111 PC 422

อาจารยแนะแนวจะตองนาเอากรอบมาตรฐานการแนะแนวดานนกเรยน การจดการ

เรยนร และจดมงหมายของหลกสตรวชาแนะแนว มาเปนพนฐานในการเตรยมจดการเรยนการ

สอนวชาแนะแนว เพราะอาจารยทกคนททาหนาทการสอนตองเตรยมตนเองและสงแวดลอม

เพอสรางบรรยากาศของการเรยนรทมประสทธภาพ และสงเสรมการพฒนาศกยภาพของ

นกเรยนตามหลกการแนะแนว ดงนนจงตองมความรเกยวกบการเรยนร ดงน

ความหมายของการเรยนร (Learning)

การเรยนร หมายถง การเปลยนแปลงพฤตกรรมทมลกษณะคอนขางถาวร โดย

เปนผลมาจากประสบการณในอดต หรอจากการฝกหด เชน การทกทายดวยการยกมอ

ไหวเมอพบผใหญของคนไทย การประกอบอาชพของบคคลโดยมการสารวจอาชพตางๆ แลว

ลองผดลองถกในการศกษาหาความรจากการเรยนวชาตางๆตามทหลกสตรกาหนดไว ทาให

นกเรยนทราบวาตนเองมความสนใจหรอถนดวชาใด โดยพจารณาจากความรสกวา เมอทา

กจกรรมในวชานนๆแลวรสกชอบหรอสนกสนาน หรอจากเกรดทไดในแตละวชา ในทสดเมอ

จบมธยมศกษาปท 3 นกเรยนกตองรวบรวมปจจยตางๆ ไดแก ความถนดในทางการเรยน

ระดบคะแนนเฉลย ทนทรพย ความพงพอใจของพอแม เพอน และของตนเอง มาตดสนใจวา

จะเลอกศกษาตอในสายอาชวะหรอสายสามญ

คณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยน

หลกสตรแกนกลางศกษาขนพนฐาน มงพฒนานกเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค

เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยาวมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก

ดงน

1. รกชาต ศาสน กษตรย

2. ซอสตยสจรต

บทท 5

จตวทยาการเรยนรกบการสอนวชาแนะแนว

112 PC 422

3. มวนย

4. ใฝเรยนร

5. อยอยางพอเพยง

6. มงมนในการทางาน

7. รกความเปนไทย

8. มจตสาธารณะ

ทฤษฎการเรยนร

พฤตกรรมทบคคลสวนใหญใชปรบตวในชวตประจาวน และทาใหบคคลสามารถ

ชวยเหลอตนเองไดมกจะเกดจาก การเรยนรดวยการกระทา (Learning by doing) เปนสวน

ใหญ ดงนนอาจารยแนะแนวควรมความเขาใจทฤษฎการเรยนรทสาคญ เพอจดการเรยนการ

สอนวชาแนะแนวใหมประสทธภาพอยางนอย 2 ทฤษฎ ดงน

1. ทฤษฎการวางเงอนไขอยางตอเนองของกทธร

2. ทฤษฎการวางเงอนไขแบบการกระทาของสกนเนอร

3. ทฤษฎการเรยนรจากการรคด

นอกจากนหลกการในการสอนวชาแนะแนวจะพยายามหลกเลยงวธการสอนแบบ

บรรยายเพราะเนนเนอหาสาระ แตเรานยมใชกจกรรมเพอใหนกเรยนไดสารวจตนเอง

ปรบเปลยนเจตคตหรอพฤตกรรมใหมลกษณะทพงประสงค ทฤษฎการเรยนรทสาคญในการ

สอนสชาแนะแนวคอ

ทฤษฎการวางเงอนไขอยางตอเนองของกทธร (Guthrie’s Continuous

Conditioning Theory)

กทธรเชอวา การเรยนรเกดจากความเชอมโยงสงเรากบการตอบสนอง โดยม

การกระทาเพยงครงเดยว และจะคงมการเรยนรตอสงเรานนโดยการตอบสนองทประสบ

ความสาเรจเชนนนตลอดไป โดยไมตองอาศยการกระทาซาๆ หรอฝก หรอไมตองใชการ

เสรมแรงเพอใหพฤตกรรมคงอย สงเราททาใหเกดการตอบสนองแบบนจะเปนสงเราททาให

113 PC 422

เกดอาการเคลอนไหว (คลายพฤตกรรมทเกดจากปฏกรยาสะทอน) ไดแก เสยงดงจากระเบด

ทาใหบคคลวงหน เสยงเพลงดงจากสวนสาธารณะจะทาใหบคคลเดนเขาไปหา

S R (ครงเดยว)

S = สงเรา

R = การตอบสนอง

แผนผงท 5.1 แสดงการเกดการเรยนรแบบวางเงอนไขตอเนองของกทธร

การทดลอง

กทธรใชกลองปญหาทสรางขนเอง โดยตดตงกลองไวบนทกภาพอยางละเอยด และม

กลไกบงคบใหประตเปดออกได จากนนกทธรนาแมวใสไวในกลอง

ผลการทดลองพบวา

1. แมวบางตวมแบบแผนการหนแบบเดยว และใชแบบนนตอไปจนกวาจะมการ

เปลยนแปลงสงเราใหม

2. แมวบางตวมแบบแผนการหนหลายแบบ (เชน แมวบางตวจะวงกดกลอง หนหลง

และชนเสา บางตวใชเทาหนา – เทาหลงชนเสา และหมนไปรอบๆแลวจงหนออกจากกลองได)

ดงนนการเคลอนไหวครงสดทายทแมวใชจนประสบผลสาเรจจะเปนแบบแผนการหนทแมวจะ

ใชยดถอตอไป

สรปไดวา แมวหรอบคคล เรยนรการแกปญหาจากการกระทาครงสดทายททาสาเรจ

และยดถอเปนแบบแผนการตอบสนองตลอดไป

ดงนนการเรยนรของนกเรยนจงเกดจากการจงใจ มากกวาการเสรมแรง

114 PC 422

ทฤษฎการวางเงอนไขการกระทาของสกนเนอร (Skinner’s Operant Conditioning

Theory)

การวางเงอนไขแบบการกระทา หมายถง สงเราทาใหเกดพฤตกรรม และผลกรรมท

เกดภายหลงพฤตกรรมเพมขนหรอลดลง ขนอยกบความพงพอใจของผกระทาตอสงเรานน

A S R C

A = สภาพแวดลอม (Area)

S = สงเรา (Stimulus)

R = การตอบสนอง (Response)

C = ผลกรรมทเกดภายหลงพฤตกรรม (Consequence) และทาใหเกด

พฤตกรรมเพมขนหรอลดลง ซงผลกรรมทเกดภายหลงพฤตกรรม ม 2

ลกษณะคอ C+ และ C-

C+ = ผลกรรมทผกระทาพงพอใจ

C- = ผลกรรมทผกระทาไมพงพอใจ

แผนผงท 5.2 แสดงการเกดพฤตกรรมแบบการกระทาของสกนเนอร

ขนตอนของการวางเงอนไขแบบการกระทาของสกนเนอร

ในหองทดลอง สกนเนอรนาเอาหนทอดอาหารหลายๆวน และมสภาพหวโซไปใสใน

กลองทสกนเนอรสรางขน หนจะวงรอบๆ กดแทะและดมกลน (ตามธรรมชาตของหน) ซงไมม

ผลกรรมอะไรเกดขน ตอมาโดยบงเอญหนกดคานทาใหไดอาหาร (คอ สงเสรมแรงทาใหหน

115 PC 422

เกดความพงพอใจ) ในการทดลองหลายครง หนจะใชเวลานอยลงในการวงไปทคาน และกด

อาหารกนได นนคอ หนเกดการเรยนรแบบการกระทาแลว

ดงนน การวางเงอนไขแบบการกระทา จงเปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมทใช

สงเสรมแรง (Reinforcer) ในสถานการณ เพอกาหนดพฤตกรรมทพงประสงค

สงเสรมแรง (Reinforcer) หมายถง สงของหรอเหตการณททาใหมการตอบสนอง

เพมขน โดยผกระทาเกดความพงพอใจจากการตอบสนองนน เชน วยรนโทรศพทไปตอบ

คาถามทางวทยแลวไดตวดภาพยนตร 2 ใบ หรอวยรนไดรบการคดเลอกใหไปแสดง

ความสามารถพเศษในการแขงขน เพอชงรางวลเปนเงนสด 1 แสนบาท โทรศพท BB 1 เครอง

และตวเครองบน 2 ใบ ไปเทยวออสเตรเลย เปนตน

ขนท 1 กอนวางเงอนไข หนหวมาก

ขนท 2 ขณะวางเงอนไข

หนวงรอบๆกดแทะ ในกลองสกนเนอร ไมมผลกระทบ

และดมกลน

ขนท 3 ขณะวางเงอนไข เกดการเรยนรโดยบงเอญ

หนกดคาน ® อาหาร (C+) การเรยนร

แผนผงท 5.3 แสดงขนตอนของการวางเงอนไขแบบการกระทาของสกนเนอร

116 PC 422

ดงนนในการจดการเรยนการสอนดวยการวางเงอนไขแบบการกระทา อาจารยแนะแนว

จะตองจดสภาพแวดลอมในหองเรยน คณลกษณะของอาจารยแนะแนวทด เนอหาสาระ สอ

การสอน เพอกระตนใหนกเรยนแสดงพฤตกรรมททาใหเกดคณลกษณะทพงประสงคของ

นกเรยน

นอกจากนพฤตกรรมใดทนกเรยนแสดงออกมาสอดคลองกบวตถประสงคของการ

เรยนวชาแนะแนวในแตละครง อาจารยตองใชสงเสรมแรงทมประสทธภาพ และตองคานงถง

ความแตกตางระหวางบคคลของนกเรยนประกอบดวย เชน นกเรยนในระดบประถมศกษา

อาจารยใชสงเสรมแรง (ไดแก ทอฟฟ สมด ดนสอ เปนตน) จะทาใหนกเรยนเขารวมกจกรรม

และบรรลจดประสงคของการเรยนร แตสงเสรมแรงในขางตนอาจจะไมเหมาะสมกบนกเรยนใน

ระดบมธยมศกษา เพราะ “วยรนอยาก เดน ด ดง” อาจารยแนะแนวควรใชสงเสรมแรงดาน

จตใจแทนวตถ โดยการใหนกเรยนไดมสวนรวมในการตดสนใจเรองเนอหาหรอกจกรรมการ

เรยนการสอน เพอแสดงศกยภาพในทางทถกตอง และไดรบการชมเชยจากเพอนในชนเรยน

หรออาจารยแนะแนวจะไดเขาใจพฤตกรรมของนกเรยนไดชดเจนขน

กฎการเรยนรจากการวางเงอนไขแบบการกระทา ม 5 กฎ ดงน

1. การหยดยง (Extinction)

2. การฟนกลบของพฤตกรรม (Spontaneous Recovery)

3. การสรปความเหมอน หรอการพดคลมโดยทวไป (Generalization)

4. การแยกความแตกตาง (Discrimination)

5. การปรบพฤตกรรม (Shaping Behavior)

1. การหยดยง คอ การตอบสนองทเรยนรมาจะคอยๆลดลงหรอหยด เมอไมม

การเสรมแรง (US) เชน การสอนวชาแนะแนว ทอาจารยสอนโดยไมตรวจสอบจานวนเวลาท

นกเรยนเขาเรยน หรอไมประเมนผลงานของนกเรยนอาจจะทาใหนกเรยนประเมนตนเองวาไม

มความสาคญ ตองเขาเรยนหรอไมเขาเรยนกได นกเรยนกจะมาเรยนบางบางครง และในทสด

นกเรยนกจะไมเขาเรยนวชาแนะแนวตลอดไป (ในการทดลองคอ หนกดคานหลายๆครงแต

ไมไดอาหาร หนจะหยดการกดคาน)

2. การฟนกลบของพฤตกรรม คอ การตอบสนองทเคยเรยนรมาแลวปรากฎ

ขนอก และเพมมากขนๆภายหลงการหยดยงสมบรณ โดยไมตองมสงเราทไมมเงอนไข

117 PC 422

เชน ในอดตบางโรงเรยนมการสอนวชาแนะแนวไมสมาเสมอ แตในป พ.ศ. 2553 กระทรวง

ศกษาธการใหความสาคญ จดโครงการพฒนาคณภาพคร ซงเปดโอกาสใหอาจารยไดศกษาตอ

ทางจตวทยาการใหการปรกษา ทาใหอาจารยเหลานมความรความเขาใจและทกษะมากขนใน

การสอนวชาแนะแนว ทาใหนกเรยนตงใจเรยนวชาแนะแนวมากขน (ในการทดลอง หนหยด

กดคาน ตอมาหนบงเอญกดคานไดอาหาร หนจะขยนกดคานมากขนกวาขนแรกทหนได

อาหาร และเกดการเรยนร)

3. การสรปความเหมอน คอ การเรยนรทจะตอบสนองตอสงเราใหมทคลายกน

ในลกษณะเหมอนกน เชน นกเรยนตองเขาเรยนวชาแนะแนว เพราะตองมเวลาเรยน 80%

เหมอนวชาอนๆ หรอวยรนทรกการอาน จะรกการอานหนงสอทกประเภท เชน ตารา นวนยาย

การตนตางชาต เปนตน

4. การแยกความแตกตาง คอ การเรยนรทจะตอบสนองตอสงเราหลายสง

แตกตางกน เชน เนอหาสาระของวชาแนะแนวทใชวธการสอนแบบบรรยาย จะทาใหนกเรยน

เบอ หรอหนเรยน แตบางชวโมงวชาแนะแนวสอนโดยวธการสอนหลายแบบ เชน การใชวดโอ

เรอง “วยรน ป พ.ศ. 2559” จะทาใหนกเรยนเรยนดวยความตนตาตนใจ เพราะมภาพทสราง

ดวยเทคโนโลยยคใหม หรอบางครงใหนกเรยนแสดงบทบาทสมมตในหวขอเรองทกาลงฮตใน

ยคนน นกเรยนอาจจะถกเถยงกนและบบบงคบใหเพอนรวมแสดง ซงในตอนแรกๆเพอนอาจ

กลวและแสดงไดไมด แตเมอเพอนสนบสนน นกเรยนกอยากทดลองแสดงบาง กจะทาให

นกเรยนคนนนเกดความคดวา ตนเองกทาไดและเกดความภาคภมใจ

5. การปรบพฤตกรรม คอ การใชการเสรมแรงแกพฤตกรรมทคาดคะเนวา จะ

นาไปสพฤตกรรมทตองการ โดยเชอวา “การกระทาใดทไดรบการเสรมแรง พฤตกรรมนนม

แนวโนมทจะกระทาซาอก” นนคอ เราควบคมการตอบสนองทตองการโดยใหการเสรมแรง

เฉพาะเมอมการตอบสนองทตองการ เพอใหกลายเปนนสยตดตวตอไป นกเรยนทแสดง

ความคดเหนในวชาแนะแนว และไดรบการชมเชยจากอาจารยหรอเพอนๆ หรอปรบมอใหทก

ครง นกเรยนคนนนกจะมนสยกลาแสดงความคดเหนในทสาธารณะ หรอวชาอนๆ ตามมา

การเสรมแรง (Reinforcement)

การเสรมแรง หมายถง ชดของสภาพแวดลอมใดๆททาใหอนทรยเกดความสข

หรอความพงพอใจ (Robert et.al, 2001 : 615)

118 PC 422

ประเภทของการเสรมแรง การเสรมแรงม 2 ประเภท ดงน

1. การเสรมแรงบวก (Positive Reinforcement) หมายถง การเสรมแรงทนาตว

เสรมแรงทพงปรารถนาเขามา แลวทาใหพฤตกรรมทพงปรารถนามแนวโนมทจะเพมขน เชน

รางวล ใบปรญญา ใบประกาศเกยรตคณ คาชมเชย อาหาร เปนตน

2. การเสรมแรงลบ (Negative Reinforcement) หมายถง การเสรมแรงทนาเอาสงท

ไมพงปรารถนาออกไป แลวทาใหพฤตกรรมทพงปรารถนามแนวโนมทจะเพมขน เชน ไมม

การลงโทษหรอตาหน ความรอนในหองเรยนไมมเพราะตดแอรคอนดชน กลนของอาหารหรอ

ผลไมทบดเนาไมมในถงขยะของหองเรยน เปนตน

วธการเสรมแรง ม 2 แบบ

1. การเสรมแรงแบบตอเนอง แบงออกเปน 2 แบบยอย ดงน

1.1) แบบอตราสวนคงท (Fixed Ratio) คอการใหการเสรมแรง ตามอตราสวน

ของการตอบสนองทคงท เชน สงการบานหรอรายงานทกครงจะไดคะแนนความตงใจ = 10%

นกศกษาสอบใด 5 G เรยนฟร 1 ภาคการศกษา

1.2) แบบชวงเวลาทคงท (Fixed Interval) คอการใหการเสรมแรงตามชวงเวลา

ทกาหนดไวแนนอน เชน เรยน 3 ชวโมงไดพก 1 ชวโมงเสมอ ทกๆสนเดอนพอแมจะสงเงนมา

ใหลก

2. การเสรมแรงแบบบางครงบางคราว แบงออกเปน 2 แบบยอย ดงน

2.1) แบบอตราสวนทไมแนนอน (Variable Ratio) คอ การใหการเสรมแรง

ตามอตราสวนของการตอบสนองทไมแนนอน เชน การใหคะแนนของอาจารยแกนกเรยนไม

แนนอน นกเรยนคนหนงทารายงานเนอหาดมากและมรปภาพประกอบ แตอาจารยไมชอบ

นกเรยนคนน จงใหคะแนน 5 คะแนนจากคะแนนเตม 10 คะแนน ในขณะทนกเรยนอกคน

อาจารยรกมาก ทารายงานเนอหานอยและไมมภาพประกอบ อาจารยกลบใหนกเรยนคนหลง

8 คะแนนจากคะแนนเตม 10 คะแนน สรปวาคะแนนของนกเรยนจะไดมากหรอนอยขนอยกบ

อารมณของอาจารย

2.2) แบบชวงเวลาทไมแนนอน (Variable Interval) คอ การใหการเสรมแรง

ตามชวงเวลาทตางกนไมคงท เชน การสอนของอาจารย ในบางครงเรยน 50 นาท พก 15

นาท แตพอครงตอไป การสอนของอาจารยกลบเปน เรยน 60 นาท พก 20 นาท เปลยนแปลง

เวลาพกในการเรยนไมแนนอน ขนอยกบวาเนอหาแตละเรองสนหรอยาว

119 PC 422

การรบสมผส การรบร

การเสรมแรงแบบบางครงบางคราวจะทาใหการตอบสนองคงอยไดนาน

มากกวา การเสรมแรงแบบตอเนอง

นอกจากน การรผลของการกระทาทนท จะทาใหบคคลมการเรยนรทมประสทธภาพ

ดงนน อาจารยแนะแนวจงควรประเมนผลงานของนกเรยนใหรวดเรวทสดเพอทาใหคณลกษณะท

พงปรารถนาของนกเรยนคงอยตอเนองกน

ทฤษฎการเรยนรจากการคด (Cognitive Learning)

นกจตวทยาไดใหความหมายของ การเรยนรจากการรคด คอ การเขาใจ การร

ความจา การจนตนาการ การคด การแกไขปญหา การใชมโนทศน (concept) ภาษาใน

การเรยนร หรอคาศพทเฉพาะสาขาวชา การใชกระบวนการทางจตระดบสงอนๆ (เชน

การสงเคราะห การวเคราะห การบรณาการ เปนตน) ทฤษฎการเรยนรจากการรคดไดแก

ทฤษฎของเกสตลท (Gestalt) ทเนน “สวนรวมสาคญกวาสวนยอย” ทฤษฎของเฟยเจท

(Piaget) ทเนน “การรคดเกดจากการปฏสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอม” และทฤษฎ

อนๆ ซงสามารถแสดงใหเหนกระบวนการพฒนาการรคดของบคคลไดดงน

สงเราหรอ

สถานการณ

การเรยน

การสอน

แผนผงท 5.4 แสดงการเกดการเรยนรจากการรคด

อวยวะรบ

สมผส

ระบบ

ประสาท

ตความและ

แปล

ความหมาย

การตอบ

สนอง หรอ

พฤตกรรม

ของการรคด

120 PC 422

จากแผนผงขางตนเราสามารถจะเขาใจการเกดการรคดของบคคลได โดยเรมจาก

ความคดรวบยอดของคาศพททางวชาการตอไปน

การสมผส (Sensation) หมายถง กระบวนการทประสาทสมผสรบสงเราจาก

ภายนอกเขาสระบบประสาทและเปลยนเปนการรบร ทาใหรจกหรอเขาใจสงตางๆ ใน

โลก การสมผสซงเปนขนเรมตนของการรคดโดยการสบคนสงเรา เชนนกเรยนบางคนตงใจด

วดโอ และฟงเหตการณทวยรนตางชาตมอาชพ “รบอมบญ” ในขณะทเพอนบางคนนงคยกน

เรองอนๆ เปนตน การสมผสจงตองอาศยกระบวนนาเสนอสอ หรอกจกรรมเพอกระตน

นกเรยนใหมงเนนในสาระสาคญของบทเรยนในแตละครง

การรบร (Perception) หมายถง กระบวนการแปลความหมายสงเราทมากระทบ

ประสาทสมผสตางๆ ซงทาใหเกดการแกไขปญหา การตดสนใจ หรอการรคดขนสงประเภท

ตางๆ เชน เมอดและฟงวดโอเรอง “รบอมบญ” นกเรยนบางคนเขาใจความหมายของคาวา

“รบอมบญ” แตนกเรยนบางคนวเคราะหสาเหตวาวยรนตางชาตเลอกประกอบอาชพนเพราะ

เหตใด หรอนกเรยนบางคนพดกบเพอนวา ถาวยรนไทยตดสนใจและเลยนแบบการประกอบ

อาชพนบาง “วงศตระกลหรอประเทศชาต” จะเกดผลตามมาอยางไร เปนตน

จากกรณตวอยางขางตนอาจารยแนะแนวจะพบวา นกเรยนมเหตผลในการแสดง

พฤตกรรมแตกตางกนขนอยกบการเลอกรบร ประสบการณเดม สตปญญาของนกเรยนแตละ

คน และประสทธภาพของสอ รวมทงการเตรยมแผนการสอนของอาจารย

นอกจากนนกจตวทยาศกษาพบวา บคคลมการแปลความหมายสงทรบรไดมากหรอ

นอยขนอยกบองคประกอบดงน

1. ความสมบรณของอวยวะรบสมผส นกเรยนทมอวยวะครบ 32 จะมการรบรได

ดกวานกเรยนทมอวยวะบกพรอง (เชน ตาบอด ใบ หรอหหนวก เปนตน)

2. การมประสบการณเดม นกเรยนทมความรหรอประสบการณพนฐานในเรองนน

จะเกดความเขาใจ หรอแปลความหมายไดงายและถกตอง เชน นกเรยนมความรวาคนทเปน

โรคตดเกมสเกดจากการใชเวลาเลนเกมสในคอมพวเตอรตดตอกนตงแต 3 ชวโมงบอยๆ เมอ

อาจารยใหนกเรยนแบงกลมและระดมสมองในหวขอเรอง “วธหางไกลจากโรคตดเกมสใน

คอมพวเตอร” นกเรยนทมความรท วไปวาเลนเกมสเกนเวลาจะทาใหมปญหาหรอโรคตดเกมส

ยอมเสนอแนวคดไดนาสนใจและถกตองมากวานกเรยนทไมมความรในเรองน

3. การเรยนร อาจารยควรมการเรยงลาดบเนอหาวชาจากงายไปยาก หรอใชสอทม

ประสทธภาพมาประกอบ หรอเนอหาสาระทนสมยและมประโยชนแกนกเรยน

121 PC 422

4. ความจา อาจารยอาจใชเทคนคการชวยจา เชน ใชรหสหรอแตงเปนเพลง หรอให

นกเรยนไดลงมอปฏบตจรง หรอใหเลนเกมสแขงขนกนโดยกลมทชนะจะไดรบรางวล

5. สภาพจตใจในขณะนน การเตรยมความพรอมของนกเรยน บรรยากาศใน

หองเรยนทมการยอมรบความแตกตางระหวางบคคลหรอใหเกยรตซงกนและกน ไมมสภาพ

บงคบขเขญหรอการลงโทษ อาจารยถามนกเรยนทยกมอกอนเพอน จะทาใหนกเรยนม

ความสขในการเรยนวชาน

6. อคต อาจารยตองมความยตธรรมและมจรรยาบรรณ เชน ยอมรบฟงความคดเหน

ของนกเรยน แมวาจะมความคดทไมสมเหตสมผลหรอไม มเกณฑหรอความรในเนอหาทสอน

เปนตน

จากแผนผงขางตน อาจารยแนะแนวจะตองเตรยมสงเราในสถานการณการเรยนร

เชน ดานบคลกภาพ ความรในเนอหาของบทเรยนและสอการสอนของอาจารยเพอใหนกเรยน

ไดสมผสและเกดการรบรดวยการใชอวยวะรบสมผส 5 ดาน คอ การเหน การไดยน การได

กลน การลมรสและการสมผส โดยธรรมชาตของมนษย ยงบคคลใชอวยวะรบสมผสหลายทาง

มากเทาใด การเรยนรหรอการรคดกจะเกดไดมากขนเทานน นกจตวทยาการเรยนรเชอวา การ

เรยนรดวยการกระทา (Learning by doing) จะทาใหนกเรยนเกดการรคด และจดจาไดนาน

มากกวาการบรรยายความร (คอนกเรยนใชเพยงการเหนและการไดยน) อาจารยแนะแนวจง

นยมใชกจกรรมตางๆ ใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองหรอกจกรรมกลมเพอฝกทกษะ

วชาการ ทกษะชวตหรอทกษะวชาชพ และการเรยนการสอนวชาแนะแนวทดกควรม

บรรยากาศแบบสนกสนาน ครนเครง อยาเครยด หรอ “การจดการศกษาแบบเชญชวน” ท

อาจารยและนกเรยนมการปฏสมพนธกนทงการใหและการรบ โดยอาจารย “...ตองพฒนาการ

มองตนเองและผอนในแงด มองการจดการศกษาวาจะตองทาใหนาพงพอใจและมองนกเรยน

ทกคนวามความสามารถ (able) มคณคา (valuable) และมความรบผดชอบ (responsible)”

(นรมล ศตวฒ, 2551 : 70) ผลทตามมาคอพฤตกรรมทมจตสาธารณะของนกเรยนหรอ

นกเรยนไดพฒนาศกยภาพเตมท

122 PC 422

การจงใจ (Motivation)

การจงใจ หมายถง กระบวนการนาปจจยตางๆทเปนแรงจงใจ มาผลกดนให

บคคลแสดงพฤตกรรมไปอยางมทศทาง เพอบรรลเปาหมายทตองการ

แผนผงท 5.5 แสดงขนตอนการเกดการจงใจ

แรงจงใจ (Motive)

แรงจงใจ หมายถง สภาวะทเปนแรงกระตนใหบคคลแสดงพฤตกรรมออกมา

เพอใหบรรลเปาหมายตามทตองการ

ดงนน อาจารยแนะแนวจงตองจดบรรยากาศในหองเรยนดวยการจงใจ ใหนกเรยน

บรรลเปาหมาย คอ การพฒนาตนเองเตมศกยภาพ หรอนกเรยนมคณลกษณะอนพงประสงค

ขนอยกบแผนการสอนทอาจารยเตรยมสอนในแตละชวโมงดวยสงเรา คอ วธการสอน

(กจกรรม) หรอ เนอหาสาระทแปลกใหม มประโยชน หรอสนองความตองการ (รายละเอยดจะ

อยในทฤษฎความตองการตามลาดบขนของมาสโลว)

ความรในเรองการจงใจ ทาใหอาจารยแนะแนวหรอนกเรยนเขาใจตนเอง/ ผอน/ กลม

สงคมไดวา แสดงพฤตกรรมนนเพราะสาเหตอะไร ตลอดจนอาจารยแนะแนวอาจใชกระบวนการ

จงใจในการสอน เพอควบคมพฤตกรรมของอาจารยและนกเรยนได ตวอยางเชน การแบงกลม

นกเรยนเพอระดมสมองในหวขอเรอง “วธการปองกนทรพยสนของโรงเรยน” เปนตน

อาจารยแนะแนวตองเลอกใชแรงจงใจทเหมาะสมกบระดบพฒนาการของนกเรยน

(วยรน) ดวย แรงจงใจม 2 ประเภท ดงน

สงทปอนเขา

(Input)

- สงเรา

(ภายใน-ภายนอก)

- ประสบการณ

- การเรยนร

ความตองการ

(Needs)

แรงขบ

(Drive)

การตอบสนอง

(Response)

ผลลพธ

(Output)

- เปาหมาย

(ม - ลด

ความตองการ)

123 PC 422

1. แรงจงใจภายใน เปนแรงจงใจทเกดขนเองและมมาตงแตแรกเกด เปนแรงจงใจ

ททาใหบคคลเกดการเรยนร และพฒนาตนเอง เชน ความอยากรอยากเหน การแขงขน การ

กระตอรอรนในการแสดงกจกรรมตางๆ เปนตน

2. แรงจงใจภายนอก เปนแรงจงใจจากการเรยนรเนองจากบคคลไดรบการกระตน

จากสงเราภายนอก ทาใหบคคลแสดงพฤตกรรมไปสจดมงหมาย เชน แรงจงใจใฝสมฤทธ

แรงจงใจใฝสมฤทธ

ในการสอนวชาแนะแนว อาจารยจงควรเตรยมการสอนใหดทสด เพราะโดยธรรมชาต

นกเรยนมแรงจงใจภายในในการใหความรวมมอมการอยากรอยากเหน และอาจารยควรจด

กจกรรมใหนกเรยนแขงขนกนทาความด นอกจากนอาจารยอาจจดสถานการณเพอปรบ

พฤตกรรมใหนกเรยนประสบความสาเรจ และมความสมพนธทดซงกนและกน ซงทานายไดวา

นกเรยนจะมทกษะเกยวกบการปรบตวทมคณภาพ และอาจารยควรใชการเสรมแรงเพอ

นกเรยนมพฤตกรรมเพมขน ทกคาบของการสอนหรอกลาตดสนใจปรบเปลยนกจกรรมการ

สอนเมอนกเรยนมอปสรรค

ทฤษฎความตองการตามลาดบขนของมาสโลว (มาสโลว’s Hierarchy Needs)

มาสโลว (มาสโลว)ไดรบการยกยองวาเปน “คลนพลงท 3” (The third force) ในทาง

จตวทยา ทอธบายเกยวกบการจงใจ (พลงท 1 คอ จตวเคราะห และพลงท 2 คอลทธ

พฤตกรรม) มาสโลว (1971) ไมใสใจวาตนเองจะอยในฐานะทเปนพวกจตวเคราะหรนใหม หรอ

พวกตอตานพฤตกรรมนยม แตมาสโลวรบรตนเองวามแนวคดทง 2 ประเภท (นกจตวเคราะห

และนกพฤตกรรมนยม ) ซงทาใหเขาเขาใจพฤตกรรมของมนษยไดมากขน

อตชวประวตของ Abraham H. มาสโลว

Abraham Harold (Abe) มาสโลว เกดวนท 1 เมษายน ค.ศ.

1908 ท Manhattan, New York, USA. เปนลกคนโตของ Sanuel

มาสโลว และ Rose, Schilosky มาสโลว ซงมลกทงหมด 7 คน

124 PC 422

มาสโลวในวยเดกไมมความสข และโดดเดยวมาก มความ รสกขอายอยางรนแรง มปม

ดอยและเปนคนเกบกด ยงกวานน มาสโลวไมสนทสนมกบพอหรอแม เขาอดทนตอการ

หายไปของพออยบอยครง สวนแมนนมาสโลวรสกเกลยดและเปนศตรกบแมอยในใจลกๆ

ตงแตมาสโลวเปนเดก จนกระทงวนทแมเสยชวต เพราะมาสโลวมองแมวาดราย ขเหนยวและ

ใจแคบ แมเปนคนเครงศาสนามาก แตแมขเขญ/ลงโทษมาสโลวตงแตวยเดก ซงจากการขเขญ

คกคามเชนน มาสโลวจงเรยนรเพอเกลยดและไมไววางใจศาสนา และกลายเปนผทไมเชอวาม

พระเจาทใหคามนสญญาแกมนษย

มาสโลวรกการอาน แตการไปถงหองสมดสาธารณะนนไมปลอดภย เพราะตอง

หลกเลยงแกงของพวก Anti-Semitics ซงเดนเตรตามเพอนบานใน Brooklyn ของมาสโลว

และชอบกลนแกลงชาวยวเชนมาสโลว และเดกชายชาวยวคนอนๆ ในระดบมธยมศกษาตอน

ปลายมาสโลวไดเกรดดกวาเกรดเฉลยเพยงเลกนอย ในเวลานนมาสโลวมความสนทสนมกบ

หลานชายชอ Will จงมกออกไปสงคมภายนอกและรวมกจกรรมการทาแมกกาซนลาตนของ

โรงเรยน อกทงยงเลนเทนนส และรบใชผเลนทมหมากรก

เมอสาเรจการศกษาจากโรงเรยนชายระดบมธยมศกษาตอนปลาย มาสโลวไดเขา

ศกษาตอท Cornell University และในเวลานนพอแมของมาสโลวไดหยารางกน มาสโลวจงได

ใกลชดกบพอมากขน และพอของมาสโลวตองการใหมาสโลวซงเปนลกชายคนโตเปนนก

กฎหมาย ในขณะทเรยนท City College มาสโลวไดลงทะเบยนเรยนในคณะนตศาสตร แต

ตอมา มาสโลวกไดยกเลกการเรยนกฎหมายโดยใหเหตผลวา กฎหมายเกยวของกบคนชวและ

เกยวของกบความดนอย ถงแมวาพอจะผดหวงในตอนเรมแรก แตในทสดพอกยอมรบในการ

ตดสนใจของมาสโลว

ในฐานะทมาสโลวเปนนกศกษาคนหนงของ City College มาสโลวทาคะแนนไดดมาก

ในวชาปรชญาและวชาอนๆ ซงจดประกายความสนใจใหแกมาสโลว สวนวชาอนๆทมาสโลวไม

ชอบเขาทาคะแนนไดไมดและถกภาคทณฑทางวชาการ เมอเรยนไปได 3 ภาคเรยน มาสโลวก

เทยบโอนไปเรยนทมหาวทยาลยในรฐ New York เหตผลประการหนงคอ มาสโลวจะไดอย

ใกลชดกบหลานชอ Will แตกยงอยหางไกลจากหลานทชอวา Bertha Goodman (ซงเปนคน

ทมาสโลวตกหลมรก) มาสโลวกลายเปนคนคงแกเรยนและไดเรยนวชาจตวทยากบศาสตราจารย

Edward B. Titchener

เมอเรยนท Cornell ไดหนงภาคเรยน มาสโลวกยายกลบไปท City College ใน New

York และไดอยใกลชดกบเบอรตา เขาไมเคยแตะเนอตองตวเธอ หรอแสดงความรสกรก

125 PC 422

ออกมาโดยตรง แตเหตการณบงเอญทเปลยนแปลงชวตของมาสโลวเกดขนเมอมาสโลวไป

เยยม Pearl ซงเปนแมของ Bertha และพสาวของเบอรตาและเปนหลานของมาสโลวกผลกให

มาสโลวบอกรกเบอรตา และเบอรตากไดตอบรบความรกน ดงนนมาสโลวกไดรสกวาชวตของ

ตนนนมความหมาย และในเวลาตอมาไมนานมาสโลวและเบอรตากไดแตงงานกน หลงจาก

เอาชนะการตอตานจากพอแมของมาสโลว เพราะมาสโลวอายเพยง 20 ป และเบอรตาอาย

เพยง 19 ป และจากความเชอเรองพนธกรรมทเชอวาลกหลานใกลชดกนแตงงานกน ลกหลาน

ทเกดมาจะมความผดปกต ซงความกลวนกลดอานาจลงเพราะพอแมของมาสโลวกเปน

ลกหลานคแรกทแตงงานกนและมลกทแขงแรงถง 6 คน

หนงภาคเรยนกอนมาสโลวจะแตงงาน มาสโลวไดลงทะเบยนเรยนท University of

Wisconsin ตอมาอก 2 ป มาสโลวไดรบปรญญาตรทางปรชญา (B.A degree in Philosophy)

แตมาสโลวสนใจในผลงานของ John B. Watson’s Behaviorism ความสนใจนไดกระตนให

มาสโลวเรยนสาขาวชาทางจตวทยาและไดศกษาจนสาเรจ จากนนมาสโลวไดเขาศกษาตอใน

ระดบบณฑตศกษาท Wisconsin และไดทางานวจยใกลชดกบ Harry Harlow ผซงวจยเกยวกบลง

การทาดษฎนพนธของมาสโลวใชลงเปนผถกทดลองในเรองจดเดนและพฤตกรรมทาง

เพศของลง การมจดเดนในสงคม (social dominance) เปนแรงจงใจใฝอานาจมากกวาพฤตกรรม

ทางเพศ

ในป ค.ศ. 1934 มาสโลวไดรบปรญญาเอก แตมาสโลวไมสามารถทางานในตาแหนง

นกวชาการได เพราะกาลงเกดภาวะเศรษฐกจตกตาครงยงใหญ และอคตของคนอเมรกนท

ตอตานชาวยวยงคงมความรนแรง มาสโลวจงไดไปสอนท Wisconsin ในเวลาสนๆ และ

ลงทะเบยนเรยนในโรงเรยนทางการแพทย แตมาสโลวกไดเกดความเบอหนายและไดเลกเรยน

ไป ในปตอมา มาสโลวกไดกลบไป New York เพอเปนผชวยวจยของ E.L. Thorndike ท

Teachers College, Columbia University. หลงจากปครงของการทาวจยเรองกามารมณของ

มนษย มาสโลวกไดลาออกไปเพอทางานท Brooklyn College.

การใชชวตอยในเมอง New York ระหวางป ค.ศ. 1930 และ 1940 ทาใหมาสโลวม

ความเกยวของกบนกจตวทยาชาวยโรปทหลบหนกฎของพวกนาซ ไดแก Erich Fromm,

Karen Horney, Max Wertheimer, and Kurt Goldstein มาสโลวไดรบอทธพลจากบคคล

เหลานมากพอๆกบทไดรบจาก Alfred Adler, (ผซงมชวตอยใน New York ในเวลานน) Adler

มกจะจดสมมนาทบานในคนวนศกร และมาสโลวไดรบเชญเปนแขกในการประชมเหลานอย

บอยครง

126 PC 422

มาสโลวพดวา “ฉนคดวา ฉนไดมครทดทสดทงเปนทางการและไมเปนทางการ...ฉน

ไมสามารถพดวาใครสาคญมากกวาคนอน ฉนเพยงเรยนรจากทกคนและปฏเสธการเขาไปอย

เปนพรรคพวกของบคคลเหลานน” ผทสามารถปรกษาและไวใจไดของมาสโลวคอ Ruth

Benedict นกมานษยวทยาท Columbia University ตอมาในป ค.ศ. 1983 Benedict กระตน

ใหมาสโลวดาเนนการศกษามานษยวทยาเกยวกบชาวอนเดยแดงใน The Northern Blackfoot

ในเมอง Alberta ประเทศแคนาดา เปนงานทมาสโลวไดทาการศกษาโดยใชคนในทองถน ชาว

อเมรกน ซงทาใหมาสโลวเขาใจเรองความแตกตางระหวางวฒนธรรม และสนบสนนใหมาสโลว

สามารถสรางทฤษฎความตองการตามลาดบขนทมชอเสยงขนและสามารถประยกตไปใชกบ

ทกคนไดอยางเสมอภาคกน

ท Brooklyn College มาสโลวเปนอาจารยทมลกศษยตองการเรยนดวยเปนจานวน

มาก ถงขนตองเปดชนเรยนเพมอก 5 หอง และมาสโลวไดเขยนตาราจตวทยาอปกต

มาสโลวรวมกบนกศกษาดาเนนการบาบดคนไขทมปญหาเลกๆ (โดยไมใชการทาจต

บาบด หรอจตวทยาการใหการปรกษา) วธการชวยเหลอคนไขของมาสโลวคอความเขาใจ

ความรสก การจนตนาการ และความสนใจเรองเพศวาเปนเรองทปกต

ในระหวางกลางป 1940 สขภาพของมาสโลวเรมเสอมโทรมลง และเมอมาสโลวมอาย

ครบ 38 ป ในป ค.ศ. 1946 ไดเกดเปนโรคประหลาดททาใหมาสโลวออนแอ เปนลม และ

เหนอยลา ในปตอมามาสโลวจงไดลาออกจากการทางาน มาสโลวและเบอรตาพรอมลกสาว 2

คนไดยายไปอยทแคลฟอรเนย ซงเปนสถานททพวกเขามความสขและพงพอใจ การทางานท

นอยลงทาใหมาสโลวมเวลาอานชวประวตและประวตศาสตรเพอทาการวจยในหวขอเรอง

เกยวกบลกษณะของบคคลทม self – actualization. ใกลป ค.ศ. 1949 สขภาพของมาสโลวด

ขน จงไดกลบไปสอนท Brooklyn College, ในป ค.ศ. 1951 มาสโลวไดรบตาแหนงเปนประธาน

หวหนาภาควชาจตวทยาท Brandeis University .

ในยามวางมาสโลวไดเขยนบทความลงเผยแพรในวารสารตางๆ การใชเวลาวางใน

เรองความคด ความคดเหน ความรสก กจกรรมทางสงคม บทสนทนาทสาคญ และสขภาพ

ของมาสโลว

จากการทมาสโลวมสขภาพทไมแขงแรงและผดหวงกบบรรยากาศทางวชาการท

นกศกษาใน Brandies ตองการใหมาสโลวสอนวชาจตวทยาการทดลองหรอวชาดานสตปญญา

มากกวา มาสโลวจงยายไปทางานกบบรษท Saga Administrative ใน Menlo Park รฐ

แคลฟอรเนย และงานททานทาใหมาสโลวสนกสนานกบอสรภาพในการคดและการเขยน แต

127 PC 422

ตอมาในวนท 8 มถนายน ค.ศ. 1970 ในขณะทมาสโลวเดนอยกไดลมลง และไดเสยชวตดวย

โรคหวใจเมอมอาย 62 ป

ทฤษฎความตองการตามลาดบขนของมาสโลว

(Maslow’s Hierarchy of Needs)

อาจารยแนะแนวสามารถสรางกระบวนการจงใจ ในการจดการเรยนการสอนใหม

ประสทธภาพได โดยอาจารยแนะแนวจะตองเขาใจธรรมชาตของนกเรยน โดยเฉพาะดาน

ความตองการ ซงทฤษฎหรอความรเกยวกบความตองการของมนษยทผเชยวชาญทงหลาย

นยมใชกนอยางแพรหลาย คอทฤษฎความตองการตามลาดบขนของมาสโลว

ทรรศนะของมาสโลวเกยวกบการจงใจ มดงน

1. การจงใจมผลกระทบตอผลรวมทงหมดของตวบคคล (the whole person)

เชน สอตางๆ กระตนใหบคคลในสมยนเปลยนพฤตกรรมการรบประทานอาหารตามใจปาก

หรอความชอบไปเปนรบประทานอาหารทมคณภาพ (ไดแก กนผกครงหนง กนอยางอน

ครงหนง เพอปองกนโรคอวน ซงมผลตามมาทางรางกายเคลอนไหวไมกระฉบกระเฉง อาจเกด

โรคแทรกซอน และทาใหจตใจไมเบกบานหรอเครยดได)

2. การจงใจเปนสงทซบซอนเสมอ นนคอพฤตกรรมของบคคลอาจจะเกดจาก

แรงจงใจหลายประเภท เชน การสรางความสมพนธกบเพอนตางเพศของวยรน อาจจะเกดจาก

การเปลยนแปลงรปรางและฮอรโมนในรางกาย หรอความตองการปลอดภย หรอความตองการ

ความรก หรอความเดนในกลมเพอน เปนตน

3. บคคลจะถกจงใจดวยความตองการประเภทใดประเภทหนงอยางตอเนอง

หมายความวา ความตองการประเภทหนงทไดรบการสนองตอบแลว ความตองการประเภทน

จะสญเสยอานาจการจงใจ และจะเกดความตองการประเภทอนเขามาแทนท เชน บคคลทหว

โหย จะแสดงพฤตกรรมเพอใหไดอาหารมาดารงชวต (ตวอยางในภาวะเกดนาทวม ผเดอดรอน

จะยนเขาแถวเพอรบอาหารและนาทมการบรจาคให แมวาอากาศจะรอนจดหรอฝนตกพราๆ

เพอความอยรอดของตนเอง และครอบครวตอไป) แตในภาวะปกตทบคคลไดรบการสนองตอบ

ความตองการอาหารหรอทางสรรวทยาอยางเพยงพอ บคคลกจะเกดความตองการในขนตอไป

เชน ตองการบานพกอาศย มตรภาพ และการเคารพนบถอ

128 PC 422

4. บคคลทกคนและทกสถานทถกจงใจดวยความตองการขนพนฐาน (Basic

Needs หรอ มาสโลว เรยกวา “Conative Needs”) เหมอนกน แมวาบคคลจะมวฒนธรรมท

แตกตางกน แตทกคนกตองการอาหารและทพกอาศย ความปลอดภย ความรก (หรอ

มตรภาพ) ความเคารพนบถอ และการประจกษตนเปนธรรมดาสาหรบทกเผาพนธ

5. ความตองการพนฐานสามารถนามาจดเรยงเปนลาดบขนได และมนษยทก

คนใฝด ดงนนบคคลสามารถสนองความตองการขนสงสดคอความตองการประจกษตน ใน

เวลาใดเวลาหนงของชวต

การเรยงลาดบความตองการตางๆ (Hierarchy of Needs) ของมาสโลว มความ

หมายวา จากภาพรปสามเหลยม ความตองการระดบทต ากวา (คอความตองการทาง

สรรวทยา) จะมอานาจเหนอกวาความตองการระดบทสงกวา (คอความตองการความปลอดภย

ความตองการความรกและความเปนเจาของ ความตองการความเคารพนบถอ ความตองการ

ประจกษตน ตามลาดบ) นนคอความตองการระดบทตากวามอานาจสงกวาและตอง

ไดรบการสนองตอบตามความพงพอใจกอน ความตองการทอยในระดบสงกวาจงจะ

กลายเปนสงจงใจในลาดบตอไป และตอเนองกนไปจนบคคลไดรบความพงพอใจสงสดใน

ขนท 5 ซงจะขนอยกบความแตกตางระหวางบคคล

129 PC 422

มาสโลว (1970) ได

1. ความตองการทางดานสรรวทยา (Physiological Needs)

2. ความตองการความปลอดภย (Safety Needs)

3. ความตองการความรก และความเปนเจาของ (Love and belongingness Needs)

4. ความตองการความเคารพนบถอ (Esteem Needs)

5. ความตองการประจกษตน (Self – actualization Needs)

1. ความตองการทางสรรวทยา เปนความตองการขนพนฐานทมอานาจทสด

ประกอบดวยอาหาร นา ออกซเจน การรกษาอณหภมของรางกาย ความตองการขบถาย

ความตองการมกจกรรมทางรางกาย ความตองการทางเพศ เปนตน บคคลทหวจะถกจงใจให

แสวงหาอาหาร (โดยไมตองการเพอนหรอการเคารพนบถอ)

ในสงคมทรารวย บคคลสวนใหญทาใหความตองการจากความหวเปนความ

ตองการของรางกาย ความปกตวส ย รวมทงอาจจะพถพถนในเรองรสชาด กลนหรอ

องคประกอบของอาหาร ตรงกนขามกบบคคลทหวโหยอาจจะถกครอบงาดวยอาหารหรอสงใด

สงหนงททาใหประทงชวตรอดไปในแตละวนๆ เทานน

มาสโลวศกษาพบวาความตองการทางสรรวทยา แตกตางจากความตองการ

พนฐานประเภทอนๆ 2 ประการ คอ ประการแรก ความตองการทางสรรวทยาเปนความ

ตองการทสามารถทาใหเกดความพงพอใจอยางสมบรณแบบได หรอแมแตความพงพอใจ

มากเกนไป เชน คนหนงรบประทานอาหารอยางเพยงพอ ดงนนอาหารกสญเสยอานาจการจง

ใจอยางสมบรณแบบ สาหรบบางคนททานอาหารมอใหญเสรจสนลง ความคดเกยวกบอาหารท

มากกวานอาจจะทาใหบคคลนรสกสะอดสะเอยน ประการท 2 โดยธรรมชาต ความตองการ

ทางสรรวทยาจะกลบมาเกดอก (recurring nature) เชน บคคลทรบประทานอาหารอมแลว

แตเมอเวลาผานไปบคคลจะเกดความหวและตองทานอาหารหมนเวยนไปเรอยๆ หรอการ

หายใจเอาออกซเจนเขาสรางกายกจะมหายใจไปเรอยๆ เชนกน

2. ความตองการความปลอดภย เมอความตองการทางสรรวทยาของบคคลไดรบ

ความพงพอใจอยางมความสมพนธกน บคคลจะถกจงใจดวยความตองการความปลอดภย

ซงประกอบดวยความปลอดภยทางรางกาย ความอบอนใจ ความมนคงการพงพาอาศยผอน

การปกปองและเสรภาพจากแรงกดดนเกยวกบการคกคามตางๆ เชน ความเจบปวย ความ

ภาพท 5.6 จาลองแสดงความตองการตามลาดบขนของมาสโลว

130 PC 422

กลว ความวตกกงวล อนตราย และการจลาจล ตลอดจนความตองการกฎหมาย คาสง และ

โครงสรางทแนนอน

ความตองการความปลอดภยแตกตางจากความตองการทางสรรวทยาคอ ความ

ปลอดภยไมสามารถทาใหเกดความพงพอใจมากเกนไป

ในสภาวะสงคมปกต (ไมใชระหวางสงคราม) ผใหญสวนใหญมความพงพอใจใน

ความตองการความปลอดภย จงทาใหความปลอดภยอาจจะไมสาคญนก ตรงกนขามเดกถกจง

ใจดวยความตองการความปลอดภยบอยครงมากกวาผใหญ เพราะเดกดารงชวตโดยมการ

คกคาม เชน ความมด สตวตางๆ คนแปลกหนาและการลงโทษจากพอหรอแม ดงนนผใหญท

เปนโรคประสาทจงมกจะมตนเหตมาจากการรกษาความหวาดกลวหรอการลงโทษทรนแรง

ของพอหรอแม หรอคร หรอผใหญทเลยงดมาจากวยเดก

อาจารยแนะแนวจงควรทาตวเปนสงแวดลอมทดดวยการมเจตคตหรอมองโลก

ทางบวก ดแลเอาใจใส อดทน ไมใชการลงโทษ และเปดโอกาสใหนกเรยนมการเรยนตาม

ความแตกตางระหวางบคคล ผลทตามมาคอนกเรยนจะกลายเปนผใหญทมสขภาพจตทด

3. ความตองการความรกและเปนเจาของ ความตองการขนนจะเกดขนตอเมอ

ความตองการดานรางกายและความปลอดภยไดรบการตอบสนองแลว บคคลตองการไดรบ

ความรกและความเปนเจาของ โดยการสรางความสมพนธกบผอน ไดแก ความตองการเปน

สมาชกคนหนงของครอบครว โรงเรยน หรอสงคม วยรนตองการมตรภาพหรอความรกจาก

เพอนและพอแม หรออาจารยโดยมการพดคย ทากจกรรมรวมกนตามเทศกาล การไดมสวน

เสยสละและพฒนาบคคลอนหรอสงแวดลอมทตนเปนเจาของใหคงอยและดขน ซงทาใหวยรน

มการปรบตวทดและมสขภาพจตทด เมอเปนผใหญกตองการมสามหรอภรรยาและลกเปนตน

โดยปกตความตองการความรกจะรนแรงมากถาบคคลไดรบความพงพอใจเปน

บางสวนหรอไมเคยไดรบความรกดวยการจบหรอโอบกอดจากพอแมหรอผเลยงดในวยเดก

เมอบคคลไมไดรบความรกตอเนองกนเปนเวลานานๆ บคคลจะยอมรบสภาพการขาดรกและ

ลดคาความสาคญเกยวกบความรกจากผอน (หรออาจโหยหาความรกไปเรอยๆ) ตรงกนขาม

กบบคคลทในวยเดกเปนตนมาไดรบความพงพอใจจากความตองการความรกจากพอหรอแม

หรอผทเกยวของ เมออยในวยรนหรอวยผใหญจะไมหวาดกลวเมอถกปฏเสธความรกหรอรสก

วาถกทาราย

เดกตองการความรกเพอการเจรญเตบโตทางดานจตใจ เดกแสดงความตองการ

ความรกโดยตรงและเปดเผย แตผใหญจะแสดงความตองการความรกและไมเปดเผย หรอ

131 PC 422

ผใหญจะแสดงความตองการความรกดวยการซอนเรนอยางชาญฉลาดในรปแบบตางๆ เชน

แสรงทาทาทางหางเหนจากบคคลทตองการใหมารกตน แสดงทาทางดถกถากถางคนอน

เยอกเยน และไมสนใจในการสรางความสมพนธระหวางบคคล (ทงหมดนเปนการแสดง

พฤตกรรมทตองการเอาชนะ) แตในความเปนจรง ผใหญมความตองการการยอมรบและความ

รกจากผอนอยางมาก แตความพงพอใจเกยวกบความตองการความรกประสบความสาเรจยาก

บคคลจงมพฤตกรรมตางๆ เชน ความระแวงสงสยเกยวกบความรกทผอนมตอตน ความไม

เปนมตร และการเปนคนดอร น

4. ความตองการความเคารพนบถอ เปนการขยายขอบเขตจากการทบคคลไดรบ

ความพงพอใจเกยวกบความตองการความรกและความเปนเจาของ บคคลจะเกดความ

ตองการความเคารพนบถอ เชน ความเคารพนบถอตนเอง ความเชอมน การไดรบการยกยอง

วาบคคลนนมความสามารถและมความรด เปนตน มาสโลว (1970) แบงความตองการความ

เคารพนบถอเปน 2 ระดบ คอ การมชอเสยงและความเคารพนบถอตนเอง (reputation

and self-esteem)

การมชอเสยงเปนการรบรเกยวกบเกยรตศกด การเปนทรจก หรอขาวลอทบคคล

คนหนงประสบความสาเรจในสายตาของผอน

สวนความเคารพนบถอตนเอง เปนความรสกของตนเองวามคณคาและมความ

เชอมนในตนเอง

ดงนน ความเคารพนบถอจงอยบนพนฐานของการมชอเสยง เพราะความสามารถท

แทจรง (ไมใชเพยงความคดเหนทผอ นตดสน) ความเคารพนบถอจงเปนความปรารถนาเพอ

สมฤทธผลสาหรบความพอเพยง เพอความเชยวชาญและความสามารถ เพอความเชอมนใน

การเผชญหนากบโลก และเพออสระภาพและเสรภาพ เมอบคคลสนองตอบความตองการ

ความเคารพนบถอยอมแสดงวาบคคลนนยนอยบนจดเรมตนของความตองการประจกษตน

(Self - actualization) ซงเปนความตองการขนสงทสดตามความคดของมาสโลว

ความเคารพนบถอตนเองจะทาไดงายกวาการมชอเสยงเพราะขนอยกบบคคล

นนๆ วยรนจะเคารพนบถอตนเองไดโดยการทากจกรรมหรอผลงานไดสาเรจ บางครงถาวยรน

เกดการลมเหลวเราควรใหวยรนไดมแนวคดตางๆ เชน “ผดเปนคร” “วกฤตเปนโอกาส” หรอ

ยอมรบความจรงโดยใชความคดความเขาใจวา “ทาอะไรพลาด ไมควรโทษผอน เพราะไมมใคร

ลมเราได ถาเราไมลมตวเอง”)

132 PC 422

สวนการมชอเสยงหรอความตองการเคารพนบถอจากผอนกระทาไดยาก (คนสวน

ใหญตองการแบบนมากกวา) จงมการแสดงพฤตกรรมทงในทางดหรอไมดเพอคนอนจะได

เคารพนบถอ เชน วยรนใชความสามารถเตมทเพอใหเพอนๆ ยกยองชมเชย แตวยรนบางคน

ใชวตถสงของ (คอ เงน ของขวญ) มาแจก เพอตองการใหชมวาเรา “รวย” “ใจปา” “พอหรอแม

บญทม” แตวยรนบางคนกสรางความเคารพนบถอจากผอนไดงายๆ โดยอาศยบารมของพอแม

หรอญาตพนองหรอสอบคดเลอกเขาเรยนตอในสถาบนการศกษาทมชอเสยง ทาใหวยรนเกด

ความภาคภมใจดวย

5. ความตองการประจกษตน (หรอความตองการรจกตนเองอยางแทจรง หรอ

ความตองการสจจการแหงตน ซงเปนเปาหมายสงสดของการจดการศกษา) ในขนนบคคลใน

แตละคนจะพยายามคนหาแนวทางการดาเนนชวตของตนเองดวยการกระทาสงตางๆ (ใน

สถานศกษา ทบาน หรอในสงคม) เพอพสจนศกยภาพทตนเองมอยอยางแทจรง บคคลทม

ความสามารถหรอศกยภาพจะนามาใชในชวตประจาวนเตมทและเหมาะสม จงทาใหบคคลนน

มความพงพอใจ มความสข และภาคภมใจในตนเอง วยรนบางคนคนพบแนวทางการดารงชวต

งายเพราะความพรอมของวยรนและพอแม แตวยรนบางคนเกดมาในสภาพครอบครวทยากจน

และชมชนทอาศยอยแออด ขาดความเจรญ หรอเตมไปดวยยาเสพตด - การพนน - สถาน

เรงรมย ยอมจะทาใหวยรนสนองความตองการรจกตนเองอยางแทจรงไดยาก ดงนนโรงเรยน

และอาจารยจงมบทบาทหนาท ซงจะเปนสงแวดลอมทด เพอเปดโอกาสใหวยรนทกคนไดรบ

การตอบสนองในขนน และเกดความพงพอใจใหสงสดเทาทจะเปนไปได

คณลกษณะของคนทมความตองการประจกษตน มดงน

1. มองโลกและรบรสถานการณไดตามความเปนจรง

2. ยอมรบจดเดน จดดอยของตนเองและผอน

3. มชวตชวา และตอบสนองสงตางๆอยางเปนธรรมชาต

4. มจดมงหมายหรออดมการณในการทางานอยางศรทธาตอเนอง

5. เปนตวของตวเอง มอสระ ปราศจากการยดเกาะอานาจหรอบคคลอน

6. ชอบความเปนสวนตว และถอสนโดษ

7. รกชวต ชนชม และสนกสนานกบชวต และประสบการณใหม

8. มความเปนสวนหนงของสงคม และรกเพอนมนษย

9. มความสามารถพเศษกวามนษยหลายคน

133 PC 422

10. มความใกลชดกบเพอนสนทบางคนอยางแนบแนน

11. ใหคณคาความเปนประชาธปไตย

12. ใหคณคาของคณธรรม

13. มอารมณขนทไมทารายจตใจของผอน

14. ตอตานการคดคาน และการถกกลนวฒนธรรม

15. มความรสกเตมอม (Peak experiences)

นอกจากนมาสโลว ศกษาพบวามนษยมความตองการประเภทอนๆ ซงไมใชความ

ตองการพนฐานทมนษยทกคนมเหมอนกน คอความตองการทางสนทรย (Aesthetic

Needs) และความตองการการรคด (Cognitive Needs) ซงมอานาจแยกจากความตองการ

พนฐาน และแสดงการขดขวางความตองการพนฐานตางๆ รวมทงปดกนความสมบรณ

ทางดานจตใจ เชน ความรเรองผกทใชยาฆาแมลง ถากนมากๆ จะเปนอนตรายตอรางกาย

บคคลบางคนจงไมกนผกหรอลางซาๆ จนผทพบเหนอาจคดวาบคคลนเปนโรคประสาทได

ความตองการทง 2 ประเภทจงถกเรยกวา ความตองการของคนทเปนโรคประสาท

(Neurotic Needs) ในคนปกตทวไปความตองการทางสนทรยและความตองการการรคดจะเกด

แทรกในความตองการขนพนฐานทง 5 ประเภท ในลกษณะทปานกลาง เชน บคคลทไดรบการ

ตอบสนองความพงพอใจถงขนความตองการประจกษตน (แมไมใชศลปนโดยตรง) แตบคคล

นนอาจจะแสดงสงประดษฐหรอผลงานทสรางสรรคตามแนวทางทบคคลนนเปนเจาของได

ไดแก การจดทอยอาศยดวยเครองประดบสวยงามตามความรเรองฮวงจยหรอสถาปตย

เปนตน

ความตองการทางสนทรย เปนความตองการทไมเปนสากล (ซงแตกตางกบความ

ตองการพนฐาน) ในทกๆ วฒนธรรมจะพบวามคนบางคนถกจงใจดวยความตองการ

ประสบการณทาใหบคคลเหลานเกดความเพลดเพลนจากความสวยงามและสนทรยศาสตร

(มาสโลว, 1967 อางจาก Feist and Feist, 2002 : 562) ตวอยางในประวตศาสตรยคทมนษย

อาศยอยในถากมการผลตศลปะ (ในรปของการขดเขยนหรอภาพตามผนงถา) เพอจดมงหมาย

เชงศลปะ (art’s sake) และปจจบนกพบงานศลปะทศลปนสาขาตางๆ สรางขนในลกษณะ

สวยงามหรอแปลกประหลาด เชน วดลองขน จงหวดลาปาง เปนตน

134 PC 422

บคคลทมความตองการทางสนทรยอยางรนแรง มกจะปรารถนาสภาพแวดลอมท

สวยงามและเปนระเบยบ และเมอความตองการเหลานไมไดรบการสนองตอบบคคลอาจจะเกด

อาการเจบปวย (คลายคลงกบบคคลทเจบปวยทางกาย เพราะขาดแคลนความตองการ

พนฐาน) ในบางกรณบคคลทโปรดปรานความงามมากกวาความนารงเกยจ เมอบคคลเหลาน

ถกบงคบใหอยในสงแวดลอมทสกปรกและไมมระเบยบ บคคลเหลานจะมอาการเจบปวยทาง

รางกายและจตวญญาณ หรอเปนคนทมแนวโนมของโรคประสาทได

นอกจากน ความตองการตางๆ มลกษณะคาบเกยวกน (overlapping) เสมอ เชนความ

ตองการระเบยบและการมสดสวนทรบกน (symmetry) อาจจะจดเปนความตองการสนทรย แต

ผลของความตองการสนทรยเชนนมผลทาใหความตองการพนฐานอยางใดอยางหนงเกดความ

พงพอใจ ตวอยางการสรางบานทมการคานวณตวเลขตามหลกฟสกสและคานงถงการปองกน

อนตรายทางธรรมชาต ยอมทาใหเจาของมความพงพอใจทงดานความปลอดภย สวยงามอยาง

ไดสดสวนถกตอง และใหตวอยางทางความคดความเขาใจแกผทพบเหน หรอผลงานของคนท

มความประจกษตนจะแสดงความคดสรางสรรคในแนวทางทบคคลนนเปนเจาของ

ความตองการทางการรคด ประกอบดวยความปรารถนาเพอร (Know) เพอหา

คาตอบสงลกลบ เพอเขาใจและเปนความอยากรอยากเหน (Maslow, 1970 อางจาก Feist and

Feist, 2002 : 502) ถงแมวาความตองการทางการรคดกบความตองการพนฐาน (conative

needs) มการพงพาอาศยซงกนและกน แตความตองการทางการรคดแยกตวออกตางหาก

และเปนความตองการทไมเปนสากล เมอความตองการทางการรคดถกขดขวาง ความ

ตองการอนๆ ทงหมดจะถกคกคามดวย ดงนน ความรเปนสงจาเปน เพอทาใหความตองการ

พนฐาน 5 ขน เกดความพงพอใจ เชน ความรวาอาหารนนปลอดภยจะทาใหบคคลเกดความ

พงพอใจทางดานสรรวทยา ความรเกยวกบสรางมนษยสมพนธทดกบผอนทาใหบคคลสามารถ

ตอบสนองความตองการความรกและเกดความพงพอใจ ความรบางอยางทไดเรยนรมาอาจจะ

สนองตอบความตองการมชอเสยงในฐานะทบคคลนนเปนผเชยวชาญสาขานนๆ ในทางตรงกน

ขามบคคลทไมสามารถทาใหความตองการทางการรคดพงพอใจได บคคลนนอาจจะกลายเปน

เจบปวยทางดานจตใจ ตวอยางพฤตกรรมเชนนเชน การไมสนใจความรหรอการเปลยนแปลง

ในสงคม ความไมซอสตย เปนการทาลายความสมบรณทางจตใจทละนอยอยางตอเนองเปน

เวลานาน อาจทาใหบคคลมอาการเจบปวย เชน ผปวยทมจตหวาดระแวง (paranoid) หรอ

135 PC 422

ปฏเสธความรหรอขบไลความอยากรอยากเหนออกไป หรอชอบดถกเหยยดหยามผอน เปน

ตน นอกจากน ความตองการการรคดอยในลกษณะทแยกออกมาตามลาพง จงแสดงออกมาใน

ลกษณะวาเปนความตองการทสาคญดวยตวของความรเอง เชน ความปรารถนาเพอจะร

มากขน เพอสรางทฤษฎหรอทดสอบสมมตฐาน หรอเพอคนพบความพงพอใจเกยวกบความร

เรองนน เปนตน

สรป

การเรยนร หมายถง การเปลยนแปลงพฤตกรรมของนกเรยนใหมลกษณะอนพง

ประสงคอยางคอนขางถาวร โดยอาจารยแนะแนวจดสภาพแวดลอมหรอประสบการณท

สอดคลองกบหลกสตรวชาแนะแนว

สงเสรมแรง คอ สงของหรอเหตการณททาใหนกเรยนมการตอบสนองเพมขน และ

ไดรบความพงพอใจ

การเสรมแรง ม 4 ประเภท คอ การเสรมแรงแบบอตราสวนคงท การเสรมแรงแบบ

ชวงเวลาคงท การเสรมแรงแบบอตราสวนทไมแนนอน และการเสรมแรงแบบชวงเวลาทไม

แนนอน

แรงจงใจ ม 2 ประเภท คอ แรงจงใจภายในและภายนอก

ทฤษฎความตองการตามลาดบขนของมาสโลว ม 2 ประเภท คอ

ความตองการขนพนฐาน (ทกคนทวโลกมเหมอนกน) เชน ความตองการทาง

สรรวทยา ความปลอดภย ความรกและเปนเจาของ ความเคารพนบถอ การประจกษตน (แต

ความสาคญจะเรยงลาดบจากมากไปหานอย)

ความตองการของผทมแนวโนมเปนโรคประสาท เชน ความตองการสนทรย

ความตองการรคด (มในบางคน และมกจะเกดคาบเกยวกบความตองการขนพนฐาน 5

ประเภท แตถาบคคลใดมความตองการทางสนทรย หรอการรคดรนแรง บคคลกมแนวโนมเปน

คนโรคประสาท)

136 PC 422

คาถามทายบท

1. จงอธบายกระบวนการจงใจมาใหเขาใจ พรอมยกตวอยางประกอบดวย

2. ความตองการขนพนฐานททกคนมเหมอนกน มอะไรบาง

3. อาจายแนะแนวจะใชการเสรมแรงนกเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงคได

อยางไร (จงยกตวอยางมาอยางนอย 1 กรณ)