Лекц-8

Үйлдвэрлэлийн зардал гэсэн ойлголтонд

бүтээгдэхүүн үйлчилгээний үйлдвэрлэлтэй

холбоотой гардаг түүхий эд материалын

зардал, тоног төхөөрөмжийн зардал гм бүх

төрлийн зардлуудыг хамааруулна.

Үйлдвэрлэлийн зардлыг үйлдвэрлэлийн богино

хугацаанд үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлд

хувиарлагдах байдлаар нь:◦ тогтмол зардал

◦ хувьсах зардал гэж ангилдаг.

Үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд зарим хүчин зүйл тогтмол байдаг ба тэдгээр тогтмол хүчин зүйлтэй холбоотой гардаг зардал тогтмол байна.

Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн тоо хэмжээнээс үл хамааран байнга тогтмол хэмжээтэй гарч байдаг зардал.

FC – fixed cost

r – хүүний хэмжээ

- капитал тогтмол

KrFC *K

Quantity0

Cost

FCC*

- тогтмол зардлын хэмжээ

Kr *

Үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд

үйлдвэрлэлийн хувьсах хүчин зүйлтэй

холбоотой гарч байгаа зардал хувьсан

өөрчлөгдөж байдаг.

Үйлдвэрлэлийн хэмжээтэй холбоотой гарч

байдаг зардлыг хувьсах зардал гэдэг.

VC – variable cost

w – цалин

L – хөдөлмөрийн хэмжээ LwVC *

Quantity0

Cost

VC

VC1

VC2

Q1 Q2

Үйлдвэрлэлийн нийт зардал нь үйлдвэрлэлийн богино хугацаанд тогтмол ба хувьсах зардлын нийлбэрээр тодорхойлогдоно.

TC – total cost

FCVCTC

Quantity0

Cost

VC

VC1

TC1

Q1

FC

TC

FC

FC

VC

Дундаж тогтмол зардал:

\Average Fixed Cost\

Дундаж хувьсах зардал:

\Average Variable Cost\

Дундаж нийт зардал:

\Average Total Cost\

Q

FCAFC

Q

VCAVC

Q

TCATC

Quantity0

Cost

AVC

AVC1

ATC1

Q1

ATC

AFC

AFC

AVCAFC1

Бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн хэмжээг нэг нэгжээр нэмэгдүүлэхэд нийт зардал хэдий хэмжээгээр нэмэгдэх вэ? гэдгийг харуулна.

Ахиуц зардлыг тооцохдоо нийт зардлын өөрчлөлтийг нийт бүтээгдэхүүний өөрчлөлтөд харьцуулж тооцдог.

12

12

QQ

TCTC

Q

TCMC

MC – ахиуц зардал \marginal cost\

TC1- үйлдвэрлэлийн хэмжээ Q1 байх үеийн нийт

зардлын хэмжээ.

TC2- үйлдвэрлэлийн хэмжээ Q2 байх үеийн нийт

зардлын хэмжээ.

∆TC – нийт зардлын өөрчлөлт

∆Q – нийт үйлдвэрлэлийн өөрчлөлт

Quantity0

Cost

MC1

MC2

Q1 Q2

MC

Quantity0

Cost

AVC

AVCmin

ATCmin

Q1

ATC

MC

Q2

{0;Q1} – үед AVC>MC бөгөөд AVC буюу дундаж хувьсах зардал буурна

{Q1} – үед AVC=MC байх бөгөөд AVC хамгийн бага утгаа авна.

{Q1 ;∞} – үед AVC<MC байх бөгөөд AVC өснө.

{0;Q2} – үед ATC>MC бөгөөд ATC буюу дундаж нийт зардал буурна

{Q2} – үед ATC=MC байх бөгөөд ATC хамгийн бага утгаа авна.

{Q2 ;∞} – үед ATC<MC байх бөгөөд ATC өснө.

Үйлдвэрлэлийн урт хугацаанд үйлдвэрлэлийн бүх нөөцүүдийг өөрчлөх боломжтой байдаг.

Тиймээс үйлдвэрлэлийн урт хугацаанд тогтмол зардал гэж байхгүй.

Тиймээс нийт зардал нь зөвхөн хувьсах зардлуудын нийлбэртэй тэнцүү.

Урт хугацааны зардал нь богино хугацааны зардлуудын хамгийн бага утгаар тодорхойлогдоно.

Quantity0

Cost

LRACmin

Q1

ATC1

ATC2 ATC3

ATC4

ATC5

Quantity0

Cost

LRACmin

Q1

ATC1

ATC2 ATC3 ATC4

ATC5

Quantity0

Cost

ATC1

ATC2 ATC3

ATC4

ATC5

Quantity0

Cost

ATC1 ATC2 ATC3 ATC4 ATC5