Embed Size (px)
Citation preview
1
İşletmeye Giriş Dersi
Yrd. Doç. Dr. M. Volkan TÜRKER
M.Ü. İşletme Fakültesi
İşletme Bölümü
1
Ders Notu - 1
İletişim
M. Volkan Turker
vturker
2
www.volkanturker.com.tr
İletişim
3
Oda: A Blok, 3. Kat,
Dekanlık ofisi
0 (212) 505 93 30
Ders notları ve duyurular için;
www.volkanturker.com.tr
Sol menü
“Dersler”
“İşletmeye Giriş”
4
2
4 adet soru… 4 adet cevap
Kimsiniz?
Neredesiniz?
Neden buradasınız?
Nereye gitmek istiyorsunuz?
5
Önerilerim…
Amacınız buradan mezun olmak olmasın!
Sadece “sınavları geçmeyi” hedeflemeyin
(Mutlaka) Erasmusa katılın,
(Mutlaka) Staj yapın,
(Mutlaka) Proje yapın,
(İsteğe bağlı) ÇAP / YAP deneyin…
(Mutlaka ) İngilizcenizi geliştirin!
6
Giriş
Temel Kavramlar
İşletme Nedir?
7
İşletme Nedir?
İHTİYAÇ
8
3
9
İşletme; insan ihtiyaçlarını karşılamak üzere,
üretim faktörlerinin bir araya getirilerek piyasa için iktisadi mal ve/veya hizmet üreten ve/veya pazarlayan sosyal, ekonomik, teknik ve hukuki bir bütündür.
Başkalarının ihtiyaçlarını karşılamak
üzere mal ve hizmet üretir.
İşletme pazar için üretim yapar.
İşletme ve Girişim
Tüm işletmeler kâr amacı güder mi?
10
İşletme ve Girişim
Tüm girişimler birer işletmedir.
Ancak tüm işletmeler birer girişim değildir.
11
İşletmeler
Girişimler
İşletme ve Girişim
Girişimlerin işletmelerden farkı “Kâr”
amacı gütmeleridir.
Oysa ki “Kâr” amacı gütmeyen işletmeler
de vardır;
Ör: Dernek ve vakıfların kurdukları
işletmeler
Ör: Hukuken bir “işletme” sayılmasa da
üniversitemiz…
12
4
Kâr amacı gütmeyen işletmeler
Kâr amacı gütmeyen işletmeler çoğunlukla
hayırseverlerin bağışlarına bağlı olarak
yaşarlar. Ana gelir kaynakları bağışlar ve
yardımlardır.
Bununla birlikte faaliyetlerinin sürdürülebilir
olması için zarar etme lüksleri de yoktur!
Bu gerekçe ile iktisadi olmaları bir
zorunluluktur.
Genellikle sağlık ve eğitim alanında faaliyet
gösterirler.
13
“Kâr” amacı gütmeyen işletme örnekleri
14
“Kâr” amacı gütmeyen işletme örnekleri
15
“Kâr” amacı gütmeyen işletme örnekleri
16
5
17
“Kâr” amacı gütmeyen işletme örnekleri “Kâr” amacı gütmeyen işletmeler
“Kâr” amacı gütmeyen işletmelerin
kuruluş amacı “kâr” elde etmek olmasa da
bu işletmeler de “kâr” amacı güden
işletmeler gibi iktisadi olmak
zorundadırlar!
Yani belirli bir ihtiyacı karşılamak ve bu
ihtiyacı karşılarken zarar etmemek
zorundadırlar!
18
Yeni bir İşletme türü!
Geleneksel anlamda kâr amacı güden ve
gütmeyen işletmelere ilave olarak son
yıllarda öne çıkan bir tür daha vardır;
Sosyal İşletmeler!
Nobel Barış Ödülü sahibi
Prof. Muhammed Yunus
19
Sosyal İşletmeler
Sosyal işletme kârı maksimize etme yerine
insanlığın çeşitli ihtiyaçlarına hizmet eden
bir işletme modelidir.
Prof. Yunus sosyal işletmeyi, sosyal
problemleri belirleyip çözmek için kurulan
ve kâr payı dağıtmayan bir şirket olarak
tanımlamaktadır.
20
6
Sosyal İşletmeler
Sosyal bir işletme, amacı sosyal bir sorunu
ortadan kaldırmak olan, şahıslardan
bağımsız bir kuruluştur.
İşletme kâr amacı güder ve kâr elde eder
fakat bu kârı kimse almaz!
İşletmenin faaliyetleri tamamen sosyal bir
amaca yönelik olduğu için, kişisel kâr elde
etme düşüncesi işletmeden tümüyle
soyutlanmıştır.
21
Sosyal İşletmeler
İşletme sahibi zaman içerisinde sadece
yatırmış olduğu miktarı geri alabilir.
Ör: Bugün sadece Birleşik Krallık’ta
sayıları 62.000’i bulan sosyal girişimler
800.000 kişiyi istihdam etmekte; yılda 24
milyar £ tutarında ciro oluşturmakta;
GSYH’ye % 1 destek vermektedir.
22
Prof. Yunus’a göre Sosyal
İşletmeciliğin 7 temel ilkesi 1. Çalışma hedefi, kârı azami kılmak değil,
yoksulluğu veya (eğitim, sağlık, teknolojiye
ulaşma ve çevre gibi) insanları ve toplumu
tehdit eden bir veya birden fazla sorunu
yenmektir.
2. İşletme finansal ve ekonomik
sürdürülebilirliğe ulaşacaktır.
3. Yatırımcılar sadece yatırdıkları tutarı
geri alacaklardır.
23
Prof. Yunus’a göre Sosyal
İşletmeciliğin 7 temel ilkesi 4. Yatırım tutarı geri ödendikten sonra
geriye kalan kâr, yatırım ve iyileştirme
harcamalarını karşılamak üzere, işletmede
bırakılır.
5. İşletme, çevre bilinçli olacaktır.
6. İşgücü, piyasada geçerli ücreti alacak,
çalışma koşulları standardın üzerinde
olacaktır.
7. Bütün bunlar keyifle yapılacaktır.
24
7
Sosyal İşletmeler
Detaylı bilgi için;
Sogla.org
Projepanosu.com
25
Girişimci ve Yönetici
26
Girişimci; Başkalarının
ihtiyaçlarını karşılayacak mal
ve/veya hizmet üretmek
amacıyla üretim faktörlerini ele
geçirerek birleştiren, kâr amacı
güden ve riske katlanan kişidir.
Girişimci ve Yönetici
27
Yönetici; Kâr ve riski
başkalarına ait olmak üzere
üretim faktörlerini mal
ve/veya hizmet üretimi için
yöneten ve bunun
sonucunda bir ücret elde
eden kişidir.
Girişimci ve Yönetici
28
Girişimci - YöneticiFarklı kişiler
olabileceği gibi...
Aynı kişi deolabilir.
8
Yeni bir Girişimci türü!
“Sosyal Girişimciler”
“Sosyal Girişimcilik”
Sosyal işletme fikirlerini gerçeğe
dönüştüren girişimcilerdir.
Geleneksel girişimcilerden en büyük farklı
olarak kâr maksimizasyonunu
amaçlamazlar!
29
Üretim Faktörleri Nelerdir?
Girişimcilik (Girişim Fikri)
İnsan Gücü (Emek)
◦ Kas Gücü ve Bilgi Gücü
Doğal Kaynaklar
◦ Hammadde
Sermaye
◦ Makine, Teçhizat ve Tesis
◦ Bilgi Sermayesi: Know-How
30
Girişimcilik (Girişim Fikri)
İşletme fikrinin çekirdeğidir.
Girişimcilik, tüm diğer ÜF’ni bir araya
getiren ve onları bütünleştiren, aynı amaç
doğrultusunda işleten bir iradedir.
İşletmelerin başarı derecelerinin farklı
olması de genelde girişimcilik faktöründen
kaynaklanır.
31
Girişimcilik (Girişim Fikri)
Günümüzde rakiplerine oranla daha
yaratıcı daha yenilikçi girişim fikirleri,
rekabette öne geçmede önemli bir
faktördür.
32
9
Pasta : Şeker + Süt + Tereyağı + Un +
Yumurta + Meyve veya Çikolata
33 34
Pasta : Şeker + Süt + Tereyağı + Un +
Yumurta + Meyve veya Çikolata
İnsan Gücü (Emek)
Emek: Bir iş yapmak için harcanan zihinsel
(bilgi gücü) ve bedensel (kas gücü) çabanın
toplamıdır.
Zihinsel çaba gereksinimi en az, bedensel
çaba gereksinimi en fazla işlerden (toprak
kazmak, taş kırmak, …) bedensel çaba
gereksinimi en az, zihinsel çaba gereksinimi
en fazla işlere kadar hepsi insan gücüdür…
35
İnsan Gücü (Emek)
36
Zih
inse
l Çaba
Bedensel Çaba
Düşük
Yüksek
YüksekDüşük
Pilot
AstronotÖğretim elemanı
Madenci
10
İnsan Gücü (Emek)
En düşük nitelikli iş gücünden en tepe
yöneticiye kadar üretimde görev alan her
birey emek faktörü içerisinde yer alır.
Bir bireyin emek faktörü içinde yer alması
ise nitelikleri ve gösteri çaba karşılığında
belirli miktarda ücret alması ile
mümkündür.
37
Doğal Kaynaklar
Araziler, ormanlar, bitkiler, madenler, su
kaynakları, hava, rüzgar, güneş ışığı, güneş
ısısı, vb. kaynakları ifade eder.
38
Doğal Kaynaklar
Doğa, ilk insandan
bu yana üretimin
temel bir faktörüdür.
39
Doğal Kaynaklar
Bugün teknoloji sayesinde bu üretim
faktörünün sahip olduğu önem, üretim
alanları arasında farklı öneme sahiptir.
40
11
Doğal Kaynaklar
Bu faktörün en önemli özelliği;
Sınırlı ve Kıt olmasıdır.
Dolayısıyla tükenebilir niteliktedir.
Günümüz işletmelerinin yapmak zorunda
olduğu şey kıt kaynakları korumak ve
bunları harcarken dikkatli olmaktır.
41
Sermaye
Yanlış bilinenin aksine sermaye para
demek değildir!
Sermaye; önceden üretilmiş olan, üretimde
kullanılan ve üretilen mal veya hizmetin
finansal değeri içerisinde amortisman
(yıpranma payı) olarak yer alan varlıkların
toplamıdır.
42
Sermaye
Sermaye dediğimiz varlıklar günümüzde
girişimcinin kendisi tarafından üretilmek
yerine satın alındığı (ve istenirse tekrar
satılıp, paraya dönüştürülebileceği) için ve
parasal değer ile ifade edildikleri için yanlış
olarak para ile aynı anlamda kullanılır.
43
Sermaye faktöründe yaşanan
değişim Şekil verilmiş bir taştan… robotlara…
44
12
Sermaye
Alışageldiği üzere sermayeyi oluşturan
varlıkların maddi varlıklar olduğu düşünülebilir.
Ancak günümüzde kabul gören düşünceye
göre; işletmenin iş yapma biçimine ilişkin sahip
olduğu “bilgi birikimi” maddi olmayan fakat çok
değerli bir varlıktır. Buna İngilizce’de Know-
How denir. Patentler, vb. ile korunur.
45 46
İşletme; insan ihtiyaçlarını karşılamak üzere,
üretim faktörlerinin bir araya getirilerek piyasa için iktisadi mal ve/veya hizmet üreten ve/veya pazarlayan sosyal, ekonomik, teknik ve hukuki bir bütündür.
Başkalarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere mal
ve hizmet üretir.
İşletme piyasa için üretim yapar.
Piyasa (Pazar) Nedir?
Piyasa, alıcı ve satıcıların karşılaştıkları;
mal/hizmet dolaşımının gerçekleştirildiği
yerdir.
Arz ve talebin buluştuğu yerdir.
47
İktisadi Mal veya Hizmet Nedir?
İhtiyaç giderme özelliği taşıyan ve bir çaba
sonucunda ortaya çıkarılan mal ya da
hizmettir.
Bu mal ve hizmetlerin elde edilmesi ancak
başka şeylerden vazgeçilmesi ile
gerçekleşebilir. Vazgeçilen şey ise genellikle
paradır.
48
13
İşletme Sosyal bir yapıdır.
İş görenler (çalışanlar)
İş görenlerin manevi ihtiyaçları, beklentileri, psikolojik sorunları, vb.
Müşteriler
Müşterilerin beklentileri, tercihleri, marka bağımlılıkları, kültürü, gelenekleri, demografik özellikleri, vb.
Tüketiciler
Tüketicilerin beklentileri, ürün/hizmet hakkında duygu ve düşünceleri, beğenileri, şikayetleri, vb.
İşletme Ekonomik bir yapıdır.
Sermaye sahiplerinin kâr beklentisi,
İş görenleri ücret beklentisi, maddi ihtiyaçları, vb.
Tedarikçilerin fiyat beklentisi, satış gücü, vb.
Müşterilerin fiyat beklentisi, alım gücü, vb.
Maliyetler, Vergiler, vb.
İşletme Teknik bir yapıdır.
Üretimde kullanılan makine, araç, gereç,
üretim bantları, vb.
Üretim sistemleri, otomasyon sistemleri.
Bilgi işlem sistemleri, bilgisayarlar,
networkler, vb.
İletişim altyapısı, intranet, internet, vb.
Yazılım sistemleri, ERP paket programları,
vb.
İşletme Hukuki bir yapıdır.
Ulusal ve uluslararası yasalar gereği;
İş verenin hakları ve sorumluluklarının,
İş görenlerin hakları ve sorumluluklarının
Tedarikçilerin hakları ve sorumluluklarının,
Müşterilerin hakları ve sorumluluklarının,
Tüketicilerin hakları ve sorumluluklarının,
Rakiplerin hakları ve sorumluluklarının,
gereğinin (karşılıklı olarak) yerine getirilip getirilmediğini denetleyen adalet sistemi, mahkemeler.
14
İşletmenin Fonksiyonları
İnsan Vücudunun Fonksiyonları
Kemik Sistemi
Kas Sistemi
Dolaşım Sistemi
Sindirim Sistemi
Sinir Sistemi
Solunum Sistemi
…
54
BEYİN
55
Üretim
Pazarlama
Finansmanİnsan Kaynakları
Muhasebe
Ar-Ge
Halkla İlişkiler
Yönetim
Tedarik
İşletmenin Fonksiyonları
56
Bir sonraki derste görüşmek
dileğiyle…
Yrd. Doç. Dr. M. Volkan TÜRKER
T.C. Marmara Üniversitesiİşletme Fakültesi - İşletme Bölümü
