Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Liturgie vieren met mensen met een verstandelijke beperking
Expertisenetwerk
7 maart 2013
© The Last Supper - Raoef Mamedov
© Kiss the Chaos – Graham Bates
delen van die reflectie … en discussie
getuigenissen en discussie
stellingen en discussie
verlangen om hierover uit te wisselen
theologische reflectie op de praktijk
praktijk liturgie vieren is hot
zintuiglijk vieren (VVKBuO & Vlaams Welzijnsverbond )
eigenlijke vieren
praktische expertise nood aan theoretische reflectie
theoretische expertise
expertisenetwerk netwerk van experten
studiedag 15 mei 2013
praktijk
17 januari 2013
23 november 2012
7 maart 2013
Elisabeth website
klimaatsverandering
technische fiche
zoektocht naar bouwstenen voor zinvolle liturgie
waarbij ruimte voor verschillende meningen en accenten
oorspronkelijk doel
realistische ambitie
maken van een consensustekst over liturgie vieren
met mensen met een verstandelijke beperking
experten culturen waarin liturgie gevierd wordt
liturgische vormen mensen met een beperking
wat is liturgie? wat beoogt liturgie?
wat maakt liturgie zinvolle liturgie?
zintuiglijk vieren regenboogdagen
antwoorden op deze drie vragen vanuit
expertisenetwerk
maar, grote diversiteit aan
3 vragen
focus
niet helemaal duidelijk voor mensen met een verstandelijke beperking?
(en de meerderheid van de mensen vandaag?)
wat is liturgie? duidelijk voor theologen en diepgelovige mensen
liturgie valt te vergelijken met een weg liturgie heeft heel veel mogelijkheden, maar er zijn ook grenzen
deze grenzen impliceren een normativiteit “mogen/moeten we de liturgie wel aanpassen?”
“we moeten erover waken dat we niet teveel aanpassen”
“we mogen de kern van het sacrament niet verliezen”
gevaarlijk om over normativiteit te spreken normalisatieprincipe
“wij hebben de ware liturgie, jullie moeten je aanpassen”
liturgie vindt ook plaats buiten de kerk
“in de kerk”
tegenwoordig gebeurt er wel meer “in de kerk”
hoe naar een integratie- en inclusieprincipe in de liturgie?
inhoud
eerste vraag
extra bouwsteen: de witruimte
representerende voorwerpen Bijbelse taal Bijbelse verhaal
heilige ruimte en tijd bouwstenen van liturgie
voorwaarden om liturgie te vieren
“De ars celebrandi van woord- en gebedsdiensten” door Bart Paepen
laten raken richten tot
verbonden met het dagelijks leven samen
verstilling
de totale mens toffe (tov ) handelingen
de congregatie
Regenboogdagen
laten gebeuren wat gebeurt
gebedsmoment, voetwassing, eucharistie
eenvoud en ongekunsteldheid fragiliteit (in de eenvoud en ongekunsteldheid)
aanvulling op “wat is liturgie?”
feest voor allen
wat beoogt liturgie?
geloven als de ervaring “graag gezien te worden”
ontmoeting met Christus eensgezindheid
nieuwe vraag wie is Christus?
mensen met een verstandelijke beperking
(en de meerderheid van de mensen vandaag?)
theologen en diepgelovige mensen “geïncarneerde God, gekruisigd en gestorven voor de vergeving van onze zonden en verrezen”
de persoon die zegt “Ik ben blij dat jij er bent”
geloven als “vriend zijn van Jezus” “Jezus heeft mij gekozen als vriend, ik ben speciaal, uniek”
andere verwoording – andere ervaring – andere ontmoeting?
uitverkoren volk
zinvol perspectief voor andere mensen? geeft stof voor reflectie bij de derde vraag: wat maakt liturgie zinvolle liturgie?
liturgie vieren met mensen met een verstandelijke beperking moet niet anders nood aan toffe (tov ) liturgie
tweede vraag
wat maakt liturgie zinvolle liturgie?
ruimte, voorwerpen, handelingen
2 bouwstenen
Zijn Woord
Voorbij Zijn Woord klassiek parochiepastoraat
“het Woord is Vlees geworden” herkennen wij het Woord van God wanneer het levend en actief is?
link met het bredere pastoraat pastorale begeleiding is meer dan „woordelijke‟ begeleiding
beleving
inwoning en ontdekking
verbondenheid
structuur, houvast, gewoonte
met zichzelf, met nabije anderen, met verre anderen, met God
passie ervaren in plaats van kennis vergaren: leren zwemmen, doe je in het water
heuristische participatie: je geniet eens te meer van een muziekoptreden wanneer je de liedjes kent
veronderstelt elkaar in de ogen kunnen/durven kijken én de ander de mogelijkheid geven lief te hebben
derde vraag
“De wondere wereld van klank”
geen snoezelvieringen maar zintuiglijke vieringen
Claudia Shmelzer en Katelijne Draulans
dragende functie van klank de juiste snaar raken
geen hocus pocus omwille van de hocus pocus
duidelijk verschil tussen snoezelen en liturgie vieren
“Zin in de Bijbel” Lode Vandeputte
Bijbel eigen beleving
goede liturgie veronderstelt dat je zelf helemaal mee bent
aanvulling op “wat maakt liturgie zinvolle liturgie?”
vereist durf: je durven bewegen op deze spanningsvelden
het essentiële als het relevante
structurele spanning
functionele spanning
fundamentele spanning
3 spanningen
normatief & innovatief homogeen & heterogeen
inclusief & exclusief
verbaal & non-verbaal lichamelijk & geestelijk
actief & passief
individu & gemeenschap
profane & sacrale
essentie & relevantie
ik als deel van wij wij als deel van mij
het gewone als deel van het bijzondere het bijzondere als deel van het gewone
het relevante als het essentiële
aanvulling op “wat maakt liturgie zinvolle liturgie?”
vereist durf: je durven bewegen op deze spanningsvelden
het essentiële als het relevante
structurele spanning
functionele spanning
fundamentele spanning
3 spanningen
normatief & innovatief homogeen & heterogeen
inclusief & exclusief
verbaal & non-verbaal lichamelijk & geestelijk
actief & passief
individu & gemeenschap ik als deel van wij wij als deel van mij
het gewone als deel van het bijzondere het bijzondere als deel van het gewone
het relevante als het essentiële
aanvulling op “wat maakt liturgie zinvolle liturgie?”
profane & sacrale
essentie & relevantie
nood aan sensibilisering
individu & gemeenschap ik als deel van wij wij als deel van mij
van hen leren wat liturgie is
leren ontvankelijk zijn leren van mensen met een beperking niet onze liturgie afstemmen op hen
niet “hoe liturgie vieren met mensen met een beperking?”
van hen leren hoe het moet
hoe?
Wat betekenen liturgie en rituelen voor ons?
Elke Moelants
Willem De Waele Anja T’Kindt
‘Niets over ons, zonder ons’
• Willem en Elke als experts aan het woord
• Willem en Elke nemen zelf het woord en vertellen wie ze zijn, wie Jezus voor hen is, hoe ze bidden en welke band ze hebben met de bredere kerk.
• Mensen met een verstandelijke beperking: – Eenvoudig
– Authentiek
– Concreet
– Levendig
– Uitdagende kronkels
We kunnen van hen leren
• Liefde voor rituelen
• Spontane relatie met God & Jezus
• Belang van gemeenschap
• Creativiteit in theologie en gebed
• (Durven) zingen
• Eenvoud
• Evangelie heel concreet beleven en doen