Kynjamunur tengdur tölvunotkun í íslensku skólastarfi

og leiðir til að draga úr honum

Dr. Sólveig Jakobsdóttir, lektor KHÍ

Forkönnun styrkt af Nýsköpunarsjóði námsmanna unnin með Ölmu Frímannsdóttur og Margréti Sigurvinsdóttur

Rannsókn styrkt af Rannsóknarstofnun KHÍ unnin með aðstoð framhaldsnema við KHÍ og HÍ.

Umfjöllun - yfirlit

Rannsóknirerlendis

Rannsóknir áÍslandi

Tölvumenning:Hvaða þættirhafa áhrif?

Kynjamunur í tölvunotkun ogtölvutengdri færni og viðhorfum

Forkönnun Rannsókn Dæmi umaðgerðir

Fyrri rannsóknir erlendis

Fyrri rannsóknir erlendis

Rannsóknir erlendis: tölvunotkun, viðhorf, frammistaða/færni?

Mikill meirihluti rannsókna sýnir mun drengjum/karlmönnum í hag í tölvunotkun; einnig stór hluti í viðhorfum og frammistöðu/færni.

Töluverður hluti rannsókna sýnir ekki mun. Lítill hluti sýnir mun stúlkum/konum í hag.

Fyrri rannsóknir á Íslandi

Ungt fólk, ‘97 (RUM)

0

10

20

30

40

50

60

NotarNet

Netnot. >2 klst.

Tölvur>2 klst.

Tleikir>2 klst.

StúlkurPiltar

7785 nem. í 9. og 10. bekk, vor 1997

Sólveig Haraldsdóttir, Svava Guðjónsdóttir, 1997 (B.Ed. HÍ.)

354 14 og 16 ára unglingar (tilviljunark. úrtak).

0

10

20

30

40

50

60

70

Not

a ne

t

Net

skó

la

Net

>1

v.

Vef

ur

Spja

ll

Pós

tur

StúlkurPiltar

Ásrún Matthíasdóttir, 1996, HÍ

Könnun á viðhorfum 95 framhaldsskólanema til tölva, tölvunáms og áhugasviða er tengjast starfsvali.

Ekki marktækur kynjamunur í tölvukvíða og ýmsum viðhorfum til tölvunotkunar.

Tengsl milli tölvukvíða, -reynslu og aðgangs, viðhorfa, stærðfræðibakgrunns og hugmynda um starfsval. Meirihluti (óháð kyni) áhuga á að vinna með tölvur (ca. 50% þeirra f. sérhæfðum tölvutengdum störfum).

Tölvumenning skóla- Hvaða þættir hafa áhrif?

Þjóðfélag

Heimili, fjölskylda Samfélag, skóli

Kynjamunur í tölvunotkun, færni,viðhorfum,.?

Nemendur (aldur,reynsla, námsgeta,..)

Tölvur og aðgengi aðþeim

Félagslegir þættir Hugbúnaður, námsefni

Kennarinn og kennsluhættir, nýting tölva

Rannsóknin - heildaryfirlit

Forkönnun vor ´98: hönnun spurningalista, gagnasöfnun í einum landshluta, gagnaúrvinnsla, rit-/skýrslugerð.

Rannsókn haust ´98: endurgerð spurningalista/á vef, gagnasöfnun og úrvinnsla af mörgum landshlutum, skýrslu-/greinaskrif.

Áætlanir í samvinnu við nokkra þátttöku- skóla um úrbætur.

Markmið

Kanna hvort um kynjamun er að ræða meðal nemenda varðandi tölvunotkun í íslensku skólastarfi.

Auka þekkingu á tölvumenningu íslenskra skóla, bæði ytri og innri þáttum

leitast við að skýra hvers vegna kynjamunur kemur fram og/eða hvers vegna ekki innan mismunandi skóla með mismunandi menningu.

Forkönnunin

6 skólar á Vestfjörðum, 200 nemendur úr 8.-10. bekk.

Tölvunotkun, færni og viðhorf

Meiri (sjálfmetin) tölvutengd færni hjá piltum en stúlkum; piltar meira sammála um að þeir séu "mjög klárir" að nota tölvur ...)

Piltar líklegri að telja tölvur mikilvæga fyrir framtíðina og nauðsynleg tæki í námi og starfi.

Mikill munur á tölvu- og forritanotkun og aðgengi að tölvum heima en ekki í skóla.

Munur eftir skólum - Dæmi: skóli "A" og "B" % stúlkna og pilta sem telja sig kunna 7-10 atr. (af 10), og

sem eru mest sammála að séu "mjög klár" að nota tölvur.

4046

31

74

17

27

12

48

0

10

20

30

40

50

60

70

80

A-Stúlkur A - Piltar B-Stúlkur B - Piltar

7-10 atr."klár"

Skóli A

Sjá glæru á http://rvik.ismennt.is/~soljak/sky99/skolia.htm

Skóli B

Sjá glæru á http://rvik.ismennt.is/~soljak/sky99/skolib.htm

Rannsóknin

10 skólar víða af landinu (úr öllum landshlutum nema Vestfjörðum og af Vesturlandi

Reykjavík: 4 grunnsk., 1 framhaldssk. Önnur svæði: 5 grunnskólar um 760 nemendur

Þátttakendur - bekkur og kyn761; um helmingur úr 9. og 10. bekk

Þátttakendur - aldursdr. eftir skólum

Spurningalistar á vef

Til nema: sjá http://soljak.ismennt.is/spurnnem

Til skóla: sjá http://soljak.ismennt.is/spurnskola

Niðurstöður - færni e. aldri

Niðurstöður - fj. forrita notaður heima eftir aldri

Niðurstöður - fj. forrita notaður í skóla - eftir aldri

Niðurstöður - færni e. skólum (8.-10. bekkjarnemar)

Niðurstöður - forritafj.not heima eftir skólum (8.-10.bekkur)

Niðurstöður - forritafj.not í skóla eftir skólum (8.-10.bekkur)

Niðurstöður - viðhorf (hversu "klár"...)

Niðurstöður - viðhorf (hversu spennandi)

Niðurstöður - viðhorf (gaman að leika sér að prófa nýtt..)

% sem hefur tölvu í sínu herbergi - eftir bekk

% sem hefur tölvu í sínu herbergi - eftir skóla (8.-10.bekkur)

Aðgerðir - hvað er til ráða?

Koma skólum af stað í að greina hvort um vandamál sé að ræða - skipuleggja tölvu- og upplýsingatækninotkun m.t.t. beggja kynja.

Skoða og velja leiðir sem gætu hentað hverjum stað miðað við áhuga ýmissa hópa (stjórnenda, kennara, foreldra og þó ekki síst nemenda sjálfra).

Leita t.d. í smiðju Sanders og Stone ("The Neuter Computer")

Aðgerðir skólastjórnenda - dæmi

Í skóla Halda fundi umjafnréttismál

Í skólaumdæmi Koma á umræðu viðaðra skólastjórnendur

Í landshluta/landi Breiða út"fagnaðarerindið"

Aðgerðir kennara - dæmi

Í skólaumdæmi Fá nemendur til aðgreina kynhlutverk ítölvutengdu efni

Í skólanum Setja á fót tölvunefndfyrir stelpur

Í samfélaginu Bjóða gestum og"fyrirmyndum" ískólann

Aðgerðir nemenda (stúlkna)

Í skólanum Nota tölvur til gagnsog gamans

Heima Kennamæðrum/systrum aðnota tölvur

Í samfélaginu Taka að sér tölvutengdverkefni

Aðgerðir foreldra - dæmi

Í skólanum Taka virkan þátt í fræðslu (ávegum foreldrafélags) um

jjafnréttismálHeima Allir (ekki síst mæður) læra að

nota tölvur

Í samfélaginu Senda ekki síður stúlkur endrengi á tölvunámskeið