Upload
trinhtu
View
226
Download
6
Embed Size (px)
Citation preview
Ligjërata III
SISTEMET E KOSTOS NË
PRODHIMTARI
01.04.2015
2 ©Nazmi ZEQIRI
Percaktimi I Kostos dhe llojet e saj
Ligjerata 3
Ligjeratë:
Në këtë ligjëratë do të njiheni me: Nocionin e përllogaritjes së KOSTOVE në prodhimtari Ndërlidhjen në mes të përllogaritjes së kostovee dhe përllogaritjes financiare Përllogaritja e tërësishme dhe përllogaritja e pjesërishme e kostove dhe
dallimet në mes tyre Përllogaritjen e kostove që diktojnë procesin e prodhimit Sistemet dhe metodat e përllogaritjes së kostove: përllogaritja sipas kostovve
absorbuese, variabile, diferenciale, oportune, margjinale, etj. Analizën rezultateve –
SISTEMET E PËRLLOGARITJES SË
KOSTOVEVE NË PRODHIMTARI
…NDËRLIDHJA NË MES
PËRLLOGARITJES SË KOSTOVE DHE
PËRLLOGARITJES FINANCIARE
Përmbajtën e përllogaritjes së kostove e përbëjnë këto
fusha:
Përllogaritja e kostove sipas llojeve
Përllogaritja e kostove sipas bartësve
Përllogaritja e kostove sipas vendeve
Përllogaritja analitike afatshkurtër e suksesit
5 ©Nazmi ZEQIRI
Klasifikimi i kostove të
prodhimtarisë
1 - 5
Kosto e materialit direkt
Kosto e punës direkte
Kostot indirekte të prodhimtarisë
6 ©Nazmi ZEQIRI
Klasifikim i kostove sipas qellimit te
perdorimit
Qellimi i perdorimit
- Pergaditja e Pasqyrave te jashtme financiare
- Kosto prodhimi
- Kosto jo prodhimi
7 ©Nazmi ZEQIRI
Qellimi i perdorimit:
Parashikimi i sjelljes se kostos
- Kosto variabile
- Kosto fikse
8 ©Nazmi ZEQIRI
Qellimi i perdorimit :
Percaktimi i kostove
- Kosto direkte
- Kosto indirekte
9 ©Nazmi ZEQIRI
Kostot e inventarizuara
1 - 9
Kostot e inventarizuara (asetet)…
shndërrohen në KMSH…
pasi që të ndodhë shitja.
10 ©Nazmi ZEQIRI
Kostot e periudhës
2 - 10
Kostot e periudhës janë të gjitha kostot në pasqyrën e të ardhurave të tjera nga KMSH
Kostot e periudhës regjistrohen si shpenzime të periudhës kontabël në të cilën janë shkaktuar
11 ©Nazmi ZEQIRI
Variabile
Fikse
Mikse
Llojet e kostove
12 ©Nazmi ZEQIRI
Shembull i kostove variabile
• Merreni në konsiderim restorantin XY.
• Supozoni se mëngjesi në këtë restorant
kushton €3 për person.
• Nëse në restorant ka 200 persona, ai do
të shpenzoj 600 € për shërbime
mëngjesi.
13 ©Nazmi ZEQIRI
0 1 2 3 4 5
€2400 –
€1800 –
€1200 –
€600 –
– – – –
Vëllimi
Tot
ali i ko
stov
e v
aria
bie
Shembull i kostove variabile
14 ©Nazmi ZEQIRI
Shembull i kostove fikse
0 1 2 3 4 5
€400 –
€300 –
€200 –
€100 –
– – – –
Vëllimi
Tot
ali i ko
stov
e f
ikse
15 ©Nazmi ZEQIRI
Shembull i kostove të përziera
• Kostot e përziera janë pjesërisht kosto
variabile dhe pjesërisht kosto fikse
• Supozojmë se departamenti i kompanisë
ka kosto fikse prej €50 për muaj (€600
për vit).
• Po ashtu ai ka edhe kosto variabile €3
për orë.
16 ©Nazmi ZEQIRI
0 125 250 375 500 625
€2,850 –
€2,100 –
€1,350 –
€600 –
– – – –
Vëllimi (orë)
Kos
tot
tota
le
KV
KF
Shembull i kostove të përziera
17 ©Nazmi ZEQIRI
Klasifikimi I kostos
dhe vlersimi I funksionit
Zgjedhja e objektit të kostove
Perkufizimi kohor
Niveli relevant
18 ©Nazmi ZEQIRI
Zgjedhja e objektit të kostove
Nëse numri i taksive në pronësi të një kompanie transporti është objekt i kostove, regjistrimi vjetor i taksive dhe taksa e licencës do të ishin kosto variabile.
Nëse kilometrat e kaluara gjatë vitit në një taksi të caktuar janë objekt i kostove, regjistrimi vjetor i taksive dhe taksa e licencës do të ishin kosto fikse.
19 ©Nazmi ZEQIRI
Vlerësimi i kostove
Çfarë është vlerësimi i kostove?
Është tendencë për t’i matur lidhjet e kostove te kaluara në mes të kostove dhe shkallës së aktivitetit
Funksioni I sjelljes se kostove te kaluara Mund të ndihmoj menaxherët të bëjnë një parashikim të kostove më të saktë
PËRLLOGARITJA E KOSTOVE TË
FAKTORËVE QË NDIKOJNË NË
PROCESIN E PRODHIMIT
Procesi i prodhimit është i kushtëzuar nga
shpenzimet e faktorëve në radhë të parë:
të kostove variabile (materialit, punës, energjisë elektrike,
lëndëve djegëse, etj.), si dhe
të kostove fikse (zhvlerësimit, drejtorisë dhe administratës,
financimit, etj.)
21 ©Nazmi ZEQIRI
Metoda e analizës kontabël
Analisti i kostove përdorë eksperiencën e tij për të ndarë kostot
totale në fikse dhe variabile
Ardi & Co. shet programe softweri
Shitja totale = €390,000
Kompania shet 1.000 programe
22 ©Nazmi ZEQIRI
KMSH = €130,000
Paga e menaxherit = €60,000
Paga e asistentes = €29,000
Komisioni = 12% nga shitja
Çfarë janë kostot fikse totale?
€60,000 + €29,000 = €89,000
Çfarë janë kostot fikse për njësi të shitur?
Metoda e analizës kontabël
23 ©Nazmi ZEQIRI
€89,000 ÷ 1.000 = €89.00
Çfarë janë kostot variabile për njësi të shitur?
KMSH: €130,000
Komisioni: €390,000 × .12 = €46,800
(€130,000 + €46,800) ÷ 1.000 = €176.80
Metoda e analizës kontabël
Ndarja më e përshtatshme me qëllim të
përllogaritjes më të lehtë të kostove, është
ndarja në:
1) Kostot e materialit
2) Kostot e punës
3) Kostot e aseteve fikse
4) Kostot e shërbimeve
…PËRLLOGARITJA E KOSTOS
TË FAKTORËVE QË NDIKOJNË NË
PROCESIN E PRODHIMIT
RRJEDHA E KOSTOS TË MATERIALIT
Kostot e materialit paraqesin llojin më të
rëndësishëm të kostove te ndërmarrjet prodhuese
Ato paraqesin shprehjen vlerore të harxhimit të
materialit për përpunim, materialit tjetër ndihmës si
dhe të lëndës djegëse, energjisë dhe përbërësve të
ngjashëm
…RRJEDHA E KOSTOS TË MATERIALIT
JANË DISA METODA QË PËRDOREN ME QËLLIM TË PËRCAKTIMIT TË KOMPONENTËS SASIORE TË KOSTOVE TË MATERIALIT:
1) Metoda e përcaktimit indirekt të harxhimit të materialit
2) Metoda e përfshirjes direkte të sasisë së materialit apo metoda e përfshirjes së rregullt të harxhimeve të materialit
1. METODA E PËRCAKTIMIT INDIREKT TË HARXHIMIT
TË MATERIALIT:
Metoda e barazimit të harxhimeve me hyrjen (furnizimin) e materialit apo siç quhet ndryshe metoda e hyrjes
Metoda e inventarizimit (regjistrimit)
Metoda e përcaktimit prapavajtës të harxhimeve të materialit
…RRJEDHA E KOSTOS TË MATERIALIT
2. METODA E PËRFSHIRJES DIREKTE TË SASISË
SË MATERIALIT APO METODA E PËRFSHIRJES
SË RREGULLT TË HARXHIMEVE TË MATERIALIT
Metodat e çmimeve reale furnizuese
FIFO metoda
LIFO metoda
Metoda e çmimit mesatar
Metoda e çmimeve të niveluara
Metoda e çmimeve të planifikuara furnizuese
…RRJEDHA E KOSTOS TË MATERIALIT
Mbeturinat e
materialeve
metalike
Departamenti i
shkrirjes
Departamenti i
derdhjes
RRJEDHA FIZIKE
E PROCESIT TË PRODHIMIT
Metali i
shkrirë i
transferuar
nga “Shkrirja”
Tek produktet e gatshme
Departamenti i
derdhjes
Departamenti i
shkrirjes
Rrjedha fizike e procesit të prodhimit
Linja Zinxhir
Mbeturinat e
materialeve
metalike (lënda
e parë)
Materialet PP – Shkrirja
Kosto indirekte – Shkrirja
MD Blerjet e materialit direkt dhe indirekt
Materiali Direkt i shfrytëzuar në prodhim MD
MD
Produktet e gatshme
KMSH
Kosto indirekte – Derdhja
PP – Derdhja
RRJEDHA E KOSTOS
PËR PROCESIN E PRODHIMIT
PP Puna në Proces
Materialet PP – Shkrirja
MD
PD
MD
Puna Direkte e shfrytëzuar në prodhim PD
Blerja e materialit direkt dhe indirekt
Produktet e gatshme
KMSH
Kosto indirekte – Derdhja
Kosto aktuale e
shkaktuar
PP – Derdhja
Kosto indirekte – Shkrirja
…RRJEDHA E KOSTOS
PËR PROCESIN E PRODHIMIT
Materialet PP – Shkrirja
Produktet e gatshme
PP – Derdhja
KMSH
MD
PD
MD
Materialet Indirekte të shfrytëzuara në prodhim MI
Materialet e blera direkte dhe indirekte MI
Kosto indirekte – Derdhja Kosto indirekte – Shkrirja
Kosto aktuale e
shkaktuar
Kosto aktuale e
shkaktuar
…RRJEDHA E KOSTOS
PËR PROCESIN E PRODHIMIT
Materialet PP – Shkrirja
Produktet e gatshme
PP – Derdhja
KMSH
MD
PD
MD
Kosto Indirekte e Aplikuar KIA
Materialet e blera direkte dhe indirekte MI
Kosto indirekte – Derdhja
Kosto aktuale e
shkaktuar
KIA Kosto aktuale e
shkaktuar
KIA
Kosto indirekte – Shkrirja
…RRJEDHA E KOSTOS
PËR PROCESIN E PRODHIMIT
Materialet PP – Shkrirja
Produktet e gatshme
PP – Derdhja
KMSH
MD
PD
MD
Kosto e Transferuar Jashtë/Transferuar Brenda TJ/TB
Materialet e blera direkte dhe indirekte MI
Kosto indirekte – Derdhja
Kosto aktuale e
shkaktuar
KIA Kosto aktuale e
shkaktuar
KIA
Tj TB
Kosto indirekte – Shkrirja
…RRJEDHA E KOSTOS
PËR PROCESIN E PRODHIMIT
Materialet PP – Shkrirja
Produktet e gatshme
PP – Derdhja
KMSH
MD
PD
MD Materialet e blera direkte dhe indirekte MI
Kosto indirekte – Derdhja
Kosto aktuale e
shkaktuar
KIA Kosto aktuale e
shkaktuar
KIA
TJ TB
PD
Kosto indirekte e aplikuar KIA
Puna Direkte e Shfrytëzuar në Prodhim PD
KIA
KIA
Kosto indirekte – Shkrirja
…RRJEDHA E KOSTOS
PËR PROCESIN E PRODHIMIT
Materialet PP – Shkrirja
Produktet e gatshme
PP – Derdhja
KMSH
MD
PD
MD Materialet e blera direkte dhe indirekte MI
Kosto indirekte – Derdhja
Kosto aktuale e
shkaktuar
KIA Kosto aktuale e
shkaktuar
KIA
TJ TB
PD
KIA
KIA
Kosto e transferuar jashtë/ transferuar brenda TJ/TB
TJ
TB
Kosto indirekte – Shkrirja
…RRJEDHA E KOSTOS
PËR PROCESIN E PRODHIMIT
Materialet PP – Shkrirja
Produktet e gatshme
PP – Derdhja
KMSH
MD
PD
MD Materialet e blera direkte dhe indirekte MI
Kosto indirekte – Derdhja
Kosto aktuale e
shkaktuar
KIA Kosto aktuale e
shkaktuar
KIA
TJ TB
PD
KIA
KIA
Kosto e Mallit të Shitur KMSH
TJ
TB KMSH
KMSH
Kosto indirekte – Shkrirja
…RRJEDHA E KOSTOS
PËR PROCESIN E PRODHIMIT
METODA E BARAZIMIT TË HARXHIMEVE ME
HYRJEN (FURNIZIMIN) E MATERIALIT
Fleta e kostos
së punës në
Dept. A dhe
Dept. B
Materiali direkt
Puna direkte
Shpenzimet
indirekte
Fleta e kostos
së punës në
Dept. A dhe
Dept. B
Materiali direkt
Puna direkte
Shpenzime
indirekte
Produktet e
gatshme
…METODA E BARAZIMIT TË HARXHIMEVE ME
HYRJEN (FURNIZIMIN) E MATERIALIT
METODA E INVENTARIZIMIT
Në bazë të regjistrimit të rezervave të materialit:
MATERIALI FILLESTAR
+
BLERJET GJATË PERIUDHËS
-
MATERIALI PËRFUNDIMTAR
=
MATERIALI I HARXHUAR GJATË përIUDHËS
METODA E PËRCAKTIMIT PRAPAVAJTËS
TË HARXHIMEVE TË MATERIALIT
Kryhet me ndihmën e ndërmjetësimit të prodhimtarisë së realizuar, përkatësisht të sasisë së gjysmë produkteve dhe produkteve të gatshme
të prodhuara gjatë asaj përiudhe përllogaritëse:
Sasia e realizuar e gjysmë produkteve dhe produktit të gatshëm
x
Normativi i materialit për njësi të produktit apo gjysmë produkteve
=
Sasia e harxhuar e materialit
METODA E ÇMIMEVE REALE FURNIZUESE
Gjendja fillestare e materialit
+
Sasia e furnizuar e materiali
-
Sasia e harxhuar (dalja)
=
Gjendja përfundimtare e materialit