liv Pou PatisiPan KreYÒl-aYiti Maladi Pèdi Bon Sans · 2020. 2. 12. · triye pou wè ki pwoblèm ki genyen ak ki moun pou refere l ba li, referans, swivi ak dokimantasyon, epi

KreYÒl-aYiti

Maladi Pèdi Bon Sans

Pwogram Pou ajan sante Kominotè

liv Pou PatisiPan

Zanmi Lasante | Liv Pou Patisipan i

Zanmi Lasante (ZL) se yon òganizasyon karikativ endepandan ki fonde depi plis pase yon ventèn lane ann Ayiti ak yon misyon pou bay pi bon swen ki genyen kote ki pa te gen anyen menm, pou akonpànye pasyan yo pandan y ap resevwa swen ak tretman pou dechouke rasin maladi yo a. Jodiya, ZL ap travay nan katòz peyi epi yo travay sou tout pwoblèm yon kominote genyen pou kase chenn pòvrete ak maladi. Yo bay swen dirèkteman nan kominote yo ansanm ak entèvansyon nan agrikilti ak nitrisyon, lojman, dlo pwòp ak fason pou fè lajan.

Travay ZL kòmanse nan swen ak tretman pou pasyan, men li ale pi lwen pase sa nan transfòmasyon kominote, sistèm sante, ak lwa inivèsèl sou lasante. ZL te konstwi ak kenbe apwòch entegre sa a pandan katastwòf tankou gwo tranbleman tè ann Ayiti a. Gras a gwo enstitisyon medikal ak akademik tankou Harvard Medical School [Fakilte Medsin Harvard] ak Brigham & Women’s Hospital [Brigham & Lopital Fanm] ki mete ansanm ak nou, ZL ap travay pou simaye modèl sa a lòt kote. ZL mache kote k ap bay lajan ak kreye lwa inivèsèl nan zafè lasante pou goumen pou leve nòm nan fason ki posib pou bay swen nan kwen ki pi pòv nan mond lan.

ZL ap travay ann Ayiti, Larisi, Pewou, Wanda, Lesoto, Malawi, Kazakstann, Meksik ak Ozetazini. Pou plis enfòmasyon sou ZL, tanpri vizite www.pih.org.

Plizyè anplwaye ak kolaboratè PIH ak Zanmi Lasante te kontribye nan devlopman fòmasyon sa a. Nou ta renmen remèsye Giuseppe Raviola, MD, MPH; Père Eddy Eustache, MA; Rupinder Legha, MD; Tatiana Therosme; Wilder Dubuisson; Ketnie Aristide; Leigh Forbush, MPH.

Fòmasyon sa a gen enfòmasyon nou te pran nan : Manual for Health Counselors, Sangath (Goa, India : Sangath); Mental health response in Haiti in the aftermath of the 2010 earthquake : a case study for building long-term solutions, Giuseppe Raviola, Eddy Eustache, Catherine Oswald, and Gary S. Belkin (Harvard Review of Psychiatry 2012;20 : 68-77); National Institute of Mental Health, http : / / www.nimh.nih.gov / health / publications / post-traumatic-stress-disorder-ptsd / ; An Introduction to Mental Health : Facilitator’s Manual for Training Community Health Workers in India, BasicNeeds (Warwickshire, UK : BasicNeeds), 2009; Weissman, Myrna and Lena Verdeli, IPT-EST for Depression in Haiti : for Patients Who Have Screened Positive for Depression (manyèl pwoteje ak dwadotè ki pa pibliye, me 2012). National Institutes of Health (NIH) : www.nlm.nih.gov / medlineplus; Promoting Mental Health : Concepts, Emerging Evidence, Practice, World Health Organization, Dept. of Mental Health and Substance Abuse, Victorian Health Promotion Foundation, ak University of Melbourne (Jenèv : World Health Organization), 2004; The Manas Model for Health Counsellors : A Program to Improve the Care for Patients with Common Mental Disorders in Primary Health Care, 1ye edisyon, Sangath Society for Child Development and Family Guidance (Gowa, Lend : Sangath), 2011; The World Health Report 2001 : Sante Mantal : New Understanding, New Hope, World Health Organization (Jenèv : World Health Organization), 2001; World Health Organization, http : / / www.who.int / features / qa / 62 / en / index.html; Eapen, V., Graham, P., & Srinath, S. (2012). Where There Is No Child Psychiatrist : A Mental Health Care Manual. RCPsych Publications; Mental Illness Fellowship Victoria. (2013). Understanding psychosis; Raviola, Kahn, Jarvis. (2015). World Health Organization [Oganizasyon Mondyal Lasante]. (2010). Mental Disorders Fact Sheet 396, http : / / www.who.int / mediacentre / factsheets / fs396 / en / .

Nou ta renmen remèsye Grand Challenges Canada pou finansman ak sipò teknik yo te bay pou kourikoulòm sa a ansanm ak komite k ap bati sistèm sante mantal an Ayiti nou an.

© Tèks : Partners In Health, 2015 Ilistrasyon : Hesperian Health Guides, Jonathan Case, Jesse Hamm Foto : Zanmi Lasante Konsepsyon : Meaghan Harrigan ak Zanmi Lasante

ii Zanmi Lasante | Liv Pou Patisipan

Nou dedye liv sa a pou plizyè milye Ajan Sante Kominotè ki fè misyon nou an rive fèt akòz gwo travay yo. Se yo ki potomitan pwogram pou sove lavi epi pou pote yon alemye nan kominote pòv yo. Chak jou, yo al vizite moun nan kominote sa yo pou yo ofri yo sèvis, fòmasyon ak sipò epi yo fè nou konprann : solidarite pratik se pi gwo remèd kont maladi ki ka gaye toupatou, lamizè ak dezespwa.

Zanmi Lasante | Liv Pou Patisipan iii

Maladi Pèdi Bon Sans

Yon kout je 1

Objektif 2

Kisa Sante Mantal Ye ? 3

Entwodiksyon Sou Maladi Pèdi Bon Sans 6

Jan Pou Idantifye ak Abòde Moun Ki Soufri Maladi Pèdi Bon Sans 9

Triye pou wè ki pwoblèm ki genyen ak ki moun pou refere moun ki soufri maladi pèdi bon sans 12

Jan Pou Bay Pasyan ak Fanmi Konsèy Sou Moun Ki Soufri Maladi Pèdi Bon Sans 14

Jan Pou Fè Vizit Adomisil 18

Aktivite Edikasyon Kominotè 20

Revizyon 21

Nòt 24

Anèks

Mwayen Yo Mete Ansanm Pou Trete Maladi Pèdi Bon Sans 26

Chèklis pou pas yan ki ajite, fè deliryòm ak soufri maladi sikoz 27

Fòm Premye Vizit 28

Fòm ZLDSI 29

Fòm Referans 30

Fòm Swivi 31

Kat Edikasyon (7) 32

Chèklis Aktivite Edikasyon Kominotè (AEK) 39

Aktivite Evalyasyon Estigmatizasyon 40

iv Zanmi Lasante | Liv Pou Patisipan

Zanmi Lasante | Liv Pou Patisipan 1

Entwodiksyon Sou Maladi Pèdi Bon Sans

Yon kout Je

Se pa paske yon moun pa gen maladi tankou nemoni, malarya, oswa tibèkiloz ki vle di li an sante. Bonjan lasante se eta byennèt fizik, mantal, ak sosyal yon moun. Yon moun anfòm fizikman si li pa gen okenn maladi nan kò li, oubyen si tretman l ap resevwa pou tretman li an mache. Yon moun anfòm sosyalman si li gen yon kote pou l dòmi, manje, rad, lekòl, ak opòtinite ekonomik. Yon moun anfòm mantalman lè li ka reyalize kapasite li yo, fè fas ak pwoblèm lavi a, travay byen epi pote kontribisyon pa li nan kominote a. 1

Maladi Pèdi Bon Sans--yo konn rele maladi sikoz tou--se yon maladi grav. Se swa maladi medikal oswa maladi mantal ki lakòz li. Moun ki soufri maladi sa a kapab tande vwa lòt moun pa tande oswa wè bagay lòt moun pa wè. Yo kapab di bagay ki pa fè sans oswa gen difikilte pou fonksyone. Pafwa yo kapab vin vyolan. Fanm ak vwazen moun ki soufri maladi pèdi bon sans kapab pè yo paske yo pa konprann li ep yo pa konnen kote pou chèche tretman. Yo kapab menm bat oswa maltrete moun sa yo pou kontwole konpòtman yo. Sa ki pi rèd la, souvan yo pa idantifye byen moun nan soufri yon maladi mantal ki fè yo pa resevwa tretman. Se pou rezon sa yo, souvan moun ki soufri maladi pèdi bon sans ak fanmi ou se viktim estigmatizasyon ak diskriminasyon. Nan fòmasyon sa a, patisipan yo ap revize enpak maladi pèdi bon sans epi egzaminen estigmatizason ak diskriminasyon ki asosye ak li. Patisipan yo pral aprann jan pou yo idantifye, reyaji ak fè swivi po moun ki genyen maladi sa a, epi ya p aprann jan pou aprann moun nan kominote a sa maladi a ye. Pou fini, patisipan yo ap aprann kijan lè enfimyè, doktè, travayè sosyal, ak sikològ yo travay pote kole pou kreye yon sistèm swen nan Plato Santral ak Rivyè Latibonit. Sistèm swen sa a gen kapasite pou ede moun ki soufri maladi pèdi bon sans resevwa bonjan tretman epi viv yon vi ki rich, kote yo satisfè ak vi yo – men li p ap ka opere san èd ak sipò Ajan Sante Kominotè yo.

1 World Health Organization [Oganizasyon Mondyal Lasante], http : / / www.who.int / features / qa / 62 / en / index.html.

2 Zanmi Lasante | Liv Pou Patisipan

Objektif

• Dekri objektif fòmasyon san. • Etabli règ esansyèl ki kreye yon anviwònman ki gen respè ak konfyans. • Demontre sa yo te konnen avan sou sijè fòmasyon an. • Defini sante mantal. • Dekri konpetans debaz pou poze kesyon ak enpòtans yo. • Idantifye atitid patisipan an kounye a ak jan li te ye avan sou maladi mantal grav. • Defini maladi pèdi bon sans, sa ki bay li ak sa yo prevwa pou li. • Egzaminen move lide anpil moun genyen sou maladi pèdi bon sans. • Eksplike fado maladi pèdi bon sans. • Dekri enpak estigma ak diskriminasyon maladi pèdi bon sans sou fanmi ak kominote yo. • Prezante apwòch fanmi ak kominote pou trete pasyan ki soufri maladi pèdi bon sans. • Dekri Mwayen Moun Mete Ansanm Pou Trete maladi pèdi bon sans ak enpòtans li. • Dekri wòl kle Ajan Sante Kominotè lè pou jere maladi pèdi bon sans (idantifikasyon ka,

triye pou wè ki pwoblèm ki genyen ak ki moun pou refere l ba li, referans, swivi ak dokimantasyon, epi siko-edikasyon).

• Dekri sentòm maladi pèdi bon sans nou, e di ki jan pou nou idantifye yon moun pou ki gen sentòm maladi pèdi bon sans.

• Eksplike jan pou abòde pasyan ki gen maladi pèdi bon sans yon fason ki kapab geri ak sipòte yo.

• Idantifye diferans ant lè pou fè yon referans pou yon ka danjere ak referans pou yon ka ijan.

• Ranpli Fòm Referans la byen. • Ranpli Fòm Premye Vizit la byen. • Eksplike ki enfòmasyon pou bay sikològ / travayè sosyal la lè y ap fè yon referans. • Eksplike lè pou itilize ZLDSI ak fanmi yon pasyan. • Fè yon lis ak kat gwoup mesaj siko-edikasyon yo ak kilè pou itilize yo chak. • Itilize Kat Edikasyon yo pou bay pasyan ak fanmi yo konsèy. • Eksplike kilè ak kijan pou fè vizit adomisil pou siko-edikasyon ak swivi. • Ranpli Fòm Swivi a byen. • Itilize Chèklis Aktivite Edikasyon Kominotè a pou òganize bèl aktivite edikasyon kominotè

sou Maladi Pèdi Bon Sans.

• Ede moun nan kominote a fè Evalyasyon Estigmatizasyon an. • Evalye sa moun nan kominote konprann sou estigmatizasyon ak diskriminasyon ak

aktivite Evalyasyon Estigmatizasyon an.

• Revize objektif tout seyans yo. • Demontre konesans yo ak yon egzamen apre fòmasyon. • Bay remak sou fòmasyon an.


Kisa Sante Mantal Ye

Òganizasyon Mondyal Lasante (OMS) defini lasante kòm : Lasante se eta byennèt fizik, mantal, ak sosyal yon moun. Lasante se pa senpleman lè ou pa gen okenn maladi.2 Yon pati bon sante vle di ou genyen yon bon relasyon ak fanmi ak zanmi nan kominote a. Sa vle di ou ka patisipe nan aktivite enpòtan tankou ale legliz ak travay. Epi tou li vle di yo trete w menm jan ak tout moun, epi w pa gen lòt moun k ap ba w pwoblèm estigmatizasyon ak diskriminasyon. Òganizasyon Mondyal Lasante (OMS) defini sante mantal kòm : Sante mantal se yon eta byennèt kote yon moun ka reyalize kapasite li yo, fè fas ak pwoblèm nòmal lavi a, travay byen epi pote kontribisyon pa l nan kominote a.3

2 World Health Organization [Oganizasyon Mondyal Lasante], http : / / www.who.int / features / qa / 62 / en / index.html. 3 World Health Organization [Oganizasyon Mondyal Lasante], http ://www.who.int/features/qa/62/en/index.html.

Kominote

Fanmi

Pasyan


Konpetans kle ou nan poze kesyon Konfidansyalite • Pale ak moun nan yon kote lòt moun p ap tande sa n

ap pale a epi moun nan santi li an sekirite. Bay moun nan yon kote ki kalm ak prive epi li sante li ase alèz pou eksprime li. Sa a se yon pati enpòtan pou genyen konfyans ant ou menm ak moun nan.

Montre Ou Sansib • Sansib vle di ou mete tèt ou nan plas moun nan pou

santi sa moun nan santi a epi ou fè moun nan konnen ou konprann sa l ap pase a. Lè ou montre ou sansib pou li sa ka ede anpil ak gerizon. Li ede moun nan santi li gen moun ki konprann li ak bay li sipò, epi li mwens santi li sèl. Epi tou lè ou montre yon moun ou sansib pou li, l ap pi fasil pou moun nan eksprime bagay li pa konfòtab tankou kòlè, jalouzi, tristès, oswa lè yo santi yo an tò pou yon bagay.

• Montre yon moun ou sansib pouli PA vle di ou montre pitye, bay konsèy, oswa di moun nan sa ou panse ki bon solisyon pou pwoblèm li a.

• Pou montre yon moun ou sansib pou li : – Eseye konprann kalite santiman moun nan genyen ak fòs sa li santi a.

(Èske moun nan tris oswa fache ? Li fache tou pitit oswa li fache anpil ?)

– Rekonèt sa moun nan santi a. (Pa egzanp, di konsa, "Mwen ka imajine kisa sa kapab fè ou fache.")

– Itilize fraz tankou, "Sanble ou santi..." ("Sanble ou santi ou dekouraje."); "Genlè se kòmsi..." (Genlè se kòmsi ou fache anpil).

Koute Ak Atansyon • Sa vle di ou pote atansyon ak sa moun nan ap di epi ou montre sa ak pozisyon kò ou,

ekspresyon ki montre w ap bay li atansyon, epi kesyon ou poze li detanzantan montre ou enterese nan sa l ap di a. Lè ou koute ak atansyon sa se yon lòt bagay ki ka ede anpil ak gerizon.

• Jan pou koute ak atansyon : – Mete w an fas moun nan epi gade li. – Fè atansyon epi pa al kite lòt lide pran tèt ou. – Fè jès ki apwopriye ak figi ou epi souke tèt ou lè li apwopriye pou montre w ap koute. – Ankouraje moun nan ak ti kòmantè tankou "wi, mm," elatriye. – Poze kesyon pou klarifikasyon. – Pa koupe pawòl li.


Relijyon • Swiv pasyan an pou wè kote li kanpe ak relijyon. Si li pale sou bagay relijyon, montre ou

respekte relijyon li epi gade pou wè kijan li kapab gen rapò ak depresyon moun nan. Pa egzanp, èske moun nan santi kwayans li konsole li ? Abandone ? Si kwayans yon moun se yon sous pou bay li fòs ak sipò nan kominote li, nou kapab itilize sa pou ede ak tretman moun nan. Pa egzanp, si li patisipe nan aktivite legliz la sa te kapab ede moun nan santi li plis an pè ak mwens poukont li.

• Kè dirijan nan legliz kapab di yon moun ki gen depresyon, "Bondye ap regle tout bagay, ou pa bezwen pè." Li kapab bon pou ou di moun nan, wi, lafwa kapab ede, men anpil moun kapab bezwen lòt èd tou tankou èd sikolojik, medikaman, elatriye. Oswa lòt dirijan legliz kapab di moun nan, "Ou genyen pwoblèm sa a paske Bondye ap piti ou."

– Li enpòtan pou ou aprann kijan moun nan konprann depresyon li a. Èske moun nan panse se fòt li ?

– Sa ou pa ale kont relijyon moun nan, rasire moun nan li kapab jwenn èd, epi gen anpil moun ki nan menm sitiyasyon ak li. Si moun nan vle ale kay yon doktè fèy, ou kapab di moun nan li gendwa fè sa, men l ap yon bon ide dou si li ale nan klinik la.

Poze Kesyon Ouvri • Poze kesyon ki kapab ede ou konprann pwoblèm moun nan genyen nan vi li. Enfòmasyon

yon moun ba ou depann selon fason ou poze kesyon an. Poze kesyon ouvri pou ankouraje moun nan pataje ak reponn daprè pèspektiv pa li. Kesyon ouvè mande plis enfòmasyon pase yon senp repons wi oswa non. Nòmalman kesyon ouvè mande ki a, kijan, kilè, kimoun, ki kote, poukisa, ak kiyès- mo sa yo mande plis enfòmasyon pase yon senp wi ou non. Men kèk egzanp kesyon ouvè :

– Kilè ou panse depresyon an te kòmanse ? Pale mwen sou li. – Poukisa ou santi ou tris konsa semèn sa a ? – Kimoun ki enpòtan nan vi ou ? – Kimoun ou te wè semèn sa a ?

Sa pou w pa fè • Pran desizyon pou moun nan • Jije moun nan kòm bon oswa pa bon • Fouye moun nan ak kesyon • Blame moun nan • Preche oswa fè moral moun nan • Fè pwomès ou p ap ka kenbe • Enpoze kwayans pa ou sou moun nan


Entwodiksyon nan maladi pèdi bon sans

Definisyon nan maladi pèdi bon sans Maladi pèdi bon sans se yon gwo maladi mantal tèt moun nan pati, li pa ka reflechi byen, epi li pa ka fonksyone byen. Maladi pèdi bon sans gen kòz byolojik (medikal) sikolojik, ak sosyal.

Deliryòm ak sante mantal Gwo maladi medikal kapab bay menm sentòm ak maladi pèdi bon sans. Men, sentòm maladi pèdi bon sans parèt paske moun nan gen yon maladi medikal (tankou enfeksyon ki asosye ak VIH / SIDA, TB, enfeksyon, medikaman), yo rele kondisyon sa a deliryòm, men se pa maladi pèdi bon sans. Si yon moun genyen deliryòm yo bezwen idantifye pasyan an epi refere li bay yon doktè pou trete pwoblèm medikal ki fè li gen sentòm maladi pèdi bon sans la. Nou pa konsidere yon pasyan ki gen deliryòm medikal genyen yon pwoblèm sante mantal. Estigma ak diskriminasyon Nòmalman rezon yo trete moun ak maladi mantal mal se akòz sa yo rele estigma a. Estigma se lè moun gen move lide prejije sou yon moun akòz yon bagay lakay li oswa yon kondisyon an patikilye. Nan ka sa a se yon moun ki gen maladi pèdi bon sans.

Souvan estigma ka lakòz diskriminasyon. Pafwa, moun ki gen kwayans ki estigmatize sou lòt moun trete yo mal oswa refize rekonèt dwa yo. Sa a se diskriminasyon.

Ajan sante mantal, doktè oswa sikològ / travayè sosyal genyen estigma kont moun ak sèten kondisyon. Sa ka lakòz dikriminasyon - lè yo trete pasyan yo yon fason ki pa jis oswa bay yo move kalite tretman. Paske ou se yon Ajan Sante Kominotè, nou p ap aksepte ou gen lide oswa konpòtman anvè moun ki gen maladi pèdi bon sans ki estigmatize yo. Li se responsablite Ajan Sante Kominotè yo pou depase nenpòt kwayans ki estigmatize moun yo kapab genyen pou yo ka trete manm kominote a ak diyite ak respè.

MALADI PÈDI BON

SANS

Biyolojik

Sosyal Sikolojik

1"

BIYOLOJIK -Maladi Medikal (VIH, TB) - Medikaman - Chòk nan tèk - Akouchman - Jenetik - Alkòl/dwòg ""

SOSYAL - Chomaj - Mizè - Migrasyon ak Eksplwatasyon (Repiblik Dominikèn)

SIKOLOJIK - Lanmò/Chagren - Echèk/Pèt - Kite ak yon moun - Lòt chòk


Mank Nan Tretman

1"

12 – 19 milyon"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""Moun k ap viv ak maladi mantal ki resevwa tretman

81 milyon + Moun ap viv ak gwo maladi mantal

Sta&s&cs"taken"from"World"Health"Organiza&on"Mental"Disorders"Fact"Sheet"#396"

Mank Nan Tretman! "62 – 69 milyon"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""Moun k ap viv ak maladi mantal ki pa resevwa tretman

↵"↵"


Pyès Wòl Pou Estigma

Patisipan #1 ap jwe wòl yon adilt ki soufri maladi pèdi bon sans, Patisipan #2 ap jwe wòl Ajan Sante Kominotè a, epi Patisipan # 3 ap jwe wòl yon vwazen.

• Adilt ki soufri maladi pèdi bon sans la : Pale ak tèt li nan lari ki bò lakay li a. Menm si gen moto k ap pase tou pre li ki ka frape li, li pa wè sa. Li mete rad sal sou li epi li mèg anpil. Sanble li pa benyen oswa manje nan jou ki sot pase yo.

• Ajan Sante Kominotè : Ajan Sante Kominotè a ale kote moun nan pou mennen li lakay li. Li mete men li sou zepòl moun ki soufri maladi pèdi bon sans la pou mennen li.

• Vwazen : Vwazen an rele dèyè Ajan Sante Kominotè a pou li pa touche pasyan an paske li kapab trape maladi pèdi bon sans pasyan an.


Jan Pou Idantifye ak Abòde Moun Ki Soufri Maladi Pèdi Bon Sans

Idantifikasyon ka se ton pati esansyèl nan travay Ajan Sante Kominotè yo. Ak ka idantifikasyon, Ajan Sante Kominotè yo idantifye moun ki pa t ap gen aksè nan swen ak tretman yo bezwen si yo pa te idantifye yo. Anpil moun ki soufri maladi pèdi bon sans pa resevwa bon evalyasyon ak tretman; ak Ajan Sante Kominotè yo, moun sa yo jwenn referans pou al kote sikològ ak doktè pou plis evalyasyon.

Nou dwe refere nenpòt moun nou sispèk soufri maladi pèdi bon sans bay yon sikològ ak yon doktè touswit pou plis evalyasyon. Sistèm Mwen Maladi Pèdi Bon Sans Responsablite

Ajan Sante Kominotè

Sikològ / Travayè Sosyal

Enfimyè Doktè

• Idantifye ak refere pasyan ki eksite yo nan sal dijans

• Idantifye ak refere lòt pasyan ki pèdi bon sans yo nan klinik la

• Siko-edikasyon

• Kontwòl pasyan ki ajite

• Evalyasyon, Dyagnostik ak Tretman

• Siko-edikasyon • Sikoterapi • Swen Swivi • Chèklis • Sipèvizyon,

Evalyasyon ak Amelyorasyon Kalite


• Veye efè segondè medikaman

• Siko-edikasyon • Siy vito / swen

medikal debaz


• Evalyasyon, Dyagnostik ak Tretman

• Siko-edikasyon • Bay medikaman

ak siveye

Siy ak sentòm pou idantifye maladi pèdi bon sans

• Ki bagay yon moun kapab panse ki kapab fè ou panse li genyen maladi pèdi bon sans ? – l ap reflechi a bagay dwòl pou fè tèt li mal, li panse li gen pwisans pou fè yon seri

bagay moun nòmal pa ka fè

– panse gen yon moun k ap kontwole tèt li – pa ka panse byen – di pawòl ki dwòl / ki pa fè sans


• Ki lòt konpotman yon moun ki soufri maladi pèdi bon sans ka genyen ? – leve kouri, pa dòmi – pale pou kont li oswa pale anpil, paka dòmi – wè bagay ki pa la

• Ki siy ki manifeste nan yon moun ki soufri maladi pèdi bon sans ?

– pa ale lekòl / travay – pa pran swen tèt li (benyen, manje) – pa okipe pitit / fanmi li – pa fè lòt aktivite (ale legliz, travay latè) – rele lwen fanmi li – rete poukont li

• Ki kalite pawòl moun itilize an kreyòl pou dekri maladi pèdi bon sans ? – maladi lalin – maladi pèdi bon sans – moun fou – tèt pati – tèt cho

• Ki sa ki lòt pwoblèm sekirite lè yon moun genyen maladi pèdi bon sans ?

– chèche moun kont – vyolan – anvi touye tèt li – pa ka okipe timoun / moun ki frajil


Jan Pou Abòde Yon Pasyan Ki Soufri Maladi Pèdi Bon Sans la

• Pa blame pasyan an. Maladi pèdi bon sans se yon maladi medikal. Se pa fòt pasyan an.

• Pa bay pasyan an pwoblèm. Pa di pasyan an sa li panse yo se pa vre oswa yo dwòl - sa ap eksite yo plis. Konsantre sou jan pou ou rete janti ak li epi evite danje.

• Trete pasyan an byen. Gade li nan zye. Pale dousman. Trete moun nan ak jantiyès avèk pasyan, menm si li rele sou ou. Pa janm rele sou li tou.

• Pale dousman, dou epi klè. Itilize ti fraz ki senp ak kout. Lè yo moun gen maladi pèdi bon sans, li pa ka reflechi byen. Pa pale twòp ak yo paske sa kapab eksite yo. Konsantre sou jan pou bay yo sipò ak pwoteje yo kont danje.

• Pa janm konsilte moun nan poukont tou. Retire bagay ki danjere. Asire ou gen yon fanmi la, epi asire ou pa gen okenn bagay danjere li kapab jwenn. Pasyan ki soufri maladi pèdi bon sans kapab vyolan.

• Evite kote ki gen foul ak bri. Asire ou pa gen foul ki sanble pou gade moun nan ak pou rele sou li. Mennen pasyan an yon kote l ap kapab poukont li ak yon fanmi. Asire ou pa gen okenn bri epi pa gen moun k ap gade oswa blame pasyan an.

• Pataje enfòmasyon ki enpòtan ak sikològ yo. Sonje maladi pèdi bon sans gen nati biyolojik, sikolojik, ak sosyal. Pataje tout kòz biyolojik, sikolojik, ak sosyal maladi pèdi bon sans.

Pyès Wòl • Patisipan #1 : Yo mande Ajan Sante Kominotè a pou vizite ka yon jennonm 25 an ki

kapab genyen maladi pèdi bon sans.

• Patisipan #2 : Jennonm 25 an sa a ap mache ak yon koute pase li panse genyen "move lespri ki dèyè li." Li pa ka travay epi li pa benyen. Li pase tout jounen an ap mache chèche move lespri yo.

• Patisipan #1 : Lè Ajan Sante Kominotè a rive kote pasyan an ye, gen yon gwo foul moun k ap gade pasyan an.

• Patisipan #3 ak #4 : Papa li ak vwazen an ap rele pasyan an "moun fou."

• Patisipan #3 : Li santi li fache epi konpòtman pitit gason ap fè li fè move san. Li te deja mare ak bat pitit gason li deja.

• Patisipan #4 : Pou eseye ede papa a, li ap menase ti gason an li pral bat li ankò.


Triye pou wè ki pwoblèm ki genyen ak ki moun pou refere moun ki soufri maladi pèdi bon sans

Kou yo fin idantifye yon moun ak sentòm maladi pèdi bon sans, pwochen responsablite Ajan Sante Kominotè a se triye pou wè ki pwoblèm ki genyen ak ki moun pou refere l ba li. "Triye" detèmine nan konbyen tan ou sipoze fè referans la. Moun ak sentòm maladi pèdi bon sans bezwen yo refere li touswit paske sitiyasyon an "danjere" pandan yo ka refere sitiyasyon lòt moun "ijan".

Sitiyasyon Danjere Ou dwe mennen pasyan ki nan sitiyasyon sa

yo nan klinik oswa lopital la touswit :

Sitiyasyon Ijan Yon sikològ ak doktè dwe evalye pasyan ki nan sitiyasyon sa yo nan lespas 24 èdtan :

• Nouvo ka maladi pèdi bon sans (pou nenpòt pasyan en sitou fanm ansent oswa ki fenk akouche)

• Eksite • Vyolans • Gen lide touye tèt li • Efè segondè medikaman (fyèv, kò rèd)

• Yo te konfime moun nan gen maladi pèdi bon sans mwen li refize pran medikaman li oswa li pa gen medikaman.

• Yo te konfime pasyan an gen maladi pèdi bon sans epi li ansent men doktè a pa konnen sa

• Yo te konfime pasyan an gen maladi pèdi bon sans epi l ap bay tete, en li poko di doktè a l ap bay tete

• Pasyan an gen pwoblèm ak medikaman pou maladi pèdi bon sans yo epi li pa ka tolere yo

• Sentòm maladi pèdi bon sans yo pi grav

Lè genyen yon referans pou yon ka ijan / danjere, ou bezwen sonje mete fanmi an nan plan kominikasyon ou an.

• Kominike ak fanmi a pou : – Fè yon plan pou sekirite timoun pasyan an ak lòt timoun ki nan kay la.

• Tcheke ak fanmi a sou : – Fado sosyo-ekonomik maladi a sou fanmi an. – Kijan timoun pasyan an ap viv (lekòl, manje, si gen moun k ap voye je sou yo, abi). – Depresyon, chòk, ak estigmatisyon kont fanmi an. Fanmi a kapab bezwen yon ZLDSI ak

referans pou al wè yon sikològ / travayè sosyal.


Fòm enpòtan pou itilize ak moun si soufri maladi pèdi bon sans : Fòm Referans

• Fòm Premye Vizit • ZLDSI Pataje enfòmasyon sou pasyan an ak sikològ / travayè sosyal ak doktè Ajan Sante Kominotè yo dwe avèti sikològ o si yo aprann yon pasyan kapab genyen pwoblèm sa yo :

BIYOLOJIK SIKOLOJIK SOSYAL • VIH / SIDA • Enfeksyon • Alkòl / dwòg • Chòk nan tèk

• Lanmò / chagren (madanm / mari, pitit / bebe, paran)

• Echèk / Pèt (pa pase yon tès, pèdi travay)

• Lòt chòk

• Chomaj • Mizè • Migrasyon

Eksplwatasyon (Repiblik Dominikèn)

Pyès Wòl • Manman pasyan an : Kouri al kote travayè sante kominote a pou mande li sekou.

• Ajan Sante Kominotè a : Mande li sa li genyen.

• Manman pasyan an : Eksplike yo te vyole pitit fi a epi li ap fè yon kriz.

• Ajan Sante Kominotè ak Manman Pasyan an : Kouri ale kay Jessica.

• Pasyan an : Fèmen nan chanm li epi ap kriye. Li eksite epi li pèdi bon sans li, konpòtman li tankou yon moun tèt li pa la epi lè li pale, li pa fè sans.

• Ajan Sante Kominotè a : Idantifye sitiyasyon an, triye pou wè ki pwoblèm ki genyen ak ki moun pou refere l ba li, ranpli fòm referans, avèti sikològ / travayè sosyal nan lopital la.

• Ajan Sante Kominotè, Manman Pasyan an, Pasyan an : Ale nan klinik la ansanm.

• Ajan Sante Kominotè ak Sikològ / Travayè Sosyal : Ajan Sante Kominotè a bay sikològ / travayè sosyal la fòm referans la, kominike enfòmasyon enpòtan ak li.


Jan Pou Bay Pasyan ak Fanmi Konsèy Sou Maladi Pèdi Bon Sans

Youn nan premye fason pou bay fanmi yo sipò se nan bay sante mantal yo sipò. Souvan, moun k ap okipe pasyan ki soufri maladi mantal genyen anpil presyon, fatig, yo fache, yo wont, epi yo santi yo dezespere. Li enpòtan pou evalye moun ka p bay swen pou ak fanmi yo pou wè si yo a fè depresyon ak ZLDSI a. Si moun k ap bay swen yo ak fanmi yo fè depresyon epi yo pa jwenn tretman, ap gen plis chans pou yo kontribye nan yon move anviwònman pou moun ak maladi mantal la. ZLDSI Te itilize ZLDSI sou fanmi yon pasyan apre yon evènman ki te boulvèse yo, tankou lè yon moun ki soufri maladi pèdi bon sans te fè yon kriz. Yo dwe itilize ZLDSI lè li nesesè sou yon fanmi pandan vizit swivi yo. Si genyen yon pwoblèm ak pwen li, yo dwe refere fanmi / moun k ap bay swen bay yon sikològ / travayè sosyal. Mesaj siko-edikayson Genyen 4 diferan gwoup mesaj siko-edikayson yon Ajan Sante Kominotè kapab prezante yon pasyan ak fanmi li. Di patisipan yo n ap itilize chak nan gwoup mesaj sa yo diferan moman, paske mesaj yo espesyalman pou fason pasyan / fanmi a kapab santi li nan moman sa a. 1. Maladi pèdi bon sans pa ko konfime (referans)

• Maladi pèdi bon sans se yon ijans medikal ki dwe trete touswit. – Li kapab se yon maladi nan kò a ki afekte sèvo a ki fè sa. Li kapab tiye moun a. Se sa

ki fè, moun nan dwe al wè yon sikològ ak doktè touswit (menm jou a).

• Pa blame moun nan. Pa bay moun nan pwoblèm. Trete moun nan ak jantiyès avèk respè. – Maladi an pa fòt moun an. Yo pa vle di sa y ap di a vre. Lè ou rele sou li ak blame li

sa ap fè maladi a vin pi mal. Lè ou di bagay dwòl moun nan ap di yo pa vre sa ap fè maladi a vin pi mal. Trete moun nan ak konpasyon. Di li sa ou li fè yon fason ki senp. Konsantre sou jan pou w pwoteje li kont danje ak ede li jwenn swen medikal.

• Pa mare, bat, oswa boule moun nan – Lè ou fè sa se mal w ap fè moun nan epi sa pral fè maladi a pi mal, pa miyò.

• Evite kote ki gen foul / bri. – Si pasyan an vin eksite, deplase li yon kote ki kalm ak izole. Asire ou pa gen twòp

moun ak twòp bri. Asire ou pa gen anpil moun ka p gade ak rele sou li.

• SEKIRITE : Pa janm kite moun nan poukont li oswa ak timoun / lòt moun ki frajil. – Pa janm kite moun nan poukont li ak tibebe, timoun, moun aje oswa yon fanm

ansent. Lè yon moun soufri maladi pèdi bon sans li kapab vyolan oswa neglijan. Asire ou yon fanmi oswa vwazen ki responsab toujou ak li.


• SEKIRITE : Retire bagay ki danjere. – Asire ou retire ak fèmen tout objè li te kapab itilize pou fè tèt li oswa yon lòt moun

mal (kouto, kòd, pwazon) yon kote li p ap ka jwenn. Yon moun ki soufri maladi pèdi bon sans gen risk pou fè tèt li ak lòt moun mal.

• Jwenn fanmi ak vwazen ki kapab ede. – Maladi pèdi bon sans afekte moun nan. Men li afekte fanmi an tou. Lè yon fanmi

soufri maladi pèdi bon sans, fanmi an bezwen èd ou jere pasyan an ak pran swen rès fanmi an, sitou timoun yo.

Ka - Maladi Pa Ko Konfime • Ou se yon Ajan Sante Kominotè.

• Ou vizite yon jennonm 25 an ki kapab genyen maladi pèdi bon sans.

• Jennonm 25 an sa a ap mache ak yon kouto pase li panske genyen "move lespri ki dèyè li."

• Li pa ka travay epi li pa benyen. Li pase tout jounen an ap mache nan kominote a ap chèche move lespri yo.

• Yon dirijan nan kominote a mande ou pou rankontre ak papa li, ki pa konn sa pou li fè epi li mare ak bat pitit gason li. Li mennen li kay yon wougan pou trete li tou.

• Pitit la pa lakay la men papa a la.

Kisa ou t ap di papa a ?

2. Maladi Pèdi Bon Sans Konfime (Vizit 1)

• Asire ou pasyan an pran medikaman li jan li sipoze a. • Asire ou fanmi a kenbe medikaman an epi li ba li l (tcheke si pasyan an vale li). • Tcheke si li genyen efè segondè (fyèv, kò rèd, eksite). • Asire ou pasyan an gen yon randevou swivi epi li gen plan pou ale nan mwa k ap vini a.

Gade si pasyan an gen ase medikaman jiska pwochen randevou li a.

• Eksplike fanmi yo enpòtans pou pataje tout enfòmasyon ak sikològ / travayè sante (maladi medikal, si li gen pwoblèm dwòg / alkòl, si li te gen kòk avan; gade dyagram biyolojik, sikolojik, ak sosyal la).

• Mande fanmi an pou di ou kijan maladi a afekte yo. Gade enpak ekonomik, estigma nan kominote a, ak neglijans timoun yo. Tcheke pou depresyon epi fe yon ZLDSI pou fanmi yo. Eksplike fanmi an pandan pwochen vizit la n ap chèche fason pou bese enpak sa a.


Ka - Maladi Konfime • Ou refere yon mesye 25 an bay sikològ ak doktè a.

• Yo twouve li pa gen okenn gwo pwoblèm medikal. Yo konfime li soufri maladi pèdi bon sans.

• Doktè a preskri risperidone 1mg pa bouch chak swa.

• Yo mande ou pou fè swivi ak pasyan an ak papa li lòt semèn.

Kisa ou t ap di pasyan an ak papa li ?

3. Maladi Pèdi Bon Sans Konfime (Vizit 2)

• Bay espwa sou maladi a. Eksplike kijan maladi pèdi bon sans se menm nenpòt lòt maladi. Gen tretman pou li, menm jan ipètansyon (tansyon wo) ak lòt maladi gen tretman. Men, li se yon maladi ki rete sou moun nan lontan (tankou ipètansyon oswa dyabèt) epi fòk moun nan resevwa tretman pou tout vi li.

• Eksplike fanmi a sa yo kapab fè pou ede pasyan an pou yo pa dezespere 1. Eksplike kijan si pasyan yo ale kote sikològ ak doktè a, pasyan an kapab resevwa

medikaman epi li kapab fè mye. 2. Eksplike kijan pasyan yo genyen kontwòl sou maladi pa yo a. Yo kapab asire

pasyan an pran medikaman yo. Epi tou yo kapab kreye yon "anviwònman ki bay sipò" lakay la.

3. Yo kapab pran fè yon "egzèsis pou evite sentòm yo retounen" pou pasyan an pa tonbe malad grav ankò

• Diskite ak fanmi a fason pou kreye yon anviwònman ki bay sipò 1. Pa blame / kritike pasyan an 2. Pa fè kòlè sou pasyan an 3. Pale ansanm pou rezoud pwoblèm fanmi an (sa ki gen / pa gen rapò ak maladi a),

fè yon jan pou anviwònman kay la rete kalm

• Diskite wòl fanmi an pou sipòte tretman pasyan an (medikaman, randevou, aktivite, orè li chak jou) 1. Bay medikaman epi asire li pasyan an pran li 2. Asire li pasyan an ale nan randevou ak sikològ / doktè (omwen yon fwa pa mwa) ak

yon fanmi) 3. Genyen yon plan / orè chak jou pou pasyan an (dòmi, manje, aktivite) 4. Ankouraje pasyan an patisipe nan aktivite (ijèn, travay, sosyal) epi pa trete pasyan

an tankou yon timoun piti 4. Fè Mye Oswa Fè Pwogrè

• Tcheke si fanmi an te idantifye lòt fanmi / vwazen ki kapab ede – Maladi pèdi bon sans afekte fanmi a anpil. Li enpòtan pou gen zanmi ak vwazen k

ap ede.


• Tcheke si fanmi an te kreye yon anviwònman ki bay sipò lakay la. – Pa blame / kritike pasyan an – Pa fè kòlè sou pasyan an – Pale ansanm pou rezoud pwoblèm fanmi an (sa ki gen / pa gen rapò ak maladi a) – Fè yon jan pou anviwònman kay la rete kalm

• Tcheke si fanmi an sipòte tretman pasyan an – Medikaman, randevou, – Orè, aktivite pou chak jou


Jan Pou Fè Vizit Adomisil ak Swivi

Bonjan swivi genyen menm enpòtans ak idantifikasyon ak referans. Kou yo fin wè ki pwoblèm ki genyen epi refere pasyan an nan yon klinik pou konsiltasyon ak yon sikològ / travayè sosyal, Ajan Sante Kominotè a ap kontinye sipòte pasyan an lè li retounen lakay li. Selon degre maladi pasyan an grav, ak rekòmandasyon doktè yo nan klinik la te bay, Ajan Sante Kominotè a ap vizite pasyan an lakay li souvan.

Pyès Wòl 1 Twa wòl

• Gérard se yon mesye 30 an ki gen kèk jou l ap pataje yon seri pawòl dwòl ak fanmi li. Li panse li se yon pwofèt Bondye. Li pa ka fonksyone : li sispann travay depi 6 mwa. Pafwa li agresif. Li te bay manman li yon kou de mwa pase. Li pa te janm gen yon sikològ / travayè sosyal oswa doktè nan klinik Zanmi Lasante a ki evalye li, epi doktè pa te janm konfime li gen maladi pèdi bon sans.

• Manman li Amélie pè paske li panse se yon lespri k ap pini li paske li te nan diskisyon ak vwazen li mwa pase. Li mennen li kay yon wougan, men kriz yo kontinye epi li pa konnen sa pou li fè.

• Ajan Sante Kominotè a remake bagay la bay Amélie anpil pwoblèm epi li tris. Ajan Sante Kominotè a al vizite lakay la pou aprann plis.

Pyès Wòl 2 De wòl

Annette se yon fanm 40 an ki nan premye trimès gwosès li. Yon sikològ / travayè ak yon doktè sosyal te deja wè li nan yon sit Zanmi Lasante. Yo te konfime li soufri maladi pèdi bon sans epi li te kòmanse pran medikaman haloperidol. Li te fè mye depi 6 mwa. Men doktè li pa konnen li ansent.


Pyès Wòl 3 Twa wòl

• W ap ranpli yon fòm swivi vizit pou Pierre, pitit gason 21 an Anita ki gen maladi pèdi bon sans. Yon sikològ / travayè sosyal ak doktè te deja evalye Pierre nan yon klinik ZL. Yo konfime li gen maladi pèdi bon sans. Maladi pèdi bon sans la fè mye ak medikaman, epi li pa gen okenn efè segondè. Li te fè mye depi twa mwa.

• Ou al vizite Pierre ak manman li apre sikològ / travayè sosyal la te mande w pou fè swivi ak li.

• Anita di ou Pierre te sispann pran medikaman li depi yon semèn. Jodiya li di li anvi touye tèt li.


• Jean se yon mesye 55 an ou idantifye gen posiblite pou li genyen maladi pèdi bon sans. Li te entène nan Lopital Mars and Klein deja. Ou voye li al wè yon sikològ ak doktè Zanmi Lasante touswit. Yo te konfime li soufri maladi pèdi bon sans epi li te kòmanse pran risperidone 1 miligram depi yon semèn.

• Ou vizite madanm Jean ou bay siko-edikasyon sou maladi pèdi bon sans.


• Evelyn se yon fanm 45 an ki gen maladi pèdi bon sans depi tout vi li. Li pa janm fè mye epi li pa janm pran medikaman regilyèman. Ou idantifye li kòm yon moun ki gen maladi pèdi bon sans epi ou refere li bay yon sikològ / travayè sosyal ak doktè Zanmi Lasante. Li kòmanse pran haloperidol.

• Pitit fi Evelyn rele ou pou di ou manman li gen yon gwo fyèv ak kò rèd.


Aktivite Edikasyon Kominotè

Sa ki fè yon prezantasyon ki ankouraje moun patisipe, epi ki an jeneral yon reyisit : •

•

•

•

•

•

•

•

Brase lide • Ki mesaj oswa edikasyon sou estigma ou t ap bay pandan yon aktivite edikasyon

kominotè ?

• Apa mesaj enpòtan ak Kat Edikasyon yo, ki sa ki kapab lòt fason entèraktif pou prezante enfòmasyon bay moun nan kominote a ?


Revizyon

Itilize Chèklis pou pas yan ki ajite, fè deliryòm ak soufri maladi sikoz la pandan w ap fè aktivite sa a.

Etid Ka #1 Ou se yon Ajan Sante Kominotè k ap fè yon vizit swivi kay yon koup, Henri ak Belle. Henri gen maladi pèdi bon sans, epi sa fè plizyè ane depi l ap rankontre ak yon doktè ak sikològ nan yon klinik ZL. Belle di depi sis mwa ki sot pase yo Henri pa te fè mye, men semèn pase toudenkou li te sispann pran medikaman li. Lè ou al rankontre ak Belle, ou tande Henri ap rele, menase vwazen li yo. Kijan w ap reyaji nan moman an, kisa w ap montre fanmi a, ekri kisa w ap fè apre sa?

Etid Ka #1b Ou rive nan klinik la ak Henri ak Belle, epi sikològ la pa la. Ou pa ka jwenn travayè sosyal la. Kisa w ap fè?


Etid Ka #2 Jean Pierre se yon mesye 75 an k ap aji dwòl. Li wè bagay ki pa la, epi li di gen moun k ap kouri dèyè li ki bay li pwoblèm. Li kòmanse kite kay la pou kouri nan lari. Epi tou pafwa li pipi sou li. Se premye fwa li konsa. Yon fanmi ki pè pou li mande ou pou vin wè li. Lè ou rive, Jean Pierre ap dòmi. Kisa ou t ap fè pandan chak nan etap sa yo : idantifikasyon ka, triye pou wè ki pwoblèm ki genyen ak ki moun pou refere l ba li, referans, swivi ak dokimantasyon, epi siko-edikasyon?

Etid Ka #2b Fanmi an viv lwen lopital la, epi ou rele sikològ la avan pou pran yon randevou. Ou rele ak voye tèks bay sikològ la kat fwa nan de jou men w pa ka jwenn li. Kisa w ap fè?


Etid Ka #3 Junior se yon ti gason 16 an ki p ap remèt anyen lekòl. Pwofesè li yo te l ap plede goumen ak joure avèk kamarad klas li yo. Nenpòt bagay ka yon distraksyon pou li epi li pase pi fò tan li nan yon kwen ap pale ak tèt li. Li pa gen zanmi epi li pa patisipe nan okenn aktivite apre lekòl. Paran li yo ankouraje li pou etidye men chak jou li vin pi mal. Yon moun nan kominote a di ou yo te tande Junior toujou ap sove kite kay la. Kisa ou t ap fè pandan chak nan etap sa yo : idantifikasyon ka, triye pou wè ki pwoblèm ki genyen ak ki moun pou refere l ba li, referans, swivi ak dokimantasyon, epi siko-edikasyon?


Nòt


Anèks


MW

AY

EN

YO

MET

E A

NSA

NM

PO

U T

RET

E M

AL

AD

I P

ÈD

I B

ON

SA

NS

IDA

NTI

FIK

ASYO

N K

A

AK

REFE

RA

NS

EV

ALY

ASYO

N,

DYA

GN

OSTI

K

AK

TR

ETM

AN

KOLABORE

REFE

RE

SWIV

I

Enfim

yèD

oktè

Siko

lòg

osw

aTr

avay

è So

syal

ASK


CH

ÈKLI

S P

OU

PA

SYA

N K

I A

JIT

E, F

È D

ELIR

YÒ

M A

K S

OU

FRI

MA

LAD

I SI

KO

Z

Dat

___

____

____

____

__

AJA

N S

AN

TE

KO

MIN

OTÈ

SIK

OL

ÒG

/ T

RA

VA

YÈ

SO

SYA

LE

NFIM

YÈ

DO

KTÈ

PASY

AN

KI A

JITE

q

Men

nen

pasy

an a

n na

n sa

ldija

ns la

tous

wit

PREM

YE E

VA

LYA

SYO

N (L

È LI

KA

LM)

q

Si li

agr

esif/

vyol

an, m

enne

n pa

syan

an

ak fa

nmi l

i nan

kl

inik

la to

usw

it

q

Redw

i risk

epi

met

e pl

is se

kirit

e si

li ge

n ris

k po

u tiy

e tè

t li o

swa

fè v

yola

ns

q

Ranp

li Fò

m P

rem

ye V

izit

la

q

Itiliz

e ZL

DSI

q

Fè s

ikoe

dika

syon

q

Bay

Fòm

Ref

eran

s ak

Fòm

Pr

emye

Viz

it la

a s

ikol

òg/

trav

ayè

sosy

al la

SWIV

I

q

Si li

agr

esif/

vyol

an, m

enne

n pa

syan

an

ak fa

nmi l

i nan

kl

inik

la to

usw

it

q

Redw

i risk

epi

met

e pl

is se

kirit

e si

li ge

n ris

k po

u tiy

e tè

t li o

swa

kom

èt v

yola

ns

q

Dok

iman

te a

k Fò

m S

wiv

i Sa

nte

Man

tal l

a

q

Itiliz

e ZL

DSI

q

Fè s

ikoe

dika

syon

q

Bay

Fòm

Ref

eran

s ak

Fòm

Pr

emye

Viz

it la

a s

ikol

òg/

trav

ayè

sosy

al la

q

Fè s

wiv

i ak

pasy

an a

n na

n ko

min

ote

a (v

erify

e si

pasy

an a

n pr

an m

edik

aman

ja

n li

sipoz

e, e

fè s

egon

dè

med

ikam

an, a

nkou

raje

pas

yan

an p

ou fè

sw

ivi)

PASY

AN

KI A

JITE

q

Men

nen

pasy

an a

n na

n sa

ldija

ns la

q

Gad

e Pw

otok

òl P

ou P

asya

n ki

Ajit

e; b

ay e

nfim

yè a

k do

ktè

a sip

ò

q

Kole

kte

enfò

mas

yon

nan

men

pas

yan

an a

k fa

nmi l

i

q

Ara

nje

1 a

1 si

gen

bezw

en

q

Rete

bò

kaba

nn p

asya

n an

jisk

aske

li e

stab

q

Fè s

wiv

ak

pasy

an a

n 2

fwa

pa jo

u, b

ay fa

nmi p

asya

n an

& e

nfim

yè/d

oktè

ni

mew

o te

lefò

n

q

Itiliz

e C

hèkl

is po

u pa

syan

ki a

jite,

fè d

eliry

òm a

k so

ufri

mal

adi s

ikoz

. A

sire

w e

nfim

yè/d

oktè

a b

ay m

edik

aman

ak

swen

med

ikal

q

Bay

pasy

an/f

anm

i epi

sip

ò

q

Eval

ye &

kon

twol

e fa

do s

osyo

-eko

nom

ik m

alad

i a

q

Kont

inye

pre

mye

eva

lyas

yon

an (l

è li

kalm

)

PREM

YE E

VA

LYA

SYO

N (L

È LI

KA

LM)

q

Ranp

il C

hèkl

is po

u pa

syan

ki a

jite,

fè d

eliry

òm a

k so

ufri

mal

adi s

ikoz

la a

k

ASK

/enfi

myè

a

q

Fè Z

LDSI

q

Dok

iman

te n

an F

òm E

valy

asyo

n In

isyal

San

te M

anta

l la

q

Pale

ak

pasy

an a

n ak

2 m

anm

fanm

i li &

revi

ze F

òm p

ou p

asya

n A

jitas

yon,

Del

iryòm

ak

Souf

ri M

alad

i Sik

oz p

ou-w

ka

ranp

li Fò

m E

valy

asyo

n In

isyal

San

te M

anta

l la

q

Asir

e ke

-w v

erify

e siy

vito

, pw

a, a

kegz

amen

labo

ratw

a

q

Ako

npan

ye p

asya

n an

pou

wè

dokt

è a

(gad

e to

ut k

a sik

otik

, sw

isid,

vyo

lan)

q

Ede

dokt

è a

swiv

Chè

klis

pou

pasy

an k

i ajit

e, fè

del

iryòm

ak

souf

ri m

alad

i sik

oz

q

Fè y

on d

yagn

ostik

pre

limin

è po

u de

liryò

m/m

alad

i med

ikal

osw

a m

alad

i man

tal a

k

dokt

è a

q

Si p

asya

n an

bez

wen

sw

en m

edik

al, p

lani

fye

ak d

oktè

a, s

i pas

yan

an g

enye

n yo

n m

alad

i sik

otik

, pla

nify

e sw

ivi n

an y

on s

emèn

.

q

Fè s

ikoe

dika

syon

epi

bay

sip

ò so

u m

edik

aman

ak

mal

adi s

ikoz

q

Fè C

GI/

WH

OD

AS

(ech

èl e

npre

syon

klin

ik g

loba

l/an

èks

eval

yasy

on a

ndik

ap),

rejis

, Chè

klis

SWIV

I

q

Itiliz

e Fò

m S

wiv

i San

te M

anta

l la

q

Gad

e si

pasy

an a

n ap

fè p

wog

rè (g

ade

rapò

egz

amen

kon

disy

on m

anta

l, fo

nksy

onm

an,

pasy

an a

k sa

fanm

i an

rapò

te)

q

Tche

ke s

i pas

yan

an p

ran

med

ikam

an ja

n li

sipoz

e av

ek e

fe s

egon

dè m

edik

aman

an

q

Asir

e w

ou

verif

ye s

iy v

ito, p

wa,

ak

tès

labo

ratw

a

q

Men

nen

pasy

an a

n w

è do

ktè

a; e

de d

oktè

a s

wiv

Chè

klis

pou

pasy

an k

i ajit

e, fè

del

iryòm

ak

sou

fri m

alad

i sik

oz

q

Plan

ifye

swiv

i nan

1– 2

sem

èn; p

lani

fye

ak A

SK

q

Fè S

ikoe

dika

syon

ak

sipò

sou

med

ikam

an a

k m

alad

i sik

oz

q

Fè C

GI/

WH

OD

AS,

rejis

, Chè

klis

pou

pasy

an k

i ajit

e, fè

del

iryòm

ak

souf

ri m

alad

i sik

oz

PASY

AN

KI A

JITE

q

Ano

nse

swa

sikol

òg/t

rava

yè

sosy

al la

sa

q

Men

nen

pasy

an a

n na

n sa

ldija

ns la

q

Gad

e Pw

otok

òl P

ou P

asya

n

Ki A

jite

q

Kont

wol

e an

viw

ònm

an a

n

q

Pale

ak

pasy

an a

n; b

ay fa

nmi

an s

ipò

q

Pran

siy

vito

yo

tous

wit

q

Prep

are

med

ikam

an o

ral a

k pi

ki

yo s

i gen

bez

wen

q

Ara

nje

1 a

1 si

gen

bezw

en

q

Veye

efe

seg

ondè

med

ikam

an

pou

mal

adi s

ikoz

, di d

oktè

a

q

Kont

inye

sw

iv p

asya

n an

dep

rè

(tch

eke

li om

wen

cha

k 15

min

it)

q

Ede

dokt

è a

ak e

valy

asyo

n ak

sw

en m

edik

al (s

iy v

ito, t

ès

labo

ratw

a, e

lekt

wok

adyo

gram

(E

KG),

likid

)

q

Bay

edik

asyo

n sa

nte

man

tal a

k so

utye

n po

u pa

syan

ak

fanm

i

q

Dok

iman

te to

ut tr

avay

nan

fòm

po

u en

fimyè

a

PREM

YE E

VA

LYA

SYO

N (L

È LI

KA

LM)

q

Det

èmin

e si

pasy

an a

n ka

pab

sikot

ik

q

Men

nen

pasy

an a

n al

wè

sikol

òg/t

rava

yè s

osya

l la;

ko

labo

re a

k do

ktè

a po

u ba

y sip

ò

q

Si y

o dy

agno

stik

e li

gen

mal

adi

sikoz

, bay

sik

oedi

kasy

on a

k sip

ò

q

Ava

n ou

voy

e li

laka

y li,

asir

e ou

pa

syan

an

gen

yon

rand

evou

sw

ivi a

k yo

n sik

ològ

/tra

vayè

so

syal

SWIV

I

q

Pran

siy

vito

, pw

a kò

nan

ch

ak v

izit

q

Fè tè

s la

bora

twa

lè li

nes

esè

q

Dok

iman

te n

an F

òm S

wiv

i San

te

Man

tal l

a

PASY

AN

KI A

JITE

q

Ano

nse

swa

sikol

òg/t

rava

yè s

osya

l la

sa

q

Swiv

Pw

otok

òl P

ou P

asya

n Ki

Ajit

e a

pou

detè

min

e ni

vo li

ajit

e ep

i pou

pre

skri

med

ikam

an

si li

nese

sè

q

Kont

inye

eva

lyas

yon

med

ikal

la: (

egza

men

fizi

k/ne

wol

ojik

, siy

vito

, tès

labo

ratw

a)

q

Itiliz

e Ka

t Med

ikam

an a

n po

u siv

eye

efe

sego

nde

antis

okot

ik y

o (k

onsid

ere

EKG

, lik

id)

q

Dok

iman

te n

an F

òm P

ou A

jitas

yon,

Del

iryòm

ak

Souf

ri M

alad

i Sik

oz

PREM

YE E

VA

LYA

SYO

N (L

È LI

KA

LM)

q

Revi

ze F

òm E

valy

asyo

n In

isyal

San

te M

anta

l la

ak

sikol

òg/t

rava

y so

syal

la p

ou d

yagn

ostik

e de

liryò

m/m

alad

i med

ikal

osw

a m

alad

i man

tal

q

Fè y

on e

valy

asyo

n m

edik

al k

onpl

è: s

iy v

ito,

egza

men

fizi

k/ne

wol

ojik

, tès

labo

ratw

a. It

ilize

Pw

otok

òl E

valy

asyo

n M

edik

al p

ou p

asya

n ki

ajit

e fè

del

iryòm

ak

souf

ri m

alad

i sik

oz.

q

Si p

asya

n an

sou

fri y

on m

alad

i sik

otik

osw

a de

liryò

m, i

tiliz

e Ka

t Med

ikam

an a

n po

u ko

nnen

ki

dòz

pou

ba li

q

Fè y

on e

gzam

en re

fera

ns A

IMS

q

Dok

iman

te to

ut b

agay

nan

Fòm

Eva

lyas

yon

Inisy

al

Sant

e M

anta

l la

q

Bay

med

ikam

an p

ou ri

ve n

an p

woc

hen

rand

evou

a

q

Bay

sikoe

dika

syon

sou

med

ikam

an

q

Plan

ifye

swiv

i ak

sikol

òg/t

rava

yè s

osya

l

SWIV

I

q

Revi

ze F

òm S

wiv

i San

te M

anta

l la

ak y

on s

ikol

òg/

trav

ayè

sosy

al p

ou w

è si

pasy

an a

n ap

fè p

wog

rè

q

Fè e

gzam

en fi

zik/

new

oloj

ik a

k A

IMS

q

Tche

ke p

wa/

siy v

ito c

hak

vizi

t; tè

s la

bora

twa

ak

AIM

S ch

ak 6

mw

a

q

Itiliz

e Ka

t Med

ikam

an a

n po

u tc

heke

efe

seg

onde

an

epi

pou

cha

nje

dòz

la s

i gen

bez

wen

.

q

Bay

med

ikam

an p

ou ri

ve n

an p

woc

hen

rand

evou

a

q

Disk

ite a

k ek

ip S

ante

Man

tal l

a lè

pou

sisp

ann

med

ikam

an p

ou m

alad

i sik

oz la

q

Dok

iman

te k

òmsa

dwa

nan

Fòm

Sw

ivi S

ante

M

anta

l la

q

Bay

sikoe

dika

syon

sou

med

ikam

an

q

Plan

ifye

swiv

i ak

sikol

òg/t

rava

yè s

osya

l

P


Depatman sante mantal ak sèvis sikososyalFòm premye vizit – ajan sante

Dat Vizit:

_____ / _____ / _____ JJ MM AAAA

Nimewo dosye:

Done dèmografik pasyan Ki sa ou te wè?

Non:

Sinyati

Ti non:

Sex: G F

Zòn: Eske se yon pwoblèm pou rezoud touswit? Wi Non

Gwo kriz

Lide pou touye tèt li

Lide pou fè lòt moun malTelefòn:

Dat li te fèt: JJ/MM/AAAA

Laj:

Ki maladi ou panse li genyen? Ki sa ou te fè:

Kè sere

Pèdi bon sans

Epilepsi

Depresyon

Gade ki sentòm li genyen

Seyans terapi menm jou a

Bay konsey

Relaksasyon

Mande si pasyan manke dòz medikaman

Wi Non Pasyan an pa itilize medikaman

Psiko-edikasyon Eske ou te: Eske ou te itilize ZLDSI?

Ba li eksplikasyon sou maladi a

Bay lespwa

Bay wòl pasyan an

Ankouraje li fè aktivite li ka fè pou li santi l byen

Mennen li lopital?

Voye li lopital?

Ankouraje fanmi a?

Ankouraje pasyan an?

Wi

Non

Konbyen li te fè: _____ / 39

Ki lòt pwoblèm pasyan an oubyen fanmi li di li genyen?

Non ajan sante:


Pand

an 1

5 jo

u ki

sòt

pas

e la

yo,

kon

byen

fwa

yon

nan

pwob

lèm

sa

yo te

fatig

e ou

?D

i tou

Konb

yen

fwa

yon

nan

pwob

lèm

sa

yo

te fa

tige

ou ?

Pand

an k

èk jo

u (1

–5 jo

u)Pl

is p

ase

yon

sem

èn (6

–9 jo

u)Pr

eske

cha

k jo

u (1

0–15

jou)

1Sa

nti o

u de

la la

. 0

—1

23

2Sa

nti k

è se

re.

0 —

12

3

3Ka

lkile

twòp

.0

—1

23

4Kr

iye

ouby

en a

nvi k

riye

0 —

12

3

5Sa

nti a

nyen

pre

ske

pa e

nter

ese

ou.

0 —

1

23

6Sa

nti o

u ka

gou,

dek

oura

je a

k la

vi, o

ubye

n

pèdi

esp

wa

nèt a

le.

0 —

1

23

7G

en d

ifiki

lte p

ou d

òmi p

ran

ou.

0 —

12

3

8Sa

nti o

u fa

tige

ouby

en o

u m

anke

fòs.

0

—1

23

9O

u pa

gen

ape

ti.0

—1

23

10O

u sa

nti l

avi-

w p

ase

mal

oub

yen

ou s

anti-

w

pa a

lèz

ak tè

t-w

. 0

—1

23

11

Fè m

ouvm

an o

ubye

n pa

le tè

lman

dou

sman

, m

enm

lòt m

oun

wè

sa.

0 —

12

3

12

Ou

di n

an tè

t ou:

Pito

-w te

mou

ri, o

ubye

n ou

ge

n lid

e po

u fè

tèt-

w m

al.

0 —

1

23

13

Gen

difi

kilte

pou

rete

dòm

i jou

k li

jou.

0 —

12

3

Tota

ls

ZLD

SI S

core

ZA

NM

I L

AS

AN

TE

DE

PR

ES

SIO

N S

YM

PT

OM

IN

VE

NT

OR

Y (

ZL

DS

I)

Dat

e __

____

____

____

____

____

____

dd/m

m/y

y

(+)

(+)

(=)


Depatman sante mantal ak sèvis sikososyalFòm rèferans – ajan sante

Dat Rèferans:

_____ / _____ / _____ JJ MM AAAA

Thomonde

Cange

Hinche

Lascahobas

Belladère

St Marc

Petite Rivière

Verrettes

Boucan Carre

Cerca La Source

Mirebalais

Done dèmografik pasyan Motif pou rèferans

Non: Refere pou ki sa?

Depresyon – Rezilta ZLDSI ______

Epilepsi/malkadi

Gwo kriz

Gwo maladi foli

Eske lap pran remèd deja?

Wi Non

Si wi, presize:

Eske se yon pwoblèm pou rezoud touswit? Wi Non

Gwo kriz


Lide pou fè lòt moun mal

Sinyati:

Ti non:

Sex: G F

Zòn:

Telefòn:


Laj:

Bay kilès ou refere li:

Zanmi Lasante

Sikològ

Travayè sosyal

Klinik mobil

Dat:

__ __ / _ ___ / ____ JJ MM AAAA

Kominotè a

Lidè kominotè a

Lòt ajan sante

Akonpanyatè

Lòt (presize):

Remak

Enfòmasyon sou moun ki bay rèferans:

Non:

Ti non:

Sinyati:

Telefòn: Zòn:


Depatman sante mantal ak sèvis sikososyalFòm vizit swivi – ajan sante

Dat vizit:

_____ / _____ / _____ JJ MM AAAA

Nimewo dosye:

Vizit dosye:

Done dèmografik pasyan Ki sa ou te wè?

Non:

Sinyati:

Ti non:

Sex: G F

Zòn: Eske se yon pwoblèm pou rezoud touswit? Wi Non

Gwo kriz


Lide pou fè lòt moun mal

Telefòn:


Laj:

Koman ou panse li ye? Ki sa ou te fè:

Li pi bon kounye a

Li pi mal kounye a

Li menm jan

Gade ki sentòm li genyen

Seyans terapi menm jou a

Bay konsey

Relaksasyon

Mande si pasyan manke dòz medikaman

Wi Non Pasyan an pa itilize medikaman

Psiko-edikasyon Eske ou te: Eske ou te itilize ZLDSI?

Ba li eksplikasyon sou maladi a

Bay lespwa

Bay wòl pasyan an

Ankouraje li fè aktivite li ka fè pou li santi l byen

Mennen li lopital?

Voye li lopital?

Ankouraje fanmi a?

Ankouraje pasyan an?

Wi

Non

Konbyen li te fè: _____ / 39

Ki lòt pwoblèm pasyan an oubyen fanmi li di li genyen?

Non ajan sante


Wè bagay lot moun paka wè

Pale ak tèt ou

Tandé bagay lòt moun paka tandé

Pa pran swen tèt ou

A kisa yon moun ki f maladi pédi bon sans sanblé

Kat

1

Ki bagay yon moun kapab panse ki kapab fè ou panse li genyen maladi pèdi bon sans?

l ap reflechi a bagay dwòl pou fè tèt li mal, li panse li gen pwisans pou fè yon seri bagay moun nòmal pa ka fèpanse gen yon moun k ap kontwole tèt lipa ka panse byen di pawòl ki dwòl/ki pa fè sans

Ki sa ki lòt siy yon moun genyen maladi pèdi bon sans? leve kouri, pa dòmipale pou kont li oswa pale anpil, paka dòmiwè bagay ki pa la

Ki sa yon moun pa ka fè lè li genyen maladi pèdi bon sans?pa ale lekòl/travaypa pran swen tèt li (benyen, manje)pa okipe pitit/fanmi lipa fè lòt aktivite (ale legliz, travay latè)rele lwen fanmi lirete poukont li

Idantifikasyon nan maladi pèdi bon sans

Kat

1


Kisa ki sé maladi pèdi bon sans

Pa maré, pa bat, oubyen boulé yon moun ki soufri maladi pèdi bon sans.

Chaché zanmi ak vwazinaj pou ki édè.

Maladi pèdi bon sans pa yon pinisyon, yon madichon, oswa move lespri ki antre nan tèt

moun – se yon ijans medikal!

Kat

2

Maladi pèdi bon sans pa yon pinisyon, yon madichon, oswa move lespri ki antre nan tèt moun.

Li pa kontaje.

Maladi pèdi bon sans se yon ijans medikal ki dwe trete touswit.

Pa blame moun nan. Pa bay moun nan pwoblèm.

Trete moun nan ak jantiyès avèk respè.

Pa mare, bat, oswa boule moun nan.

Evite kote ki gen foul/bri.

SEKIRITE: Pa janm kite moun nan poukont li oswa ak timoun/lòt moun ki frajil. Retire bagay ki danjere.

Jwenn fanmi ak vwazen ki kapab ede.

Maladi pèdi bon sans pa ko konfime

Kat

2


Lè yon moun soufri maladi pèdi bon sans, sa bay tout

fanmi an pwoblem.

Li enpòtan pou-w pran medikaman-w doktè a preskri-w.

Patagé infomasyon yo avèk sikolog/travayè sosyal.

Kòman pou-w pran swen yon moun ki soufri maladi pèdi bon sans

Kat

3

Maladi Pèdi Bon Sans Konfime (Vizit 1)Bay mesaj siko-edikasyon sou medikaman.

Tcheke si li pran medikaman li jan li sipoze; gade si gen efè segondè medikaman an.

Asire w li fè swivi ak sikològ ak doktè.

Mande fanmi yo pou pataje enfòmasyon ak sikològ/travayè sosyal la.

Tcheke enpak maladi a sou fanmi a.

Si genyen ase tan, kontinye ak mesaj siko-edikasyon pou vizit 2.

Kat

3


Efè segondè medikaman an ka bay

Médikaman pasyan an ap pran pou maladi a konn bay kèk pwoblem,

yo rele sa éfè ségondè.

Medikaman pou trété maladi pèdi bonsans kèkfwa konn bay pwoblèm.

Kat

4

Pasyan yo dwe pran medikaman yo chak jou, egzakteman jan doktè a preskri.

Fanmi yo dwe chwazi yon moun nan fanmi an pou li responsab pou kenbe medikaman an ak pou bay pasyan an li.

Yon fanmi dwe veye pou wè si pasyan an pran grenn nan ak bwè li.

Si pasyan an refize pran medikaman an, fanmi dwe mennen pasyan an wè sikològ ak doktè a.

Medikaman pou maladi pèdi bon sans kapab pran plizyè semèn oswa menm mwa pou mache.

Si fanmi an ansent oswa ap bay tete, mennen li bay sikològ/doktè a touswit men pa sispann bay li medikaman an.

Fanmi yo dwe pale sikològ ak doktè yo sou efè segondè.

Efè segondè danjere enkli:Vyann kò a rèd (ak posibilite pou gen ladan: je, gòj, kou, lang, do).Konfizyon, deliryòm, kò rèd (tankou yon tiyo plon), swe, fyèv ki wo anpil, enstabilite otomomik, lanmò.Gratèl, lajònis.

Medikaman

Kat

4


Kontinyé pran medikaman chak jou epi réspekté randé vou ak doktè

Lè tout moun nan fanmi an mété ansanm pou édé malad la, sa ap fè-l trété pi vit.

Gen trétman pou moun ki genyen maladi pèdi bon sans.

Li enptan anpil pou-w pran médikaman-w chak jou jan doktè a mandé sa. Ka

t 5



Separe maladi a ak pèsonalite moun nan.

Bay espwa sou maladi a.

Eksplike fanmi a sa yo kapab fè pou ede pasyan an pou yo pa dezespere.

Diskite ak fanmi a fason pou kreye yon anviwònman ki bay sipò.

Diskite wòl fanmi an pou sipòte tretman pasyan an (medikaman, randevou, aktivite, orè li chak jou).

Maladi Konfime (Vizit 2)

Kat

5


Moun nan kominoté a bezwen kontinyé bay malad ak fanmi li ankouranjman

Bay malad la bon jan ankadreman.

Kontinyé ankourajé malad la pou-l pran medikaman jan doktè a mandé sa.

Identifyé kimoun nan fanmi, zanmi oubyen vwazinaj ki kapab éde malad la.

Fè swivi ak doktè a epi sikològ/travayè sosyal.

Kat

6



Tcheke si fanmi an te idantifye lòt fanmi/vwazen ki kapab ede.

Tcheke si fanmi an te kreye yon anviwònman ki bay sipò lakay la.

Tcheke si fanmi an sipòte tretman pasyan an.

Plan pou evite sentòm yo retounen.

Fè Mye Oswa Fè Pwogrè

Kat

6


Sin ki ka fè-w wè si maladi a ap retounen anko

Evite Sentòm Yo Retounen:

Depresyon

Swisid Maladi pèdi bon sans

Kat

7

Egzèsis pou evite sentòm yo retounenEgzèsis pou evite sentòm yo retounen

1. Site kat bagay fanmi a kapab fè pou evite maladi: a. b. c. d.

2. Fè yon lis kat siy fanmi ou kapab malad ankò: a. b. c. d.

3. Ki plan ou genyen si pasyan an sispann pran medikaman li?

4. Ki plan ou genyen si pasyan an vin ajite/vyolan?

5. Ki moun k ap ede ou ak plan sa a? Mennen pasyan an nan klinik/lopital Okipe timoun yo

Lòt moun k ap ede: a. b.

Kat

7


CHÈKLIS AKTIVITE EDIKASYON KOMINOTÈ (AEK)

Enstriksyon:

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o

o


Sadrak se yon jennonm 22 ane. Li pè fènwa epi li refize dòmi poukont li lanwit. Li kwè yon moun ap vin pran li kou li fèmen zye li epi se poutèt sa Sadrak toujou dòmi ak yon kouto anba zòrye li. Depi li te gen 17 an, Sadrak te montre siy li soufri yon maladi mantal. Souvan li wè ak tande bagay ki pa la vre epi li pase majorite tan li ap pale ak tèt li ak voye wòch sou moun. Se sa ki fè Sadrak pa gen zanmi epi tout moun nan kominote a pè li.

PREMYE PATIPa dakò ditou Pa dakò Ni dakò,

ni pa dakòDakò Dakò nèt

Moun nan chwazi konsa e li ka sispann si li vle

Pwoblèm li genyen an se yon siy feblès

Pwoblèm sa pa vrèman yon maladi Doktè

Moun sa danjere

Li pi bon pou evite moun avèk pwoblèm konsa pou ou ka evite gen menm pwoblèm nan tou

Ou pa kapab prevwa ki sa moun sa pral fè

Si mwen te gen pwoblèm sa, mwen pa tap di pyès moun sa

Mwen pa tap vle travay avèk yon moun ki gen pwoblèm sa

Mwen pa tap chwazi yon moun konsa kòm lidè

DEZYÈM PATIWi Non

Èske ou ta byen vle viv kòm vwazen avèk moun sa?

Èske ou ta byen vle pase tan ap bay blag, soti ansanm avèk moun sa?

Èske ou ta byen vle vin zanmi avèk moun sa?

Èske ou ta byen vle travay kole kole avèk moun sa?

Èske ou ta byen vle gen yon moun konsa marye ak yon manm fanmi ou?

AKTIVITE EVALYASYON ESTIGMATIZASYON

Partners In Health888 Commonwealth Avenue, 3rd Floor, Boston, MA 02215 www.pih.org

Blank Page

Documents

liv Pou PatisiPan KreYÒl-aYiti Maladi Pèdi Bon Sans · 2020. 2. 12. · triye pou wè ki pwoblèm ki genyen ak ki moun pou refere l ba li, referans, swivi ak dokimantasyon, epi