Embed Size (px)
Citation preview
Kuwulongozgera Mpingo kukuŵa Mpingo
Wankhongono
Uteŵeti wa
Kusambira kuŵa Murongozgi Visambizgo vya aŵo ŵakwamba waka
urongozgi mu Mpingo
Kuwurongozgera Mpingo kukuŵa Mpingo
wankhongono
Kusambira kuŵa Murongozgi
Visambizgo vya aŵo ŵakwamba waka
urongozgi mu Mpingo
iii
Dynamic Churches International
164 Stonegate Close,
Airdrie, AB CANADA
T4B 2V2
(403) 912-4438
www.dynamicchurches.org
ISBN 0-9731078-5-5 © 2013, Dynamic Churches International
All rights reserved.
Ntchakukanizgika kuti buku ili lirembeke panji kuzgoreka mu nthowa yiliyose kwambula kupika kalata wakuzomerezga.
Nkhongono za kulembera panji kuzgoerera mu Nthowa zilizose za ivyo vili mu buku ili zilikupika aŵo ŵachita ntheura kuti
ŵagwiriske ntchito umo ŵakukhumbira iŵo.
015/11/2013
iv
Vya Mukati
Umo tingateŵeteskera buku ili
Malonje Page 1
Visambizgo Vya kwamba-kupokerereka
Ndondomeko Page 2
Urato na kulongosola mlimo Page 3
Maurato ghankhonde gha Mawupu ghachoko-ghachoko Page 6
Kufumba mafumbo ghakovwira Page 7
Visambizgo Vya Chiŵiri
Ndondomeko Page 11
Urato wa mawupu ghachoko-ghachoko Page 12
Kusanda Mazgu gha Chiuta Page 15
Visambizgo Vya Chitatu
Ndondomeko Page 20
Kuŵa Mteŵeti wa Chiuta Page 21
Malurombo ghaweme ghapaguru Page 23
Visambizgo vya Chinayi-Kuŵa wakutonda
Ndondomeko Page 27
Mtima wa murongozgi wakuteŵetera Page 28
Kufikira ŵanthu na uthenga uweme Page 31
Kurombera ŵanthu ŵakuzgeba Page 33
Visambizgo vya Chinkhonde – kuthereska
Ndondomeko Page 34
Kupanga mawupu ghanyake ghachoko-ghachoko Page 36
Kusora ŵasambiri Page 38
Kuthereska – Urato withu pa charu chithu Page 38
Kuthereska – Kuchitira ukaboni nga mbu moyo withu Page 41
Visambizgo vya Chinkhonde na Chimoza-kutebetera
Ndondomeko Page 43
Kupanga kaŵiro kaweme Page 44
Kusambizga na kukuzga ŵalongozgi aŵo ŵamusambizga ŵanyawo Page 45
Kumanya chawanangwa chinu Page 47
Satifiketi Page 64
v
Umo tingateŵeteskera buku ili la: Visambizgo vya aŵo ŵakwamba waka urongozgi mu mpingo
Visambizgo ivi vikumukhwimiskani kuŵa ŵakufiska urato withu uwo ngwa fundo zinkhonde za kuzenga
mawupu ghachoko-ghachoko.
Visambizgo ivi vili kulembekera ŵarongozgi aŵo bakusambizga ŵarongozgi ŵa mu mpingo. Urato
ngwakuti ŵasambiri ŵasambizgike mwakuti naŵo ŵazakasambizge ŵanyaŵo mwakuti ŵaŵe
ŵarongozgi nga ndiŵo.
Musambiri wakwenera kuchita ivi: Kubazga na kunozgekera pambere wandize kumasambiro (kanandi-kanandi musambiri na
musambizgi ŵakukumana kamoza pa mwezi kwa nyengo ya ola limoza (1 hr.).
Ŵose pamoza ŵakwenera kuŵazga na kusanda visambizgo mwakuti paŵe kupulikiskana pa ivyo
ŵasambirenge.
Visambizgo ivyo vasambirika vikwenera kurondezgeka na kuteŵeteskeka mu tumawupu tuchoko-
tuchoko mumasabata ghakurondezgapo. Fundo za visambizgo ivi zikwenera kurondezgeka mu
maguru. Visambizgo vinyake vikwenera kusambizgika ku guru. Mukwenera kusanga nyengo
yakwenerera yakusambizgira guru linu. Mungamanya kugwiriska ntchito nyengo ya ma Baibolo
Sitade panji nyengo yapadera mwakuti guru linu lisambizgike makora unenesko uwu.
Chithuzithuzi ichi chikurongora umo mungasambizgira ŵanthu kuŵa ŵarongozgi ŵaweme:
Ndondomeko yakusambizgira na kukuzga urongozgi wa ŵanthu Ulato
Guru
Mulongozgi na Musambiri
Musambizgi na Mulongozgi
1. kupokererana Chitemwa/kugaŵana
Kumanyana
Kuzenga na kukuzga ubale
Kugaŵana kwenjerwa kwitu pa za charu na chikaya chithu
2. Chisopo
Kwimba, Malurombo na Marubmo:
Sopani Chiuta, Romberanani yumoza na munyake kweneso na ŵanthu ŵambura kuzgoka
Sopani Chiuta, romberani ŵanthu ŵa muguru linu, ŵanthu ŵafikirike na uthenga wa chiponosko kweneso nakuti ŵakule mu uzimu
Sopani Chiuta, Romberani ŵasambiri, kupangika kwa maguru ghapya
3. Kuthereska
Fikirani ŵanthu na uthenga
Sambirani kuchitira ukaboni za Yesu, Romberani ŵanthu ŵambura kuzgoka na umo mungaŵafikira na uthenga wa Yesu
Khozgani na kuchiska ŵanthu ŵa mu maguru ghinu mwakuti ŵaromberenge ŵanthu ŵambura kuzgoka na kuŵafikira
Kunozga ndondomeko ya mawupharazgi gha Mpingo na maguru ghinu
4. Maguru Sambirani umo mungasandira Mazgu gha Chiuta (umo mungachitira Bible Study)
Umo mungakhalira umoyo wa Chikhristu
Umo tingakuzgira guru lithu na kupanga maguru ghapya
Umo mungarongozgera guru linu
5. Utebeti Kuteŵeta/kurongozga na kupanga ŵarongozgi pakuteŵeteska nthowa ya yumoza na yumoza
Visambizgo vya nkhongono Musambiri wankhongono
Kusambira kurongozga Kugaŵana na ŵanthu uthenga wa Yesu mwakwenerera
Rongozgani guru linu
Kaguru kachoko Titeŵetere pamoza nga ndi guru
Nyengo ya kaguru kachoko
Kukuzga ŵasambiri mwankhongono
-kusanda ŵasambiri na umo ŵasambilira
-Masambiro ghapadera
-kutolera ŵasambiri kumalo ghapadera kuti ŵakasambire paŵekha
Kukura kwa ŵasambiri mwakuziziswa
-Kukuzga ŵasambiri
-kukuzgaŵ asambiri-kupanga ŵasambiri
-ndondomeko ya kupatula na kusanga malo ghapamwekha na ŵasambiri (retreat)
vi
Ndondomeko ya chisani-sani yakusambizgira ŵarongozgi Urato
Guru linu
Murongozgi na Musambiri
Musambizgi na Murongozi
Mliska na Musambizgi
Usambizgi wapakati pa Mpingo na
Mpingo unyake
1. Kupokereran
a
Chitemwa/kugaŵana
Kumanyana
Kukuzga ubale
Kugaŵana kwenjerwa kwithu kwa charu na chikaya chithu
Kupanga ndondomeko ya vyakunthazi ivyo tikukhumba kuvifiska pa charu na uteŵeti withu mwakuti tifikire ŵanthu ŵambura kumumanya Yesu
- kumanya ŵaliska ŵose - kusambira kurumba umoza withu - kuteŵeterana yumoza na munyake na mipingo yithu
2. Kusopa
Kwimba, Kurumba na kuromba:
Sopani Chiuta -Rumbani Chiuta chifukwa cha wali yose wa imwe
Kusopa Chiuta Rumbani Chiuta chifukwa cha: - yumoza na muyake - wali yose wa imwe - kufikira ŵanthu na uthenga wachiponosko
-kukura kwa guru linu
-mwaŵi wakuti mupharazge uthenga wachiponosko
Sopani Chiuta ndipo murumbani chifukwa cha: - Ŵasambiri - Ma membara gha maguru ghinu - kubabika kwa maguru ghapya
Sopani Chiuta, Romberani: - Ŵarongozgi - Urongozgi wake wa munthazi - Kupharazgika kwa Mazgu gha Chiuta mu chigaŵa chinu - Kupanda mipingo na kukuzga mlimo wake kose-kose
Sopani Chiuta na ku muthuwuska chifukwa cha: - uteŵeti wa munthu wali yose wa imwe - umoza wa mpingo - kukura/kukhwimiskika kwa mipingo yinyake - Mzinda panji chigaŵa kuŵa chakuzura na marurombo
3. Kuthereska
Kufikira vigaŵa na Mazgu gha Chiuta
- Kurombera ŵanthu ŵambura kuponoskeka - Sambirani kugaŵana na ŵanthu Mazgu gha Chiuta - Romberani na kufikira ŵanthu ŵambura kuponoskeka
Kukhozga na kukhwimiska ŵanthu ŵa mu maguru ghinu kuti ŵaromberenge ŵanthu aŵo mbambula kuzgoka
Kunozga ndondomeko ya mpingo na maguru ghinu ya kupharazga Mazgu gha Chiponosko mu vigaŵa vyaŵo.
- kunozga kufikira ŵanthu na uthenga wachiponosko -Vyakuchitika- Mpingo wose ukwenera kutorapo lwande pakupharazga mu vigaŵa vyose, ku ŵanthu ŵose. - Mpingo unozge Uteŵeti wakufikira ŵanthu ŵa mitundu yose - Mpingo unozge uteŵeti wa kutuma ŵanthu kukapharazga uthenga wa Yesu kwa nyengo yichoko ku malo ghambura kufikirika
- Nozgani na kufiska ndondomeko yakufikira ŵanthu ŵose na uthenga wachiponosko ku Msumba panji chikaya chinu. - Torani Chikaya panji Msumba winu wose na kuwufikira na upharazgi.
4. Mazgu Kusanda Baibulo “Luso la Kusanda Baibulo”
Kukhara Umoyo wa Chikhristu
Kupanga guru ilo lingamanya kubaba maguru ghanyake
Umo mungarongozgera guru linu
- kukuzga maso mphenya ghinu-kunozga ndondomeko ya kufumira mu Baibulo ya kufiskira languro la Yesu la kuthandazga Mazgu gha Chiuta
Kugomezga Chiuta chifukwa cha Mzinda withu, charu chithu, na charu chose kuti Chiuta wangamanya kutithaska pa kutipa chiponosko chake
5. Uteŵeti Kupanga ŵarongozgi: Kugwiriska ntchito nthowa ya yumoza na yumoza
- Visambizgo vya nkhongono vya lufura - Urongozgi wa nkhongono
- kusambira kurongozga - kugaŵa Mazgu mwa nkhongono
Kurongozga guru linu
- kuŵa musambizgi wa ŵarongozgi wakuzomerezgeka Kukoreska maso mphenya ghakufimira kwa Chiuta gha kutorera chiponosko ku ŵanthu.
- Kusambizgana pakuteŵeteska nthowa ya munthu na munthu -Kukoreska maso mphenya ghakufumira kwa Chiuta - Kukhozga mipingo yinyake
Kaguru Kachoko Kuteŵetera pamoza nga ndi guru
Guru lichoko kwendera pamoza
- Kukura mwakuziziswa-kupanga ŵasambiri Kusanda machitiro - Masambiro ghapadera kwamwekha gha pa chaka (Retreat)
- Kukura mwakuziziswa kukura pa kupanga ŵasambiri kusanda -Masambiro gha padera gha pachaka (Retreat)
- Kuzenga na kukuzga guru - kuteŵeteska uheni vinthu vya kuteŵeteskera pa uteŵeti - visambizgo vya padera vya ŵasambizgi na basambiri ku malo gha mwekha vya pa chaka (Annual Retreat)
- ndondomeko yakufikira chikaya, msumba withu, charu chithu na malo ghakutali -kukoreranako na ŵanyithu pa kuthandazga uthenga wachiponosko ku charu chose
1
Nkhongono za Maguru ghachoko-ghachoko Malonje Uteŵeti wa ma guru ghachoko-ghachoko ntchibo chakutorera languro ilo Chiuta wali kutipa pa Ŵaefeso
4:12 “…kunozgera ŵanthu ŵa Chiuta ŵose kuŵa ŵateŵetiŵba mlimo wa uKhristu”. Muliska
wangafiska mlimo wose wa Chiuta yekha chara. Kweneso wangaliteŵetera thupi la Yesu yekha chara. Iye
pamoza na ŵarongozgi ŵanyake aŵo Chiuta wimika mu mpingo ŵali na mlimo wakusambizga na
kukhwimiska mpingo wa Chiuta. Urato ngwakuti ŵanthu ŵose ŵovwirike mwakuti ŵamanye kuteŵeta
na kuzenga Mpingo wa Chiuta kwakuyana na umo Chiuta wali kuŵaŵikirako .
Yesu ntchilongolero chiweme chakusambizga guru la ŵanthu ŵachoko mwakuti ŵamanye kufikira
ŵanthu ŵanandi. Wakasambizga ŵanthu ŵachoko waka ndipo wakaŵanga na nyengo ya wali yose wa
ŵasambili ŵake. Ŵasambiri aŵa ndiŵo ŵakapanga uteŵeti wake na kwambiska mpingo wake.
Ŵakawungananga na kusopa pamoza. Ŵakaŵavye nyumba yakusoperamo. Ŵakakumananga mu tempele
la ŵa Yuda kweneso mu nyumba zaŵo mu maguru ghachoko-ghachoko (Milimo ya Ŵakutumika 5:42,
2:41-47, na 20:20). Vyakurondezgapo vyake vikaŵa vyankhongono chomene! “Ndipo zuŵa na zuŵa
Fumu yikasazgirangako kwa iŵo ŵeneaŵo ŵakataskikanga.” Milimo ya Ŵakutumika 2:47
Kwa sono tikukumana kumsopa Chiuta nga ndi Mpingo. Tikukondwa chifukwa cha vyawanangwa vyake
vyakupambana-pambana na kusambira kufumira ku mazgu ghake. Nchakukhumbikwiraso chomene kuti
ŵanthu ŵakumanenge mu tumawupu tuchoko-tuchoko mwakuti ŵamanye kugaŵana Mazgu gha Chiuta
na kughamanyana mwakufikapo. Kweneso tumaguru tuchoko-tuchoko nthuweme chifukwa ŵanthu
ŵakusambira kufumira kwa yumoza na munyake mwakufwatuka kweneso kwambura kubisirana kanthu.
Mu tumaguru tuchoko-tuchoko utu ŵanthu ŵakusambira kupwerererana kweneso ŵakurombera pamoza
na kukhwimiskana.
Kuti wene na wene pera ndiwo urato wa tumawupu tuchoko-tuchoko utu chara kweneso ntchinthu
chimoza chakukhumbikwa chomene icho chikubabika kufumira mu nkhumano izi. Tumaguru
tuchoko-tuchoko ndi vibo vyakunyamulira ivangeli na kukuzga ŵasambiri. Maguru agha ghakovwira
ŵanthu aŵo ŵiza sono kwa Yesu mwakuti ŵakure mu uzimu na kuŵa ŵakhristu ŵakufikapo na
ŵachanduro mu mpingo.
Usange ŵakhristu ŵakhiwimiskika na kuvwirika kuti naŵo ŵamanye kuchemera ŵanthu kwa Khristu
Yesu, ŵamanyenge kukura mu umoyo waŵo wa mzimu. Khumbiro laŵo lakuti ŵamanye Chiuta makora
kwizira mukuŵazga Mazgu gha Chiuta na kujipereka ku malurombo liti likurenge chomene. Ŵanthu
ŵanandi ŵakugomezga kuti kusambizga ŵanthu Mazgu gha Chiuta kukovwira kuti ŵanthu ŵakure mu
umoyo waŵo wa uzimu ndipo ŵaŵe ŵakuteŵetera. Kwene kusanda kwithu kwatilongora kuti kuteŵetera
ndiko kukwiziska kukura chifukwa kukupereka njara na khumbiro lakuteŵetera Chiuta. Kuteŵetera
kukwiziska kusinthika mu umoyo wa ŵanthu! Ŵarongozgi ŵapya ŵapangikenge kufumira mu guru linu
apo imwe mukulongora urongozgi uweme. Apo guru linu likukura mupangenge ŵakhristu aŵo mbanjra
ya uteŵeti ndipo naŵo ŵapangenge guru linyake la ŵakhristu.
Kusambizga ŵanthu kukupangiska kuti ŵanthu ŵakure. Nthowa yiweme chomene yakukuzgira ŵanthu
mu chikhristu njakusambizga yumoza-yumoza. Kusambizga yumoza-yumoza ndiyo ndi nthowa
yakusintha ŵanthu yakuzirwa chomene na ya nkhongono chomene iyo yingamanya kukuzga guru linu
mwaluŵiro chomene. Munthu wali yose mu guru linu wakupika mwaŵi kwakusambizgika kwizira
munthowa ya nkhongono yakusinthira (visambizgo vinayi), nthowa ya nkhongono yakuŵa musambiri
(chisambizgo cha 9) na ya kugaŵa Mazgu gha Chiuta mwankhongono (chisambizgo cha 6). Visambizgo
ivi vya munthu yumoza panyengo vikusambizgika kuwaro kwa nyengo yakukumana kwa guru. Munthu
uyo wali kusambira wakukumana na munthu pa nyengo iyo ŵapulikana. Mwanarume wasambizga
mwanarume munyake ndipo mwanakazi nayo ntheura pera. Kufumira kuwurongozgi na usambizgi
wantheura uwu ŵarongozgi ŵanandi na ŵaweme ŵati ŵasangikenge na kukuzgika.
2
Kusambira kurongozga
Nkumano ya Kwamba
kupokererana
chongani mutu wuli wose apo mwadumbirana na murongozgi winu.
Kunozgekera kukumana na murongozgi winu:
1. Ŵazgani urato wa Mpingo, Urato wa guru linu na Urato wa wupu winu. Nozgekerani kugaŵana
na umo imwe mukuwonera kuti uteŵeti uwu uwovwirenge kusintha ŵanthu na kuŵakhwimiska
mwakuti ŵamanye kufikira ŵanthu aŵo ŵandaponoskeke muchikaya chithu.
2. Ŵazgani ndondomeko ya Guru na kulongoosora kwa mlimo. Woneseskani nakupulikiska uteŵeti
winu ndipo mulongosole ku ŵarongozgi ŵinu.
3. Zunulani maurato gha guru linu ghankhonde. Kasi ntchifukwa uli kupokererana, kutawuzgana na
kupana malonje nivyakukhumbikira chomene pa nkhumano za guru linu?
4. Ŵazgani umo mungafumbira mafumbo ghaweme na mundandanda wa mafumbo ghake.
Nozgekani kugaŵana kufumira pa mtima vigaŵa vitatu vyakugaŵana nyengo. Sankhani fumbo
limoza pa sabata lili lose mu mwezi uwu.
Chigaŵa ichi mukwenera kulemba pamoza na musambizgi winu:
5. Kumanyana. Gaŵanani wofi na vyakusangwiska vinu wali yose wa imwe.
6. Dumbiranani na kuchonga ( ) kufumira pa 1 mpaka pa 4.
Kunozgekera kugaŵana na guru lithu mu mwezi wuno:
7. Mwaufupi gaŵanani na guru linu urato wa Mpingo, urato wa guru lithu na khumbiro la guru
lithu. Dazi _______________ Ndi njani uyo wachitenge mlimo_______________
8. Rongosolani kaŵiro kaguru linu, ndipo ndi njani mweneuyo waŵenge na mlimo pa nyengo wuli?
Dazi ________Ndi njani uyo wachitenge mlimo _____________________________
9. Sangani munthu mweneuyo warongozgenge kudumbirana mwakufumba mafumbo sabata lili
lose. Zina ____________________________________
Kujara na lurombo:
10. Romberani ŵanthu ŵa muguru linu ŵose.
11. Ŵazgani mwakughanaghaniarapo chomene kunozgekera Chisambizgo cha chiŵiri.
12. Sankhani dazi ____________ Nyengo__________Malo _________________________.
13. Sankhani Dazi ____________ Nyengo___________ Malo_________________________
ghakukakumaniranako pa visambizgo vya kuga Mazgu gha Chiuta na nkhongono.
3
Urato wa Mpingo withu Languro ilo Fumu yithu Yesu wali kutipa lakuruta kukapharazga kuŵanthu ŵose (Mateyu 28:18-20)
likwenera kuŵa dango ilo tikoleske mu mpingo withu. Tikwenera kupanga ŵasambiri aŵo naŵo
ŵayamukupanga ŵasambiri mpaka tifikire charu chose na uthenga wa Fumu yithu Yesu Khristu. Mwa
upusu tingamanya kuyowoya kuti, musambiri wa Yesu ndi munthu uyo wakukhara umoyo wake
ngati Yesu ndipo wakwenda na Yesu. Ŵanthu aŵa ŵakulekapo chara kuyowoya za Yesu ku
ŵanthu.
Guru lithu la uteŵeti lili na urato wakuzenga wali yose mu mpingo withu mwakuti wali yose wakozgane
na Yesu. Mu visambizgo ivi muti muŵe na mwaŵi wakuŵa musambiri wa Yesu kweneso kusambira
kurongozga ŵanyinu mu guru linu kuti naŵo ŵaŵe ŵasambiri ŵa Yesu.
Urato wa guru lithu
Tikhumba kuti guru lithu liŵe mbumba yakuzura na chitemwa yeneiyo yikukura mwa Yesu Khristu na
kugaŵira ŵanthu uthenga wa chiponosko icho Chiuta wakupereka mwa Yesu Khristu Fumu yithu.
Khumbiro la guru lithu
Munthu wali yose wakupulike na kumanya kuti ngwakutemweka kweneso ngwakukhumbikwa
chomene,
Tiŵe ŵanthu ŵakovwirana pavakusoŵerwa vithu kuthupi, ku uzimu na mu kwenjerwa kwithu kose,
Munthu wali yose waŵe na ma ubale ghankhongono ghakukwana ghankhonde na chimoza (6) na
ŵanthu ŵa muguru lithu pa nyengo ya myezi yinkhonde na chimoza (6),
Tichiske ŵanthu ŵa muguru lithu ŵateŵetenge mu mauteŵete gha mimpingo yaŵo;
mwachiyerezgero, kusambizga ŵana, kuteŵetera ŵakavu na ŵakusuzgika, kutolapo lwande pa
kendeskero kachisopo pa mpingo,
Tivwire ŵanthu kuti ŵamanye chawanangwa chaŵo na kuchiteŵeteska makora pakukuzga Ufumu
wa Chiuta kwizira mukuteŵetera ŵanthu,
Ŵanthu ŵabapatizike ndipo ŵaŵe ŵamoza nase mu mpingo withu,
Kusambizga munthu wali yose mu visambizgo vya nkhongono, musambiri wankhongono, wakugaŵa
Mazgu gha Chiuta mwankhongono,
Kusazgirapo banja la ŵanthu ku mpingo withu pa myezi yinkhonde na chimoza (6) uli wose
Kusanga na kukuzga ŵasambiri ŵa urongozgi na kupanga guru linyake myezi yinkhonde na chomoza
yili yose,
Kupanga maguru ghakukwanira mu chikaya chithu mwakuti ghafikire ŵanthu muchikaya chithu na
uthenga wa Fumu yithu Yesu Khristu.
Kendeskero ka chisopo pa guru
Kendeskero ka chisopo kangamanaya kusintha sabata na sabata kwene kendeskero ka guru kakwenera
kuŵa na vinthu ivi:
Kupokererana (maminiti 15-20.)
Kujura na lurombo
Kugaŵa vya ma ukaboni na kuyiwonga fumu
Kusopa (maminiti 15-20)
Mungimba sumu panji kuŵazga Masalmo
Kutonda (maminiti 20-30)
Kuphara umo imwe mwachitira pa uteŵeti winu
Kunozga kukapharazga ku ŵanthu
Kupulika umo visambizgo vya munthu na munthu panji vya nthowa ya yumoza na yumoza
vikwendera
Kugaŵana Mazgu (maminiti 20-30)
Kusanda Mazgu (Bible study)
Kuromba – mwakupulikizgana yumoza-yumoza
4
Kujara
Vayakuphara/Nduvyo
Kurya pamoza (tiyi, chindongwa panji sobo usange mwabi uwu ulipo)
Uteŵeti
Masambiro gha yumoza na yumoza (mukati-kati mwa sabata) masambiro agha ngakusambizga
ŵarongozgi aŵo naŵo ŵamusambizga ŵanyawo. Urato ndi kusambizga na kukuzga urongozgi.
Usange mungrlondezga fundo izi muŵenge ŵasambizgi ŵaweme kweneso musambizgenge ŵanth ŵene
aŵo ŵamanyenge kusambizga ŵanyawo kuŵa ŵasambiri ŵa Yesu.
Kuti muŵe ŵasambizgi ŵaweme mukwenera kuŵa ŵanthu ŵakuyezga nthowa zinandi, kweneso
ŵakujipereka na ŵakusanguruka! Kumbukirani, khumbiro linu ndakuti musambire kufumira kwa
yumoza na munyake mwakuti wali yose wa imwe wandulepo kanthu. Yezeskani kuti musambizge
makora mwakuti wali yose uyo wasambira kufumira kwa imwe wamusambizga ŵanyake mu guru lipya
ilo ŵamupanga.
Gaŵanani vyakuchita mu guru linu mwakuti wali yose waŵe na chakuchita. Ntchiweme chara kuti
munthu yumoza panji ŵanthu ŵachoko waka ndiŵo ŵawoneke kuti mbenecho ŵa guru. Kumbukirani
kuti ŵarongozgi ŵakusambizgika na kuzengeka kwizira mukupereka mwaŵi kwa wali yose uyo ngwa mu
guru linu. Wali yose wa mu guru wakwenera kupika mwaŵi kuphara ivyo iyo wasambira mu uteŵeti
wake.
Kurongosola ntchito ya wali yose
Murongozgi Mulimo wake: 1. Wakwenera kusangikanga pa chisopo pa sabata yili yose mwakugomezgeka.
2. Waŵe wakugomezgeka pakupereka chuma chake ku mlimo wa Chiuta (chakhumi, chakupereka ku
chisopo).
3. Kusangika kuvisambizgo vya Kukura mwakuzizwisa.
4. Kupereka urongozgi ku maguru ghachoko-ghachoko.
5. Kwendera panji kuyowoya na ŵanthu ŵa mumpingo winu na aŵo ŵakukhumba kunjira (ŵangaŵa
ŵalendo, panji aŵo ŵanguzakasopa waka namwe)
6. Kuŵa na nkhumano na ŵasambiri ŵinu pambere mundarute ku nkhumano ya guru linu.
7. Kurongozga kusanda Baibulo panji kupereka kwa musambiri winu kuti wendeske.
8. Kujara chisopo cha guru linu:
a. pakupereka nduvyo
b. kujara na lurombo
9. Kupereka ntchisko pakuyowoya urato wa guru na kuchiskaso kuti ŵanthu ŵalutilire kupharazga
Mazgu gha Chiuta ku ŵanthu ŵakutayika dazi na dazi pali pose apo mwaŵi wasangika.
10. Kovwira wakusambira winu kuti wafiske mulimo wake wakusambizga musambiri wake munthowa
ya yumoza pa yumoza.
11. Kusambizga musambiri winu mu kugaŵa Mazgu gha Chiuta na nkhongono (kwizira mukupharazga
na kukumana na ŵanthu yumoza na yumoza) kamoza pa mwezi.
12. Kusamgizga musambiri winu Urongozgi pa kumupa mwaŵi wakurongozga chisopo cha pa guru linu
kamoza pa mwezi.
13. Kukumana na Musambizgi winu kamoza pa mwezi.
14. Kusangika pa masambiro gha ŵarongozgi pera pamoza na musambizgi winu kwa masabata ghanayi
panji ghankhonde na chimoza.
15. Kuruta ku nkhumano ya visambizgo vya ŵarongozgi ya pa chaka (retreat).
5
Murongozgi Musambiri (wakusambira kuŵa Murongozgi) Ivyo wakwenera kuchitanga:
1. Wakwenera kusangikanga pa chisopo sabata lili lose mwakugomezgeka.
2. Wakwenera kuŵa munthu wakupereka chuma chake ku mlimo wa Chiuta (kupereka chakhumi na
vyakupereka vinyake).
3. Wakwenera kulutanga kukasambira visambizgo vyakukura mwakuziziswa na kupanga ŵasambiri
mwakuziziswa nyengo zose apo visambizgo ivi viliko.
4. Wakwenera kovwira pa kurongozga guru.
5. Pamoza na murongozgi wakwenera kwendera panji kuyowoya pa foni na ŵanthu aŵo ŵakukhumba
kunjira guru linu.
6. Kukumana na murongozgi mwakuti murombere lumoza pambere dazi la kukumana guru lindize.
6. Kurongozga pa choko waka na kupereka kwa murongozgi pa nyengo ya chisopo ya guru linu.
kulongosora na kuphara umo chisopo chenderenge
8. Kurongozga pa nyengo ya kugaŵana na kusanda Mazgu gha Chiuta (mukwenera kulaŵiska mafumbo
pambere nyengo yindakwane mwakuti munozgekere). Mungamanya kupereka kwa munthu munyake
kuti warongozge
9. Kurongozga chisopo cha pa guru linu pose apo Murongozgi wamupemphani.
10. Kumanyiska ŵanthu vyakupempherera na vimanyisko vinyake. Kurongozga malurombo gha guru
(mungasora murongozgi munyake kufumira mu ŵanthu).
11. Kupanga ndondomeko ya visambizgo vya yumoza pa yumoza pa guru linu.
12. Kukumana na murongozgi winu kamoza pa mwezi kuti musambire.
13. Kukumana na murongozgi winu kuti musambire visambizgo vya Kugaŵa Mazgu mwa nkhongono
kamoza pa mwezi.
14. Kuluta ku visambizgo vya ŵarongozgi vya pa chaka.
Mwenecho wa malo gha kukumaniramo
Nyengo zinyake malo ghakukumaniramo guru linu ghaŵenge ku Tchalichi chara. Mukwenera kusanga
malo ghakumaniramo ndipo mwenecho wa malo agha wakwenera kuchita ivi:
1. Kusangika pa chisopo sabata yiri yose mwakugomezgeka.
2. Wakwenera kuŵa munthu wakupereka chuma chake ku mulimo wa Chiuta mwakugomezgeka
(chakhumi na vyakupereka vinyake vili vyose ivyo ndi vyakukhumbikira).
3. Kukumana na Msambizgi winu pamoza na murongozgi wakusambira mwakuti murombere guru linu.
4. Perekani malo ghaweme ghakukumaniranapo mwakuti nkhumano yinu yiŵe makora.
5. Usange pari ŵana ŵachoko woneseskani kuti malo ghakukharako ŵana pa nyengo ya chisopo
ghalipo.
6. Usange ntchamachitiko woneseskani kuti vyakurya (tiyi na vyakumwera) vilipo ndipo mwanozgekera
makora pambere nkhumano yindachitike.
7. Usange ntchamachitiko woneseskani kuti pali ma Baibulo ghapadera mwakuti aŵo ŵalije ma Baibulo
ŵasange ma Baibulo ghakuti ŵaŵazge.
8. Rongorani kusanguruka kwa munthu wali yose wakwiza ku chisopo.
9. Sungani buku lakulembamo mazina gha ŵanthu ŵose aŵo ŵakwiza ku chisopo.
10. Londezgani umoyo, uteŵeti na mbiri ya munthu wali yose uyo wakuteŵeta namwe. Rumbani munthu
wali yose pa ivyo wakuchita makola pa uteŵeti wake pa nyengo ya kukumana kwinu.
6
Fundo zinkhonde zakuzirwa chomene pa kendeskero ka guru la
chisopo Kupokererana, Kusopa lumoza, Kutonda, Kugabana Mazgu gha Chiuta na Kuteŵetera. Izi ndi
fundo zakwenerera chomene izo zikupanga guru. Mu visambizgo ivyo vikurondezgapo tilaŵiskenge
fundo yimoza yimoza.
Kupokererana
Kupokererana kukovwira kuti ŵanthu ŵaŵe na chitemwa pa yumoza na munyake, kugaŵana
vinjeru na kuŵa na mtima wakupwerererana na wene na wene.
Mu guru lili lose ntchakukhumbikwa chomene kuti wali yose wapike mwaŵi wakupulikizgika,
kupwererereka, na kurombereka mwakaŵiri-kaŵiri. Kachitiro aka kakovwira kuti ŵanthu ŵaŵe
ŵakufwatuka mwakuti ŵamanye kumuteŵetera Chiuta pamoza na ŵanthu makolaghene. Para ŵanthu
ŵaŵa ŵakufwatukirana ŵakumanya kuŵa ŵasambiri ŵa Yesu makora.
“usange mukutemwana ndipo ŵanthu ŵose ŵamkumanya kuti, ndimwe ŵasambiri ŵane”.
Yohane 13:35
“Muŵenge ŵakujiyuyura, ŵakuzika na ŵakuzizipizga kose…Muyezgenge chomene kusungilira
umoza weneuwo ukufuma mu Mzimu, na kutemwana mu mtende.” Ŵaefeso 4:2,3
“Ntheura pakumutemwani chomene, kuti tikaŵa muchanya kusangana namwe makani ghaweme
gha Chiuta pera chara kweniso na umoyo withu wuwo.”. 1 Ŵatesalonika 2:8
Kupokererana Mwenecho wa nyumba/malo: Watauzge wali yose uyo wakwiza pa malo
Walembe zina la munthu wali yose uyo wiza kuzakasopa kakwamba kweneso aŵo ŵakwiza nyengo
zose wa woneseske kuti mazina ghaŵo ghali kulembeka ndipo ghakuchongeka.
Jurani chisopo na lurombo.
Kugaŵana Mazgu gha Chiuta: (Murongozgi panji wakusambira kurongozga)
Ŵalongozgi ŵakwenera kumanya munthu wali yose uyo wiza kakwamba ndipo ŵamulongore ku
guru na kulongosola makora uko wakukhara.
Woneseskani kuti mukusunga nyengo makoraghene.
Chemani guru linu ndipo ŵanthu ŵakhare pasi makora mwakufwasa.
Ŵarongozgi ŵakwenera kulongora chiyerezgero chiweme pakuŵa ŵanenesko nyengo zose.
Fumbani fumbo limoza kufumira pa mafumbo agho ghapika pa mundanda wa mafumbo.
Nyengo zinyake mupereke mwaŵi wakuti ŵanthu ŵapereke ukaboni waŵo.
Manyani ichi: Manyani kuti ŵanthu ŵanyake mbasoni ndipo mukwenera kuŵanyengerera chomene
kuti naŵo ŵayowoyepo.Ŵanthu ŵanyake mbakuyowoya chomene kuluska ŵanyawo, woneseskani kuti
mukuŵadumura mwakuti ŵanyawo naŵo ŵayowoyeko. Vyakurya/vyakumwa (usange mwaŵi uwu ulipo viperekeke): (mwenecho wa nyumba ndiyo
wakwenera kutangwanika kugeziska ŵanthu mu mawoko na kupereka vyakurya na vyakumwa)
Pa umaliro wa kukumana kwinu mungapereka vyakurya usange vilipo. Chonde perekani vyakurya
vipusu waka. Rekani kuŵa na mtima wakupharizgana, chipanagani chinthu ichi kuŵa CHIPUSU
CHOMENE!
7
Kurongozga kusanda Baibulo (Bible Study) kuweme
Kufumba mafumbo ghakwenerera
Kudumbirana kuweme nkhwakwenerera chomene pa kukumana kulikose chifukwa kukovwira
ŵanthu kuti ŵasambire makola na kusanda Mazgu gha Chiuta mwakufikapo. Usange ŵanthu
ŵose ŵakutorapo lwande, ntchamachitiko chomene kuti ŵarombenge pamoza na kuŵikapo
mtima mwakufwirirapo kuti ŵakure mu umoyo waŵo wa mzimu.
Sangani munthu mweneuyo wanozge mafumbo ghakuti muzakendeskere Bible Study yinu
pambere dazi lindafike. Mafumbo ghanyake tapanga kale ndipo ghangamanya kuŵavwira
kupanga mafumbo ghakwenerera. Chonde mungofyanga ŵanthu chara na mafumbo.
Woneseskani kuti mafumbo ghakufumibika makola ndipo ŵanthu ŵakupulikiska makora.
Woneseskani kuti nyengo iyi njakuti ŵanthu ŵafwase makola mwakuti waliyose waŵe na
mwaŵi wakuyowoyapo mwakufwasa makora.
Ntchiweme chomene kupereka mwaŵi utatu ku ŵanthu:
1. Kufumba mafumbo agho ghanozgekera
2. Ŵanthu ŵapike mwaŵi wakupereka mutu uwo ŵakukhumba kuti mudumbirane panji kuŵapa
mwaŵi ŵanthu kuyowoya ivyo iŵo ŵakumana navyo mu sabata iyo yajumpha.
3. Panji kuŵareka waka kwambura kuŵapa mwaŵi wakuti ŵayowoyepo.
Chonde: mungambanga na munthu yumoza na kwenda mumzere na urato wakuti wali yose
wayowoyepo chara. Kachitiro aka kakuchitiska ŵanthu aŵo mbasoni kuti ŵakhozgeke soni
usange ŵatondeka kuyowoyapo kanthu. Kuchita kwa ntheura ŵati ŵayowoyenge chifukwa
chakuchichizgika na kwambura kunozgekera. Munthu mweneuyo wangasankha mafumbo ndipo
wangakhumba kwamba kuyowoya chifukwa wakuŵa kuti wanguŵa na nyengo yiweme
yakunozgekera.
Iyi ndi nyengo yakukhumbikwa chomene pa guru linu kwene yezeskani kuti yiŵe ya nyengo
yifupi chomene. Yingaŵa ya ma miniti 15 panji 20.
Nyengo yinyake mungakhumba kupereka mwaŵi ku munthu munyake kuti waperekere ukaboni
pa ivyo Chiuta wamuchitira. Usange munthu munyake Chiuta wamuchitira chinthu chiweme
panji wazgoreka lurombo lwake mwakuzizwisa wangakhumba kuti ŵanyake ŵapulike ndipo
ŵasangwe pamoza nayo mwa Fumu.
Tegherezgani ku vyakurombera ivyo ŵanthu ŵakupempha kuti muŵarombere. Tegherezganiso
ku ivyo ŵanthu ŵakuwonga Fumu pa ivyo yaŵachitira ndipo wongani na kuromba kwa Chiuta
pamoza. Pulikizgani makola ivyo ŵanthu ŵakuyowoya chifukwa ndi vinthu vyakukhumbikwa
chomene. Ŵarongozgi kuti mbakuti ŵayowoyenge ŵekha chara kwene kuti ŵawoneseske kuti
ŵakurongozga ŵanthu mwakuti wali yose waŵikepo mahara ghake. Chonde woneseskani kuti
mose mukukondwa na kudumbirana makora kwambura kujandizgana apo mukutora nyengo
kumanyana.
8
Mafumbo Ghakovwira kuti mumanyane makora pa guru linu .
Zunulani na kulongosola dazi ilo mukulitemwa chomene pa umoyo winu.
Jirongosolani mwakuti ŵanthu ŵamumanyeni pa guru linu.
Kasi ndi mutundu wuli wa vinthu uwo mukutemwa chomene (uswesi, utuŵa, ufipa)
Kasi ntchivichi icho mukutemwa chomene pa banyinu?
Kasi mukuwona kuti Chiuta wakumuyowoyeskani chomene kwizira munthowa uli?
Kasi ndi buku wuli ilo muli kuŵazgapo ndipo lili kumukondweskani chomene?
Usange pa libwe la pa dindi linu pangalembeka mazgu, mungatemwa kuti palembeke mazgu
ghakuti wuli nga ntchikumbusko?
Kasi ndi ntchito wuli iyo mukutemwa kugwira usange muli kunyumba kwinu?
Kasi nchawanangwa uli icho muli kupokera icho imwe mukuchiwona kuti nchapachanya
chomene pa umoyo winu? Chifukwa uli mukuchiwona kuti nchapachanya chomene?
Usange mungapika nkhongono kusintha chinthu chimoza pa umoyo winu panji pa nkharo yinu,
chingaŵa chinthu uli?
Kasi mphauli apo Chiuta wakaŵa wakupulikikwa makora kwakujumpha kuŵa waka Mazgu
ghakulembeka pa umoyo winu?
Zunulani uko mukakharanga apo mukaŵa na vilimika khumi na viŵiri ndipo yezgani
kuyowoyapo ivyo mukukumbukira pa nyengo iyi.
Apo mukakuranga, mukatemwanga kuseŵera maseŵero wuli?
Kasi pa vinthu vyose ivyo muli navyo nivichi ivyo ni vyakuzirwa chomene pa umoyo winu.
Zunulanipo vitatu? Kasi nchifukwa wuli mukuti nyakuzirwa chomene?
Kasi ntchivichi icho mukunwekera chomene pa umoyo winu munthazi?
Kasi pa ma ubale agho muli nagho mbubale wuli uwo mukukhumbisiska kuti musinthepo kanthu
mwakuti uŵe makora kujumpha umo wulili pasono?
Kasi mphawuli apo mukapulika za Yesu ka kwamba pa umoyo winu ndipo
mukaghanaghanangachi na za iyo?
Longosolani za umoyo winu kwa lero kwakuyana na umo imwe mukujimanyira.
Kasi nchinthu wuli icho imwe chikumupani kukhorwa chomene pa umoyo winu?
Zunulani chinthu panji nyengo yakofya chomene pa umoyo winu........
Malo agho nkhunwekera kuyako ndi........
Usange muli na nyengo yakuŵa pa mwekha mukutemwa kuchitachi?
Kasi malo agho mukughatemwa chomene mu nyumba yinu ndi malo wuli ndipo pachifukwa
wuli?
Kasi mukaŵa na chiŵeto icho mukatemwanga chomene apo mukaŵa mwana ndipo ntchiŵeto uli
ndipo mukachitemwerachi?
Kasi mukukhumba kuzakawona kusinthika uli pa kateŵetero kinu pa nyengo ya ntheura iyi
chaka chamachero?
Kasi munthu uyo imwe wakumuwuskani nkhumbi chomene na wakuzirwa chomene padera pa
Yesu ndi njani. Chifukwa uli?
Kasi ndinjani uyo wakaŵa mubwezi winu chomene apo mukakuranga? Chifukwa uli?
Chaka chikwiza chikuwoneka kuti chiŵenge chiweme chomene kwa ine chifukwa…..
Ŵanthu ŵangamanya kuŵa ŵakuzizikika chomene usange ŵangamanya kuti ine ndili…..
Kasi mukuchitachi kuti mumazge kuvuka pa umaliro wa sabata?
Kasi ntchivichi icho chikumupani wofi chomene? Chifukwa uli?
Kasi mukutemwa fungo la vichi ndipo likumukumbuskani vichi?
9
Guru linu
Murongozgi _______________
Uŵapo pa Sabata _______________
ZINA
DaZ
Ie
10
KUROMBA CHOMENE --
NKHONGONO ZINANDI–
KUWONGA CHIUTA CHOMENE !
VYAKUROMBA Dazi Mazgoro Dazi
11
Ŵazgani Mutu wa "Kusambira kurongozga” Chisambizgo cha Chiŵiri
Mazgu
Laŵiskani mwakuŵikapo mtima pa mutu wuli wose pamoza na murongozgi winu.
Kunozgekera pambere mundakumane na murongozgi winu:
1. Ŵazgani mutu wakuti Chifukwa wuli maguru ghachoko-ghachoko ghakukhumbikwa? Muŵe
ŵakunozgekera kudumbirana mutu wakuti “maguru ghachoko-ghachoko ghakupambana-
pambana agho tili nagho mukati mu mpingo withu.”
2. Ŵazgani mutu wakuti “Uweme wa kaguru ka wene na wene?” Muŵe ŵakunozgeka
kulongosola mphambano ya kaguru kachoko na kaguru kawene na wene.
3. Ŵazgani mutu wakuti “ntchifukwa uli kaguru kachoko kankhono kuluska wupu Wukuru”.
Ŵani ŵkunozgeka kugaŵana na ŵanyinu na umo mungababira maguru ghanyake mwakuti guru
linu lilutirire kuŵa kaguru kachoko.
4. Ŵazgani MAZGU – kusambira kusanda Mazgu gha Chiuta. Muŵe ŵakunozgeka
kudumbirana mutu wakuti “kuyowoyeskana na Chiuta na Nyengo yane na Chiuta.
Longosolani mphambano ya kurongozga na wupu wakusanda Mazgu gha Chiuta “Bible Study”
na kusambizga panji kupharazga.
Murongozgi winu ndiyo wakwenera kuzgora mafumbo agho ghali pa apa:
5. Wali yose wa imwe waphale ivyo vikumukondweska na ivyo vikumofya. Gaŵanani ivyo
mukuwona kuti vingamanya kovwira guru linu.
6. Dumbiranani ndipo muchonge ( ) kufumira pa fundo 1 mpaka 4 pachanya.
Kunozgekera kugaŵana na guru lithu mwezi wuno:
7. Longosolani “Nyengo yane na Chiuta”. Dazi ______________ Zina ____________________
8. Longosolani “Umoyo wa nkhongono”. Dazi ______________ Zina ____________________
9. Kulondezga kakuliro ka umoyo winu. Lembani Umoyo wa munthu wali yose pa kulaŵiska ivyo
ŵachitapo pa umoyo waŵo. Dazi_______________ Zina ____________________
Lurombo na Kujara:
10. Lomberani wali yose pa guru linu.
11. Dumbiranani kunozgekera kukumana uko kuchitikenge mwakurondezgapo (nkhumano ya
chitatu). Mutu kugaŵa Mazgu na nkhongono
12. Dazi ______________ Nyengo ________________Malo___________
13. Dazi ______________ Nyengo ________________ Malo___________
12
Ntchifukwa uli tikukhumbikwa tumaguru tuchoko-tuchoko?
Tumaguru tuchoko-tuchoko tukuyana waka na mipingo yeneiyo yikakumananga nyumba mu nyengo zila
zakwamba waka kwa mpingo. Ŵanthu 6 panji 10 ndiŵo ŵangamanya kupanga kaguru kantheura aka.
Nyengo zinyake ŵangaŵa ŵanthu 4 panji 12. Tikuwona kuti kwakuyana na umo charu chikwendera lero,
nchakukhumbikwa chomene kuti tiwerere ku tumaguru tuchoko-tuchoko usange tikukhumba kuti
ŵakhristu ŵakule mu umoyo waŵo wa uzimu kweneso ŵaŵe ŵanthu ŵakuzura na chitemwa pa yumoza
na munyake. Tumaguru tuchoko-tuchoko ndito tungamanya kovwira kuti ŵakhristu ŵamanye kufikira
charu chapasi na uthenga wa chiponosko.
Tumaguru tuchoko-tuchoko ndito tukupereka mwaŵi ku ŵanthu kuti ŵakulire limoza na kuteŵetera
makora. Ŵakhristu ŵakovwirana kuŵa ŵanenesko kwa yumoza na munyake apo ŵakutora kachitiro
kaŵo kufumira ku bambiro lithu uyo ndi Yesu Khristu. Urato ngwakuti ŵanthu ŵakure mu umoyo
waŵo wa uzimu kweneso ŵaŵe vyakutolera uthenga wa Chiponosko ku charu chose.
Mitundu ya maguru ghachoko-ghachoko
Guru la kulerana
na kupanga
ŵasambiri ba Yesu
Guru la kusanda
Mazgu gha Chiuta
na kuromba pamoza
Guru
lakovwirana
Guru la kuteŵetera
pamoza
Vyakudidimizgapo
Ŵanthu
ŵakupwerererana
makora pa ubwezi
waŵo. Ŵakupanga
ŵasambiri ŵa Yesu
ŵanandi ndipo
ŵakwandana lubiro
Ŵakutora Mazgu gha
Chiuta kuŵa mweso
waŵo. Ŵakurombera
limoza.
Ŵakuvwirana
chomene ndipo
ŵakuphalirana
mwakufwatukirana
ivyo ŵakujumphamo
pa umoyo waŵo
Ŵakutebeta pamoza
nakumalizga milimo yaŵo
ndipo ulato ngwakuti
ŵakozgane na Yesu
Vimanyikwiro
Ŵanthu ŵakugwiska
ntchito vyawanangwa
vyaŵo pa guru laŵo,
ŵakukuzga uphazgi,
kupanga ŵasambiri
ŵanyake; ŵakukhara
umoyo wakuŵika
pakweru kwa wali
yose umoyo waŵo,
ŵakusambira na
kukulira limoza.
Ŵakusanda Mazgu gha
Chiuta pamoza. Ŵanji
ŵangamanya kuŵika
panthazi lurombo na
wene na wene. Nyengo
zinyake ŵakuŵa na
musambizgi yumoza
pera.
Visambizgo
vikunozgeka na
mulongozgi.
Visambizgo
vikuperekeka kwizira
mukudumbirana
panji muchisambizgo
Ŵanthu ŵakuŵikika
pamoza na urato
wakufiska panji
kumalizga mulimo uwo
ŵali nawo pamoza.
Pakuŵa mwaŵi
wakuŵika mitu pamoza
na kutebetera lumoza.
Mwaŵi ngwakuti milimo
yukumalizgika makora.
Utali wa Nyengo
Ŵanthu ŵakulutilira
kukura na kuŵaŵa
maguru ghaphya
Umoyo wa guru ukuŵa
na nkhongongo chifukwa
ŵanthu ŵanyake
ŵakusazgikirapo nyengo
na nyengo
Vikutolera ivyo
ŵanthu
ŵakusoŵerwa na
kukhumba pa guru
laŵo
Vili na umo uteŵeti uliri
pa mpingo na umo
ndondomeko yake yiliri
Chandulo
Guru likukula na
kupanga maguru
ghanyake, ŵanthu
ŵakusambizgika
ndipo ŵarongozgi
ŵanyake
ŵakusambizgika
Nyengo zinyake guru
likuŵa na murongozgi
wakulondezgapo kwa
murongozgi uyo walipo
kale.
Ŵarongozgi
ŵakusambira
ŵakusambizgika
kapangiro kaguru
linyake liphya
Guru likukura na kupanga
guru linyake ilo
likututilizga milimo ya
guru lakwamba.
Ntchipusu chomene
kupanga guru linyake.
Pakukhumbikwa maguru ghakupambana-pambana mwakuti ŵanthu ŵasambire na kukula makora makuti
ŵamanye kufikira ku charu na uthenga wa Chiponosko. Maguru nyengo zinadi yakupangika kwakuyana
na icho ŵanthu ŵali, mwachiyerezgero, masambiro, ŵambura kutengwa na kutora, ŵamisinkhu
yakuyana, urato wa uteŵeti.
13
Maguru ghose agha ghakukura usange ŵanthu ŵakuchemerako ŵanyawo kufumira mumaguru
gha ŵanthu ghakupambana-pambana nga ndi agha:
Urato wa mulimo
Ŵanthu ŵalala pera
Maguru ghakupangika na ŵanthu ŵakupambana-pambana
Ŵanthu ŵakupambana-pambana, ŵalara na ŵachoko (ŵakusambira na ŵambura kusambira
Ŵanarume pera
Ŵambura kutengwa na kutora pera
Ŵakusambira pera
Ŵana ŵakusekondare pera
Ŵakusukulu za ku primary pera. Masambiro ghapadera ghakupangikira ŵantheura aŵa pera
Ŵana pera – Masambiro gha padera gha ŵanthu ŵantheura aŵa
Ŵamabanja (ŵapapi na ŵana ŵaŵo pamoza)
Ntchifukwa uli tikuchiska ŵanthu kuwungana mu tumaguru
tuchoko-tuchoko? Ntchiweme na chakuzirwa chomene kuti ŵanthu ŵakumanenge mu tumaguru tuchoko-tuchoko. Usange
ŵanthu ŵakukumana mu tumaguru utu ŵakumanya kukuzga umoyo waŵo kwizira mu:
1. kupokererana- kukuzga chitemwa chaŵo pa yumoza na munyake kwizira mukugaŵana ivyo
vyaŵachitikira pa umoyo waŵo 2. kugaŵana Mazgu kwizira mu kubazga mazgu, kughasambira na kughasanda
3. kusopa, kumurumba na kuromba kwa Chiuta
Wupu wa Umoyo uwu (Life Group) ngwapadera! Mu Wupu wa Umoyo Murongozgi wakuperekerka
urongozgi wa uliska ku ŵanthu ŵa guru lira pa kuŵasambizga ŵanthu ŵanyake kuti ŵakateŵetere
ŵanyaŵo mwakuti vyakusoŵerwa vya waliyose visangike.
Nyengo ya kukumana kwa mu maguru ghachoko-ghachoko Urato wa nkhumano izi ngwakuti ŵanthu ŵamanye kumanyana na kovwirana. Maguru ghachoko-
ghachoko ghakupereka mwaŵi ku ŵanthu kuti ŵakumane na kuvwirana kukuzga umoyo waŵo wa uzimu
munthowa zinandi. Zinyake mwanthowa izi ndi izi:
Yumoza kwa yumoza Nyengo ya yumoza kwa yumoza yikuchiska ŵanthu kuti ŵasambire visambizgo vya kusambira kuŵa wa
nkhongono, kusambira kuŵa musambizgi wa ŵanthu wankhongono, kusambira kugaŵa mazgu gha
Chiuta mwankhongono, kusambira kuŵa murongozgi wankhongono na kuŵa musambizgi wa ŵasambiri
ŵakurondezga Yesu ŵankhongono. Apo munthu wakusambira kuŵa murongozgi urato ngwakuti
wazakasambizge ŵanyake kuŵa ŵa kurondezga Yesu ŵankhongono. Vyakovwira musambiri
waurongozgi vilipo vinandi, kwene apa tilongorengepo vichoko waka.
4. Mulimo - kuteŵetera/Kukuzga Urongozgi na kusambizga ŵanthu kuŵa ŵakurondezga Yesu.
Umaliro wake nkhuŵa na: 5. Kutonda Murwani – Kufikira ŵanthu ŵakutayika na uthenga wa chiponosko.
Apo ŵanthu ŵakusambizgika kuŵa ŵasambiri na ŵakurondezga Yesu, ŵarongozgi ŵakusangika
kufumira muŵasambiri aŵa. Usange ŵarongozgi ŵasangika ŵanandi, uteŵeti nawo ukuŵa unandi.
Maguru ghachoko-ghachoko ghangamanya kuŵaŵa maguru ghanyake usange tachita makora
munkhumano zithu.
Kumbukirani kuti: nthowa ya yumoza na yumoza mwakusazgana na kukumana mu tumaguru
tuchoko-tuchoko vikupereka umoyo kwa ŵakhristu ndipo umaliro wake kukuŵa guru la umoyo
likuru.
14
Kasi ntchifukwa uli guru la ŵanthu ŵachoko waka ndankhono chomene kuluska guru la ŵanthu
ŵanandi?
Ŵanthu ŵanandi ŵakughanaghana kuti nkhongono za guru zili mukukura panji unandi wa guru. Ŵanji
ŵakughanaghana kuti kuchita makora kwa guru kuli mu unandi wa ŵanthu ŵa muguru ilo. Unenesko
ngwakuti tumaguru tuchoko-tuchoko ndito tukukura makora kuŵa guru la ŵanthu ŵanandi mwaluŵiro
chomene kuluska chiguru cha ŵanthu ŵanandi. Chifukwa ntchakuti usange ŵanthu mbachoko
ŵakumanyana na kuteŵeterana makora kuluska apo ŵanthu mbanandi chomene. Uweme unyake
ngwakuti ŵarongozgi ŵakusangika mwaluŵiro chifukwa nkhwambura kusuzga kuŵamanya. Uchitiro
uwu ukovwira kuti uteŵeti ku ŵanthu uŵe wambura kusuzga ndipo uteŵeti nawo ukukura mwaluŵiro
chomene.
Mwachiyerezgero:
Guru lakwamba likwamba na ŵanthu 12 ndipo likukura kuŵa na ŵanthu 18 ndipo likulutilira
kuŵa na ŵanthu 16 panji 20 kwa vyaka vinandi ndipo umaliro wake ŵanthu 20.
Guru la chiŵiri likwamba na ŵanthu 5 ndipo likukura kufika pa ŵanthu 10 mwaluŵiro chomene
ndipo mu myezi 6 likubaba guru linyake. Apa tikuwona kuti maguru ghaŵiri gha ŵanthu 5 pa
guru limoza ghakuzgoka maguru ghaŵiri gha ŵanthu 10 agho ghali na chilindizga cha kubaba
maguru ghanyake mwaluŵiro chomene. Panyengo yichoko waka tiwonenge maguru 4 gha
ŵanthu 5 (pamoza ŵanthu 20) mwasonosono pakusangika maguru 8 gha ŵanthu 5 paguru limoza
(pamoza ŵanthu 40) agho ghakuzakaŵa maguru 8 gha ŵanthu 10 (pamoza ŵanthu 80)
mwaluŵiro chomene tiwonenge kuti tili na maguru 16 gha ŵanthu 10 paguru limoza (pamoza
ŵanthu 160).
Guru likwamba na likukura kufika pa Likuzakaba Unandi
1 la ŵanthu 5 ==> 10 maguru 2 gha ŵanthu 5 = 10
2 la ŵanthu 5 ==> 10 (20) maguru 4 gha ŵanthu 5 = 20
4 la ŵanthu 5 ==> 10 (40) maguru 8 gha ŵanthu 5 = 40
8 la ŵanthu 5 ==> 10 (80) maguru 16 gha ŵanthu 5 = 80
16 la ŵanthu 5 ==> 10 (160) maguru 32 gha ŵanthu5 =160
Ndipo likulutilira kukura!
Guru la kwamba likura kwizira mukusazgikirako kwa ŵanthu apo guru la chiŵiri likukura kwizira
mukwandana kwa ŵanthu.
Kasi ntchifukwa uli pakukhumbikwa kubaba guru linyake apo guru laŵa na ŵanthu 10? Wuli
kuti tilireke likure chomene liŵe na ŵanthu ŵanandi? Kuli kuwoneka kuti guru la ŵanthu likukura chomene kufika pa ŵanthu 10 kwene kufumira apo
pakuŵa pakusuzga kuti ŵanthu ŵasazgikireko. Chifukwa wuli vikuŵa ntheura?
Guru la ŵanthu ŵachoko kufumira pa ŵanthu 4 mpaka pa 10:
Likupereka mwaŵi ku ŵarongozgi kuteŵetera ŵanthu makora chifukwa ŵanthu mbachoko.
Ŵanthu ŵakuŵa ŵakukhumba kuteŵetereka na ŵakufwatuka.
Ŵanthu ŵakuŵa na khumbiro lakukura mu umoyo waŵo wa mzimu ndipo ŵakuchema
ŵanyawo kuti ŵanjire mu nguru laŵo.
Pakuŵa pambura kusuzga kuchema ŵanthu ŵanyake kuti ŵaŵe ŵamoza naŵo.
Munthu waliyose wakuŵa na mwaŵi wakumanya chawanangwa chake kweneso na
kuteŵetera kwambura kutimbanizgika. Ntchipusu chomene kusanga ŵarongozgi kufumira
mu guru.
Ntchipusu kusanga ŵarongozgi na kuŵapa mwaŵi wakuti ŵarongozge (ŵanthu ŵanandi
ntchipusu kwa iŵo kurongozga ŵanthu 5, kwene mbachoko waka aŵo ŵangakwaniska
kurongozga ŵanthu 20).
15
Mazgu – Sambirani na kusanda Mazgu gha Chiuta Urato ngwakuti mumanye kuŵazga, kusanda na kuteŵeteska Mazgu gha Chiuta
Pakuti Baibulo ndi Mazgu gha Chiuta ndiposo ndi urongozgi kwa ise na umo tingakhalira, ntchakuzirwa chomene
kuti timanye kuŵazga na kusanda mwakuti timanye kugwiriska ntchito Mazgu gha Chiuta pa umoyo withu. Nanga
uli vili ntheura, kupulikiska Mazgu gha Chiuta chingaŵa chinthu cha umaliro chara. Tikwenera kugwiriska ntchito
Mazgu gha Chiuta pa umoyo withu mwakuti tiŵe viyaŵiro vya Chiuta, aŵo Chiuta wajisolera kuti tikapambike
vipambi.
“Ntheura Yesu wakaŵaphalira ŵa Yuda aŵo ŵakapulikana nayo wakati, Muli ŵasambiri ŵane nadi usange
mukughakoreska Mazgu gahne.” Yohane 8:31
“ngwa kusangwa munthu uyo wakureka kurondezga urongozgi wa ŵanthu ŵaheni, nanga nkhuŵa pamoza
na ŵakwananga mu mendero ghaŵo, nesi kukhara mu mphara ya ŵakuchonjora. Kweni wakukondwera
mukuchita dango la Fumu, ndipo ŵakuranguruka nalo muhanya na usiku.” Masalmo 1:1,2
“Ntheura ŵanthu ŵose tikuŵapharazgira Kristu, tikuchenjezgaŵbanthu ŵose na kuŵasambizga na vinjeru
vyose ivyo Chiuta wali kutipa, mwakuti munthu yose pakumupereka kwa Chiuta waŵenge wakufikapo mwa
Khristu.” Ŵakolose 1:28
“Uyezge chomene kujirongora kuti ndiwe wakuzomerezgeka kwa Chiura, nga ndi munthu wa ntchito
mweneuyo kuti wali na soni chara; usambizgenge makora mazgu gha unenesko” 2 Timote 2:15
Mzgu – Sambirani na kusanda Mazgu gha Chiuta: Wakusambira kulongozga ndiyo warongozge)
Yendanimoso mwakukumbuskana chisambizgo cha kudumbirana na Chiuta, Chisambizgo chachitatu mu
Chisambizgo cha Kusambira kuŵa Wakurondezga Yesu wankhongono. Longosolani makora urato wa
chisambizgo ichi ku guru linu ndipo muŵalongore chiyerezgero chinu cha ivyo mukulemba kufumira
mukusanda Mazgu. Gaŵanani na ŵanthu chandulo icho imwe muli kusanga kwizira mukusanda Mazgu gha
Chiuta. Mungamanya kugaŵana na ŵanthu panji mungasora munthu munyake uyo kusanda Mazgu gha Chiuta
pa yekha pa umoyo wake kwa muphindulira.
Gwiriskani ntchito chisambizgo cha visambizgo vya pa umoyo kufumira mu chisambizgo cha Mpingo wa
Nkhongono: Mwachiyerezgero Mafumbo agho ghali kunozgeka kufumira pa upharazi wa ŵaliska wa pa sabata.
Chonde gwiriskani ntchito visambizgo vya Umoyo. Laŵiskani chisambizgo cha Kuchemeka cha ŵasambiri
ŵakwamba ndipo murondezge umo chilli kulembekera mukusambizga kwinu. Ichi ntchimoza chavisambizgo
24.
Paliso visambizgo vinyake vya maguru ivyo mungamanya kuvisanga usange mukhumba. Laŵiskani fomu
lakugulira ilo lili kuwumaliro kwa buku ili.
Manyani kuti: urato wa visambizgo ivi ngwakuti ŵanthu ŵamanye umo ŵangakulira mu umoyo waŵo wa
urongozgi. Visambizgo ivi ndi vyakuti mutayengepo nyengo yinandi chara nga ndi umo mungachitira na
visambizgo vinyake. Pangaŵanga mlimo wakuti munthu wapike kukachitira kunyumba chara chifukwa mlimo
unandi ngwakukhumbikwa kugwiriska ntchito nthowa ya yumoza na yumoza.
Nyengo yinu ya yakuŵazgira na kusandasanda Baibulo yiŵenge yakukondweska chomene usange wali yose wa
imwe wakuyowoya na kuchitapo kanthu. Mulimo winu nga ndi murongozgi wa guru ngwakuwoneseska kuti wali
yose wakuyowoya panji kutorapo lwande pa guru. Chonde iyi kuti ndi nyengo yakuti mwaŵarongozgi
mupharazgenge panji kusambizga chara kwene kuti muvwire kuti wali yose wayowoyenge pa guru linu mwakuti
wali yose waphindurepo kanthu. Mungayowoya fundo zinu kwene kutora nyengo yose panji kujandizga ŵanyinu
chara. Vidumbirano panji kusanda Mazgu kwinu kukwenera kwenda mwantheura:
Londezgani chithuzi ichi kurondezga ivi chara
16
Longosolani chithuzi chilli pasi ichi icho chikulongora kuzirwa kwa nthowa ya munthu yumoza kwa
yumoza mu chisambizgo cha ndondomeko ya umoyo wa nkhongono.
Ndondomeko ya Umoyo Wa Nkhongono
V
Umo mungarondezgera kukura kwinu mu umoyo winu wa Uzimu
Munthu wali yose walongore umo wakukulira kwizira mukulemba pasi apa pakurondezga ivyo vili mu
mabokosi agha.
Zina Vyak
wam
ba
Kusa
mbir
a ku
ŵa
mu
sam
bir
i
wan
khongono
Kugaŵ
a M
azgu
mw
a N
khongono
Ku
sab
izga ŵ
an
thu
mu
vin
thu
ivi:
Kusa
mbir
a ku
ŵa
mu
sam
bir
i
wan
khongono
Kugaŵ
a M
azgu
mw
a N
khongono
Kugaŵ
a M
azgu
mw
a nkhongono
Mw
an
gu
teŵ
eta
nga n
di
nja
ni:
Mw
enek
o n
yum
ba
Wak
usa
mbir
a
uro
ngozi
Mu
rongozg
i
Urato withu ngwakuti tipereke visambizgo kwa munthu wali yose vya kukura mukurondezga Yesu na
kukura mu wurongozgi
Discipling
Guru La Umoyo
Vyakwamba
Chik
aya
Ŵaukirano
Chisopo
Vinyake
Uteŵeti
K
uk
uzg
a Ŵ
aro
ng
ozg
i
M
alo
gh
ak
e m
u u
teŵ
eti
K
wiz
a k
wa
ŵa
lee
nd
o
Gu
ests
Kugaŵana
Kukuzga
Kaguru
kachoko
17
Visambizgo KUCHEMEKA KWA ŴASAMBIRI ŴAKWAMBA LUKA 5:1-11
Zgorani mafumbo agha, "mukapulika wuli apo mukachita ivi kakwamba..."
l. kutchova njinga kakwamba 4. Mukafumako kukaya kakwamba
2. kugwira ntchito kakwamba 5. Mukaruta ku tauni kakwamba
3. mukafika waka ku sukulu
=========================================================
KUSANDA MAZGU GHA CHIUTA Ŵazgani Luka 5:1-11 ndipo mudumbirane mafumbo agha.
1. Kasi mukughanaghana kuti vikachitika mwangozi waka kuti Simoni Petrosi
wakachapanga na kusona virepa vyake apo Yesu wakakhumbanga boti lakuti
wakweremo panji ukaŵa unozgero wa Chiuta...?
a. vikachitika waka mwa mwaŵi
b. ukaŵa unozgero wa Chiuta
c. nkhumanya makora chara
2. Imwe muŵenge kuti mukaŵa Simoni Petrosi mphanyi mkati mupulikenge uli
apo Yesu wakayowoya kuti “ponya mikwawu yako ku ruji” ndipo mwatenge
mumuzgore Yesu kuti wuli?
a. Nga ndi umo Petrosi wakazgorera
b. Natenge ndikanenge na kupereka chifukwa chinyake nga
nkhwakugwenthera
c. Natenge ni muchiskenge Yesu kuti walutilire kupharazga apo ine
nkhukoma somba
d. kusachizga nyengo yinyake apo somba zikusangika
e. natenge ndiponyenge mukwawu kwene mwakunyunyuta
3. Apo ŵakakora somba zinandi mwakuti mikwawu yikaŵa pafupi kukeruka
mukughanaghana kuti Simoni Petrosi wakaghanaghana kuti wuli?
a. wakaghanaghana za unandi wa ndarama izo wakaŵa kuti wasangenge
para waguliska somba
b. kwananga kwake pakureka kumugomezga Yesu
c. wakamanya chara chakughanaghana
d. wakamanya na kupanikizga icho Yesu wakaŵa
4. Apo Petrosi wakayowoya kuti, "fumaniko kwa ine na munthu muheni!",
wakang’anamulangachi?
a. Nayuyurika chifukwa mwarongora kuti imwe mukumanya vinandi vya
ulovi wa somba kuluska ine.
b. Nkhupulika makora chara kuŵa pafupi na imwe chifukwa ndili munthu
wakwananga.
c. Namanya kuti imwe muli icho mukuyowoya kuti muli kwene ndili
wakunozgeka chara kumurondezgani.
d. Rekani kundisuzga na kundisuska chifukwa njuŵi yikundisuzga.
Ndilekani ndikhare ntheura.
e. Nkhumanya chara chakuchita. Nkhukhumba kumurondezgani kwene
usange ndazomera nkhumanya masuzgo ghake. Chikung’anamura kuti
nisinthe machitiro ghane nakwamba kukhara umo imwe mukukhumbira
icho ine nkhukhumba chara chifukwa nkhopa.
========================================================
VYAKUSAMBIRAPO
Ghanaghanirani ulendo winu wa umoyo winu wa uzimu.
1. Kasi jando la umoyo winu wa uzimu ukuyana wuli na wa Simoni Petrosi
a. ukamba mwa mabuchibuchi chara d. more dramatic
b. wavinjeru chomene e. Mwakupambana kwene uweme
c. wakutimbanizgika waka
f. nkhumanya makora chara
2. kasi mungalongosola uli na boti la umoyo winu?
a. likubira d. likukhumbikwa kunozga
b. ndakwimilira waka e. Likwenda makola na kurazga uko
c. likuruta kwambura kukhumbikwa likukhumbikwa kuruta
f. likukumana na mayigha ghakofya
3. Usange Yesu wangamutumani kuti muponye mikwawu yinu ku ruji kasi
zgoro linu lingaŵa lakuti wuli?
a. niŵenge na wofi
b. nkhughanaghana kuti yikaŵa fundo ya wakawaka
c. enya kwene…
d. niponyenge pekha-pekha usange pali munthu munyake wakundoviwra
e. Ndiponyenge nakukondwa chomene nkhanira?
f. nkhupanikizga chara icho mukung’anamura
4. Kasi mukukhumbikwa vichi kuti mwambe kwenda ulendo wachipulikano?
a. nkhukhumbikwa nyengo yakuti nighanaghane makora
b. nkhukhumbikwa nyengo yakuti nijinozge makora
c. nkhumanya makora chara icho nkhukhumbikwa
d. nkhukhumbikwa wovwiri kufuma kubanyane
e. nkhukhumbikwa wovwiri mwakuti ndisande makora mwakuti ndimanye
makora apo nkhukhumbikwa wovwiri
f. nkhukhumbikwa kupulikira makora
18
Ndondomeko ya upharazgi
Mutu _________________________________________________________
Dazi __________________ Mupharazgi ___________________________
Mazgu ________________________________________________________
Lembani fundo zikuru-zikuru izo mwasambirapo ______________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Chinthu icho chikandikondweska chomene_____________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Chiuta wakundisambizga kuti________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Ndadumura kuti___________________________________________________
_________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
NYENGO YANE NA CHIUTA
Kufuma pa dazi la _____________ mpaka ____________ 20 ___
Sabata yino vesi la pa mtima ndakuti: (Yendanipo pa vesi linu pambere
mundambe vesi lipya)
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
_________________________Vesi lakukozgana nalo: _____________________
Dazi la kwamba: Mazgu agho naŵazga _________________________________
Mazgu ghakukozgana nagho __________________________________________
Vesi lachanduro chomene ____________________________________________
Icho chikandikhorweska chomene chikaba chakuti_________________________
_________________________________________________________________
Chiuta wakunisambizga kuti___________________________________________
_________________________________________________________________
Ndadumura kuti ____________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Dazi la chiŵiri: Mazgu agho nabazga____________________________________
Mazgu ghakukozgana nagho__________________________________________
Vesi laching’anamuro chomene kwa ine ndakuti___________________________
Icho chikandikhorweska chomene nchakuti_______________________________
_________________________________________________________________
Chiuta wakundisambizga kuti__________________________________________
_________________________________________________________________
Nadumura kuti_____________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Dazi la chitatu: Mazgu agho naŵazga___________________________________
Mazgu ghakukozgana nagho__________________________________________
Vesi laching’anamuro chomene kwa ine ndakuti___________________________
Icho changukhorweska chomene nchakuti _______________________________
_________________________________________________________________
Chiuta wakundisambizga kuti__________________________________________
Ndadumura kuti ____________________________________________________
19
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Dazi la 4 Mazgu agho naŵazga
Mazgu ghakukozgana nagho___________________________________________
Mazgu gha chanduro chomene_________________________________________
Icho changundikhorweska chomene changuŵa chakuti _____________________
__________________________________________________________________
Chiuta wakundisambizga kuti__________________________________________
__________________________________________________________________
Ndadumura kuti_____________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Dazi la 5: Mazgu agho naŵazga_______________________________________
Mazgu ghakukozgana nagha__________________________________________
Vesi la chanduro chomene____________________________________________
Icho chikandikhorweska chomene ntchakuti______________________________
_________________________________________________________________
Chiuta wakundisambizga kuti_________________________________________
_________________________________________________________________
Ndadumura kuti ____________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Dazi la 6: Mazgu agho naŵazga_______________________________________
Vesi lachanduro chomene_____________________________________________
Icho chikandikhorweska chomene nchakuti_______________________________
_________________________________________________________________
Chiuta wakundisambizga kuti__________________________________________
_________________________________________________________________
Ndadumura kuti_____________________________________________________
__________________________________________________________________
Dazi la 7 Mazgu agho ndaŵazga________________________________________
Vesi la chanduro chomene____________________________________________ Icho chikandikhorweska chomene______________________________________
_________________________________________________________________
Chiuta wakundisambizga kuti__________________________________________
_________________________________________________________________
Ndadumura kuti_____________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Kuromba chomene–
Nkhongono zinandi
Marumbo ghanandi!
Vyakurombera Dazi Zgoro Dazi
20
Kusambira kurongozga Chisambizgo cha chitatu
Kusopa na Kuromba
Chongani chilli chose usange mwachidumbirana na murongzgi winu.
Kunozgekera pambere mundakumane na murongozgi winu.
1. Ŵazgani Chisambizgo cha “kuŵa mutebeti wa Chiuta”. Nozgekerani kudumbirana
chisambizgo cha kuŵa muteŵeti wa Chiuta. Nozgekerani kugaŵana na kudumbirana na
murongozgi winu malurombo ghinu ndipo murombere pamoza (usange mukukhumba).
2. Ŵazgani urato wa chitatu pa Kusopa na Kuromba. Nozgekerani kudumbirana undindo winu na
umo mungachemera ŵanthu ŵanyake ŵa mu guru linu kuti naŵo ŵaŵe ŵakurongozga chisopo
na marurombo gha pa guru linu.
3. Ŵazgani chisambizgo cha Kuŵa na chisopo na lurombo luweme. Nozgekerani kudumbirana
na murongozgi winu mutu wakuti chisopo na ndondomeko za marurombo izo mukukhumba
kukwaniriska pa guru linu.
Chigaŵa ichi chilembeke na murongozgi winu:
4 wali yose wa imwe wagaŵane na ŵanyake vya kurumba na vya kurombera kwa Chiuta.
Dumbiranani vya kusoŵerwa vya ŵanthu ŵa mu guru linu.
5. Dumbiranani ndipo muchonge () chilli chose icho mwadumbirana pafumbo lakwamba na la
chatatu pachanya apo.
Kunozgekera kugaŵana na guru lithu mwezi wuno:
6. Murongozgi na wakusambira urongozgi dumbiranani na kupulikana uyo warongozgenge visopo
pa madazi agha.
Dazi ____________ Ndondomeko __________________________ Zina _________________
Dazi ____________ Ndondomeko __________________________ Zina ________________
Dazi ____________ Ndondomeko __________________________ Zina ________________
Lurombo na kujara:
7. Romberani guru linu munthu wali yose payekha-payekha.
8. Nozgekerani chisambizgo cha chinayi.
9. Solani Dazi ______________Nyengo________________ Malo____________________
Uko tamukumana pa chisambizgo chakurondezgapo.
10. Solani Dazi ______________Nyengo_______________Malo ____________________
tamusambira “kugaŵa mazgu mwa nkhongono”.
21
Kuŵa Muteŵeti wa Chuta
Kuŵa murongozgi wa kuteŵetera mu uteŵeti mukukhumbikwa kuŵa muteŵeti wa Chiuta.
Mazgu ghanandi gha Chiuta ghakuphara kuti Yesu wakaŵa muteŵeti wa Chiuta. Wakiza nga ndi
muteŵeti kuyakafiska khumbiro la Chiuta mukuponoska ŵanthu. Paulosi wakumukonkhoska
Yesu kuti wakaŵa na kaŵiro kose kamuteŵeti wa Chiuta ndipo wakutichiska ise kuti tiŵe
ŵakukozgana na iye mukaŵiro kithu kose:
“Muŵenge na mtima weneuwo ukaŵa mwa Khristu Yesu. Mweneuyo pakuŵa mu
kaŵiro ka Chiuta kuti wakapima kuŵa kanthu kakuzirwa chara kupokeka uChiuta
wake, kweni wakujikhutura, kuŵa munthu, ndipo wakaŵa mu chjikozgo cha munthu.
Wakajiyuyura, ndipo pakuŵa wakupulikira wakaya kafika na ku nyifwa wuwo, ndiyo
nyifwa ya pa mphinjika”. Ŵafilipi 2:5-8
Tikwenera kujiyuyura mwakuti tiŵe ŵakuteŵetera nga ndi umo Yesu wakajiyuyulira na
kupulikira Chiuta. Pakuphalira ŵasambiri ŵake vya kukhwaskana na urongozgi wakuteŵetera,
Yesu wakalongosora wakati: “ndipo usange yumoza wa imwe wakukhumba kuŵa wa kudanga
wakwenera kumuteŵeterani imwe; nga ndi umo Mwana wa munthu nayo kuti wakiza
mwakuti ŵamuteŵeterenge chara. Kweni kuŵateŵetera ŵanthu, na kupereka umoyo wake
kuŵa chakuwombolera ŵanthu ŵanandi”. Mateyu.20: 27,28
Ntchemo ya chiponosko ndi ntchemo yakutichema kuti tiŵe pa uteŵeti pa moza na iyo. Mu
ubale uwu munthu wali yose uyo wanjiramo wakuŵa mu mlimo wa uteŵeti ndipo Chiuta ndiyo
ndi Fumu na Murongozig winu.
Ŵanthu ŵanji ŵakumulongosola muteŵeti mwantheura: “Muteŵeti ndi munthu mweneuyo
wakusanga icho murongozgi wake wakukhumba kuti wachite ndipo wakuchichita chinthu
icho nga ndi umo murongozgi wake wakukhumbira.” Murongozgi wakumuphalira ndipo
muteŵeti wake wakuruta na kukachita chinthu chira pa yekha. Umo kuti ndimo Baibulo
likusambizgira chara na uteŵeti. Kuŵa murongozgi wa Chiuta ntchinthu chakujumphako apo na
ichi. Muteŵeti wa munthu wa pa charu chapasi pano wakuteŵetera munthu uyo ndi bwana wake.
Chiuta wakuteŵeta kwizira mwa muteŵeti wake. Iyi ndiyo ndi mphambano yake. Muteŵeti kuti
wakuteŵeta payekha chara chifukwa Chiuta ndiyo wakuteŵeta mwa iyo.
Muteŵeti wa Chiuta wakuŵa ngati ndi umo likuŵira dongo mu mawoko gha wakuwumba. Lizgu
ilo likiza kwa Yeremiya kufuma kwa Chiuta likaŵa lakuti “Wuka ukhilire ku nyumba ya
muwuvi, kwenekukura wakachitanga ntchito pa chakuwumbirapo chake cha viŵiya. Chiŵiya
chose icho wakawumbanga para chikanangikira mu mawoko ghake, dongo lira
wakawumbaso kuŵa chiŵiya chiyake, nga ndi umo mwenecho muwuvi wakakhumbira
kuchita nacho. Ntheura Mazgu gha Fumu ghakizaso kwa ine, ghakati: imwe ŵa mu nyumba
ya Israele, Kasi ndingachita namwe chara nga ndi umo wachitira muwuvi uyu? Fumu Yikuti:
nga ndi dongo ilo liri mu woko la muwuvi ntheura ndimo muliri namwe mu woko lane, imwe
ŵa mu nyumba ya Israele.Yeremiya. 18:1-6
Kuti dongo liŵe la chandulo likwenerera kuwumbika makora, usange dongo lawumbika kuŵa
chibo, chikwenerera kukhara mawoko gha ŵanthu mwakuti chibo chiŵe cha chanduro.
Wakuwumba wakateŵeteska dongo lakusangika pali pose. Tingayowoya kuti dongo lililose.
Ntchakukondweska chomene kuwona kuti Chiuta wakuteŵeteska ŵanthu wose nga ndi Eliya,
Petrosi na Yohane. Ŵanthu ŵanji aŵo Chiuta wakuteŵeteska mbambura masambiro ghanandi
nesi kumanyikwa pera kweni Chiuta wakuŵatebeteska nipera. Icho Chiuta wakupenja mbanthu
aŵo mbakujipereka nakupenja iyo na mtima wose kuti waŵateŵeteske.
22
Tawona ŵanthu ŵanandi aŵo Chiuta waŵatebeteska kuruta kutali kuya kapharazga Ivangeli lake
ndipo ŵanthu aŵa mbanthu ŵambura kumanyikwa nesi kupulikikwa muchikaya chaŵo. Aka
ndiko kaŵiro ka Chiuta.
Munthu munyake wakuchemeka Dwight L. Moody ntchiyerezgero chiweme chomene pa makani
agha. Moody wakaŵa munthu wambura kusambira chomene nesi kumanyikwa. Kwene wakati
wapulika kuti Chiuta wakumuchema wakataya nyengo chara kwene kupulikira na kuruta pa
uteŵeti wake. Moody wakazakaŵa munthu wakumanyikwa chomene pa kutandazga uthenga
wachiponosko. Mu nyengo ya umoyo wake wakapharazga ku bŵnthu ŵanandi mu charu cha
Britain na ku malo ghanandi gha ŵazungu kusazgirapo charu cha America. Ŵanthu ŵanandi
ŵamumanya Chiuta kwizira mu uteŵeti wake
Kasi Chiuta wangamanya kuteŵeta mwapadera mu umoyo winu namwe mwakuti wafiske mlimo
wake wakuponoska ŵanthu?
Munthu uyo wakuwoneka chithwapi ndiyo Chiuta wakutemwa chomene kumuteŵeteska. Paulosi wakuti Chiuta wakuteŵeteska mwadara vitchwapi panji ŵanthu ŵambula kumanyikwa,
ŵakunyozeka na ŵambura mazina mu chikaya mwakuti ukuru wake umanyikwe pa charu.
Kweniso nkhufumira ku ŵanthu ŵantheura aŵa uko wakusangira uchindami wake (1 Ŵakorinte
1:26-31). Munthu wali yose wati wamanye kuti ndi Chiuta uyo wachita ichi kwambura
kovwirika na munthu. Pose apo mukusanga kuti nkhongono panji mahara mulije manyani kuti
muli ŵakwenerera kuti Chiuta wamuteŵeteskeni.
Nga ndi muteŵeti wa Chiuta mukwenerera kuŵa munthu mweneuyo wangawumbika kweniso
wakusangika panthanzi pa Chiuta munyengo yili yose yene-iyo wakumukhumbirani. Nanga wuli
mungajiwona kuti muli munthu wambura kwenerera, Chiuta wati wamunozganinge mwakuti
muŵe ŵakwenerera kumuteŵetera kwizira mukujipereka na kumuteŵeteskani mwakwenerera
mwakuti ufumu wake umanyikwe pa Charu. Charu chingamanya kumudererani kweni Chiuta
wafiskenge mulimo wake mwa imwe.
“penjerezgani icho Chiuta wakuchita ndipo ŵani nayo pamoza!”
Kasi mukukhumba kuŵa muteŵeti wa Chiuta? __________
Kasi mukukhumba kuwona Chiuta wakufiska mulimo wake kwizira mwa imwe? _________
Usange ndi ntheura sangani apo pali Chiuta uyo ndi Fumu yinu ndipo muwoneneseske kuti muli
nayo pamoza.
Sangani icho Fumu yinu yikuchita pasono ndipo namwe yambani kuteŵeta nayo pamoza.
Yesu wakayowoya wakati: “Yose uyo wakukhumba kunditeŵetera wakwenera kundirondezga,
mwakuti uko ndili ine ndiko wakaŵenge na muteŵeti wane wuwo. Yohane 12:26
Londezgani chiyerezgero cha Yesu, manyani nkhanira kuti imwe mungachita kanthu kali kose
chara kweni Chiuta ndiyo wangamanya kuchita kwambura kutondeka.
Jiyuyurani pamaso pa Chiuta. Rombani ndipo muzomerezgani kuti wawuse mu umoyo winu.
Panganani nayo Chiuta kuti imwe mukujipereka kwa iyo kwamusuma ndipo mumupulikire.
Zomerani kumupulikira iye.
Lembani lurombo lwinu ulo mukukhumba kupereka kwa Chiuta:
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
23
Chisopo na Lurombo
“Manyani kuti lurombo kuti ndwakuzirwa kuluska Chiuta chara; Chiuta ndiyo ndi
mukuru kuruska vyose. Lurombo lukuzgoka lwakuzirwa pekha-pekha Chiuta ndiyo
mwamuŵika kuŵa wakuzirwa chomene pa umoyo winu. Lurombo lukuŵa lwakuzirwa
usange Chiuta tamuŵika kuŵa wakwamba na wapachanya pa vyose. Usange lurombo
ndwambura kuzirwa pa umoyo winu, ntchilongorero kuti Chiuta ngwambura kuzirwa pa
umoyo winu ndipo mukumutemwa chara.” Sergio Garcia
“Fumu yili pafupi na ŵose aŵo ŵakuyiromba, ŵose aŵo ŵakuyisopa mu unenesko.
Yikufiska khumbo la ŵose aŵo ŵakuyichindika, ndiposo yikupulika nkhuto yaŵo,
yikuŵaponoska.” Masalmo 145:18, 19
Chisopo: (Murongozgi)
Yimbani sumu yimoza panji zinandiko zakuyithuwuska na kuyikweza Fumu.
Ŵazgani Masalmo panji chipaturo chinyake kufumira mu Baibulo.
Gaŵanani vya kuwonga Chiuta ndipo muchitire ukaboni pa ivyo Chiuta
wamuchitirani.
o Ghanaghanani chomene na ukuru wa Chiuta kwakuyana na uweme wake.
o Mungamanya kurya monesko lumoza usange ntchamachitiko. Chiskani wali yose wa imwe kurya naŵo pamoza. Chonde yezgani kupempha ŵanthu
aŵo mbakunozgekera kuromba. Kukhozga soni ŵanthu chara.
Lurombo: (Murongozgi panji wakusambira urongozgi)
Lurombo lufupi
Chiskani wali yose wa imwe kutorapo lwande kwene kukhozga soni ŵanthu chara
Mwa ufupi fumbani ŵanthu kuti ŵapereke vyakurombera vyawo. Lembani vyakurombera
vya ŵanthu. (wonani chiyerezgero)
Lomberanani kwakuyana na ivyo ŵanthu ŵapempha kuti ŵarombereke
Lomberanani kwa sabata yose
Lomberani zinthengwa na mabanja ghinu ghose
Lomberani ŵanthu ŵose aŵo ŵali mumawurongozgi ghakupambana-pambana
Lombani kwa Chiuta kuti ŵanthu ŵasazgikireko ku maguru ghinu. Romberani
mawupharazgi agho muchitenge mu malo ghakupambana-pambana.
UMO MUNGAŴIRA NA MALUROMBO GHAWEME NA GHAKWENERERA GHA
PA GURU LINU
“Mazuŵa ghose mujiperekenge mu malurombo na kuromba chovwiro cha Chiuta
ndipo pose apo mukuromba, murombenge mu nkhongono ya Mzimu, nteura muŵe
maso na kufwilirirapo; mazuŵa ghose muŵaromberenge ŵanthu ŵa Chiuta.” Ŵaefeso 6:18
Nyengo ya malurombo gha Guru linu yingaŵa yakuzirwa chomene na ya kukondweska
chomene usange wali yose wa imwe wakukhwaskika na kutorapo lwande. Malurombo ghaŵa
ghakusuzga ku ŵanthu ŵanandi. Ŵachoko ŵakusangika kuti ŵakusangwa apo ŵanandi
ŵakusuzgika chomene kuti ŵanjire mumalurombo. Aŵo ŵakusuzgika na malurombo
kanandi-kanandi ntchifukwa chakuti ŵalije ubale weneko na Chiuta. Imwe nga ndi
murongozgi ndi ntchito yinu kuwoneneseska kuti ŵanthu ŵa mu guru linu mbakusambizgika
makora mwakuti ŵapulikiske urato wakuromba. Ŵanthu ŵakwenera kupulikiska na kumanya
kuti Chiuta wali naŵo pafupi ndipo ngwakunozgeka kupulika malurombo ghaŵo.
24
Kurombera pamoza
Nkhusachizga kuti musambizge guru linu umo mungarombera pamoza. Mu upusu tingayowoya kuti
kurombera pamoza ndi para guru likuyowoya na Chiuta pamoza kwambura kuti munthu yumoza
wajirombere payekha. Mumalo mwakuti lurombo liŵe lambura chanduro, ŵanthu ŵatore nyengo
yakuromba kuŵa mwaŵi wakuyowoya na Chiuta. Ŵanthu ŵamanye kuti kuromba pamoza nga ndi
guru ntchinthu chikuru na chakuruska vyose. Ŵawoneso kuti muli nkhongono mu kuromba pamoza.
Yumoza wangamanya kupereka mutu wakuti guru liromberepo ndipo yumoza wayambe kuromba apo
ŵanyake ŵakupulikizga. Wakurondezgapo walutirizge apo munyake walekezgera na kurombera
chinthu icho munyake wamba kale kuromberapo. Chakuzirwa chomene ntchakuti ŵanthu ŵaeŵ na
mwaŵi wakuromberapo chinthu mpaka wali yose uyo wakututuzgika kuromberapo wamarizge
kuromberapo. Usange ŵanthu ŵose ŵamarizga kuromberapo ndipo munyake wangambiska lurombo
pa mutu unyake.
Chiyerezgero icho chilli pasi apa chikurongola umo lurombo lwa kusinthana ulu lungachitikira:
Munthu yumoza wangayamba mwa ntheura, “Fumu, nkhumutemwani Imwe.”
Munyake wakurondezga, “Tikumuwongani Imwe pakuti muli nase papano muhanya wuno ndipo
tingamanya kuyowoya namwe pakumanya kuti Imwe mukutipulika ise.”
Munyake wakuromba, “Nkhumuwongani Imwe chifukwa cha chitemwa chinu pa kutuma Fumu Yesu
kuti wandifwire zakwananga zane.”
Munyake wakutora mazgo gha wakulemba Masalmo, “Mukuru ndi Chiuta ndipo wakwenera
kurumbika kwa kuruska...”
Munyake wangazomera zakwananga, “Fumu Chiuta nkhuzomera kuti ndakhumbanga kwiza kuno
usiku uwu chara, kweni nkhumuwongani Imwe kuti ndiri pano, ndipo kuti Imwe mwayowoya nane
kale.”
Munyake warombere ivyo tikukhumba kurombera, “Nkhuromba kuti Imwe mumuguzire kwa
mwaŵene m’bwezi wane Jim, mwakuti wawone umoyo upya ndipo wazgoke kaboni mwenecho na
msambiri wa Imwe.”
Munyake wakuzomerezga, “Nkhuzomerezgana nalo pemphero ili, Dada. Tirongozgani uno
tingamanya kukamufikira na makani ghaweme mwa sonosono.”… mungalutirira mwa ntheura.
Ndondomeko ya lurombo lwakurombera pamoza mwakupizgirana:
Wongani Chiuta pa icho Iye wali, uweme wake, chitemwa chake, chifukwa cha vinthu vyose ivyo
wakutipa, umoyo wamuyirayira na mazgoro pa vyose ivyo tikumuromba na mazgoro ghose agho
wakutizgora usange tamuromba.
Wongani Chiuta chifukwa chakuzgora malurombo ghinu. Romberani vyakusoŵerwa vya munthu
wali yose wa paguru linu, vyakusoŵerwa vya pa myumba, vyakusoŵerwa vya pa mpingo winu,
ŵarongozgi ŵinu na ŵanthu aŵo muli kutuma kukaparazga kutari. Romberani chiponosko cha
ŵanthu aŵo mukuŵamanya. Romberani chikaya chinu, muzi winu wose, charu chinu chose kuti
chiŵe chakuponoskeka.
Romberani vyakusoŵerwa vyinu.
Murumbani Chiuta chifukwa cha ukuru wake nakuti ndi Chiuta muweme uyo wakutegherezga na
kuzgora malurombo ghithu.
Mungasintha ndondomeko yinu sabata na sabata:
- rombani pamoza nga ndi guru lose
- pangani tumaguru tuchoko-tuchoko mwakuti ŵanthu ŵamanye kufikirana makora. Gaŵani
guru mu tumaguru tuchoko tuchoko twa ŵanthu ŵatatu panji ŵanayi.
- Guru lingaŵa la ŵanakazi panji ŵanarume pera panji lakusazgikana ŵanarume na ŵanakazi
Umo mungarombera: 1. Ŵanthu ŵanandi ŵalala-ŵalala ŵakuŵa na khumbiro lakuromba kwene ŵakutondeka kuromba
paguru chifukwa cha soni. Mukwenera kuŵavwira kwizira mukuŵasambizga na kuŵakhwimiska
kuti ŵambepo kuromba.
Ntchakuzirwa chomene kudidimizgapo kuzirwa kwa kuromba.
Dumbiranani kuzirwa kwa kuvumbura kwananga kwinu kose kwa yumoza na munyake –
nakuzomerezga pamoza na kumuwonga Chiuta pakuti iyo ngwakumanya kutigowokera.
Dumbiranani kuzirwa kwa kumuwonga Chiuta chifukwa cha viweme vyose ivyo wakutipa pa
umoyo withu.
Ŵachiskani kuti ŵarombenge malurombo ghafupi kwene ghaching’anamuro na chanduro
agho ghakurongora na kukhwaska chipulikano chaŵo.
25
Ŵachiskani kuti ŵadumbiranenge na Chiuta mu lurombo pali pose apo ŵakututuzgika
kuchita ntheura.
Ŵachiskani kuti ŵamanye kumuwonanga Chiuta nyengo zose pa umoyo waŵo
Ŵachiskani kuromba mwakukwezga mazgu pose apo ŵali ŵekha mwakuti ŵamanye
kujitegherezga mazgo ghaŵo.
Ŵachiskani kuremba malurombo ghaŵo ndipo ŵize nagho pa guru mwakuti ŵarombere
pamoza.
2. Mumalo mwakuromba mwakurondezgana yumoza na yumoza pa guru mu muzere, wali yose
wangayamba ndipo wali yose wangapokerera lurombo kufumira kwa wali yose.
3 Chingamofyaninge chara usange ŵanthu ŵakhara chete. Kukhara chete kwa ŵanthu uŵe mwaŵi
kumovwirani kutegherezga kwa Chiuta mwakuti mumupe mwaŵi wakuyowoya namwe.
4. Munthu wali yose uyo warombenge wangatoranga nyengo yitari chara mwakuti ŵanyake naŵo
ŵaromberepo.
5. Kumbukirani kuti Yesu Khristu mweneko wali namwe pamoza mu chipinda cha kuromberamo.
Mungamanya kuŵika mpando mu chipinda uwo pakharengepo munthu yayi na kuti chiŵe
chikumbusko chakuwonekerathu cha uŵapo wake. Wakupangana mu Mateyu 18:19,20 “Ndiposo
nkhumuphalirani nkhuti, Usange mwa ŵaŵiri mukuzomerezgana pano pasi pa makani gha
kanthu kalikose, Ŵada ŵa kuchanya ŵati ŵamupaninge. Chifukwa pose apo ŵanthu ŵaŵiri
panji ŵatatu ŵakuwungana mu zina lane, penepapo nane ndili mukati mwaŵo.”
.
6. Mungamanya kugaŵana vya kurombera pambere nyengo ya nkhumano yindafike mwakuti wali
yose waŵe na nyengo ya kumanyira vya kurombera. Ŵanthu ŵanyake mu guru ŵangamanya
kumovwirani kurombera ivyo mukusoŵerwa. Fwatukani kusazgirapo vyakurombera kwakuyana
na umo mungawonera.
7. Kuromba kukukhumbikwa kusintha-sintha nyengo zose. Mungamanya kuŵazga Masalimo
pakuromba kwa Chiuta. Mwachiyerezgero Masalimo 145.
Munthu yumoza wangaŵazga vesi lakwamba ndipo munyake lakurondezgapo ndipo ŵanthu
ŵangapizgirananga mpaka Masalimo ghose ghamare. Uko nako nkhuromba.
Munthu yumoza wakuŵazga vesi 1: “Imwe Chiuta na Karonga wane nditi ndimurumbaninge
chomene, na kuchindika zina linu kwa muyirayira.” Ndipo munthu yura warombeso kuti,
Ŵadada, nkhumulambirani iwe. Nkhumuwongani Imwe pakuti ndimwe Chiuta wane na Fumu
yane. Ntchakusangwiska kutumbika zina linu muhanya uno ndipo nkhunweka kuchita ntheura
kwa muyiyayira swi”. Munthu munyake wakurutizga pa kuŵazga vesi panji ndime ndipo watole
mazgu agho waŵazga kuŵa ghake pa umoyo wake mu rulombo kwa Chiuta na kumarizga
Masalmo ghose agho mwasankha kwakulingana na nyengo. Muti muhenerenge pamoza na
kachitiro aka – yezgani muwone!
8. Mwa ntheuraso, nyengo zinyake mungamanya kugwiriska ntchito Mazgu gha Chiuta apo
mukuromba kuyana na ivyo mukukhumba.
Mwachiyerezgero:
Munthu uyo ndi mulwari na aŵo ŵafyenyekezgeka – mwamabuchi-buchi - Yakobe 5:14,15; 1
Petrosi 1:5
Ŵanthu aŵo ŵali na mazaza pa ise – mu boma, mu mpingo - 1 Timoti 1:1-6; Ŵaroma 13:1
Kupempha chiponosko - Ŵaroma 10:1; Yohane 14:12,13; 2 Petrosi 3:9
Kurombera ŵakupulikana ŵanyithu ŵose - Ŵaliska - Ŵaefeso 3:14-20; Ŵakolose. 1:9-12
Ŵakugwira ntchito ya Chiuta – aŵo ŵalipo na aŵo tikukhumba kuti Chiuta watipe - Mateyo
9:37,38; Ŵaroma. 10:13-15
9. Lembani vyakurombera vyinu pamoza na mazgoro ghake.
Mungafiska vyose ivi chara pa nyengo yimoza kwene apo mukukumana pamoza toranipo pachoko
ndipo murondezge pa dazi ilo. Woneseskanin kuti ŵanthu ŵose ŵakhwaskikenge na kurongozgapo.
Umu ndimo mungamanya kusambizgira ŵarongozgi ŵapanthazi.
26
MALUROMBO GHANANDI GHAKUPEREKA -
NKHONGONO ZINANDI NA KWIZISKA MARUMBO -
GHANANDI KWA CHIUTA!
VYAKUROMBERA DAZI ZGORO DAZI
27
KUSAMBIRA KULONGOZGA Chisambizgo cha chinayi
kutonda
Chongani fundo yose iyo mwadumbirana na murongozgi winu.
Kunozgekera kukumana na mulongozgi winu:
1. Ŵazgani ka buku ka Mtima wa Mlongozgi wa kuteŵetera. Nozgekani kulongosola
kukhumbikwa kwa kuŵa muneneska, chitemwa na kugomezgeka mwa mulongozgi.
Longosolani ndondomeko zinayi za ubale.
2. Ŵazgani Kutonda. Muŵe ŵakunozgeka kugaŵana na ŵanyinu kuzirwa kwakuti
guru linu lifikirenge ŵanthu ŵakuzgeba na uthenga wachiponosko.
3. Ŵazgani na kumalizga buku la Ŵanthu kufikira ŵanthu ŵanyawo. Nozgekerani
kugaŵana na ŵarongozgi mazina gha ŵanthu aŵo mwasola mu chigaŵa chinu.
Mulembe pamoza na mulongozgi winu:
4 Waliyose wa imwe wagaŵane na ŵanyake umo Chiuta wateŵetera nayo mu mwezi
wose uwu.
5. Dumbiranani ndipo muchonge na chimakwiro ichi ( ) fundo 1 mpaka fundo 3.
Kunozgekera kugaŵana na ŵanthu ŵa mu guru lithu mu mwezi wuno:
6. Lembani ndipo mugaŵane na ŵanthu ŵa mu guru linu ŵose ŵanthu kufikira
ŵanthu ŵanyawo. Gaŵanani mwa ufupi ndipo vwirani ŵanthu kunozgekera kusora
ŵanthu 7 aŵo ŵajiperekenge kuŵarombera mu mwezi wose uwo ukwiza.
Dazi ___________ Zina _____________________________
7. Mwa pafupi-pafupi lomberani ŵanthu aŵo ŵanthu ŵasora kuti ŵaŵaromberenge.
Solani yumoza uyo wasungenge mazina ghaŵanthu aŵo ŵasoleka.
Zina_______________________________________
Lurombo na kujara:
8. Romberanani pamoza na guru linu.
9. Ŵazgani na kwendamo kunozgekera mulimo wa chinkhonde.
10. Dazi ______________ Nyengo ________________
Malo Ghakukumanapo __________mulongozgi___________________
Nkhumano ya chasambizgo chakugaŵana Mazgu gha Chiuta Mwankhongono
11. Dazi___________ Nyengo _____________ Malo ghakukumanapo___________
28
Mtima wa Mlongozgi wakuteŵetera
Kukuzga kaŵiro na nkharo ya mlongozgi kukufumira kukusambizga visambizgo vya
kunozga na kusintha mtima.
Ndondomeko ya visambizgo vyakusintha mtima Usange tikukhumba kusintha mtima wa munthu tikwenera kupulikiska kuti fundo za uchizi,
unenesko, na chitemwa vikukhwaska na kutozga mtima wa munthu. Tikwenera kutozga
kaŵiro ka munthu kufumira mu mtima wake. Tikutozga mtima wa munthu kwizira
mukuŵikapo mtima pa kusambizga kweneso na kuŵikapo mtima pa kuzenga ubale withu.
“uteŵeti ukupangika kufumira mu ubale wa wene na wene” mweneko wa fundo iyi ndi
Al Broom
Fundo izo tingarondezga usange tikukhumba kuzenga ubale pakati pa mulongozgi na
ŵakusambira:
1. Pakwenera paŵe Chitemwa icho chikuyowoyeka pa Yohane 3:16.
“chitemwa chikusinthana na chitemwa. Munthu ukutemwa munthu kwakuyana
na umo iyo nayo wakukutemwera”
2. Pakwenera kuŵa kugomezgeka.
“chitemwa chikwendera na umo munthu wakugomezgekera. Nanga
munditemwe wuli chitemwa chinu chingajumpha chara pa mulingo uwo imwe
mukundigomezgera.”
3. Pakwenera kuŵa urunji mwakuti kugomezgeka kuŵepo.
“urinji ntchinthu chakufumira ku mtima wa munthu. Nkhaŵiro kakubŵ
wambura kalema panji kanthu ako ŵanthu ŵangakususka nako. Urunji
ukupangiska kuti ŵanthu ŵakugomezge. Urunji nkhaŵiro kamunthu ako
kakupangiska kuti ŵanthu ŵakukhumbe nakuti ŵakugomezge.
Kuzenga urunji kukukhumbikwa vinthu ivi: Kusambira kuzomerezga na kuphara pakweru ivyo ungachita na ivyo ungachita chara.
Kusambira kuzomerezga na kuphara pakweru icho wuli na icho iwe uli chara.
Urunji withu ukuyezgeka nyengo zose.
Umo urunji withu ukuyezgekera: Kuyezgeka kukuru kukuchitika mu mtima.
Chiuta wakuzomerezga chiyezgo icho ine nkhwenera kutonda.
Kulaŵiska chiyezgo na urunji panji na utesi.
Pose apo nkhutonda chiyezgo Chiuta wakukuzga mwaŵi wane wakutandazga
unenesko.
Mtima wambura urunji ukumanya kufumiska unenesko chara.
Ubale ukutora nyengo kuti ukure
4. Ndondomeko yakukuzga na kukukhomeska ubale.
Ubale wa muchigaŵa chakwamba Nkhumanya chara ivyo nkhukhumba
Nkhumanya chara icho chikung’anamura kukugomezga iwe.
Umoyo wane ngwambura kumanyikwa kwa iwe
29
Ubale wa mu Chigaŵa cha chiŵiri Nkhumanya kuti ndiri na vyakusoŵerwa
Nkhumanya makola chara kuti ningakugomezga.
Uli na mwaŵi wose kumanya ivyo vili mwa ine.
Ubale wa chigaŵa cha chitatu Nkhukhumba kuti umanye vya umoyo wane kweneso undovwire umo ine nkhukhumbira.
Nkhusambira kukugomezga.
Ungamanya vyose chara vya umoyo wane.
Ubale wa mu chigaŵa cha chinayi: Nkhukhumba kuti undovwire nga ndi umo iwe ukumanyira kwambura ine kukuchichizga.
Nkhukugomezga.
Umoyo wane ngwa mwazi kwa iwe.
5. Pakwenera kuŵa kujilambika kwa yumoza na munyake. Kujilambika ntchipambi
chakufumira ku chitemwa na kugomezgeka.
Kujilambika chikung’anamura kupenjerezga kuyanana chara kwene kujipereka kwa
uyo iwe ukumugomezga.
Kujilambika kuti ndi makani ghakuwusa pa munyako chara kwene kulaŵiska pa ivyo
munyako wangamanya kuchita ivyo iwe ukutondeka.
Kujilambika kuti ndi makani gha ghakuchichizga munyako kuchita vinthu kwambura
iyo kukumba chara kwene kugaŵana milimo na kuteŵetera pamoza.
Mu maguru ghithu tikwenera kukuzga ubale withu. Tikwenera kukhumbisiska kuti ubale
withu ufike pa ubale wa chigaŵa cha chinayi apo pali kugomezgana mwakufikapo ndipo wali
yose wakulaŵiska na kughanaghanira munyake kuluska iyo.
Ghanaghanirani za guru linu. Kasi tiri pa chigaŵa uli pa ubale withu? ___________________
Kasi tingachita uli kuti guru lithu likure na kufika pa ubale wa pa chigaŵa cha chinayi?
__________________________________________________________________________
30
Kutonda
Kunozga na Kuchiska Ŵanthu kuti Ŵamanye kufikira Ŵanji na uthenga wa Khristu
Chifukwa icho tikukhalira pa charu kufumira apo tikazgoka ntchakuti tiphalire ŵanyithu
uthenga wachiponosko mwakuti ŵanthu ŵaponoskeke. Chikaya cha chikhristu ndicho
ntchirwero chiweme icho tingamanya kuteŵeteska pa kufikira ŵanthu kuti ŵasange
chiponosko.
“Vyose ivi vyachitika na Chiuta, mweneuyo wali kuphemana na nase mwa Khristu,
ndipo wali kutipa mlimo uwu wa chiphemanisko.” 2 Ŵakorinte 5:18
“Muti mupokere nkhongono para Mzimu Wakupatulika wamwizirani, ndipo
mwizamkuŵa ŵakaboni ŵane mu Yerusalemu, na mu chigaŵa chose cha Yudeya na
cha Samariya na kuya kafika ku mpherekezgo za charu.” Milimo 1:8
“Yesu wakiza na kuyowoya naŵo wakati, Mazaza ghose kuchanya na pasi ghali kupika
kwa ine. Rutani mukasambizge mitundu yose, mukaŵapatize ŵanthu mu zina la Wiske
na la Mwana na la Mzimu Wakupatulika. Mukaŵasambizge kusungungilira vyose ivyo
namuphalirani, mukumbuke kuti ine ndili namwe muazuŵa ghose kufikira ku umaliro
wa mugonezi.” Mateyo 28:18-20
Kuphindula - Kufikira Ŵanthu – Machitiro ghake: (Mulongozgi)
Kufikira munthu yumoza-yumoza na uthenga wa chiponosko
Chiskani munthu wali yose payekha-payekha kovwira munthu yumoza mu kusoŵerwa
kwake
Chiskani ŵanthu kuti ŵapemphererenge munthu uyo ŵasora mu nthowa izo
ŵakumanya kukwaskira ŵanji kuti ŵamufikire na uthenga wachiponosko
Chiskani munthu wali yose kuti wachezgenge na ŵanthu aŵo mbambura kuzgoka na
urato wakuŵatolera ku chiponosko
Chiskani munthu wali yose wa mu guru linu kuti wagaŵane chipulikano chake na
ŵabale, ŵabwezi na ŵazengezgani ŵake mazgu gha chiponosko.
Chiskani membara waliyose pa guru linu kuti wachemereko mubwezi yumoza ku
nkhumano yinu ya Wupu wa Umoyo panji ku Ungano wa Chisokole.(romberani ŵanthu
wakuŵazunura mazina ghaŵo)
Tingamanya kufikira ŵanthu kwizira vyakuchitika nga: Maseŵero gha mise, ma dirama na
makwaya, ungano wa chiuskankhumbi wa chisanisani wa chinyamata, kunozga phwando ku
malo gha ŵalendo, usiku wa kuwonera filimu (mwa chiyerezgero filimu ya “Yesu”, ya
nthengwa na kalerero ka ŵana nga mbapapi), panyake nyengo zinyake zapadera nga ndi
Khisimasi, Paska, Maholide ya charu chinu chose na vyakuchitikachitika vya maseŵero..
Sankhani munthu nga wa mishoni, uyo mpingo winu wovwirenge, panji m’bwezi panji
m’bale wa yumoza wa wupu winu kuya kunyake kukapharazga
- muŵaromberenge mwa pafupi-pafupi
- mudumbiranenge naŵo mwapafupi-pafupi pa foni, mumakalata, email na nthowa
zinyake izo mungasanga kuŵa zakwenerera
- nga ndi guru mungakhumba kovwira ŵanthu aŵo ŵakupharazga na kusambizga Mazgu
gha Chiuta
- mungamanya kuŵayendera usange muli naŵo pafupi na kuŵakhwimiska
- guru linu panji mpingo winu ungakhumba kutuma ŵanthu kuyakapanda mpingo ku
malo ghanyake agho ŵamukukharako kwa nyengo yichoko waka.
* Usange mukukhumba wovwiri wapadera khwaskanani na ŵa Dynamic Churches
International. Tiŵenge ŵakukondwa chomene kupulika kufumira kwa imwe.
31
Kovwira Ŵanthu kufikira Ŵanthu Ŵanyaŵo
Manyani ichi: chisambizgo ichi chovwirenge ŵanthu kuti ŵamanye vwawanangwa vyaŵo
na umo ŵangachitira makora mu chigaŵa chaŵo.
Fundo Zakuzirwa izo Zingatovwira Zuchiska Ŵanthu kuti Ŵaŵe ŵa
chanduro pakupharazga Yesu
Ŵakolose 4:2-6
Para mukuromba mukwenera kuŵa ŵachikosa, ndipo muŵikengepo mtima pamoza na
kuwonga Chiuta. Kweniso mutiromberenge na ise wuwo, kuti Chiuta watipe mwaŵi
wakupharazgira mazgu ghake, mwakuti tiphare cha muchindindi cha Khristu, pakuti
ndicho chifukwa ŵali kundiŵikira ine mu ghadi; murombenge kuti mukupharazga
kwane ndighŵike pakweru mazgu nga ndi umo nkhwenera kuchitira. Mendero ghinu
ghaŵenge gha vinjeru kwa aŵo mba kuwaro kwa mpingo wa Chiuta, mwaŵi wose uwo
muli nawo mukwenera kuchita nawo ntchito. Mazgu agho mukuyowooya mazuŵa
ghose ghaŵenge gha uchizi na ghakukondweska; mukwenera kumanya umo
mungamanya kuyowoyera na munthu wali yose
Mazaza ghinu pa kusintha vinthu - Ngakuru chomene kuruska umo imwe
mukumanyira!
Muli na mazaza ghanandi chomene agho Chiuta wali kumupani kuluska umo imwe
mukughanaghanira. Mazaza agha mungamanya kovwira nagho ŵanthu aŵo ŵali pafupi
namwe na aŵo ŵali kutali namwe. Ŵanthu aŵo mukuŵamanya na aŵo ŵakukhara pamoza
namwe muli na mwaŵi ukuru chomene kuŵasambizga. Ŵanthu aŵo ŵali kutari na imwe
muli na mwaŵi uchoko wakuŵafikira. Ŵanthu aŵo mukuŵamanya chara kwene muli na
mwaŵi wakukumana naŵo yezeskani kusanga mwaŵi wakuti mukumane naŵo na kugaŵana
naŵo Mazgu gha Chiuta. Mwachiyerezgero. Yezeskani kuti ŵanthu aŵo mungamanya
kugaŵana naŵo Mazgu gha Chiuta kwambura kusuzgika ŵapharazgirani mwaluŵiro ndipo
sono muyambe ŵapatali.
Chiyerezgero cha ŵanthu aŵo tili naŵo na mazaza mwa upusu chomene
1. Kasi Andreya wakiza na njani kwa Yesu? Yohane 1:35-42 _________________________
2. Kasi Filipi wakiza na njani kwa Yesu? Yohane 1:43-49 ___________________________
Ŵanthu aŵo mungamanya kuchiska kwambura suzgo
Ŵanandi ŵa ise tikumanya chara ŵanthu aŵo tingachiska kwambura suzgo. Tikuwona ngati
tingachiska wali yose mwakuyana waka. Teŵeteskani nthowa iyo tasachizga apa. Urato
ngwakuti mumanye ŵanthu aŵo mbambura kuzgoka ŵeneaŵo mukukhwaskana naŵo.
Ŵabale + Ŵakuteŵeta naŵo + Ŵazengezgani + Ŵabwezi + Ŵakumanyana naŵo
________ + __________ + __________ + _______ + _____________
Unandi wa ŵanthu ŵose aŵo ŵali pachanya apa: _____________ (Unandi wose pamoza A)
Usange ŵanthu 7 pa ŵanthu aŵa ndiŵo ŵapokera Yesu nakwamba kufikiraso ŵanthu
ŵanyake na uthenga wa chiponosko, kasi tingamanya kufikira ŵanthu ŵalinga mu chikaya
chithu?
Unandi wa pa A x 7 = ____________ (Unandi wose pamoza B)
(A) _________ + (B) ___________ = _________
Fumbani Chiuta kuti wize na ŵanthu kwa imwe ndipo wamumanyiskani ŵanthu aŵo iyo
wakukhumba kuti mukhwaskane naŵo na Mazgo gha Chiuta. Kumbukirani kuti Chiuta
32
wakukhumba kumuteŵeteskani imwe mukuguzira ŵanthu kwa iyo. Chakwamba icho
tikwenera kuchita nkhuŵarombera ŵanthu kuti Chiuta waŵakhwaske mwakuti ŵasange
chiponosko.
Usange tasazga unandi wa ŵanthu ŵose aŵo tiri naŵo na mwaŵi wakuŵakhwaska na
uthenga wa chiponosko tiwonenge kuti tili na mwaŵi ukuru chomene wakuthandazga
uthenga wa chiponosko. Imwe para mwasazga unandi wa ŵanthu mukusanga ŵanthu
ŵanandi uli ____________?
Jisolerani ŵanthu 7 ndipo mwambe kuŵarombera mwakuti Chiuta wanozge mitima yaŵo.
Yambani na kurombera yumoza na yumoza kwa kuyana na umo Chiuta
wakumulongozgerani. Penjerezgani nthowa na umo mungagaŵirana Mazgu na yumoza
yumoza wa ŵanthu ŵara.
Ndiromberenge mwapafupi-pafupi ŵanthu aŵa:
1. ______________________ 2. _______________________ 3. ______________________
4. ______________________ 5. _______________________ 6. ______________________
7. ______________________
Usange yumoza wa ŵanthu aŵa wapokera Yesu, woneseskani kuti mukuŵavwira kuti naŵo
ŵambepo kufikira ŵanyaŵo na uthenga wa chiponosko. Romberani ŵanthu aŵa kwambura
kulekezga. Urato ngwakuti wali yose wamanye kufikira ŵanthu aŵo wali naŵo pafupi na
aŵo wali nawo na mazaza.
Romberani ŵanthu aŵa pose apo mukukumana nga ndi guru.
Kurombera Ŵabwezi Ŵambura Kuzgoka
Tose tili na ŵanthu ŵanandi chomene aŵo tili naŵo pafupi ndipo tingamanya kugaŵana
naŵo Mazgu gha Chiuta. Ŵanji mba khristu ndipo ŵanji mbambura kuzgoka. Nga ndi guru
tili na ŵanthu ŵanandi chomene aŵo tingamanya kugaŵana naŵo mazgu gha Chiuta
chifukwa usange tasazga pamoza ŵanthu aŵo wali yose wali naŵo na mazaza tisangenge
kuti ŵanthu mbanandi chomene. Tikwenera kusanga ŵanthu aŵo tose tikumanya kuti tili
naŵo na mazaza ndipo tikwenera kwambapo kuŵarombera na kuŵafikira na uthenga wa
chiponosko.
imwe
33
Umo Tingarombera Ŵanthu Ŵambura Kuzgoka
Tili na vigaŵa vitatu ivyo tingamanya kutumako lurombo lwithu:
A. Tikwenera kudunjika malurombo ghithu kwa Satana uyo wakukora umoyo wa
ŵanthu.
1. Ŵazgani 2 Timoti 2:25, 26. Wakwananga ngwaku____________________na Satana.
2. Ŵazgani 2 Ŵakorinte 4:3, 4. Wakwananga ndi munthu uyo____________ ku uthenga wa
Chiuta.
Vinthu viŵiri vikwenera kuchitika kwa munthu uyo ngwambura kuzgoka pambere
wandazgoke.
1. Ŵazgani 2 Ŵakorinte 10:4. Wakwenera kufwatulika kufuma ku______________.
2. Ŵazgani I Ŵakorinte 2:4, 5. Kasi ndi njani uyo wakwenera kupereka ungweru? ______
Ghanaghanirani na za mubwezi winu uyo mukumutemwa chomene mweneuyo wakukana
kupokera uthenga wa chiponosko.
Kasi Satana wakumukaka kwizira munthowa uli?
Wakumukaka iye (kwizira mu wofi, kujikuzga, mu luso lwakwimba, vyamba, usopisopi)
_______________________________
Wakumukaka iye (mu kutaya ŵabwezi na kureka kuŵa wakusangwa)
kuloŵera panji kutemwa ŵanakazi/ŵanarume (uhule) _______________________________
Vyose vikondo vya Satana ivi vingamanya kubwangandurika kwizira mu malurombo.
B.Ttikwenera kudunjika malurombo ghithu ku ŵakhristu
Chiuta wakumunozga munthu wakwananga mwakuti wapokere chiponosko. Pakukhumbikwa
kuti pabe ba khristu banandi abo mbakunozgeka kutebeteskeka na Chiuta mwakuti banthu
banandi bafikirike na uthenga wa Chiponosko.
Kasi Yesu wakarangura kuti basambiri bake bachitengechi mu Mateyo 9:37, 38?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Umu ndimo Chiuta wakutebetera na lero wuwo.
C. Tikwenera tidunjiske malurombo ghithu kwa muponoski withu
Ŵazgani Yohane 6:44. Munthu wakuzgeŵa wangafumamo chara mumawoko gha Satana
mpaka Chiuta wamupe chiponosko 2 Timoti 2:25, 26
Lomberani ŵakuzgeŵa
Umu ndimo mungamanya kuŵarombera. Chakwamba romberani chiponosko cha ŵanthu
aŵo Chiuta wakumulongozgani kuti muŵarombere. Gwiriskani nchito mazaza ghinu agho
Chiuta wali kumupani kuti mususkane na kwimikana na Satana muzina la Yesu Khristu.
Satana wakwenera kupulikira chifukwa zina la Yesu lili pachanya pa mazina ghose.
Wakwenera kuti wagwade. Chiuta wamuŵikiraninge ŵakaboni kwizira mukuzgora lurombo
linu. Mzimu wa Chiuta ndiyo wakuŵasuska na kuŵapa mtima wakupera na kurapa. Yesu
wakwiza na kukhung’uska pa mtima waŵo na kuŵaguzira ku ŵa Dada mwakuti ŵapokere
chiponosko.
Mlimo wakuti muchite: Romberani munyinu uyo mukumumanya kuti ngwambura
kuponoskeka mwakuti Chiuta wamuchitire lusungu.
34
Kusambira kulongozga
Chisambizgo cha chinayi
Kutonda
Chongani mutu uli wose pasika apa uwo mwadumbiskana na ŵalongozgi ŵinu.
Kunozgekera pambere mundakumane na mulongozgi winu:
1. Ŵazgani chisambizgo cha Kukuzga guru lithu. Nozgekerani kulongosola umo
mungapangira guru lipya kufumira muguru linu.
Kasi ndi dazi uli liweme ilo tingapangira guru liphya? Dazi
______________________ yambani kurombera na kunozgekera kulongozga guru
liphya kufumira muguru linu.
2. Ŵazgani chisambizgo cha kusora musambiri winu. Kasi muli nayo kale musambiri
winu? Mukamusora wuli ndipo pavifukwa wuli? __________
Ndinjani? __________________ chifukwa uli? ______________________________
_____________________________________________________________________
3. Kutonda. Ŵazgani chisambizgo cha Mboniwoni yane pa Charu chane.
Nozgekerani kudumbirana makani gha kujipereka kwinu pa kugaŵana Mazgu gha
Chiuta na ŵanthu. Gaŵanani na ŵanyinu umo chisambizgo cha kugaŵana Mazgu gha
Chiuta mwa mazaza na nkhongono chamovwilirani pakuchitira ukaboni za Yesu.
4. Kutonda. Ŵazgani chisambizgo cha Fundo zakovwira pa kufikira ŵanthu na
uthenga wa chiponosko. Kasi ndi fundo uli izo tingateŵeteska pa guru lithu kuti
tifikire ŵanthu makora?
5. Kutonda. Ŵazgani chisambizgo cha Umoyo wa kuchitira ukaboni. Nozgekerani
kudumbirana na ŵalongozgi ŵinu mwakupereka viyerezgero vya umoyo wakuchitira
ukaboni. Tikwenera kufikapo kuti kuchitira ukaboni za Yesu ukwenera kuŵa umoyo
withu dazi na dazi na kakhaliro kithu nyengo na nyengo.
Fundo izi zikwenera kuchongeka apo mukudumbirana na mulongozgi winu:
6. Munthu wali yose wagaŵane na ŵanyake umo Chiuta wamutumbikira apo
wagaŵananga uthenga wa chiponosko na ŵanyake.
7. Dumbilanani fundo 1 mpaka 5 za pa chanya izo na kuchonga na chimakwiro ichi ().
Kunozgekera kugaŵana na guru lithu mwezi wuno:
8. Mulongozgi wanozgekere kugaŵana na ŵanthu chisambizgo chakuti kunozgekera
kupanga guru liphya. Fumbani guru linu kuromba pamoza namwe apo
mukunoszgekera kupanga guru liphya. Dazi __________________
35
9. Dumbiranani na kusora nthowa yakuteŵeteska pakufikira ŵanthu. Sorani dazi
______________ Gaŵanani milimo.
10. Chiskani ŵanthu kukhara umoyo wakuchitira ukaboni za Yesu kufumira mu
chisambizgo cha Umoyo wakuchitira ukaboni. Lutilirani kurombera ŵanthu aŵo
mwasora kuti muŵafikire na uthenga wa chiponosko. Fumbani ŵanthu muguru linu
kuti ŵagaŵane na ŵanyawo ivyo Chiuta waŵachitira apo ŵagaŵananga na ŵanthu
uthenga wachiponosko.
Lurombo na kujara chisambizgo:
11. Lomberani vyakusoŵerwa vya ŵanthu ŵa muguru linu.
12. Ŵazgani na kwendamo pamoza mlimo wa Chisambizgo cha chinkhonde na chimoza.
13. Dazi lakukumana ___________ Nyengo _______________ Malo ________________
Chisambizgo cha kugaŵa Mazgu gha Chiuta na nkhongono na Mazaza
14. Dazi lakukumana ___________ Nyengo _______________ Malo ________________
36
Kupanga guru liphya
Kwizira mu uteŵeti wa Maguru ghachoko-ghachoko tikuŵikapo mtima na kujipereka kose kuti
chigaŵa chithu chizuzike na uthenga wa chiponosko kwizira kukuzga ubale na kuchitira ukaboni ku
ŵanthu za Yesu. Apo ŵanthu ŵa guru lithu ŵakukura na kukhwima mu umoyo waŵo wa uzimu na
kufikira ku ŵanthu ŵanandi mu chikaya chaŵo, paŵenge kukura kwa ŵanthu mu uzimu waŵo
kweneso na kusazgikirako unandi chikhristu. Ŵanthu ŵanandi ŵazgokenge ndipo mipingo yikurenge
apo ŵanthu ŵakusazgikirako. Kukura mu uzimu na unandi kukwiza usange ŵanthu ŵakulimbikira
kuchitira ukaboni za Yesu na kuguzira ŵanthu ŵanandi kwa Yesu. Usange ŵanthu ŵaŵa ŵanandi
maguru ghanandi ghapangikenge ndipo ŵanthu ŵasopenge makora kuluska kale. Likwenera kuŵa
khumbiro lithu kubaba maguru ghanandi.
Maguru agho ghakureka kukura na kubaba ghaphya ghakumalira kufwa panji kutondeka kuchita
makora. Guru lambura kubaba maguru ghanyake ghakufika pakuzgoŵera na kufwa chifukwa ghalije
fundo ziphya. Ŵanthu ŵakukumana mwakuzgoŵera waka ndipo pa umaliro vikuŵa vizgobi
vyambura chanduro. Ŵanthu ŵakukondweskeka na umoyo wa ivo ŵenecho pera ndipo
ŵakughanaghana chara na umoyo wa ŵanyawo. Mumalo ghantheura agha ŵalendo ŵakuŵa ŵambura
kupokerereka ndipo ŵakusoŵa ubale na ubwezi mu guru lila. Ŵanthu ŵa muguru lantheura ili
ŵakwamba kugomezga mulongozgi mumalo mwakugomezga Yesu Khristu. Ntchamachitiko kwamba
kupulika kunozga na uweme wose pa guru mwakuti ŵanthu ŵatondeke kuwona kukhumbikwa kwa
kugaŵa guru na kufikira ŵanthu ŵanandi. Urato wa guru ukwenera kuŵa wakufikira ŵanthu
ŵanyake aŵo mbakuzgeŵa chifukwa ili ndilo ndi nkhumbiro la Chiuta. Imwe pakuŵa mulongozgi
yezeskani kusambizga ŵanthu kusangwa na kugava uthenga wachiponosko ku ŵanthu kuluska
kusangwa na kukumana na kusopa pa mwekha.
Fundo izo mungalondezga pa kukuzga na kugaŵa guru linu:
Ukuru wa guru – “maguru ghachoko-ghachoko” ghakuchiska na kupereka mwaŵi ku ŵanthu kuti
ŵakumanenge na kuchiskana makora apo ŵakukuzga ubale waŵo. Ubale ukukura makora apo
ŵanthu mbachoko. Uchoko wa ŵanthu ukovwira kuti ŵanthu ŵamanyane makora chifukwa ŵali na
mwaŵi wakumanya wali yose mwakufikapo. Guru lingaŵanga likuru chomene chara mwakuti
ŵanthu ŵatondekenge kutorapo lwande pakuperekapo fundo zaŵo pa vidumbirano. Guru likwenera
kwambira pa ŵanthu ŵatatu na kumalira pa khumi na ŵaŵiri (12) mwakuti liŵe la chanduro. Kwene
tikwenera kumanya kuti kumanya kuti usange guru lakura chomene kujumpha pa ŵanthu 12
likwamba kutondeka machitiro ghake. Usange guru laŵa na ŵanthu aŵo ŵakwiza dazi na dazi
kwambira pa 8 mpaka 12 ndi nyengo yakuti lisweke kupanga guru linyake.
Timpeni chiyerezgero cha umo guru lingaŵira likuru usange takoreska nthowa yakukuzga guru lithu.
Guru lithu lingamanya kubaba maguru ghanandi nga ntchiyerezgero ichi.
1 X 2 = 2 X 2 = 4 X 2 = 8 X 2 = 16 X 2 = 32 X 2 = 64 X 2 = 128 X 2 = 256 .....
Urato withu ukwenera kuŵa wakuti guru lililose libabe guru linyake pa myezi 6 yili yose.
Kunozgekera kubaba guru linyake – pambere tindagaŵe guru lithu, mlongozgi na ŵanthu ŵose
ŵakwenera kunozgekera kugaŵa guru.
1. chimoza mwa urato wa guru ngwa kuti guru libabe ŵanthu aŵo mbakusopa makora na
ŵalongozgi ŵanyake aŵo naŵo ŵamulongozga maguru ghanyake, Mulongozgi wakwenera
kuwunjika ŵasambiri ŵaphya nyengo zose.
2. kwambira pa mtendeko, mlongozgi wakwenera kusambizga ŵanthu kuzirwa kwa kufikira ŵanthu
na uthenga wa chiponosko. Umu ndimo maguru ghangamanya kukura makora na kubaba maguru
ghanyake ghaphya. Apo nyengo yakugaŵa guru kuŵa na guru linyake lapadera, mlongozgi
wakwenera kusambizga na kunozgekereska ŵanthu makora mwakuti ŵamanye icho
chichitikenge. Ŵanthu ŵakwenera kutolapo lwande pa kubaba guru lipya. Ŵakwenera kutolapo
lwande pa kusora ŵasambiri na kupanga guru linyake. Chakuzirwa chomene nkhurombera mlimo
wose ndipo wali yose wakwenera kuŵikapo mtima nakuchitapo kanthu pa kukuzga mlimo wa
kuthandazga uthenga wa chiponosko.
37
3. Sangani nyengo apo mudumbilanenge na za kugaŵa guru. Makani agho mukwenera
kughanaghanira ndi agha:
Kasi mphawuli apo tikwenera kugaŵa guru ndipo ntchifukwa uli tikwenera kugaŵa.
Kasi mulongozgi waŵenge njani (mlongozgi wakwenera kuzomerezgeka na ŵaliska),
Kasi wakumanenge na Mlongozgi waliyose payekha ninjani (lekani waliyose
wajisolere yekha),
Kasi guru ilo tapanga lamukumananga nkhu.
Guru lili lose likwenera kumanya makora makani agha pambere kubabika kwa guru
inyake kundachitike.
Fundo izo tikwenera kurondezga
1. manyani kuti ŵanthu ŵanji mbakusuzga kusintha. Ŵakukhumba kukhalilira pa chinthu
chimoza icho ŵali kuzgoŵera, chomene-chomene usange ŵandanozgekere.
2. yambani kuteŵeteska mulongozgi uyo mwasankha panji kusachizga kuŵa mulongozgi
muphya wa guru ilo mupangenge. Yezgani kumuwuska nkhumbi mwakuti wakalongozge
makora.
3. Usange mwasanga malo ghakukumanilanako yambani kuwuska nkhumbi ŵanthu aŵo
ŵamukumanangako kumalo ghara. Kuchiska na kuwuska nkhumbi nkhwakukhumbikwa
chomene ku ŵanthu aŵo ŵandazgoŵere kukhara kwa ŵekha kwambura ŵanyawo ŵara.
Rombani kuti Chiuta wamuŵikeni pamoza nyengo zose ndipo wamuteŵeteskani
kwakuyana na umo iyo wakukhumbira.
4. pakuŵa mlongozgi, yezeskani kuchiska ŵanthu kuluta ku malo ghapya.
“Munthu yunji wakupa kwa wanangwa, ndipouli wakukulirakulira mu usambazi
wake;.” Zintharika 11:24
5. Usange pajumpha masabata ghachoko waka kufuma ku nyengo iyo guru likambikira,
nkhumano zakuchiskana kuti guru linyake libabike zambike ndipo mulongozgi
wakumane na mulongozgi mupya mwakuti ŵasambizgane ntchito nakutiso ŵawone
usange ŵanthu ŵose ŵalipo. Ichi nchakuzirwa chifukwa ŵanthu ŵanyake ŵangamanya
kuwerera nyuma.
Kusoŵa kwa Ŵalongozgi na Ŵasambiri
Ntchamachitiko kuti guru lingaŵapo kweni lilije munthu uyo wasambira kuŵa mulongozgi.
Usange ichi ndicho chachitika kwa guru la ŵanthu aŵo ŵayamba sono kukumana,
mulongozgi wakakumane na mudangiliri mulala wachisambizgo ichi. Mulongozgi
wangamanya kutora mudangiliri kufumira ku guru linyake uyo walongozgenge ŵanthu
mpaka pasangike mulongozgi munyake. Umu ndimo vinthu vikwenera kuŵira chara kweni
usange tasangika na zinyengo ngati ndi izi tikwenera kusolerapo mulongozgi mwakuti guru
lilutilire kuchita makora.
Guru lili lose likwenera kwamba na mlongozgi wakusambira kufuma
kwa mlongozgi mulala kweneso pakwenera kuŵa munthu uyo
wajipereka kuti nyumba yake yiŵe malo ghakukumaniranamo.
38
Kusora musambiri
Kaŵiro ka Mulongozgi muweme
1. wakuchita kwakuluska umo ŵanthu ŵakukhazgira kuti wachitenge.
2. Wakuchita kulindizga kuphalirika chara kuti wachite kanthu.
3. Wakumanya mphambano pakati pa ndondomeko na nthowa yakachitiro kavinthu.
4. Wakuteŵeta kwakuyana na fundo za guru.
5. Walije soni panji wofi kuyowoya kuti:
a. nkhumanya yai
b. nangunangiska
c. pepani
6. Nyengo zose wakupenjerezga nthowa zakukuzgira na kutozgera guru.
7. Wakumanya kupereka uthenga makora.
8. Wakukhumbira ŵanyake viweme.
9. Wakusangika nyengo zose apo ŵanthu ŵakumukhumba.
10. Wakuzenga ŵanyake nakuŵarongozga kuti ŵaŵe ŵalongozgi ŵaweme.
11. Wakupereka mwaŵi ku ŵanyake kuti naŵo ŵalongozgepo kwambura kuŵajandizga.
12. Wakusambira kufuma ku ŵanyake (ndikajimanyire yekha yayi).
13. Wakusambizga kwakuyana na umo ŵanthu ŵaliri kwambura kuchita kuguguza nesi
kuchichizga.
Mwa upusu tingayowoya kuti tikwenera kubaba na kuchiska ŵanthu ŵose aŵo
mbakujipereka ku uteŵeti wa maguru ghachoko-ghachoko ndipo ŵali na nkhumbiro lakuti
ŵanthu ŵafikirike na uthenga wa chiponosko. Mulongozgi wali yose wakwenera
kujisambizga kusanda na kusambira kaŵiro ka Yesu Khristu. Wasambire umo Yesu
wakachiskiranga ŵanthu na kuŵalongozgera ku uteŵeti wake.
Kufikira Charu chane- Ndilo liŵe khumbiro lane
Chakukhumbikwa chomene pa nyengo iyi ntchakuti ŵakhristu ŵafikire charu chaŵo na
uthenga wa chiponosko wa Yesu Khristu kwakuyana na mazgu agho Yesu wakayowoya ku
ŵasambiri ŵake pa Marko 16:15
Languro la Chiuta lakuti ŵanthu aŵo mbakupulikana ŵafikire charu chose na uthenga wa
chiponosko chikaŵa chinthu chizitu chomene icho ŵasambiri ŵa Yesu ŵangamanya kuchita
chara pa iŵo ŵekha kwene mwakovwirika na Mzimu Mtuŵa. Ndi Mzimu Mtuŵa yekha
mwene uyo wangamanya kupereka nkhongono ku ŵanthu mwakuti ŵamanye kupharazga na
kufiska khumbiro la Chiuta. Uthenga wa chiponosko ukafikira ku ŵanthu ŵanandi chifukwa
Chiuta Mzimu wakaŵa na ŵasambiri ŵa Yesu ndipo ŵakaluta kumalo ghanandi agho
paŵekha ŵakamanya chara kufikako. Mu chigaŵa chose icho chikawusikanga na Ŵaroma
chikapulika uthenga wachiponosko.
Nanga uli uthenga wa chiponosko ukupulikikwa nanga ndi lero ku malo ghanandi, kweni
mazaza gha uthenga uwu ghangayana na umo ghakachitiranga chara mu nyengo za
ŵasambiri ŵa Yesu. Chifukwa cha ukata wa ŵakhristu lero, ŵanthu ŵanandi ŵachali
ŵandapulike uthenga wachiponosko kumalo ghanandi.
Yesu kuti wakaphalira ŵanthu ŵambura kuzgoka kuti ŵarute ku ŵakhristu chara kwene
ŵakhristu ndiŵo ŵakwenera kuruta ku ŵanthu ŵambura kuzgoka na kughakapharazga ku
ŵanthu mwakuti ŵazgoke. Urato wachigaŵa ichi nkhumovwirani kuti mumanye kuchiska na
kovwira ŵanthu kuti ŵamanye mulimo waŵo. Ŵanthu ŵali na mulimo wakupharazga na
kupanga ŵasambiri ŵa Yesu ŵene aŵo naŵo ŵamupharazga na kufikira ŵanthu na uthenga
wa chiponosko.
Ŵakhristu ŵanandi lero ŵakukhara umoyo wakwananga mwakuti ŵakutondeka kufikira
ŵanthu makora na uthenga wa chiponosko. Umoyo waŵo ngwakutondeka ndipo ŵalije
nkhongono mu uzimu ntheura mbakutondeka kuthereska Satana uyo wakuwusa mu umoyo
39
wa ŵanthu. Suzgo ndakuti ŵakhristu ŵakuchiskika chara kuchita kuti ŵamanye mazaza agho
ŵali nagho mwa Yesu Khristu mwakuti ŵamanye kufikra ŵanthu na uthenga wa chiponosko.
Paulosi nayo wakachiwona chinthu ichi apo wakalongosolanga umoyo wake kuti “Nkhiza kwa imwe
mukutomboroka na wofi chomene” 1 Ŵakorinte 2:3. Ŵakhristu ŵanandi ŵali kuzuzgika na
kuthereskeka na wofi mwakuti ŵakujiwona ngati nthunyerere kuti ŵalije nkhongono. Paulosi nanga
uli wakaŵa wambura nkhongono mu kaŵiro kake kweni wakajimanya kuti mwa Yesu wali na
nkhongono zose mwakuti wangamanya kufikira charu na uthenga wachiponosko (Ŵakolose 1:28;
29). Uteŵeti wake ukaŵa wankhongono chomene ndipo wakafikira ŵanthu ŵanandi chomene.
Namwe Chiuta wangamanya kumuteŵeteskani mwakuluska chomene chifukwa ndi Chiuta
wakuteŵetera mwa imwe (Ŵakolose 1:28,29)
Umo Tingafikira Charu Chithu na Uthenga wa Chiponosko
Ivangeli likupereka wofi mu mitima ya ŵanthu ŵanandi chomene chifukwa ŵakhristu
ŵanandi ŵakutondeka kuphalira ŵanthu za uthenga wa chiponosko. Ŵakutondeka chifukwa
mukawonero kaŵo ŵanthu aŵo ŵakuleka kusopa ŵakuwoneka ŵakofya chomene mu
kakhaliro kaŵo. Kwene unenesko ngwakuti ŵanthu aŵo ŵakuleka kusopa ŵakukhazga
kufumira ku ŵakhristu kuti dazi linyake ŵazamkuŵachema kuti ŵakasope naŵo. Ŵanthu
ŵanandi usange ŵangafikirika na uthenga wa chiponosko mbakunozgeka kupokerera.
Nangauli ndi ŵose chara aŵo mbakunozgeka kupokera Yesu kweni mbakunozgeka
kutegherezga na kusambira kufumira ku ŵakhristu.
Tikwenera kumanya kuti charu chikusintha! Mu charu mwazura ma ukazuzi ghanandi.
Vinthu vinandi ndi vyambura kupulikiskika. Kweni timanye kuti uthenga wa chiponosko
uchali wakwenerera ndipo ngwakupuliskika chomene. Ŵanthu mbakunozgeka kupulika
uthenga wachiponosko ndipo ŵakukhazga kufumira kwa ise kuti toviwire pakusinthika kwa
umoyo waŵo. Ipo tikwenera kusanga nthowa zakwenerera.
Pali nthowa zinandi chomene izo tingagwiriska ntchito pakufikira ŵanthu. Kuti ndi zose
chara izo zingaŵa za chanduro kwa imwe ndipo izo talembapo apa ndi zichoko waka izo
tikusachizgapo waka.
1. Chemerani ŵanthu ku tchalichi kwinu.
Kaŵe kaluso kinu kuchemera ŵanthu ku chisopo panji kumalo agho mukukumako gha
guru linu.
2. Kufikira ŵazengezgani ŵithu (wonani chiyerezgero cha chisambizgo cha chinkhonde
na chimoza cha kugaŵa Mazgu gha Chiuta na nkhongono).
Chisambizgo ichi ntchipusu chomene na chambura kusuzga kulondezga. Waliyose wa
imwe wafikire ŵazengezgani ŵake na uthenga mu sabata ilo mukunjiramo. Kumbukirani
kupemphera pambere mundalute kukakumana naŵo.
3. Kuchitira ukaboni
Mwa ufupi chomene phalirani ŵanthu na umo imwe mukazgokera. Ŵanthu
mbakunwekera chomene kupulika na umo imwe Chiuta wali kumuponoskerani.
Mukhristu wali yose wakwenera kuŵa na nthowa yipusu chomene yakuphalira ŵanthu na
umo Chiuta wali kumuponoskera. Vwiranani na ŵanyinu na umo mungaphalira ŵanthu
uthenga wa chiponosko kwizira mukuchitira ukaboni na umo Yesu wali
kumuponoskerani. Tebeteskani nthowa ya munthu na munthu iyo yili mu chisambizgo
kugaŵa uthenga na nkhongono.
4. Kugwiriska mabuku gha uthenga uweme
Nyengo zose yeyani muthumba linu tumabuku uto tukupharazga uthenga wa chiponosko
ndipo gaŵirani ŵanthu.
40
5. Mungateŵeteska kanema
Kanema wa Yesu
makanema gha visambizgo vyakupambanapambana
Mungamanya kuŵabwerekeska ŵanyinu kanema wa Yesu panji kanema yili yose iyo
imwe mukuwona kuti njakwenerera panji kuŵachemera kunyumba kwinu mwakuti
mulaŵilire limoza. Usange mwaŵabwereka mungamanya kuŵalondezga mwakuti
mukadumbirane na kupulika ivyo iŵo ŵasambirapo.
Mwachiyerezgero, mu guru linu mungakhumba kugaŵana kanema wa Yesu mwakuti
wali yose wa imwe wayiteŵeteske pa kuchema ŵanthu kuti ŵize kuzakalaŵilira panji
kuŵabwereka mwakuti ŵakalaŵilire kukaya kwaŵo. Apo munyinu watora kanema yura
mose mukwenera kumovwira mu malurombo mwakuti mulimo uwu umwendere makora.
Pa umaliro wa kanema dumbilanani na ŵanyinu mafumbo agha:
Kasi mungayowoyapochi pa kwakuyana na kanema uyu?
Kasi uthenga wake una chanduro wuli pa umoyo winu?
Kasi muli kumuchema Yesu kuŵa Fumu na Mponoski wa umoyo winu nga ndi umo
kanema yalongolera? Ndipo usange munthu wachali wandapokerere Yesu,
mufumbani usange wakukhumba kupokera Yesu. Ndipo usange ngwakukhumba
lombani nayo mwakuti wapokere Yesu.
6. Kunozga viphikiro
Munganozga chiphikiro na kuŵachema ŵanyinu ku chiphikiro icho. Chemani munyinu
uyo wangamanya kupharazga pa nyengo yichoko waka na kufumba usange ŵanthu
mbakukhumba kuponoskeka.
7. Kugaŵana na munthu yumoza-yumoza
Kugaŵana na munthu uthenga wa chiponosko payekha-payekha kukovwira kufikira
ŵanthu ŵanandi mwaluso chomene. Manyani kuti ŵanthu ŵakukhumbikwa
kuŵazizipizgira chomene. Apo mukusambizgana kufikira ŵanthu mwa nthowa iyi
manyani kuti ŵanji ŵaŵenge na soni, wofi, mphwayi panji kukayikira kuti Chiuta
wangaŵateŵeteska pa kufikira ŵanthu. Apo mwamara kusambizga munthu yumoza
kufikira ŵanthu yumoza-yumoza manyani kuti nayo wakwenera kwamba kusambizga
ŵanthu. Umo ndimo mungamanyira kukuzga ŵasambiri ŵa Yesu ŵachanduro mu
chikhristu. Nga ndi murongozgi sangani nyengo yakurombera ŵasambiri ŵinu yumoza-
yumoza nyengo zose.
8. Umoyo wakuchitira Yesu ukaboni
Muŵe ŵakunozgeka kugaŵana na ŵanthu ukaboni winu pa ivyo Yesu wali
kumuchitirani. Wonani pa peji lakulondezgapo kuti musambire na umo mungachitira
ukaboni mwakwenerera.
41
Kukhara umoyo wakuchitira ukaboni
A. Mukwenera kuŵa ŵakusangika kwa Chiuta na ku ŵanthu:
Ŵazgani 2 Timoti 4:2a. Kasi vesi ili likung’anamulachi kwa imwe?
Chiuta wakukhumba chomene kusangika kwinu kuluska umanyi winu. Chiuta wati wizise
ŵanthu kwa Yesu kwizira mwa imwe usange imwe mukusangika kwa iyo.
B. Mupemphani Chiuta kuti wamupeni mwaŵi wakuti muchitire ukaboni:
1. Rombani mwakufikapo. Pemphani Chiuta kuti wamupeni mwaŵi wakuti muchitire
ukaboni. Pemphani Chiuta kuti wamulongozgereni ku munthu panji ŵanthu aŵo iyo
mweneko wanozgera.
2. chitorani kuti usange mwakumana na munthu ndi mwaŵi winu kuti mugaŵane nayo
uthenga uweme wa chiponosko. Chitoraniso kuti ndi zgoro la pemphero linu kufumira
kwa Chiuta.
3. Manyani kuti kuchitira ukaboni ndi mwaŵi winu wakuti Chiuta wamuteŵeteskani.
Rekani kuchitora ngati ntchinthu icho imwe mwachipanga pa mwekha.
C. Sanganani na ŵanthu apo ŵakusangika:
Ŵakhristu ŵanandi ŵakusakaza nyengo yaŵo kuchezga na ŵakhristu ŵanyaŵo m’malo
ghakusoperamo, mukwenderana na kuzinyumba zaŵo kupemphera panji kuchiskana mu
malurombo na vinyake. Ŵalije nyengo yakwendera ŵanthu ŵambura kuzgoka panji ŵanthu
aŵo ŵakuleka kuluta ku tchalichi.
Usange tikukhumba kufikira ŵanthu ŵambura kuzgoka tikwenera kuluta ku malo agho
ŵakusangikako. Mukwenera kuŵa ŵanthu ŵakukhaziska chomene icho ŵanthu
ŵakusoŵerwa. Rekani kulekelera mwaŵi uwu kuti umujumphaninge. Manyani kuti ndi
khumbiro la Chiuta kuti wamuteŵeteskeni mwakuti mukafikire ŵanthu na uthenga wa
chiponosko.
D. Rombani Chiuta kuti wamupeni mtima wakutemwa munthu wali yose uyo
mukukumana nayo:
1. Rombani kuti muŵe ŵakutemwa ŵanthu.
2. Yambani vidumbirano na mafumbo. Fumbani mafumbo agha, muli wuli, kasi
ningamumanyani, mukukhara nkhu, kasi mungandipako nyengo yakuti ndichezge
namwe?
a. Ŵazgani Yohane 4:7. Kasi Yesu wakafumba mafumbo wuli pa chisime?
________________________________________________________________________
Kasi ntchifukwa wuli Yesu wakamufumba mafumbo agha? ________________________
b. Ŵazgani Milimo 8:30. Kasi Filipi wakafumba mafumbo wuli? ___________________
Kasi ntchifukwa wuli wakafumba fumbo ili? ___________________________________
3. a. Mafumbo ghanyake agho mungafumba; Tiyerezgere kuti mwakumana na
muzengezgani winu:
“Monire (mukhazge kuti wamuzgoreni dankha ndipo mumalizge matawuzgo), zina
Lane ndine_________ . napemphangako mwaŵi wa kuchezga namwe pa kanyengo
kachoko waka. Kasi mukukhara nkhu?”
b. tiyerezgere kuti mwakumana na munthu uyo muli limoza pa ulendo:
“Monire (lindizgani wazgore matauzgo) Ine zina lane ndine ___________kasi
mukuyankhu?”
c. Mafumbo ghanyake:
“Kasi mukukhara kuno?”
42
“mukugwira ntchito wuli?”
“Kasi ndingamovwirani?”
“Kasi mungandovwirako na ___________?”
E. Yowoyani za Yesu:
Ŵazgani Milimo 8:4. Kasi ghakuyowoyachi na ŵakupulikana? _______________________
Ŵasambiri ŵa Yesu ŵakwamba ŵakaphaliranga ŵanthu uthenga wa chiponosko kwambura
kulekezga kuli kose uko ŵakalutanga. Kwasono nase tikwenera kuphalira ŵanthu makani
ghawene agha kwambura wofi, soni, na kujitemwa. Imwe mukwenera kumanya kuti muli
munthu wakuzirwa chomene mweneuyo Chiuta wali kumuchemera ku mlimo wakutandazga
Ivangeli. Usange imwe mukutondeka manyani kuti kulije munthu munyake mwene uyo
wazamkugaŵa mazgu gha Chiuta ngati ndi umo Chiuta wangachitira na imwe. Yamba
kutorapo lwande pa kukuzga ufumu wa Chiuta kwizira mukugaŵira ŵanthu uthenga
wachiponosko. Sangani ŵanthu aŵo imwe muli naŵo na mwaŵi wakuŵagaŵira Mazgu gha
Chiuta ndipo yambani kuŵarombera na kupanga ndondomeko ya umo mungakumanirana
naŵo. Chonde rekani kulindizga nyengo yinyake yapadera chifukwa nyengo iyo panji
yizenge chara.
Umo mungateŵeteskera ka buku ka Mazgu gha Chiuta
1. “Ndaŵazganga kabuku ka Mazgu gha Chiuta kasi ningagaŵana namwe? 2. “Ndili na kabuku ako kakulongosola makani ghaweme gha chiponosko mwa Yesu
Khristu, kasi mungatemwa kuti nimupeni?” 3. Yowoyani pachoko na umo imwe mukazgokera. Chitirani ukaboni mwaupusu
chomene. Chonde ungaŵanga utali chara” 4. “Kasi mukughanaghanapo na umoyo winu wa uzimu? Kasi mukukondweskeka
navyo?” 5. “kasi ndingagaŵana namwe umo Yesu wakusinthira umoyo wa ŵanthu? Kasi
muli na nyengo pa doko waka? 6. Mungamanya kufumba mafumbo agha “kasi mukufikapo kuti usange mungafwa
muhanya uno mungakanjira kuchanya? Usange zgoro ndi enya, usange mungafwa muhanya wuno ndipo mwamilira panthazi pa Chiuta mungamuzgora kuti wuli usange wangamufumbani kuti ntchifukwa wuli mukukhumba kuti ndimunjizgeni mu charu chane cha kuchanya? Kasi mungazgora kuti wuli? Usange mbakukayikira ipo mbakwenerera kupokera uthenga wa chiponosko mwakuti ŵaŵe ŵakupanikizga pakweru kuti ŵamunjira mu ufumu wa Chiuta.
Sankhani nthowa zakwenerera izo imwe mungateŵeteska pa kugaŵana na ŵanthu uthenga wachiponosko. Kumbukirani kuti: Mukwenera kuŵa ŵakusangika ku ŵanthu na kwa Chiuta Fumbani Chiuta kuti wamupeni mwaŵi wakuchitira ukaboni za Yesu Sanganani na ŵanthu apo ŵakusangika Pemphani Chiuta kuti wamupeni mtima wakutemwa ŵanthu na kukhumba kuŵateŵetera Gaŵanani naŵo makani ghaweme gha Yesu Khristu Chiuta wamutumbikeni pose apo mukugaŵana na ŵanthu makani ghaweme gha Chiponosko. Sambizgani ŵanyinu mwakuti naŵo ŵamanye kugaŵana na ŵanthu uthenga wa chiponosko. Tose tikwenera kugaŵana na ŵanthu uthenga wa chiponosko chifukwa iyi ndiyo ntchemo yithu!
43
Kusambira ulongozgi Chisambizgo cha cinkhonde na chiŵiri
Kuteŵetera
Usange mwadumbirana na musambizgi winu chongani fundo yili yose iyo yili musika umu.
Kunozgekera pambere mundakumane na mulongozgi winu.
1. Ŵazgani chisambizgo cha kugaŵana Mazgu gha Chiuta mu uweme wose.
Nozgekerani kugaŵana na ŵanyinu chisambizgo icho mutu wake ndi kujiyuyura na
kujipereka na kuzirwa kwake pa guru lithu.
2. Ŵazgani chisambizgo cha Umo guru lithu lingasangira apo pali nkhongono zake.
Mwize ŵakunozgeka kugaŵana na mulongozgi winu umo ŵanthu ŵamuguru linu
ŵangamanyira vyawanangwa vyaŵo vya mu uzimu.
3. Ŵazgani chisambizgo cha Kuteŵetera. Uwu ndi urato wa chinkhonde wa guru lithu.
4. Lembani na kumalizga ndondomeko ya kumanya vyawanangwa vyako ndipo
munozgeke kugaŵana na ŵalongozgi ŵinu.
Chigaŵa ichi ntchakuti mumalizge pamoza na mulongozgi winu:
5 Gaŵanani na mulongozgi winu ivyo mukukhumba kuti wamulombereni kwa Chiuta.
6. Chongani fundo 1 mpaka 4 usange mwadumbirana na mulongozgi winu.
Kunozgekera kugaŵana na guru lane mwezi wuno:
7. Malizgani kunozgekera kupanga guru liphya. Woneseskani kuti munthu wali yose
mwamupa mwaŵi wakusankha guru ilo wakukhumba kuti walutengeko. Gaŵanani
kukondwa kwinu na umo mukuwonera guru lipya ndipo sangani nthowa zakuchiskira
ŵanthu kuti ŵalutenge kuguru ili.
8. Nozgani na umo mungakondwelera na guru lipya ili na umo mungafikira ku ŵanthu
ŵambura kumanya Yesu na uthenga wa chiponosko.
Kujara na lurombo:
9. Romberani vyakusoŵerwa vyinu na vya ŵanyinu ŵose ŵa muguru linu.
Visambizgo vya Kulongozga
10. Solani Dazi _____________ Nyengo ________________ Malo _________________
Visambizgo vya kugaŵa Mazgu gha Chiuta mwankhongono
11. Solani Dazi _____________ Nyengo ________________ Malo _________________
12. Nkharani naŵo pa chisambizgo cha Kukura mu Uzimu na kupanga basambili.
Dazi _____________ Nyengo _____________ Malo __________________________
13. Pokerani Satifiketi yinu.
14. Yambani guru linu na linu. Dazi ________________________
15. Nozgekerani kukumana na mulongozgi winu.
44
Kunozga malo ghakwenelera gha kugaŵirana mazgu gha Chiuta
Mu chisambizgo cha chinayi tangusambira kuti wene-na-wene ngwakukhumbikwa chomene
ndipo ukuzengeka pa unenesko ndipo unenesko ukufumira ku chitemwa na kugomezgeka.
Chitemwa pa Chiuta na pa ŵanthu ŵake vikufumira pa kukhara limoza kwa nyengo zitali.
Guru lithu likwenera kuŵa malo ghaweme agho wali yose wizengeko na kusangwa. Pose apo
tikukumana pakwenera kuŵa malo ghaweme agho wali yose wangamanya kufwatuka
nakuwona Yesu kwizira mu ŵanthu ŵanyake. Ŵanthu wakwenera kufwatuka kuyowoya na
kugaŵana na ŵanyawo masuzgo ghaŵo kwambura kutondeka. Ŵanthu ŵakwenera kukhara
umoyo wa unenesko wambura upusikizgi. Usange tikukhumba kuti guru lithu liŵe lambura
kubisilana kanthu. Ŵalongozgi ŵakwenera kuŵa ŵakwamba kukhara umoyo wa unenesko
na wambura kubisilizga tunthu. Umoyo waŵo ukwenera kuŵa wakuchita vinthu pakweru na
wambura vimbundi panji upusikizgi. Ŵakwenera kovwira ŵanthu kuti ŵamumanye makola
Chiuta kweneso ŵajipulikiske. Malo ghakuŵa ghaweme usange tikufwatukirana na
kujipereka kwa yumoza na munyake kwambura kulaŵiska kutondeka na ujira wa ŵanthu.
Tikwenera kupenjerezga kuvikilirana na kusungilirana.
Kujipereka ku yumoza na munyake na kwa Chiuta
Lizgu lakuti kujipereka panji kujilambika lingamanya kupulikikwa mwakupambana-pambana
mukati mu ŵakhristu. Chifukwa ntchakuti kujilambika kukung’anamura kukoma
makhumburo ghane na kujipereka kumakhumbiro ghaŵanyithu. Mtende wane na ivyo ine
nkhukhumba vyose niviŵike pasi kweni niŵike panthazi ivyo ŵakukhumba ŵanyane.
Kukoma makhumbiro ghane na kulutiska munthazi vyakukhumba vyabanyane ntchinthu
chipusu chara. Kweni umu ndimo Yesu wakachitira. Wakajipereka chifukwa cha chitemwa
pa ŵanthu. Ghanaghanirani ma vesi agha:
“Mazuŵa ghose apo tichali ŵamoyo, tikuperekeka ku nyifwa chifukwa cha Yesu
mwakuti umoyo wa Yesu urongoreke mu thupi lithu la kufwa ili.” 2 Ŵakorinte 4:11
“Kwambura kuti lumphuzi lwa trigu luwe pasi na kufwa lukukhara lwekha, kweni para
lwafwa ndipo lukupambika vipambi vinandi.” Yohane 12:24
Ŵagalatiya 2:20. Chakwamba tikwenera kumanya kuti ine chara kweni Yesu Khristu. Iyi
ndiyo nthowa ya Chiuta.
Kujipereka kukung’anamula kuguliskana chara kweni kuŵika ŵanyako panthazi. Kujipereka
kukufumira mukati mu mtima wa munthu. Tikwenera kugomezga ivyo ŵanyithu ŵakuchita
pakumanya kuti Chiuta wali kubapa vyawanangwa ivi mwakuti tose tikure mu uteŵeti withu.
Tikwenera kusambira kuŵika pakweru uweme withu mwakuti ŵanthu ŵatiteŵeteske makora.
Kuti ŵanyithu ŵatigomezge tikwenera kuŵika pakweru kweniso tiŵe ŵakukhumba kuti
ŵanyithu ŵatiteŵeteske. Kuti tiŵike pakweru uweme withu tikwenera kuwupenjerezga na ku
umanya makora. Usange tamanya uweme na nkhongono zithu na za ŵanyithu, tikwenera
kujipereka kwa iŵo kwa kuyana na umo iŵo ŵaliri. Usange tikujipereka mwantheura
timanyenge kuteŵeta makora mwakukuzga thupi la Yesu.
Umo tingawovwilira guru lithu kuti limanye nkhongono zake
1. Londezgani ndondomeko ya Kusanda na kumanya vyawanangwa vithu. Ndondomeko
iyi njakumovwirani kumanya vyawanangwa vyinu.
45
2. Sangani makope ghakukwanira gha Kusanda na kumanya vyawanangwa vithu.
Longosoleranani mose mwakuti mupulikiske ndondomeko iyi ndipo wali yose wa imwe
walembe mwakuzgora mafumbo ghake pa ŵekha.
3. Pa guru pamoza na ŵanyawo ŵanthu ŵamanye kulumba na kuwonga Chiuta chifukwa
cha vyawanangwa ivyo Chiuta wali kuŵapa mwakuti ŵamanye kuviteŵeteska
mukukuzga thupi la Yesu Khristu.
4. Wovwirani ŵanthu mu guru linu kuti ŵamanye kurumba membara wali yose wa muguru
laŵo mwakuti ŵamanye kuwonga Chiuta chifukwa cha vyawanangwa ivyo Chiuta wali
kuŵapa. Ŵanthu ŵamanyeso kuwona uweme wa membara wali yose ndipo ŵamovwire
kuteŵeta makora.
Kumanya uweme withu
Perekani pepara lambura kulembapo kanthu ku munthu wali yose.
Sankhani munthu yumoza mu guru linu. Mamembara ghanyake gha mu guru linu
ŵagaŵane na ŵanyawo icho ŵakuwona kuti ndiwo mbuweme wa munthu yura.
Mwachiyerezgero, ngwa kutemwa, ngwa kujipereka, ngwa lusungu.
Mulongozgi wafumbe kuti: “Kasi vyawanangwa vya munthu uyu ndi vichi na vichi?”
Munthu uyo tikuyowoya na vya iyo wakulemba pa papera ivyo ŵanthu ŵakuyowoya
ndipo ŵalongore usange ŵakukoleranako navyo panji chara.
Nga ndi guru longorani usange mukukoleranako na ivyo ŵanthu ŵayowoya. Nga ndi
mulongozgi longorani usange mukukoleranako na vyose ivi vikuyowoyeka ndipo
longozgani guru linu umo mungamupokelera munthu kwa kuyana na uweme wake.
Pangani ndondomeko yose iyi na munthu wali yose wa muguru lini mwakuti muwone
uweme wa munthu wali yose na umo mungateŵetera pamoza nayo kweneso na umo
mungajiperekera kwa iyo muguru linu.
Pa kujipereka kwa yumoza na munyake tikumanya kukwaniriska khumbiro la guru lithu. Ine
ndingaŵa wambura kuchita makola pa chiŵana chinyake apo munyane pa chigaŵa ichi
wakuchita makola. Ine na munyane yura tingamanya kuchita makola usange tikupokererana
makora. Kupokererana kukwiza usange tamanyana makora umo tiliri. Apo ine nili
wakutondeka munyane ngwakuchita makola. Mwantheura timanyenge kuchita makola na
kukhozga guru lithu.
Kuteŵetera
Kuti tikuzge ŵalongozgi ŵaguru lithu aŵo ŵangamanya kusambizga ŵanyawo
tikwenera kulondezga fundo izi:
Kuteŵetera kukufumira ku chitemwa chithu na na vyawanangwa vithu ivyo Chiuta wali
kutipa. Mamembara gha guru linu ghangamanya kuteŵetera munthowa za kupambana-
pambana. Yesu wakajichemera ŵanthu ŵakupambana-pambana ndipo wakatora nyengo
kuŵasambizga kuŵa ŵasambizgi na ŵalongozgi. Tikwenera kusambizga ŵanthu mwakuti
ŵamanye kusambizga ŵanyawo. Tikwenera kusambizga ŵanthu aŵo ŵizamukuŵa
ŵasambizgi ŵa ŵanyawo. Usange tingasambizga ŵanthu kuŵa ŵalongozgi chara ndiko kuti
tisoŵenge ŵalongozgi.
“Mazgu agho ukandipulika nkhupharazgira ŵakaboni ŵanandi uŵasambizge ŵanthu
ŵakugomezgeka, ŵeneaŵo naŵo ŵangamanya kuŵasambizgaso na ŵanyabo wuwo..”
2 Timote 2:2
46
“Pakunena kuti wakapereka vyawanangwa kasi chikung’anamurachi?
Chikung’anamura kuti ŵanji wakaŵapa vyawanangwa kuti ŵaŵe ŵatumiki, zintchimi,
ŵapharazgi, ŵaliska na ŵasambizgi. Wakachita ntheura kunozgera ŵanthu ŵa Chiuta
ŵose kuŵa ŵateŵeti ŵa mlimo wa ukhristu kuti ŵazengenge na kuŵa thupi la
Khristu.” Ŵaefeso 4:11-13
“Apa pali makani ghakuneneska na ghakugomezgeka ghakuti, usange munthu wali na
khumbo la kuŵa mulala wa mpingo wa Chiuta, ndiyo wasora mlimo wakuzirwa” 1
Timote 3: 1
“Kwene usange yumoza mukati mwinu wakukhumba kuŵa wa pachanya, wakwenera
kuteŵetera ŵanyake, ndipo usange yumoza wa imwe wakukhumba kuŵa wa kudanga
wakwenera kumuteŵeterani imwe; nga ndi umo Mwana wa Munthu nayo kuti wakiza
mwakuti ŵanthu ŵamuteŵeterenge chara, kweni kuŵateŵetera ŵanthu, na kupereka
umoyo wake kuŵa chakuwombolera ŵanthu ŵanandi.” Mateyo 20: 26-28
Kuteŵetera na Kusambizga Ŵasambiri (muthu yumoza na yumoza- Chisambizgo
chimoza pa sabata limoza): (Musambiri panji mulongozgi ndiyo wangalongozga chisambizgo ichi)
Pachisambizgo ichi musambizgi na musambiri ŵakwenera kukumana pa malo ghaweme
na nyengo yiweme mwakuti ŵasambire chisambizgo ichi. Ŵangachita visambizgo ichi
Visambizgo vyakwamba vya Visambizgo vya Nkhongono, Kugaŵa mazgo gha Chiuta
mwa nkhongono (ndondomeko ya kusambizgira).
Kumanya na kuteŵeteska vya wanangwa vyithu.
Sambirani chisambizgo cha kusambira kulongozga cha mulongozgi na cha musambiri na
umo mungayambira guru liphya.
Sambirani visambizgo vya Ŵalongozgi aŵo ŵakulongozga guru na umo ŵangasambilira
kufuma kuŵalongozgi ŵaŵo na ŵasambizgi ŵalala.
47
Vyawanangwa vya Mzimu Mtuŵa
Malonje: 1 Petros 4:10, “Kwakulingana na umo munthu na munthu walikupokerera chawanangwa,
muteŵeteranenge nacho mwaŵene, nga mbalinda-ŵarara ŵaweme ŵa uchizi wa mtundu-
mtundu wa Chiuta.”
Munthu waliyose walinacho chawanangwa panji vyawanangwa
Tikwenera kugwiriska ntchito chawanangwa ichi pa kuteŵetera ŵanthu ŵanji
Chawanangwa ichi ntchakupambana na chawanangwa cha waliyose
Vyawanangwa vya
kuwonekera pakweru
Vyawanangwa vya
kukhozga Mpingo
Vyawanangwa vya kuchiska
Mpingo
Mazgu gha Chiuta 1 Ŵakorinte 12:7-10 ŴaEfeso 4:11-13 Ŵaroma 12:6-8
Ulato Kuwoneska panji
kuvumbula Chiuta ku
munthu munyake
Kunozga mpingo kuti
uŵe wakufikapo (panji
thupi la ŵakupulikana)
Kuti ŵateŵetere ŵanyaŵo
Vyawanangwa vyose viliko kuti viteŵeteskeke pakutipereka uchindami kwa
Chiuta apo Iyo wakugwiriska ntchito ŵanthu Ŵake
Wakupokerera Munthu uyo wali na
chakusoŵerwa chapadera
Mpingo (panji thupi la
ŵakupulikana)
Kuteŵeterana yumoza na
munyake/wakupulikana
waliyose
Chiyaŵiro/ chibo Wakupulikana waliyose uyo
ngwakunweka nakutiso
wakusangika
Munthu uyo
wasankhika na Chiuta
chifukwa cha ulato
wapadera
Wakupulikana waliyose
Kateŵetero kake Kugwiriska ntchito chimoza
cha vyawanangwa vya
kuwonekera pakweru vila 9
Pa kuteŵeta kwa
chawanangwa
chimoza cha vya
kukhozga mpingo vila
vinkhonde
Kwizira mu kugwiriska
ntchito vyawanangwa vya
kuchiska mpingo vila 7
Kuyowoya kwa vinjeru Ŵatumiki Wakuwona
mboniwoni/ntchimi
Kuyowoya kwa mahara Zintchimi Muteŵeti
Chipulikano Ŵapharazgi Musambizgi
Kuchizga nthenda Ŵaliska Kuchiska (wakukhukhiska
ŵanji)
Kuchita minthondwe Ŵasambizgi Wakupa kwa wanangwa
Uchimi Wakunozga dongosolo
Kumanyira mizimu
yakupambana-pamba
Walusungu na chiuravi
Kuyowoya malulimi
ghapambana-pambana
Kutanthaulira malulimi
ghakupambana-pambana
Pawumaliro: Makani gha pa1 Ŵakorinte 12:28-30 ghakurondezgeka na makani gha
chitemwa gha pa 1 Ŵakorinte 13. Makani agha ghakurongora kuti ndi Chiuta mwene uyo
wakupereka vyawanangwa vyose ivi ku ŵanthu. Makani gha mu 1 Ŵakorinte 12:28-30
ghakurongora viyerezgero vya vyawanangwa vitatu.
Mwa wufupi: vyawanangwa vyose vikwenera kuteŵeteskeka mu chitemwa, pakumanya kuti
vyose vikufumira kwa Chiuta.
48
Vyawanangwa vya Mzimu
Chisambizgo ichi chatore mu buku la Discover your God-given Gifts, chakulembeka na
Don and Katie Fortune, Chosen, a Division of Baker Publishing Group, Grand Rapids,
Michigan, USA, 2009.
Chisambizgo ichi chikudidimizga chomene vyawanangwa vyakuchiska ivyo Chiuta wali
kupereka kwa waliyose wa ise. Visambizgo ivyo vyapika apa kuti vikukwangura vyose ivyo
vingasambizgika pa makani agha chara kwene ndi vyakukwanira kumusambizga na
kumukhwimiska musambiri wa Yesu mwakuti wamanye kuteŵeta makora. Lurombo lwithu
ndwakuti visambizgo ivi vimanye kupereka umoza pakati pa ŵakurondezga Yesu (ŴaEfeso
4:3, 13, 16).
Tiyezgerere kuti muli na basiketi lakuzura na orengi, yembe, na mapapaya, kasi ndi kuti
imwe muli na vichi?
Kasi tingati muli na basiketi la maorengi pera, panji yembe pera, panji mapapaya pera? Panji
tingati muli na basiketi la vipasi vyakupambana-pambana. Ndimo kuliri na vyawanangwa
ivyo vikuyowoyeka mu chipangano chasono. Mawupu ghose ghatutu ghali na vyawanangwa,
kweni nga ndi vipaso ivyo vili mu basiketi wupu uli wose ngwakupambana na wupu unyake
ndipo ngwa padera chomene.
Tilaŵiskenge pa makani ghankhonde agho ghakuyowoya na vyawanangwa vya Mzimu
Mtuŵa mu chipangano chasono.
Chipaturo chakwamba ndi I Petrosi 4:10. Makani agha ghakuyowoya mwachisanisani na
vyawanangwa vya Mzimu Mtuŵa.
“wali yose wa imwe wa teŵeteske chawanangwa chake mwa uchizi nga ndi mulinda mulala
pa kuteŵetera ŵanyake.”
Apa tikuwona kuti munthu wakupulikana wali yose wali kupika chawanangwa chake na
chake. Kweniso tikusambira kuti munthu wali yose wakwenera kuteŵeteska chawanangwa
chake mwakuteŵetera ŵanyake.
Pali maguru ghatatu gha vyawanangwa agho tikusanga mu malemba ghatuŵa. Tiwonenge
guru lililose palekha-palekha ndipo tiwonge kuti guru la vyawanangwa ulo likuzunulika pa 1
Petrosi 4:10 ndilo lekha ilo likuyana na makani ghakuchiska ŵanthu ŵa Chiuta.
Tiyeni sono tilaŵiske pa maguru ghatatu gha vyawanangwa ivi:
1. VYAWANANGWA VYAKUWONEKERA PAKWERU
1 Ŵakorinte 12:7-11 “Kweni ku yumo kukupika kuvumbukwa kwa Mzimu kwandula nako.
Chifukwa ku munyake kukupikira mu Mzimu Mazgu ya vinjeru; na kumunyake Mazgu ya
kamanyiro, na Mzimu mweneuyo pera; na kumunyake chipulikano, mu Mzimu mweneuyo
pera; na kumunyake vyawanangwa vya machizgiro, mu Mzimu mweneuyo yumoza, na
kumunyake machitiro ya minthondwe; na ku munyake uchimi; na ku munyake kumanyiska
mizimu: na ku munyake mitundu ya malulimi; na ku munyake kutantaula malulimi: kweni
vyose vyeneivi wakuchita Mzimu mweneuyo yumoza pera, uyo wakugaŵira ŵose ku
munyake na munyake nga ndi umo wakukhumbira. ”(vyawanangwa vyose ivyo
vikuwonekera pa waro mukachitiro kake vili na muzere kusi kwake).
Paulosi wakurongosola kuti vyawanangwa ivi ndi vilongolero vya uŵapo wa Mzimu Mtuŵa
mweneuyo wali mwa mu khristu. Tingamanya kulongosolaso kuti:
Urato: Usange Chiuta wakukhumba kujirongora panji kumanyiska ŵanthu na uŵapo wake,
49
Wakupokera: wangaŵa munthu wakupulikana panji wambura kupulikana, mweneuyo wali
na chakusoŵerwa,
Chibo panji wakuteŵeteskere: Chiuta wakuteŵeteska munthu wali yose uyo ngwakujipereka
ndipo ngwakukhumba kuteŵeteskeka na Chiuta.
Kachitiro kake: kuteŵeta mu yimoza ya nthowa 9 izo zazunilika apa.
Chawanangwa chakuwonekera pakweru ichi chikwiza na kuluta nga ndi umo Mzimu Mtuŵa
wakhumbira kuti kuŵire.
Chawanangwa ichi kuti ntchakukhalilira mwa munthu chara.
Pali vyawanangwa 9 ivyo vyazunulika. Vyawanangwa vyose ivyo vyazunulika apa kuti ndi
vyakukhalilira chara ndipo kuti munthu wakuviteŵeteska nga ndi umo iyo wakukhumbira
chara.
Munthu uyo wakuteŵetereka ndiyo wakupokera uteŵeti wa chawanangwa.
Chiyerezgero chiweme pa makani agha ndi apo Yesu wakuchizga wachibulumutira panji
wakupendera; ndi munthu uyo wachizgika ndiyo wakupokera chawanangwa. Yesu
ntchiteŵetero cha Chiuta panji titi wakugwiriskika ntchito na Chiuta mwakuti ŵanthu
ŵapokere chakusoŵerwa chaŵo kufuma kwa Chiuta. Palije munthu waliyose mwene uyo
wakuphara na umo chawanangwa chingateŵeteskekera chifukwa Mzimu Mutuŵa ndiyo
wakumanya na umo chawanangwa chili chose chingateŵeteskekera. Mzimu Mutuŵa ndiyo
ndi Bwana wa vyawanangwa ndipo ndiyo wakusankha munthu wakumupa na umo
wangateŵetera. Palije munthu mwene uyo wakumuphalira Mzimu Mtuŵa na umo
wangachitira na vyawanangwa.
2. Vyawanangwa vyakukhozga Mpingo
Mundandanda unyake wa vyawanangwa ukusangika pa ŴaEfeso. 4:11, “Ndipo iye
wakapereka ŵanji kuŵa ŵapostole; ŵanji ŵaprofeti; ŵanji ŵapharazgi; ŵanji ŵaliska na
ŵasambizgi; kuti ŵatuŵa ŵanozgekere mulimo wa uteŵeti ndiwo kazengero ka thupi la
Khristu.”
Usange tikulaŵiska pa makani agha makolaghene na kuwona ivyo vikachitikanga panyengo
yira tikuwona kuti apo Yesu wakakwelera ku ŵaDada kuchanya wakapereka chawanangwa
cha ŵanthu aŵo wakawungana mwakuti ŵamanye kuthandazga uthenga wa chiponosko na
kusambizga ŵanyaŵo kuchita mlimo wa Chiuta.
Tikwenera kumanya kuti lizgu lakuti “ku ŵanji” kuti Iikwimira ŵanakazi panji ŵanarume
pera chara kwene likwimira ŵanthu ŵose pamoza; ŵanarume na ŵanakazi wuwo.
Urato: kwenerezga/kunozga/kukhwimiska ŵakupulikana mwakuti ŵamanye kuchita
mulimo wa Chiuta. Tikuwona makani agha mu mavesi 12 na 13. Urato ngwakuti thupi la
Khristu likhomeskeke na kunozgeka mwakuti liŵe lakufikapo mukukoleranako kose
mukumumanya Chiuta na Mwana wake Yesu Khristu.
Ŵakupokelera: Mpingo panji thupi la Yesu nga ndi umo tikuwonera mu vesi 12 na urato
wakunozga thupi la Yesu mwakuti likure na kukhomeskekera mu uchizi wake…”
Chiyaŵiro panji chakuteŵeteska: mukhristu wali yose uyo wali na chawanangwa vesi 11
- Ndipo Iye wakapereka ŵanji kuŵa ŵ apostole; ŵanji, ŵaprofeti; ŵanji ŵapharazgi; a
ŵanji, ŵaliska na ŵasambizgi; kuti ŵatuŵa ŵanozgekere mulimo wa uteŵeti ndiwo
kazengero ka thupi la Khristu.
Kachitiro kake: Pakuteŵeta mu chimoza mwa vigaŵa vya vawanangwa vyakukhozga
mpingo.
50
Ŵapositole (panji Ŵakutumika) –munthu mwene uyo wakutumika kupanga na kukhozga
mipingo iyo Chiuta wamutumako mwakuti chipulikano chaŵo chikhomeskeke.
Ŵaprofeti/ntchimi– ndi munthu mwene uyo Chiuta wakumuteŵeteska kuti wawezge
ŵanthu ŵa Chiuta kuti ŵawelere kwa Chiuta.
Ŵapharazgi – ndi munthu mwene uyo Chiuta wali kumuchema kuti wakapharazge mazgu
gha Chiponosko ku ŵanthu.
Mliska –ndi munthu mwene uyo wakuryesa mazgu gha Chiuta na kupwelerera ŵanthu ŵa
Chiuta
Ŵasambizgi– ndi munthu mwene uyo wakusoka na kunjirikizga ŵanthu ŵa Chiuta na
umo ŵangamulondezgera makora Chiuta na kufiska khumbiro lake.
Manyani kuti ivi ndi vyawanangwa ndipo ndi ma udindo ghakuti munthu wawusirenge chara
kweni ndi mauteŵeti agho Chiuta wali kupereka ku ŵanthu mwakuti mpingo wende makora.
Munthu kuti wakuŵa mpositole, mliska, mupharazgi kwizira mukupika waka na ŵanthu
chara kweni Chiuta ndiyo wakupereka chawanangwa ichi. Munthu wakupokerera na kwamba
kuteŵetera Chiuta mwa kujipereka.
Vyawanangwa vinkhonde (5) ivi vikuperekeka na urato wa kukhwimiska mpingo wa Khristu.
Urato wake ngwakuti ŵakhristu ŵamanye kuteŵeterana yumoza na munyake mwakuti
mpingo ukure na kuŵa chirongolero chake chiweme.
3. VYAWANANGWA VYAKUCHISKA
Guru la chitatu la vyawanangwa vya Mzimu Mutuŵa ivyo vikusangika pa Ŵaroma 12:6-
8,“ndipo pakuŵa na vyawanangwa vya kupambana-pambana, kwakulingana na uchizi uwo
ukapika kwa ise, pakunji mbuchimi, tichime kwakuyana naumo chiriri chipulikano chitu;
pakunji mbuteŵeti, tijipereke ku kusambizga kwake; pakunji uyo wakuchiska, ku kuchiska
kwake; uyo wakupa, wape na wanangwa; uyo wakuwusa, wawuse na mwampu; uyo
wakulengera lusungu, walengere na kusangwa.”
Ulato: Mwakuti ŵanthu ŵapindule na kukura mu umoyo wawo wa Uzimu
Wakupokera: wakupulikana wali yose
Chiyaŵilo/Chakuteŵeteska: wakupulikana wali yose
Katebetero kake: kwizira mukuteŵeteska vyawanangwa vinkhonde na viŵiri vya
kuchiska mpingo.
Vyawanangwa vikuteŵeta na umo ise tikuwonera I ŵanthu, umo ise tiliri na umo ise
tikukhalira umoyo withu dazi na dazi. Ivi ndi vyawanangwa ivyo munthu wali yose uyo
ngwakupulikana wakupika na Chiuta ndipo ndi vimoza na ise.
Ndi vyawanagwa vya Uchizi– kuti tili navyo chifukwa cha zeru panji mahara ghithu chara.
Ndivyawanangwa ivyo vikutizenga ise mwakuti timanye kuteŵeterana yumoza na munyake
apo tikuzenga Mpingo wa Khristu.
Tingamanya kusankha kuteŵeteska makora na mwakwenelera panji tingamanya kuvireka
panji kuviteŵeteska uheni na kunanga Mpingo wa Chiuta.
51
Vyawanangwa vya kuchiska vinkhonde na chimoza ndi ivi
Chawanangwa chakuwona (nyengo zinyake wakuchemeka muprofeti). Uyu ndi munthu
mwene uyo wakuwona pakweru nkhanira khumbiro la Chiuta.
Mtebeti –Munthu uyo wakutemwa kuteŵetera.
Musambizgi-munthu mwene uyo wakutemwa kupenjerezga na kusambizga unenesko
Wakuchiska – Munthu mwene uyo wakutemwa kuchiska mwakuti ŵakhale umoyo
wakutonda
Wakupereka– Munthu mwene uyo wakutemwa kupereka nyengo yake, chawanangwa
chake, nkhongono zake na maluso ghake ghose mwakuti uthenga wa chiponosko urute
kunthazi.
Mlongozgi- Munthu uyo wakutemwa kunozga na kulongosola vinthu mwakuti vikhale mu
malo mwake kweneso milimo yende makora. Wakupereka ulongozgi na umanyi mwakuti
ŵanthu ŵachite makora mu uteŵeti waŵo.
Wakulongora lusungu –Munthu mwene uyo wakulongora lusungu, chitemwa,
kupwelerera na chitima ku ŵanthu aŵo ŵali na vyakusoŵerwa vyaŵo.
Wupu wa chinkhonde wa vyawanangwa ivyo tikukhumba kuwona vikupereka mwa ufupi
vyawanangwa ivyo vili mu 1 Ŵakorinte 12:28-30.
“Ndipo Chiuta wali kwimika ŵanji mu Ekleziya, pakudanga ŵapositole, pachiŵiri
zinchimi, pachitatu ŵasambizgi, pamanyuma minthondwe, pamanyuma vyawanangwa vya
machizgiro, na vyakovwira, na vyakupangira vipango, na mitundu ya malulimi. Kasi ŵose
mba positole? Kasi ŵose ni zinchimi? Kasi ŵose mbasambizgi? Kasi ŵose mbakuchita
minthondwe kasi ŵose ŵali na vyawanangwa vya machizgiro? Kasi ŵose ŵakuyowoya na
malulimi? Kasi ŵose ŵakutantaula? Kwene dokeskani vyawanangwa ivyo vikuruko. Ndipo
nkhumurongorani nthowa yiwemeko.”
Apa tikuwona Paulosi wakugwiriska ntchito chiyerezgero cha vyawanangwa kufumira ku
vigaŵa panji mawupu ghose ghatatu:
Uteŵeti: Ŵapositole, Ŵaprofeti, Ŵasambizgi
Vyakuwonekera kuwaro: minthondwe, Kuchizga, Malulimi, Kutanthawulira malulime
Kuchiska: kovwira, (kuteŵetera) na Mawulongozgi ghakupambana-pambana.
Chipaturo ichi chikulondezgeka na makani gha Chitemwa mu chipaturo 13. Apa Paulosi
wakupereka fundo yakuzirwa chomene!
Icho Paulosi wakudidimizgapo ntchakuti, chawanangwa chili chose icho munthu wangaŵa
nacho, kwali ntchakuchiska, kukhozga na kukhwimiska panji chawanangwa chakuwonekera
kuwaro (mwachiyerezgero, minthondwe), usange ukuteŵetera kwambura chitemwa ndikuti
iwe wuli wa waka-waka ndipo milimo yako yose njawaka. Vyawanangwa vyose vilije
chandulo usange vikuchitika kwambura chitemwa. Vesi la 31 likuti “sono nditi
ndimulongoraninge nthowa yakachitiro yiweme….” ndipo Paulosi wakwamba kuyowoya
na Chitemwa. Paulosi wakulongora nthowa yiweme yakuteŵetera na kachitiro kaweme na
kakwenelera iyo nja kuteŵetera kufumira mukutemwa ŵanthu ŵa Chiuta.
Kwakuyana na Paulosi Chitemwa kuti ntchawanangwa chara kweni nchipambi cha Mzimu
Mutuŵa icho chikutitutuzga kuti titeŵete mwa kwenelera usange nadi tikwenda
mwakulongozgeka na Mzimu Mutuŵa. (Ŵagalatiy 5:22, “Kweni ivyo Mzimu wakupereka
ndi ivi: kutemwa, chimwemwe, mtende, kuzizipizga, lusungu, uweme, kugomezgeka,
kujiyuyura na kujikora.”)
Mu chigaŵa icho chikwizga tiwonenge pa vyawanangwa vyakuchiska. Visambizgo vinyake
ni vyambura kwenelera viŵi mu chisambizgo chithu.
52
Kusanga chawanangwa chinu cha ntchisko
Ŵaroma 12:6-8
Chakwamba: Tikwenera kunozgekera pakulaŵiska mavesi agho ghakulongozgera ku
vyawanangwa vya kuchiska.
Ŵaroma 12 nga mbanthu ŵakupulikana na Chiuta tili kuŵikika mu thupi ili ndi Ekeleziya la
Chiuta.
Vesi 1 na 2 , mu mavesi agha, mpositole Paulosi wakutinjirikizga kuti tipereke mathupi
ghithu kuŵa sembe yamoyo kwa Chiuta. Ichi ndicho chikukhumbikwa kuti ise tichite nga
mba Khristu. Kachitiro aka ndicho ntchisopo chakwenelera icho Chiuta wakupenja kwa ise
icho chikuchitika dazi na dazi mu sabata. Kachitiro kake ka chisopo ichi kakuyowoyeka mu
vesi 2 apo Paulosi wakuti tireke kupereka mathupi ghithu ku vya charu kweni kuti tisinthike
mukaghanaghaniro na kachitiro kithu ka vinthu apo tikujipereka kwa Chiuta.
Vesi 3 – tikukumbuskika mwankhongono chomene kuti palije wali yose wa ise uyo
ngwakuzirwa chomene kwakuluska munyake. Waliyose wa ise wareke kujikuzga panji
kujiwona kuti ngwakuzirwa kwakuluska munyake chifukwa tose tili ŵakuzirwa chomene na
ŵakukhumbikwa chomene mu thupi la Khristu.
Vesi 4-5 – Tose tili chiŵaro cha thupi la Khristu nga ndi umo lili thupi la munthu kuti lili na
viŵaro vinandi ndipo vyose vikupanga thupi limoza (thupi lili na mawoko, maso, mtima, na
viŵaro vinyake). Chiŵaro chili chose chili na mlimo wake ndipo ntchakuzirwa chomene.
Kasi imwe mungachitachi kwambura mawoko, panji tineneso kuti kasi mungachitachi
kwambura mtima? Nga ndi umo chiŵaro chili chose cha thupi chilili chakuzirwa ndimo
munthu wali yose walili wakuzirwa mu mpingo wa Chiuta ndipo tingayezganga chara
kuteŵeta kwambura iyo. Tingachita chara mlimo wa Chiuta patekha kwambura munyithu.
Timanye kuti kupambana kwithu nkhwakuzirwa chomene. Kachitiro kithu nkhakupambana
chomene. Thupi lingaŵa lakuzizwiska chomenge usange lose lingaŵa lundi. Thupi likwimira
kufikapo na kulunga kwa vyose kweni ndakupangika na viŵaro vyakupambana-pambana.
Tikukhumba yumoza na munyake mwakuti titeŵetere makora na mwakufikapo. Tikuyowoya
kuti “munwe umoza kuti ungatinya nyinda chara”
Panji imwe Chiuta wali kumutumbikani na chawanangwa chakuwonekera chomene. Woko
naro milimo yake njakuwonekera chomene kuluska mlimo wa mtima. Ntheuraso milimo ya
vyawanangwa vinyake vikuwonekera pakweru. Mwachiyerezgero, chawanangwa cha
usambizgi panji cha kuchima, milimo yake yikuwonekera chomene chifukwa nyengo zose
wakwimilira panthazi pa ŵanthu kuluska uyo wakuphika ku khichini uko wakuwonekera pa
kweru chara. Tikwenera kuzirwiska chomene munthu uyo wakusambizga kuluska uyo
wakuphika chara chifukwa ŵose mbakuzirwa na ŵakukhumbikwa chomene.
Fundo iyi njakusuzga kuyipulikiska panji kuyipokelera pa umoyo withu. Tose pajumpha
mafuko ghanandi chomene pa umoyo withu ndipo pa mafuko ghose agha kachitiro kithu
kaŵa kakuzirwiska uyo wakuwonekera pakweru. Tose takhara tikulondezga maluso gha
ŵasekuru ŵithu agho ŵali kutipizgira. Kachitiro kithu mu mpingo kali mukati mwa maluso
gha mu chikaya chithu ako tili kupizgika na ŵapapi ŵithu ndipo kanandi kakutijandizga
kuchita makora kwakuyana na Mazgu gha Chiuta.
Usange tikuyanayana na vyawanangwa vya kuchiska tikwenera kusezgako maluso gha
ŵasekuru ŵithu ndipo tilondezge Mazgu gha Chiuta. Tikwenera kusezgako maghano-ghano
ghakukhumba kurumbika na ŵanthu pamoza na kujikuzga panji kujitukumura pachanya pa
waliyose. Tikwenera kujiyuyura na kujipepura kose pa umoyo withu.
53
Nyengo zinyake tikutolerapo mwaŵi pa kukhumba kutolerapo mwaŵi pa kusoŵerwa kwithu
na masoka ghose agho tikakumana nagho pa umoyo withu. Ndipo tikwamba kuteŵeta mwa
ujira. Tikwenera kujipereka kwa Chiuta mwakuti Mzimu Mutuŵa paŵe mwaŵi wose wakuti
watinozge na kutilongosora mwakuti titeŵete makora. Apa tikhumbikwenge malurombo
ghanandi chomene pamoza na kujiyuyura kose nkhanira mwakuti umoyo withu unozgeke.
Ŵanji ŵangafumba kuti, “kasi ntchamachitiko kuti munthu waŵe na vyawanangwa vinandi
panji kuŵa na vyose vinkhonde na viŵiri mwa iyo yekha?”
Enya ntchamachitiko. Tose tili kupika vyawanangwa vyakukwana mwakuti timanye
kuteŵetera Chiuta. Kweni timanye kuti kanandi chawanangwa chimoza panji viŵiri ndivyo
vikuwonekera chomene kuluska vyose.
Chiuta wali kuŵika chawanangwa chakuchiska mwa waliyose wa ise. Tose tili kulengeka
mwakupambana na wali yose. Nanga mbanthu ŵamaphaska naŵo mbakupambana nkhanira.
Ntchamachitiko kuti mureke kumanya chawanangwa chinu cha kuchiska. Ichi chingachitika
chifukwa cha vifukwa vyakupambana-pambana:
1) Panji mukasambizgika yayi
2) Mundapokere Yesu nga ndi mponoski na mulongozgi wa umuyo winu
3) Panji mukasambizgika makora chara pa makani agha.
Vinthu ivyo vingachitiska kuti chawanangwa chakuchiska chitondeke kuteŵeta makora:
1) Ŵofi (kanandi ukwiza chifukwa cha kulereka uheni). Kumara kwa nthengwa ya
ŵapapi, kutimbana pakati pa ŵapapi, uloŵevu, ufwiti, kubabika na masuzgo gha mu
mutu, kukolerereka na kuchichizgika kuchita uzaghali apo uchali mwana muchoko na
kuyuzgika kwa kupambana-pambana. Vyose ivi vikupangiska kuti munthu watondeke
kuteŵeta makora usange wakura. Kwene manyani kuti Chiuta wangamanya
kutifwatura ku ŵofi nga ndi uwu.
2) Ukari ukuŵika munthu mu wuzga wamukati. Kugowokereka kwa ŵanthu aŵo
ŵakutinangira nyengo na nyengo kungamanya kutifwatura na kutipa mutende apo
wofi ukuwukamo mwa ise.
3) Kuchichizgika na ŵanthu kuti uchitenge nga ndi umo charu chikuchitira kwakuyana
na midauko yaŵo. Kupulikiska icho chikung’anamura kuŵa mwana wa Chiuta na
kutora kaŵiro kako kufumira uko ndicho chingamanya kukufwatura kufuma ku
maluso na machitiro gha charu.
4) Kuleka kuŵa na mlimo “Timanye kuti kwa uyo vinandi vili kupika, vinandi
vikupenjekaso” Luka 12:48. Ichi chingamupaninge ŵofi panji kupanga njuŵi yinu
kumusuzgani chara kweni pangani fundo yakulutilira munthazi pa kumuteŵetera
Chiuta winu. Fwasani waka mwa Fumu ndipo mulekani Chiuta wateŵete mwa imwe.
5) Kwananga kungamanya kumujandizgani kuteŵeta makora. Lapani kwananga kwinu
ndipo Chiuta wangamanya kupulika malurombo ghinu na kumulongozgerani ku
nthowa ya urunji.
Mungamanya kuchita vinthu makora pa umoyo winu; kweni usange muli pamoza na Mzimu
Mutuŵa chara imwe muli pa masuzgo ghakuru chomene chifukwa kujikuzga na kuwura
chitemwa vimusanganinge kwambura kutondeka. Ndi Muzimu Mutuŵa yekha uyo
wangamanya kumovwirani kuteŵeta mwakuyana na khumbiro la Chiuta. Ndiyo
wakupambika vipambi mwa ise ivyo vikuwonekera pakweru na kuguzira ŵanandi kwa ise
(laŵiskani pa Yohane 15).
54
VYAWANANGWA VINKHONDE NA VIŴIRI VYA KUCHISKA
1. KUWONA (uvumbuzi/uchimi) uyu ndi munthu mwene
uyo wakuwona mu uzimu, wakurombera, kuyowoya na
kuchiska ŵanthu kuchita khumbiro la Chiuta.
A) Wakuwona na kumanya uheni ndipo wakuchiska
ŵanthu kuchita khumbiro la Chiuta. Kugowozga
mukachitiro ka vinthu vikumukondweska chara.
B) Wakumanya luŵiro kaŵiro ka ŵanthu. Ndi Chiuta uyo
wakupereka uchitiro uwu.
C) Wakuchiska kurapa uko kukwiziska kupambika kwa
vipambi vya Mzimu Mutuŵa.
D) Wakuzizipizga na kupokerera masuzgo. Wakumanya
kuti masuzgo ndigho ghakupangiska umoyo kuŵa
wakukhora na wakukhazikika.
E) Ŵnthu aŵa kanandi ŵakuŵavye ŵabwezi.
Ŵakusanga suzgo chara na kukhara ŵekha chifukwa
Chiuta wawo wali naŵo. Ŵali kupatulikira kwa Chiuta
ndipo ŵalije phukwa panji wofi na ŵanthu. Khumbiro
laŵo ndakuti unenesko wa Chiuta umanyikwe ndipo
ŵanthu ŵakharenge mwakopa Chiuta. Munthu uyo wali
na chawanangwa ichi wakupenja kuti thupi la Yesu
Khristu liŵe lakutowa ndipo lakopa Chiuta.
Walije ŵabwezi chifukwa ubwezi ukukhumbikwa kuti ŵanthu ŵapweleranenge
kweniso ŵachitiranenge chitima icho iyo walije. Wakutondeka kupokerera ŵanthu
umo ŵaliri icho iyo wakutondeka ndipo wakukhumba chara. Khumbiro lake
nkukumananga na Chiuta nyengo zose.
F) Baibulo ndilo lufura lwa unenesko wose, na chipulikano pamoza na kachitiro kithu
kose. Kweniso Baibulo ndilo mweso withu pa umoyo withu. Ŵanthu aŵo ŵali na
chawanangwa chakuwona ŵakukhara mu Mazgu gha Chiuta chomene kwakuluska
vinyake vyose. Ŵakugomezga chomene Mzimu Mutuŵa pa umoyo waŵo.
Ŵakusambira kufumira ku Mazgu gha Chiuta ndipo mbakususkika na kupenjerezga
kurapa kweneko pa maso pa Chiuta.
G) Ŵanthu aŵo ŵakuwona ŵakubisira Mazgu chara pa kuyowoya ndipo wakumanyikwa
chifukwa chakutemwa urunji. Nyengo zinandi ŵakulaŵiska vinthu na kughanaghanira
chomene pambere ŵandapokerere panji ŵandachizomerezge.
H) Wakuŵa na chitima chomene usange ŵanthu ŵakukhara mu kwananga. Chiuta
wakuchemera ŵanthu aŵo ŵali na chawanangwa chakuwona kuŵa ŵakuŵeyerera
ŵanyawo. Kweni wanangwa uwo ŵanthu ŵali nawo ukuŵapangiska kuti ŵatondeke
kuzgoka.
I) Nyengo zinandi ŵanthu aŵo ŵali na chawanangwa ichi ŵakupika mboniwoni na
mawuvumbuzi kufumira kwa Chiuta. Ŵakukhumbisiska kuwona mukhristu wakukura
nyengo zose.
J) Chiuta wakuŵachemera kukurombera ŵanthu mwakuti ŵareke kuparanyika. Ŵanji
ŵakuŵa ŵachali ŵandakule mu umoyo waŵo wa uzimu ndipo ŵakusuzgika kumanya
icho Chiuta wali kuŵika mwa iŵo. Kanandi chawanangwa ichi usange munthu
ngwambura kukura mu umoyo wake wa uzimu wakuŵa wakutimbanizga chifukwa
wakutondeka kukora ŵanthu makora. Nanga wuli viŵe ntheura munthu yura
wakwenera kovwirika mwakuti wakure ndipo wamanye kovwira ŵanthu kuti ŵakure
pamoza nga ndi thupi la Yesu Khristu.
Suzgo la munthu uyo wali na Chawanangwa chakuwona:
- kanandi wakuŵa na mtima wakweruzga ŵanthu ŵose aŵo ŵakuleka kuchita makora
Pal
ije
Pac
ho
ko
wak
a
Ny
engo
zin
yak
e
kan
and
i
cho
men
e
Ny
eng
o z
ose
Map
oin
ti
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
I)
J)
55
panji aŵo Chiuta waŵalongora kuti ŵakwenda makora chara.
- kanandi wakupulika fundo za ŵanyake chara.
Chiyerezgero cha ŵanthu aŵo ŵakaŵa na chawanangwa chakuwona mu Baibulo:
Yohane Mubapatizi
- wakakhumbisiskanga kuwona khumbiro la Chiuta kufiskika,
- wakawonanga luŵiro chomene uheni uwo ŵanthu ŵakachitanga
- wakaŵa munenesko chomene ndipo wakamanyikwanga chomene chifukwa cha
unenesko
- wakaŵa na fundo za kukhwima chomene
-wakaŵa wakupulikira Chiuta pakumanyiska ŵanthu khumbiro la Chiuta
2. CHAWANANGWA CHA KUTEŴETERA
A) Wakuwona luŵiro vyakusoŵerwa vya ŵanthu
ndipo wakuchitapo kanthu mwaluŵiro
chomene;
B) Wakutemwa chomene kugwira ntchito na
mawoko ghake
C) Wakutemwa chomene kuŵika vinthu
mundondomeko yake
D) Wakukumbukira chomene vinthu ndipo
wakukhumba kuwona ndondomeko
zikulondezgeka
E) Wakutemwa kulongora lusungu ku ŵanthu
F) Wakulongora chitemwa ku ŵanthu kwizira
mukuchitapo kanthu kuluska kuyowoyapo waka
G) Wakutemwa chomene kurumbika
H) Wakukhumba chara kulongozga ŵanthu nanga
ndi kuŵa mudangiliri pa vyakuchitika. Walije
chawanangwa chawulongozgi
I) Wakutemwa kuteŵetera ndipo wakukhara na mulimo mpaka wawoneseske kuti
mlimo wachitika
–wali na nkhongono zinandi chomene ndipo wakutemwa kuwona kuti zikugwira
ntchito.
Suzgo la munthu uyo wali na chawanangwa chakuteŵetera
- wakukoleranako chara na ŵanthu aŵo ŵakuleka kutemwa kovwira usange pali
masuzgo.
- wangamanya kuluwa mbumba yake na vyakusoŵerwa vyawo chifukwa
chakutangwanika na kukhumba kovwira ŵanthu.
- wakukhuŵara luŵiro chomene usange wandawongeke pa ivyo wachita.
Chiyerezgero cha Munthu uyo wakaŵa na chawanangwa cha kuteŵetera mu Baibulo: Marita
- wakalongora kupokelera ŵalendo
- wakalongora chitemwa kwizira mukuteŵetera
- wakagongowa chomene chifukwa cha kuleka kurumbika
- wakagwiranga ntchito mwakulimbika chomene ndipo wakayamba mlimo na
kuwufiska kwambura kulekera pa nthowa. Wakagongowa chifukwa cha Mariya uyo
wakaleka kumovwira.
Pal
ije
Pac
ho
ko
wak
a
Ny
eng
o n
yak
e
kan
andi
chom
ene
Nyen
go
zose
M
apoin
ti
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
I)
J)
56
3. MUSAMBIZGI
(A) Wakupereka unenesko mwandondomeko
yakwenelera na yakulondezgeka makora kweniso
mwakupulikiskika makora.
(B) Wakutemwa kuŵazga na kufufuza vinthu.
Wakusanda fundo mwakuti wawone usange nja
unenesko.
(C) Wakutemwa kugwiriska ntchito fundo za mu Baibulo
kuluska viyerezgero vyakufumira mu umoyo wa
ŵanthu
(D) Wakugongoweskeka usange Mazgu gha Chiuta gha
kugwiriskika ntchito kwambura kwenelera
(E) Wakukhumba chomene kuwona unenesko
ukukhazikika mu nthowa yiliyose ndipo ŵanthu aŵo
mbakupulikana ŵachitenge unenesko mwakuti
wasinthike nawo.
(F) Wakumazga masuzgo pa kugwiriska ntchito Mazgu
gha Chiuta.
(G) Wakutemwa kusambizga ŵakhristu kuphara Yesu nyengo zose.
(H) Wakugomezga na kupulikana kuti kusambira na kusanda Mazgu gha Chiuta ndiwo
lufura lwa chiKhristu kwa munthu waliyose uyo ngwa kupulikana.
(I) Wali na mahara chomene ndipo ngwakuziza pamoza na kuzika. Ngwakujikora ku
wuheni.
(J) Wali na ŵanthu ŵachoko chomene aŵo wakukhara nawo pafupi.
Suzgo la munthu uyo wali na chawanangwa cha usambizgi
- wakuzerezga vyakuchitika pa umoyo wa dazi na dazi (wakugomezga kuti mlimo wake
nkhupara unenesko pera nyengo zose. Wakupereka mahara chara ku fundo za dazi na
dazi na masuzgo ghake)
- wakwamba kujitemwa chifukwa cha mahara ghake
- kanandi wakwendera ndondomeko ya vinthu kuluska umo umoyo ukuchitira na ŵanthu
pa dazi na dazi.
Chiyerezgero cha basambizgi mu Baibulo: Apollosi
- wakaŵa wakumanya makora malemba
- wakaŵa na njuŵi ya moyo yakukhazikika pa malemba
- wakayowoya mwakukhorweska. Wakatoranga nyengo yake yose pakusambizga
ŵakhristu.
- wakaŵa wakukoreska fundo zake kwambura kuzitaya
Pal
ije
Pac
ho
ko
wak
a
Ny
engo
zin
yak
e
kan
andi
chom
ene
Nyen
go
zose
M
apoin
ti
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
I)
J)
57
4. WA CHAWANANGWA CHA KUCHISKA (Musambizgi wakukhumba kuti
umanye mu mutu wako apo wa kuchiska wakukhumba kuti uchite makora kufumira
mu mtima wako)
A) Wakutemwa kuchiska ŵanthu kukhara
umoyo wakutonda.
B) Wakukhumbisiska kuwona kuti ŵanthu
ŵakupanga chisankho pa umoyo waŵo
kwakuyana na umo wasambizgira.
C) Wakutemwa kugwiriska ntchito fundo
kwakuruska kufufuza na kuzisanda.
Wakukhumba chomene kuwona
vyakulondezgapo pa ivyo vyayowoyeka panji
kusambizgika
D) Wakutemwa kuŵirathu na fundo zakuti
munthu wazilondezga mwakuti wakure mu
umoyo wake wa uzimu.
E) Wakuŵika mtima pa kovwira ŵanthu kuluska
kulondezga ndondomeko panji fundo izo zili
kuŵikika.
F) Wakusanga unenesko kufumira mu umoyo
wa dazi na dazi na kuviŵika pamoza na
malemba (wakupambana na musambizgi uyo
wakutemwa kusanda fundo na kuzifufuza
pambere wandambe kuziteŵeteska).
G) Wakutemwa chomene kovwira ŵanthu
mwakudumbirana naŵo ndipo wakupokelera
ŵanthu nga ndi umo ŵaliri.
H) Wakuwona masuzgo na viyezgo nga ndi
mwaŵi kwakuluska kuŵa masuzgo na
wulwani.
I) Wakutemweka chomene na ŵanthu chifukwa
cha mtima wake wakupokelera ŵanthu.
J) Wakutemwa chomene kuchitira ukaboni kwizira mu kuteŵeta kwakuluska
kuyowoya waka mazgu ghambura mlimo.
Masuzgo gha munthu uyo wali na chawanangwa cha kuchiska:
- wakutemwa chomene kujandizga ŵanthu usange ŵakuyowoya chifukwa
wakutemwa kupereka maghanoghano ghake kwakuluska kupulikizga.
- nyengo zinandi wakuteŵeteska Mazgu gha Chiuta kwambura kwenelera
- wakumanyikwa makora chomene na ŵanthu chifukwa chakuŵa na fundo zakukora
mtima. Suzgo lake ndakuti nyengo zinyake wakuŵa na mazaza ghanandi chomene.
Chiyerezgero kufumira mu Baibulo cha munthu uyo wakaŵa na chawanangwa cha kuchiska:
Banabasi (Mwana wamasangulusko)
-wakamuchiska Paulosi mu chipulikano na mu uteŵeti
- wakatemweka na ŵanthu ŵanandi
- wakapokelera ŵanthu ŵanandi
- wakaŵa wakusanguluka nyengo zinandi
Pal
ije
Pac
ho
ko
wak
a
Ny
engo
zin
yak
e
kan
andi
chom
ene
Nyen
go z
ose
Map
oin
ti
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
I)
J)
58
5. WA CHAWANANGWA CHA KUPEREKA
A) Wakupereka kwambura kukorako, ndarama,
vyakuvwara, nkhongono zake, chitemwa chake
B) Wakutemwa chomene kupereka kwambura ŵanthu
kumanya
C) Wakupereka ntchisko kuŵanthu ndipo wakukhumba
kuŵa pamoza mu uteŵeti uwo iyo wakuperekako
D) Wakutemwa kurombera chiponosko cha ŵanthu aŵo
iyo wakukwaskika naŵo
E) Wakukhumba kuti chawanangwa chake chiŵe
chapachanya chomene
F) Wakupereka pekha-pekha watutuzgika na Mzimu
Mutuŵa ndipo wakugomezga kuti Chiuta ndiyo
ndimweneko wa vyose ivyo wali navyo
G) Wakuwona kupokelera ŵalendo kuŵa mwaŵi
wakumuteŵetera Chiuta
H) Wakupwelerera ndalama makora chomene na lwana
lose. Wali na chawanangwa cha kuchita bizinesi.
I) Wakutemwa chomene kugaŵa uthenga
wachiponosko kwambura kudonda
J) Wali maso chomene mwakuti ntchinono kumupusika
Masuzgo gha munthu uyo wali na chawanangwa chakupereka
- wakutemwa kuwoneseska chomene na umo
vyawanangwa vikuperekekera
- wakutemwa kuchichizga ŵanthu kuti ŵaperekenge nanga ŵangaŵa ŵakusuzgika
- wangamanya kugongoweska mbumba yake na ŵabwezi chifukwa chakurondezga
fundo kwambura kudewezga
- wakunanga ŵana ŵake pamoza na ŵabare ŵake
- wakuteŵeteska ndarama pakukhumba kuchimbira masuzgo na ma udindo ghanyake.
Chiyerezgero kufuma mu Baibulo cha munthu uyo wakaŵa na chawananga chakupereka:
Abrahamu
- wakaŵa wa vinjeru na wakuchita makora mu bizinesi
- wakaŵa na usambazi unandi uwo wakagaŵirako ŵanthu
- Chiuta ndiyo wakaperekanga kwa iyo nyengo zose. Wakaŵa munthu wachipulikano
mwa Chiuta kuti ndiyo wamupenge vyoso ivyo wakupenja.
- Wakapereka nkhongono na nyengo yake yose
6. CHAWANANGWA CHA ULONGOZGI
Pal
ije
Pac
ho
ko
wak
a
Ny
engo
zin
yak
e
kan
and
i
cho
men
e
Ny
eng
o z
ose
Map
oin
ti
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
I)
J)
59
A) Wakukhumbisiska chomene kunozga na
kwendeska vinthu ivyo wali navyo na
mazaza
B) Wakumanyiska ŵanthu makora chomene
ivyo vichitikenge pa ulongozgi wawo
C) Wakutumbika na kupereka ulongozgi
makora ndipo wali na ulongozgi wakuwa
nawo.
D) Wakutora ulongozgi usange ŵalongozgi
ŵasoŵa ndipo wakulongozga
mwakusangwa chomene.
E) Wakukondweskeka chomene na
ndondomeko za ntchito izo
zikulongolerathu uko wakuya.
F) Ndi munthu wa masomphenya.
Wakulaŵiska panthazi pa vyose ndipo
wakuyezga kulongosola makora uko
wakuya na ŵanthu. Wakukhumba chomene
kuteŵeta pamoza na ŵanthu.
G) Wakucha chomene pa kugaŵira ŵanthu
milimo ndipo wakuŵalondezga mwakuti
waone ivyo ŵakuchita. Wakutemwa
chomene kuwona umo munthu waliyose
walili pa umoyo wake ndipo wakupereka mlimo kwa munthu waliyose
mwakulingana na umo walili na vyawanangwa vyake.
H) Wakuzizpizga kususkika mwakuti wafiske ivyo Chiuta wali kumutuma kuti wachite
I) Wakutemwa kuwona ŵanthu ŵakurumbika pa ivyo ŵakuchita mwakuti ntchito
zichitike makora
J) Kanandi wakutemwa kulemba na ulato wakusunga ivyo vikuchitika.
Suzgo la munthu uyo wali na chawanangwa cha ulongozgi:
- wakukhuŵara usange wakuwona kuti ŵanthu ŵakutondeka kuwona vinthu nga ndi
umo iyo wakuviwonera
- nyengo zinyake wakwamba kuteŵeteska ŵanthu mwakuti wafiske ivyo
wakukhumba kuti vifiskike
- wakujizengera luŵigho chifukwa chakopa kususkika
Chiyerezgero cha munthu uyo wakaŵa mulongozgi kufumira mu Baibulo: Yosefe
- wakaŵa na maso ghakulaŵiska patali
-wakaŵa na umanyi pa ulongozgi
-wakaŵa na ulongozgi wakawilo usange tikuwona umo wakaŵira mu gadi
- wakazomerezganga kususkika
Pal
ije
Pac
ho
ko
wak
a
Ny
engo
zin
yak
e
kan
and
i
cho
men
e
Ny
eng
o z
ose
Map
oin
ti
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
I)
J)
60
7. MUNTHU WALUSUNGU (chawanangwa icho chikusangika na ŵanthu ŵanandi)
A) Wali na chawanangwa chikulu chomene
chakulongora chitemwa
B) Nyengo zose wakupenjerezga uweme mu ŵanthu.
C) Wakupereka ntchindi ku vyakutondeka vya ŵanthu
ndipo wali na mtima wakukhumba kuŵavwira
D) Wakukhwaskika na umoyo wa ŵanthu aŵo
mbakusweka mtima ndipo wakukhumba chomene
kumazga masuzgo ghaŵo.
E) Wakukhwaskika chomene na masuzgo gha mukati
mwa munthu kuluska gha kuwaro
F) Wakukhwaskika chomene na ma ubale agho
ghabwangandulika ndipo wakukhumba kuwona
kuti ghanozgekaso. Wakupenjerezga chomene kuti
wawone mtende pakati pa ŵanthu.
Wakuwoneseska kuti waŵe muphemaniski wa
ŵanthu aŵo ŵambana.
G) Wakuchenjera chomene na umo wakusolera mazgu
ghakuti wayowoye mwakuti wareke kukuŵazga
ŵanthu
H) Wakuguzikira ku ŵanthu na chawanangwa cha
chakeku ŵanthu
I) Nyengo zinandi ngwakuseka na kusangwa
Masuzgo gha munthu uyo wali na chawanangwa cha lusungu: (kanandi ndiŵo ŵakupokera
viphyo chifukwa mitima yaŵo njakujurikira ŵantu)
- nyengo zinandi wakutondeka kupanga fundo chifukwa wakukhumba chara
kugongoweska ŵanthu. Nyengo zose wakukhumba mutende na ŵanthu ŵose.
-nyengo zinandi wakuŵa wakugongoweskeka na ŵanthu.
-chitemwa chake pa ŵantu chikupulikiskika chara na ŵanthu chomene chomene
ŵanakazi aŵo ŵakughanaghana kuti wakuŵatemwa panji kuŵakhumba.
Chiyerezgero cha munthu uyo wakaŵa na lusungu na ŵanthu.
Musamariya muweme
- Wakaŵa wakuzura na chitemwa na lusungu
-Wakaguzikiranga ku ŵanthu aŵo ŵakaŵa ŵakusweka mtima
- Wakajipereka na mtima wake wose pakuteŵetera munthu uyo wakasweka mtima.
-Wakaguzika chifukwa mtima wake ukakhwaskika
-Wakatorapo lwande pa kuponoska munthu na kumazga urwirwi.
Pal
ije
Pac
ho
ko
wak
a N
yen
go
zin
yak
e k
anan
di
cho
men
e
Ny
eng
o
zose
M
apo
inti
A
A
)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
I)
61
MUCHISAMBIZGO ICHI TASAMBIRACHI?
Tawona kuti chawanangwa chili chose panji vyawanangwa ivyo munthu wangaŵa navyo
chakuzirwa chomene icho munthu waliyose wakwenera kukumbuka ntchakuti vyose
vichitikire mu chitemwa nyengo zose.
Pakulondezga chawanangwa chakuchiska icho chili mu Ŵaroma 12, makani ghose
ghakurondeagapo ghakuyowoya na makani ghakupambana-pambana na umo
tingateŵeteskera chitemwa pa umoyo withu, chomene chomene umo tingaŵeterana yumoza
na munyake. Mavesi agha ghakuyowoya kwa munthu waliyose, palije kanthu kuti muli na
chawanangwa wuli. Kupokera ŵalendo, umoza, kugowokerana, lusungu na vinyake vyose
ivyo vingaŵako. Vyawanangwa vyose ndi mwaŵi uwo Chiuta wakupereka ku ŵanthu
ŵakupulikana.
Kasi tingalemba vyose ivyo Paulosi wakuchiska ŵakupulikana kuti ŵachitenge mu chipaturo
12?:
1. Kutemwa ŵanyako 9a
2. Kutinkha uheni 9b
3. Kuŵika Mtima pakuchita uweme 9c
4. Kuŵa na chitemwa pa ŵanthu ŵose aŵo mbakupulikana 10a
5. Kutumbika ŵanthu ŵanyako 10b
6. Kuŵa wakuŵikapo mtima pa vya uzimu 11a
7. Kutemwa kuteŵetera Chiuta 11b
8. Kuŵa na chimwemwe nyengo zose apo tikulindizga kwiza kwa Fumu 12a
9. Kuzizipizga vyakuŵinya nyengo zose 12b
10. Kuromba na mtima wose 12c
11. Kugaŵana na ŵanyako ivyo uli navyo 13a
12. Kupokerera ŵalendo nyengo zose 13b
13. Kutumbika aŵo ŵakukuyuzga 14a
14. Kutemba ŵanthu chara 14b
15. Kusangwa pamoza na aŵo ŵakusangwa 15a
16. Kulira pamoza na ŵanthu aŵo ŵakulira 15b
17. Kukhara mu mtende na ŵanthu ŵose 16a
18. Kuleka kujitemwa na kujikuzga 16b
19. Kuŵa wakupusikika chara 16c
20. Kuwezgera uheni pa uheni chara 17a
21. Chita urunji pera 17b
22. Khara mu mtende 18
23. Kuwezgera nduzga chara 19a
24. Mulekerani Chiuta ndiyo werezge 19b
25. Longorani lusungu kuŵarwani ŵinu 20
26. Tondani kwananga na uweme 21
KAŴIRO KA YESU
Ndi Yesu yekha mweneuyo wakalongora kufikapo mu umoyo wake wose mu vigaŵa vyose 7.
Wakuwona:
Wakayowoya vinthu vekha ivyo wakapokera kufuma ku ŵa Dada. Yohane 12:49
Iye ndiye mbunenesko . Yohane 14:6
Wakawonanga mu mitima ya ŵanthu. Yohane 4:18; Mateyo. 12:34
62
Wakaromba na ku ŵeyerera. Marko. 1:35
Wakatinkha kwananga na ukazuzi wose. Mateyo. 21:13
Wakaŵa munenesko na murunji nyengo zose ndipo wakamanyikwa na ŵanthu ŵose
chifukwa cha urunji. Mateyo. 23:27
Wakuteŵetera:
Wakalongora kuteŵetera kuweme na chiyerezgero chiweme. Yohane 13:5
Wakukuzga kuteŵetera. Marko 10:43
Wakaŵa na nkhongono zose kuteŵetera ŵanthu ŵose ndipo wakafiska mulimo wake
wose. Marko 10:1
Musambizgi:
Wakasambizga unenesko wa Chiuta nyengo zose. Mateyo. 13:31
Wakasambizga malemba nyengo zose. Mateyo.4:4; Marango gha Chiŵiri Deut.8:3
Wakazenga pa unenesko wakufumira mu malemba, Mateyo. 5:21-22
Wakaŵa wa mahara ghanandi chomene ndipo wakaŵa wakumanya makora vyose.
Luka 2:46
Wakuchiska:
Wakasambizga ŵanthu kukhara ŵakutonda kwananga Mateyo 5-7
Wakapereka ntchisko yiweme nyengo zose, Luka 6:27-35
Wakarongora ndondomeko yiweme yakutondera uheni, Mateyo.19:21
Wakapokerera ŵanthu na umo ŵaliri, Marko 2:13-16
Wakupereka;
Wakaryeska ŵanthu 5000, Marko 6:41
Wakapereka nyengo yake yose pa kumuteŵetera Chiuta na ŵanthu. Wakasambizga
ŵasambiri ŵake, wakachizga ŵanandi, wakasambizga ŵanthu, kufumiska mizimu
yiheni na kuwuska ŵakufwa…
Wakasambizga kupereka, Marko 12:42-43
Wakaŵika mtima pa kuthandazga uthenga wa chiponosko Luka 4:43
Wakapereka umoyo wake chifukwa cha ise, Yohane 15:13
Mulongozgi:
Wakalongozga ŵasambiri ŵake Marko 9:2; na kuŵatuma ŵose pamoza 72
Wakaŵa munthu wa mazaza ndipo wakasambizga na mazaza Mateyo. 28:18
Wakajitolera masuzgo na kutombozgeka chifukwa chakukhumba yekha kuyegha
mphinjika. Mateyo 20:28
Lusungu:
Wakaŵa na mtima wose pakulongora chitemwa, Mateyo 14:14
Wakamanyanga vyakusoŵerwa vya ŵanthu, Mateyo 15:32
Wakapwelera ŵana, Mateyo 19:14
Wakaŵa wakukhwaskika nyengo zose na umoyo wa ŵanthu, Luka 7:13
Wakarongora pakweru ivyo wakapulikanga pa umoyo wake pa nyengo yiliyose,
Yohane 11:35
Waliyose wa ise, pakuŵa chiŵaro cha thupi la Yesu Khristu, wali kupokera chawanangwa
chimoza panji vinandi ivyo vikutiyerenerezga kumuteŵetera Chiuta pamoza na ŵanthu
mwakuti mlimo wa Yesu uwo wakamba ufiskike pano pasi. Kuteŵetera pamoza tingamanya
kufiska mlimo wa Yesu kweniso tingamanya kuchita kwakuluska ivyo Yesu wakachita mu
vilimika vitatu vya umoyo wake pa charu. Pa Yohane 14:12, pali Mazgu ghakuti
“Nkhumuphalirani unenesko, wali yose uyo wali na chipulikano mwa ine wati wachitenge
ivyo ine nkhuchita ndipo wati wachitenge kwakuluska ivyo ine nkhuchita chifukwa nkhuruta
kuŵa ŵa Dada ”
63
Nkhumanya kuti sono mwapulikiska ndipo mwamanya makora chawanangwa chinu cha
ntchisko ndipo mulondezgenge languro la mu I Petros 4:10 na Ŵaroma 12: 6 ndipo
muliteŵeteskenge pa umoyo winu. Musangenge nkhongono na kusangwa apo mukuteŵetera
ŵanthu na Chiuta. Mumanyengeso kupulikiska makora ŵanthu aŵo mukuteŵetera naŵo
lumoza chifukwa mwapulikiska na umo Chiuta wali kulengera waliyose wa imwe na kumupa
chawanangwa chakwenelera. Mwamanya sono kuti munthu waliyose wali na chawanangwa
chakwenelera iyo ndipo ntchakupambana na chawanangwa cha ŵanyake ŵose. Sono chili kwa
imwe kugwiriska ntchito ivyo tamusambizgani!
Chiyerezgero cha vyawanangwa vya ntchisko umo vikuteŵetera:
Wakuwona: Wakumanya waka kuwona na kuyowoya umo vinthu viliri
Wakuteŵetera: Wakuwuskapo ivyo wakuwona
Musambizgi: Chifukwa icho wakuwonera vinthu ntchakuti munthu wakukhara mu
kwananga panji wakulongoreka ivyo viti vichitikenge. Musambizgi ndi mulimo wake
kusambizga mwakuti munthu yura wakure makora ndiposo wareke kukhara mu
kwananga.
Wakuchiska: Ndi mlimo wake kuchiska mwakuti waliyose wamanye kutorapo
lwande pa mlimo wa Chiuta.
Wakupereka: Wakuchiska kuti ŵanthu ŵapereke ku mulimo wa Fumu
Walusungu: kukhozgeka soni chara usange watondeka kuchita makora chifukwa pali
munyake wa chawanangwa cha lusungu mweneuyo walipo kukulongora chitemwa
cha Yesu.
Mulongozgi: Pa wupu winu pali munthu uyo waliko kumulongozgani mwakuti
vinthu vichitike makora kweniso mwandondomeko yiweme.
64
Fomu la Kujipereka kwa Mlongozgi wa
Wupu wa Umoyo (Life Group)
Ine _____________________________ nkhujipereka ndamwene panthazi za Chiuta, kuti
ndamukumuteŵetera Khristu na mpingo wake. Ndamukuyezga kupereka urongozgi wa
kuteŵetera ku wose aŵo ŵamukuŵa pasi pa ulongozgi na kukafilira charu chapasi mu
kutemwa.
Adiresi ______________________________________________________________
__________________________ Foni No(s) _________________________
E-mail ________________________________________________________
Para ndasandika na kuzomerezgeka nga Mlongozgi wa mpingo withu, nkhujipereka ku:
_________ Kukuromba kwa zuŵa na zuŵa.
_________ Kukakhara kwakuyana na Mazgu gha Chiuta na chipulikano.
_________ Kumuzomerezga Mzimu Mutuŵa kurongozga umoyo wane.
_________ Kupereka mphango rutaruta ku mlimo wa Chiuta.
_________ Kukaŵa wakugomezgeka na wakupulikira ku mpingo na ŵalongozgi
ŵake.
_________ Kusangikapo pa Visambizgo vyose vya Ulongozgi.
Certificate of Achievement
This is to certify that
____________________________________________
Has successfully completed
Apprentice Leader Training
On ____________________
___________________
Trainer
