K!X WORKS TRAINERSHANDLEIDING › sites › projectkix.nl › files › ...INLEIDING TRAINERSHANDLEIDING K!X WORKS Goed dat jij als trainer aan de slag gaat met K!X Works! In deze

K!X WORKSTRAINERSHANDLEIDINGAuteurs:Michelle Emmen, Shahrzad Nourozi, Chadia Bannouh, Bora Avrić,Jamal Chrifi & Charlotte Hanzon

WERKWIJZE DRAAIBOEKEN MATERIALEN

COVER

1144

MATERIALENDRAAIBOEKENWERKWIJZE

https://www.kixworks.nl

WERKWIJZE

‘In Irak deed ik twee studies. Een opleiding tot lerares Engels en

ontwikkelingspsychologie. In 2008 ben ik vanuit Bagdad hierheen

gevlucht.’

INLEIDING TRAINERSHANDLEIDING K!X WORKS 3

DOEL VAN K!X WORKS 3

DOELGROEP 3

EISEN VOOR K!X WORKS 3

Lokale samenwerking met een K!X-coördinator 3

Criteria K!X Works-deelnemers 4

OPZET VAN DE K!X WORKS TRAINING 4

ORGANISEREN VAN K!X WORKS 5

Afspraken met lokale samenwerkingspartner en K!X-coördinator 5

Werving en aanmelding 5

Kennismakings- en intakegesprekken inclusief 0-meting 5

Kick-off bijeenkomst 6

Voorbereiding op de training 6

Verzorgen van de training 6

Certificaatuitreiking inclusief 1-meting 8

TRAINERSPROFIEL 10

TRAINER IN OPLEIDING 10

UITGANGSPUNTEN IN DE TRAINING 10

OMGAAN MET DIVERSITEIT 10

INHOUD WERKWIJZE

2144

MATERIALENDRAAIBOEKENWERKWIJZEK!X WORKS: WERKWIJZE

INLEIDING TRAINERSHANDLEIDING K!X WORKSGoed dat jij als trainer aan de slag gaat met K!X Works! In deze trainershandleiding1 krijg je de nodige inhoudelijke informatie over de training K!X Works. Het gaat onder andere om het doel van de training, het trainersprofiel en de uitgangspunten van de training. Ook krijg je informatie over de opzet van de training. Vanaf pagina 12 vind je de draaiboeken van de K!X trainingen. En ten slotte vind je vanaf pagina 82 de materialen voor de K!X Works training.

Lees deze trainershandleiding goed door!

DOEL VAN K!X WORKSIn KIX Works is aandacht voor competenties zoals omgang met andere mensen, assertiviteit, werkhouding, samenwerken, collegialiteit. Na de training K!X Works hebben deelnemers geleerd:• samenwerken met trainer(s) en mededeelnemers• zelfkennis: eigen talenten en dromen kennen• doelen stellen• communiceren non-verbaal en verbaal en

presentaties voorbereiden en geven• feedback geven en ontvangen• communiceren door vragen te stellen, te luisteren

en samen te vatten• cv maken en weten wat daarin belangrijk is• kennis van de werking van het onderwijssysteem• vertrouwen te hebben in eigen talenten• kennis van de mogelijkheden in Nederland wat

betreft opleidingen, bijbanen en beroepen in Nederland

• beroepsbeelden en kennis over hoe je informatie

1 Deze trainershandleiding behoort bij het handboek ‘Hoe werkt K!X Works? Beschrijving van een aanpak om jonge statushouders toe te leiden naar werk’.

over opleidingen vindt• sollicitatiegesprek voor een bijbaan kunnen voeren• netwerken• kennis van elevator pitch en LinkedIn en hoe je het

kan inzetten

De K!X Works training is gebaseerd op onderstaande vier pijlers:1. Deelnemers worden door het trainen van

competenties beter toegerust richting de arbeidsmarkt of een (vervolg)opleiding. De nadruk ligt op interactieve bijeenkomsten waar veel kennis en ervaring wordt uitgewisseld.

2. Deelnemers worden gestimuleerd om zelf te werken aan hun eigen toekomst, uitgaande van eigen kracht en kwaliteiten.

3. Deelnemers worden verbonden aan de beroepspraktijk via gastlessen, netwerkmeetings en bedrijfsbezoeken. Hierbij ligt de focus zoveel mogelijk op de regionale mogelijkheden. De beroepshorizon van de deelnemers wordt verbreed door beroepsoriëntatie en kennismaking met onder meer tekortsectoren zoals de techniek-, groen en de zorgsector.

4. De K!X Works training wordt ingebed en geborgd in de uitvoerende organisatie – gemeente – verbonden met andere activiteiten of trajecten binnen de gemeente zoals die van Vluchtelingen- of welzijnswerk.

DOELGROEPDe doelgroep van K!X Works bestaat uit niet-westerse nieuwkomers en vluchtelingen uit oorlogsgebieden in de leeftijd van 18 tot en met 35 jaar. Het zijn jonge mensen die de Nederlandse taal ruim op taalniveau A22 beheersen en gemotiveerd zijn om met K!X mee te doen, omdat zij een opleiding willen doen, willen werken, of beide.

Een vluchteling is iemand van wie de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in de asielprocedure heeft vastgesteld dat hij of zij gevaar loopt in het land van herkomst. Vluchtelingen krijgen een verblijfsvergunning en mogen in Nederland blijven. Een nieuwkomer is iemand met een verblijfsvergunning van niet-westerse afkomst.

EISEN VOOR K!X WORKS Om als trainer de doelen van K!X Works te bereiken, moet je rekening houden met enkele eisen. Deze zijn samengesteld om als kwaliteitsgarantie te dienen voor de training. Hieraan voldoen is een must!

Lokale samenwerking met een K!X-coördinatorVoordat je start met het werven van deelnemers is het belangrijk dat je afspraken maakt met één of meer lokale samenwerkingspartners, die verantwoordelijk

2 Taalniveau A2 betekent dat deelnemers zinnen en regelmatig voorkomende uitdrukkingen kunnen begrijpen die verband hebben met zaken van direct belang zoals persoonsgegevens, familie, de eigen achtergrond, de onmiddellijke omgeving en diverse behoeftes.

K!X deelnemer houdt presentatie

3144


zijn voor het aanstellen van een K!X-coördinator en daarmee voor het functioneren van de K!X-groep. Voor een goede lokale inbedding en borging is deze organisatie bij voorkeur de gemeente en levert die gemeente ook de K!X-coördinator aan. Hieronder zetten we de verdeling van taken op een rij die betrekking hebben op de training. De overige taken vind je in het Handboek K!X Works.

De taken die horen bij de lokale samenwerkingspartner(s) en de K!X-coördinator zijn:• Het aanstellen van een aanspreekpunt voor zowel

de K!X-groep, als voor Movisie.• Zorgdragen voor het werven van 15 deelnemers per

groep, met een verblijfsstatus.• Het opstellen en uitvoeren van een jaarlijks

activiteitenplan, waarin minimaal de elf onderstaande activiteiten zijn opgenomen:

» Kick off; » Zes trainingen; » Eén werkbezoek; » Eén gastles; » Eén netwerkbijeenkomst; » Certificaatuitreiking.

• De coördinatie en begeleiding van de groep conform de afgesproken activiteiten.

• Het organiseren van de kick off, zes trainingen, één werkbezoek, één gastles, één netwerkbijeenkomst en de certificaatuitreiking.

Als trainer ben je verantwoordelijk voor het trainen van de K!X-deelnemers. Daarbij horen de volgende taken:• Je bent voor de lokale samenwerkingspartner de

contactpersoon namens K!X Works.• Je verzorgt de kick-off, de trainingen en de

certificaatuitreiking voor de K!X-Works groep.• Als je met een trainer in opleiding werkt zorg je voor

draaiboeken met een taakverdeling en voor reflectie op de training achteraf.

Movisie is verantwoordelijk voor de inhoud van de K!X-training en heeft algemene taken in het project ter ondersteuning, versterking en promotie van alle participerende teams. Daarbij hoort:• Beschikbaar stellen van de K!X-trainingsmethodiek.• Beschikbaar stellen van activiteitenbudget voor

bedrijfsbezoeken, gastlessen en overige activiteiten.

Criteria K!X Works-deelnemersVoor de deelnemers van K!X Works gelden de zeven onderstaande criteria:1. Heeft een verblijfsvergunning.2. Is gemotiveerd om met K!X mee te doen: wil leren,

werken of beide.3. Is tussen de 18 en 35 jaar.4. Beheerst de Nederlandse taal ruim op A2 niveau.5. Heeft genoeg tijd voor de K!X-training (1x per week

of 1x per twee weken 2,5 uur training).6. Kan op de dag en tijdstip van de K!X-training

aanwezig zijn.7. Wil interactief in een groep werken.

OPZET VAN DE K!X WORKS TRAININGDe K!X Works training werkt met een groep jonge nieuwkomers en vluchtelingen tussen de 18 en 35 jaar, in bijeenkomsten die tweeënhalf uur (150 minuten) duren en minimaal eens in de twee weken plaatsvinden. De gemiddelde duur van een K!X training is 11 bijeenkomsten verdeeld over een periode van maximaal een half jaar. De kern van K!X Works bestaat uit zes basistrainingen. Deze trainingen zijn:• Ken je talententraining• Communicatietraining• Presentatietraining• Beroepsoriëntatietraining• Netwerktraining• Elevator pitch training

Er zijn twee optionele K!X-trainingen beschikbaar:• Training CV maken• Training solliciteren

K!X Works start altijd met een kick off en sluit af met een certificaatuitreiking. Naast de zes basistrainingen wordt er minstens één bedrijfsbezoek, één gastles en één netwerkbijeenkomst georganiseerd. Het verdient aanbeveling om de week waarin er geen K!X-training is ook te benutten voor bijeenkomsten die passen bij de doelen van K!X. Denk aan extra bedrijfsbezoeken, gastlessen over bijvoorbeeld financiën of de gezondheidszorg in Nederland of sportieve / sociale (zelf georganiseerde) activiteiten.

De training is praktijkgericht en interactief: uitwisseling in de groep van kennis en ervaringen staat centraal. In de trainingen worden deelnemers gestimuleerd om tussen de bijeenkomsten door te oefenen met wat ze geleerd hebben. De werkvormen zijn zo afwisselend mogelijk: deelnemers werken zowel individueel aan opdrachten als in (sub)groepen en actieve en meer rustige werkvormen wisselen elkaar af. De trainingen hebben een basisopbouw waarmee je de groep structuur biedt:

1. Introductie en uitleg programmaEen korte introductie van het thema van de training op een prikkelende manier om de interesse van je deelnemers te krijgen. Vervolgens leg je uit hoe we met dat thema aan het werk gaan.

2. Terugblik op de vorige trainingGa na wat er bij de deelnemers is bijgebleven en zorg waar nodig voor herhaling, haal daarbij de kennis zoveel mogelijk uit de groep zelf.

4144


3. Huiswerk besprekenHier ben je als trainer geïnteresseerd in hoe het voor de deelnemers was om het huiswerk te doen en je waardeert iedere inzet – er is niet zoiets als goed of fout.

4. EnergizerHier warm je als trainer de groep op, zodat ze fris en enthousiast aan de slag gaan. Je kunt een energizer kiezen die bij het thema van je training past of een energizer die gewoon heel erg leuk is.

5. Aan de slag met het thema van de trainingAls trainer lever je maatwerk voor elke training: jij bepaalt op basis van de draaiboeken welke werkvormen geschikt zijn voor de deelnemers en hoeveel tijd je denkt nodig te hebben gezien de kenmerken van de groep.

6. Voorbereiden van huiswerkJe legt uit dat er huiswerk is en verbindt dat huiswerk aan het thema van de training. Je checkt na je uitleg of het duidelijk is voor deelnemers.

7. Plenaire afrondingAchtereenvolgens stel je in ieder geval de volgende vragen aan je groep:

» Wat hebben we vandaag gedaan? » Wat vond je leuk, wat vond je minder leuk? » Waar heb je echt iets van geleerd? » Waar ga je tussen nu en de volgende training mee oefenen?

Zoals gezegd bestaat de training uit zes basistrainingen. Als trainer bepaal je in welke volgorde je de K!X trainingen geeft. Iedere training kent bovendien een basis draaiboek en optionele werkvormen: jij bepaalt als trainer welke werkvormen je toepast. Zie in onderstaande figuur een voorbeeld van zo’n volgorde. De volgorde van de trainingen en

de selectie van de werkvormen is afhankelijk van twee factoren:1. De behoeften en competenties van de deelnemers:

aan de hand van de behoeften en competenties van de deelnemers stelt de trainer een geschikte training samen.

2. Kenmerken van de deelnemers: sommige groepen deelnemers hebben meer tijd nodig om bepaalde werkvormen uit te kunnen voeren.

De gemiddelde duur van een K!X training is 11 bijeenkomsten van ieder tweeënhalf uur verdeeld over een periode van maximaal een half jaar. Een groep deelnemers die Nederlands op taalniveau B1 spreekt, heeft bijvoorbeeld minder tijd nodig en een groep die te maken heeft met concentratieproblemen heeft bijvoorbeeld meer tijd nodig. Elke groep heeft zijn eigen kenmerken: daar pas je als trainer de training op aan.

ORGANISEREN VAN K!X WORKS Voor het organiseren van K!X Works worden de volgende fasen doorlopen:

0. Afspraken met lokale samenwerkingspartner en K!X-coördinator

1. Werving en aanmelding2. Kennismakings- en intakegesprekken inclusief

0-meting3. Kick-off inclusief 0-meting4. Voorbereiding op de training5. Verzorgen van de training6. Certificaatuitreiking inclusief 1-meting

Afspraken met lokale samenwerkingspartner en K!X-coördinatorVoordat een K!X Works training kan starten moeten een aantal implementatiestappen worden doorlopen, die belangrijk zijn voor de lokale inbedding en borging. Onder de kop ‘Eisen voor een K!X Works training’ las

je al over de lokale samenwerkingspartner en de K!X-coördinator. In deze fase van het organiseren van de K!X Works training onderteken je met deze partner een samenwerkingsovereenkomst en je maakt een plan van aanpak voor de volgende fasen van K!X Works.

Werving en aanmeldingDe K!X-coördinator gaat vervolgens deelnemers werven en houdt een overzicht bij van de aanmeldingen. Een K!X Works groep wordt samengesteld op basis van de zeven criteria voor deelnemers:1. Heeft een verblijfsvergunning.2. Is gemotiveerd om met K!X mee te doen: wil leren,

werken of beide.3. Is tussen de 18 en 35 jaar.4. Beheerst de Nederlandse taal ruim op A2 niveau.5. Heeft genoeg tijd voor de K!X-training (1x per week

of 1x per twee weken 2,5 uur training).6. Kan op de dag en tijdstip van de K!X-training

aanwezig zijn.7. Wil interactief in een groep werken.

Kennismakings- en intakegesprekken inclusief 0-metingDe K!X-coördinator plant en voert kennismakings- en intakegesprekken met de deelnemers die zich hebben aangemeld voor K!X Works. Doel van dit gesprek is om te kijken of de K!X-training past bij de leerwensen van de deelnemer: samen kijken zij of K!X Works iets voor de deelnemer is. Naar deelnemers toe communiceert de K!X-coördinator dit gesprek als een kennismaking en stelt de deelnemer op zijn gemak. De coördinator vertelt iets over zichzelf, zoals eigen ervaringen met vluchten / migreren / zoekend zijn naar opleiding of werk, zodat het gesprek gelijkwaardig is. Verder vertelt de coördinator over de training, in eigen woorden en op een laagdrempelige manier en legt uit dat we in een groep werken met diverse werkvormen en dat er veel interactie is. De intake wordt vastgelegd

5144


in een intakeformulier zodat de informatie bij het voorbereiden van de training beschikbaar is voor jou als trainer. De deelnemers vullen tussen het kennismakingsgesprek en de kick-off bijeenkomst een vragenlijst in die dient als 0-meting. De K!X-coördinator is beschikbaar voor vragen hierover en zorgt ervoor dat de ingevulde 0-metingen bij de trainer terecht komen.

Kick-off bijeenkomstTijdens de kick-off bijeenkomst maakt de K!X-groep kennis met elkaar en met de trainer. De bijeenkomst draait om kennismaken, het creëren van een veilig leerklimaat, informatie over K!X Works en bovenal om enthousiasmeren. Bij deze kick-off is iemand van het management van de samenwerkingspartner aanwezig voor een openingswoord en indien mogelijk wordt van de deelnemers een groepsfoto gemaakt. Optioneel is om andere lokale organisaties uit te nodigen, zoals het steunpunt vrijwilligerswerk, Vluchtelingenwerk Nederland en ondernemers: dan weten die direct dat jullie begonnen zijn met K!X. Op de kick-off krijgen deelnemers een portfolio map waarin ze gedurende het jaar alle materialen van de trainingen verzamelen en waarin ze bijhouden wat ze geleerd hebben.

Voorbereiding op de trainingNa de kick-off bijeenkomst heb je als trainer een goed beeld van je groep deelnemers: je hebt de verslagen van hun intakes, je hebt hun 0-metingen en je hebt een kick-off met ze gehad. Je weet wat hun leerwensen zijn en kunt ook inschatten wat het niveau van de groep is. Samen met de K!X-coördinator stel je een activiteitenplan op waarin de doelen, activiteiten, planning voor de K!X Works groep op een rij staan. Je bepaalt dan onder meer de volgorde van je trainingen, wanneer je welke activiteit plant zoals een bedrijfsbezoek of netwerkbijeenkomst en je selecteert werkvormen die bij jouw groep passen.

Verzorgen van de trainingDe training bestaat uit zes basistrainingen die ieder hun eigen werkvormen kennen, aangevuld met twee optionele trainingen.

ZES BASISTRAININGEN K!X WORKS

1 Ken je talententrainingCentraal in de Ken je talententraining staat het beter in beeld brengen van wie de deelnemers zijn, wat zij kunnen en waar zij trots op kunnen zijn. In deze training leren deelnemers zichzelf en elkaar beter kennen, wat het zelfvertrouwen van de deelnemers en de veiligheid in de groep vergroot.

De basiswerkvormen binnen de Ken je talententraining zijn:• Bespreken oefening hoofd, hart, handen• Energizers voor kennismaking• Theorie over talenten• Oefening met talenten• Doelen stellen

De extra werkvormen binnen de Ken je talententraining zijn: Feit of fictie energizerVerhaal van ex-vluchtelingInzicht in eigen moeilijke situatiesInzicht in eigen kracht bij moeilijke situatiesBewust worden van welke vormen van steun passenInzicht in kwaliteiten, valkuilen, allergieën en uitdagingenBewust zijn van jouw verantwoordelijkheid voor je eigen gedragBewust worden van doelen door advies van je toekomstige ik

2 CommunicatietrainingIn deze training werken deelnemers aan kennis, bewustwording en vaardigheden rond verbale en non-verbale communicatie en het geven van presentaties.

De basiswerkvormen binnen de communicatietraining zijn:• Energizer ruisspel• Theorie over communicatie: LSD & non-verbale

communicatie• Inzicht in het concept van cultuur en manieren van

communiceren• Oefenen met non-verbale houding• Oefenen met vragen stellen• Oefenen met luisteren, samenvatten en doorvragen

De extra werkvormen binnen de communicatietraining zijn:• Eigen kwaliteiten verbinden aan communicatie• Weten wat assertief gedrag is, waarom het

belangrijk is en assertief kunnen zijn

3 PresentatietrainingIn deze training werken deelnemers aan kennis, bewustwording en vaardigheden rond het geven van presentaties.

De basiswerkvormen binnen de presentatietraining zijn:• Energizer(s)• Introductie op presenteren• Jezelf presenteren: wat is het en hoe je dat?• Theorie over een presentatie geven• Eigen presentatie voorbereiden• Feedback geven en ontvangen• Presentaties oefenen

De extra werkvorm binnen de presentatietraining is:• Oefening wat straal je uit? Deelnemers zijn zich

bewust van hun houding

6144


4 BeroepsoriëntatietrainingIn de beroepsoriëntatietraining gaat het over wat je goed kunt en wat je wilt bereiken. Het Nederlandse schoolsysteem wordt besproken en de Nederlandse arbeidsmarkt.

De basiswerkvormen binnen de beroepsoriëntatietraining zijn:• Energizer(s)• Quiz over het Nederlandse onderwijssysteem• Kennis over sectoren en opleidingen• Inzicht in eigen werkwaarden• Beroepsbeelden

5 NetwerktrainingIn de netwerktraining borduur je voort op de competenties die deelnemers leerden in de communicatietraining en de presentatietraining. Je onderzoekt hoe het netwerk van deelnemers eruit ziet en gaat na hoe ze dat netwerk kunnen vergroten.

De basiswerkvormen binnen de netwerktraining zijn:• Energizer(s)• Theorie over netwerken• Netwerk tekenen• Hulp in het netwerk aangeven

6 Elevator pitch trainingIn de elevator pitch training borduur je voort op de competenties die deelnemers leerden in de netwerktraining. Daarin onderzocht je hoe het netwerk van deelnemers eruit ziet en hoe ze dat netwerk kunnen vergroten. In de elevator pitch training werken jullie aan een elevator pitch zodat iedere deelnemer zichzelf kort en krachtig voor kan stellen.De basiswerkvormen binnen de netwerken elevator pitch training zijn:• Energizer(s)• Het verhaal van de elevator pitch

• Een elevator pitch maken• Oefenen in tweetallen

De extra werkvorm binnen de elevator pitch training is:• Feedback geven en ontvangen

Deze zes trainingen vormen de kern van K!X Works. Deelnemers worden daarnaast gestimuleerd om de competenties die ze leren in de training toe te passen in de praktijk.

TWEE OPTIONELE TRAININGEN K!X WORKS

1 Training CV makenHet eindstation van K!X Works is in zicht. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de deelnemers kunnen doorstromen naar een beroepsopleiding of arbeidsmarkt. Deze training geeft praktische handvatten voor het opstellen van een CV.

De basiswerkvormen binnen de training CV maken zijn:• Energizer(s)• Introductie oefening CV• Opbouw CV bespreken• Instructies opdracht CV maken• Cv’s maken• Voorbeeld Cv’s

2 Training solliciterenDeze training gaat in op het solliciteren: het zoeken van vacatures, het kunnen voeren van een sollicitatiegesprek. De deelnemers zullen zich voorbereiden op een fictief sollicitatiegesprek waar zij zelf een vacature voor hebben uitgezocht.

De basiswerkvormen binnen de training solliciteren en cv maken (en LinkedIn training) zijn:• Presentaties vacatures / opleidingen• Weten hoe je een motivatiebrief schrijft• Beroepsbeeld verbinden aan eigen kwaliteiten en

minder sterke eigenschappen• Weten wat het sollicitatiegesprek inhoudt• Oefenen sollicitatiegesprek

BedrijfsbezoekenK!X Works deelnemers gaan minimaal één keer op bedrijfsbezoek. De K!X-coördinator organiseert deze bedrijfsbezoeken en benadert bedrijven uit de eigen regio via onder meer het netwerk van de gemeente. Deze bedrijfsbezoeken zijn afhankelijk van de behoeften en kenmerken van de deelnemers verschillend opgezet. Er zijn groepen die graag kennis willen maken met bedrijven in een bepaalde sector. Dan is een uitwisselingsbijeenkomst een goed idee, waarbij medewerkers van het bedrijf aanwezig zijn en de deelnemers leren kennen. Ook zijn er groepen die willen oefenen met pitchen, dan kan je gaan voor de volgende opzet: het bedrijfsbezoek start ermee dat de deelnemers zich ter plekke aan de werkgever presenteren met pitches die zij in de trainingen voorafgaand aan het bedrijfsbezoek hebben voorbereid. Vanuit het bedrijf zijn medewerkers aanwezig om naar de pitches van de deelnemers te luisteren en hen te leren kennen. Per bedrijfsbezoek kunnen maximaal zeven of acht deelnemers een pitch geven. Vervolgens gaan de deelnemers met de medewerkers in gesprek over de functies die in het bedrijf aanwezig zijn en wat je nodig hebt om voor een functie in aanmerking te komen. Ze krijgen een rondleiding door het bedrijf en kunnen een gesprek voeren met bijvoorbeeld de HRM-medewerker of de directeur.

7144


GastlessenK!X Works deelnemers krijgen minimaal één keer een gastles van een gastdocent. De K!X-coördinator organiseert deze gastlessen en benadert gastdocenten uit de eigen regio via onder meer het netwerk van de gemeente. Afhankelijk van je deelnemers en hun behoeften en kenmerken kan je bijvoorbeeld een ervaringsdeskundige ex-vluchteling uitnodigen, die in het kader van empowerment vertelt over zijn eigen leven, beroep en loopbaan met als doel de deelnemers te inspireren en motiveren om te investeren in hun toekomst door zelfbewustzijn en ambitie te laten zien. Deze persoon vervult daarmee een voorbeeldfunctie waardoor deelnemers het vertrouwen krijgen dat zij zelf ook veel kunnen bereiken binnen hun carrière. De gastles kan ook gebruikt worden voor meer praktische doeleinden, zoals het verzorgen van een gastles over persoonlijke financiën. Gastdocenten kunnen mensen zijn uit het bedrijfsleven, de politiek, de sportwereld, financiële sector of andere sectoren. Voorafgaand aan de gastles heeft de K!X-coördinator een voorbereidend gesprek met de gastdocent waarin doel van de gastles, invulling van de gastles, voorbeeldfunctie van de gastdocent en de behoeften en kenmerken van de groep worden besproken.

NetwerkmeetingK!X Works deelnemers nemen minstens één keer deel aan netwerkmeeting. Een netwerkmeeting tegen het einde van de K!X Works training is een goed moment om geleerde competenties toe te passen. Ook kan een netwerkmeeting goed samen met een bedrijfsbezoek – en dus op locatie - georganiseerd worden. De K!X-coördinator organiseert deze netwerkmeeting en benadert werkgevers uit de eigen regio via onder meer het netwerk van de gemeente. Doel van de netwerkmeeting is werkgevers en deelnemers laten kennismaken en kijken wat ze voor elkaar kunnen betekenen; denk aan een stage of een baan.

Deelnemers profileren zich op een positieve manier bij werkgevers en maken kennis met manieren om te participeren. Daarmee verbreden ze hun horizon. Voor de netwerkmeeting worden zoveel mogelijk lokale of regionale werkgevers uitgenodigd en betrokken bij het programma, bijvoorbeeld door het geven van een inleiding. Deelnemers vertellen op de netwerkmeeting bijvoorbeeld hun verhaal, geven elevator pitches en geven hun cv mee aan geïnteresseerden.

‘Overige’ activiteitenBuiten het verplichte bedrijfsbezoek, gastles en netwerkmeeting kan de K!X-coördinator verschillende activiteiten organiseren die bijdragen aan de arbeidsmarktoriëntatie en persoonlijke ontwikkeling van de deelnemers. Organiseer dus meerdere bedrijfsbezoeken, gastlessen en netwerkmeetings als dat bij je groep past. Denk aan een gastles van iemand uit de uitzendbranche, over vrijwilligerswerk door de lokale vrijwilligerscentrale of een workshop LinkedIn door een lokale ondernemer. De activiteiten kunnen daarnaast een bijdrage leveren aan maatschappelijke ontwikkeling of integratie in de Nederlandse samenleving. Dit is afhankelijk van de doelen die zijn geformuleerd in het activiteitenplan. Voorbeelden zijn: een bezoek aan een vrijwilligersorganisatie een themabijeenkomst of het matchen van coaches: via het lokale werkgeversnetwerk van de gemeente worden door de K!X-coördinator coaches uit het bedrijfsleven geworven die één of meerdere deelnemers coachen. Uitgangspunt is dat deelnemers al naar gelang hun eigen behoefte en de mogelijkheden van de coach tijdens het K!X Works traject coaching gesprekken hebben met hun coach. De coaching gesprekken gaan in op de doelen die de jongere zelf heeft. Door de coaching wordt het inzicht in participatiemogelijkheden en het netwerk van de deelnemers vergroot.

Certificaatuitreiking inclusief 1-metingAan het einde van de K!X Works training krijgen alle deelnemers een certificaat als bewijs van deelname. De K!X-trainer zorgt ervoor dat op dit certificaat de door de deelnemer gevolgde trainingen en ontwikkelde competenties staan genoemd. Er is veel dynamiek en beweging in het leven van de nieuwkomer of vluchteling. Naast het werken aan de opgelopen trauma’s, het vinden van huisvesting, moeten de deelnemers ook een inburgeringstraject volgen, de taal leren en aansluiting zoeken naar de arbeidsmarkt of een opleiding. Juist daarom is het van belang dat de deelnemer minimaal de helft van de K!X Works training moet hebben doorlopen om het gewenste resultaat te bereiken. De certificaatuitreiking is de laatste bijeenkomst van de K!X Works groep en hier vullen de deelnemers een 1-meting in die evaluatief van aard is; door de 1-metingen naast de 0-metingen te leggen, kunnen de opbrengsten van K!X Works voor deze groep worden vastgesteld. Daarnaast evalueert de trainer met de lokale coördinator de training met de deelnemers op het behalen van de doelstellingen en het proces en de mate waarin K!X Works voldoende geborgd is.

8144


Voorbeeldvolgorde van een KIX Works-training

9144


TRAINERSPROFIELAls trainer van K!X Works begeleid je alle bijeenkomsten van een K!X-Works groep, met daarin de kick off, zes trainingen, minimaal één bedrijfsbezoek, minimaal één gastles, één netwerkmeeting en de certificaatuitreiking en waar nodig optionele andere activiteiten. Stem met de samenwerkingspartner af waar jouw aanwezigheid vereist is en laat ook bijeenkomsten als voorlichting of gastlessen aan de partner over.

Trainers dienen over de volgende competenties te beschikken:• Goed inschattingsvermogen hebben en de

leefwereld van de doelgroep kennen en begrijpen.• Empathie kunnen tonen.• Pedagogische en didactische vaardigheden

hebben.• Een coachende en waarderende houding hebben

met een focus op wat deelnemers kunnen in plaats van op wat ze moeten kunnen.

• Ervaring hebben met werken volgens een activerende, motiverende methode en methodieken kennen op het gebied van motivatie, feedback, verandering, coaching.

• Zich open durven opstellen en veiligheid en toegankelijkheid kunnen bieden aan een groep deelnemers.

• Ervaring hebben als trainer van kwetsbare doelgroepen.

• In staat zijn om aan te sluiten bij verschillen in behoeften en kenmerken zoals intelligentieniveau, cultuur en taalniveau, bijvoorbeeld als het gaat om het juiste tempo.

• Kan een veilige en prettige sfeer creëren.

TRAINER IN OPLEIDINGVoor de K!X-trainers in opleiding geldt hetzelfde profiel als voor een K!X-trainer, minus de ervaring met het

trainen van kwetsbare doelgroepen3. Na het afronden van een K!X Works groep als trainer in opleiding heb je je de competenties uit het trainersprofiel eigen gemaakt.

UITGANGSPUNTEN IN DE TRAINING

Meedoen is het mottoDeelnemers empoweren, zelfinzicht geven en leren doelen te stellen draagt bij aan motivatie en inspiratie om een plek te bemachtigen in de samenleving. ‘Meedoen’ is daarom het motto van K!X Works. Door actief deel te nemen aan K!X Works worden de kansen op een baan vergroot en de participatie in de samenleving bevorderd.

ErvaringslerenK!X Works werkt met het principe van learning by doing, ofwel ervaringsleren. Dat betekent dat we een leerproces faciliteren waarin we deelnemers prikkelen om buiten hun comfortzone te komen en op basis van directe ervaringen te reflecteren op eigen gedrag, waardoor er een optimaal leerrendement behaald kan worden.

In de praktijk aan de slagDeelnemers ontwikkelen onder meer inzicht in beroepsmogelijkheden, een netwerk en een positiever zelfbeeld door in de praktijk aan de slag te gaan. Door zelf te ervaren en dit te evalueren en te herhalen, leren de K!X Works deelnemers meer over zichzelf, over de mogelijkheden voor opleiding en werk en ontwikkelen ze zich.

3 Voor een gedetailleerde rolbeschrijving van de verschillende betrokkenen bij K!X Works kun je het handboek ‘Hoe werkt K!X Works? Beschrijving van een aanpak om jonge statushouders toe te leiden naar werk’ raadplegen.

Waarderende aanpakEen coachende aanpak staat bij K!X Works centraal met aandacht voor wat deelnemers wél kunnen en willen. Dat spreekt de trainer aan, in een veilige omgeving, zodat deelnemers hun talenten ontdekken en laten zien. Door het inzetten van rolmodellen vergroot je bovendien het inzicht in eigen kracht en mogelijkheden en het vertrouwen in de toekomst van deelnemers.

OMGAAN MET DIVERSITEITHet kan soms een uitdaging zijn om als trainer met een Nederlandse achtergrond of als trainer met een niet-Nederlandse achtergrond zonder ervaring met vluchten je goed in te leven in deelnemers met een vluchtelingenachtergrond. Hieronder staat informatie die je kan helpen om je deelnemers beter te begrijpen en goed met de diversiteit in de groep om te gaan.

Goed om te weten is dat veel van de K!X-deelnemers minder dan 6 jaar in Nederland zijn. Hierdoor kunnen culturele verschillen duidelijker aanwezig zijn. Daarnaast bestaat de groep vaak uit deelnemers met verschillende culturele achtergronden. Het is van belang om je bewust te zijn van culturele verschillen. Dit kan zich onder andere uiten door het geven van sociaal wenselijke antwoorden; wanneer een deelnemer het goed wil doen in de training bijvoorbeeld, en ondanks dat deze persoon de uitleg van de trainer niet begrijpt, toch zegt het wel te begrijpen. Ook is het belangrijk om niet te veronderstellen dat al je deelnemers kennis van en ervaring hebben met computers. Sociale media weten de jonge K!X-deelnemers vaak goed te hanteren, maar het gebruik van Word, PowerPoint en bijvoorbeeld een usb-stick is niet vanzelfsprekend.

Sla de plank niet mis!Je kunt de plank behoorlijk misslaan wanneer je je deelnemers als één groep benadert en hen

10144


alleen bekijkt door de bril van cultureel-etnische achtergrond. Mensen zijn meer dan hun cultureel-etnische achtergrond. Veel verschillende factoren en omstandigheden spelen een rol in wie je bent en hoe je met zaken omgaat. Zo verschillen mensen bijvoorbeeld ook op grond van opleiding, sekse, leeftijd, sociaaleconomische status, seksuele voorkeur, etc. Dit betekent dat er parate kennis en handelswijzen nodig zijn om maatwerk te kunnen bieden, maar niet dat deelnemers met een vluchtelingen- of migratieachtergrond als groep apart dienen te worden gezet. Je hebt immers niet alleen een Nederlandse achtergrond of een migratieachtergrond; net zoals dat je niet alleen man of vrouw bent, homo of hetero, religieus of niet-religieus. Een cultureel-etnische achtergrond beïnvloedt, maar maakt de mens niet. Het is daarom van belang dat je je altijd bewust bent van de achtergrond van een jongere, maar ook dat je verder kijkt dan enkel deze gegevens. Dit wordt in de literatuur ook wel ‘kruispuntdenken’ of ‘intersectionaliteit’ genoemd

‘Het eerste wat je moet doen is vergeten dat ik zwart ben. Ten

tweede mag je nooit vergeten dat ik zwart ben.’

Intercultureel communicerenIn veel gevallen zal je als K!X-trainer met deelnemers te maken hebben die een andere culturele achtergrond hebben dan jijzelf. Communicatie tussen personen met verschillende culturele achtergronden kan leuk maar ook uitdagend zijn. Verschillen in sociale betekenis van woorden kunnen vaak leiden tot misverstanden. Wanneer je als trainer echter een

andere ach tergrond geniet dan de deelnemers, dan kan dit het wederzijds begrip in bepaalde gevallen bemoeilijken. In de training K!X Works is bijvoorbeeld veel aandacht voor (zelf)reflectie: we bespreken oefeningen na met elkaar om na te gaan wat we ervan geleerd hebben. Dit kan lastig zijn voor deelnemers, onder meer omdat ze niet de woorden kennen om aan te duiden wat ze voelen, maar soms ook omdat ze het lastig vinden om in een groep hardop te zeggen aan welke competenties zij nog willen werken. In zo’n geval heb je kennis van gewoonten, praktijken, normen en waarden van de deelnemers nodig om te weten hoe jij met ze communiceert of waarom ze op een bepaalde manier communiceren. In het voorbeeld van (zelf)reflectie helpt het geven van veel voorbeelden op een verhalende manier. Een zeer belangrijk onderdeel is echter ook kennis van de wijze waarop jijzelf als trainer communiceert vanuit jouw eigen praktijken, normen en waarden. Uiteindelijk is het doel bij het intercultureel communiceren het streven naar of bereiken van effectieve communicatie tussen personen met verschillende culturele achtergronden. Effectieve communicatie slaagt pas als jij als professional en de deelnemers elkaar goed begrijpen. De volgende tips kunnen jou helpen om een effectievere communicatie te realiseren.

DO’S

• Wees je bewust van je non-verbale communicatie (70% van de communicatie!). Deze is sterk cultuurgebonden, denk aan de afstand die jij tot iemand houdt, iemand aanraken tijdens het spreken, iemand wel of niet aankijken, snelheid waarmee je spreekt, je intonatie, etc.

• Denk goed na over welk medium jij inzet om jouw boodschap over te brengen en over of die effectief is: een persoonlijk gesprek, telefoon, e-mail, brief via de post.

• Wees minder direct dan gebruikelijk en neem tijd voor ‘small talk’.

• Probeer meer te luisteren, samen te vatten en door te vragen en minder zelf te praten.

• Respecteer de verschillen.• Erken de complexiteit van de situaties die

plaatsvinden of worden voorgedragen.• Probeer steeds een flexibele opstelling te houden.• Stel open vragen.• Geef gelegenheid om vragen te stellen.• Schrijf afspraken duidelijk op.

Check of de deelnemers het begrepen hebben (of het er mee eens zijn) door terug te vragen.

DON’TS

• In stereotypen denken.• Hard praten.• Vaktaal gebruiken.• Typisch Nederlandse uitdrukkingen gebruiken.• Op een directe wijze ‘nee’ zeggen.

11144


DRAAIBOEKEN

‘Ik was 12 toen ik in Nederland aankwam. De eerste jaren kon ik

alleen wachten. Ik had geen ouders en kon niet naar school. Dat was

wel moeilijk.’

DRAAIBOEK KICK OFF 13

DRAAIBOEK KEN JE TALENTENTRAINING 19

Extra werkvormen 25

DRAAIBOEK COMMUNICATIETRAINING 29

Extra werkvormen 38

DRAAIBOEK PRESENTATIETRAINING 42

Extra werkvorm 48

DRAAIBOEK BEROEPSORIËNTATIETRAINING 49

DRAAIBOEK NETWERKTRAINING 57

DRAAIBOEK ELEVATOR PITCH TRAINING 64

DRAAIBOEK TRAINING CV MAKEN 69

DRAAIBOEK TRAINING SOLLICITEREN 75

INHOUD DRAAIBOEKEN

12144

MATERIALENDRAAIBOEKENWERKWIJZEK!X WORKS: DRAAIBOEKEN

DRAAIBOEK KICK OFF

InleidingTijdens de kick-off bijeenkomst maakt de K!X-groep kennis met elkaar en met de trainer. De bijeenkomst draait om kennismaken, het creëren van een veilig leerklimaat, informatie over K!X Works en bovenal om enthousiasmeren. Bij deze kick-off is iemand van de gemeente aanwezig voor een openingswoord en indien mogelijk wordt van de deelnemers een groepsfoto gemaakt. Op de kick-off krijgen deelnemers een portfolio map waarin ze gedurende het jaar alle materialen van de trainingen verzamelen en waarin ze bijhouden wat ze geleerd hebben. Net als de trainingen duurt de kick-off tweeënhalf uur.

Doelen1. Deelnemers maken kennis met elkaar2. Deelnemers maken kennis met trainer(s)3. Deelnemers kennen het doel en de werkwijze van K!X4. Deelnemers vullen de nulmeting in5. Deelnemers worden als groep enthousiast om aan de training te beginnen6. Deelnemers delen verwachtingen van K!X Works met elkaar en met de trainer7. Commitment voor K!X creëren bij deelnemers en gemeente door openingswoord van de gemeente

13144


Tijd Leerdoel Activiteiten & werkvormen Materialen

Voorbereiding op de kick-off

Vraag ruim van tevoren de K!X-fotograaf om foto’s te maken.

K!X-mappen voorbereiden met daarin:öö een A4 met contactgegevens trainer en lokale K!X-coördinator / trainer in opleiding;öö 0-metingen deelnemersöö pen;öö kladblokje;ööHoofd, hart, handen werkblad.

Mladen Pikulić ([email protected],06-54757036)

ööNaamstickers en stiftenööWelcome op A5öö Laptop met internet en geluid als je de filmpjes wil gebruiken

10 min. Welkom heten, jezelf voorstellen en het programma toelichten

Als er vertegenwoordigers van de gemeente zijn: vraag hen om de kick-off af te trappen op een positieve en inspirerende manier. Laat ze het belang van K!X benadrukken en dat het vooral een kans voor de deelnemers zelf is. K!X is voor jou!

Iedereen welkom heten en vragen wie welk ‘welkom’ op de Welcome A5 herkent. Kort vertellen dat je van K!X Works bent. Wie weet wat een kick-off is?

Voorsteloefening voor de trainer en de trainer in opleidingDe groep mag jou voorstellen. Hoe oud denken ze bijvoorbeeld dat jij bent?En waar woon je? Wat heb je gestudeerd? Ben je getrouwd en heb je kinderen? Licht toe dat we als groep vandaag ook verder kennismaken en vraag de groep waarom zij denken dat uitgebreid kennismaken belangrijk is… omdat we gaan samenwerken en samen gaan leren.Licht toe dat je contactgegevens in de map zitten, zodat ze je altijd kunnen bereiken.

Programma toelichten.

Programma op flap

14144


Mailto: [email protected]



10 min. Kennismaken als groep

LandkaartWe doen alsof de ruimte waarin we zijn de kaart is van de wereld en iedereen gaat daar staan waar hij of zij geboren is. Als iedereen een plekje heeft, ga je navragen wie waar precies staat en samen bepalen of het klopt.

In-een-rij-op-leeftijdWe maken een rij waarbij de jongste persoon aan de ene kant van de ruimte staat en de oudste persoon aan de andere kant. Je mag vragen stellen (zodat je weet hoe oud de anderen zijn) en dan maak je een rij. Als trainer bespreek je na.

Kennismakings-oefeningen; waar kom je vandaan & leeftijd

15 min. Presentatie: wat is K!X Works?

Vertellen over het doel van K!X, hoe we dat doel gaan bereiken, hoe lang K!X Works duurt en voor wie het is (voor jou!). Vertellen over wat we allemaal gaan doen:öö Tijdens 11 bijeenkomsten met deze groep samenkomen;öö Eén keer in de twee weken training;öö Optioneel (in overleg met de co-trainer op locatie): de andere week K!X bijeenkomst met ruimte voor gastlessen, contact met de co-trainer, vragen bij huiswerk;öö Trainingen volgen over wat zijn jouw talenten, welke opleidingen er zijn, welke beroepen, hoe je netwerkt, hoe je presenteert;öö Bedrijf bezoeken om te zien hoe werken in Nederland is;ööGastlessen door mensen die kunnen helpen;öö Zoeken naar een stage, opleiding of werk;öö Bijeenkomst om te netwerken met werkgevers;öö Aan het eind een certificaat!

Laat het filmpje zien over de roltrap. Reflectie op het filmpje aan de hand van de volgende vragen:ööWat kun je over het filmpje zeggen?ööHerken je dat als het gaat om je eigen toekomst? Realiseren van je droom? Je loopbaan? Je opleiding?öö ‘Laat je het gebeuren of neem je de stap zelf?’öö ‘Wordt er over je beslist of neem je zelf initiatief?’

K!X draait om jouw dromen en doelen en daar gaan we aan werken. K!X doe jij voor jou!

Belangrijkste info over K!X op flap

Filmpje Roltrap

15144


https://www.youtube.com/watch?v=-EL94Wstxzg


10 min. Verwachtingen van deelnemers bespreken

Oefening: Hoe komt het dat jij mee wil doen met K!X Works?In tweetallen praten over ‘hoe komt het dat jij mee wil doen met K!X Works’. Wat wil je leren van K!X Works? Daarna in de groep uitwisselen.

Trainer schrijft tijdens uitwisseling mee op flap

10 min. Foto’s maken Groepsfoto maken. Vergeet niet te vragen of iedereen op de foto wil. Mladen Pikulić ([email protected],06-54757036)

15 min. PAUZE Als je mensen had uitgenodigd voor de kick-off is dit een goed moment om afscheid van hen te nemen. Bedank ze uitvoerig en benadruk dat hun inzet nodig gaat zijn tijdens K!X Works.

10 min. Energizer EnergizerMaak een keuze uit onderstaande twee energizers:

Naam met bewegingWe staan in een kring en we gaan onszelf met onze naam voorstellen. Wat je doet: je stapt naar voren en je zegt je eigen naam. Als jij klaar bent, stapt de rest van de mensen naar voren en zegt jouw naam precies op dezelfde manier na. Zo gaan we de kring rond. Als het goed voelt, doen we nog een ronde waarbij we onze namen zeggen én een beweging maken die ook iedereen na doet. Kies voor een uitspraak van je naam en een beweging die echt bij jou passen! Deze oefening helpt deelnemers om zich elkaar en de namen goed te onthouden.

Naam naam naamAls groep sta je in een kring. Persoon A begint (staat middenin de kring) en noemt de naam van een andere deelnemer 3 keer. Als deze persoon zelf zijn naam 1 keer kan roepen in die tijd, dan blijft Persoon A aan de beurt. Is Persoon A snel genoeg met 3 keer iemands naam noemen, dan is de deelnemer van wie de naam genoemd is aan de beurt.

Voldoende ruimte om in een kring te staan met elkaar

16144



10 min. Groepsafspraken maken

We moeten afspraken met elkaar maken als groep.

Geef de groep voorbeelden van waar ze aan kunnen denken: hoe praten we met elkaar, vertrouwelijkheid etc. Wij vinden het belangrijk dat iedereen elkaar helpt, en dat wat wordt gezegd in de groep blijft. Daarnaast moeten we afspreken wat te doen als je een keer niet kunt. Denk ook aan afspraken over de groep-WhatsApp en of je foto’s van elkaar op SM mag posten.

Als trainer op flap meeschrijven en na afloop uitwerken

30 min. Optie als het nog niet in de intake gebeurd is:0-meting uitleggen en invullen

Optie als het nog niet in de intake gebeurd is:We doen een 0-meting omdat we jullie willen leren kennen en we willen weten wat jullie willen leren in K!X Works.Privacy: “We willen alleen weten wat jij denkt, wat jij wilt. Je antwoorden worden alleen gebruikt zodat we je beter kunnen helpen met jouw doelen. Alleen wij krijgen het te zien, andere mensen (zoals de gemeente) niet.”

WerkwijzeVorm evenveel groepjes als er trainers zijn en sluit als trainer aan bij ieder één groep. Ze vullen het wel individueel in.öö Zoek de nulmetingen op in de deelnemersmappen;öö Leg aan je groep uit dat de vragen over 5 zaken gaan. Namelijk over 1) wat je wilt leren (onder het kopje Algemeen), 2) over School, 3) over Stages, 4) Werk en over 5) jouw Zelfvertrouwen. Vraag hierbij gelijk welke termen ze moeilijk vinden, vooral ‘stages’ en ‘zelfvertrouwen’ kunnen nog moeilijk zijn. Licht het toe: “Er bestaan geen foute antwoorden! Wees eerlijk en als je het niet weet, kan je dat ook aangeven. Sommige woorden zijn moeilijk, zoals de woorden ‘Landbouw’ of ‘namelijk’ (vraag of ze die woorden kennen). Maar als je iets niet snapt, vraag het mij of de trainer!”öö Laat ieder individueel invullen;ööGeef toelichting op onderstaande vragen:

öò Vraag 4: we willen weten waar ze oorspronkelijk vandaan komen, waar hun roots liggen. Dus niet het land waar ze als eerst naar gevlucht zijn (zoals Griekenland of Duitsland).öò Vraag 10 en 11: geef toelichting op de vraag. Sommige leerlingen denken dat ze voor beide beroepen moeten kiezen, maar dat is niet zo. We vragen alleen welke hun voorkeur heeft en welke niet, dus niet dat ze beide beroepen moeten hebben. Bij vraag 10 kan je toelichten: “Als je mocht kiezen welk werk je zou doen, je lievelingswerk, wat zou dat zijn?” En bij vraag 11: “Als je iets ECHT niet wilt doen, werk dat je niet leuk vindt, wat zou dat zijn?”öò Vraag 19 en vraag 20 gaan over het zelfvertrouwen en zelfinzicht. Deze kunnen moeilijk zijn, dus licht toe waar nodig.

0-metingen en pennen in de K!X-mapjes

17144



15 min. Hoofd, hart, handen: kennismaken

Hoofd, hart, handen is een speelse manier om in beeld te brengen hoe je er op diverse onderwerpen voorstaat. Vanuit het hoofd denken, vanuit het hart handelen en met handen creëren is een universeel begrip. Stimuleer de deelnemers te beschrijven bij de verschillende onderdelen wat zij graag vanuit het hoofd, hart en vanuit hun handen doen. Hiermee maak je een opstap naar zelfreflectie en denken zij na over hun talenten maar ook hun wensen & doelen.Doe de oefening eerst zelf voor als trainer en let op dat het niet te kinderachtig overkomt. Leg bovendien uit dat we dit soort oefeningen in Nederland tijdens trainingen gewend zijn; ook tijdens de andere trainingen gaan we veel actieve oefeningen doen die ook weleens creatief kunnen zijn.

Hoofd: wat maakt je hoofd blij?Hart: wat maakt je hart blij?Handen: wat maakt je handen blij?

OpdrachtVul het hoofd, hart, handen formulier in. Wat doe je graag vanuit het hoofd, wat vanuit het hart en wat doe je met je handen? Als je niet klaar bent, is het huiswerk en we bespreken het formulier de volgende training aan het begin.

Hoofd, hart, handen in ieder K!X-mapje en stiften

15 min. Afronding Wat hebben we vandaag gedaan?Wat vond je leuk, wat minder leuk?Waar heb je echt iets van geleerd?Wat neem je mee naar volgende keer?Hoeveel zin heb je om te starten met K!X Works?

18144


DRAAIBOEK KEN JE TALENTENTRAINING

InleidingCentraal in de Ken je talententraining staat het beter in beeld brengen van wie de deelnemers zijn, wat zij kunnen en waar zij trots op kunnen zijn. In deze training leren deelnemers zichzelf en elkaar beter kennen, wat het zelfvertrouwen van de deelnemers en de veiligheid in de groep vergroot. Onderstaand draaiboek is de basis van de ken je talententraining. Aan het begin van de training stellen we onderdelen voor waarin het programma van de dag en het huiswerk besproken worden. Ook aan het eind is er ruimte voor afronding. Bepaal als trainer zelf hoeveel tijd je hiervoor met je groep nodig hebt. Onderaan het draaiboek van de ken je talententraining volgen onder het kopje ‘extra werkvormen ken je talententraining’ opties voor werkvormen. Als trainer lever je maatwerk: jij bepaalt op basis van de kenmerken van de groep welke werkvormen geschikt zijn voor de deelnemers.

Doelen1. Zelfkennis vergroten2. Het kennen en ontwikkelen van de eigen talenten3. Ontwikkelen van een positieve houding, ook ten aanzien van problemen en tegenslagen4. Eigen dromen kennen en realistische doelen stellen en deze in stappen kunnen indelen

Bovenstaande doelen komen deels terug in de andere trainingen.

19144



10 min. Introductie op thema en doel van vandaag & programma toelichten

Een korte introductie van het thema van de training op een prikkelende manier om de interesse van je deelnemers te krijgen. Vervolgens leg je uit hoe we met dat thema aan het werk gaan.

Introductie op het thema talenten & doel van vandaag toelichten

Uitleg programma vandaag (schrijf je ook op flap):öö Terugblik op kick-offöö Bespreken huiswerk hoofd, hart, handenöö Energizer(s) om kennis te makenöö Theorie over talentenöö Oefening met talentenöö Doelen stellen öö Bespreken huiswerköö Plenaire afronding

öö Programma op flapöö Overzicht trainingen / planning K!X Works op flap

5 min. Terugblik kick-off Ga na wat er bij de deelnemers is bijgebleven en zorg waar nodig voor herhaling, haal daarbij de kennis zoveel mogelijk uit de groep zelf. Vragen die je stelt:

Wat hebben we vorige keer gedaan?Wat was leuk? Wat was lastig?Wat nam je mee naar deze training?

Materiaal van de kick-off bij de hand

15 min. Bespreken huiswerk hoofd-hart-handen

Hier ben je als trainer geïnteresseerd in hoe het voor de deelnemers was om het huiswerk te doen en je waardeert iedere inzet – er is niet zoiets als goed of fout. Herhalen waarom we de hoofd, hart, handen invulden: een beeld van hoe je ervoor staat. Waarom zelfkennis belangrijk is. Een paar deelnemers vragen om iets over hun formulier te vertellen, en ook zelf als trainer jouw formulier bespreken (vinden de deelnemers super leuk!)

Leg uit dat we vandaag verder gaan met talenten en ook met dromen & doelen; maak het bruggetje van hoofd-hart-handen naar deze training

Ingevulde hoofd, hart, handen formulier. Als trainer ook zelf een ingevuld hebben

20144



10 min. Energizer Hier warm je als trainer de groep op, zodat ze fris en enthousiast aan de slag gaan. Omdat dit de eerste training na de kick-off is, passen energizers waarin deelnemers elkaar nog wat beter leren kennen het beste. Kies één van onderstaande energizers.

Ik ben benieuwd wie net als ikDe groep gaat in een kring staan. 1 persoon staat in het midden en zegt bijvoorbeeld ‘ik ben benieuwd wie net als ik moeite had met opstaan vanmorgen’. Dan is het de bedoeling dat iedereen die dat ook heeft zo snel mogelijk van plaats wisselt. Degene die als laatste overblijft of als laatste de kring terug in stapt is dan aan de beurt.

Complimentenbal Gebruik een bal of een bolletje wol voor dit spel. Iedereen staat in een kring en de bal gaat naar één van de deelnemers. De trainer gooit de eerste keer, noemt de naam van de deelnemer en geeft de deelnemer die de bal vangt een compliment. Het spel gaat door totdat iedereen in de kring minstens één compliment heeft ontvangen.


10 min. Theorie over talenten

Begin met de YouTube filmpjes over talenten. Vraag de deelnemers of zij kunnen benoemen wat de talenten zijn in de filmpjes. Schrijf deze woorden op een flip-over of bord. Leg uit dat dit hele duidelijke talenten zijn, maar dat iedereen talenten heeft en dat dit ook kwaliteiten kunnen zijn die je nog over jezelf kunt ontdekken. Maak ook duidelijk dat we met kwaliteiten hetzelfde bedoelen als talenten en dat het ook hetzelfde is als positieve eigenschappen.

TalentenIets waar je goed in bent, iets waar je blij van wordt als je het doet, het geeft je energie, iets waarin je beter bent dan andere mensen. Kan iemand een voorbeeld noemen? Noem eens iets waar jij goed in bent. Talenten hoeven niet heel bijzonder te zijn, ze kunnen ook simpel lijken zoals goed met kinderen kunnen omgaan, luisteren naar een vriend als hij iets vervelends heeft meegemaakt of iets moois met je handen kunnen maken. Vaak weten mensen van zichzelf helemaal niet dat ze een bepaald talent hebben. Misschien vind je dit helemaal niet bijzonder aan jezelf. Maar, vaak kunnen anderen wel goed vertellen wat leuk en positief is aan jou.

Met de groep bespreken waarom het belangrijk is om je eigen talenten te kennen. Als je een goed beeld hebt van je talenten dan kan je veel makkelijker keuzes maken omdat je beter kan beredeneren waarom je iets wel of niet wilt. Je kunt het ook heel goed inzetten tijdens een intakegesprek of een sollicitatiegesprek. Je valkuilen kennen is een hulplijn, zodat je weet waar je voor moet oppassen en wat ook vooral niet bij je past.

öö Bord en stiften

öö Evt. filmpjes om te laten zien:

Komediant&: Freerunning

21144


https://www.youtube.com/watch?v=DjGD8Hx37cI

https://www.youtube.com/watch?v=NX7QNWEGcNI


20 min. Eigen talenten kennen met het talentenspel of met over de streep met talenten

Maak een keuze uit onderstaande drie werkvormen met nummer 1. om je deelnemers bewust te maken van hun eigen talenten. Het talentenspel is een rustige werkvorm die vrij talig is. Over de streep met talenten is een meer energieke werkvorm in de ruimte. De kwaliteitenkring heeft wat meer diepgang en vraagt van deelnemers dat ze al een beeld hebben van zowel hun sterke als minder sterke kwaliteiten.

Talentenspel spelenHet Talentenspel ligt uitgespreid op tafel (indien nodig maakt de trainer vooraf een selectie). Kies twee kaarten die bij je passen. Doe het in de groep of vorm tweetallen: vraag om beurten waarom de ander juist dit talent heeft gekozen. Vraag door als iets onduidelijk is.Over de streep met talentenOver de streep met talenten. We trekken een denkbeeldige streep en de trainer noemt talenten. Als het talent bij je past dan steek je de streep over.KwaliteitenkringAlle deelnemers pakken één stoel en gaan in een kring zitten. In het midden van de kring staat een bakje met onderstaande verdiepende vragen. De trainer pakt één stoel uit de groep en vraagt aan de deelnemer die op deze stoel zat om in het midden te gaan staan. De bedoeling is dat nu de deelnemer zichzelf voorstelt aan de groep en drie sterke kwaliteiten te benoemen en minimaal drie zwakke kwaliteiten. Vervolgens pakt de deelnemer een kaartje uit het bakje, waarop een vraag staat geformuleerd. De deelnemer stelt de vraag aan de groep. Wanneer deze vraag van toepassing is, staan de andere deelnemers op en verwisselen ze (inclusief de deelnemer die in het midden stond) van plaats. Als het goed is, staat er nu één nieuwe deelnemer in het midden. Deze deelnemer doet hetzelfde als de vorige deelnemer. Let op: ga als trainer eerst zodat je het voor kan doen. Zorg ervoor dat er zichtbaar in de ruimte kwaliteiten op een rij staan ter inspiratie.

Voorbeeldvragen voor het bakjeööWie voelt zich af en toe onzeker over zijn eigen kwaliteiten, zoals ik?ööWie vindt het lastig om met kritiek om te gaan, zoals ik?ööWie kiest om in dialoog te gaan met de ander wanneer een botsing met de ander plaats vindt, zoals ik?ööWie wil zijn eigen kwaliteiten ontdekken, zoals ik?ööWie kan minimaal 10 kwaliteiten noemen van zichzelf?

Mijn talenten werkblad invullenDoe één van de drie bovenstaande oefeningen en neem daarna tijd om het werkblad mijn talenten in te vullen. Ieder noteert zijn/haar talenten op het ‘mijn talenten invulblad’ met in rij 1 je talenten en in rij 2 waar je dat talent voor (kan) inzet(ten). Vraag van een paar deelnemers wat ze hebben opgeschreven en waar ze die voor inzetten.

Talentenspel van Young Ambition (zie de K!X-locker voor twee stuks hiervan) voor inspiratie welke talenten je kunt noemen‘Mijn kwaliteiten invulblad’

Voorbeelden van talenten:öö Rekenenöö SamenwerkenööGrappig zijnöö Behulpzaam zijnöö Leiding gevenöö TekenenööMet kinderen omgaanöö Dingen reparerenööMet de computer werkenööMeelevenöö Presenteren

22144



15 min. PAUZE Trainer is beschikbaar voor vragen.

5 min. Weten waarom het belangrijk is om kwaliteiten verder te ontwikkelen

De deelnemers pakken hun hoofd-hart-handen oefening en hun invulblad ‘mijn talenten’ erbij. Laat ze één talent of kwaliteit kiezen die voor nu even kerntalent is. Je stelt ze de vraag: wat is het tegenovergestelde van jouw talent en dus jouw uitdaging? Voorbeeld: het tegenovergestelde van zelfverzekerdheid is bijvoorbeeld bescheidenheid en het tegenovergestelde van ondernemend is bijvoorbeeld afwachtend. Schrijf mee op flap en maak duidelijk dat iedereen naast talenten en kwaliteiten ook minder goede eigenschappen of uitdagingen heeft.

Bespreek in de groep dat nagaan wat je nog wil verbeteren, helpt om je kwaliteiten gericht te ontwikkelen. Leg ook uit waarom het zo belangrijk is om die kwaliteiten te ontwikkelen: we hebben allemaal dromen en doelen in ons leven die we willen bereiken. Dat kan door onze talenten in te zetten en te laten groeien én door onze uitdagingen niet in de weg te laten komen.

Flap om mee te schrijven

40 min. Doelen stellen Neem de hand out doelen stellen door met de groep. Doe het alinea voor alinea en check regelmatig of de groep snapt waar het over gaat.

Als de tekst te moeilijk is qua taal, zorg er dan voor dat je als trainer deze stof mondeling overbrengt, gebruik aanvullend flappen om belangrijke zaken op te schrijven.

Vervolgens het hebben over wat er nodig is om doelen te bereiken, namelijk kleine stappen (actie!) en je talenten inzetten. Het werkblad doelen stellen per persoon invullen met doelen. Uitleggen dat deze dromen en doelen niet ‘vaststaan’, maar dat we die de hele K!X-training erbij gaan pakken om te checken of ze nog kloppen. En dat je ook aan meerdere doelen tegelijkertijd kan werken.

ööHand out doelen stellenöö FlapööWerkblad doelen stellen

5 min. Voorbereiden huiswerk

Werkblad doelen stellen afmaken. Ga na welke stappen jij moet zetten op weg naar je droomdoel en denk ook na over wie je daarbij nodig hebt.

Je legt uit dat er huiswerk is en verbindt dat huiswerk aan het thema van de training. Je checkt na je uitleg of het duidelijk is voor deelnemers.

Volgende keer: jouw doel presenteren voor de groep.

Werkblad doelen stellen

23144



15 min. Plenaire afronding Achtereenvolgens stel je in ieder geval de volgende vragen aan je groep:

Wat hebben we vandaag gedaan?Wat vond je leuk, wat minder leuk?Waar heb je echt iets van geleerd?Wat neem je mee naar volgende keer?

24144


Extra werkvormen


10 min. Energizer Hier warm je als trainer de groep op, zodat ze fris en enthousiast aan de slag gaan.

Feit of fictieIemand vertelt aan de groep 1 ervaring van zichzelf die echt is gebeurd en 1 ervaring die verzonnen is, op een manier dat het beide geloofwaardig overkomt op de groep. Hierna moet de groep raden wat klopt en niet. Eén groep kan meerdere winnaars hebben. Aan het eind stemt de hele groep in een finale op de persoon die het beste leugentje had. Deze oefening zorgt ervoor dat mensen elkaar verrassen en zich elkaar herinneren. Start als trainer en geef het goede voorbeeld door een feit en fictie te kiezen die passen bij het thema van deze training: kwaliteiten in moeilijke situaties.


20 min. Verhaal van ex-vluchteling

Het is super zinvol om een ervaringsdeskundige uit te nodigen die zijn of haar eigen verhaal vertelt. Zo’n verhaal kan problemen, die deelnemers in hun leven ervaren, normaliseren en erkenning geven aan de groep, waardoor ze steun ervaren. Belangrijk is dat er in dat verhaal iets terugkomt over ervaren steun en durven vragen om hulp, over sociale contacten en over psychologische processen die horen bij het vluchten en nieuw in Nederland zijn, zoals concentratieproblemen en depressie, maar ook schulden en gepieker daarover. Hoe deze persoon daarmee is omgegaan, is inspiratie voor de deelnemers.

Opties: Farid of Samuel van de K!X kerngroep (vraag contactgegevens op via: [email protected]

15 min. Inzicht in eigen moeilijke situaties

Oefening inzicht in eigen moeilijke situatiesBedenk zelf één tegenslag in jouw leven waar je al mee omgegaan bent:öö Vluchten en alle moeilijkheden daarbij.öö In het gezin, drugs/alcohol, discriminatie, schulden, verslaving aan gokken.öö Angst, spanning en stress, haat en woede, minderwaardigheidscomplex, machteloosheid, overlijden van dierbaren, oorlog, vluchten, migratie, etc.

Werkblad je eigen moeilijke situatie

20 min. Inzicht in eigen kracht bij omgaan met moeilijke situaties

Oefening inzicht in eigen kracht bij omgaan met moeilijke situatiesWe gaan elkaar interviewen over hoe we zijn omgegaan met onze moeilijke situaties. Als je als trainer werkt met een gastspreker, interview je die volgens het A4 met de interviewvragen. Interview elkaar in tweetallen over die moeilijke situatie. 2 x 10 minuten en kort het verhaal van de ander terug vertellen. In het interview gaat het erom dat je erachter komt hoe die ander met de moeilijke situatie is omgegaan. Wat dacht hij? Wat deed hij? Wat werkte voor een goede afloop? Als trainer kan je meedoen!

Werkblad interview en invulruimte plus ruimte voor een tekening/beeld

25144





15 min. Bewustzijn van welke vorm van steun past bij deelnemers en welke niet

Het is belangrijk om te weten welke vormen van steun jij nodig hebt en prettig vindt. En dat de gewenste vorm van steun ook afhankelijk van de situatie kan zijn.

Steun-oefeningIedereen heeft een andere behoefte aan steun. De een zoekt dingen liever zelf uit en de ander praat er graag over. Je wilt veel steun of weinig, dichtbij of op afstand, door jezelf of door anderen. Voorbeelden: vrienden, familie, huisdieren, muziek maken, dansen, sporten, tuinieren, dagboek, extra slot op de deur, je huis, het park, het bos, etc. Niet altijd wordt de steun die er is ook als steun ervaren. Dit kan te maken hebben met de houding van de ander: die bemoeit zich teveel of juist te weinig. Of die luistert niet goed, maar geeft meteen oplossingen en adviezen. Om te onderzoeken welke steun bij jou past, doen we een steun-oefening. Deelnemers zetten daarvoor op het welkblad steun-oefening kruisjes bij de vormen van steun die bij hen passen.

Nabespreken en nagaan waar je allemaal steun kan krijgen. Wil je andere jongeren ontmoeten? Denk dan eens aan een buurthuis of een sportclub. Belangrijk ook om te benadrukken dat je moet durven vragen om steun.

Eigen oplossingenSommige mensen hebben geleerd hoe ze voor zichzelf kunnen zorgen. Hoe ze zichzelf tot steun kunnen zijn. Voorbeeld: je spreekt jezelf moed in, je trekt je terug of je houdt een dagboek bij om je hart te luchten. Door de ervaring die je zelf hebt, kan je jezelf heel goed steunen. Laat deelnemers nu zelf antwoord geven op de vraag: Welke oplossingen heb jij bedacht om jezelf tot steun te zijn?

Werkblad steun-oefening

26144



20 min. Inzicht in kwaliteiten, valkuilen, allergieën en uitdagingen

Ieder mens heeft kwaliteiten, en die van elkaar kennen we inmiddels al aardig goed. Kwaliteiten zijn alleen niet objectief: wat de een heel goed vindt, vindt de ander vervelend. En kwaliteiten zijn ook afhankelijk van de situatie (geef een voorbeeld). Kwaliteiten kunnen dus zowel positief als negatief worden ervaren. Met het kernkwadrant gaan we uitzoeken welke kwaliteiten jij nog kan ontwikkelen.

Zorg dat je als trainer de theorie van het kernkwadrant goed beheerst want het is taaie kost. Lees er bijvoorbeeld meer over op http://modelmatig.nl/personeel/ontwikkelen/kernkwadrant/ Zorg ook dat je eigen kwadranten bij de hand hebt. Als jij en je trainer in opleiding zich soms ergeren aan elkaar, kan het heel grappig zijn om een dubbelkwadrant te maken, waar je je bij de ander aan ergert kan voor jou juist een uitdaging zijn om er ook eens wat meer van te hebben.

Werkblad kernkwadrant

27144


http://modelmatig.nl/personeel/ontwikkelen/kernkwadrant/


15 min. Bewust zijn van jouw verantwoor-delijkheid voor je eigen gedrag

Eigen verantwoordelijkheid gaat erover dat jij zelf aan het roer staat van je eigen leven, jij bepaalt met welke houding je dit leven leeft en voor welk gedrag je kiest. Aan de hand van de 10 eigenschappen voor succesvolle mensen het hebben over verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven en je eigen gedrag. Gebruik plaatjes en voorbeelden.

Hand-out 10 eigenschappen van succesvolle mensen

20 min. Bewust worden van doelen door advies van je toekomstige ik

LevenslijnOp de grond ligt een lijn met allerlei getallen. Deze lijn symboliseert jouw levenslijn. Kijk naar jouw levenslijn en zie jezelf zoals je nu bent met de leeftijd die je nu hebt. Neem één van de voorwerpen in je hand en kijk naar een punt een stuk verder op de levenslijn. Visualiseer je oudere zelf. Een vitale 70-, 80-, of 90-jarige met veel levenservaring en wijsheid. Het beeld van een gewaardeerde grootouder kan een hulpmiddel zijn. Plaats nu het voorwerp op de leeftijd die je oudere gevisualiseerde zelf heeft. Ga nu zelf in zijn/haar positie staan. Kijk vanuit je oudere zelf naar je jongere zelf en geef jezelf een duidelijk positief advies. Aanstuurvragen voor de trainer:ööWelk advies geef je jezelf?ööWat zou je anders willen doen?ööWaar ben je wel / niet tevreden over?öö Aandachtspunten zijn er bij deze werkvorm ook:öö Doorvragen is belangrijk, want niet iedereen vindt het makkelijk om te vertellen en lastige situaties onder woorden te brengen;öö Adviezen worden positief geformuleerd;öö De groep mag ook vragen stellen.

öö TouwööGetallen op kaartjesöö Voorwerpen

28144


DRAAIBOEK COMMUNICATIETRAINING

InleidingIn deze training werken deelnemers aan kennis, bewustwording en vaardigheden rond verbale en non-verbale communicatie en het geven van presentaties. Onderstaand draaiboek is de basis van de communicatietraining. Aan het begin van de training stellen we onderdelen voor waarin het programma van de dag en het huiswerk besproken worden. Ook aan het eind is er ruimte voor afronding. Bepaal als trainer zelf hoeveel tijd je hiervoor met je groep nodig hebt.

Onderaan het draaiboek van de communicatietraining volgen onder het kopje ‘extra werkvormen communicatietraining’ twee extra werkvormen. De tweede werkvorm is uitgebreid (90 minuten) en gaat vooral in op het aanvoelen en communiceren van grenzen. Als trainer lever je maatwerk: jij bepaalt op basis van de kenmerken van de groep welke werkvormen geschikt zijn voor de deelnemers.

Doelen1. Vaardigheid vergroten in het herkennen van verbale en non-verbale communicatie2. Bewustwording van de verschillende aspecten van (interculturele) communicatie3. Kennis over wat belangrijk is in een fijn gesprek4. Vaardigheden in het stellen van zowel gesloten als open vragen

29144


Tijd Leerdoel Activiteiten & werkvorm Materialen



Introductie op het thema & doel van vandaag toelichten

Uitleg programma vandaag (schrijf je ook op flap):öö Terugblik op vorige trainingöö Bespreken huiswerköö Energizer(s)öö Theorie over communicatie: LSD & non-verbale communicatieöö Inzicht in het concept van cultuur en manieren van communicerenöö Oefenen met non-verbale houdingöö Oefenen met vragen stellenöö Oefenen met luisteren, samenvatten en doorvragenöö Voorbereiden huiswerköö Plenaire afronding

öö Programma op flapöö Overzicht trainingen op flap

5 min. Terugblik op vorige training

Ga na wat er bij de deelnemers is bijgebleven en zorg waar nodig voor herhaling, haal daarbij de kennis zoveel mogelijk uit de groep zelf. Vragen die je stelt:ööWat hebben we vorige keer gedaan?ööWat was leuk? Wat was lastig?ööWat is je bijgebleven?

ööMateriaal van de vorige training bij de handöö Flip-over en stift

10 min. Bespreken huiswerk

Hier ben je als trainer geïnteresseerd in hoe het voor de deelnemers was om het huiswerk te doen en je waardeert iedere inzet – er is niet zoiets als goed of fout.

30144



10 min. Energizer(s) Hier warm je als trainer de groep op, zodat ze fris en enthousiast aan de slag gaan. Ga bij voorkeur voor een energizer die bij de training communicatie past. Hieronder een suggestie: het fluisterspel.

Het fluisterspel: ruisVraag of alle deelnemers het lokaal willen verlaten op één of twee deelnemers na. Je vertelt aan deze deelnemers een verhaal / anekdote. Deze deelnemers mogen de volgende twee deelnemers binnen laten komen en vertellen het verhaal. Deze deelnemers halen weer twee deelnemers naar binnen etc. Deze oefening kan ook door in een kring het verhaal / anekdote door te geven.

Aan het einde vergelijken welke anekdote aan het begin is verteld en waar de groep mee eindigt.ööWat is je opgevallen, heb je gehoord, gezien?ööHoe komt het dat verhaal niet meer hetzelfde is? Wat is er gebeurd?öö Komt dit vaker voor? Heeft iemand een voorbeeld dat je ruis had?ööWat heb je geleerd van de oefening?

Bespreek het belang van communicatie zonder ruis als bruggetje naar de volgende werkvorm.

15 min. Theorie over communicatie: LSD & non-verbale communicatie

Maak de koppeling naar de theorie LSD en waarom het nuttig is. Neem plenair met de groep de hand out communicatie door. Als de tekst te moeilijk is qua taal, zorg er dan voor dat je als trainer deze stof mondeling overbrengt, gebruik aanvullend flappen om belangrijke zaken op te schrijven. Bespreek expliciet het grafiekje en het belang van lichaamstaal.

Luisteren - actief luisterenöö Openstaan voor de anderöö Uit laten pratenöö Interesse tonenöö Laten merken dat je luistertöö Af en toe stiltes laten vallenöö Samenvattenöö Vat samen in je eigen woordenöö Kijk of je de boodschap goed hebt begrepenöö Indien nodig, laat je de ander aanvullen of corrigeren

DoorvragenööWees alert op vaaghedenöö Doe geen aannameöö Stel open vragen

Hand-out Communicatie

Eventueel volgende filmpjes laten zien:

Filmpje LSD

Filmpje LSD, NIVEA, OMA, ANNA, DIK EN OEN

31144


https://www.youtube.com/watch?v=hukDZuzf9O4

https://www.youtube.com/watch?v=xhxuxYZKhqA




30 min. Inzicht in het concept van cultuur en manieren van communiceren

Leg uit dat LSD typisch iets is wat bij de Nederlandse manier van communiceren hoort en maak een bruggetje naar cultuur en manieren van communiceren. Zorg er voor dat je als trainer de definitie van cultuur en manieren van communicatie mondeling overbrengt, gebruik aanvullend flappen om belangrijke zaken op te schrijven. Zie hieronder het kopje manieren van communiceren voor achtergrondinformatie.

MindmapTrainer tekent een cirkel op een groot vel papier. In de cirkel schrijft de trainer het woord ‘cultuur’ op. Vraag de deelnemers waar ze aan denken bij dat woord en noteer dat.

DialoogZit in een kring en licht als trainer toe wat cultuur is. Zie hiernaast input over cultuur. Gebruik bij het toelichten de voorbeelden die deelnemers zelf noemden.

Cultuur: Al die dingen die mensen denken, doen en hebben: gewoonten en gebruiken, godsdienst, normen en waarden, bestaanswijze, muziek en voorwerpen, eetgewoonten en wijze van kleden, bouwwerken.

OefeningGa met de deelnemers in gesprek over de volgende vragen:ööWat is in zijn/haar cultuur belangrijk als het op communicatie aankomt (dus hoe praten mensen daar met elkaar: direct/indirect, bescheiden, onderscheid familie-niet familie).ööWaar in die communicatie zijn ze trots op?öö En waar irriteren ze zich aan?ööWat is in de Nederlandse cultuur belangrijk als het op communicatie aankomt (dus hoe praten mensen met elkaar?)ööWat vind je daar prettig en onprettig aan?

(Lees verder op volgende pagina)

32144



30 min. Inzicht in het concept van cultuur en manieren van communiceren

Plenair besprekenWat valt op?

Manieren van communiceren: laag-context en hoog-contextLaag-context communiceren betekent dat alle informatie die nodig is om een bericht te kunnen begrijpen is opgenomen in het bericht zelf. U zou dit ‘recht voor zijn raap’ communicatie kunnen noemen, en het zal je niet verbazen te horen dat de Nederlandse cultuur laag-context is. Kenmerken van laag-context communiceren zijn het expliciete karakter van het woordgebruik, waarin regels en procedures worden uitgelegd en vastgelegd, en verwachtingen van elkaar (of elkaars resultaten) openlijk worden besproken. Veel informatie wordt ook schriftelijk vastgelegd, geformaliseerd en breed toegankelijk gemaakt. Beslissingen en activiteiten zijn gericht op resultaten. Verdeling van verantwoordelijkheden.

In hoog-context culturen ligt veruit de meeste informatie van een bericht vervat in de context. In hoog-context culturen zijn de woorden die er gesproken worden totaal ondergeschikt aan datgene wat er niet gezegd wordt. Vooral Aziatische en Arabische culturen zijn meesters in het overbrengen van informatie zonder (veel en/of relevante) woorden te gebruiken. Bij hoog-context communiceren is er een verwachting van een gedeeld referentiekader, waaraan veelvuldig gerefereerd wordt in een gesprek. De communicatie is voornamelijk indirect, waarin veel – vaak de belangrijkste! – informatie niet uitgesproken wordt. Hieruit volgt dat communicatie voornamelijk in persoonlijke ontmoetingen plaatsvindt.

Nu is het zo dat als mensen elkaar nog niet kennen, hun communicatie in het begin wel laag- (of: lager) context moet zijn, omdat er minder gedeelde kennis is. Die kennis bestaat uit: gedeelde ervaringen, gedeelde normen en waarden, een gedeelde cultuur en een gedeelde sociale context. Hoe langer mensen elkaar kennen, hoe meer zij op een hoog-context manier communiceren. Denk maar aan je eigen familie bijvoorbeeld; jullie hebben vast familiegrapjes waarbij je maar 1 woord hoeft te zeggen en iedereen weet wat je bedoelt. Of misschien heb je wel een eigen taaltje ontwikkeld over de jaren. Ook kun je vaak met 1 blik naar je partner of kind een boodschap overbrengen. Dit is hoog-context communiceren.


33144



10 min. Oefenen met non-verbale houding

Oefenen met non-verbale houdingWe leerden al in de hand out communicatie dat een goede houding laat zien dat je luistert. Denk aan: oogcontact, spiegelen van de houding van de ander, aanmoedigende gebaren en je gezichtsuitdrukking. Dit is allemaal non-verbale communicatie – check of iedereen weet wat dat is - en daar gaan we mee oefenen. Behalve de woorden die je letterlijk zegt, straal je met je lichaamshouding ook iets uit. Hoe dat uit kan pakken gaan we in dit onderdeel onderzoeken.ööHouding: in een kring ieder op een stoel zitten. Van hoofd tot tenen. Hoe zit je? Wat is een prettige en rustige houding? Reflectie op zichzelf. Feedback op elkaar laten geven.öö Spiegelen uitleggen. In tweetallen zittend: de een zit op een bepaalde manier, de ander neemt het over. De een wisselt steeds van houding en de ander volgt. Dan omwisselen. Volgende stap, overdrijf! Maak de houdingen overdreven groter. Zodat je bijna van je stoel valt.öö De trainers doen het begin van een kennismakingsgesprek. De een doet het ‘verkeerd’. Groep feedback vragen; wat doet de trainer niet goed, hoe kan het beter?ööNu zelf oefenen in tweetallen zittend: kunnen jullie voordoen hoe het beter moet?

Nabespreken wat er goed ging en wat nog lastig is.

Eventueel filmpje laten zien(1e filmpje tot ongeveer halverwege)

Filmpje

34144


https://www.youtube.com/watch?v=mu5HVMdgKHU

https://www.youtube.com/watch?v=ab0OQH4ttqo


10 min. Oefenen met vragen stellen

Theorie over verschillende soorten vragenBeginnen met verschillende typen vragen: open en gesloten. Open vragen beginnen met: wat, waar, wie, waarom, waarmee, wanneer en hoe. Gesloten vragen kunnen in feite alleen met ja of nee beantwoord worden. Bedenk met elkaar voorbeeldvragen die open ofwel gesloten zijn en schrijf mee op flap; besteed ook aandacht aan het verschil tussen ‘waarom’ en ‘hoe komt het dat…’

Voorbeeldoefening plenair verschillende typen vragen:Aan de groep vragen wat een open vraag is. (naam deelnemer), wat vond je van de kick off van K!X? Laat iemand een open vraag stellen, en kijk wat iemand anders antwoordt. Aan de groep vragen wat een gesloten vraag is. (naam deelnemer), ben jij vanmiddag met de trein hierheen gekomen? (naam deelnemer), woon jij in Utrecht? Laat iemand een gesloten vraag stellen en kijk wat iemand anders antwoordt. De trainers spelen een voorbeeld van doorvragen uit.

Maak nu een keuze voor één van onderstaande werkvormen:

Oefenen met vragen stellen in duo’s: open, gesloten1. Oefenen in tweetallen;2. Nabespreken hoe dit ging.

Invuloefening gesloten of open vragenBlad invullen, waarbij ze moeten kiezen of de vraag open, gesloten of een doorvraag is.

Spel met gesloten en open vragenEen afbeelding of object wordt bekeken door 1 persoon. De anderen mogen ja/nee-vragen stellen. Daarna moeten ze het tekenen. Daarna een nieuwe afbeelding/object, maar dan met open vragen. Wat gaat het beste?

öö Invulblad gesloten of open vragenöö Afbeeldingen of objecten meenemen

35144



15 min. Oefenen met luisteren, samenvatten en doorvragen

We gaan oefenen in Luisteren en Doorvragen. Doe dit eerst met je buur. Vertel om de beurt iets aan de ander, je kiest zelf waarover – kies iets waar je veel over te vertellen hebt bijvoorbeeld omdat je er zo enthousiast over bent. De ander oefent door het toepassen van de tips die we besproken hebben over luisteren, doorvragen en non-verbale houding. Doe dit ieder 5 minuten.

Nabespreken:ööWat werkte goed in het actief luisteren naar een ander?öö Tip voor echt luisteren: ‘zo dat lijkt me lastig…?ööWat werkte goed in het doorvragen?öö Benoemen dat bij doorvragen jouw doel van het gesprek sturend zijn: door het stellen van de juiste vragen bereik jij je doel. Soms gebeurt het dat het antwoord dat je krijgt niet volledig is, of dat je antwoord op een andere vraag krijgt. Dan ga je dus doorvragen.ööWat maakte dat jij je gehoord voelt door een ander of juist niet?ööWat kun je non-verbaal doen om de ander zich gehoord te laten voelen?ööWelke tips vond je lastig toe te passen?



Vraag je deelnemers om komende twee weken eens goed te letten op het luisteren, samenvatten en doorvragen. Moedig ze aan om te oefenen met bijvoorbeeld open vragen.

Als je groep wat meer uitdaging kan gebruiken, geef ze dan de onderstaande communicatietechnieken mee en vraag ze om op te letten waar en wanneer ze die terug zien komen in communicatie.

Communicatie techniekenööGeef LSD = Luisteren, Samenvatten, Doorvragenöö Smeer NIVEA = Niet Invullen Voor Een Anderöö Laat OMA thuis = Laat Oordelen, Meningsvorming, Advies achterwegeööNeem ANNA mee = Altijd Navragen, Nooit AannemenööMaak u DIK = Denk In KwaliteitenööWees een OEN = Open, Eerlijk en Nieuwsgierig

36144





37144


Extra werkvormen


10 min. Eigen kwaliteiten verbinden aan communicatie

Terugblik op kwaliteiten uit de Ken je talenten training. Terughalen van het talentenspel. Iedereen pakt zijn werkblad erbij met kwaliteiten / talenten en hoe je ze inzet. Welke hebben te maken met communicatie?

Behandelen wat zij genoemd hebben. Bespreken dat er verschillen zijn in communicatie tussen Nederland en hun land van herkomst. Geef voorbeelden die voor communicatie in Nederland geldt: wanneer is een gesprek in Nederland een fijn gesprek? O.a.öö Oogcontact;öö Vragen stellen;öö Beleefd, maar ook assertief / direct;

öö Flip-over en materiaalööMijn talenten invulblad

90 min Weten wat assertief gedrag is, waarom het belangrijk is en assertief kunnen zijn

MindmapDe trainer tekent een cirkel op een flap of op het bord. In de cirkel schrijft de trainer de woorden ‘assertief gedrag’ op. De deelnemers mogen vervolgens benoemen waar ze aan moeten denken bij dit woord.

Assertief houdt in: je grens aangeven in situaties waarin je wensen helemaal anders zijn dan die van anderen. Zonder agressief te worden, toe te geven of de situatie te ontvluchten. Het is opkomen voor je rechten. Dat je ‘nee’ durft te zeggen en dat volhoudt.

Maak de koppeling naar hoe het komt dat assertief zijn belangrijk is bij het netwerken. Dat je moet durven om te vragen in Nederland, en dat het vrij direct is.


öö Bord en stiftenööHand out assertief gedragöö A4 en pennenöö Drie flappen: ja, nee, twijfel

38144



Oefening: de ander stoppen1. De deelnemers staan in twee rijen, tegenover elkaar. Ze staan stevig. Dan lopen de deelnemers van de

ene rij naar de deelnemers die tegenover hen staan. Die mogen zelf bepalen hoe dichtbij de ander mag komen en moeten dan luid ‘stop’ zeggen. Ze houden daarbij hun hand voor zich, met de palm naar buiten en de vingers omhoog. De ‘loper’ moet dan stoppen. Door het leren aanvoelen van iemand anders grens en door het stellen van je eigen grens ontwikkelen deelnemers zelfvertrouwen. Ook leren de deelnemers lichaamstaal te ‘lezen’.

2. Reflectie: ga na hoe dit voor de deelnemers was om te doen en leg uit dat het gebruik van je stem, een houding waarbij je stevig staat en diep en rustig ademen ook heel belangrijk is.

3. Oefen nu nog een keer met een gemeend en krachtig ‘stop’ waarbij deelnemers letten op stem, houding, goed staan en ademhalen.

4. Maak een bruggetje naar wat meer uitleg over grenzen.

Uitleg over grenzenIeder mens heeft zijn/haar eigen grenzen. Wij praten over vier soorten grenzen: de grens van gevoel, lichaam, spullen en ruimte. Als iemand heel dicht bij je komt staan, is dat soms prettig en soms niet prettig. Je beste vriend of vriendin mag dat vaak wel. Maar een vreemde mag dat niet. Dan voel je dat hij of zij te dichtbij staat, ook al raakt hij of zij je niet aan. Er is dus een ruimte om je heen die je kunt voelen. Dat is je persoonlijke ruimte, die heeft ook een grens. Als iemand over jouw grenzen heengaat, mag je er iets van zeggen. Meestal luistert de ander dan naar jou. Anderen hebben ook grenzen. Daar mag jij niet zomaar overheen. Dan ben jij degene die moet luisteren.

Maak nu een keuze uit onderstaande individuele of groepsoefening voor het nagaan wat voor de deelnemers hun grenzen zijn.Optie a: Individuele oefening: hoe kan iemand over jouw grenzen gaan?Laat deelnemers antwoord geven op de vraag hoe kan iemand over jouw grenzen gaan en maak onderscheid in gevoel, lichaam, spullen en ruimte?grens van gevoel: ……………grens van je lichaam: ……………grens van je spullen: ……………grens van je ruimte: ……………


39144



Reflectie: bespreek als trainer jouw antwoord op bovenstaande vraag en vraag of er deelnemers zijn die ook iets willen delen. Bespreek dan hoe je aan kan voelen wat je grens wel of niet is. Benoem dat iets eng of spannend vinden, dat heel veel mensen dat hebben. Dan kan je tegen jezelf zeggen ‘ik durf het en kan het ook’. Dat is goed, maar soms moet je ook weigeren om iets te doen. Voorbeeld: als je de achtbaan niet oké vindt en je vrienden gaan er allemaal in, mag jij dat nog steeds gewoon overslaan.’

Optie b: Groepsoefening: Ja-nee-twijfel-gevoel (Ren je rot)Je hebt een ja-gevoel, als je iets leuk vindt, je hebt een nee-gevoel, als je iets niet leuk vindt. Een twijfelgevoel heb je als je tegelijkertijd een ja- en een nee-gevoel hebt. Als je een ja-gevoel hebt, heb je een veilig gevoel en hoef je niet voor jezelf op te komen. Heb je een nee-gevoel of een twijfel-gevoel, dan is het een onveilig gevoel en dan mag je voor jezelf opkomen. Geef voorbeelden.

Wat voor gevoel krijg je bij bepaalde woorden of begrippen? Drie zijden van de ruimte staan voor respectievelijk ja, nee en twijfel. De deelnemers lopen of rennen naar de kant die past bij hun gevoel. Woorden die je kan noemen zijn onder andere Nederland, vrienden, school, taal, familie. De bedoeling van deze oefening is om je bewust te zijn van de gevoelens die bepaalde zaken bij je oproepen. Daarnaast is het de bedoeling om te oefenen met de ja-nee-twijfel-gevoelens en om ze je eigen te maken. Als trainer krijg je met deze oefening inzicht in waar deelnemers wel en niet een goed gevoel bij hebben.

Oefening: casussen verzamelenIk krijg een ja-gevoel als ……………Ik krijg een nee-gevoel als ……………Ik krijg een twijfel-gevoel als ……………

Als anderen blijven vragen of ik een flesje bier wil, dan krijg ik een …-gevoel.Ik voel dan ……………Ik denk dan ……………Ik zeg ……………

Als mijn huisgenoot of familielid toch mijn kamer binnenkomt terwijl ik gezegd heb dat ik dat niet wil, dan krijg ik een ...-gevoel.Ik voel dan ……………Ik denk dan ……………Ik zeg ……………


40144



Hand-out assertief gedrag doornemenNeem de hand out assertief gedrag met de groep door en focus op de technieken om assertief te zijn. Als de tekst te moeilijk is qua taal, zorg er dan voor dat je als trainer deze stof mondeling overbrengt, gebruik aanvullend flappen om belangrijke zaken op te schrijven.

Rollenspel: eigen casussenDe deelnemers krijgen allemaal een A4. Zij mogen voor zich zelf een situatie opschrijven waarbij zij het lastig vonden om assertief te reageren. Deze situatie moet recent zijn. De deelnemer mag niet opschrijven hoe hij/zij heeft gereageerd. Vervolgens vouwt de deelnemer het papiertje op en doet het in een bakje. De groep wordt nu in groepjes verdeeld. Ieder groepje mag een papiertje pakken uit de bak. De groep bespreekt nu samen hoe zij op de beschreven situatie assertief zouden kunnen reageren.

EvenwichtsoefeningDit is een mooie energizer voor tussendoor. De deelnemers staan op een rij en moeten om en om hun linker- of rechterbeen zwaaien. Maar ze mogen niet vallen. De trainer probeert hen af te leiden en zelfs te duwen. De deelnemers krijgen de opdracht om daarbij ook hun stem te gebruiken en ‘stop’ te roepen. Vergeleken met de eerste keer ‘stop’ oefenen klinken de deelnemers nu als het goed is ‘volwassener’ als zij nu ‘stop’ roepen. Trainer legt ze na afloop uit dat de oefening ook bedoeld is om uit te vinden welk been je ‘standbeen’ is: het been waarop je je gewicht laat rusten als je je rustig en geaard wil voelen.

Rollenspel: grenzen aangeven in de busMet een aantal stoelen achterelkaar en een stoel wat verder weg creëren de deelnemers een passagiersbus. Ze spelen zichzelf als passagiers, een ‘lastigvaller’ en een buschauffeur. Doel is om te leren assertief te reageren als anderen over jouw grenzen heengaan.

1. Zeg duidelijk dat je het niet wilt.2. Zeg boos dat je het niet wilt.3. Waarschuw de ander: ‘Als je nu niet ophoudt, dan ...’4. Doe waarvoor je gewaarschuwd hebt, anders heeft dreigen geen zin.

41144


DRAAIBOEK PRESENTATIETRAINING

InleidingIn deze training werken deelnemers aan kennis, bewustwording en vaardigheden rond verbale en non-verbale communicatie en het geven van presentaties. Onderstaand draaiboek is de basis van de presentatietraining. Aan het begin van de training stellen we onderdelen voor waarin het programma van de dag en het huiswerk besproken worden. Ook aan het eind is er ruimte voor afronding. Bepaal als trainer zelf hoeveel tijd je hiervoor met je groep nodig hebt.

Onderaan het draaiboek vind je een extra werkvorm. Als trainer lever je maatwerk: jij bepaalt op basis van de kenmerken van de groep welke werkvormen geschikt zijn voor de deelnemers.

Doelen1. Kennis over hoe je jezelf op een goede manier presenteert2. Kennis en vaardigheden in het geven van een presentatie3. Feedback geven en ontvangen op presentatie

42144






Uitleg programma vandaag (schrijf je ook op flap):öö Terugblik op vorige trainingöö Bespreken huiswerköö Energizer(s)öö Introductie op presenterenöö Jezelf presenteren: wat is het en hoe je dat?öö Theorie over een presentatie gevenöö Eigen presentatie voorbereidenöö Feedback geven en ontvangenöö Presentaties oefenenöö Voorbereiden huiswerköö Plenaire afronding



Ga na wat er bij de deelnemers is bijgebleven en zorg waar nodig voor herhaling, haal daarbij de kennis zoveel mogelijk uit de groep zelf. Vragen die je stelt:

Wat hebben we vorige keer gedaan?Wat was leuk? Wat was lastig?Wat is je bijgebleven?Kennis, inzichten en vaardigheden in communicatie terughalen.



Hier ben je als trainer geïnteresseerd in hoe het voor de deelnemers was om het huiswerk te doen en je waardeert iedere inzet – er is niet zoiets als goed of fout. Herhaal wat het huiswerk was en waarom: deelnemers gingen goed letten op LSD en oefenen met onder meer open vragen stellen. Vraag naar ervaringen. Optioneel namen ze de hand out cultuur en manieren van communicatie en de overige communicatie technieken door en je vraagt als trainer waar en wanneer ze die hebben gezien.

43144



10 min. Energizer(s) Hier warm je als trainer de groep op, zodat ze fris en enthousiast aan de slag gaan. Koppeling maken met presentatietraining:

Warming up: boom of ballon?Stel de groep de vraag: wat is het verschil tussen een boom en een ballon? En inventariseer de antwoorden. De deelnemers staan in een kring of op een willekeurige plek in de ruimte. De trainer vraagt hen de ogen te sluiten – mits ze dat oké vinden, anders kijken ze een paar meter voor zich naar de grond.

‘Stel je voor dat je hoofd een ballon is en je lichaam een touwtje dat aan de ballon bungelt. Het touwtje raakt af en toe de grond of zweeft er net boven.’ Je krijgt nu van de trainer een duwtje. Let goed op wat er gebeurt.

‘Stel je nu voor dat je een boom bent, met wortels in de grond en net zo lang als jezelf bent. Je staat stevig geworteld.’ Je krijgt nu weer een duwtje. Let weer goed op wat er met je gebeurt.

Hoe stevig blijf jij staan? Hoe gemakkelijk ben jij uit evenwicht te brengen? Let op het verschil tussen ‘boomhouding’ en ‘ballonhouding’. Deze ervaringen kunnen kort plenair nabesproken worden.

Kies jij bewust om een ballon of een boom te zijn?Wanneer is het handig om een boom of ballon te zijn?

Als je ontspannen ergens wilt staan/zitten, bijvoorbeeld bij een presentatie, stel je dan voor dat je een boom bent, stevig geworteld, niet zo gauw van je standpunt te brengen.

10 min. Introductie op presenteren

Vandaag gaat de training over presenteren en veel van wat er vorige week geleerd is gaan we vandaag gebruiken. Daarom gaan we direct doen in plaats van eerst praten.

Collectief rollenspelIedereen leeft zich in in Sabah, die 18 jaar is en bij de supermarkt gaat solliciteren voor een bijbaan achter de kassa. Zij heeft een sollicitatiegesprek met de manager. Iedereen gaat staan en is Sabah. Trainer loopt rond en schudt handen, wisselt een paar zinnen uit. Na de oefening samen reflecteren op wat wel en niet goed ging. Maak een koppeling naar het volgende onderdeel waarin je het hebt over present zijn.

44144



10 min. Jezelf presenteren: wat is het en doe je dat

Present zijn betekent aanwezig zijn, je presenteert jezelf overal waar je komt.

Goed nadenken over hoe je jezelf presenteert is belangrijk. Denk bijvoorbeeld aan je houding (sta je gespannen of ontspannen/denk aan energizer ballon/boom), aan hoe je een hand geeft, hoe je kijkt en hoe je praat. In sommige situaties ben je onzeker, daar kan je op verschillende manieren mee omgaan: laten zien of niet laten zien. Doe onderstaande oefening met je deelnemers om na te gaan hoe zij de norm inschatten van jezelf voorstellen in Nederland.

Present zijn academyAls trainer geef je aan elke deelnemers een onderwerp of begrip dat past bij jezelf presenteren en waar ze eerder in de K!X-training over hebben geleerd. Deelnemers worden vervolgens gevraagd om in een paar zinnen te zeggen wat ze weten over hoe dit begrip in Nederland normaliter ingevuld wordt.

Voorbeelden van onderwerpen of begrippen zijn:ööHoudingöö Kleding öö StemgebruikööHand gevenöö (Aan)kijkenööHoe je praatööGevoelens van spanning

Elke keer als een onderwerp aan bod is geweest, vul je als trainer samen met de andere deelnemers aan. Bespreek de oefening na: wat leren we hiervan?

Bord en stiften om de onderwerpen / begrippen op te schrijven

Hoe presenteer je jezelf?ööMaak oogcontact met iedereen öö Zorg voor een actieve houding öö Let op je stemgebruik öö Kom in gepaste kleding

Rust bouwen in je presentatieöö Een goede voorbereiding maakt ontspannen.öö Onderdruk je gevoelens niet; gezonde spanningöö Door de ruimte te leren kennen kun je meer rust hebben.

45144



10 min. Theorie over een presentatie geven

Hand out presentatie gevenSoms geef je een echte presentatie, voor een groep mensen. Bijvoorbeeld op school, maar ook hier bij KIX! als we een netwerkbijenkomst organiseren. Neem met de groep de hand out presentatie geven door. Als de tekst te moeilijk is qua taal, zorg er dan voor dat je als trainer deze stof mondeling overbrengt, gebruik aanvullend flappen om belangrijke zaken op te schrijven. Wat valt ze op aan het geven van een presentatie?

Leg uit dat we na de pauze zelf een presentatie gaan voorbereiden en geven. Een presentatie bestaat uit drie delen: Inleiding Kern Slot. Het is belangrijk dat deze drie delen samen één geheel vormen. We gaan ook feedback geven op elkaars presentaties. Die feedback gebruiken we in ons voordeel om onze presentaties nog beter te maken.

Ook bespreken dat het spannend kan zijn, een presentatie geven.

ööHand-out presentatie gevenöö Flap / bord en stiften

15 min. PAUZE De trainer is beschikbaar voor vragen

20 min. Eigen presentatie voorbereiden

Eigen presentatie voorbereidenIeder bereid een presentatie voor, die we aan elkaar gaan geven. Als je groep het heel spannend vindt om te presenteren, overweeg dan als trainer om zelf een presentatie te geven waarin je ook wat dingen onhandig / verkeerd doet zodat de drempel lager wordt. Je kunt ook groepjes maken die samen een presentatie voorbereiden.

Zorg als trainer voor een gerichte opdracht voor een presentatie over een bepaald onderwerp. Denk aan een bepaald beroep: hoe word je automonteur in Nederland? Of een presentatie over iemands vooropleiding in land van herkomst. Geef iedere deelnemer / iedere groep in de gerichte opdracht mee met welk doel ze de presentatie geven, voor wat voor publiek, wat hun voornaamste boodschap is en met welke praktische zaken ze rekening moeten houden.

Doel: informeren, overtuigen, activeren, motiveren, amuserenPubliek: aan wie geef je je presentatie: aan je klasgenoten, leraren, je baas?Boodschap: je onderwerp, wat is je boodschap, wat wil je ermee zeggen?Praktische zaken: hoe groot is de ruimte/lokaal, hoeveel tijd heb je?

Werkblad presentatie maken

46144



10 min. Feedback geven en ontvangen

Feedback1. Beginnen met aandacht voor de term feedback. In interactie definitie geven aan feedback; ook: wie heeft er

al goede ervaringen met feedback?2. Onderscheid maken tussen geven en ontvangen van feedback;3. Samen de hand out feedback geven en ontvangen doornemen;

Feedback flappenVoor iedere deelnemer een flap ophangen met eigen naam. Iedere deelnemer wordt gevraagd om langs alle flappen te gaan en een tip (verbeterpunt) en een top (waar hij of zij goed in is) te schrijven. Daarna vraag je de deelnemers om te kijken naar de eigen flap en met elkaar in gesprek te gaan over de gegeven feedback. Tijdens het gesprek worden de richtlijnen toegepast. De trainer loopt rond en geeft tips. Iedere deelnemer en de trainer komt aan bod.

Nabespreken: Wat vond je moeilijk? En wat ging goed? Hoe ga je komende week oefenen met feedback geven?

TIP: neem de feedback flappen zo nu en dan mee naar de training zodat de lijst met tips en tops kunnen groeien. Zo blijft het geven en ontvangen van feedback een onderwerp voor de deelnemers en kunnen ze ook zien hoe ze vooruit gaan wat betreft de tips.

ööHand out feedbacköö Bord en stiftenöö Flappen x aantal deelnemersöö Stiften

35 min. Presentaties oefenen

Presentaties oefenen & feedback gevenNabespreken: wat ging goed? Wat vond je moeilijk?




Wat hebben we vandaag gedaan?Wat vond je leuk, wat minder leuk?Waar heb je echt iets van geleerd?

47144


Extra werkvorm


15 min. Oefening wat straal je uit?Deelnemers zijn bewust van hun houding

Beeld uit: De sergeant / Wacht op de bus / Ik ben het er niet mee eens / Blijf uit mijn buurt / Ik ben benieuwd / Ik heb hier niets mee te maken.

Bespreken met de deelnemers. Wat valt ze op? Als ze bewust zijn van hoe ze zich ergens bij uitstralen zouden ze het dan anders kunnen aanpakken

48144


DRAAIBOEK BEROEPSORIËNTATIETRAINING

InleidingIn de beroepsoriëntatietraining gaat het over wat je goed kunt en wat je wilt bereiken. Het Nederlandse schoolsysteem wordt besproken en de Nederlandse arbeidsmarkt. Als trainer dien je zelf te beoordelen of de groep toe is aan meer verdieping op het gebied van het benoemen van talenten, kwaliteiten en doelen stellen. Daarnaast wordt er in deze training ook aandacht besteedt aan beroepsoriëntatie. Sommige groepen hebben al keuzes gemaakt voor een vervolgstudie of hebben al duidelijk welke richting zij zich willen oriënteren op de arbeidsmarkt. Voor deze deelnemers kan dit onderdeel interessant zijn als zij nog wat meer willen weten over de beroepssectoren in Nederland. Onderstaand draaiboek is de basis van de beroepsoriëntatietraining. Aan het begin van de training stellen we onderdelen voor waarin het programma van de dag en het huiswerk besproken worden. Ook aan het eind is er ruimte voor afronding. Bepaal als trainer zelf hoeveel tijd je hiervoor met je groep nodig hebt. Als trainer lever je maatwerk: jij bepaalt op basis van de kenmerken van de groep welke werkvormen geschikt zijn voor de deelnemers.

Doelen1. Inzicht krijgen in de eigen motivaties en ambities2. Inzicht in eigen talenten vergroten3. Bewustwording van eigen drijfveren4. Kennis vergroten over wat er mogelijk is aan opleidingen in Nederland5. Kennis vergroten over wat er mogelijk is aan vrijwilligerswerk en bijbanen in Nederland6. Kennis vergroten over wat er mogelijk is aan beroepen in Nederland

49144






Uitleg programma vandaag (schrijf je ook op flap):öö Terugblik op vorige trainingöö Bespreken huiswerköö Energizer(s)öö Quiz over het Nederlandse onderwijssysteemöö Kennis over sectoren en opleidingenöö Inzicht in eigen werkwaarden öö Beroepsbeelden öö Voorbereiden huiswerköö Plenaire afronding




Wat hebben we vorige keer gedaan?Wat was leuk? Wat was lastig?Wat is je bijgebleven?




10 min. Energizer(s) Hier warm je als trainer de groep op, zodat ze fris en enthousiast aan de slag gaan. In onderstaande energizer stimuleer je de creativiteit van je deelnemers en werken ze tegelijkertijd aan taalontwikkeling. Monoloog of tweegesprek Twee deelnemers worden uitgenodigd om voor de groep te komen staan. De ene deelnemer is verteller, de ander luisteraar. De verteller vertelt een (fictief) verhaal, maar kan telkens niet op een woord komen: ‘Ik liep laatst op eh…’ De ander vult vervolgens aan en de ander dient dit te accepteren en vervolgt zijn verhaal, of je kunt als je het afmaakt meteen verder. De trainer laat deelnemers rouleren.

50144



20 min. Quiz over het Nederlandse onderwijssysteem

Je geeft deelnemers informatie over het Nederlandse onderwijs en arbeidsmarkt op speelse wijze door een quiz met ze te doen. Het juiste antwoord onthul je nadat iedereen gekozen heeft en je legt het uit.

Basisvragen (vul afhankelijk van je groep aan)Hieronder staan een aantal vragen die je sowieso aan je groep kan stellen. Schat voor jouw deelnemers in of ze veelal gaan studeren of gaan werken en bedenk dan nog meer vragen, bijvoorbeeld over bepaalde sectoren die er zijn of wat er nodig is qua vooropleiding.

1. Tot welke leeftijd ben je in Nederland leerplichtig?A. 16 jaarB. 18 jaar

2. Hoe lang duurt een schooljaar?A. September tot augustusB. Januari tot december

3. Wat is een BBL opleiding?A. 4 dagen werken, 1 dag naar schoolB. 4 dagen school, 1 dag werken

4. Hoeveel niveau’s heeft een MBO opleiding?A. 4 niveau’sB. 3 niveau’s

5. Kan je je diploma’s uit je land van herkomst gebruiken in Nederland?A. ja (deel de informatie over de mogelijkheid van het erkennen / waarderen van diploma’s uit het land van

herkomst)B. nee

6. Hoeveel niveaus van opleidingen zijn er in Nederland? A. 2 niveau’sB. 3 niveau’s (Mbo, Hbo, Wo)


öö Bepaal als trainer of je de quiz vragen op ppt, flap of hand out wil hebben öö Print de figuur in Nederland: lumo sum systeemöö Print de figuur Streefdoelen NT2

51144



Je bespreekt na: Wat vond je verrassend? Waar heb je nog vragen over?

Optie: uitstroomprofielen ISK & taalniveaus gekoppeld aan onderwijsniveausDe Nederlandse overheid heeft eindniveaus vastgesteld, dat noemen we uitstroomprofielen van het ISK. Die uitstroomprofielen hebben te maken met je leeftijd en vooral ook met je taalniveau. Route 1 vraagt om A2 niveau en route 3 om B1/B2 niveau bijvoorbeeld. En als je jonger bent dan 16 stroom je in bij een middelbare school in Nederland. Ben je ouder dan 16 dan ben je te oud voor de middelbare school en dan ga je naar het Mbo, Hbo of Vavo

Afbeelding erbij op A3 met leerroutes op A3 en samen doornemen hoe lang die opleidingen duren en welk taalniveau je daarvoor nodig hebt, meeschrijven op A3 afbeelding

Hier kan de lokale co-trainer ook een rol in spelen

15 min. PAUZE De trainer is er voor vragen.

30 min. Kennis over sectoren en opleidingen

Introductie: wat is werk? Start een gesprek met je groep over het begrip werk: Wat is dat? En welke sectoren denken je deelnemers dat er zijn in Nederland? En welke functies heb je daar binnen dan? Leg pratende wijs de basis uit van de Nederlandse arbeidsmarkt en ga vervolgens aan de slag met onderstaande oefeningen.

Mocht je veel deelnemers hebben die meer richting hbo of universiteit willen gaan met entreetoets omdat ze al heel goed Engels kunnen, dan moet je bij deze oefeningen nagaan of je het kan koppelen aan hbo of universiteit

Stap 1: droomberoepen opschrijvenDeelnemers schrijven op post its hun naam en een beroep wat ze in de toekomst zouden willen uitoefenen. Het mogen meerdere beroepen zijn, per post it één beroep.

Stap 2: droomberoepen per sector ordenenVerzamel als groep bij de A3 poster beroepssectoren. Vraag deelnemers om hun post its te plakken bij de verschillende sectoren. Ga met de groep na of de post its goed hangen en vraag alvast door: wat zou je precies willen, wat weet je al van dat beroep af, heb je al eens informatie gezocht etc.


öö Poster beroepssectoren op A3 meenemen en op bord, post-itsöö Kaartjes met opleidingen en foto’s in kleur afdrukken en knippen

52144



Stap 3: beroepen in juiste sector indelenDe deelnemers worden verdeeld in groepjes van 3 à 4 personen en gaan nu aan de slag met de kaartjes met opleidingen en foto’s. Het is de bedoeling dat zij de juiste opleiding en foto bij de juiste sector leggen op de poster met de sectoren. Vermeld hierbij dat sommige kaarten misschien heel vanzelfsprekend zijn en dat andere wat moeilijker zijn.

Stap 4: juiste keuzes en nabesprekenZie hieronder de juiste keuzes. Deel die met de groep en geef meer voorbeelden en uitleg.

Bespreek na:ööWat heb je geleerd van deze oefening?ööWelke beroepssector past goed bij jou?ööWelke past niet?

Juiste antwoordenVormgeving & Media - Opleidingen:1. Media & Vormgeving (mediamanagement, evenemententechniek)2. Informatie & Communicatietechnologie (Netwerken, games en applicaties)3. Hout, meubel & onderhoud (meubels maken en onderhouden)

Sociaal & Onderwijs - Opleidingen:1. Zorg & Welzijn (pedagogisch, maatschappelijk, sociaal, artiesten)2. Beveiliging & Defensie (particulier beveiliging, publieke veiligheid, veiligheid en vakmanschap)

Recht & Administratie - Opleidingen:1. Recht, bedrijfsvoering, administratie & secretariaat ( bibliotheek, financieel administratief, juridisch

administratief, secretarieel)

Economie & Bedrijf - Opleidingen:1. Commercie & Marketing (commercie, financiële dienstverlening, marketing, communicatie & evenementen)2. Handel & Ondernemerschap (advies & leiding verkoop, fashion design & productmanagement,

interieuradvies, ondernemen, etc.)3. Transport, scheepvaart & logistiek (ook luchtvaart)4. Scheepvaart


53144



Horeca & Toerisme - Opleidingen:1. Horeca & Bakkerij (bediening, brood & banket, facilitair, keuken, etc.)2. Toerisme & Recreatie (travel, hospitality)

Gezondheid & Sport - Opleidingen:1. Gezondheid & Verzorging (apothekers,- dokter,- of tandartsassistent, verpleegkundige, etc.)2. Uiterlijke verzorging (haarverzorging, schoonheidsverzorging, voetzorg)3. Ambacht, laboratorium en gezondheidstechniek (optiek, orthopedisch schoentechniek, tandtechniek, etc.)4. Sport & bewegen

Dieren & Planten - Opleidingen:1. Planten, dieren & milieu (bloem, groen styling, dierenverzorging, voeding, milieuonderzoek, etc.)2. Producten planten & dieren (ambacht, industrie, etc.)

Bouw & Techniek - Opleidingen:1. Bouw & Techniek (elektrotechnische installatie, metaalbewerking, service & onderhoudstechniek,

vliegtuigbouw & onderhoud, etc.)2. Bouw & Infra (betonreparatie, dakdekken, metselen, etc.)3. Afbouw, hout & onderhoud (glaszetter, schilderen, stukadoren, woning stofferen, etc.)4. Mobiliteit & Voertuigen (autoschade hersteltechniek, autospuiten, fietstechniek, etc.)5. Ambacht, laboratorium & gezondheidstechniek (goud/zilversmeden, juweliersbedrijf, uurwerktechniek, etc.)


54144



20 min. Inzicht in eigen werkwaarden

Introductie werkwaardenHet gaat erom wat jij belangrijk vindt in je aankomende baan. Je kunt nadenken over wat jij belangrijk vindt. Hou je bijvoorbeeld van rust of meer van een actief leven, vind je het leuk om buiten te zijn, of zit je het liefst de hele dag binnen. Wat zijn werkwaarden? Die zeggen iets wat jij belangrijk vindt in je werk. Wat voor jou waardevol is.

Stellingenspel De trainer heeft stellingen meegenomen. Deel de ruimte in tweeën en bepaal welke kant voor welk deel van de stelling geldt. De trainer leest de stellingen voor en de deelnemers bepalen in hoeverre zij de werkwaarden voor zichzelf herkennen. Niks is goed of fout.

Ik wil een vaste week / ik wil veel verandering in mijn weekIk wil mensen helpen / ik wil met computers werkenIk wil mensen die zeggen dat ik het goed doe / ik wil eigen baas zijnIk wil buiten werken / ik wil binnen werkenIk wil weinig collega’s / ik wil veel collega’sIk wil reizen / ik wil op één plek blijvenIk wil een groot bedrijf / ik wil een klein bedrijfIk wil hard werken / ik wil een relaxte baanIk wil invloed hebben / ik wil volgen

Bespreek na: wat betekent dit voor jouw doelen?

OptiePak nog eens het werkblad doelen stellen erbij, en reflecteer erop met de nieuw opgedane kennis over het onderwijssysteem, de beroepssectoren en werkwaarden.

Bepaal als trainer of je de stellingen op ppt, flap of hand out wil hebben

55144



15 min. Beroepsbeelden Beroepsposters makenVorm groepjes van deelnemers die interesse in dezelfde beroepen hebben. Iedere groep krijgt een A3 formaat vel papier of flap. Je kunt deze als trainer voorbereiden zodat ieder dezelfde ‘lay-out’ heeft, of je laat het aan de groepen over. In deze opdracht daag je de deelnemers uit om in teams de uitdaging aan te gaan om uit te zoeken hoe je een bepaald beroep kan uitoefenen in Nederland, welke opleiding je moet volgen en wat er allemaal bij die opleiding komt kijken. Iedere groep bereidt een beroepsposter voor, die de volgende training in een galerie aan elkaar gepresenteerd worden.

Iedere groep geeft op zijn poster antwoord op de volgende vragen: Hoe zou je dit beroep omschrijven?Welke opleiding(en) leidt op tot dit beroep?Wat moet je goed kunnen voor deze opleiding?Welk niveau is deze opleiding?Welke diploma’s heb je nodig om deze opleiding te doen?Hoe lang duurt deze opleiding?Welke vakken krijg je in deze opleiding?Waar kan je – dichtbij (woonplaats) – deze opleiding volgen?Ook zorgen ze voor plaatjes en beeldend materiaal. Help ze als trainer met het zoeken – geef tips waar ze informatie kunnen vinden. Zoals: mbostart.nl, beroepeninbeeld.nl, hbostart.nl, universiteitstart.nl

ööWerkblad beroepsposteröö Als je hier in de training mee aan de slag gaat, zorg dan voor laptops of computers om te surfen naar informatie


Je legt uit dat er huiswerk is: maak de beroepsposters af. In de volgende training houden we een postertentoonstelling: iedere poster hangen we op en per groep krijgen we een presentatie van wat het beroep inhoudt. Je checkt na je uitleg of het duidelijk is voor deelnemers.



56144


DRAAIBOEK NETWERKTRAINING

InleidingIn de netwerktraining borduur je voort op de competenties die deelnemers leerden in de communicatietraining en de presentatietraining. Je onderzoekt hoe het netwerk van deelnemers eruit ziet en gaat na hoe ze dat netwerk kunnen vergroten. Onderstaand draaiboek is de basis van de ken je netwerktraining. Aan het begin van de training stellen we onderdelen voor waarin het programma van de dag en het huiswerk besproken worden. Ook aan het eind is er ruimte voor afronding. Bepaal als trainer zelf hoeveel tijd je hiervoor met je groep nodig hebt. Als trainer lever je maatwerk: jij bepaalt op basis van de kenmerken van de groep welke werkvormen geschikt zijn voor de deelnemers.

Doelen1. Weten wat netwerken is en wat het doel hiervan is2. Weten wie er in jouw netwerk zitten en wat ze voor je kunnen betekenen3. Weten hoe je gebruik kan maken van een netwerk en dat het belangrijk is om het uit te breiden

57144




Een korte introductie van het thema van de training op een prikkelende manier om de interesse van je deelnemers te krijgen. Vervolgens leg je uit hoe we met dat thema aan het werk gaan.Introductie op het thema & doel van vandaag toelichten.

Uitleg programma vandaag (schrijf je ook op flap):öö Terugblik op vorige trainingöö Bespreken huiswerköö Energizer(s)öö Theorie over netwerkenööNetwerk tekenenööHulp in het netwerk aangeven



Ga na wat er bij de deelnemers is bijgebleven en zorg waar nodig voor herhaling, haal daarbij de kennis zoveel mogelijk uit de groep zelf.

Vragen die je stelt:ööWat hebben we vorige keer gedaan?ööWat was leuk? Wat was lastig?ööWat is je bijgebleven?



Hier ben je als trainer geïnteresseerd in hoe het voor de deelnemers was om het huiswerk te doen en je waardeert iedere inzet – er is niet zoiets als goed of fout. Als deze training volgt op de ken je talententraining dan presenteren de deelnemers hier hun opgestelde doelen.

10 min. Energizer(s) Hier warm je als trainer de groep op, zodat ze fris en enthousiast aan de slag gaan. Onderstaand twee energizers waaruit je kunt kiezen.

Fame academyDe trainer geeft een aantal onderwerpen of begrippen. De deelnemers kiezen ieder een onderwerp waarvan ze zeker zijn dat ze er iets goeds over kunnen vertellen. Iedere deelnemer wordt gevraagd om in dertig seconden indruk op het publiek te maken door zijn of haar kennis over dat onderwerp.

Progressive storyDe groep zit met de ruggen naar elkaar toe en verzint met elkaar een ver-haal. Spreek van tevoren een locatie af waar het verhaal begint. Iedereen vertelt maximaal 1 zin. Misschien ontstaat er zo wel een bizar verhaal!

58144



10 min. Introductie oefening netwerk

Introductie oefening netwerk visualiseren Dit is een praktische introductie in het denken over netwerken die je met de hele groep doet. Schrijf de namen van alle deelnemers willekeurig op het bord. Laat één deelnemer naar het bord komen en laat hem een lijn trekken tussen zijn naam en de naam van een andere deelnemer. Geef de deelnemer die de lijn komt trekken één van de onderstaande vier instructies:

öö Trek een lijn naar de persoon die ‘net iets groter’ is dan jij bent.öö Trek een lijn naar de persoon die ‘net iets ouder is’ dan jij bent.öö Trek een lijn naar de persoon die een vergelijkbare hobby heeft.öö Trek een lijn naar de persoon die een leuke bijbaan heeft.

Laat de deelnemer naar wie de lijn is getrokken naar het bord komen. Laat die zijn naam naar een andere leerling trekken, met weer een andere instructie. Herhaal deze stappen tot alle leerlingen met elkaar verbonden zijn. Leerlingen mogen meerdere keren naar het bord komen en naar meerdere leerlingen lijnen trekken, maar steeds één per keer. Op het bord zijn alle namen van de leerlingen met elkaar verbonden. Het netwerk van de klas is in kaart gebracht. Maak nu een bruggetje naar de theorie.

Bord en stiften in vier verschillende kleuren

10 min. Theorie over netwerken

Startvraag: wie weet wat een netwerk is? Waar denk je aan? Maak een mindmap met de groep op het bord. Laat de deelnemers noemen waar zij aan denken bij netwerk en netwerken. Je schrijft mee en onderstreept bij het nabespreken de termen die terugkomen in onderstaande definitie: contacten helpen werk carrière leven kennen mensen.

DefinitieNetwerken is het leggen en onderhouden van contacten die je verder kunnen helpen in je werk, je carrière en je (privé)leven. In je netwerk heb je heel veel contacten, dat zijn alle mensen die jij kent.

In 7 stappen ken je de hele wereld, en we gaan vandaag in kaart brengen wie jij allemaal kent! Een netwerk heb je vanaf je geboorte, en je bouwt het telkens verder op. Jullie zijn hier nog niet zo lang dus jullie netwerk is nog niet zo groot als het over een paar jaar zal zijn.

Theorie afronden door te bespreken waar deelnemers hun contacten allemaal voor gebruiken. Denk aan praten over dagelijkse dingen als werk en studie, maar ook vragen om advies en hulp en via via nieuwe mensen leren kennen.

Netwerken is:ööHet leggen en onderhouden van contacten

59144



20 min. Netwerk tekenen Werkblad netwerk We gaan op 1 A4 in beeld brengen wie we allemaal kennen ofwel hoe ons netwerk uit ziet. Ieder heeft het werkblad voor zij neus. Neem plenair wat voorbeelden van jezelf als trainer door en schrijf ze mee op het bord. Leg uit dat we onderscheid maken in wie we goed kennen zoals vrienden (groene rondje), wie we redelijk goed kennen (gele rondje) en wie we een beetje kennen (blauwe rondje). Mensen die ertussenin zitten, schrijf je op de overgangen tussen de rondjes.

Zet de deelnemers aan het werk en let als trainer goed op dat deelnemers niet te nauw denken hier. Ze kennen elkaar, maar ook de mensen van VluchtelingenWerk, ons als trainers, etc.

Nadat de deelnemers hebben opgeschreven wie ze allemaal kennen, bespreek je de werkbladen van een paar deelnemers.

ööWerkblad netwerköö Bord en stiftenöö Stiften

15 min. PAUZE De trainer is beschikbaar voor vragen

60144



10 min. Geven en ontvangen van hulp verkennen

Hieronder staan twee oefeningen die gaan over het geven en ontvangen van hulp binnen je netwerk. De eerste heeft de vorm van een groepsgesprek, de tweede is actiever en gaat meer uit van ervaringsleren. Bepaal welke oefening bij jouw groep past.

Maak een koppeling met waarom dit bij ‘netwerken’ hoort. Hulp vragen en bieden geeft je namelijk vaak toegang tot een andere persoon die vervol-gens ook tot je netwerk behoort. Ook aangeven dat het in Nederland juist goed is om soms dingen direct te vragen (in tegenstelling tot sommige cul-turen, landen waar de deelnemers vandaan komen).

Oefening: hulp geven en ontvangen benoemenWe worden elke dag geholpen door mensen die we kennen. Het is zo normaal dat we het niet eens meer door hebben. Daarom staan we daar nu even bij stil. Je laat deelnemers plenair situaties opnoemen waarin ze de afgelopen week zijn geholpen. Doe zelf mee aan de oefening. Door te benoemen hoe hulp vragen en krijgen werkt, zie je pas goed hoe vaak die hulp voorkomt en hoe essentieel dat is. En, dat je hulp vaak vraagt aan mensen die het meest voor de hand liggen, omdat je die het meeste ziet of je het meest vertrouwd zijn. Mensen van wie je zeker weet dat die je willen helpen.

Oefening: met bolletje wol hulp vragen en ontvangenSta in een kring met de groep en zorg dat je een bolletje wol bij je hebt dat gemakkelijk afrolt. Leg de groep uit dat we gaan oefenen met gericht aan anderen in de groep om hulp vragen. Start als trainer en stel een hulpvraag die te maken heeft met de doelen die we in de ken je talententraining op-stelden zoals ‘ik wil meer leren over de Syrische cultuur, wil jij … mij daarbij helpen’? Het bolletje wol gooi je daarbij naar degene aan wie je je vraag stelde. Die kan antwoorden en stelt op zijn beurt een vraag en gooit het bolletje wol over. Als ieder van de groep een stukje wol vast heeft rond je de opdracht af en maakt een bruggetje naar netwerken. Netwerken is niet alleen dat je contacten hebt, het is ook: öö Bewust opbouwen van relatiesöö Iemand iets aanradenöö Doorgeven van informatie waar iemand iets aan heeftööHulp, kennis en informatie vragen en aanbieden

61144



15 min. In het netwerk aangeven wie er helpen bij het bereiken van dromen en doelen

Oefening: markeer de mensen die je helpen We zitten bij K!X omdat we dromen en doelen hebben die we willen bereiken. Daar heb je hulp van andere mensen voor nodig. Ga eerst eens met een stift aangeven welke mensen in je netwerk je nu al helpen met het bereiken van je dromen en doelen. Vraag als trainer door: krijg je hulp als het gaat om bijbaantjes, opleiding, werk?

Bespreek het resultaat van een paar deelnemers. En vraag door of dit alle hulp is die ze nodig hebben om hun doelen te bereiken.

ööWerkblad netwerk ööWerkblad doelenööMarkeerstiften

15 min. …en wat je daarin nog nodig hebt

Waarschijnlijk kennen je deelnemers nog niet de mensen die ze nodig hebben om hun doelen te bereiken. Heb het daarna met de groep over hoe belangrijk het is om je netwerk uit te breiden. En dat het belangrijk is om dat dan gericht te doen en goed na te denken wat jij nodig hebt. Het is belangrijk om te weten welke vormen van hulp van je netwerk jij nodig hebt en prettig vindt. En dat de gewenste vorm van steun ook afhankelijk van de situatie kan zijn.

Werkblad hulp van je netwerkIedereen heeft een andere behoefte aan hulp. De een zoekt dingen liever zelf uit en de ander praat er graag over. Je wilt veel steun of weinig, dichtbij of op afstand, door jezelf of door anderen. Voorbeelden: vrienden, familie, huisdieren, muziek maken, dansen, sporten, tuinieren, dagboek, extra slot op de deur, je huis, het park, het bos, etc. Niet altijd wordt de hulp die er is ook als hulp ervaren. Dit kan te maken hebben met de houding van de ander: die bemoeit zich teveel of juist te weinig. Of die luistert niet goed, maar geeft meteen oplossingen en adviezen. Om te onderzoeken welke vorm van netwerkhulp bij jou past, doen we een oefening. Deelnemers zetten daarvoor op het welkblad kruisjes bij de vormen van hulp die bij hen passen.

Nabespreken en nagaan waar je allemaal hulp kan krijgen. Wil je andere jongeren ontmoeten? Denk dan eens aan een buurthuis of een sportclub. Belangrijk ook om te benadrukken dat je moet durven vragen om steun. De volgende training leren we meer over hoe je je netwerk ook echt uit kan breiden. Nieuwe mensen ontmoeten op school, werk, training, bij vrienden, profiel aanmaken op sociale media, gericht mensen benaderen. Wat moet je daarvoor kunnen? Vragen stellen, goed kunnen luisteren, bewust zijn van je houding en uitstraling en … goed weten hoe je jezelf voor kan stellen! Daarom gaan we de volgende keer een elevator pitch maken.

Eigen oplossingenSommige mensen hebben geleerd hoe ze voor zichzelf kunnen zorgen. Hoe ze zichzelf tot hulp kunnen zijn. Voorbeeld: je spreekt jezelf moed in, je trekt je terug of je houdt een dagboek bij om je hart te luchten. Door de ervaring die je zelf hebt, kan je jezelf heel goed helpen. Laat deelnemers nu zelf antwoord geven op de vraag: Welke oplossingen heb jij bedacht om jezelf tot steun te zijn?

Werkblad hulp van je netwerk

62144




Vat de training van vandaag samen en vertel dat we de volgende training een elevator pitch gaan maken. Als huiswerk ga je voor jezelf nadenken en opschrijven:ööWie ben jij?ööWat zijn je doelen? ööWat voor hulp kan je gebruiken?öö Optioneel: probeer iemand nieuw in je netwerk toe te voegen (kennismaking met iemand die je nog niet kent en vertel daar de volgende keer over)

Je checkt na je uitleg of het duidelijk is voor deelnemers.

öö Flap om de drie huiswerkvragen op te schrijven


ööWat hebben we vandaag gedaan?ööWat vond je leuk, wat minder leuk?ööWaar heb je echt iets van geleerd?ööWat neem je mee naar volgende keer?

63144


DRAAIBOEK ELEVATOR PITCH TRAINING

InleidingIn de elevator pitch training borduur je voort op de competenties die deelnemers leerden in de netwerktraining. Daarin onderzocht je hoe het netwerk van deelnemers eruit ziet en hoe ze dat netwerk kunnen vergroten. In de elevator pitch training werken jullie aan een elevator pitch zodat iedere deelnemer zichzelf kort en krachtig voor kan stellen. Onderstaand draaiboek is de basis van de elevator pitch training. Aan het begin van de training stellen we onderdelen voor waarin het programma van de dag en het huiswerk besproken worden. Ook aan het eind is er ruimte voor afronding. Bepaal als trainer zelf hoeveel tijd je hiervoor met je groep nodig hebt.

Onderaan het draaiboek vind je een extra werkvorm. Als trainer lever je maatwerk: jij bepaalt op basis van de kenmerken van de groep welke werkvormen geschikt zijn voor de deelnemers. Let er op dat je deze training zo vormgeeft dat hij aanvullend is op de presentatietraining, waar onder meer feedback ook aan bod komt.

Doelen1. Zin en energie krijgen om zelf te netwerken en een elevator pitch te maken2. Weten wat een elevator pitch is en hoe je die kan maken3. Een elevator pitch kunnen schrijven en geven4. Feedback kunnen geven op elevator pitches van anderen5. Zin hebben om een elevator pitch uit te proberen in de praktijk

64144






Uitleg programma vandaag (schrijf je ook op flap):öö Terugblik op vorige trainingöö Bespreken huiswerköö Energizer(s)ööHet verhaal van de elevator pitch öö Een elevator pitch makenöö Oefenen in tweetallenöö Voorbereiden huiswerköö Plenaire afronding








10 min. Energizer(s) Hier warm je als trainer de groep op, zodat ze fris en enthousiast aan de slag gaan. Je kunt een koppeling maken met de training elevator pitch door aan de stap loop klap spring toe te voegen: als je zegt stop staan ze stil en zeggen hun naam. Als je zegt spring dan springen ze en zeggen wat hun droombaan is.

Stop loop klap springJe laat de deelnemers rond lopen door de zaal. Als je zegt loop moeten ze gaan lopen, als je zegt stop moeten ze stilstaan. En als je zegt klap moeten ze klappen en als je zegt spring springen. Maar na een paar keer verander je het door te zeggen dat als je zegt loop moeten ze gaan stoppen en andersom, en als je zegt klap moeten ze springen en andersom.

65144



10 min. Het verhaal van de elevator pitch

Zorg ervoor dat je dit verhaal op levendige wijze met de deelnemers deelt zodat ze zich in kunnen leven in deze scriptschrijver en echt meegenomen worden in wat nou een elevator pitch is en waarom het zo nuttig is.

Verhaal Elevator PitchSchrijf op het bord Elevator Pitch en neem de groep mee in het volgende verhaal. Ik ben iemand die films schrijft, scripts voor films. Ik heb er al heel veel en droom ervan er eentje te produceren en dus echt een film te maken. Waar kan je een film maken? In Hollywood inderdaad! Ik ga daar dus heen, met een geweldig idee voor een film. En eenmaal daar moet ik een producent te pakken krijgen. Een hele bekende en hele goede is Steven Spielberg: daar wil ik mijn film mee maken. Maar hoe krijg ik Steven Spielberg te pakken? Via mail, telefoon, naar kantoor, de set. Het lukt niet! Hoe nu te werk? Op mijn laatste dag in Hollywood stap ik in de lift van mijn hotel – en wie stapt de volgende verdieping in … ?!?! Steven Spielberg. Hij drukt op verdieping 65. Ik hebt dus 65 verdiepingen, en in totaal 1 minuut om mijn verhaal te doen. Het is nu of nooit! Wat vertel ik? Hoe zorg ik dat ik z’n kaartje krijg en hem mag bellen voor een afspraak, voordat hij uitstapt?

Dát is een elevator pitch. In 1 minuut gericht vertellen wat je wilt vertellen! We gaan werken met de elevator pitch. Een elevator pitch is een korte presentatie van jezelf, jouw persoonlijke verhaal waarmee je de ander overtuigt van jouw talent. Je vertelt in 60 seconden waar je goed in bent en waar je enthousiast over bent.

Optie: filmpje met een goed voorbeeld van een pitch bekijkenFilmpje bekijken en bespreken wat de deelnemers zien

Filmpje van Stephen Simson die mee deed aan het NK Elevator Pitch 2011

66144


https://www.youtube.com/watch?v=SnqeR3v2EH4


20 min. Opbouw van de elevator pitch

Bespreek met de groep wat de doelen van de elevator pitch zijn. Schrijf mee en onderstreep onderstaande doelen, of vraag door in de richting van deze doelen.

Doelen elevator pitchverkopen van jezelf;interesse krijgen van de ander;een afspraak kunnen maken.

Hierna ga je verder met de losse kaartjes die je geprint en meegebracht hebt. Eventueel deel je de groep in kleinere subgroepen in – zorg er dan wel voor dat je meerdere setjes kaartjes hebt. Optie is om de groep eerst de onderdelen van de pitch op de juiste volgorde te leggen: wat vertel je wanneer?

Elevator-pitch opbouw leren kennenAls trainer plak je op het bord de 5 A4’s die je geprint hebt of een flap de opbouw van een elevator pitch met onderdeel 1 t/m 5:1. Wie ben jij?2. Wat zijn je talenten die je wil gebruiken?3. Wat zijn je doelen?4. Wat voor hulp kan je gebruiken?5. Hoe wil je in contact komen met de ander?

Deelnemers krijgen een set met kaartjes met tips voor de verschillende onderdelen van de elevator pitch en moeten uit die kaartjes te leggen op volgorde ofwel bij de onderdelen waar ze volgens de groep thuishoren. Als de kaartjes er liggen bespreek je die en checkt of de betekenis duidelijk is plus je gaat na of ze op de juiste plek liggen.

Zorg er als trainer voor dat helder is voor de leerlingen wat een elevator pitch is (doelen en tips) voordat je verder gaat naar onderstaande oefening.

Bord en stiften om doelen van de elevator pitch mee te schrijven

Print 5 verschillende A4’s met daarop de onderdelen van de pitch - 1 A4 per onderdeel - namelijk:ööWie ben jij?ööWat zijn je talenten die je wil gebruiken?ööWat zijn je doelen?ööWat voor hulp kan je gebruiken? ööHoe wil je in contact komen met de ander?

Print onderstaande tips van het werkblad op losse kaartjes:Zorg voor een prikkelende opening / vertel iets van jezelf waar je trots op bent / vertel iets over je opleiding, werkervaring en stages / kies 2 talenten die je wil gebruiken voor je werk in de toekomst en vertel daarover / vertel over je droombaan / praat met enthousiasme / vertel over je korte termijn doel / vertel over je lange termijn doel / vertel wat voor hulp jij prettig vindt / eindig met een vraag aan de ander / maximaal 150 woorden

67144



20 min. Een elevator pitch maken

Geef deelnemers de opdracht om hun allereerste elevator pitch over zichzelf te maken van ongeveer 1 minuut. Belangrijk is dat bij een elevator pitch niks goed of fout is, wees eerlijk daar heb je het meest aan. Gebruik de volgorde die we net hebben gemaakt met de kaartjes en je huiswerk dat je hebt voorbereid:ööWie ben jij?ööWat zijn je talenten die je wil gebruiken?ööWat zijn je dromen en doelen?ööWat kan de ander voor je doen?ööHoe wil je in contact komen met de ander?

Leg uit dat de tips op het werkblad er zijn om te helpen bij het schrijven.

Elevator pitch-werkblad


10 min. Oefenen in tweetallen

Elevator pitch oefenen:ööWat gaat goed?ööWat kan beter?öö Je mag altijd je elevator pitch verbeteren!

Leg uit dat we tijdens K!X een netwerkbijeenkomst gaan doen en dat we dan de pitches gaan geven. Omdat een pitch geven in het echt best wel spannend is, gaan we daar nog mee oefenen in de groep. We geven elkaar dan tips (wat kan beter) en tops (wat is al heel goed). Een goede elevator pitch heeft tijd nodig, laat het hierna rusten. Geef aan dat zij vandaag al heel ver gekomen zijn en dat het een kwestie van oefenen is.


Je legt uit dat er huiswerk is en verbindt dat huiswerk aan het thema van de training. Je checkt na je uitleg of het duidelijk is voor deelnemers. Als je co-trainer in de week dat er geen K!X training is wel een K!X bijeenkomst organiseert, leg dan uit dat het dan hun kans is om de elevator pitch te oefenen en verder te verbeteren.



68144


DRAAIBOEK TRAINING CV MAKEN

InleidingHet eindstation van K!X Works is in zicht. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de deelnemers kunnen doorstromen naar een beroepsopleiding of arbeidsmarkt. Deze training geeft praktische handvatten voor het opstellen van een cv. Wat is daarbij belangrijk en waar moet je op letten? De deelnemers zullen zelf een cv opstellen en dat ook met elkaar bespreken. Deze training kan je naar keuze aanvullen met een LinkedIn-training door een gastdocent (of in plaats van een cv training geven als ze dat al hebben): om te kunnen netwerken en de elevator pitch te kunnen gebruiken is LinkedIn een handig medium. Veel mensen zijn er al bekend mee, maar voor diegenen die zich nog niet gewaagd hebben op LinkedIn is dit een training die uitlegt waarom een LinkedIn account interessant is en waar je het voor in kan zetten.

Onderstaand draaiboek is de basis van de training solliciteren. Aan het begin van de training stellen we onderdelen voor waarin het programma van de dag en het huiswerk besproken worden. Ook aan het eind is er ruimte voor afronding. Bepaal als trainer zelf hoeveel tijd je hiervoor met je groep nodig hebt. Als trainer lever je maatwerk: jij bepaalt op basis van de kenmerken van de groep welke werkvormen geschikt zijn voor de deelnemers.

Doelen1. Je kunt een cv maken en weet wat daarin belangrijk is

69144



Ga na of je deelnemers al een cv hebben. Mocht dit zo zijn, richt de training dan zo in dat je de bestaande cv’s verbeterd of ga voor een aanvullende gastles bijvoorbeeld over vrijwilligerswerk of over het werken met LinkedIn.




Uitleg programma vandaag (schrijf je ook op flap):öö Terugblik op vorige trainingöö Bespreken huiswerk: vacaturesöö Energizer(s)öö Introductie oefening cvöö Opbouw cv besprekenöö Instructies opdracht cv makenöö cv’s makenöö Voorbeeld cv’söö Voorbereiden huiswerköö Plenaire afronding

öö Programma op flapöö Overzicht trainingen op flapöö Laptops / computers staan klaar







70144



10 min. Energizer(s) Hier warm je als trainer de groep op, zodat ze fris en enthousiast aan de slag gaan.

ComplimentenbalGebruik een bal of een bolletje wol voor dit spel. Iedereen staat in een kring en de bal / bolletje gaat naar één van de deelnemers. De trainer gooit de eerste keer en geeft de deelnemer die de bal vangt een compliment. Zo gaat het spel door totdat ieder in de kring minstens één compliment heeft ontvangen.

Wat ben ik? Sticker op de rug met begrip uit de trainingBij binnenkomst krijgt iedereen een sticker op de rug geplakt met een begrip uit het onderwerp dat centraal staat in de training. De deelnemers moeten erachter zien te komen wat er op hun rug staat. Iedere deelnemer loopt rond en vraagt diverse anderen één ja-nee vraag om er achter te komen wat hij op zijn rug heeft staan. De deelnemers mogen elke persoon maar één vraag stellen. Wanneer een deelnemer het juiste begrip heeft achterhaald, dan gaat hij zitten.

10 min. Introductie oefening CV

Kort uitleg geven wat een cv isEen curriculum vitae (letterlijk vertaald: levensloop) is een overzicht van wie je bent, wat je kunt en wat je al gedaan hebt. Bedrijven vragen je om een cv te laten zien zodat ze snel kunnen inschatten of je geschikt bent voor de baan. Als je je aanmeldt voor een opleiding wordt er ook naar gevraagd. Het zijn de feiten over jouw levensloop.

Over de streepOm op een actieve manier goed in het thema van cv te raken, zetten we de actieve oefening van over de streep in. Als trainer bedenk je vooraf stellingen die passen bij de acht onderdelen van een cv (zie hiernaast). Je trekt een denkbeeldige streep. Vervolgens lees je telkens een stelling voor en deelnemers voor wie die stelling opgaat, steken de streep over. Voorbeeldstellingen kunnen zijn:öö Ik heb een email adres (1)öö Ik ben geboren voor / na … (1)öö Ik ben goed in… (2)öö Ik ben minder goed in… (2)öö Ik heb een diploma gehaald op de middelbare school (3)öö Ik heb weleens stage gelopen (4)

öö Persoonlijke gegevens & fotoöö Over mijöö Opleidingöö StagesööWerkervaringöö Trainingenöö TalenkennisööHobby’s & interesses

71144



5 min. Opbouw cv bespreken

Opbouw cvöö Persoonlijke gegevens & fotoöö Over mijöö Opleidingöö StagesööWerkervaringöö Trainingenöö TalenkennisööHobby’s & interesses

Wat komt er op je cvAfhankelijk van je studieloopbaan, stage en/of werkervaringen kun je je cv opstellen. Alles wat je in je geboorteland hebt qua studieachtergrond, stage en/of werkervaring (of vrijwilligerswerk) neem je in je cv op. Sommige van jullie hebben wellicht in je land van herkomst al vrijwilligerswerk gedaan (ook al is dat daar niet zo officieel … uitleggen dat als je bijvoorbeeld een tijdje ebt meehielp bij een organisatie of voor het goede doel dat dat ook vrijwilligerswerk is/onbetaald). Daarnaast kun je de K!X trainingen erin opnemen (onderdeel certificaten/diploma’s).

öö Opbouw cv op flap of bordööGa in gesprek met de groep over wat er wel en niet op je cv komt

10 min. Voorbeeld cv’s laten zien

We hebben twee voorbeelden van cv’s:1. Van een student die nog niet zo veel werkervaring heeft (Elody)2. Van iemand met een afgeronde opleiding met werkervaring (Vincent)

Tip: neem je eigen cv mee of dat van iemand die je kent, bij voorkeur ook een cv van iemand met een niet-Nederlandse achtergrond.

Belangrijk om tijdens het bespreken aan te geven dat er ‘kopjes’ zijn om je cv te structureren. Belangrijk is dat je je hele levensweg terug laat komen, dus niet alleen je laatste jaar / jaren in Nederland. Daarvoor heb je dus ook ervaringen opgedaan waar je nu veel aan hebt.

Verwijs nog eens naar de acht onderdelen die op flap of het bord staan en benoem dat niet iedereen alle acht op zijn cv heeft staan; dat hoeft ook niet. Gebruik wat voor jou van toepassing is.

Benoem dat je je cv zo kan maken dat deze bij jou past: jij kiest het lettertype, de indeling, de kleuren enzovoorts. Zolang het goed leesbaar is – mensen die cv’s lezen, doen er vaak een hoop tegelijk dus ze scannen meer dan ze lezen – is het goed.

Voorbeeld cv’s(let op: print rechtopstaand, dan passen ze op 1 A4)

72144



15 min. PAUZE De trainer is er voor vragen

5 min. Opbouw en inhoud cv terughalen

De opbouw en inhoud van het cv samenvatten door een keuze te maken uit onderstaande 2 oefeningen:

60 secondenDeelnemers worden verdeeld in duo’s en vertellen elkaar binnen een minuut wat ze in het eerste deel van de training over het maken van een cv hebben geleerd. De trainer nodigt na afloop een paar duo’s uit om met hun bevindingen te komen en vult waar nodig aan.

De grote afwezigeDeelnemers worden in duo’s/trio’s verdeeld en de trainer legt uit dat één van hen het eerste deel van de training heeft gemist. Verzoek aan de anderen om deze collega-deelnemer even kort bij te praten. De grote afwezige mag na afloop aangeven of de gegeven samenvatting correct en volledig was.

Onderdelen van een cv staan op flap of bord

5 min. Instructies opdracht cv maken

OpdrachtWe gaan allemaal een cv maken met daarin:1. Persoonlijke gegevens&foto (wie je bent, leeftijd, achtergrond)2. Over mij3. Opleiding (verleden en huidige tijd)4. Stages5. Werkervaring (ook vrijwilligerswerk zoals oppassen en tolken)6. Trainingen (zoals Nederlandse taalles en K!X)7. Talenkennis8. Hobby’s & interesses

Dat doen we op een laptop / computer en in het programma Word.

45 min. cv’s maken

Na 30 min. voorleggen aan je buurman/vrouw

cv’s makenNa 30 minuten bespreekt ieder met zijn buur hoe het gaat:öö Laat je CV aan de ander zien: wat spreekt aan? Wat kan beter?öö Verwerk die feedback direct in je cv

Laat deelnemers hun cv naar de trainer mailen aan het eind van de training, dan kun die ze printen


Je legt uit dat er huiswerk is en verbindt dat huiswerk aan het thema van de training. Voorbeeld: vraag minstens twee mensen om feedback op je cv.

73144





74144


DRAAIBOEK TRAINING SOLLICITEREN

InleidingDeze training gaat in op het solliciteren: het zoeken van vacatures, het kunnen voeren van een sollicitatiegesprek. De deelnemers zullen zich voorbereiden op een fictief sollicitatiegesprek waar zij zelf een vacature voor hebben uitgezocht. Hieronder vind je het draaiboek. Als jouw deelnemers nog geen (geschikte) cv hebben, is het goed om de training cv maken vóór de training solliciteren te plannen. Onderstaand draaiboek is de basis van de training solliciteren. Aan het begin van de training stellen we onderdelen voor waarin het programma van de dag en het huiswerk besproken worden. Ook aan het eind is er ruimte voor afronding. Bepaal als trainer zelf hoeveel tijd je hiervoor met je groep nodig hebt. Als trainer lever je maatwerk: jij bepaalt op basis van de kenmerken van de groep welke werkvormen geschikt zijn voor de deelnemers.

Doelen1. Vacatures kunnen zoeken en weten hoe je informatie over die vacatures krijgt2. Opleidingen die je interessant vindt, kunnen zoeken en weten hoe je informatie over die opleidingen krijgt3. Weten hoe je je motivatie en beeld van de functie/opleiding op moet schrijven in een motivatiebrief4. Een sollicitatiegesprek kunnen voeren waarin je je motivatie en een beeld van de functie/opleiding laat zien

75144



Vacatures kunnen zoeken en weten hoe je informatie over die vacatures krijgt

Huiswerk: vacatures en opleidingen zoekenZorg ervoor dat deelnemers in de training vóór deze training als huiswerk krijgen om een vacature te zoeken die zij willen invullen of een opleiding die zij willen volgen. Vertel kort iets over de training solliciteren: zoek je een stageplek, wil je graag een bijbaan of vakantiewerk, of aan de slag in een vaste baan dan moet je laten zien wie je bent en waarom je in de functie en het bedrijf past. Kortom: je moet solliciteren. Ga na bij je deelnemers in hoeverre dat in hun land van herkomst ook normaal is en sta kort stil bij de verschillen en overeenkomsten. Benoem dat je je voor opleidingen aan moet melden en motiveren waarom je de opleiding wil doen. Dat lijkt veel op solliciteren.

Geef tips over waar ze vacatures en opleidingen kunnen vinden, hoe ze aan meer informatie kunnen komen en geef de gerichte vragen hieronder mee.

OpdrachtZoek een vacature – voor een stage, bijbaan, vakantiewerk of vaste baan – of een opleiding die jij zou willen doen en bereid een presentatie voor die antwoord geeft op deze vragen: ööWat voor soort bedrijf / school is het?ööWat doe ik in deze functie / opleiding?ööHoe ver reis ik voor deze functie / opleiding?ööWat voor taken horen bij de functie / wat leer ik in deze opleiding?ööHoeveel werk ik samen met anderen in deze functie / opleiding?

Als je een groep hebt waarvoor zelf vacatures en opleidingen zoeken ingewikkeld is, zoek dan zelf vacatures en opleidingen die bij je groep passen, print ze uit en neem ze mee. Laat deelnemers dan een vacature of opleiding zoeken, maak eventueel groepjes en laat ze daarmee het huiswerk doen. Gebruik eventueel dit filmpje van UWV voor wat meer achtergrondinformatie over solliciteren.

Zoektips:öö Stagemarkt toegang tot alle 170.000 erkende leerbedrijven; zoekmogelijkheden naar een stageplaats of leerwerkbaan, ook in de buurt of omgeving;öö De site van het UWV Werkbedrijf. Je kunt hier zoeken naar vacatures, je cv achterlaten en je inschrijven als werkzoekende als je geen werk of school hebt;öö S.P.O.S. betekent Samenwerkingsverband Praktijk Opleiding Schilderen en leidt jongeren op;öö De jongerensite van het CWI. UWV Werkbedrijf helpt je met goede keuzes maken voor werk en opleiding met deze speciale website;öö Opleiding en Werk. Dit is de landelijke site van ROC. Hier vind je alle informatie over opleidingen, BBL-banen, stages en vacatures.ööHier vind je allerlei tips als het gaat om solliciteren, je rechten en plichten als je gaat werken, etc. Ook beroepeninformatie met filmpjes is te vinden op deze site.öö Stagevinden.nl brengt vraag en aanbod van MBO-stages bij elkaar. Erkende leerbedrijven bieden stageplaatsen en BBL-leerbanen aan waar leerlingen op kunnen solliciteren.

76144


https://www.youtube.com/watch?v=F-6_A-sKf_Q

https://www.stagemarkt.nl/Zoeken

https://www.werk.nl/werk_nl/werknemer/home

https://www.onderhoudnlopleidingen.nl/pages/home

https://www.werk.nl/werk_nl/werknemer/uitkering-aanvragen/uwv-dienstverlening/ww/jongeren

http://www.opleidingenwerk.nl

https://www.lerenenwerken.nl

http://www.stagevinden.nl





Uitleg programma vandaag (schrijf je ook op flap):öö Terugblik op vorige trainingööHuiswerk: presentaties vacatures / opleidingenööNabespreken huiswerkööWeten hoe je een motivatiebrief schrijftöö Beroepsbeeld verbinden aan eigen kwaliteiten en minder sterke eigenschappenööWeten wat het sollicitatiegesprek inhoudtöö Oefenen sollicitatiegespreköö Voorbereiden huiswerköö Plenaire afronding






20 min. Huiswerk: presentaties vacatures / opleidingen


77144



10 min. Nabespreken huiswerk: presentaties vacatures / opleidingen

Loop de vragen na die de deelnemers in hun presentaties beantwoord hebben en bespreek hoe het komt dat dit belangrijke vragen zijn. houd flip-over en stift erbij om belangrijke informatie mee te schrijven.

Wat voor soort bedrijf / school is het?Bedrijven zijn er klein en groot, commercieel of juist zonder winstoogmerk. Opleidingen ook. Ga je solliciteren dan is het nodig dat je weet wat jij belangrijk vindt aan het bedrijf waar jij gaat werken. Denk aan:öö Klein (max. 10 mensen, brede functie) middelgroot (max. 50 mensen, leidinggevende boven je) of groot bedrijf (meer dan 50 mensen, veel collega’s en meerdere leidinggevenden, stugger);öö Commercieel bedrijf (voornaamste doel is winst) en publieke instellingen (andere doelen, denk aan musea, scholen en maatschappelijk werkers zoals bij VWN maar ook gemeente;öö Sector of branche; sommige opleidingen zijn specifiek voor een bepaalde sector zoals horeca, bouw of vervoer. Functie als secretaresse of administratief werk kan juist weer in allerlei sectoren zoals in een verzorgingstehuis, theater of een advocatenkantoor;öö Product; denk ook na of je het product dat het bedrijf maakt, interessant vindt. Stel je bent elektricien, dan kun je in de bouw werken, maar ook op festivals: wat past bij jou.

Wat doe ik in deze functie / opleiding?öö Bedenk wat jij het leukste vindt om te doen;ööMaak ook een overzicht van dingen die je absoluut niet wil doen;ööGa na welke eisen er zijn zoals opleidingsniveau;öö Check ook hoeveel uur je werkt in deze functie, of deze opleiding voltijd of deeltijd is en of je het salaris bij jou vindt passen;

Hoe ver reis ik voor deze functie / opleiding?ööWil jij in de buurt hebben, of vind je het prima om dagelijks te reizen? En kan je dan met openbaar vervoer, of heb je er een auto voor nodig? Als je in de buurt wil werken, verklein je de opties. Maar denk er ook over na dat (lang)reizen tijd en energie kost;öö Zou je willen verhuizen voor je baan of opleiding?

Hoeveel werk ik samen met anderen in deze functie / opleiding?ööWerk je graag samen met collega’s in een team of werk je liever zelf aan een opdracht waarin je weinig contact hebt met anderen en niemand meekijkt maar je problemen alleen moet oplossen?

Flip-over en stift

78144



10 min. Weten hoe je een motivatiebrief schrijft

Als je een cv hebt en een vacature of opleiding hebt gevonden, is het tijd voor de volgende stap: de motivatiebrief schrijven. Neem met de groep de hand out motivatiebrief door. Als de tekst te moeilijk is qua taal, zorg er dan voor dat je als trainer deze stof mondeling overbrengt, gebruik aanvullend flappen om belangrijke zaken op te schrijven.

Laat daarna de voorbeeldbrief zien.

Hand-out motivatiebriefVoorbeeld motivatiebrief

15 min. Beroepsbeeld verbinden aan eigen kwaliteiten en minder sterke eigenschappen

Vervolgens kun je hen individueel aan het werk zetten met de opdracht:ööMaak een lijst van kwaliteiten die je nodig hebt voor de vacature of opleiding die jij vandaag meenam;öö En maak een lijst met kwaliteiten die jij ook hebt en kan gebruiken in dit werk of deze opleiding;öö Schrijf ook op welke minder sterke eigenschappen jij hebt (die wel belangrijk kunnen zijn in deze functie, of opleiding) en hoe je daarmee om gaat.

Bespreek dit na in tweetallen.


79144



5 min. Energizer(s) Hier warm je als trainer de groep op, zodat ze na de pauze fris en enthousiast aan de slag gaan. In deze training zijn we veel bezig met stilzitten en kennis opdoen dus iets actiefs past. Zie hieronder twee suggesties:

DierengeluidenIeder in de groep kiest een stuk papier met de naam van een dier erop. Er zijn telkens twee papiertjes met hetzelfde dier erop. Ieder moet zijn soortgenoot vinden door het geluid van dat dier te maken.

Beroepen uitbeeldenIeder kiest een stuk papier met de naam van een beroep erop. Er zijn telkens twee papiertjes met hetzelfde beroep erop. Ieder moet zijn collega vinden door dat beroep uit te beelden. Er mag geluid bij gemaakt worden.

Eilanden, haaien, zwemmenLet op: check of iedereen het oké vindt om elkaar aan te raken in deze oefening. Het lijkt een beetje op de stoelendans. Je begint met evenveel stoelen als cursisten. De stoelen noem je eilanden. Jij als trainer zegt wanneer ze moeten zwemmen, dan moet iedereen door de zaal heen lopen. Als je als trainer roept dat er haaien zijn, moet iedereen zo snel mogelijk een stoel opzoeken om veilig op een eiland te staan. Na elke ronde haal je een stoel weg. Er moeten dus creatieve oplossingen worden gezocht om ervoor te zorgen dat de hele groep veilig op een van de eilanden komt te staan, bijvoorbeeld 2 stoelen dichterbij elkaar schuiven om 1 groot eiland te maken. Niemand mag overblijven. Je kunt bij een grotere groep al stoppen bij 2 stoelen maar het is ook leuk om door te gaan tot 1 stoel en te stoppen als het mislukt.

Papiertjes met dierennamen, telkens met twee dezelfde

15 min. Weten wat het sollicitatiegesprek inhoudt

Neem met de groep de hand out motivatiebrief door. De hele hand out doornemen is wellicht te uitgebreid: bepaal welke onderdelen voor je groep het belangrijkst zijn en neem die plenair door. De rest kunnen ze thuis nalezen als huiswerk. Als de tekst te moeilijk is qua taal, of als je inschat dat nog een hand out er niet meer bij kan, zorg er dan voor dat je als trainer deze stof mondeling overbrengt, gebruik aanvullend flappen om belangrijke zaken op te schrijven.

Hand-out motivatiegesprek / sollicitatiegesprek

80144



30 min. Sollicitatiegesprek oefenen

Bepaal met je groep welke onderdelen van het sollicitatiegesprek zij zouden willen oefenen, bijvoorbeeld het begroeten, vertel eens wat over jezelf of de geschiktheidscheck. Bepaal vooraf als trainer wat voor rollenspel je speelt: een vaste rol A, B en observanten, of rol A en B waarbij ingesprongen mag worden etc. Verdeel de rollen en zorg ervoor dat alle deelnemers een taak hebben in het rollenspel, vergeet niet voor observanten te zorgen die een gerichte observatietaak krijgen.

RollenspelFasen: inleiding door de trainer over doel van het spel, verdelen van de rollen, bespreken van en laten inleven in de rollen en situatie, geven van opdrachten aan waarnemers, inspectie van hulpmateriaal zoals een video, procedure rollenspel vastleggen (we hebben rol A, B etc., we bereiden … min voor, daarna spelen we … min en dan bespreken we …min na, uitvoering van het rollenspel, nabespreken (leggen van verbanden tussen spel en werkelijkheid) in volgorde eerst spelers (naast hen zitten en stoom af laten blazen) dan observanten en dan eventuele eigen waarneming als trainer toevoegen.

Voorbereiding trainer: rollenspel met verschillende rollen


Je legt uit dat er huiswerk is en verbindt dat huiswerk aan het thema van de training. Voorbeeld: komende twee weken met minimaal twee personen die ze kennen een sollicitatiegesprek oefenen. Je checkt na je uitleg of het duidelijk is voor deelnemers.



81144


MATERIALEN

INHOUD MATERIALEN

MATERIAAL KENNISMAKINGS- EN

INTAKEGESPREKKEN INCLUSIEF 0-METING 83

Format intakegesprek 83

0-meting K!X Works 87

MATERIAAL VOORBEREIDING OP DE TRAINING 92

Format activiteitenplanning 92

MATERIAAL KICK OFF 93

Werkblad Hoofd, hart, handen 94

MATERIAAL KEN JE TALENTENTRAINING 95

Mijn talenten invulblad 95

Doelen stellen 96

Werkblad Je eigen moeilijke situatie 99

Werkblad Interview over moeilijke situaties 100

Werkblad steun-oefening 101

Werkblad kernkwadrant 102

10 eigenschappen van succesvolle mensen 103

Recept voor succes 104

MATERIAAL COMMUNICATIETRAINING 105

Hand-out communicatie 105

Invulblad gesloten en open vragen 107

Hand-out LSD, OMA en OEN 108

Hand-out Assertief gedrag 109

MATERIAAL PRESENTATIETRAINING 111

Hand-out presentatie geven 111

Werkblad presentatie maken 112

Hand-out Geven en ontvangen van feedback 113

MATERIAAL BEROEPSORIËNTATIETRAINING 115

Figuur Lump Sum system in Nederland 115

Figuur Streefdoelen 116

Poster Beroepssectoren 117

Kaartjes met opleidingen en foto’s 118

Werkblad Beroepsposter 123

MATERIAAL NETWERKTRAINING 124

Werkblad Netwerk 124

Werkblad hulp van je netwerk 125

MATERIAAL ELEVATOR PITCH TRAINING 126

Werkblad Elevator pitch 126

MATERIAAL TRAINING CV MAKEN 127

Voorbeeld CV van iemand die jong is en weinig

werkervaring heeft 127

Voorbeeld CV van iemand met een afgeronde

opleiding en werkervaring 128

MATERIAAL TRAINING SOLLICITEREN 129

Hand-out Motivatiebrief 129

Voorbeeld motivatiebrief 131

Hand-out Sollicitatiegesprek 132

Beroepsposter voorbeeld autotechnicus 134

MATERIAAL CERTIFICAATUITREIKING EN 1-METING 135

Format K!X Works certificaat 135

1-meting K!X Works Leerlingen 137

VOORBEELD ENERGIZERS 142

82144

MATERIALENDRAAIBOEKENWERKWIJZEK!X WORKS: MATERIALEN

83144


MATERIAAL KENNISMAKINGS- EN INTAKEGESPREKKEN INCLUSIEF 0-METING

Format intakegesprekMet de ingrediënten van deze checklist zorg je voor afstemming van de inhoud, werkwijze en organisatorische voorwaarden, gevoelens en verwachtingen van een traject:

Start• Begin met benoemen dat het zo goed is dat de potentiele deelnemer er is. Stel – o.a. hiermee – iemand op zijn gemak en vertel wat het doel is van dit gesprek.• Vertel kort iets over jezelf.• Vertel over de training: aanleiding, doel, wat we willen bereiken. Doe dit met eigen woorden op een laagdrempelige manier, zonder jargon.• Dit gesprek is er om te kijken of jouw wensen aansluiten bij deze training. ‘We gaan kijken of dit iets voor je is.’

Achtergrond deelnemer1. ID-nummer (+ kopie ID-kaart)

2. Man of vrouw? (omcirkelen wat van toepassing is)M / V

3. Wat is je naam?

4. Wat is je geboortedatum en leeftijd?

5. Uit welk land kom je?

6. Hoe lang woon je nu in Nederland?

84144


7. Heb je al een diploma? Zo ja, welke (richting, niveau etc.)

8. Heb je al gewerkt in land van herkomst of in Nederland? Zo ja, wat precies?

9. Ken je al mensen in Nederland die jou kunnen helpen met werk of studie? Zo ja, zijn dat familie, vrienden, buren of andere mensen?

10. Volg je nog andere cursussen of trainingen die jou kunnen helpen met studie of werk? Zo ja, welke precies?

Aanleiding en motivatie11. Waarom wil je aan de training meedoen? En waarom is dat belangrijk?

85144


12. Welke baan zou je het liefste willen hebben? Of welke studie zou je het liefste willen volgen? Waarom? Denk bijvoorbeeld aan de sectoren:

Economie en Handel, omdat

Zorg en Welzijn, omdat

Techniek, omdat

Landbouw, omdat

Iets anders, namelijk

13. Welk bedrijf zou je graag willen bezoeken en waarom?

86144


14. Waar wil je zeker training over krijgen om jouw doelen te kunnen bereiken?

VerwachtingenVertel wat wij van deelnemers verwachten, wat wij wel kunnen bieden en ook wat we niet kunnen bieden. Bespreek dat de deelnemer zelf verantwoordelijk is voor de eigen ontwikkeling en de voortgang. Als trainers zijn we verantwoordelijk voor een veilige en leer bevorderende setting en vertrouwelijkheid.

Zijn er nog dingen die voor ons als trainers handig zijn om te weten?

Frequentie, duur en locatieLeg uit hoe vaak en hoe lang de bijeenkomsten plaatsvinden. Evt. afspraken over afzeggen. Mag dat? Bij ziek zijn, wie bellen? Etc.

Aandachtspunten bij afname intake

De groepen goed samenstellen van te voren aan de hand van onderstaande criteria:

• Leeftijd: liefst 18+• Verblijfsduur in Nederland• Beheersing taal: minimaal A2 niveau en geen te grote niveauverschillen• Zorg ervoor dat de docenten/begeleiders genoeg materiaal hebben, zoals een handboek, programma, trainingsschema

87144


0-meting K!X Works

Datum en locatie K!X-groep:

Algemeen

1. Hoe heet je?

2. Hoe oud ben je?

jaar

3. Ben je een

�� Man�� Vrouw

4. Uit welk land kom je?

5. Hoe lang woon je nu in Nederland?

6. Wat hoop je te leren bij K!X Works?

88144


School

7. Heb je al een diploma?

�� Ja, namelijk: �� Nee

8. Ik weet welke studie ik ga kiezen in Nederland

�� Ja, namelijk: �� Nee�� Ik wil niet studeren in Nederland�� Ik weet het niet

9. Ik ken het schoolsysteem in Nederland�� Ja�� Nee�� Ik weet het niet

10. Welk werk of welke studierichting vind je het leukst?



Techniek, omdat

89144


Landbouw, omdat


11. Welke studierichting vind je NIET leuk?



Techniek, omdat

Landbouw, omdat

90144



Stage

12. Ik weet wat ‘stage lopen’ betekent en wat je daarvoor moet doen.�� Ja�� Nee�� Ik weet het niet

Werk

13. Heb je gewerkt in je eigen land of in Nederland?


14. Heb je vrijwilligerswerk gedaan in je eigen land of in Nederland?


15. Ik weet wat ik moet doen om werk te vinden in Nederland (= solliciteren)

�� Ja�� Nee�� Ik weet het niet

16. Ken je al mensen in Nederland die jou kunnen helpen met werk? Zijn dat familie, vrienden, buren of andere mensen?


91144


17. Wat voor werk zou je het liefste willen doen? En waarom?

18. Welk werk zou je NIET willen doen? En waarom?

Zelfvertrouwen

19. Ik weet waar ik goed in ben (welke dingen ik goed kan doen)

�� Ja�� Nee�� Ik weet het niet

20. Ik weet welke dingen ik kan verbeteren aan mijzelf


Dank je wel voor het invullen !Je mag deze vragenlijst inleveren bij je coördinator.

92144


MATERIAAL VOORBEREIDING OP DE TRAINING

Format activiteitenplanning

Maand Dag Activiteit Tijd Aanwezig

Periodemax. 6 maanden

öö Verplicht opnemenöö Intakes deelnemersöö Kick off & nulmetingöö Ken je talententrainingöö Communicatietrainingöö Presentatietrainingöö BeroepsoriëntatietrainingööNetwerktrainingöö Elevator pitch trainingöö 1 bedrijfsbezoeköö 1 gastlesöö 1 netwerkmeetingöö Certificaatuitreiking & nameting

öö Optioneelöö cv makenöö SolliciterenööGastlessenöö Bedrijfsbezoeköö Uitje

Naam trainer

Voorbeeld 17

31

Kickoff/nul-meting/intake

Ken je talententraining

13.30-15.30

13.30-15.00

Bora Avric

Grada Bocker

Oktober 2017

November 2017

December 2017

Januari 2018

Februari 2018

Maart 2018

Tussendoor wordt gewerkt aan een buddy of coach.

93144


MATERIAAL KICK OFF

94144


Werkblad Hoofd, hart, handen

95144


MATERIAAL KEN JE TALENTENTRAINING

Mijn talenten invulblad

MIJN TALENTEN

Talent: Inzetten voor:

96144


Doelen stellenEen doel is iets dat je wil realiseren. Je kunt ook zeggen dat het iets is dat je wil bereiken. Hieronder lees je meer over het stellen van doelen.

Het nut van doelenHet stellen van doelen is nuttig, omdat het je motiveert om je doel ook echt te bereiken. Door een doel te stellen, richt je je aandacht op het bereiken van dat doel. Hierdoor ben je veel minder bezig met iets dat niet belangrijk is voor het behalen van je doel. Je verspilt dus minder energie aan andere dingen dan het behalen van je doel. Het bereiken van doelen is een moment waarop je tevreden over jezelf mag zijn, en ook trots! Een positief moment dus, om van te genieten.

Doelen met verschillende termijnenEr zijn verschillende termijnen waarop je doelen kunt stellen. Daarmee bedoelen we dat je doel dichtbij kan zijn of juist ver weg. Stel jezelf een trap voor. De bovenste trede van de trap is een doel dat ver weg is. Dat noemen we een droomdoel. Het is een doel dat je over een paar jaar wil bereiken. Je klimt van trede naar trede om daardoor uiteindelijk boven te komen en je doel te bereiken. Naast een droomdoel, zijn er ook lange termijn doelen, korte termijn doelen en onmiddellijke doelen. Kijk maar eens naar de tabel hieronder.

Soort doel Tijd Voorbeeld

Droomdoel Een aantal jaren ‘Ik wil een super goede arts / lasser / ondernemer worden.’

Lange termijn doel 3 tot 6 maanden ‘Ik wil beginnen aan een opleiding die me op lange termijn tot arts / lasser / ondernemer maakt.’

Korte termijn doel Week tot een maand ‘Ik wil deze maand een korte stage doen bij een arts / lasser / ondernemer.’

Onmiddellijk doel De eerstvolgende training ‘Ik wil de volgende training leren welke opleiding past bij mijn droomdoel.’

97144


Hoe stel ik de juiste doelen?Doelen stellen betekent dat je iets kiest wat je wilt bereiken. Je doel is iets wat je echt zelf wilt, het is iets wat jij wilt bereiken. Je kunt het beste doelen stellen die je kunt meten. Een doel stellen als ‘ik ga mijn conditie verbeteren’ is moeilijk te meten. Beter is het om te zeggen ‘ik ga twee keer per week 30 minuten hardlopen’. Dit doel is te meten. Belangrijk is om niet te veel doelen in weinig tijd te stellen. En ook: stel je doelen niet te laag, want dan is het geen uitdaging. Aan de andere kant: kies wel doelen die je ook echt kan bereiken. Wat echt goed is bij het stellen van doelen, is dat je ze bespreekt met iemand die je kent. Bijvoorbeeld de trainer, of iemand anders in de groep. Wat helpt als je doelen gaat stellen, is om een aantal vragen te stellen. Zie daarvoor de vijf vragen hierboven

98144


Werkblad doelen stellen

Wie helpt mij bij het bereiken van mijn doelen?

99144


Werkblad Je eigen moeilijke situatie

Bedenk een lastige situatie waar jij al mee bent omgegaan, hoe ben je in deze lastige situatie omgegaan met bijvoorbeeld stress, angst, verdriet …?

Situatie:

Hoe ik er mee ben omgegaan:

Waar ik trots op ben:

100144


Werkblad Interview over moeilijke situaties

Wat was de situatie?

Wat dacht en voelde jij bij jouw moeilijke situatie?

Hoe ben jij met de situatie omgegaan en wat deed jij voor een goede afloop?

Waar ben jij trots op?

101144


Werkblad steun-oefening

�� InformatiebronIk wil antwoord op mijn vragen.Ik heb veel vragen over dingen die me niet helemaal duidelijk zijn. Ik begin met veel informatie te verzamelen en mijn ideeën worden langzaam concreter. Dan krijg ik steeds beter zicht op wat ik moet doen om mijn ideeën uit te voeren.

�� MeedenkerIk wil mijn gedachten toetsen.Ik heb een bepaalde richting van denken maar ik heb nog geen concrete ideeën. Ik denk na over een aantal mogelijkheden en zoek naar oplossingen.

�� OpdrachtgeverIk wil weten waar ik aan toe ben.Aan de hand van concrete richtlijnen, opdrachten en instructies doe ik ervaring op. Nadat ik iets één keer gedaan heb, kan ik erover praten en vragen stellen.

�� LuisteraarIk wil mijn verhaal kwijt kunnen.Door aan andere mensen te vertellen wat me bezig houdt, kan ik het op een rijtje zetten. Ik praat graag over wat ik dagelijks meemaak en wat mijn ideeën zijn.

�� CoachIk wil aangemoedigd worden.Ik kom tot iets als ik weet dat er iemand is die mij ondersteunt. Ik ga dan aan de slag en probeer de dingen uit. Ik denk er van tevoren niet te veel over na.

�� LeraarIk wil eerst weten hoe het moet.Ik ben nieuwsgierig naar de kennis en visie van anderen. Dit stimuleert mij om na te denken over hoe ik de dingen kan aanpakken.

�� AdviseurIk wil goede raad.Ik luister naar wat andere mensen te zeggen hebben. Als ik verschillende meningen heb gehoord kan ik beter afwegen wat ik zelf vind.

102144


Werkblad kernkwadrant

Maak voor jezelf een kernkwadrant. Je kunt met een kwaliteit beginnen en de pijlen in het schema volgen. Deze kwadranten gaan we volgende week met de groep bespreken.

103144


10 eigenschappen van succesvolle mensenEen geheim recept voor succes bestaat niet, maar K!X Works wil je toch op de goede weg zetten door 10 karakteristieken van succesvolle mensen op een rij te zetten.

1. Ze weten wat ze willen. Succesvolle mensen hebben duidelijk afgelijnde doelstellingen en weten hoe ze die gaan bereiken. Ze worden niet snel beïnvloed door ideeën of meningen van anderen. Succesvolle mensen hebben een sterk karakter en raken niet afgeleid door bijzaken.

2. Ze werken hard. Succesvolle mensen werken aan de zaken die gedaan moeten worden, niet de zaken die ze graag zouden doen. Ze schrikken er dan ook niet voor terug om extra te presteren. Ze zijn gericht op actie, niet eender welke, maar actie die hen dichter brengt bij het realiseren van hun doelen.

3. Ze geven niet op. Enkel doorzetters zijn bestemd voor succes, ze houden langer vol dan alle anderen. Succesvolle mensen verdragen geen mislukkingen, maar buigen problemen om in oplossingen. Ze brengen zaken, waarvan iedereen zegt dat ze onmogelijk te realiseren zijn, tot een goed einde.

4. Ze stoppen niet met leren. Succesvolle mensen willen alles weten over alles. Ze studeren, stellen vragen, lezen, … Ze zijn constant bezig met zich verder te ontwikkelen: hun persoonlijkheid, hun leiderschapskwaliteiten, elk aspect wordt bestudeerd en verbeterd.

5. Ze zijn positief ingesteld. Succesvolle mensen hebben geloof in zichzelf en hun capaciteiten. Ze weten dat ze hun doelstellingen zullen bereiken en dat ze alle mogelijke moeilijkheden aankunnen. Ze concentreren zich op succes en niet op mislukking.

6. Ze zijn vriendelijk en sociaal. Succesvolle mensen besteden veel aandacht aan relaties, zowel zakelijke als vriendschappelijke. Ze omringen zich met mensen die hen steunen en kunnen helpen bij hun werkzaamheden

7. Ze nemen verantwoordelijkheid op voor hun acties. Succesvolle mensen durven toe te geven dat ze een fout gemaakt hebben. Ze zoeken geen excuses of zondebokken, maar ze zullen alles doen om hun fout recht te zetten.

8. Ze zijn ontspannen en realistisch. Succesvolle mensen panikeren zelden en nemen geen impulsieve beslissingen. Ook in stressvolle periodes houden ze het hoofd koel. Geduld en gevoel voor humor zijn hun troeven.

9. Ze durven risico’s nemen. Succesvolle mensen hebben geen schrik om het bekende terrein te verlaten. Ze zijn altijd op zoek naar nieuwe uitdagingen en eens ze er een gevonden hebben, werken ze vol overtuiging aan deze nieuwe opdracht .10. Ze zijn eerlijk. Succesvolle mensen zijn betrouwbaar, anders zouden ze nooit succesvol geworden en gebleven zijn.

104144


Recept voor succes

105144


MATERIAAL COMMUNICATIETRAINING

Hand-out communicatieCommunicatie is het uitwisselen van informatie in de vorm van een boodschap, tussen zender(s) en ontvanger(s).

ZENDER ONTVANGER

BOODSCHAP

Er is sprake van ruis als er bij het verzenden of ontvangen van een boodschap iets mis gaat.

Zender: luistert niet goed, begrijpt het verkeerd of vult zelf inOntvanger: staat niet open voor de boodschap, is afgeleid of niet geïnteresseerd

Verbale communicatieVerbale communicatie kan schriftelijk zijn of mondeling.

Schriftelijke communicatie: sms’en, whatsappen, brief, e-mail, krantMondelinge communicatie: een face-to-face gesprek, telefoongesprek, skypen

Non verbale communicatieNon verbale communicatie is het overbrengen van informatie zonder dat je daar woorden voor gebruikt. We noemen non verbale communicatie ook wel lichaamstaal. Denk aan de gebaren die

WOORDEN7%

STEM38%

(toon, intonatie, tempo,pauzes, ademhaling, enz.)

LICHAAMSTAAL55%

(houding, gebaren,beweging met de ogen, enz.)

je maakt, de uitdrukking van je gezicht, je lichaamshouding en oogcontact.

LSD - Luisteren Samenvatten DoorvragenIn communicatie is het belangrijk om zoveel mogelijk ruis te voorkomen, door goed te luisteren, samenvatten en doorvragen.

106144


LuisterenIn gesprekken is het belangrijk om actief te luisteren. Luisteren is niet alleen horen wat de ander zegt. Het gaat ook over begrijpen wat de ander zegt. Als je de ander het idee geeft dat je het begrepen hebt, voelt de ander zich echt gehoord. Het is dus belangrijk om aan iemand duidelijk te maken dat je luistert en dat je de ander zijn verhaal laat vertellen en verduidelijken.

Sta open voor wat de ander te zeggen heeft:• Concentreer je echt op het gesprek• Wees nieuwsgierig naar de ander• Verander niet van gespreksonderwerp: ‘dat doet me denken aan ...’

Geef de ander de tijd om zijn verhaal te vertellen:• Laat de respondent uitpraten, maak iemands zinnen niet af• Jaag de respondent niet op, val niet in de rede met 'ja maar..'• Laat blijken dat je geluisterd hebt, vat samen, stel vragen• Korte reacties als 'ja', 'o?', 'ga verder'• Af en toe stiltes laten vallen

SamenvattenJe kunt de ander laten merken dat je luistert door inhoud na te zeggen in enkele van je eigen woorden of één zin. Belangrijk is dat je samenvat met inhoud én gevoel. Je hoeft dan niet precies te herhalen wat de ander gezegd heeft. Iemand krijgt de indruk dat jij goed luistert als hij in jouw woorden terug hoort wat die persoon zelf belangrijk vindt.

• Inhoud nazeggen in enkele woorden of één zin.• Samenvatten met inhoud én gevoel: dan voelt de ander zich echt gehoord.

DoorvragenJe kunt de ander laten merken dat je luistert door:• Vragen te stellen zoals: ‘wat bedoel je met …’, ‘kun je een voorbeeld geven van …’• Eerlijk te zijn als je iets niet begrijpt.• Open vragen te stellen die beginnen met wie, waar, wanneer, waarom, hoe.

107144


Invulblad gesloten en open vragen

Vraag Open vraag Gesloten vraag

1. Wat ga jij doen?

2. Zullen wij een kopje koffie drinken met elkaar?

3. Waarom moet jij weg?

4. Wat ga jij daar dan doen?

5. Ga jij naar de tandarts?

6. Waar ga jij naar de tandarts?

7. Heb jij gaatjes in je tanden?

8. Hoe ga jij naar de tandarts?

9. Ben je bang voor de tandarts?

10. Kan je mij ergens mee helpen?

11. Wie kan mij helpen?

12. Wanneer wil jij een keer afspreken?

13. Denk je dat dit goed is?

14. Heb je al gegeten?

15. Wat vind jij het lekkerste eten?

16. Kook jij vaak?

17. Wat kook jij graag?

18. Heb jij een fiets?

19. Gaan we met zijn allen feest vieren?

20. Waar gaan we naar toe?

108144


Hand-out LSD, OMA en OEN

109144


Hand-out Assertief gedrag

Wat is assertief?Assertief houdt in: je grens aangeven in situaties waarin je wensen helemaal anders zijn dan die van anderen. Zonder agressief te worden, toe te geven of de situatie te ontvluchten. Het is opkomen voor je rechten. Dat je ‘nee’ durft te zeggen en dat volhoudt.

Assertief is niet hetzelfde als agressief gedragAls je je assertief gedraagt, verweer je je duidelijk, maar zonder de ander aan te vallen. Men zegt weleens dat de aanval de beste verdediging is, maar dat is bij assertief gedrag niet zo. Je verdedigt je eigen wensen en behoeften, maar zonder de ander aan te vallen. Hoe komt het dat het beter is om voor assertief gedrag te kiezen dan voor agressief gedrag?1. Omdat agressie tegenagressie uitlokt, ofwel ‘van agressie komt agressie’ en dat lost je probleem niet op;2. Niet aanvallen zorgt ervoor dat je iets kan weigeren zonder dat je niet meer aardig gevonden wordt.

Hoe kan je assertief opkomen voor jezelfStel je voor, je werkt sinds twee maanden bij de supermarkt en daar vul je vakken. Je manager heet Herman en hij is wel oké. Je hebt wel vaak een nee-gevoel als hij met je komt praten. Als hij met je praat, praat hij namelijk heel luid. Hij komt ook erg dicht bij je staan en kijkt je direct in de ogen aan. Je hebt hier last van en daarom ga je opkomen voor jezelf.

De techniek van assertief opkomen voor jezelf bestaat uit vier stappen:1. Benoem eerst concreet gedrag: wat je ziet en hoortIk merk dat je dicht bij me staat als we praten, me direct aankijkt en heel luid praat2. Benoem wat het met jou doet en welk gevoel je daarbij krijgtDaar voel ik me niet prettig bij3. Benoem jouw behoefteOmdat ik behoefte heb aan wat meer ruimte4. Vertel wat jij nodig hebt om de situatie beter te makenIk zou het fijn vinden als je voortaan wat verder van me af staat als we praten en minder luid praat

Hoe kan je reageren op iemand die boos isSoms gebeurt het dat iemand ineens heel boos op je is, iemand uit je familie of huisgenoten met wie je samenwoont bijvoorbeeld. In zo’n situatie is het belangrijk dat jij rustig blijft en goed luistert naar wat de ander tegen je zegt (of schreeuwt). Je gaat dan samenvatten wat de ander zegt. Je zegt vooral iets over de gevoelens die je bij de ander ziet. Nadat je dat hebt gedaan, kan je je eigen gevoelens uiten. De techniek van reageren op iemand die boos is bestaat uit twee stappen:1. Vat samen wat de ander zegt en voeltIk merk dat je heel boos bent, want je voelt je alsof ik niet voor je opkom en alleen maar aan mezelf denk. Klopt dat?2. Vertel over jouw gevoelIk schrik. Ik voel me onveilig en bang als je tegen me schreeuwt

Als je deze twee stappen doet – dus samenvatten en over je gevoel vertellen – dan zal de woede van de ander minder worden.

110144


Hoe kan je reageren op iemand die je lastig valtStel je voor, je zit in de bus van school naar huis. Er komen twee jongens om je heen zitten die je een beetje kent uit de buurt. Ze komen dicht bij je en ondertussen zeggen ze onaardige dingen, zoals dat je stinkt, dat je terug moet naar je eigen land en dat je misbruik maakt van Nederland. De techniek van reageren op iemand die je lastig valt bestaat uit vier stappen:1. Zeg duidelijk dat je het niet wiltIk wil niet dat jullie zo dicht bij me komen en al die onaardige dingen zeggen2. Zeg boos dat je het niet wiltIk wil niet dat jullie zo dicht bij me komen en al die onaardige dingen zeggen3. Waarschuw de ander: ‘Als je nu niet ophoudt, dan ...’Als je nu niet ophoudt, dan zorg ik ervoor dat de bus stopt en de buschauffeur weet dat jullie me lastig vallen4. Doe waarvoor je gewaarschuwd hebt, anders heeft dreigen geen zin

Non-verbaal assertief gedragWeet je nog dat 70% van onze communicatie non-verbaal gaat? Om assertief gedrag te laten zien, moet je non-verbale houding ook assertief zijn. Gebruik je stem op een rustige manier, sta of zit in een houding waarin je stevig bent, haal diep en rustig adem.

111144


MATERIAAL PRESENTATIETRAINING

Hand-out presentatie geven

Een presentatie bestaat uit drie delen:• Inleiding• Kern• Slot

Het is belangrijk dat deze drie delen samen één geheel vormen. Hieronder leggen we uit wat er allemaal hoort bij je inleiding, je kern en je slot.

Inleiding• Publiek welkom heten• Jezelf voorstellen• Onderwerp en opbouw van je presentatie doornemen• Aangeven hoe lang de presentatie zal duren• Duidelijk maken wanneer er vragen gesteld mogen worden

Kern• Zorg voor een logische volgorde• Laat de informatie die je wil bespreken duidelijk aan bod komen• Gebruik visuele hulpmiddelen

Slot• Zorg dat je presentatie goed wordt afgesloten• Geef je publiek de kans om vragen te stellen• Bedank het publiek voor de aandacht

112144


Werkblad presentatie maken

Inleiding:

Kern:

Slot:

113144


Hand-out Geven en ontvangen van feedback

In de K!X Works training leren we veel doordat we elkaar feedback geven. Lees daarom onderstaande do’s en dont’s voor het geven en ontvangen van feedback. Ga er mee oefenen, zodat feedback een gewoonte van je wordt.

Wat is feedback?

Feedback betekent terugkoppelen. Het is een boodschap over het gedrag van een ander. Het kan een compliment zijn of het noemen van een verbeterpunt. Je kunt feedback beschouwen als een cadeau. Het aannemen, uitpakken en er je iets mee doen kan jou wat opleveren :-). Feedback ontvangen betekent dat je in een spiegel kijkt. In die spiegel zie je jezelf door de ogen van anderen. Je wordt je beter bewust van je gedrag en het effect ervan op anderen.

Do’s voor het geven van feedback

1. Vraag of de ander feedback wilFOUT ‘Ik wil zeggen dat …’GOED ‘Ik vind wel wat van je verhaal, zal ik je vertellen wat het met me deed?’

2. Geef altijd eerst de positieve punten (complimenten of tops) en vervolgens de minder goede punten (verbeterpunten of tips)FOUT ‘Je laat mij nooit uitpraten …’GOED ‘Ik voel me echt gezien omdat je me aankijkt als je met me praat en ik zou me beter gehoord voelen als je me uit laat praten’

3. Verwoord feedback in de ik-vormFOUT ‘Jij praat altijd zo snel’GOED ‘Ik merk dat ik je niet zo goed kan volgen als je zo snel praat’

4. Geef suggesties hoe de ander het in het vervolg anders zou kunnen doenFOUT ‘Zou je de volgende keer niet …’GOED ‘Ik zou je beter kunnen volgen als je wat langzamer praat’

5. Geef aan wat het gevolg was vanuit jezelfFOUT ‘Mensen worden er onzeker van als je dat zo zegt’GOED ‘Ik werd er onzeker van als je dat zo zegt’

6. Praat over concreet gedrag; vertel eerst wat je ziet en hoort, dan wat het met jou doet, dan welk gevoel je daarbij krijgt en dan pas wat je suggestie is voor de gewenste situatieGOED ‘Ik zag dat je ogen afdwaalden en daardoor voelde ik me niet echt gezien. Ik voel me echt gezien als je me wat meer aankijkt als we met elkaar praten’

114144


Do’s voor het ontvangen van feedback

• Luister goed en blijf rustig;• Doe je best om echt achteruit in je stoel te leunen (dat is moeilijker dan je denkt ;-) ); • Let goed op de reacties van de ander;• Vraag om verduidelijking;• Vraag suggesties ter verbetering van je gedrag;• Onthoud dat feedback altijd opbouwend bedoeld is. Doe er dus je voordeel mee;• Geef aan dat je het waardeert dat anderen de moeite nemen zich in je in te leven;• Geef je reactie op wat de feedback met jou doet. Bijvoorbeeld: daar schrik ik van;• Benoem wat je wel en niet herkent van jezelf. En zeg wat je gaat veranderen.

115144


MATERIAAL BEROEPSORIËNTATIETRAINING

Figuur Lump Sum system in Nederland

NEDERLANDS SCHOOLSYSTEEM

PrimairOnderwijs

VMBO (16)

HAVO (17)

VWO (18)

VoorgezetOnderwijs

4 1212 18Leeftijd

Diploma geeft toegang tot:

116144


Figuur Streefdoelen

117144


Poster Beroepssectoren

118144


Kaartjes met opleidingen en foto’s

MEDIA & VORMGEVING(mediamanagement, evenementen-

techniek)

INFORMATIE & COMMUNICATIETECHNOLOGIE(netwerken, games en applicaties)

HOUT, MEUBEL & ONDERHOUD (meubels maken en onderhouden)

ZORG & WELZIJN(pedagogisch, maatschappelijk,

sociaal, artiesten)

BEVEILIGING & DEFENSIE(particuliere beveiliging, publieke vei-ligheid, veiligheid en vakmanschap)

RECHT, BEDRIJFSVOERING, ADMI-NISTRATIE & SECRETARIAAT

(bibliotheek, financieel administratief, juridisch administratief, secretarieel)

119144


COMMERCIE & MARKETING(commercie, financiële dienstverle-

ning, marketing, communicatie & eve-nementen)

HANDEL & ONDERNEMERSCHAP (advies & leiding verkoop, fashion

design & product-management, interi-euradvies, ondernemen, etc.)

TRANSPORT, SCHEEPVAART& LOGISTIEK

(ook luchtvaart)SCHEEPVAART

HORECA & BAKKERIJ(bediening, brood & banket facilitair,

keuken, etc.)

TOERISME & RECREATIE(travel, hospitality)

120144


GEZONDHEID & VERZORGING(apothekers-, dokters- of tandartsas-

sistent, verpleegkundige, etc.)

UITERLIJKE VERZORGING(haarverzorging, schoonheidsverzor-

ging, voetzorg)

AMBACHT, LABORATORIUMEN GEZONDHEIDSTECHNIEK

(optiek, orthopedische schoentech-niek, tandtechniek, etc.)

SPORT & BEWEGEN

PLANTEN, DIEREN & MILIEU (bloem-, groenstyling, dierenverzor-ging, voeding, milieuonderzoek, etc.)

PRODUCTEN PLANTEN & DIEREN (ambacht, industrie, etc.)

121144


BOUW & TECHNIEK(elektrotechnische installatie, me-

taalbewerking, service & onderhouds-techniek, vliegtuigbouw & onderhoud,

etc.)

BOUW & INFRA(betonreparatie, dakdekken, metselen,

etc.)

AFBOUW, HOUT & ONDERHOUD (glaszetter, schilderen, stukadoren,

woning stofferen, etc.)

MOBILITEIT & VOERTUIGEN(autoschade hersteltechniek, auto-

spuiten, fietstechniek, etc.)

AMBACHT, LABORATORIUM& GEZONDHEIDSTECHNIEK

(goud/zilversmeden, juweliersbedrijf, uurwerktechniek, etc.)

122144


123144


Werkblad Beroepsposter

Opdracht: geef antwoord op de vragen hieronder. Zet die antwoorden op je beroepsposter en presenteer je poster de volgende training.TIP: maak je poster interessant door ook plaatjes te gebruiken.TIP: kijk voor meer informatie eens op de volgende websites: beroepeninbeeld.nl, mbostart.nl, hbostart.nl, universiteitstart.nl.

1. Hoe zou je dit beroep omschrijven?

2. Welke opleiding(en) leidt op tot dit beroep?

3. Wat moet je goed kunnen voor deze opleiding?

4. Welk niveau is deze opleiding?

5. Welke diploma’s heb je nodig om deze opleiding te doen?

6. Hoe lang duurt deze opleiding?

7. Welke vakken krijg je in deze opleiding?

8. Waar kan je – dichtbij (woonplaats) – deze opleiding volgen?

https://www.beroepeninbeeld.nl

https://mbostart.nl

https://hbostart.nl

https://universiteitstart.nl

124144


MATERIAAL NETWERKTRAINING

Werkblad Netwerk

IK

125144


Werkblad hulp van je netwerk

�� InformatiebronIk wil antwoord op mijn vragen.Ik heb veel vragen over dingen die me niet helemaal duidelijk zijn. Ik begin met veel informatie te verzamelen en mijn ideeën worden langzaam concreter. Dan krijg ik steeds beter zicht op wat ik moet doen om mijn ideeën uit te voeren.

�� MeedenkerIk wil mijn gedachten toetsen.Ik heb een bepaalde richting van denken maar ik heb nog geen concrete ideeën. Ik denk na over een aantal mogelijkheden en zoek naar oplossingen.

�� OpdrachtgeverIk wil weten waar ik aan toe ben.Aan de hand van concrete richtlijnen, opdrachten en instructies doe ik ervaring op. Nadat ik iets één keer gedaan heb, kan ik erover praten en vragen stellen.

�� LuisteraarIk wil mijn verhaal kwijt kunnen.Door aan andere mensen te vertellen wat me bezig houdt, kan ik het op een rijtje zetten. Ik praat graag over wat ik dagelijks meemaak en wat mijn ideeën zijn.

�� CoachIk wil aangemoedigd worden.Ik kom tot iets als ik weet dat er iemand is die mij ondersteunt. Ik ga dan aan de slag en probeer de dingen uit. Ik denk er van tevoren niet te veel over na.

�� LeraarIk wil eerst weten hoe het moet.Ik ben nieuwsgierig naar de kennis en visie van anderen. Dit stimuleert mij om na te denken over hoe ik de dingen kan aanpakken.

�� AdviseurIk wil goede raad.Ik luister naar wat andere mensen te zeggen hebben. Als ik verschillende meningen heb gehoord kan ik beter afwegen wat ik zelf vind.

126144


MATERIAAL ELEVATOR PITCH TRAINING

Werkblad Elevator pitch

Wie ben jij?TIP: Zorg voor een prikkelende opening / Vertel iets van jezelf waar je trots op bent / Vertel iets over je opleiding, werkervaring en stages.

Wat zijn je talenten die je wil gebruiken?TIP: Kies 2 talenten die je wil gebruiken voor je werk in de toekomst en vertel daarover.

Wat zijn je doelen?TIP: Vertel over je droombaan… / Praat met enthousiasme

Wat voor hulp kan je gebruiken?TIP: Vertel over Je korte termijn doel / Vertel over je lange termijn doel / Vertel wat voor hulp jij prettig vindt

Hoe wil je in contact komen met de ander?TIP: Eindig met een vraag aan de ander / Maximaal 150 woorden

127144


MATERIAAL TRAINING CV MAKEN

Voorbeeld CV van iemand die jong is en weinig werkervaring heeft

128144


Voorbeeld CV van iemand met een afgeronde opleiding en werkervaring

129144


MATERIAAL TRAINING SOLLICITEREN

Hand-out Motivatiebrief

Op het moment dat je wilt solliciteren naar een stage, baan of je wil inschrijven voor een opleiding moet je je sollicitatie motiveren in een brief: een sollicitatiebrief. Die brief wordt ook wel motivatiebrief genoemd. In deze brief laat je zien waarom je deze functie of opleiding interessant vindt en je laat zien waarom jij geschikt bent voor deze functie.

Een open sollicitatiebriefWil je graag bij een bedrijf werken maar zijn er geen vacatures dan kun je een open sollicitatiebrief versturen. Op deze manier laat je het bedrijf weten dat je geïnteresseerd bent in een bepaalde functie binnen hun bedrijf. Wanneer het bedrijf dan een vacature heeft weten ze al dat je enthousiast en gemotiveerd bent en dat je initiatief neemt.

Inhoud van je motivatiebriefMet je sollicitatiebrief laat je zien wie je bent, wat je kwaliteiten zijn en waarom jij geschikt bent voor de functie. Een sollicitatiebrief is persoonlijker dan een CV. Probeer aan te sluiten op de tekst in de vacature en de schrijfstijl van de organisatie. Check voor het schrijven daarom altijd hun website. Ook kun je hier informatie vinden over wat voor bedrijf het is. Je deelt je brief logisch in en zet bij elkaar wat bij elkaar hoort.

Bovenaan de brief zet je onder elkaar:• Je voorletters en achternaam, adres en woonplaats.• de naam van het bedrijf, het adres en de persoon aan wie de brief gericht is: t.a.v: (ten attentie van) en dan voorletter en de achternaam van de persoon.• Daaronder staat: betreft: en dan de vacature/functie waar je op solliciteert of stageplaats.• Vervolgens de plaatsnaam en de datum van de brief voluit• Daarna komt de aanhef: Geachte meneer/mevrouw (achternaam en eventueel tussenvoegsel invullen )• Je kunt je eigen gegevens ook onderaan de brief zetten.

1e Alinea: Hierin zeg je waarom je de brief schrijft en waar je de vacature/ advertentie gevonden hebt (bijv. naam van de krant, datum). Als je eerst hebt gebeld dan noem je het telefoongesprek ook. Tip: Begin met een originele openingszin. Een standaardzin als “Naar aanleiding van uw advertentie in ..” is zeker niet fout, maar trekt niet echt de aandacht.

2e Alinea: Nu schrijf je wat je sterke kanten zijn. Geef aan waarom jij geschikt bent voor de baan. Schrijf over je opleiding, eerdere werkervaring, stages, persoonlijke eigenschappen, vrijwilligerswerk of hobby’s. Laat zien waarom jij geschikt bent voor de baan (wat jij kunt). Ga in de brief zelf niet onnodig in op een eerdere baan, opleiding of diploma: verwijs daarvoor naar je cv. Tip: Heb je één van de gewenste functie-eisen niet? Maak je kwaliteiten dan op een andere manier duidelijk. Dat je goed Frans spreekt, blijkt uit het feit dat je een half jaar in Frankrijk hebt gewoond. Bestuurswerk in een sportvereniging laat zien dat je leiding kan geven.

3e Alinea: Hierin schrijf je waarom jij de vacature leuk vindt en waarom je deze stage/baan graag wilt. Waarom juist bij dit bedrijf?Tip: Als je al een baan hebt, schrijf dan op waar je nu werkt en wat je taken precies zijn. Geef aan waarom je van baan wilt veranderen. Betere promotiekansen? Sluit de baan beter aan op je studie?

130144


4e Alinea: Je sluit je brief kort af. Zeg bijvoorbeeld dat je je sollicitatie graag in een gesprek wilt toelichten. Tip: Bedenk een leuke uitsmijter. Voor slotzinnen heb je ook standaardzinnen (“In afwachting van uw reactie, teken ik …”), maar probeer iets leukers te bedenken wat opvalt tussen alle andere brieven.

Onderaan je brief komt je handtekening en je voor en achternaam. Adres en woonplaats alleen wanneer je ervoor kiest deze niet boven aan de brief te zetten. Tip: sluit af met vriendelijke groeten of hartelijke groeten.

Schrijftips • Zorg dat je brief niet te lang wordt, richtlijn is één A4.• Deel je brief netjes en overzichtelijk in alinea’s in.• Formuleer vriendelijk, beleefd en zakelijk.• Maak niet te lange zinnen.• Gebruik een duidelijk lettertype (bijv. arial of verdana)• Zorg er in de brief voor dat je zinnen met verschillende woorden beginnen en niet allemaal met “ik”. Begin de eerste zin nooit met “ik”.• Controleer goed op taal- en spelfouten (via spellingcontrole of vraag iemand die goed is in Nederlandse taal) zie: www.taaluniversum.nl voor tips.• Schrijf niet te uitgebreid over je opleiding en werkervaring, deze staan in je CV.• Laat de brief na het schrijven door iemand anders lezen en vraag om tips. • Stuur nooit originele documenten zoals je diploma’s mee, maar maak altijd kopieën.• Tegenwoordig is het heel gewoon je brief via email te versturen. Meestal staat in de advertentie tekst wel wat de voorkeur heeft van het bedrijf.• Gebruik maar één zijde van het papier.• Schrijf je brief in Word en maak daarna een pdf van je brief met pdf creator. Zo blijft de opmaak goed bewaard.• Sla je CV en brief op jouw computer op met jouw naam. Bijvoorbeeld soll brief Lumens 20.04.2013.pdf.• Wanneer je een open sollicitatie wil schrijven, bel dan even van te voren naar het bedrijf om te vragen of ze open sollicitaties waarderen.

www.taaluniversum.nl

131144


Voorbeeld motivatiebrief

Tip: Meer voorbeeldbrieven zijn te vinden op www.loopbaanadvies.net

https://www.loopbaanadvies.net/solliciteren/

132144


Hand-out Sollicitatiegesprek

Wanneer je wordt uitgenodigd voor een gesprek, bevestig je het gesprek en bereid je je goed voor. Soms zijn er twee gesprekken. Het eerste gesprek is om te kijken of je inderdaad de juiste kandidaat bent voor de functie. Deze gesprekken hebben ze meestal met een aantal kandidaten. Vanuit deze gesprekken bepalen ze wie zij denken dat het meest geschikt is.

Wanneer je na het gesprek de juiste kandidaat bent gebleken komt er vaak nog een tweede gesprek. Dit gesprek is het arbeidsvoorwaarden gesprek. Hierin wordt er onderhandeld over je salaris en de arbeidsvoorwaarden zoals je vakantiedagen, bijscholing, 13e maand, reiskosten.

Tips voor je voorbereiding op het eerste sollicitatiegesprek• Lees je brief nog eens goed door zodat je weet wat je hebt geschreven.• Zoek uit waar je moet zijn en zorg dat je op tijd bent.• Draag kleding die past bij het bedrijf en de functie waarnaar je solliciteert. Voor een sollicitatie mag je je net iets netter kleden dan je gewend bent.• Probeer te bedenken welke vragen ze aan je kunnen stellen en bereid je daarop voor. Vragen die je kunt verwachten zijn:

» Wat zijn je kwaliteiten? » Waarom ben jij waardevol voor het bedrijf? » Waar ben je minder goed in en hoe kun je dat toch leren? » Ben je bereid over te werken buiten kantoor uren? » Waarom wil je in deze functie en bij dit bedrijf werken? » Schrijf de vragen die je zelf hebt op. Vragen die je kunt hebben zijn bijvoorbeeld: Hoe word ik ingewerkt? Bij wie kan ik vragen stellen? Hoe groot is het team waarin ik zou werken? Wat zijn de doorgroeimogelijkheden voor deze functie?

Tips voor tijdens het gesprekTip: Voor je binnen loopt bij het bedrijf zet je mobiel uit!De meeste sollicitatiegesprekken hebben eenzelfde soort verloop. Door deze alvast door te nemen weet je alvast wat je ongeveer kunt verwachten.

• De begroeting Stel je voor aan je gesprekspartner(s). Na de eerste begroeting en wederzijdse introductie wordt er vaak eerst wat over alledaagse zaken gepraat zoals het weer of de heenreis. Dit gedeelte vindt vaak al plaats in de lift of al lopend naar de kamer waarin het gesprek uiteindelijk plaatsvindt. Tip: Rook niet en vraag ook niet of dat mag.

• Korte introductie Wanneer je in de kamer bent aangekomen wacht altijd eerst even tot de ander gaat zitten. Lichaamstaal is erg belangrijk, ga ontspannen zitten (maar niet onderuit gezakt!) en kijk je gesprekspartner(s) aan. In de meeste gevallen zal de ander het gesprek beginnen.

• Vertel eens wat over jezelf Je zal waarschijnlijk worden gevraagd om kort wat over jezelf te vertellen. Je vertelt wie je bent, wat je hebt gedaan en waarom de functie je zo interessant lijkt. Bereid je hierop voor want het is best lastig.

133144


• Vragen over de geschiktheid voor de functie In deze fase wordt gesproken over zaken die belangrijk zijn voor het bedrijf en voor de functie waarop je hebt gesolliciteerd. Geef rustig en duidelijk antwoord op vragen en neem de tijd om na te denken. Wanneer je iets niet verstaat of niet begrijpt vraag dan om herhaling of uitleg. Het kan heel sterk zijn als je toegeeft dat je iets niet weet!

• Sollicitatie motivatie Waarom wil je juist hier werken? Wat lijkt je interessant aan deze functie?

• Jouw vragen aan hen Het stellen van doordachte vragen laat zien dat je je goed voorbereidt hebt en een serieuze, professionele kandidaat bent. Probeer op zijn minst twee vragen te stellen.

• Afronding gesprek hand en bedank je ze voor het gesprek. Tip: Je sollicitatiegesprek is pas afgelopen wanneer je van het bedrijventerrein af bent.

134144


Beroepsposter voorbeeld autotechnicus

135144


MATERIAAL CERTIFICAATUITREIKING EN 1-METING

Format K!X Works certificaat

Bij Movisie in het kader van het project K!X Works heeft:

de volgende trainingen gevolgd:• Ken je talententraining • Beroepsoriëntatietraining • Communicatietraining• Presentatietraining • Sollicitatietraining en CV opstellen• Elevator pitch en netwerktraining• LinkedIn training

Deze trainingen werden gegeven bij

te

en vonden plaats op:

Tijdens K!X Works heeft de cursist geleerd: • Samenwerken met trainer(s) en mededeelnemers• Zelfkennis: eigen talenten en dromen kennen• Doelen stellen• Communiceren non-verbaal en verbaal en presentaties voorbereiden en geven• Feedback geven en ontvangen• Interviewen door vragen te stellen, te luisteren en samen te vatten• CV maken en weten wat daarin belangrijk is • Kennis van de werking van het onderwijssysteem• Vertrouwen in eigen talenten• Kennis van de mogelijkheden in Nederland wat betreft opleidingen, bijbanen en beroepen in Nederland • Beroepsbeelden en kennis over hoe je informatie over opleidingen vindt• Sollicitatiegesprek voor een bijbaan kunnen voeren • Leren netwerken• Kennis van elevator pitch en LinkedIn en hoe je het kan inzetten

136144


Datum:

Jamal ChrifiProjectleider Onderwijs & Arbeidsmarkt / K!X Works

137144


1-meting K!X Works Leerlingen

Datum en naam school:

Algemeen1. Hoe heet je?

2. Hoe oud ben je? jaar

3. Ben je een�� Man�� Vrouw

4. Uit welk land kom je? 5. Hoe lang woon je nu in Nederland?

jaar

6. Heb je al een diploma?�� Ja, namelijk: �� Nee

7. Welke trainingen heb je gevolgd bij K!X Works?�� Empowerment training�� Arbeidsmarkt training�� Beroepsoriëntatie�� Elevator pitch en netwerken�� LinkedIn/cv maken�� Solliciteren�� Communicatie training�� Presentatie training

138144


School8. Door de trainingen van K!X Works weet ik nu meer over verschillende studies en werk in Nederland.

�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

9. Ik kan door de trainingen van K!X Works nu beter kiezen welke studie of werk bij mij past.�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

10. Weet je nu welke studie je wilt gaan volgen?�� Ja > ga naar vraag 11�� Nee > ga naar vraag 12�� Ik weet het niet > ga naar vraag 12

11. Welk studie is dat en waarom?

Werk12. Heb je een gastles gekregen van een bedrijf?

�� Ja > ga naar vraag 13�� Nee > ga naar vraag 14

13. Heb je door deze gastles een beter idee over werken in Nederland?�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

14. Heb je met K!X Works een bedrijf bezocht?�� Ja > ga naar vraag 15�� Nee > ga naar vraag 16

139144


15. Vond je dit bedrijfsbezoek nuttig voor jouw toekomst?�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

16. Door K!X Works trainingen weet ik nu beter waar ik kan gaan werken/solliciteren in Nederland.�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

17. Vind je dat je jezelf nu beter kan presenteren bij een bedrijf door de K!X Works trainingen?�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

18. Hebben de K!X Works trainingen jou geholpen om een baan/werk te vinden?�� Ja, ik werk nu bij: �� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

19. Hebben de K!X Works trainingen jou geholpen om vrijwilligerswerk te vinden?�� Ja, ik doe vrijwilligerswerk bij: �� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

20. Heb je door de K!X Works trainingen meer vertrouwen gekregen dat je werk zult vinden in de toekomst?�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

140144


Oordeel21. Wat wilde je bereiken met K!X Works?

22. Is dat gelukt?�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

23. Ik geloof nu meer in mezelf (=zelfvertrouwen) door de K!X Works trainingen.�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

24. Ik weet nu beter wat ik leuk vind en wat ik niet leuk vind door de K!X Works trainingen.�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

25. Ik vond de trainingen en activiteiten van K!X Works leuk.�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

26. De trainer heeft mij goed geholpen.�� Ja�� Nee�� Een klein beetje�� Ik weet het niet

141144


27. Welk cijfer zou je geven aan K!X Works?

1 = zeer slecht 5 = gemiddeld 10= uitstekend

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

28. Zijn er dingen die je hebt gemist of die je graag nog wilt vertellen over K!X Works?

Dank je wel voor het invullen !Je mag deze vragenlijst inleveren bij je trainer.

142144


VOORBEELD ENERGIZERS

1. Follow the leaderHet lijkt een beetje op het moordspel met knipogen. 1 van de cursisten gaat op de gang staan. En dan kiest de groep (in stilte, door gebaren en aan te wijzen) iemand uit als leider, die begint zelfverzonnen bewegingen te maken. De rest van de groep doet deze bewegingen na en de bedoeling is dat het zo onopvallend mogelijk gedaan wordt. Je roept diegene van de gang terug en die moet op zoek gaan naar de leider van het spel, die steeds met de bewegingen start. Dit herhaalt zich een aantal keer met nieuwe mensen op de gang en nieuwe leiders. Wijs de laatste keer bijvoorbeeld 2 leiders aan, zodat het lastiger wordt voor diegene die op zoek moet gaan naar de leider. Je kunt er voor kiezen dit vooraf aan diegene in het midden te communiceren, maar het is ook leuk om dit geheim te houden.

2. Loop stop klap springJe laat de cursisten rond lopen door de zaal. Als je zegt ‘loop’ moeten ze gaan lopen, als je zegt ‘stop’ moeten ze stilstaan. En als je zegt ‘klap’ moeten ze klappen en als je zegt ‘spring’ springen. Maar na een paar keer verander je het door te vertellen dat als je zegt ‘loop’ moeten ze stoppen en andersom, en als je zegt ‘klap’ moeten ze springen en andersom.

3. Eilanden, haaien, zwemmenVoor deze oefening moeten je deelnemers elkaar aanraken; ga na voor jouw groep of dat oké is voor iedereen. Het lijkt een beetje op de stoelendans. Je begint met evenveel stoelen als cursisten. De stoelen noem je eilanden. Jij als trainer zegt wanneer ze moeten zwemmen, dan moet iedereen door de zaal heen lopen. Als je als trainer roept dat er haaien zijn, moet iedereen zo snel mogelijk een stoel opzoeken om veilig op een eiland te staan. Na elke ronde haal je een stoel weg. Er moeten dus creatieve oplossingen worden gezocht om ervoor te zorgen dat de hele groep veilig op een van de eilanden komt te staan, bijvoorbeeld 2 stoelen dichterbij elkaar schuiven om 1 groot eiland te maken. Niemand mag overblijven. Je kunt bij een grotere groep al stoppen bij 2 stoelen, maar het is ook leuk om door te gaan tot 1 stoel en te stoppen als het mislukt.

4. In de knoopVoor deze oefening moeten je deelnemers elkaar aanraken, ga na voor jouw groep of dat oké is voor iedereen. Laat alle cursisten met hun linkerhand de linkerhand van iemand anders uit de groep pakken, dat mag iedereen zijn behalve de twee personen naast je. Daarna geeft iedereen met z’n rechterhand iemand een rechterhand. De groep zit nu in de knoop. Geef ze als opdracht dat ze uit de knoop moeten komen. Hier mogen ze alles voor doen, van kruipen tot klimmen, als de armen en handen maar in elkaar blijven. Het einddoel is dat iedereen in 1 cirkel komt te staan.

5. Staan en ogen sluiten voor 1 minuutGoede oefening voor rust in de groep. Nabespreken hoe lang deze ene minuut voor iedereen duurde (dat zal verschillen namelijk!)

6. Favoriete liedjes radenDit is een leuke oefening voor een groep die elkaar al één of twee keer eerder gezien heeft en die nog wat langer met elkaar gaat werken. Ieder neemt een favoriet liedje mee naar de training en de groep raadt van elkaar van wie welk liedje is.

7. ComplimentenbalGebruik een bal of een bolletje wol voor dit spel. Iedereen staat in een kring en de bal gaat naar één van de deelnemers. De trainer gooit de eerste keer en geeft de deelnemer die de bal vangt een compliment. Het spel gaat door totdat iedereen in de kring minstens één compliment heeft ontvangen.

143144


8. Quotes radenDit is een leuke oefening voor een groep die elkaar al één of twee keer eerder gezien heeft en die nog wat langer met elkaar gaat werken. Iedereen neemt een favoriete quote mee naar de training en de groep raadt van elkaar van wie welke quote is.

9. Brainstorm in teams: competitiefMaak subgroepen van vier à vijf deelnemers en geef ieder team een topic. Kies topics die gemakkelijk en leuk zijn, zoals: wat zou je meenemen op een reis door de woestijn? Of schrijf alle dingen op die paars zijn. Geef ieder team precies twee minuten en vertel hen dat het een wedstrijd is: het team met de meeste items op de lijst is de winnaar. Moedig de teams aan om zoveel mogelijk op te schrijven en nergens over te discussiëren. Gewoon opschrijven. Dit helpt deelnemers om ideeën te delen zonder bang te zijn voor wat de andere deelnemers van hun ideeën vinden.

10. Nametags & verborgen vragenBereid nametags voor en geef deelnemers als ze de ruimte binnen komen een nametag die niet van henzelf is. Als iedereen binnen is, zoeken deelnemers degene op van wie de nametag is en stellen zich aan elkaar voor. Ze vertellen ook iets verrassends over zichzelf en terug in de groep stellen ze hun partner kort voor.

11. Human machineTeams krijgen de opdracht om iets eenvoudigs te ontwerpen met de mensen in het team, zoals een ventilator of een magnetron. Iedereen in het team moet een rol spelen in deze menselijke machine. Deze opdracht is vrij ingewikkeld!

12. Progressive storyTijd: 1-5 min. De groep zit met de ruggen naar elkaar toe en verzint met elkaar een verhaal. Spreek van tevoren een locatie af waar het verhaal begint. Iedereen vertelt maximaal 1 zin. Misschien ontstaat er zo wel een bizar verhaal!

13. Physic shakeDe groep krijgt de opdracht om aan een cijfer tussen 1 en 3 te denken. Vraag de groep vervolgens om drie groepen te vormen gebaseerd op de cijfers die ze in hun gedachten kozen. De uitdaging: je mag alleen elkaar de hand schudden als communicatiemiddel. Dit is een goede opmaat naar een meer ingewikkelde energizer.

14. DierengeluidenIeder in de groep kiest een stuk papier met de naam van een dier erop. Er zijn telkens twee papiertjes met hetzelfde dier erop. Ieder moet zijn soortgenoot vinden door het geluid van dat dier te maken.

15. Wrong handed picture guessSchrijf de namen van objecten op stukjes papier. Iedere deelnemer pakt om de beurt een papiertje en tekent met hun andere hand dan hun schrijfhand op de flip-over het object op het papiertje. De rest van de groep raadt om welk object het gaat. Hilariteit gegarandeerd!

Projectleider K!X Works:Jamal Chrifi (Movisie)

Teksten:Michelle Emmen, Shahrzad Nourozi, Chadia Bannouh, Bora Avrić,Jamal Chrifi & Charlotte Hanzon

Vormgeving:Publx, interactieve publicaties

Fotografie:Joyce de Vries (pag. 2 & 12) en Mladen Pikulić (overige foto’s)

Contact:MovisiePostbus 191293501 DC UtrechtCatharijnesingel 473511 GC UtrechtT 030 789 20 00

Met dank aan:Asiel, Migratie en Integratiefonds (AMIF).

Over Movisie:Movisie is het landelijk kennisinstituut en adviesbureau voor hetsociaal domein. Wij werken aan een samenleving met veerkrachtwaarin burgers zoveel mogelijk zelfredzaam zijn. Onze 150 expertsontwikkelen, verzamelen en verspreiden toepasbare kennis enoplossingen voor sociale vraagstukken.

Meer informatie:movisie.nl of kixworks.nl

COLOFON

144144

MATERIALENDRAAIBOEKENWERKWIJZEK!X WORKS: COLOFON

COLOFON

K!X Works Movisie

https://www.movisie.nl




https://www.uitvoeringvanbeleidszw.nl/subsidies-en-regelingen/a/asiel-migratie-en-integratiefonds-amif

mailto:[email protected]


https://www.facebook.com/MOVISIE

https://www.linkedin.com/company/movisie/?originalSubdomain=nl

https://twitter.com/movisie

https://www.movisie.nl/movisie-mail


Documents

K!X WORKS TRAINERSHANDLEIDING › sites › projectkix.nl › files › ...INLEIDING TRAINERSHANDLEIDING K!X WORKS Goed dat jij als trainer aan de slag gaat met K!X Works! In deze