2
LLWYBR YSTWYTH Mae Llwybr Ystwyth yn cysylltu Aberystwyth, ar lan Bae Ceredigion, â Thregaron ym mhegwn gogleddol Dyffryn Teifi. Mae darnau helaeth o Lwybr Ystwyth yn dilyn trywydd yr hen reilffordd arferai gysylltu Aberystwyth â Chaerfyrddin. Esbonnir isod addasrwydd amryw gyfrannau Llwybr Ystwyth ar gyfer gwahanol ddefnyddwyr. Pwy fedr ddefnyddio Llwybr Ystwyth? Mae’r rhan fwyaf o Lwybr Ystwyth yn addas ar gyfer teuluoedd â phlant ifanc. Dylid cadw cw ˆn ar dennyn a phlant o dan oruchwyliaeth gan bod y llwybr yn croesi’r ffordd fawr mewn sawl man. Mae pob cam o’r Llwybr yn addas i gerddwyr. Mae’n cynnig mynediad i deithiau cylch o gwmpas Trawsgoed, teithiau cylch ar draws Gwarchodfa Natur Cors Caron a theithiau llinellol a chylch eraill. Gweler yr adran cerdded ar www.Croeso.Ceredigion.gov.uk am fanylion. Mae’r Llwybr cyfan yn addas ar gyfer beicwyr profiadol. Mae’n cysylltu â llwybrau Gwyliau Beicio Tregaron a Llanbed (gweler www.Beicio.Ceredigion.gov.uk) yn ogystal â Lôn Cambria (Sustrans Rhif 81) sy’n cysylltu Aberystwyth â’r Amwythig a Lôn Teifi (Sustrans Rhif 82) sy’n cysylltu Aberystwyth ag Aberteifi ac Abergwaun. Mae sawl rhan gwastad yn addas ar gyfer pobl ag anabledd neu’n defnyddio sgwteri trydan. Mae’r rhan rhwng Aberystwyth a Llanfarian yn hwylus iawn ar eu cyfer. I’r gogledd o Dregaron gellir mynd at Gors Caron a’r guddfan adar newydd dros y llwybr bordiau. Gweler y map drosodd am fanylion. Mae rhai rhannau yn agored i farchogion (mae mynediad goddefol ar draws Cors Caron). Mae’r map drosodd yn dangos y rhannau lle gellir marchogaeth ar hyd y Llwybr yn ogystal â llwybrau ceffyl cyfagos. Cwmni Rheilffordd Manceinion ac Aberdaugleddau (M&M) Breuddwyd y bobl tu ôl i’r M&M oedd elwa o gysylltu porthladd Aberdaugleddau â ffatrïoedd cotwm gogledd orllewin Lloegr.Y nod oedd creu cyswllt rhwng Pencader, ger Caerfyrddin, ble'r oedd rheilffordd eisoes yn terfynu, â rheilffordd newydd fyddai'n cael ei hadeiladu o Langurig i Lanidloes ac, oddi yno, yn cysylltu â gogledd orllewin Lloegr drwy'r Drenewydd a'r Amwythig. Ni chychwynnodd y cwmni ar y gwaith adeiladu tan y flwyddyn 1864 pan aethpwyd ati i osod 27 milltir o reilffordd rhwng Pencader a Phontrhydfendigaid. Cyrhaeddodd y rheilffordd Dregaron ym 1866. Fodd bynnag, y cwestiwn mawr, o'r cychwyn cyntaf, oedd sut i gyrraedd Pontrhydfendigaid ac i fentro ymhellach tua’r gogledd ddwyrain. 'Roedd croesi Cors Caron - y gors fwyaf o'i bath ar dir mawr ynys Prydain - yn her anferthol i'r peirianyddion ac unigeddau uchel y mynyddoedd tu hwnt i Bontrhydfendigaid yn eu disgwyl wedyn.Yn wir, 'roeddent eisoes wedi cyfarfod â thrafferthion wrth geisio gyrru twnnel rhwng Cwm Ystwyth â Llangurig. Gwnaed penderfyniad i beidio â gyrru am Bontrhydfendigaid gan groesi ochr ddwyreiniol Cors Caron i gyfeiriad Ystrad Meurig. Wrth gwrs, 'roedd hynny yn golygu byddai’n rhaid i'r peirianwyr ddarganfod ffordd o adeiladu ar fawndir Cors Caron. Felly y bu a sefydlwyd gorsaf ger Ystrad Meurig a'i galw ‘Strata Florida’ ar ôl abaty Ystrad Fflur i'r dwyrain o Bontrhydfendigaid. Rhoddwyd y syniad o gysylltu â Llangurig i'r neilltu ac anelwyd am y môr i gyfeiriad Aberystwyth gan gyrraedd yno ym 1867. Llyncwyd yr M&M gan y Great Western Railway (GWR) ym 1911 ac, yn ddiweddarach, aeth y GWR yn eiddo i’r Rheilffyrdd Prydeinig. Peidiwyd cludo nwyddau ar y lein ym 1964 a gorffennwyd cludo teithwyr y flwyddyn ganlynol. YSTWYTH TRAIL The Ystwyth Trail connects Aberystwyth, on the shore of Ceredigion's Bay, with Tregaron in the northern Teifi Valley. Substantial sections of the Ystwyth Trail follow the track of the old Great Western railway line. Full details of the suggested suitability of different sections of the Ystwyth Trail are offered below. Who can use the Ystwyth Trail? Most of the off-road sections of the Ystwyth Trail are suitable for families with young children. Dogs should be kept on leads and young children supervised – the route crosses public highways at several points. All of the Ystwyth Trail is suitable for walkers. The trail offers access to circular walks around Trawsgoed, circular routes across the Cors Caron National Nature Reserve and other linear and circular routes. See the walking section of www.Tourism.Ceredigion.gov.uk for details. The complete trail is suitable for experienced cyclists. The trail offers access to Tregaron and Lampeter Cycle Break Centre routes (details from www.Cycling.Ceredigion.gov.uk) and to Sustrans Route 81 (Lôn Cambria) linking Aberystwyth with Shrewsbury and Route 82 (Lôn Teifi) linking Aberystwyth to Cardigan and Fishguard. Several level sections are suitable for persons with disabilities or using mobility scooters. Aberystwyth to Llanfarian, for instance, is almost all on a tarmac surface. Just north of Tregaron, Cors Caron and the new bird hide are accessible via level boardwalks. See the map overleaf for accessible sections. Some sections offer access to horse riders (there is permissive access across Cors Caron). As well as identifying sections offering access to horse riders, the map overleaf also suggests nearby bridleways. The Manchester & Milford Railway Company (M&M) The original ambition of the M&M was to profit by connecting the transatlantic port of Milford Haven, in Pembrokeshire, with the cotton industry of north west England. The plan was to lay a track from an existing railway at Pencader - north of Carmarthen - to link with Llanidloes and onwards, through Newtown to link to Shrewsbury and Manchester. The M&M did not venture into development until 1864 when it commenced laying 27 miles of track between Pencader and Pontrhydfendigaid. The track arrived at Tregaron in 1866 but the major questions, were always going to be how to get north east from Tregaron, to Pontrhydfendigaid and beyond. The challenges involved the great expanse of Cors Caron, one of the largest peat bogs on mainland Britain and, beyond Cors Caron and Pontrhydfendigaid, some of the most lonely upland expanses of the Cambrian Mountains. The intended route towards Pontrhydygroes, Devil's Bridge, Llangurig and onwards to Llanidloes was frought with difficulty and, indeed, problems had already been encountered in attempting to tunnel between Cwm Ystwyth and Llangurig. A decision was made not to head towards Pontrhydfendigaid but to cross the eastern extreme of Cors Caron towards Ystrad Meurig, the station built there being called Strata Florida after the historic Cistercian abbey east of Pontrhydfendigaid. The idea of laying a track to Llangurig was abandoned in favour of swinging seaward towards Aberystwyth which was reached in 1867. The M&M was taken over by the Great Western Railway Company (GWR) in 1911. GWR subsequently became part of the British Railways network. The Aberystwyth to Carmarthen railway line ceased transporting goods in 1964 with passenger trains ceasing a year later. LLWYBR YSTWYTH YSTWYTH TRAIL Aberystwyth - Tregaron Published by: Ceredigion County Council, Neuadd Cyngor Ceredigion, Penmorfa, Aberaeron, Ceredigion. For comments and enquiries relating to the hardware of the Ystwyth Trail please use the email address: [email protected] To contact Ceredigion’s Tourism Service please use the email address [email protected] or telephone 01970 633063 Cyhoeddwyd gan: Cyngor Sir Ceredigion, Neuadd Cyngor Ceredigion, Penmorfa, Aberaeron, Ceredigion. Am sylwadau ac ymholiadau yn ymwneud â chaledwedd Llwybr Ystwyth defnyddiwch y cyfeiriad ebost [email protected] I gysylltu â Gwasanaeth Croeso Ceredigion defnyddiwch y cyfeiriad ebost [email protected] neu ffoniwch 01970 633063 Design / Dylunio: www.fbagroup.co.uk

LLWYBR YSTWYTH YSTWYTH TRAIL...Gwnaed penderfyniad i beidio â gyrru am Bontrhydfendigaid gan groesi ochr ddwyreiniol Cors Caron i gyfeiriad Ystr ad Meurig. Wrth gwrs, 'roe dhy ngl

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: LLWYBR YSTWYTH YSTWYTH TRAIL...Gwnaed penderfyniad i beidio â gyrru am Bontrhydfendigaid gan groesi ochr ddwyreiniol Cors Caron i gyfeiriad Ystr ad Meurig. Wrth gwrs, 'roe dhy ngl

LLWYBR YSTWYTHMae Llwybr Ystwyth yn cysylltu Aberystwyth, ar lan Bae Ceredigion, â Thregaron ym mhegwngogleddol Dyffryn Teifi. Mae darnau helaeth oLwybr Ystwyth yn dilyn trywydd yr hen reilfforddarferai gysylltu Aberystwyth â Chaerfyrddin.Esbonnir isod addasrwydd amryw gyfrannauLlwybr Ystwyth ar gyfer gwahanol ddefnyddwyr.

Pwy fedr ddefnyddio Llwybr Ystwyth?Mae’r rhan fwyaf o Lwybr Ystwyth yn addas argyfer teuluoedd â phlant ifanc. Dylid cadw cwnar dennyn a phlant o dan oruchwyliaeth gan bod y llwybr yn croesi’r ffordd fawr mewn sawl man.

Mae pob cam o’r Llwybr yn addas i gerddwyr.Mae’n cynnig mynediad i deithiau cylch o gwmpasTrawsgoed, teithiau cylch ar draws GwarchodfaNatur Cors Caron a theithiau llinellol a chylcheraill. Gweler yr adran cerdded arwww.Croeso.Ceredigion.gov.uk am fanylion.

Mae’r Llwybr cyfan yn addas ar gyfer beicwyrprofiadol. Mae’n cysylltu â llwybrau GwyliauBeicio Tregaron a Llanbed (gwelerwww.Beicio.Ceredigion.gov.uk) yn ogystal â Lôn Cambria (Sustrans Rhif 81) sy’n cysylltuAberystwyth â’r Amwythig a Lôn Teifi (SustransRhif 82) sy’n cysylltu Aberystwyth ag Aberteifi ac Abergwaun.

Mae sawl rhan gwastad yn addas ar gyfer pobl aganabledd neu’n defnyddio sgwteri trydan.Mae’r rhan rhwng Aberystwyth a Llanfarian ynhwylus iawn ar eu cyfer. I’r gogledd o Dregarongellir mynd at Gors Caron a’r guddfan adarnewydd dros y llwybr bordiau. Gweler y mapdrosodd am fanylion.

Mae rhai rhannau yn agored i farchogion(mae mynediad goddefol ar draws Cors Caron).Mae’r map drosodd yn dangos y rhannau lle gellirmarchogaeth ar hyd y Llwybr yn ogystal â llwybrauceffyl cyfagos.

Cwmni Rheilffordd Manceinion ac Aberdaugleddau (M&M)Breuddwyd y bobl tu ôl i’r M&M oedd elwa ogysylltu porthladd Aberdaugleddau â ffatrïoeddcotwm gogledd orllewin Lloegr. Y nod oedd creucyswllt rhwng Pencader, ger Caerfyrddin, ble'roedd rheilffordd eisoes yn terfynu, â rheilfforddnewydd fyddai'n cael ei hadeiladu o Langurig iLanidloes ac, oddi yno, yn cysylltu â gogleddorllewin Lloegr drwy'r Drenewydd a'r Amwythig.

Ni chychwynnodd y cwmni ar y gwaith adeiladutan y flwyddyn 1864 pan aethpwyd ati i osod 27 milltir o reilffordd rhwng Pencader aPhontrhydfendigaid. Cyrhaeddodd y rheilfforddDregaron ym 1866. Fodd bynnag, y cwestiwnmawr, o'r cychwyn cyntaf, oedd sut i gyrraeddPontrhydfendigaid ac i fentro ymhellach tua’rgogledd ddwyrain. 'Roedd croesi Cors Caron - ygors fwyaf o'i bath ar dir mawr ynys Prydain - ynher anferthol i'r peirianyddion ac unigeddau uchely mynyddoedd tu hwnt i Bontrhydfendigaid yn eudisgwyl wedyn. Yn wir, 'roeddent eisoes wedicyfarfod â thrafferthion wrth geisio gyrru twnnelrhwng Cwm Ystwyth â Llangurig.

Gwnaed penderfyniad i beidio â gyrru amBontrhydfendigaid gan groesi ochr ddwyreiniolCors Caron i gyfeiriad Ystrad Meurig. Wrth gwrs,'roedd hynny yn golygu byddai’n rhaid i'rpeirianwyr ddarganfod ffordd o adeiladu ar fawndirCors Caron. Felly y bu a sefydlwyd gorsaf gerYstrad Meurig a'i galw ‘Strata Florida’ ar ôl abatyYstrad Fflur i'r dwyrain o Bontrhydfendigaid.Rhoddwyd y syniad o gysylltu â Llangurig i'r neilltuac anelwyd am y môr i gyfeiriad Aberystwyth gangyrraedd yno ym 1867.

Llyncwyd yr M&M gan y Great Western Railway(GWR) ym 1911 ac, yn ddiweddarach, aeth yGWR yn eiddo i’r Rheilffyrdd Prydeinig. Peidiwydcludo nwyddau ar y lein ym 1964 a gorffennwydcludo teithwyr y flwyddyn ganlynol.

YSTWYTH TRAILThe Ystwyth Trail connects Aberystwyth, on theshore of Ceredigion's Bay, with Tregaron in thenorthern Teifi Valley. Substantial sections of theYstwyth Trail follow the track of the old GreatWestern railway line. Full details of the suggestedsuitability of different sections of the YstwythTrail are offered below.

Who can use the Ystwyth Trail?Most of the off-road sections of the Ystwyth Trailare suitable for families with young children. Dogs should be kept on leads and young childrensupervised – the route crosses public highways atseveral points.

All of the Ystwyth Trail is suitable for walkers. The trail offers access to circular walks aroundTrawsgoed, circular routes across the Cors CaronNational Nature Reserve and other linear andcircular routes. See the walking section ofwww.Tourism.Ceredigion.gov.uk for details.

The complete trail is suitable for experiencedcyclists.The trail offers access to Tregaron and Lampeter Cycle Break Centre routes (details from www.Cycling.Ceredigion.gov.uk) and to Sustrans Route 81 (Lôn Cambria) linkingAberystwyth with Shrewsbury and Route 82 (Lôn Teifi) linking Aberystwyth to Cardigan andFishguard.

Several level sections are suitable for personswith disabilities or using mobility scooters.Aberystwyth to Llanfarian, for instance, is almostall on a tarmac surface. Just north of Tregaron,Cors Caron and the new bird hide are accessiblevia level boardwalks. See the map overleaf foraccessible sections.

Some sections offer access to horse riders(there is permissive access across Cors Caron). As well as identifying sections offering access to horse riders, the map overleaf also suggestsnearby bridleways.

The Manchester & Milford RailwayCompany (M&M)The original ambition of the M&M was to profit byconnecting the transatlantic port of Milford Haven,in Pembrokeshire, with the cotton industry ofnorth west England. The plan was to lay a trackfrom an existing railway at Pencader - north ofCarmarthen - to link with Llanidloes and onwards,through Newtown to link to Shrewsbury andManchester.

The M&M did not venture into development until1864 when it commenced laying 27 miles of trackbetween Pencader and Pontrhydfendigaid. The trackarrived at Tregaron in 1866 but the majorquestions, were always going to be how to getnorth east from Tregaron, to Pontrhydfendigaid andbeyond. The challenges involved the great expanseof Cors Caron, one of the largest peat bogs onmainland Britain and, beyond Cors Caron andPontrhydfendigaid, some of the most lonely uplandexpanses of the Cambrian Mountains. The intendedroute towards Pontrhydygroes, Devil's Bridge,Llangurig and onwards to Llanidloes was froughtwith difficulty and, indeed, problems had alreadybeen encountered in attempting to tunnel betweenCwm Ystwyth and Llangurig.

A decision was made not to head towardsPontrhydfendigaid but to cross the easternextreme of Cors Caron towards Ystrad Meurig, the station built there being called Strata Floridaafter the historic Cistercian abbey east ofPontrhydfendigaid. The idea of laying a track toLlangurig was abandoned in favour of swingingseaward towards Aberystwyth which was reachedin 1867.

The M&M was taken over by the Great WesternRailway Company (GWR) in 1911. GWRsubsequently became part of the British Railwaysnetwork. The Aberystwyth to Carmarthen railwayline ceased transporting goods in 1964 withpassenger trains ceasing a year later.

LLWYBR YSTWYTHYSTWYTH TRAIL

A b e r y s t w y t h - T r e g a r o n

Published by: Ceredigion County Council, NeuaddCyngor Ceredigion, Penmorfa, Aberaeron, Ceredigion.For comments and enquiries relating to the hardware of the Ystwyth Trail please use the email address:[email protected]

To contact Ceredigion’s Tourism Service please use the email address [email protected] telephone 01970 633063

Cyhoeddwyd gan: Cyngor Sir Ceredigion, NeuaddCyngor Ceredigion, Penmorfa, Aberaeron, Ceredigion.Am sylwadau ac ymholiadau yn ymwneud â chaledweddLlwybr Ystwyth defnyddiwch y cyfeiriad [email protected] gysylltu â Gwasanaeth Croeso Ceredigion defnyddiwchy cyfeiriad ebost [email protected] ffoniwch 01970 633063

Design / Dylunio: www.fbagroup.co.uk

Page 2: LLWYBR YSTWYTH YSTWYTH TRAIL...Gwnaed penderfyniad i beidio â gyrru am Bontrhydfendigaid gan groesi ochr ddwyreiniol Cors Caron i gyfeiriad Ystr ad Meurig. Wrth gwrs, 'roe dhy ngl

KeysYstwyth Trail

Trail along B4575Trail along B4340

Main RoadB4340B4575B4343

Bridleway

AllweddLlwybr YstwythLlwybr ar hyd y B4575 Llwybr ar hyd y B4340 PrifforddB4340B4575B4343Llwybr ceffyl

Aberystwyth - Tregaron

LLWYBR YSTWYTHYSTWYTH TRAIL

SymbolsParking

Railway StationShopPubFood

Forestry Commission WalesBird HideBoardwalk

SymbolauParcioGorsaf RheilfforddSiopTafarnBwydComisiwn Coedwigaeth CymruCuddfan Adar Llwybr Bordiau

* ‘Family Cycling’ defined as adult/s with children under 11 years oldDiffinnir ‘Beicio Teulu’ fel oedolion â phlant o dan 11 oed

** Permissive bridleway accessCaniateir mynediad i farchogaeth trwy ganiatad

*** Permissive access across the Cors Caron National Nature Reserve is courtesy of the Countryside Council for Wales Caniateir mynediad ar draws Gwarchodfa Natur Genedlaethol Cors Caron trwy ganiatad Cyngor Cefn Gwlad Cymru

PARENTS & GUARDIANSPlease maintain close proximity with young children under your care whilst using the Ystwyth Trail. The route crosses public highways at several points and, on some sections, they might otherwise

be frightened when encountering other users e.g. horse riders.

TRAWSGOEDSee the Forestry Commission Wales booklet ‘Bwlch Nant yr Arian & Ceredigion Forest Walks’

for details of circular walks.

CORS CARON See the Countryside Council for Wales leaflet on Cors Caron for details of walks

out onto the reserve, including level boardwalks.

RHIENI a GWARCHEIDWAIDCymerwch ofal i gadw plant bychain sydd o dan eich gofal yn agos atoch ar Lwybr Ystwyth, os gwelwch yn dda. Mae’r trywydd yn croesi’r ffordd fawr mewn aml i le ac, fel arall, mae perygl iddynt gael braw o ganfod defnyddwyr eraill, e.e. marchogion.

TRAWSGOEDSylwch fod y llyfryn ‘Llwybrau Cerdded Coedwig Bwlch Nant yr Arian a Cheredigion’ gan Gomisiwn Coedwigaeth Cymru yn disgrifio cylchdeithiau cerdded.

CORS CARON Sylwch ar daflen Cyngor Cefn Gwlad Cymru – Cors Caron am fanylion llwybrau ar y warchodfa gan gynnwys llwybrau gwastad ar loriau pren .

Suggested Suitability / Addas ar gyfer

Distance (miles)Pellter (milltiroedd)

FromO

ToHyd at

WheelchairCadair olwyn

Horse RidingMarchogaeth

Cyclists Beicwyr WalkersCerddwyr Family* Teulu* Proficient* Profiadol*

2.5m 1 2 a � a a a

1.8m 2 3 � a a a a

4.5m 3 4 a a a a a

1.2m 4 5 The route largely follows the B4575 Mae mwyafrif y trywydd yn dilyn y B4575

1.55m 5 6a � a** � a a

0.25m 6a 6b � a � a a

1.8m 6b 7 The route follows the B4340 Mae’r trywydd yn dilyn y B4340

1m 7 8 a � a a a

3.8m 8 9 a*** a*** a*** a*** a***

1.9m 9 10 The route follows the B4343 Mae’r trywydd yn dilyn y B4343

© Crown copyright. Ceredigion County Council 100024419, 2011. Map not to scale © Hawlfraint y goron. Cyngor Sir Ceredigion 100024419, 2011. Nid yw’r map i’r raddfa gywir

© Ceredigion County Council 2011Whilst Ceredigion County Council has made every effort toensure accuracy in this publication, the Council cannot acceptresponsibility for any errors or omissions or for any matterconnected with or arising out of the publication of this leaflet.

© Cyngor Sir Ceredigion 2011Tra bo Cyngor Sir Ceredigion wedi gwneud pob ymdrech i sicrhaubod y manlion hyn yn gywir, ni all y Cyngor dderbyn cyfrifoldeb amunrhyw gamgymeriadau neu amryfusedd nac am unrhyw fater yngysylltiedig â neu'n deillio o gyhoeddi'r daflen hon.

Cyfeirnod / Reference: LLYT 012011A