View
273
Download
8
Embed Size (px)
Citation preview
Litróf kennsluaðferðanna
Hvað er kennsluaðferð?
Hverjar eru helstu kennsluaðferðirnar?
Að velja kennsluaðferð
Rannsóknir á kennsluaðferðum
Bókin Litróf kennsluaðferðanna
Handbók fyrir kennara á öllum skólastigum – en grunnskólamiðuðYfirlit um helstu kennsluaðferðir Tilraun til að leggja grunn að sameiginlegum orðaforða kennaraTengist upplýsingavef á Netinu:
Kennsluaðferða-vefurinn
Nokkrar lykilspurningar um kennsluaðferðir
Hvað er kennsluaðferð?
Hverjar eru helstu kennsluaðferðirnar? (Hvað eru t.d. helstu aðferðirnar margar?)
Hvernig er skynsamlegt að flokka kennsluaðferðir (fræðileg nálgun)?
Hvað segja rannsóknir um kennsluaðferðir hér á landi?
Hvað er kennsluaðferð?
Kennsluaðferðir - kennsluhættir
• Er merkingarmunur á þessum tveimur hugtökum?
Enski orðaforðinn
• Teaching / Instructional ... ... models, methods, strategies, techniques,
tactics
Nokkur mikilvæg atriði um kennsluaðferðir
• Kennsluaðferðir hafa ólík markmið• Engin kennsluaðferð er fullkomin• Áríðandi er að kennarar þekki eiginleika, styrk
og veikleika helstu kennsluaðferða• Hugsanlegt er að kennsluaðferðir henti
kennurum misvel• Kennsluaðferð verður að laga að viðkomandi
nemendahópi og aðstæðum
Hverjar eru helstu kennsluaðferðirnar?
Fyrirlestur Sýnikennsla
Hópvinna
Vettvangsferð
Hlutverkaleikur
Sjónsköpun
Endurtekningaræfing
Námsleikur
Spurnaraðferð
Hermileikur
Sagnalist
Hugarflug
Söguaðferð (Storyline)
Efniskönnun
Þrautalausn
Púslaðferð
Verklegar æfingar
Þankahríð
Sýning
Mismunandi „eðli“ kennsluaðferða
Kennarinn Nemandinn
Miðlar þekkingu
Aflar sérþekkingar
Hver tekur ákvarðanir - ræður ferðinni- er ábyrgur?
„Bein kennsla“ „Óbein kennsla“Námsmat
Námsefni
Viðfangsefni
Kennsluaðferðir
Námsumhverfi
Dæmi um flokkun á kennsluaðferðum
Leitaraðferðir
Lausnaleit
Leikræn tjáning
Hlutverkaleikir
Tilraunir
„Bein“ kennsla
Samræðu-aðferðir
Samskipta-aðferðir
Sjálfstæð vinnanemenda
Fyrirlestrar
„Innlagnir“
Sýnikennsla
Spurnar-aðferðir
Sjálfstæð heimildavinna
Skapandi verkefni
Að hluta byggt á Lemlech 1990
Flokkun IS: Hinir níu aðalflokkar kennsluaðferða
1. Útlistunarkennsla 2. Þulunám og þjálfunaræfingar3. Verklegar æfingar4. Umræðu- og spurnaraðferðir5. Innlifunaraðferðir og tjáning 6. Þrautalausnir 7. Leitaraðferðir8. Hópvinnubrögð9. Sjálfstæð skapandi viðfangsefni
Litróf kennsluaðferðanna - Kennsluaðferðavefurinn
Þessi flokkunbyggir á greiningu
á markmiðum aðferðanna og þeim
kröfum sem þær gera til kennara og
nemenda
Glossary of Instructional Strategies
Heimasíða IS: http://starfsfolk.khi.is/ingvar/
Kennsluaðferða-vefurinn
Edmund Sass: Learning Theories and Teaching Models
Skref í átt tileinstaklingsmiðaðs
náms
Hvað segja rannsóknir um kennsluaðferðir í íslenskum skólum?
• Rannsókn IS (1987–1988) náði til 667 kennslustunda í 12 bekkjardeildum í 20 skólum
• Kristín Aðalsteinsdóttir kannaði kennsluhætti og samskipti í 20 skólum (1998–2000) og bar saman fámenna og fjölmenna skóla
• Rannsókn Kristínar Jónsdóttur (2003) náði til 86% allra unglingastigskennara í Reykjavík
• Kristrún Lind Birgisdóttir (2004) kannaði einstaklingsmiðað nám og kennslu í grunnskólum (með spurningalista)
• Hafsteinn Karlsson fylgdist með kennslu í skólum í Reykjavík og í Helsinki (2006–2007) og ræddi við kennara
Úr rannsókn IS: Vinnubókarkennslan (eyðufyllingarnar)
• Auðvelt að hafa yfirsýn
• Auðveld agastjórnun
• Lítil ögrun• Nemendur geta
leyst verkefni án umhugsunar
• Vinnubækurnar „taka völdin“
• Ofnotkun?• Sýndarnám?
15
Kennsluhættir á unglingastigi; námsaðgreining og einstaklingsmiðað nám
Kristín Jónsdóttir, 2003, lagði spurningalista fyrir alla kennara á unglingastigi í grunnskólum Reykjavíkur
Spurningar hennar voru:
– Hvernig lýsa kennarar skipulagi unglingakennslu í Reykjavík?
– Hvernig lýsa þeir starfsháttum sínum og viðhorfum til kennslu?
– Hver er afstaða þeirra til stefnumörkunar um einstaklingsmiðað nám?
16
Kennsluaðferð Fjöldisvara
Mjögmikið
Nokkuðmikið
Fremurlítið
Mjöglítið
Ekkert
Bein kennsla frá töflu 244 27% 47% 14% 7% 5%
Bein kennsla með glærum 240 12% 39% 23% 14% 12%
Lesið, spurt og spjallað 246 30% 56% 8% 2% 4%
Vinnu- og verkefnabækur. 240 29% 47% 9% 4% 11%
ýmis skrifleg verkefni 244 22% 51% 13% 6% 8%
Sjálfstæð vinna og efnisk. 248 15% 36% 33% 11% 4%
Þemavinna í litlum hópum 241 2% 14% 43% 27% 13%
Umræður hópa, kynning 240 2% 19% 40% 22% 18%
Tilraunir 238 3% 9% 16% 15% 58%
Vettvangsferðir 243 0% 4% 24% 40% 31%
Safnkennsla 234 0% 4% 14% 28% 54%
Námsleikir og spil 241 3% 12% 29% 29% 27%
Leikræn tjáning, söngur, hreyfing
236 3% 7% 18% 20% 52%
Kvikmyndir, myndbönd, slides 245 6% 33% 31% 19% 11%
Tölvur 237 6% 22% 32% 19% 20%
17
Kristrún Lind Birgisdóttir (2004) Einstaklingsmiðað nám og kennsla
í grunnskólum
Vinna kennarar í anda menntastefnunnar sem mótuð var með gildandi lögum og námskrám?
18
Niðurstöður Kristrúnar
• Kennarar telja sig að mestu leyti beita hefðbundnum bekkjarkennsluaðferðum
• Sveigjanlegum kennsluháttum er beitt í innan við 30% kennslutímans
• Tæp 80% þátttakenda kváðust nota vinnubækur og verkefnabækur mjög mikið eða nokkuð mikið
• Helmingur kennara taldi að útgefnar kennslubækur stjórnuðu kennslunni hjá sér mikið eða mjög mikið
• Kennslugögn önnur en bækur, s.s. tilraunir, námsleikir og kvikmyndir, voru fremur lítið notuð af 70–85% kennara
Hafsteinn Karlsson (2006–2007)
• Viðtöl við 24 kennara í Reykjavík og Helsinki• Fylgdist með 70 kennslustundum
– Kennsluhættir reyndust hefðbundnir– Finnsku kennararnir beittu fjölbreyttari
kennsluháttum– Námsbækur stýrðu náminu í báðum löndum– Íslensku kennararnir héldu sig til hlés– Nemendur höfðu lítið um nám sitt að segja
Breytingar?
• Margt bendir til þess að kennsluhættir séu að verða fjölbreyttari
• Skólum þar sem starfsmenn vinna að þróun starfshátta virðist fjölga stöðugt
• Verið er að efla þróunarsjóði• Ný námskrá• Hvaða áhrif hefur lengri kennaramenntun?