมสำมำรถเตรยมตว และรบมอไดทนทวงท
คเตำเปนพนททไมไดมควำมส�ำคญเชงประจกษในดำนเศรษฐกจ ท�ำใหขำดกำรบรหำรจดกำรน�ำทวมจำกหนวยงำนทเกยวของในวำระเรงดวน
- 5 -
“หวใจของกำรด�ำเนนกจกรรมในพนท คอ กำรมสวนรวมของชมชน หนวยงำนทเกยวของในพนททเขำมำมบทบำทตอชมชนมำกขน ในขณะทชมชนเองกมสทธในกำรเขำถงขอมลทควรไดรบเพมมำกขนเพอกำรรบมอกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ
และกำรเปลยนแปลงของเมองหำดใหญ”
กำรด�ำเนนโครงกำรเนนกำรท�ำงำนรวมกบชมชนและองคกรในพนท ส�ำรวจควำมตองกำรของชมชนทเกยวของกบกำรพฒนำคณภำพชวต พรอมกบกำรสรำงควำมรควำมเขำใจ กระตนควำมตระหนก และกำรสงเสรมใหมกำรประสำนงำนและท�ำงำนรวมกนระหวำงหนวยงำนทเกยวของ ทงใน และนอกพนท เพอรบมอกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ
จำกควำมส�ำคญของพนทคเตำ ท�ำใหชมชนคเตำเปนหนงในพนทน�ำรองเพอด�ำเนนโครงกำรจดท� ำแผนคณภำพช วตและ ผงชมชน เพอกำรรบมอและปรบตวกบกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ ของชมชนในพนทเมองหำดใหญ
กำรพฒนำศกยภำพประชำชนกลมเสยง/เปรำะบำง ทสอดคลองกบวถชวตและควำมตองกำรของชมชน โดยเรมตนกบแกนน�ำชมชนทใหควำมตระหนกกบกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ เพอเปนตนแบบทดในพนท
“ชมชนคเตา” ความรวมมอและการมสวนรวมในการด�าเนนโครงการ
กำรจดท�ำแผนพฒนำคณภำพชวตเพอกำรรบมอ และกำรปรบตวกบกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ
กำรน�ำแผนพฒนำคณภำพชวตฯ มำใชในกำรปฏบตจรง
กำรจดท�ำผงชมชน ทแสดงข อมลแหล งทรพยำกรทส�ำคญ พนทเสยงตอกำรเกดอทกภย ขอมลกลมเดก ผ ปวย ผสงอำย กำรใชประโยชนทดน และขอมลกำรเตอนภย
กำรจดประชมสมชชำชมชน รวมทงกำรถอดบทเรยน จดกำรควำมรทไดจำกโครงกำร
- 6 -
“ประชำชนไดตระหนกถงควำมส�ำคญและมควำมพรอมในกำรรบมอตอกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศในดำนทเกยวกบน�ำทวม ทจะเกดขนในพนท และยงสงผลเชอมโยงในกำรเสรมสรำงกำรรบมอตอกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศใหกบเมองหำดใหญ
ในแงของกำรรกษำประสทธภำพของพนทรบน�ำ แหลงส�ำรองอำหำร และแรงงำน ซงจะเกดควำมยงยน ถำตวอยำงกำรรบมอทดของต�ำบลคเตำไดขยำยผลใหเกดกำรรบมอตลอดทงลมน�ำ”
กำรด�ำเนนโครงกำรเปนจดเรมตนในกำรเสรมสรำงกำรรบมอใหกบชมชน และชมชนมกำรด�ำเนนกำรเพอสำนตอใหเกดควำมยงยนเนองจำกกำรเสรมสรำงกำรรบมอสอดคลองกบวถชวตของชมชน
www.thaicity-climate.orgwww.hatyaicityclimate.orgwww.acccrn.orgwww.tei.or.th
ผลจากการด�าเนนโครงการ
มระบบกำร เตอนภย น�ำทวมลวงหนำ อำท วทย สอสำร และมำตรวดระดบน�ำ รวมทงอปกรณส�ำหรบใช ในกำรช วยชวต อำท เสอชชพ เชอก เรอยำง และถงยงชพ
มยทธศำสตรและแผนพฒนำคณภำพชวต ทสำมำรถใชในกำรพฒนำพนทไดตอไปในระยะยำว ในสวนเทศบำลต�ำบลคเตำกน�ำแผนและกจกรรมของโครงกำร ไปสแผนปฏบตกำรของหนวยงำน เพอกำรท�ำงำนกบชมชนหลงจำกจบโครงกำร
เกดเปนเครอขำยชมชน จำกกจกรรมพฒนำคณภำพชวต อำท กลมประมงพนบำน กลมสงเสรมอำชพ และเครอขำยเตอนภยน�ำทวม
เ กดกำรมส วนร วมระหว ำงชมชนต�ำบลคเตำ รวมทงหนวยงำนด ำนสำธำรณสข กรมอตนยมวทยำ กรมทรพยำกรน�ำ ฯลฯ
มโรงน�ำดมชมชน ซงกอตงเปนระบบสหกรณ ผลตน�ำ เพอใหประชำชนไดมน�ำดมทสะอำดและมรำคำถก
ประชำชนในชมชนเกดควำมตระหนกและเหนควำมส�ำคญ สำมำรถน�ำองคควำมร กำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศไปปรบใหสอดคลองกบวถชวต อำท กำรปรบเปลยนรปแบบเกษตรกรรมทรบมอกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ และมชองทำงกำรเขำถงขอมลผลกระทบตอกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ