Na ndiqni edhe

onlinewww.shqiptarja.com

Numërimi elektronik sërish në dorën e KQZ-së

Të djathtët nderojnë heroin Biba, pasi i hoqën lapidarin

Monumentet: Jo motele dhe pishinë në kalanë e Lezhës

ZGJEDHJET MIRDITE FORUMI

KERCENIMI / Dashnor Sulaj qëllon me pistoletë nga tribuna VIP në fushën e Peqinit

Faqe 4 Faqe 6 Faqe 22-23

Ja sekseri i diplomës së BossitPërfaqësuesi i Kristal në Itali takim edhe me Haxhinaston në Tiranë. Si shiten diplomat

Presion me armë arbitrit të ndeshjes Shkumbini-Flamurtari. Pas kërcënimit Peqini ton me penallti. Sekuestrohet arma. Policia: Është pistoletë imituese. Deputeti nuk shoqërohet për incidentin. Më parë dhunoi arbitrin Albano Janko

Deputeti i PD-së në Peqin, Dashnor Sula është bërë sërish protagonist i skan-

daleve që ndodhin në futbollin shqiptar. Ndërsa më parë, kishte tentuar të rrihte arbitrin kryesor të takimit, kësaj radhe ka kërcënuar me një pistoletë nga tribuna VIP drej-tuesin e takimit...

Për të për tuar diplomë shq-iptare kundrejt pagesës, djali

i Umberto Bosit ka përdorur një rrjet ma oz diplomash, të organizuar në shkallë ndërkom-bëtare, kreu i së cilës është në burg që prej...

ELTON QYNO

TIRANE

GENC KONDI

TIRANE VIZITA

ANALIZA E VIZITAVE

SUPLEMENTI “RILINDASI”

Faqe 5

Faqe 7

Faqe 13-20

Ambasadori amerikan në shtëpinë e kryebashkiakut

Shumat e mëdha që shpenzohen në vit për amerikanët

Tre letrat e vitit 1898: Vuri rregull në fshat dhe shoi gjakderdhjen në Mirditë

Arvizu, 4 orë darkë me Lulzim Bashën

BERISHA, MILIONAT PER LOBIMIN NE SHBA

Dorëshkrimet e Ndre Mjedës: Si vuri në vijë hajdutët e Vigut

Faqe 2-3

INTERVISTA E ARBEN DYBELIT

vijon në faqe 8

LajmiDepueti i PD, Dashnor Sula kërcënon me pistoletë lodër arbitrin e ndeshjes Shkumbi-Flamurtari, e cila ka përfunduar me rezul-tatin një me zero në favor të peqinasve. Sula ka qëllu-ar nga tribuna disa herë me armë, gjë e cila ka tërhequr vëmendjen e policisë.

Dje zyrtarisht u përkujtua 5 maji, dita e dëshmorëve. Të majtë e të djathtë

u vunë në garë për të nderuar, secili sipas oreksit preferencial politik, - periudha, ngjarje dhe individë që lidhen me historinë, luftën, qëndresën dhe memorien publike. Si përherë diferenca mbetet midis perceptimit që palët kanë për Luftën e Dytë Botërore dhe të rënët e saj, dhe për rrjedhojë, me çdo ngjarje e individ që gjatë 60-80 viteve të fundit është identi kuar me palët rivale politike të asaj lufte. Disa nderojnë partizanët e rënë në luftë, disa nderojnë nacionalistët e rënë në luftë, por të gjithë e bëjnë këtë me solemnitetin më të madh, me ceremoni zyrtare, përpara të njëjtës statujë dhe në të njëjtën datë. Duket se kemi të bëjmë më dy histori paralele që konkurrojnë, asin e vazh-dojnë të luftojnë edhe pas mëse shtatë-tetë dekadash me po aq zell sa në ditët drama-tike të viteve ‘40. Në këtë mënyrë, Shqipëria ka ndryshuar dy sisteme politike (sistemin totalitar komunist dhe atë demokratik), dëshmitarët okularë që kanë mbijetuar nga periudha e luftës numërohen me gishtat e dorës, dhe megjithatë, ora e gjykimit ka mbetur e njëjtë, pa lëvizur, siç u përcaktua diku në Përmet apo Labinot, me të njëjtin gjykim anakronik e hakmarrës, përjashtues dhe denigrues...

NGA AFRIM KRASNIQI

Koment

Shteti si histori private

vijon në faqe 5

LEKË 30 SHQIPTARJA.com + Suplementi RILINDASI VITI II - NR. 106 E diel, 06-05-2012

FSHF: U qëllua. Policia: S’pati krismaDEPUTETI PLUMBA ARBITRIT

Në foto:Nexhmije Hoxha dhe faksimile e intervistës së dhënë në revistën franceze “L’evenement du jeudi” e botuar në shqip te “Zëri i Rinisë” 7 dhjetor 1991. Remzi Lani

Intervista e vitit 1991

Nexhmije Hoxha: Si i harxhova 360 milionë lekë për kafe në BllokRrë mi për gazetën franceze mbi Bllokun dhe Enverin. Flet Remzi Lani

Faqe 10-111

ohet për incidentin.

2 E diel, 6 maj 2012

AKTUALITET

Edi Rama: T'i japim

fund maskaradës së

tregtisë së diplomave

I pranishëm në çeljen e garës përkryetarin e FRESSH-it, kryesocialisti

Edi Rama reagoi dje në lidhje meskandalin e diplomës shqiptare të djalit tëpolitikanit italian Umberto Bossi. Gjatëfjalës së tij përpara të rinjve socialistë,shefi i opozitës e etiketoi Umberto Bosinsi racist dhe antishqiptar. "Duam njëShqipëri evropiane, të respektuar në

bashkësinë e Evropës, jo një vend qëbëhet gazi i botës, siç u bë dhe dje mediplomën false të djalit të Umberto Bossi-t, karagjozit racist dhe antishqiptarmatanë Adriatikut. E tërë Shqipëria dhee tërë Italia u morën dje më atë diplomë,të shitur në këmbim të parave"- deklaroiRama. Kreu i opozitës theksoi se PS-jado t'i japë fund asaj që ai e cilësoi si

maskaradë të tregtisë së diplomave nëvend. "Të ndërtojmë një sistemuniversitar evropian, ku të rejat dhe tërinjtë e këtij vendi të përgatiten për tëqenë qytetarët e aftë dhe të barabartëtë Bashkimit të nesërm Evropian"- vijoimë tej Rama. Deklarata të tilla kritikeai ka shprehur edhe gjatë vizitës sëfundit në Firence.

Fijet çojnë te Kristali, në Kiev dhe në Prishtinë

"Mafia e diplomave"organizimi në Itali"Padrino", që prej dhjetorit është në burg

TIRANE

GENC KONDI

Përmasat

"Trofta", skandal italian e shqiptar TIRANE

Në Itali shpesh e thërrasin menofkën "Trofta". Në fakt, ka qenë

i ati, Umberto Bossi, që e thirri i parinë këtë mënyrë dhe më pas shtypi ital-ian nuk pati më dyshime. Një ditë njëgazetar pyet senator Umberton nëseRenzo - i cili kishte ngelur në klasë triherë gjatë gjimnazit - do të ishte "delfi-ni" i tij, një fjalë që në italisht përdoretpër të nënkuptuar pasardhësin. Dhebaba Umberto u tregua i pamëshir-shëm atë kohë: "Ai më shumë se delfinështë troftë", citohet të ketë thënë. Nëdialektin verior, një fjalë e tillë nënk-upton atë çka në shqip do të përkthe-hej si "trupeshk", pra një person që

nuk shkëlqen në të mësuar. Vetë, ish-kreu i Lega Nord ka qenë mësuesmatematike, ndaj është treguar kaq iashpër me pinjollin e tij, aspak i pr-irur ndaj studimit. Por mesa duketTrofta e gjeti "frymëzimin" për të stu-diuar në Shqipëri pasi, siç tregon libre-za e notave që shoqëron diplomën etij për Menaxhim Biznesi, marrë nëUniversitetin Kristal, në vendin tonëështë treguar një gjeni i vërtetë. Notamë e ulët aty figuron 8-a. Ndërsa nëdisa lëndë, si matematika, marketingu,makroekonomia ka marrë edhe 10.

Por ajo që ka habitur më shumëhetuesit është se Renzo duket të ketëdhënë provimet e 3 viteve në një: kjopasi ai ka mbaruar gjimnazin në kor-

rik 2009 në moshën 21-vjeçare, ndër-sa, sipas dokumentit të lëshuar ngaUniversiteti Kristal, ka mbaruar stu-dimet e larta në shtator 2010. Kjo sit-uatë është sa komike, aq edhe skan-daloze, nga pikëpamja e Shqipërisë, kuështë kaq e lehtë të falsifikohet njëdiplomë, që studentët e rregullt e mar-rin me shumë mund e sakrifica. Prejkohësh është përfolur tregu i zi i diplo-mave universitare, që ka zhvlerësuarpraktikisht edhe diplomat që merret nërrugë normale. Në rast se shteti sh-qiptar nuk vepron duke hequr licensa,përfundimisht, brenda e jashtë vendit,shkolla shqiptare do të zhvlerësohet nënjë mënyrë të tillë, sa që do të duheshindekada që t'i rregullohej imazhi.

LajmiPër të përfituar diplomë shqiptare kundrejt

pagesës, djali i Umberto Bosit ka përdorur njërrjet mafioz diplomash, të organizuar në shkallëndërkombëtare, kreu i së cilës është në burg qëprej dhjetorit. Në "rrjet" përfshihen, veç Kristalit,edhe universitete nga Ukraina e KosovaUniversiteti Kristal i Ti

ranës është pëfshirë nënjë rrjet mafioz të shit-

blerjes së diplomave të arsimittë lartë, organizuar nga italianiGiorgio Salvade' dhe ku janëtërhequr në lojë edhe univer-sitete nga Prishtina dhe Kievi(Ukrainë). Ka qenë grupi me-diatik "Il fatto quotidiano", qëka zbuluar dje se Salvade' prejkohësh punonte për të "pesh-kuar" studentë, që kishin vësh-tirësi për të marrë diplomat nëItali apo në vende të tjera tëBashkimit Evropian dhe uofronte, kundrejt pagesës,mundësi të tjera. Në këtomundësi përfshiheshin edherrugë krejtësisht të paligjshme,të tilla si pajisja e studentëveme kufje për t'i përdorur bren-da provimeve në shkolla ital-iane, por ofrohej edhe mundë-sia tjetër, ajo e përfitimit tëdiplomës, madje, pa shkuarfare në vendet ku do të jepejajo. Një nga këta "peshq" që kapeshkuar Salvade', ka qenëedhe i biri i kreut të partisë LegaNord të Italisë, Renzo Bossi.ORGANIZIMI

Në fakt, prokuroria italianeka filluar të hetojë lidhur me"diplomat e lehta" prej disavitesh. Pista e parë e tyre kaçuar fillimisht në një univer-sitet të Rumanisë, theksongazeta, por, me sa duket, mëpas është kaluar në vende jas-htë Bashkimit Evropian, kunuk eksiztojnë rregulla rigor-oze universitare. Kështu,sikurse ka pohuar tashmëprokurori i Parmës, në skenëdolën emrat e universiteteve siai shqiptar Kristal, ai kosovarRezonanca apo ai ukrainas"Medicina-Ekologia" i Kievit.Aktualisht, që prej 22 dhjetorittë vitit të kaluar, kreu i kësajorganizate ndodhet pas hek-urave, në pritje për t'u gjykuarme 13 bashkëpunëtorë, për ak-tin kriminal të krimit të orga-nizuar me qëllim falsifikimindhe mashtrimin, me anë të njëshoqate ku kanë rënë viktimadisa qindra studentë.

Në rast se studenti do të

ndiqte rregullisht studimet nëvendin e huaj, ambasada ital-iane atje nuk do të kishte prob-lem për t'ia autentifikuardiplomën. Kështu, në fakt, kandodhur me një numër stu-dentësh. Por, Renzo Bossi dhemiku i tij legist Pier Mosca,

duket se nuk kanë preferuar tëshkelin fare në tokën shqiptare,duke thyer të gjitha rekordetkohore, për të marrë diplomëne shkollës së lartë, me 29provime - që nga matematikae deri tek financat - në një vitakademik. Natyrshëm, ambas-

ada në Tiranë nuk ka pranuartë vejë vulën në një dokumenttë tillë dhe për këtë arsye diplo-ma e Kristalit me emrin RenzoBossi, që u gjet nga hetuesit nënjë kasafortë të Lega Nord, nukishte e autentifikuar, pra nukkishte vlerë për vendet e BE-së.Megjithatë, Bossi dhe miqtë etij ishin në pritje të nje gjëje tëtillë, në rast se i gjenin anën dhesynimi, sipas planeve të Sal-vade'-së, ishte që, me kreditete blera në Tiranë, Bossi Juniortë paraqitej në një shkollë tëlartë angleze, për të dhënë disaprovime. Arrestimi i kreut të

organizatës mafioze dhe mos-vulosja nga ambasada, që kadyshuar lidhur me afatet ko-hore të provimeve dhe mung-esën e hyrje-daljeve të "studen-tit" italian, u kanë pridhur tëgjithëve planet.

Organizimi i këtij aktiviteti

kryhej nëpërmjet shoqatës sëregjistruar si OJF në Itali, meemër Shoqata Kristal Europadhe Konsorciumit Ndëruniver-sitar të Ballkanit.

Sipas gazetës "Il Manifesto",pagesa për të gjithë kursintrevjeçar që u kërkohej stu-dentëve italianë ishte 22.300euro. Në fakt, pagesa në Sh-qipëri për 3 vjet është më pakse gjysma e kësaj, por padrinotnë këtë mes merrnin edhe fiti-min e tyre, duke e justifikuarme shpenzime përkthimi, ver-ifikimi, teknologjie, etj. Nor-malisht, po të mos luash ngavendi për të dhënë provime in-ekzistente, organizatori i kësajfarse do të të kërkojë edhe"haraçin" e vet. Bossit Juniornuk i dhimbseshin aspakparatë e paguara, duke qenë seishin nga kuotat e anëtarëve tëLegës dhe subvencioneve ngabuxheti për partitë politike. Kjoka qenë ajo çka bëri të fillojëhetimi në Itali lidhur me mar-rjen e diplomës universitareshqiptare nga ana e tij.

Në foto: (djathtas)Giorgio Salvade',kreu italian iorganizatës sëshitblerjes sëdiplomave ngavendet eBallkanit dheEvropës Lindore;(majtas) Faqja nëinternet eShoqatës KristalEurope, që ofronshërbime përstudentët nëuniversitetinKristal të Tiranës,atë Rezonanca tëPrishtinës dheMedicinaEcologia të Kievit

Univeristeti“Kristal” dhediploma elëshuar prej tijpër Renzo Bossin

3E diel, 6 maj 2012

AKTUALITET

Kreu i Bashkisë së

Firences: Stop shitjes

së diplomave

Kryebashkiaku i Firences, MatteoRenzi, ka deklaruar këto ditë se, pas

rastit Bossi, të dy vendet, Italia dheShqipëria, duhet të evitojnë universiteteqë japin diploma false. "Unë besoj seLega Nord në Itali po demonstronfytyrën e vërtetë, më të trishtë dhe më tëshëmtuar. Ndodhi me Umberto Bossin,me të gjithë ato çka ka thënë dhe ka bërë

këto muaj. Ndodhi me financimin publiktë gjërave shumë të diskutuara, madjeilegale, që nga marrja e fondeve për tëblerë diamante dhe investimet nëTanzani. Tani doli që Bossi, i cili kadhënë tri herë provimin e maturës nëItali, sepse nuk arrinte ta merrte, kashkuar me paratë e financimit publik eështë regjistuar në një universitet në

Londër, pasi ka marrë një diplomë nëTiranë. Është e dukshme se Italia, RenzoBossi, Padania, siç e quajne ata, ka bërënjë figurë të shëmtuar. Dy vendet tona,Italia dhe Shqipëria, duhet të evitojnë qëtë kenë universitete që japin diplomafalse. Padyshim që, sikur të mos kishtepersona si Renzo Bossi që t'i blenin, do tëishte më mirë", tha Renzi.

Hetimi

Organi iakuzës nisprocedimet

Arben Dybeli, përfaqësues i Kristalit në Itali

Zbulohet ndërmjetësishqiptar i Bossit

Është pritur në takim nga MPJ Haxhinasto

TIRANE

GENC KONDI

?PERGJIGJE

Trafiku idiplomave universitareështë një fenomen qëpo zbulohet vetëmtani, si diçka që ndodhduke kapërcyer kufijtëe vendeve tëndryshëm. Kush duhettë hetojë për këtë?Sipas legjislacionit tëvendeve të implikuara,organet e akuzës do tëhetojnë në pista tëndryshme për shkelje ekrime të ndryshme. Ajoqë bie në sy është se,pas falsifikimeve,mashtrimit, korrupsionit,fshihet edhe një rrjet iorganizuar në shkallëndërkombëtare i njëtregtie në të zezë, për tëcilën nuk ishim deri taninë dijeni: ajo e titujveshkollorë. Deri tani, ekishim ditur se zhvillohejbrenda vendit.

Pse po heshtadministratashqiptare lidhur mekëtë rast flagrant?Zyrtarisht, organet endryshme të shtetit duhettë kryejnë punënhetimore, para se tëprononcohen apo tëmarrin masa konkrete.Por, kur fjala është përnjollosjen e emrit të shtetitdhe sistemit arsimor, samë shpejt të veprohet, aqmë mirë është për vendin

PYETJE

UniversitetetSiçili, guvernatori premtoiinvestime shqiptare

Një lidhje e çuditshme midis Lega Nord,Siçilisë dhe përfaqësuesit të Universitetit

Kristal ka dalë në pah në shtypin italian, passkandalit të diplomës shqiptare të Bossit."Manifesto" shkruante dje se në muajin marstë këtij viti, guvernatori i Siçilisë RaffaeleLombardo deklaroi se universiteti privatKORE, i qytetit Enna, do të mund të themel-onte fakultetin e vet të mjekësisë falë inves-timeve që ishin të gatshëm të bënin atjesipërmarrës nga Shqipëria. Midis finan-cuesve të mun dshëm të projektit, ai përmen-di fondacionin e regjistruar në Shqipëri Med-icalbania, që ka tashmë marrëdhënie bash-këpunimi me Universitetin e Katanias. Gu-vernatori është një politikan, që ka marrë nëJug të Italisë përkrahjen e Lega Nord nëzgjedhjet parlamentare të vitit 2006.

Sërish, në këtë kontekst, del emri i ArbenDybelit. I intervistuar nga QTSicilia, ky i fun-dit, duke folur në emër të sipërmarrësve sh-qiptarë, ka deklaruar se "kemi gjetur tekpresidenti Lombardo një njeri jashtëzakon-

isht të vëmendshëm ndaj bashkëpunimitshkencor dhe njerëzor ndërkombëtar". Nëkëtë ngjarje, thekson "Manifesto", ortakui Dybelit, Giorgio Salvade', nuk patimundësi të asistonte, pasi ishte në burg,pasi kishte bërë një xhiro vjetore prej 4milionë eurosh. Por, lidhja midis LegaNord dhe investimeve universitare nga Sh-qipëria në një zonë të Italisë, që nukmbahet për bastion të anti-shqiptarit tëdeklaruar Umberto Bosi, flet shumë përhipokrizinë e politikave ksenofobe, kur ësh-të fjala për fitime financiare.

TIRANE

Në foto:(majtas)Arben Dybeli,përfaqësuesi universitetitKristal në Italidhe Evropë,duke folur për "Ilfatto Quotidiano";(djathtas) Dybeli(i pari nga e majta)në zyrën eministrit tëJashtëmHaxhinasto,së bashkume profesorëshqiptarëdhe italianë

Il fatto quotidiano" ka zbuluar dje se kush ështëndërmjetësi shqiptar për

blerjen e diplomës universitaretë Renzo Bossit. Sipas gazetës,ai banon në provincën e Ber-gamos, ku figuron si konsulentnë profesion privat. Arben Dy-beli, që është pritur në Tiranëedhe ngë ministri i JashtëmEdmond Haxhinasto në zyrëne tij, është intervistuar këtoditë, pas plasjes së skandalit tëBossit nga "Il fatto" dhe ka bërëdeklaratat e mëposhtme.

A është e vërtetë që"Trofta" duhet të ketë sh-kuar në Shqipëri për tëmarrë 29 provimet, pasi,për t'i marrë ato, duhet tëjesh i pranishëm?

Sigurisht, ka qenë në Ti-ranë, ndaj dhe e ka marrëdiplomën.

Por ka një gjë që nuk sh-kon, sapo ka marrëdiplomën e shkollës së mes-me, një vit më vonë ështëdiplomuar, në fakt duhentre vjet për ta marrë?

Këtë nuk di ta them, porme sa duket është bërë më izgjuar.

Me që ka bërë tre vjetnë një?

Jo, tre vjet në një, nukmund ta them, sepse nuk ekam verifikuar të kaluarën eBossit, unë nuk e njoh. Nukmund të them asgjë për atë qënuk më takon dhe nuk kam in-formacion. Unë jam përfaqë-suesi, koordinatori i Univer-sitetit Kristal për Evropën dhepër Italinë. Shoqëria jonë ësh-të një shoqëri që informonlidhur me studimet e larta tëgjithë ata studentë, italianë apojo, që, për arsye të ndryshme,vendosin të zgjedhin rrugë tëtjera për të arritur objektivat etyre në shkollimin e lartë.

Pra, nuk i keni parë as-njëherë, nuk i njihni Ren-zo Bossin dhe PierMoscën?

Mund edhe t'i kem parë,por të kujtosh 25 mijë stu-dentë, nëse nuk i njeh person-alisht, është shumë e vështirë.

Nëse një shtetas italiandëshiron të të marrë njëdiplomë te Kristali, kujt idrejtohet në Itali? Juve?

Jo, nuk më drejtohet mua,por universitetit vetë, unë për-faqësoj universitetin.

Sipas "Il fatto", zyrat e Kri-

stal Italia janë mbyllur njëmuaj më parë. "Fitonin pak,s'kishin punë thuajse fare,kështu më thanë", tregoi pr-onari që u kishte dhënë njësipërfaqe prej 12 metrash ka-trorë me qira. Ndërkohë, nëderë vazhdon të jetë e shk-ruar "Kristal Italia'. Kontra-ta e qirasë ishte në emër të

gruas së Dybelit. I pyetur psekontrata ishte në emër tëgruas, ai u përgjigj se gruajaështë presidente e ShoqatësKristal Italia. Por, e pyteturdirekt, e shoqja tha se nuk diasgjë, pasi me këtë punëmerret burri dhe asaj nuk iintereson. Por Dybeli e kamohuar këtë përgjigje,

duke thënë se nuk e di seme kë ka komunikuar "IlFatto", natyrisht jo me gru-an e tij. Ai shton se univer-siteti Kristal është një uni-versitet privat, ka rreth 25mijë studentë, pesë kam-puse, është serioz, mjaft ikualifikuar, ku jep mësimnjë staf më cilësi të lartë.

Prokuroria e Tiranëska nisur verifikimet

për skandalin mediplomën që djali iliderit të Lega Nord,Renzo Bossi, rezulton tëketë marrë në Shqipëri.Burime pranë kësajprokurorie kanë thënëpër Shqiptarja.com severifikimet do të bëhennga Task-Force e krim-it ekonomik. Fillimishtdo të shihen hyrje-dal-jet e Bossit, në rast seka, në pikat e kalimitkufitar në Shqipëri, përtë konfirmuar nëse ai kaqenë ose jo në vendintonë. Veç kësaj, prok-uroria, bazuar edhe nëletërkëmbimin mepalën italiane, do tëkontrollojë regjistrat estudentëve të univer-sitetit "Kristal" për tëverifikuar nëse RenzoBossi ka qenë student ikëtij universiteti.

4 E diel, 6 maj 2012

POLITIKE

Reforma Zgjedhore

të hënën

vendoset për kutitë

Ditën e martë komisioni për ReformënZgjedhore do të mblidhet për ti dhënë

fund se çfarë do të bëhet me kutitë ematerialeve zgjedhore. Hapja e kutive tëvotimit në rastet kur ka ankimim kanëkrisur paktin mes PD-së dhe PS-së përreformën zgjedhore. Në mbledhjen epremtes të Komisionit, deputetët e dypartive kanë pasur qëndrime të ndryshmesa i përket një pike të nenit 116, ku

parashikohen rastet se kur hapen kutitë evotimit. Partia Demokratike kërkoi qëkutitë e votimit të hapen në të gjitharastet kur ka ankim dhe provat gjendennë kuti. Nga ana e saj PS-ja shprehet sepërveç këtij rasti, kutitë e votimit duhet tëhapen edhe në rastet kur kamospërputhje të numrit të fletëve tëvotimit të gjetura në kuti me numrin evotuesve që kanë marrë pjesë në zgjedhje,

apo edhe në rastin kur zgjedhjet janëzhvilluar pa përdorur pajisjen elektroniketë kontrollit të kartave të identitetit.Bashkëkryetari demokrat i reformëszgjedhore, Ilir Rusmali, tha se këtopropozime të opozitës tentojnë vetëm tëprishin zgjedhjet. "Kutia hapet për tëkërkuar provën, jo për t'i thënë"mirëdita", është shprehurbashkëkryetari i PD, Ilir Rusmajli.

Zbulohen nenet në Komisionin e Reformës Zgjedhore

Numërimi elektroniknë dorë të KQZ

Ristani, jo entuziast për numërimin optikLajmi

Komisoni i Re-formës Zgjedhoreduket se do të fut sër-ish në ngërç Komi-sionin Qendror tëZgjedhjeve për nu-mërimin elektronik.Neni 116/2 parashi-kon që Kodi i ri Elek-toral i lë të drejtënKQZ nëse do ta për-dor apo jo num-ërimin optik të vo-tave të shqiptarëve.

TIRANE

FERNADA CENKO

Pas krizës

TIRANE

Socialistët janë të vendosur që t'i shkojnë në fund Reformës Zgjedhore,

duke tentuar me të gjitha mënyrat qëtë përfundojnë atë për të garantuar njëproces zgjedhor të drejtë dhe ku vota eqytetarëve shqiptarë të mos deformo-het por të numërohet për ata për të cilëtështë hedhur. Kështu, pavarësisht mos-marrëveshjeve qe u shfaqen mes par-tive të mëdha për hapjen e kutive tëmaterialeve zgjedhore, kreu i grupitparlamentar të PS Gramoz Ruçi thek-son se deputetët e majtë do të vazh-dojnë punën për hartimin e reformëselektorale, si një ndër kriteret bazë përstatusin e vendit kandidat për në Bash-

kimin Evropian. Që nga Fieri ku moripjesë në homazhet për dëshmorët,Ruçi nënvizoi se debatet e mbledhjessë fundit të komisionit për reformën,nuk do të jenë pengesë për vijimësinëe procesit. "Partia Socialiste, grupi i sajparlamentar, përfaqësuesit e saj nëkomisionin e reformës zgjedhore do tëjapin gjithë kontributin e tyre me qëllimqë ato rekomandime që janë bërë ngaOSBE/ODIHR-i dhe ato fenomene qëkanë ndodhur gjatë fushatave të herë-pashershme të mos përsëriten nëzgjedhjet pasardhëse, të cilat do të jenënjë ogur jashtëzakonisht i keq që Sh-qipëria të plotësojë objektivin e saj tëintegrimit në Bashkimin Evropian", kaqënë deklarata e kryetarit të Grupit par-

lamentar të PS, Gramoz Ruçi për me-diat. Dy partitë e mëdha miratuan ap-likimin për herë të parë të numërimitelektronik, në procesin zgjedhor të vitittë ardhshëm. Por palët nuk arritënmirëkuptim lidhur me verifikimin ematerialeve zgjedhore kur ka dyshime,propozim ky i opozitës. Një thyrje e kon-sensusit e ndodhur vetëm një ditë paslargimit të komisionit për zgjerimin nëKomisionin Evropian, Stefaj Fyle i cilikërkoi plotësimin e 5 kushteve nga poli-tike shqiptare, mes të cilave dhe re-formën zgjedhore. Ndërkohë pavarë-sisht mesazheve të ndërkombëtareve,komisioni nuk ka marrë në konsideratëderi më tani propozimin e partive të vog-la për korrektimin e sistemit. ja.ma

DRAFTI PER REFORMEN

Neni 116/2Sistemi Elektronik i Numërimit SEN

1.Sistemi Elektronik e Numërimit përbëhet nga tërësiae pajisjeve elektronike, komjuterike dhe programeve tëndryshme informatike, nëpërmjet të cilave në mënyrë,automatike e të pavarur, realizohet numërimi elektron-ik dhe vlerësimi i fletëve të votimit, si dhe nxjerrja erezultatit zgjedhor.

2. Përdorimi i SEN dhe zgjedhja teknike e ofruar mira-tohet me vendim të KQZ të miratuar jo më pak se 5anëtarë. Ky vendim duhet të miratohet jo më vonë se 6muaj përpara datës së parë të mundshme për zvillimine zgjedhjeve. Në rastin e zgjedhjeve të parakohshmeky vendim merret jo më vonë se 5 ditë nga data e shpall-jes së dekretit për caktimin e këtyre zgjedhjeve. Vendi-mi merret në konsultim me përfaqësues të partive par-lamentare në KQZ.

3. Proceduarat për blerjen e shërbimit apo pajisjeve dhe/ose programeve komjuterike si pjesë të SEN, janë atotë negocimit pa njoftim të kontratës publike me opera-torë të mirënjohur që ofrojnë teknologji të numërimitoptik të provuara me sukses në zgjedhje. Procedurat eprokurimit realizohen përpara afatit të parashikuar nëpikën 2 të këtij neni. Afati i kontratës mund të përfshijëmë shumë se një palë zgjedhje nëse ndikon në leverd-ishmërinë ekonomike dhe përmirësimin e sistemit.

4. KQZ përcakton me akt normativ të gjitha rregullat nëlidhje me përdormin dhe administrimin e SEN, si dhe pro-cedurat e numërimit, vlerësimit të fletëve të votimit nëpërm-jet SEN, përfshirë këtu edhe nxjerrjen e rezultatit dhe ad-ministrimin e çdo të dhëne të prodhuar nga SEN

DraftiDuket se neni 116, fraksion 2 dotë fillojë përplasjet në KomisioninQendror të Zgjedhjeve, përmënyrën se si do të numërohenvotat. Nisur nga precedenti 2009,por edhe nga zgjedhjet vendoretë 2011-ës, KQZ-ja pritet tëkthehet në arenë lufte kur bëhetfjalë për vendime që kërkojnëvota të cilësuara në komision.

Ruçi: PS vijon kontributin për Kodin

Duket se lufta për zgjedhjet e 2013-s ka nisurende pa përfunduar

Kodi i ri Elektoral. Madje edhepa u konfiguruar KomisioniQendror i Zgjedhjeve, komisio-ni i Reformës Zgjedhore ka ven-dosur që KQZ-ja të marrë ven-dim nëse do të bëhet procesi inumërimit të votave në mënyrëmanuale, apo me numërim op-tik. Në këtë kuadër duket se neni116, fraksion 2 do të fillojë për-plasjet në Komisionin Qendrortë Zgjedhjeve, për mënyrën sesi do të numërohen votat. Ni-sur nga precedenti 2009, poredhe nga zgjedhjet vendore të2011-ës, KQZ-ja pritet të kthe-het në arenë lufte kur bëhet fjalëpër vendime që kërkojnë vota tëcilësuara në komision. Drafti iri elektoral ka lënë në dorë tëKomisionit Qendror tëZgjedhjeve që të përcaktojë menjë akt normativ të gjitha rreg-ullat në lidhje me përdorimindhe administrimin e SEN(Sistemi Elektronik i Numërim-it). Pra, Kodi lë KQZ-në për tëvendosur edhe për procedurate numërimit. Kjo situatë, e ven-dosur paralel me zgjedhjet e2011-ës, nuk paralajmëron as-gjë të mirë. Dihet që shumë ven-dime në KQZ u morën në mu-ngesë të votave, edhe pse atoduhet të ishin të cilësuara.NUMËRIM PA KQZ

Nuk dihet ende nëse do tëketë një konfigurim të KQZ-së,apo jo. Të paktën kjo pikëpy-

etje konfirmohet edhe nga ko-misioni i Reformës Zgjedhore.Por edhe nëse do të ketë ajoduhet patjetër të bëhet pjesënga më shumë se 5 anëtare,pasi një prej nenve në draftpohon se vendimi duhet tëmarrë më shumë se 5 vota. Kjosërish ngre një pikëpyetje se sido të jetë KQZ-ja? Kjo çon nënjë konfuzuion edhe reformën,por edhe konfigurimin e KQZ.Pyetja është si do të arrihetkonsensusi për ta miratuarnumërimin elektronik dhe sido të procedohet me vlerësimin

e fletëve të pavlefshme, dukekujtuar precedentët e më-parshëm? Në 2011, lidhur mevlerësimin e votave të pavlef-shme, KQZ-ja kaloi në një luftëpolitike, mediatike dhe betejëinterpretimesh të neneve tëKodit. Si përfundim, ajo që dolie humbur ishte PS-ja në atëkomision. Dhe kjo goditje, nukka dha asnjë impenjim për tamenaxhuar mirë Kodin Elek-toral në mënyrë që KQZ-ja tëmos shndërrohet në një "mishmash". Ndërkohë burime përgazetën "Shqiptare.com" kanë

informuar se në një takim qëka bërë kreu i KomisionitQendror të Zgjedhjeve, ArbenRistani, me ndërkombëtarët,nuk është shprehur entuziastpër numërimin elektronik,çka do të thotë që zgjedhjet e2013-ës do të na vënë përparanjë surprize tjetër.JA ÇFARËTHOTË NENI

Gazeta "Shqiptare.com" kaarritur të sigurojë draftin kuthuhet se Kodi e lë në tagrin eKQZ për të përdorur apo jonumërimin elektronik. Neni116/2 thotë shprehimisht sepërdorimi i SEN dhe zgjedhjateknike e ofruar miratohet mevendim të KQZ të miratuar jomë pak se 5 anëtarë. Ky ven-dim duhet të miratohet jo më

vonë se 6 muaj përpara datëssë parë të mundshme për zh-villimin e zgjedhjeve. Po ash-tu, neni përcakton se procedar-at për blerjen e shërbimit apopajisjeve dhe/ose programevekompjuterike si pjesë të SEN,janë ato të negocimit panjoftim të kontratës publike meoperatorë të mirënjohur qëofrojnë teknologji të numërim-it optik të provuara me suksesnë zgjedhje. "Afati i kontratësmund të përfshijë më shumë se

një palë zgjedhje nëse ndikonnë leverdishmërinë ekonomikedhe përmirësimin e sistemit. 4.KQZ përcakton me akt norma-tiv të gjitha rregullat në lidhjeme përdorimin dhe adminis-trimin e SEN, si dhe procedurate numërimit, vlerësimit tëfletëve të votimit nëpërmjetSEN, përfshirë këtu edhe nxjer-rjen e rezultatit dhe adminis-trimin e çdo të dhëne tëprodhuar nga SEN", thuhet nënenin 116 fraksion 2.

5E diel, 6 maj 2012

POLITIKE

Topi në Vatikan

Papa: Mbështesim

integrimin e Shqipërisë

Presidenti i Republikës, Bamir Topidhe Zonja e Parë, Teuta Topi u pritën

paradite e djeshme në një audiencë tëveçantë nga Ati i Shenjtë, Papa BenediktiXVI, në një nga mjediset kryesore tëKishës Katolike të Vatikanit, në Romë,në prani të personaliteteve të larta tëSekretarisë së Shtetit të Vatikanit, kuishte i pranishëm edhe Ambasadori i

Republikës së Shqipërisë pranë Selisë sëShenjtë, Rrok Logu. Sipas deklaratëszyrtare të presidencës, Presidenti Topishprehu mirënjohjen e thellë përmbështetjen e përkrahjen evazhdueshme të Selisë së Shenjtë nëdrejtim të zhvillimit të mëtejshëm tëmarrëdhënieve mes Shqipërisë dheShtetit të Vatikanit, konsolidimit të

demokracisë dhe institucioneveshqiptare, sidomos në drejtim tëruajtjes e forcimit të bashkëjetesës eharmonisë fetare në Shqipëri. Dukerisjellë në vëmendje e me krenari faktinqë “tashmë janë shënuar më se 20 vjet tërivendosjes së marrëdhënievediplomatike Shqipëri-Vatikan, në rangNunziature Apostolike”.

TIRANE

Shteti si histori privateNGA AFRIM KRASNIQI

Koment

...Shoqëria shqiptare e vitit 2012 kandryshuar shumë; kemi parti, zgjedhje,media, botime pafund, jemi anëtar nëNATO dhe me një këmbë po i afrohemiBE-së, por aftësia e jonë për tu çliruarnga mitet folklorike dhe ideologjike tësë kaluarës kanë mbetur aty ku nisën nëvjeshtën e vitit 1943, - në ndarjen ethellë, të papajtueshme, refuzuese dhekonfliktuale midis “patriotëve” e“tradhtarëve”. Tashmë janë hapur arki-vat shqiptarë e amerikanë, britanikë egjermanë, italianë dhe rusë, - mijëradokumente referuese për ngjarjet e njëshekulli më parë janë publike, kushdoka shans e hapësirë për të gjykuar ndry-she, - por çuditërisht as kjo nuk kandikuar në rishikimin e historisë dhemiteve folklorike e ideologjike të saj.

Shqipëria ka sot historianë, ka studi-ues të rinj, ka disa dhjetëra universitetee media, e gjithsesi as ato nuk kanë arri-tur të dalin jashtë kontureve zyrtare his-torike të krijuara pas LIIB. Koha kambetur aty, asgjë nuk lëviz, asgjë nuk le-johet të shihet më tej, dhe brezat më tërinj vijojnë të ushqehen me të njëjtin ste-reotip vlerësimi, në një ndarje të prerëtë figurave e ngjarjeve historike në tëmirë e të këqinj, në heronj pozitiv e neg-ativ. Dy gjykimet përjashtojnë realpoli-tikën, dialektikën e individit, rolin dheraportet e politikanëve me përgjegjësinëpublike në periudha të ndryshme his-torike, hapësirat e tyre për veprime al-ternative në kohën kur jetuan, natyrënnjerëzore për të qenë të gabueshëm.Demokracia, në vend që të ofronteshanse rishikimi e reflektimi mbi bazadokumentare e shkencore, çuditërishtka bërë të kundërtën; ka betonizuar

ndarjet e thella bardh e zi, duke e mbaj-tur historinë të izoluar, duke i refuzuarasaj frymëmarrjen e re, qëndrimet alter-native apo shansin e gjykimit ndryshe.Të vetmit që kanë bërë diçka të tillë,kryesisht studiues të huaj të investuarprofesionalist nga aftësia e tyre kërkimo-re dhe financiarisht nga shtetet respek-tive apo qarqe akademike, janë refuzuare vijojnë të refuzohen në shoqërinë e reshqiptare, me argumentin banal se atanuk na njohin siç e njohim ne veten!

Dhe sipas tezës së traditës lindore dheorientale se “fituesi bën historinë” nëmungesë të aftësisë së institucioneveakademikë e shkencore për të ndarë tëvërtetat historike nga mitet dhe sterioti-pet folklorike, janë politikanët dhe zyr-tarët qeveritarë që imponojnë vullnetete tyre personale mbi çdo ngjarje e indi-vid historik. Janë këta politikanë që cak-tojnë datën e çlirimit dhe të pavarësisë,kush duhet nderuar dhe kush jo, cilatngjarje duhen përkujtuar dhe cilat jo,cilat fakte historike duhen konsideruardhe cilat jo, cilat figura politike historikejanë patriotë apo tradhtarë, dhe së fun-di, edhe se cilat buste e monumente du-hen ngritur dhe cilat duhen rrëzuar! Tërrethuar nga bollëku i përfitimeve tëpushtetit politik (turma fanatike mili-tante që i votojnë e I duartrokasin, me-dia që I citojnë dhe bëjnë fushata pub-like pro tezave të tyre, historianë e zyr-tarë që rendin të gjejnë detaje historikepër të provuar tezat e shefave të tyrepolitikë),duke përfituar nga mungesa epavarësisë dhe profesionalizmit të qar-qeve akademike e universitare (që vetëI kanë zgjedhur apo emëruar), duke njo-hur aftësinë tonë shoqërore për t’iu për-shtatur çdo regjimi që ofron propagan-dë në vend të programeve të debatit tëlirë apo zhvillimit, duke marrë të

mirëqenë edhe faktin se ndarja e jonëme të kaluarën ishte formale, (men-talitetet, sjellja politike dhe gjykimi mbitjetrin mbeten gati të njëjta), - ata vijojnëtë vetshpallen shtetarë e historianë, poli-tikanë dhe misionarë, inxhinierë e ekon-omistë - sipas nevojave politike të rastitdhe të ditës.

Kjo klimë absurde dhe parademokra-tike zhvleftësimi të hapësirave tëdemokracisë – aftësisë së saj për kr-ijimin e standardeve cilësore të vlerësim-it, gjykimit dhe krijimit të një sistemivlerash qytetare, transparente dhe afat-gjata, - ushqehet, mirëmbahet dhepërsëritet çdo vit, çdo përvjetor, në çdongjarje dhe sa herë të flitet për një indi-vid historik. Politikanë që imponojnëstandarde fiktive vlerash, media e indi-vidë historie që vijojnë të qëndrojnë nëtë njëjtën llogore ideologjike vlerësiminë përpjekje për të mbrojtur tezat e tyresteriotipe të diktuara vite më parë ngadiktatura, një shoqëri në krizë identitetikulturor e qytetarie, e paaftë të çlirohetnga mitet fiktive të së kaluarës dhe fat-keqësisht e aftë të ngrejë mite të reja fik-tive në demokraci, - ishin, janë e mbetendekori permanent i teatrit absurd mehistorinë, ngjarjet dhe personazhetnominale të 100 viteve të shtetit sh-qiptar. Natyrisht kjo është mënyra mëpak dinjitoze për të festuar shekullinshtetëror dhe për të pranuar si seriozekrekosjen teatrale me kostume të sh-trenjta e ceremoni pompoze zyrtare tëatyre palëve politike e publike që e sho-hin shtetin, politikën e historinë si njëbiznes privat, - përpara varreve të atyreqë sakrifikuan dijet dhe jetën për njështet, një politikë dhe të ardhme dinji-toze e evropiane në vendin, siç thoshteKonica, të bekuar nga perëndia e tëdënuar nga politikanët!

vijon nga faqja 1

Arvizu, darkë në shtëpinë e BashësPas ish-ambasadores, Marcie Ries, kjo është hera e parë që ambasadori Arvizu darkon në shtëpinëe kryetarit aktual të bashkisë së Tiranës. Çifti u largua nga apartamenti rreth orës 23.15 të të premtes

Ambasadori amerikan, katër orë në apartamentin e kryebashkiakut

Kërkesa të nevojshme për aplikuesin:

√ Të jetë i pajisur me Diplomë Universitare. Përparësi do tëkenë kandidatët të cilët janë të lidhur me fushën e marketingut.

√ Të ketë eksperiencë pune nëpozicione të ngjashme në fushën e medias.

√ Të ketë aftësi shitëse dhe menaxheriale të larta

√ Të jetë i komunikueshëm, të dijë të punojë në grup dhe tëmenaxhojë me efikasitet rrjetin e klientëve të kompnanise.

√ Preferohet të kete njohuri në gjuhën angleze dhe italiane.

√ Të njohë programet bazë office dhe njohuri mbi internetin.

Njoftim punësimiGrupi Mediatik "Free and Fair Media Group"

kërkon:Menaxher shitjesh në fushën e reklamave

Të interesuarit janë të lutur tëdërgojnë kërkesën dhe C.V në adresën e

e-mailit: marketing@shqiptarja.com

LajmiAmbasadori amerikan në Tiranë, Aleksandër

Arvizu, shoqëruar nga bashkëshortja, ishte dy netëmë parë për darkë në apartamentin e kryetarit tëbashkisë së Tiranës, Lulzim Basha. Arvizu ndenjimbi katër orë në vizitën e parë te shtëpia e Bashës.

Ambasadori amerikan nëTiranë, AleksandërArvizu pati një darkë të

gjatë familjare me kryetarin ebashkisë së Tiranës, LulzimBasha, dy netë më parë. Dip-lomati amerikan, i shoqëruarnga bashkëshortja zbriti rrethorës 19.00 të të premtes ngamakina, poshtë pallatit ku ba-non prej vitesh Lulzim Basha.Çifti amerikan u prit nga krye-bashkiaku Basha për disa

minuta në një lokal në katin eparë të kullës numër dy passtadiumit “Qemal Stafa” dhemë pas miqtë dhe mikpritësiu ngjitën në apartamentin eçiftit Basha. Ambasadori Arvi-zu dhe bashkëshortja u panëtë largohen nga apartamentirreth orës 23.15, përcjellë ngaçifti Basha. Arvizu nuk është ipari ambasador amerikan qëviziton Lulzim Bashën në sh-tëpi. Banorët mbajnë mend

ish-ambasadoren amerikaneMarcie Ries, që vinte për darkënë apartamentin e çiftit Basha,sidomos në fund të vitit 2006,kur ai në cilësinë e ministrit tëTransporteve dhe PunëvePublike, firmosi kontratën përndërtimin pa projekt dhefaturë të segmentit Rrëshen-Kalimash të rrugës Durrës-Kukës, marrë përsipër ngakonsorciumi armerikano-turk“Bechtel-Enka”. Kjo ështëhera e parë që ambasadoriArvizu darkon në shtëpinë ekryetarit të bashkisë së Ti-ranës, që prej ardhjes së tij nëkëtë post. Pas vrasjes së katërprotestueve në 21 janar ngagarda e republikës në sheshinpara kryeministrisë, plagosjessë dhjetra të tjerëve dhedhunës ndaj shtetasve paqë-sorë nga ana e Policisë së Sh-tetit, ambasadori Arvizu,shprehu përkrahjen përkryeministrin duke e quajtur“burrë shteti”, ndërsa falen-deroi edhe uniformat blu,ministër i të cilave, si dhe

gardës, ishte Lulzim Basha.Gati një vit më parë,

z.Arvizu ishte i pranishëm nënumërimin dramatik të votavetë njësisë numër 5 në Tiranë,ku ish-kryetari i bashkisë, Edi

Rama doli në avantazh me 10vota ndaj rivalit basha, dheishte “përveshja e mëngëve” tëkëmishës dhe qëndrimi nësallën e sportit, që i dha fundbllokimit të procesit tënumërimit të votave. Por mëpas, fituesi u vendos në kolegjinZgjedhor, duke llogaritur edhevotat e “hedhura gabim”. Mëparë, Arvizu dhe Basha janëtakuar disa herë nëpër kafenetëe ish-Bllokut në Tiranë, vend ipreferuar për bisedat e diplo-matit amerikan me përfaqë-sues të politikës shqiptare.

Ambasadori Arvizu dhebashkëshortja u panë tëlargohen nga apartamentirreth orës 23.15, përcjellënga çifti Basha.

Aleksandër Arvizu dhe Lulzim Basha

6 E diel, 6 maj 2012

POLITIKE

Propozimi, deputeti

Lutaj: Ardian Klosi

"Krenaria e Mallakstrës"

Deputeti socialist Piro Lutaj i kapropozuar Këshillit Bashkiak të

Mallakastrës, që Ardian Klosi të shpallet"Krenaria" e këtij qyteti. Në letrënzyrtare dërguar anëtarëve të Këshillit,Lutaj deklaron se dhënia e titullit i bëhetnjërit prej personaliteteve të kulturësdhe dijes shqiptare. "Si studiues,albanolog, përkthyes, publicist,

shkrimtar, analist, eseist si dhe njëveprimtar i shquar i shoqërisë civile përtë mbrojtur liritë dhe të drejtatthemelore të njeriut sipas standarteveeuropiane. Ai mendjen shpirtin dheidealizmin e mallakastriotit e ngriti nënivelet më të larta të përfaqësimitintelektual jo vetëm në nivel kombëtarpor dhe më gjerë. Ai është pjesë e vlerave

më të çmuara të krahinës sëMallakastrës, me identitet të fortë, dheqë rrezatonte veçse dashuri dhe dinjitetnjerëzor", deklaron Lutaj në propozimine tij. Sipas Kushtetutës së Shqipërisë, nërastet e dekorimeve apo dhënies sëtitujve të personaliteteve të ndryshme,në rastet e qyteteve, kjo kopetencë itakon pushtetit vendor.

"Realitet bashkimikombëtar në BE"

Kryeministri Berisha tha se 5 maji është dita e përuljes para të gjithë atyre që u detyrohemi lirinë dhe

dinjitetin. "Kjo është një ditë në të cilën fjalët kurrë nukmund të shprehin atë qëndien zemra dhe shpirtipër të gjithë ata të cilët fli-juan jetën, rininë, gjithçkaqë ne sot të festojmë 100-vjetorin e Shqipërisë së pa-varur të lirë kudo që ndod-hemi në trojet tona", thaBerisha. Kryeministritheksoi se ideali i dësh-morëve për bashkimin etrojeve shqiptare do bëhet së shpejti realitet përmesbashkimit të tyre në BE. "Ideali i tyre kombëtar ishteliria e kombit dhe sot shqiptarët janë të lirë, kudo qendodhen. Ata luftuan që trojet shqiptare të jenë të bash-kuara. Trojet shqiptare sot janë të lira dhe në përpjekjene tyre për tu bashkuar në të ardhmen europiane që mer-itojnë" deklaroi dje kreu i qeverisë, Berisha.

Berisha"Gjithçka do bëjmëpër amanetin e tyre"

Në ditën e dëshmorëve të atdheut në këtë 5 maj kryetari i PS Edi Rama së bashku me deputetë e qindra

mbështetës të forcës politike që drejton, ka vendosurkurora me lule në memo-rialin "Nënë Shqipëri". EdiRama gjatë fjalës për me-diat në përfundim të cere-monisë së kujtimit ështëshprehur se Shqipëria qëkemi sot nuk është Sh-qipëria për të cilën dësh-morët dhanë jetën. Ramaka ripërsëritur angazhimine tij se forca politike qëdrejton do të vazhdojë betejën për një Rilindje Shqiptarë."Përfitoj përsëri nga ky rast këtu në këtë vend për të thënëse do të bëjmë gjithçka mundemi që Shqipëria që duamtë jetë ajo që deshën ata të cilët prehen këtu dhe të gjithëata të tjerë që në rrugën e gjatë të sakrificave dhe të mar-tirizimeve aspiruan dhe nuk arritën të shohin dot", thaRama. Duke premtuar ndryshimin.

Rama:

LAJME SHKURT

Këshilli bashkiak i djathtë, 'po' 18 vjet pas rrëzimit të bustit

Heroi Bardhok Bibanga dje "qytetar nderi"Kryebashkiaku Gega i dorëzon titullin vajzës së tij

LajmiKëshilli bashkiak

i Rrëshenit i domin-uar e drejtuar nga tëdjathtët ka miratu-ar dhënien e titulli-ty "Qytetar nderi"për heroin e Popul-lit Bardhok Biba,themeluesi të qy-tetit 63 vite më parë.Vendimi jepet 18vjet pas rrëzimit tëbustit të heroit.

RRESHEN

JAKIN MARENA

Berisha te 'JordanMisja' e 'Feti Vogli'Gjatë vizitës në familjen eHeroit të Popullit, JordanMisja, Kryeministri Berishau shprehu familjarëve të tijmirënjohjen për sakrificën emadhe dhe veprën e tij tëpavdekshme për lirinë ekombit. Ndërsa gjatë vizitësnë familjen e Dëshmorit tëAtdheut Feti Vogli,kryeministri vlerësoi rënienheroike të kapiten Voglit nëkrye të detyrës së tij dhe ipërcolli familjarëvevlerësimet dhe ngushëllimete të gjithëbashkëluftëtarëve dhekomandantëve të të gjithaniveleve, me të cilët kapitenVogli kishte bashkëpunuarnë misionin e tij, vlerësimetë cilat Kryeministri i kishtemarrë gjatë vizitës së tij tëfundit në Afganistan.

Dade e Qefaliate familja e VoglitDeputetët e PartisëSocialiste Arta Dade eXhemal Qefalia kanëzhvilluar në këtë 5 maj njëvizitë në shtëpinë edëshmorit të atdheut FetiVogli. Janë mirëpriturdeputetët socialistë nështëpinë e kapitenit Vogli ngafamiljarët e tij. Ata u shprehënse dëshmori i atdheut Vogli ranë krye të detyrës dukelartësuar Shqipërinë nëmisionin e saj për paqen.Ndërkohë që Presidenti iRepublikës, Bamir Topimungoi në homazhe, pasindodhet në një vizitë zyrtarenë Vatikan, me ftesë të PapaBenediktit XVI. Në çdo 5 Maj,Shqipëria përkujton 28 mijëdëshmorët e saj të rënë nëLuftën Nacional Çlirimtare.Dëshmorët ranë gjatë Luftëssë Dytë Botërore, 1939-1945.Njëherësh ceremonipërkujtimore janë bërë në tëgjitha rrethet e vendit.

Basha: Nderimpër luftëtarët e lirisëKryetari i Bashkisë sëTiranës, Lulzim Basha,zhvilloi dje homazhe nëvarrezat e Dëshmorëve tëKombit. Ai është përulur menderim dhe respekt për tëgjithë ata që dhanë jetënpër çlirimin e vendit, lirinë ekombit dhe një jetë të sigurtpër të gjithë qytetarëtshqiptare. Basha zhvilloi njëvizitë në familjen e Heroit tëPopullit SulejmanCenoimeri. Basha vizitoiedhe familjen e Heroit tëDemokracisë, AzemHajdari. Ai vlerësoi kurajondhe guximin e Azemit përt'u vënë në krye të LëvizjesStudentore, që çoi nërrëzimin e regjimit diktatoriale i hapi rrugë realizimit tëëndrrave të shqiptarëve,anëtarësimit në NATO,lëvizjes së lirë në mbarëEuropën e ecjes drejtanëtarësimit në BE.

Në 63 vjetorin e rëniesqë përkon dhe me 63vjetorin e krijimit të

qytetit të Rreshenit si qendëradministrative e Mirditës,heroit të popullit BardhokBiba i është dhënë dhënë tit-ulli "Qytetar Nderi" pikërishtpër faktin se hodhi themelet ekëtij qyteti. Një titull i tillëheroit i është dhënë vetëm 18vite pas rrëzimit të bustit ngapushteti i atëhershëm idemokratëve. Ndërkohë qëkëshilli bashkiak i Rrëshenit idominuar dhe i drejtuar nga tëdjathtët, pasi i kanë dhënë 12vota nga 17 vota gjithsej nëvotimin e parë, në votimin edytë me 9 vota pro dhe me 8këshilltarë që nuk votuan,heroi i Popullit Bardhok Bibashpallet 'qytetar nderi' i qytetittë Rrëshenit. Ndërkohë që fir-ma e prefektit demokrat do tëjetë një formalitet, pasi dhenëse ajo nuk jepet, vendimi ikëshillit bashkiak hyn në fuqidhe pa firmën e zyrtarit tëqeverisë në pushtetin vendor.Ka qenë ora 10.00 e paraditessë së djeshme të 5 majit, kurqindra qytetarë, familjarë tëdëshmorëve të Atdheut janëmbledhur në sheshin "AbatDoçi" të Rrëshenit për t'u ni-sur në drejtim të varrezave tëdëshmorëve, teksa në duarmbanin kurora dhe tufa melule. Morën pjesë drejtues tëpartive të majta politike dhedrejtues të bashkisë Rrëshen.Kryetari i Bashkisë Ndue Gegaka vlerësuar lart veprën e her-onjve dhe dëshmorëve të atd-heut të cilët gjatë luftës së dytëbotërore e vendosën Sh-qipërinë në krahun e kuali-cionit fitues botëror antifash-ist. Gega pasi ka lexuar moti-vacionin pranë varrit të"Heroit të Popullit" BardhokBiba, i ka dorëzuar znj. MarieBiba titullin "qytetar nderi"për babain e saj. Ajo ka fal-enderuar përzemërsisht krye-

tarin e Bashkisë e KëshillinBashkiak për nderimin që ibëhet figurës së atit, Heroit tëPopullit Bardhok Biba, pikër-isht në përvjetorin e 63 tëthemelimit të qytetit të Rrësh-enit. Deri afro 63 vite më parëMirdita s'kishte një qendër ad-ministrative në përmasat e njëqyteti. Për shumë shekuj me

radhë qendra e Mirditës ishtenë Orosh pranë kapidanatit qëdrejtonte, e më vonë u shpën-gul në Shpal deri në vitin 1949.Në këtë vit koha kërkonte qëdhe Mirdita të fillonte të for-matonte një qytet të mirfilltë,ndërsa për shumë arsye pordhe për shkak të terrenit, qy-teti s'mund të shtrihej aty.

Bashkohësit tregojnë se meinsistimin e liderit politik tëkohës njëkohësisht deputet iKuvendit, "Heroi të Popullit"Bardhok Biba, u vendos qëqyteti të fillonte të ndërtohejpikërisht në Fushën e Lumthit,aty ku është dhe sot. BardhokBiba ishte iniciatori që Mirdi-ta të përfitonte të drejtën të

kishte qytetin e vet dhe kjo uarrit me dekretin e KuvenditPoullor që mban datën 15 prill,1949. Ai ishte i pari që hodhikazmën e parë në themelin eRrëshenit. Në këndvështrimBashkia Rrëshen dhe kryetarii saj Ndue Gega përgatitënprojektpropozimin përdhënien e titullit "QytetarNderi" i Bashkisë Rrëshen, përthemeluesin e këtij qyteti,Heroin e Popullit BardhokBiba, i cili do të vritej në njëpritë vetëm 73 ditë më vonë,më 7 gusht 1949. Pas kalimitnë procedurat ligjore prejdatës 5 maj 2012, Heroi i Pop-ullit Bardhok Biba ështëQytetar Nderi i Rrëshenit.

Dje në ceremoninë e dhënies së titullit “Qytetar Nderi”

VendimiKëshilli bashkiak i Rrëshenit idominuar dhe i drejtuar nga tëdjathtët, pasi i kanë dhënë 12 votanga 17 vota gjithsej në votimin eparë, në votimin e dytë me 9 vota prodhe me 8 këshilltarë që nuk votuan,heroi i Popullit Bardhok Biba shpallet‘qytetar nderi’ i qytetit të Rrëshenit.

7E diel, 6 maj 2012

POLITIKE

Gara e FRESSH, Rama

ftesë të rinjve:

Angazhohuni në politikë

Socialistët e rinj kanë nisur djezyrtarisht nisjen e fushatës për

zgjedhjen e kryetarit të ri të FRESSH. Ipranishëm në çeljen e kësaj fushatekryesocialisti Rama, tha se një forumrinor është i domosdoshëm për sfidat qëdo përballet opozita. "Për Shqipërinë qëduam na duhet edhe një forum rinoreurosocialist në lartësinë e sfidës sonë

historike për një rilindje shqiptare. Naduhet t'i japim së bashku formë njëpolitikë të re, ku të rejat dhe të rinjtë, ku jutë gjithë të përfshiheni dhe të përfshini samë shumë si ju, në emër të ëndrrave dhe tëshpresave të gjeneratës suaj. Pa ndryshuarpolitikën asgjë tjetër s'do ndryshojë dot përju dhe për Shqipërinë e të gjithëve, që sotka mbetur në vend, dhe është bërë vend

padrejtësish të përditshme", tha ai. NdërsaSekretari për Rininë dhe Emigracionin,Erion Veliaj deklaroi se gara për kreun e ritë FRESSH do të përfundojë më 12 qershor.Nga ana e tyre të gjashtë kandidatët përkryetar të FRESSH kanë paraqiturplaformat e tyre, të cilat do të ballafaqojnënë 36 rrethet për të startuar më pas nëgarën për kreun e forumit.

Politikanët shqiptarë shpenzojnë shuma të mëdha çdo vit

Berisha, milionat përlobimin në UashingtonSi kanë lobuar Berisha, Rama e Meta në SHBA

BESAR LIKMETA-BIRN

TIRANE

Balkan Insight ka siguruar të dhëna që tregojnëse partitë shqiptare

kanë shpenzuar qindra emijëra dollarë në vitet e fun-dit për firmat e lobimit nëUashington, për të siguruarakses tek zyrtarët e lartëamerikanë e mbulim nga me-diat ndërkombëtare. Është epaqartë se çfarë kanë sjellëkëto lobime kaq të shtrenjtapër një nga vendet më të varfranë Europë, ndërkohë që bu-rimet e financimit për shpen-zimet mbeten të errëta. Tëdhënat, të siguruara nga Akti iRegjistrimit të Agjentëve tëHuaj, FARA, tregojnë se disanga firmat e lobimit më mendikim në Uashington kanëpunuar pa u lodhur për të sig-uruar takime mes liderëve sh-qiptarë dhe zyrtarëve ameri-kanë. Por provat e zbuluaranga Balkan Insight duket sesugjerojnë se të paktën në disaraste shqiptarët nuk përfituanasgjë përveç mundësisë për njëfoto.

Por në Shqipërinë pro-amerikanë, megjithatë këtotakime të thjeshta, ku vetëmsa ka shkëmbime kortezie,prezantohen tek opinionivendas si arritje të mëdha dip-lomatike.UDHËTIME KOTI

Kur ish-zëvendëskryemi-nistri Ilir Meta kreu njëudhëtim në SHBA në fund tëmarsit, ai s'ishte politikani mëpopullor në Shqipëri.

Kreu i Lëvizjes Socialistepër Integrim, LSI, partneri ivogël në qeverisje, sapo i kish-te mbijetuar një gjyqi për kor-rupsion në Gjykatën e Lartë,pas publikimit të një videojesikletosëse të filmuar në fshe-htësi. Shpallja e pafajësisë sëMetës më 16 janar 2012 sh-kaktoi ngritje vetullash nëBruksel ku zyrtarët kishin

kohë që i mëshonin nevojës sënjë vije më të ashpër kundërkorrupsionit në Shqipëri, nësekjo e fundit dëshironte të in-tegrohej në BE. LSI tha seMeta kishte vizituar Uashing-tonin për të marrë pjesë në njëforum ekonomik dhe për tëzhvilluar takime të nivelit tëlartë me anëtarë të Kongresitdhe zyrtarë të Departamentit

të Shtetit. Një takim që ra nësy ishte ai me kreun e agjen-cisë amerikane kundër drogës,DEA, Michele Leonhart.

Në një deklaratë të partisëmë 28 mars, thuhej se Leon-hart e priti Metën në njëtakim ku dy zyrtarët diskutu-an "marrëdhënien e shkëlqy-er ndërmjet agjencive të zba-timit të ligjit në Shqipëri dhe

luftën kundër krimit të orga-nizuar e trafiqeve tëpaligjshme". LSI tha se Metakishte një listë të gjatë sug-jerimesh për Leonhart se sitë forcohej lufta kundërkrimit të organizuar në Ball-kan, nga hapja e një zyre ra-jonale të DEA-s në Tiranë,tek rehabilitimi i për-doruesve të drogës dhe forci-

mi i bashkëpunimit rajonal.Megjithatë kur Balkan In-sight kontaktoi Departamen-tin e Drejtësisë në SHBA, kyinstitucion e mpakundjeshëm rëndësinë e takim-it. "Z.Meta u prezantua meznj.Leonhart dhe aty shkëm-byen shkurt fjalë tëpërzemërta, por nuk pati njëtakim të organizuar ku të jetëdiskutuar gjësend me sub-stancë," tha Laërence Payne,zëdhënësi i DEA-s. "Çdo sug-jerim se ka pasur diçka mëshumë se një prezantim i sh-kurtër është fals," tha ai.

Në një mënyrë të ngjas-hme, kur kryebashkiaku i Ti-ranës, Lulzim Basha, vizitoiSHBA-në në janar, mediaproqeveritare pretendoi se aikishte shkuar pas një ftesezyrtare nga kryebashkiaku iUashingtonit, Vincent Gray.Një zëdhënës i kryebashki-akut amerikan, Dixie McCoy,i tha Balkan Insight se asnjëftesë e tillë nuk ishte bërë."Një vendas me origjinë sh-qiptare i kërkoi kryetaritGrey t'i pranonte një vizitëkortezie bashkiakut shqiptardhe z.Grey pranoi duke qenëse shpesh ai kryen takime tëtilla me zyrtarë që vijnë përvizitë," shpjegoi ai. Ashtu siMeta, edhe Basha është njëfigurë shumë e lakuar në Sh-qipëri, që ishte zgjedhur kry-etar bashkie vetëm disa muajpërpara vizitës në SHBA,përmes një procesi zgjedhortë njollosur nga akuzat përmashtrim dhe parregullsi.Kryeministri Sali Berishaishte i fundit i një serie viz-itash në SHBA në 24 prill.Berisha u ftua në Amerikënga shoqata historike sh-qiptaro- amerikane, Vatra,për 100 vjetorin e saj. Kurmbërriti, Berisha organizoitakime me zyrtarë të nivelittë lartë, duke përfshirë Sek-retaren e Shtetit Hillari Klin-ton. Megjithatë ishte e duk-shme se disa javë përparaudhëtimit të Berishës, qever-ia shqiptare i kishte dhënëVatrës 3.6 imlion lekë, njëdhurim për të mbuluar kos-ton e aktiviteteve ku kryemi-nistri do merrte pjesë.

Financimet

Nga vijnë paratë për lobimin në SHBATë gjitha udhëtimet e Metës, Bashës,

madje edhe të Berishës, u organi-zuan nga firmat lobuese që përfaqë-sojnë zyrtarët shqiptarë. Të dhënat emarra përmes FARA-s dhe të përpilu-ara nga fondacioni amerikan Sunlight,tregojnë se të gjitha par-titë kryesore në Sh-qipëri, nga demokratëte Berishës tek socialistëtopozitarë të Ramës,kanë kontakte të fortame firma lobimi. Ndërto përfshihen PodestaGroup, Blue Star Strat-egies, Dutko Interna-tional, BKSH &Associ-ates dhe Rasky BaerleinStrategic Communica-tions. Edhe partia rela-tivisht e vogël, Drejtësi,Integrim dhe Unitet, ecila përfaqëson minori-tetin çam, ka agjentin e saj në Uash-ington. Formularët e mbushur ngaForeign Influence Tracker Databasetregojnë se shumica e kontakteve tëkryera nga agjentët e Partisë Demokra-

tike në pushtet me zyrtarë amerikanë,ishin për të siguruar ftesa për darkë përkryeministrin Sali Berisha dhe spiker-en e parlamentit, Jozefina Topalli.Ndërkaq agjenti i socialistëve, RaskyBaerlain Strategic Communications,

ka dërguar dhjetërakërkesa për mediatndërkombëtare në 2010-ën në tentativë për tëujdisur intervista ose përtë diskutuar krizën poli-tike në Shqipëri. "Çka Sh-qipëria duket se po bënështë përdorimi injerëzve me akses për tësiguruar akses personalme politikbërësit nëUashington," tha Bill Al-ison, drejtor redaksionali Fondacionit Sunlight."Këto takime zhvillohenkryesisht në praninë e lo-

bistëve, dhe shumë prej këtyre lo-bistëve janë kontribuues të vjetër aposigurues fondesh për anëtarë të Kon-gresit, ose ish- kolegë me zyrtarë të De-partamentit të Shtetit," vërejti Allison.

Ndërsa firmat lobuese faturojnë qin-dra mijëra për shërbimet e tyre, ështëe paqartë nga vijnë këto para. Vetëmgjatë viteve 2009-2010, qeveria e Sh-qipërisë e partitë e saj kryesore shpen-zuan 1.38 milion dollarë për lobim nëSHBA. Organizatat mbikëqyrëse tëshoqërisë civile thonë se do të jetë evështirë të gjendet burimi i paraveduke qenë se financat e partive poli-tike shqiptare nuk janë aspak trans-parente. Një studim nga Transparen-cy International, i publikuar në nën-tor të vitit 2011, thotë se financimi ipartive shqiptare ka një monitorim tëdobët, ndërsa boshllëqet ligjore lejojnëderdhjen e dhurimeve të paligjshme.Alison thekson se duke qenë se takimete organizuara nga lobistët ndodhin pasdyersh të mbyllura, ato nuk janë aspaktransparente. "Frika është se zyrtarëtamerikanë nuk do të flasin hapur saduhet për shkak të lidhjeve që lobistëtkanë," vijoi ai. "Mesazhi nga zyrtarëtamerikanë në këto takime duhet tëpërfshijë një këmbëngulje për trans-parencë dhe llogaridhënie nga institu-cionet e qeverisë shqiptare".

Procedura"Një vendas me origjinë shqiptare i kërkoikryetarit Grey t'i pranonte një vizitë korteziebashkiakut shqiptar dhe z.Grey pranoiduke qenë se shpesh ai kryen takime të tillame zyrtarë që vijnë për vizitë," shpjegoi ai.

LajmiPolitikanët shqiptarë shpen-zojnë shuma të mëdha çdo vitpër të lobuar në SHBA, duketentuar të bëjnë përshtypje tekvotuesit shqiptarë me aksesinqë kanë, por çfarë arrijnë atadhe nga vijnë paratë? Lajmi qëjepet nga BIRN tenton tëzbardhë detajet

Kryetari i LSI-së Ilir Meta gjatë takimit me drejtoren e DEA-s amerikane

Në foto: Kryeministri SaliBerisha gjatë takimit meSekretaren Amerikane tëShtetit, Hilari Klinton

8 E diel, 6 maj 2012

AKTUALITET

Korçë, emigranti jep

20 milionë lekë

zhduket prej 5 ditë

Deputeti, plumba arbitritSekuestrohet arma, Policia: Është lodër, pistoletë imituese. Hetuesit marin në pyetje tre arbitrat e

ndeshjes dhe vëzhguesit sportivë të federatës. Depueti Sula nuk shoqërohet për incidentin

Dashnor Sula, presion me armë gjyqtarit të ndeshjes Shkumbini-Flamurtari

LAJME SHKURT

ELTON QYNO

TIRANE

Njëzet milionë lekë të reja kaqenë shuma e parave të dhëna

me fajde nga emigranti 30-vjeçarqë është denoncuar i zhdukur prejpesë ditësh. Lajmi është bërë i diturnga burime zyrtare të cilat thanë sezhdukja në kushte misterioze e 30-vjeçarit ka ndodhur në qytetin eKorçës. Familja e Armand

Abdullait ka bërë denoncimin nëpolici për zhdukjen pa gjurmë të tij,që prej 5 ditësh. Prindërit kanëthënë se Armandi pasi ishte kthyernga emigracioni kishte filluar tëjepte para me fajde. Sipas tyre, kjomund të jetë një nga arsyet ezhdukjes së tij. Mësohet se shuma edhënë fajde është rreth 20 milion

lek ose 200 milion lekë të vejtra.Aktualisht policia e Korçës kafilluar hetimet, por përgjatë këtyre24 orëve të fundit nuk ështëarritur të sigurohen informacionepër vendodhjen e 30 vjeçarit.Ndërkohë që fotografia e tij uështë shpërndarë të gjithavedrejtorive në rrethe.

vijon nga faqja 1

Itali, dyshime përvrasje të shqiptaresNjë vajzë shqiptare u gjet evdekur dje në Avezzano,L’Aquila, të Italisë. Lajmi ubë i ditur nga Agjencia eGazetarëve Italianë, AGI, ecila bën të ditur se vajza emoshës rreth 30-vjeç ësh-të konfirmuar se është sh-qiptare. Sipas të dhënave tëderitashme, besohet se nëtrupin e viktimës nuk ka pa-sur shenja dhune, ndonësemotivi i vdekjes së saj nukështë i qartë. Policia kathënë se nuk e përjashtonvrasjen e 30-vjeçares pasipranë saj është gjetur njëautomjet i djegur plotësisht.

Tërmet në Himarë,nuk regjistrohen dëmeNjë tërmet me magnitudë4.4 të shkallës Richter meepiqendër rreth 5 kilometërnë jug-perëndim të qytetit tëHimarës u regjistrua në orën17:55 minuta, sipas Qen-drës Sizmiologjike Mesd-hetare. Të njëjtat burimenjoftojnë se thellësia eepiqendrës së tërmetit kaqenë 2 kilometra. Distancae afërt me qytetin e Hima-rës ka bërë që lëkundjet tëndjeheshin fuqishëm. Përdisa sekonda, banorë të Hi-marës, por edhe pushuesqë kanë nisur të frekuen-tojnë bregdetin në prag-çel-jen e sezonit turistik veror,kanë qenë nën panik.

Sokol Hasani

Ish-zvdrejtori i ALUIZNI-t, padit Berishën TIRANE

Ish-nëndrejtori i ALUIZNI-t që u shkarkua me urdhër të kryeministrit

Sali Berisha, ka paditur këtë të funditnë gjykatën e Tiranës. Në padinë e tijSokol Hasani, që dy javë më parë de-noncoi në prokurori abuzimet lidhurme skemën e legalizimit të objekteve,kërkon nga gjykata që të detyrojëkryeministrinë ti japë 14 pagatmujore.Kjo pasi sipas tij, kryeminis-tri Berisha në urdhërin e shkarkimittë tij nuk ka justifikuar arsyet ezgjidhjes së menjëhershme të kon-tratës dhe për pasojë ky urdhër duhettë rëzohet. Ish-zv/drejtori i përgjiths-hëm i ALUIZNI-t Sokol Hasani ka

paditur në prokurorinë e Tiranësskemën abuzive që inspektorët eALUIZNI-t përdorën në legalizimine objekteve. Sipas kallëzimit tëHasanit shkeljet nuk janë bërë vetëmpër objekte të veçuara, por edhe përblloqe të tëra. Sipas tij bizneset errugës “Myslym Shyri” të ngritura nëkatet e para të pallateve, janë regjis-truar për tu legalizuar si banesa. Nëkëtë mënyrë, ato do të llogariten meçmimin e favorizues të shtëpive dhejo me çmimin e tregut për biznese.Hasani ka pohuar se në regjistra fig-urojnë me dhjetëra ndërtime disakatëshe, por asnjë prej tyre nuk ekz-iston në hartat dixhitale apo fo-tografimet, që i janë bërë territorit

nga ajri. Ish-zv/drejtori Hasani kapohuar pak kohë më parë se ndry-shimet e destinacionit të ndërtimevepa lejë nga lokal në banesë apoanasjelltas, janë më të shpeshtat. Nëkallëzimin penal, që ai ka bërë nëprokurorinë e tiranës shprehet sevetëm vitin që kaloi ai vetë ka arriturtë identifikojë 30 objekte të legali-zuara në shkelje të plotë me ligjin. Aitregon, se abuzimet nuk janë sporad-ike, por të mirë organizuara nga drej-tuesit e agjencisë së legalizimeve dheato kanë marrë firmën e të gjithëve.Ndërkohë që pas kallëzimeve penale tëish-zv/drejtorit të përgjithshëm të ALU-IZNI-t, njësia Task-Forcë e prokurorisësë Tiranës ka nisur hetimet.

... Pas këtij kërcënimi ekipii Shkumbinit fitoi me penallti,duke evituar rënien nga kate-goria Superriore. Nga tribunaVIP e fushës së Peqinit, depu-teti Dashnor Sula, ka qëlluardisa herë me armë zjarri duketërhequr vëmëndjen e shumëpersonave. Jo vetëm parashënimit të golit, por edhe pastij, zyrtarisht për të shprehuremocionet e gëzimit për fi-toren e skuadrës së zemrës.Sipas policisë, fillimisht ështëdukur se arma ishte luftarake,por pasi kanë shkuar nëvendgjarje efektivët e policisë,ata thanë se ajo ishte një pis-toletë sportive ose siç njihenndryshe, imituese. Pavarësishtkësaj uniformat blu kanë bërësekuestrimin e armës sportiveme qëllim kryerjen e eksper-timit balistik të saj pranë lab-oratorit të policisë shkencore.Ndërkohë që deputeti i PartisëDemokratike nuk është sho-qëruar për të dhënë deklarimerreth këtij “incidenti”, por uni-formave blu i kanë mjaftuarvetëm disa nga deklarimet etij, në momentin kur i kanëmarë pistoletën imituese. Kyveprim është konsideruar ngatifozat vlonjatë si një kërcënimme armë ndaj treshes së arbi-trave, të cilët kanë dhënë pe-nalltinë për Shkumbinin, dukee dhënë kështu tre pikët, tëcilat e ndihmojnë për të mosrënë nga kategoria.PRECEDENTI

Për të disatën herë meradhë, deputeti i PD-së, Dash-nor Sula, është bërë protago-nist i dhunës në futbollin sh-qiptar. Pak kohë më parë gjatëndeshjes Shkumbini-Laçi,Sula i është lëshuar arbitritAlbano Janku, të cilin ka ten-tuar që ta godasë me grusht,por që për fat, punonjësit epolicisë kanë reaguar në kohëdhe kanë shmangur dhunimine arbitrit. Ky nuk është rasti iparë që përfaqësues të Feder-atës Shqiptare dhe arbitrat tëkërcënohen, me qëllim favor-izimin e skuadrës së Shkum-binit gjatë zhvillimit të lojëssportive. Në vitin 2010, pikër-isht në këtë fushë futbolli,

kryebashkiaku i Peqinit IlirRushaj ka rrahur ish-trajnerine Kavajës Shpëtim Duro. Ky ifundit iu drejtua me një kallë-zim penal prokurorisë së El-basanit, por më pas mendohetse ndryshoi thënie dhe çësht-ja u pushua.NËNDREJTORI NËVENDGJARJE

Sapo kanë marë njoftiminse në stadiumin e Peqinit kuzhvillohej ndeshja e futbollitShkumbini-Flamurtari, ka pa-sur të shtëna me armë, ështënisur për në vendin e ngjarjeszëvendësdrejtori i policisë sëElbasanit. I shoqëruar me disa

hetues të kësaj drejtorie, nën-drejtori ka mbërritur në fush-ën e Peqinit ku ka marrë in-formacion se personi që kish-te qëlluar me pistoletë ishtedeputeti i Partisë DemokratikeDashamir Sulaj. Nga burimepranë policisë, mësohet seSula i është bërë sekuestrimi ipistoletës dhe se gjatë kqyrjesme sy të lirë të saj, është kon-statuar se ajo nuk ishte luftar-ake, por sportive ose imituese.Duke ju referuar gjithmonëkëtyre burimeve, mësohet sefishekët e këtyre lloj armësh,janë të mbushur me gaz dhese nuk kanë predha. Këto pis-

toleta në dukje janë origjinaleme ato luftaraket për shkak sedhe kur qëllojnë krismën ekanë të njëjtë, por vetëm qënuk arijnë të nxjerrin predhën.Pavarësisht këtij konstatimimësohet se me urdhër tëprokurorisë së Elbasanit, poli-cia e këtij rrethi do ja dërgojëpistoletën për ekspertizë bal-istike laboratorit të PolicisëShkencore.PËRFAQËSUESIT EFSHF-së

Pas ngjarjes të ndodhur nëstadiumin e Peqinit, është ng-ritur një grup hetimor, ku njëoficer i prokurorisë në praniedhe të specialistëve të policisëkanë bërë shoqërimin për nëElbasan të tre arbitrave si dhepërfaqësuesve të tjerë të Fed-

eratës Shqiptare të Futbollit qëishin caktuar për të vëzhguarmbarëvajtjen e ndeshjes që zh-villohej mes Shkumbinit dheFlamurtarit. Në ambjentet eDrejtorisë së Policisë, tre arbi-trat dhe vëzhguesit e FSHF-sëjanë marrë në pyetje ngahetuesit me qëllim zbardhjen eplotë të ngjarjes. Burime pranëkësaj drejtorie, nuk pranojnë tëjapin të dhëna rreth deklari-meve të të shoqëruarve, përshkak të kompleksitetit të çësh-tjes por dhe se në këtë ngjarjeprotagonist është deputeti iPD-së, Dashnor Sulaj. Pritet qësot aktet hetimore t’i kalojnëprokurorisë së Elbasanit, kupas studimit të materialet dovendoset nëse do vijojnë ose johetimet rreth kësaj ngjarje.

REAGON SULA

FSHF: Në stadium u qëlluaPolicia: Ska pasur krisma

Zyrtarë të Federatës Shqiptare të Futbollit kanëreaguar pas përfundimit të ndeshjes, duke po-

huar se në stadiumin e Peqinit ka pasur të shtëname armë. Ndërkohë që pas kësaj Policia e Shtetitka pohuar se nuk ka pasur të shtëna brenda në sta-dium. Vetë protagonisti i këtij incidenti DashnorSula ka reaguar duke mohuar gjithçka. Sula, katheksuar se ndjen keqardhje që po i keqpërdoretemri i tij sa herë që ka ndeshje të rëndësishmeShkumbini. Sipas Sulës, ai ka kërkuar korrektësidhe të zhvillohet një ndeshje e qetë.

Deputeti i PD-së Dashnor Sula në stadium

Sokol Hasani

9E diel, 6 maj 2012

AKTUALITET

Trafikoi 1300

fishekë, arrestohen

35-vjeçari nga Erseka

Policia e Përmetit ka sekuestruar 1300fishekë dhe ka arrestuar një person që

po i transportonte drejt Greqisë. Ngjarja kandodhur në pikën doganore të Tre Urave nëPërmet dhe personi i arrestuar është AurelSeiti 35 vjeç, lindur në Ersekë. Arrestimi itij është bërë dje rreth orës 16:30. Sasia emunicioneve është gjetur, gjatë njëkontrolli rutinë të zhvilluar në automjetin

tip "Audi A4", me targa AA 596 BL. Nëbrendësi të automjetit, janë gjetur tëfshehura në pjesën e poshtme të sediljes sëpasme të pasagjerit, si dhe nëmbështetësen e pasme të sediljes dy qeseletre të mëdha ku brenda tyre kishtemunicion luftarak, fishekë për pistoletë. Nësecilën qese kishte nga 650 fishekë luftarakpër pistoleta, ndërsa gjithsej ishin 1300

fishekë. Pas marrjes në pyetje, rezultoi seSeiti i kishte marrë fishekët në Ersekë dhedo ti çonte në Patra tek një shtetas grek,kundrejt një shume prej 600 euro përsecilën qese. Ndaj 35 vjeçarit Aurel Seititashmë është ngritur akuza e "Trafikimit tëmunicione luftarake" dhe se pritet qëshumë shpejt ai të dalë para gjykatës për tunjohur me masën e sigurisë.

Të pandehurit Asllani dhe Babasuli morën 91 milion lek

Djali i Muho Asllanitvjedh 40 milionë lekëInstituti NOA, i denoncoi dy agjentët e kredisë

LAJME SHKURT

LajmiDy persona mes tyretyre dhe djali i ish-zv/ministrit të BujqësisëMuho Asllani, ArdianAsllani, kanë mundurtë grabisin një shumëprej 91 milion lekënga instituti financiarNOA në Durrës. Sëbashku me Asllanin,prokuroria ka marë tëpandehur dhe shteta-sit Ermal Babasulin, icili vetë ka grabitur 50milion lekë.

ELTON QYNO

TIRANE

Autobuzat e Kamzës

Konflikti për udhëtarët, shtatë në burg TIRANE

Shtatë persona kanë mbetur në burg,një në arrest shtëpie dhe për 16 të

arrestuarit e tjerë në Kamëz gjykata kavendosur masën e detyrimit për para-qitje. Seanca për 25 të arrestuarit përkonfliktin e udhëtarëve mes pronarëvëtë agjensisë së autobuzave "Shpresa-Al"dhe atyre të furgonave që bëjnë linjënKamës-Tiranë, është zhvilluar me masatë repta sigurie, ku rreth gjykatës së Ti-ranës janë përqëndruar forca të shum-ta të FNSH-së si dhe efektivë të Patrul-lave të Përgjithshme të policisë. Përrreth dy orë e 30 minuta gjykata e Ti-ranës ka marë në shqyrtim kërkesat eprokurorisë për 25 të arrestuarit. Pas

verifikimit të dokumentacionit, gjyka-ta ka vendosur të lerë në burg të arres-taurit Albert Osmani, Altin Paloshi, 30ditë, Dritan Mëhilli,30 ditë, AlfredPalushi, Lin Osmani, Dritan Osmani,20 ditë dhe Eduart Sokolin. Ndërkohëqë masa e "arrestit shtëpiak" u vendosndaj shtetasit Bardhok Osmani. Ndër-sa për sa i përket 16-të të arrestuarvetë tjerë togat e zeza kanë vendosur cak-timin e masës së sigurisë të "Detyrimitpër paraqitje". Pjesa më e madhe e tëndaluarve kanë qënë shoferë autobu-zash si dhe faturino. Ndërsa, shtetasitme mbiemrin Osmani janë anëtarë tëfamiljes që menaxhon autobuzat e lin-jës Kamëz-Tiranë dhe anasjelltas. Paragjykatës disa prej tyre, kanë pohuar se

drejtues të furgonave të pa liçensuarnga shteti, u mernin pasagjerët dhe përpasojë këto veprime sillnin humbje tëkonsiderueshme për shoqërinë e auto-buzave. Nisur nga kjo situatë, disa prejtë arrestuarve janë përplasur fizikishtme drejtuesit e furgonave. Për të shuarkonfliktin kanë shkuar efektivë tëForcave të Ndërhyrjes së Shpejtë, tëcilët gjatë arrestimit u kanë sekuestru-ar në cilësinë e provës materiale disaprej të ndaluarve armë të llojeve tëndryshme si automatikë, pistoleta sidhe sende të forta si shkopinj bejzbollidhe doreza hekuri. Gjatë operacionittë koduar "Tornado 2012" pati dhe tështëna me armë por fatmirësisht nukpati asnjë të lënduar.

Djali i ish-anëtarit të byrosë të Partisë Komuniste Muho Asllani, Ar-

dian Asllani ka arritur të vjedhërreth 40 milionë lekë nga insti-tuti finaciar NOA që ndodhetnë Durrës. Në plot tetë rasteAsllani, në peridhën kur kaqënë agjent kredie pranë këtijinstituti ka arritur të vjedhënëpërmjet faturave kredima-rësit, të cilët edhe pse i pagua-nin detyrimet e tyre, ato nukarkëtoheshin nga i pandehuriAsllani. Nga hetimet e kryeranga njësia hetimore Task-Forcë pranë prokurorisë sëDurrësit, është arritur të pro-vohet se së bashku me Asllaninka qënë dhe një agjent tjetërkredie që ka vjedhur milionalekë në institutin financiarNOA. Ermal Babasuli, është ipandehuri i dytë i kësaj dosje icili në 15-të raste ka arritur tëvjedhë plot 50 milion lekë ngakredimarësit. Ardian Asllani,është djali i ish-zvministrit tëBujqësisë Muho Asllani, i cili kaqënë dhe anëtar gjatëudhëheqjes komuniste. Në to-tal dy të pandehurit kanë arri-tur të vjedhin 91 milion lekë.KALLËZIMI INOA.SH.A

Nga studimi i të dhënave tëdokumentuara nga PoliciaGjyqësore dhe verifikimet ebëra nga prokurori, rezulton semë datë 26 korrik 2011, ështërregjistruar procedimin penalnr.1020, viti 2011, pasi me datë22 korrik 2011, ka ardhur mepostë kallzimi penal nga insti-tucioni financiar,jo banke NOASh.a, ku pretendohet se pas au-ditimit të brendshem të ushtru-ar në Degën e NOA,sh.a Dur-rës janë konstatuar veprime tëkundraligjshme të punonjësvetë Degës Durrës. Më tej më datë27 korrik 2011 ka ardhur mepostë një tjetër kallzim penal iNOA Sh.a, ku jepen fakte dhe

rrethana të reja lidhur me kall-zimin e mëparshëm penal.DISA NGA RASTET

Nga hetimet e zhvilluara re-zulton se shtetasi ArdianAsllani, ish-oficer i kredisë nëshoqërinë Noa sha, ka përfitu-ar nga pozita e tij si oficerkredie duke marë nga debitorëtpërkatës shuma të ndryshmeparash dhe megjithëse duhet tëbënte kalimin e këtyre shu-mave në llogari të shoqërisë

Noa sh.a ai nuk i ka kryer këtoderdhje por këto shuma ai i kapërfituar për vete. Kështu nëdatë 20 mars 2009 nga Noash.a, është disbursuar kredia nëshumën 1.170.000 lekë nëemer të shtetasit Artur (Dritan)Marku, me oficer kredie shteta-sin Ardian Asllani. Në muajinTetor 2009, shtetasi DritanMarku, në ambjentet e NoaDurrës ka takuar oficerin e kre-dise Ardian Asllani, të cilit i ka

dhënë shumën 1.044.482 lekëpër mbylljen e kredisë. Nga anae tij Adrian Asllani, i ka dhënështetasit Artur Marku manda-tin e arkëtimit, datë 21 tetor2009, i cili është sekuestruarme cilësinë e provës materiale.Ndërkohë nga ana e oficerit tëkredisë Ardian Asllani ështëderdhur në bankë vetëm njëkëst në shumën 39.500 lekë,ndërsa pjesa tjetër prej1.004.982 lekë është përvete-suar nga ky i fundit. Rasti i dytëbën fjalë në 21 dhjetor 2009 kuështë lidhur kontrata e kredisënë shumën 1.200.000 lekë,ndërmjet shoqërisë Noa shadhe shtetasit Eqerem Guza, meoficer kredie shtetasin ArdianAsllani. Në Prill 2011 shtetasi

Eqerem Guza i ka dhënë ofic-erit të kredisë Ardian Asllanishumën prej 100.000 lekë përpagesën e këstit të kredisë, kupër këtë oficeri i kredisë i kadhënë mandat arkëtimin dt. 01qershor 2011, të sekuestruarnga ana prokurorisë në cilësinëe provës materiale. Ndërkohë,nga ana e tij oficeri i kredisëArdian Asllani, nuk e ka arkë-tuar këtë shumë duke epërvetësuar për vete. Të njëjtënskemë manipulative ka për-dorur edhe në dy raste të tjera,duke ia marë lekët shtetasveKujtim Baca dhe Qemal Bush-it, të cilët i kanë dhënë në total6.5 milion lekë, prej të cilave aika arkëtuar vetëm 650 eurodhe pjesën tjetër e ka mbajturpër vehte. Nga të gjitha sa uparashtruan më lart rezulton eprovuar se shtetasi ArdianAsllani oficer kredie në sho-qërinë Noa sha duke shpër-doruar detyrën e tij si oficerkredie dhe duke vepruar nëkundërshtim me rregulloret eprocedurat e kësaj shoqerie, kaarritur të përfitoje nga kredi-marrësit e mesipërm në totalshumën prej 2.654.982 lekëdhe 13.152 euro dhe nuk i kaarkëtuar ato në arkën e sho-qërisë duke i shpenzuar ato përqëllime personale.

Aksident në Tiranë,plagosen tre personaTre persona u plagosënnë bulevardin e Tiranëspas një aksidenti rrugor.Ngjarja ka ndodhur nëBulevardin "Dëshmorët eKombit". Burime tëpolicisë nga vendi ingjarjes bëjnë të ditur seaksidenti ndodhi paspërplasjes së njëautomjeti me një motor. Sipasojë e kësaj ngjarje,policia thotë se janëplagosur rëndë 3 persona,identiteti i të cilëve nukbëhet i ditur. Personat elënduar u dërguan meurgjencë në SpitalinUshtarak, ku janë jashtërrezikut për jetën. Ngapërpasja me makinënmotorri ka marrë flakë,duke bllokuar qarkullimine mjeteve në Bulevard.

Vidhte skrap,arrestohet 50- vjeçariArrestohet me akuzën evjedhjes së hekurave përskrap një 50 vjeçar ngaElbasani. ShtetasiShkëlqim Hazizolli, babai idy fëmijëve, është arrestuarnë flagrancë dje dukevjedhur skrap në godinat eamortizuara të ish-Kombinatit Metalurgjik.Burime të Policisë bënë medije se është arrestuar nëflagrancë 50 vjecariShkëlqim Hazizolli, mebanim në fshatin Katund iRi, në rrethin e Elbasanit,pasi që në orët e para tëmëngjesit kishte shkuar nënjë godinë të amortizuar tëish-kombinatit dhe prejandej mblidhte skrap për tashitur atë. Policiasekuestroi një sasihekurash të marra nga 50vjecari, ndërsa mësohet seky shtetas nuk e kishte përherë të parë që mblidhteskrap në ambientet e ish-kombinatit.

Faksimile e dokumentittë prokurorisë për djaline Muho Asllanit

Muho Asllani

10 E diel, 6 maj 2012

NEXHMIJE

DOSSIER

INTERVISTA Statujës së Enverit i kishin liruar bulonatnatën, ndaj e rrëzuan vandalët brenda 30 minutave. Enverinuk dinte asgjë për sigurimin dhe vrasjet e intelektualëve. Negabuam pak, por Enveri ishte demokrat. Zbulohet rrëfimibefasues i Nexhmije Hoxhës në një revistë franceze më 1991....

Rrëfimi i vitit 1991

Enveri s'dinte asgjëpër Sigurimin, ishtei ëmbël e demokrat

HOXHA:

Shpenzova 360 milion lekë për2 vjet, më erdhën për vizitë nënë

Tereza e 10 mijë kosovarë

Mes rrëfimeve të bujshme tëfillimviteve '90-të hasenshpesh teza e ide që duket se

trajtohen pikërisht në ditët e sotme. Ekëtillë është edhe kjo intervistë e Nex-hmije Hoxhës dhënë revistës franceze"L'evenement du jeudi" në fund të nën-torit 1991. Sjellim fillimisht disa sen-tenca nga kjo intervistë, e mandej vi-jojmë drejt rrëfimit të plotë...

* * *Është e vërtetë, kam harxhuar 36

milion lekë të reja për dy vjet, porkisha shumë shpenzime. Më kaardhur nënë Tereza tre herë për të mëparë dhe kam pritur 10 mijë kosovarëqë kanë trokitur në derën time,s'mund të mos ju jepja një kafe.

Qeveria po përpiqet të më nxjerrënë gjyq me akuzën se kam vjedhurpasurinë e shtetit...por janë ministrate sotëm që po nxjerrin para me thasë.

Njerëzit mendojnë se ne kishimpishinë dhe se kornizat e dyerve tonaishin prej ari, në një kohë që ato ishinprej alumini....

Kam qarë shumë, kur vandalët eshembën statujën e Enverit. Mu duksikur vdiq për së dyti. Nuk mund tërrëzohej ai monument brenda 30minutave. Dikush natën me sigurikishte liruar bulonat...

Enveri nuk shihte më 10 vitet e fun-dit, unë i lexoja gazetat dhe teletek-stet e ambasadave, kujdesesha përshëndetin e tij. Sigurimi? Unë dheEnveri kishim dy tabu, sigurimin dheushtrinë, preferonim të flisnim përpolitikën e madhe....

Gjatë 45 vjetëve Sigurimi dhe Min-istria e Brendshme kanë qenë në du-

TIRANE

ADMIRINA PEÇI

art e agjentëve jugosllavë e sovjetikë...Intelektualë të burgosur e të push-

katuar? Unë dhe Enveri s'kemi diturkurrë asgjë... Enveri ishte një njerishumë i ëmbël, shumë xhentil menjerëzit dhe thellësisht demokrat.

A ishte historia e komunizmit sh-qiptar një zinxhir dështimesh? Sotmund të thuhet që ishte një gabim, porky qe fati....Kemi gabuar pak, por a

s'veproi si ne gjysma e botës? NëseEnveri do të ishte gjallë, ai do të ishtepër demokracinë...

* * *Këto janë veç disa prej citimeve

befasuese të Nexhmije Hoxhës në këtëintervistë. Ne s'mund ta dimë sot seç'ndjesi kalonin në portretin e saj atëditë të fundnëntorit 1991, ndërsa in-tervistohej për revistën franceze

"L'evenement du jeudi". Mund tëmarrim me mend se kishte ravijëzuartë njëtin portret që merr sot në inter-vistat televizive...E kthjellët, mekujtesë të fortë, me shikimin ngulurnë një pikë të palëvizshme, teksapërpiqet të argumentojë tezat e saj,shpesh krejt të pabesueshme, por qëajo lufton fort t'i ngulë në mendjet enjerëzve. Ky rrëfim për revistën

franceze ngjan si të ishte dhënë sot, eulur atje në shtëpinë e saj në Lapr-akë....Gazeta e siguroi rrëfimin e sajnga botimi në gjuhën shqipe në "Zërine rinisë" të datës 7 dhjetor 1991, ebotuar një javë pas publikimit nëFrancë, së bashku me një replikë tëgazetarit Remzi Lani. Për lexuesin e"Shqiptarja.com" i sjellim të plotaintervistën dhe replikën e z.Lani.

Zëri i Rinisë, e shtunë 7 dhjetor 1991Nexhmije Hoxha në faqet e shtypit botëror. Intervistë në "L'evenemment du jeudi"

"Shqiptarët s'kanë as idenë më të vogël se ç' është luksi"Natyrisht

pasi atë e njihtemirë vetëm

zonja Hoxha

E.J. A ushqeni më ambiciepolitike?

-Absolutisht jo. Dëshira ime evetme është të shkruaj kujtimet, gjëqë për fat të keq për momentin ësh-të e pamundur. Kam probleme tëtjera për të zgjidhur.

E.J. Ç' lloj problemesh kenitani?

-Qeveria përpiqet të më nxjerrënë gjyq. Një proces politik nuk do takisha frikë, por po akuzohem se kamvjedhur pasurinë e shtetit. Kjos'është aspak e vërtetë, janë minis-trat e sotëm në fakt që po nxjerrinpara me thes. Unë vërtetë e kam sho-qëruar Enver Hoxhën në takime zyr-tare në Bashkimin Sovjetik, në Çe-kosllovaki ose në Gjermaninë Lin-dore, por ata po e kalojnë kohën nëItali dhe ne Francë ose bëjnë njëkalim të shpejtë në Korfuz për njëdrekë ose darkë.

E.J. Thuhet për ju se keniharxhuar 36 milionë lekë tëreja ose pesë milionë franga nëdy vjet. Kjo është një shumëmjaft e madhe.

-E vërtetë është, por unë prisjashumë njerëz. Nënë Tereza përshembull ka ardhur të më shohë treherë dhe që nga muaji mars dhjetëmijë (10 000) kosovarë kanë troki-tur në derën time. E pra, unë nukmund të mos iu ofroja një kafe. Poja që një i ashtuquajtur komisionhetimi na nxjerr një tog faturash tëvjetra dhe ai nis një llogarie të ndyrë.A e imagjinoni ju që, sipas tyre, unëduhet t'i kthejë shtetit për telefona-ta këta 45 vjet?

Njerëzit mendojnë se jetonim nëluks, por ata s'kanë as idenë më tëvogël se ç' është luksi. Ata kujtojnëse ne kishim pishinë dhe se kornizate dyerve tona ishin prej ari, për një

kohë që ato ishin prej alumini. Sh-qiptarët janë shumë të varfër dhe kjoi bënë të revoltohen.

E.J. A jetonit ju më mirë seata?

-Jetonim pak më mirë se ata.Kishim një vilë me ajër të kondi-cionuar. Por sot unë marr vetëm1000 lekë në muaj (175 franga) dhekjo si anëtare e vjetër e KomitetitQendror, si partizane dhe si gruajae një heroi të popullit.

E.J. Shumë politikanë pre-tendojnë se ju keni depozituarpara në bankat e huaja.

-Të gjitha ç' kam në këtë momentjanë 16000 lekë ( 2000 franga) nënjë bankë të Tiranës. Dhe të men-dosh se më këtë më duhet të paguajedhe mobiliet.

E.J. Për ç' mobilie bëhetfjalë?

-Gjithçka arrita të marr me veteështë kjo kanape, këto katërkolltukë, krevatin tim dhe disa enëkuzhine. Shtëpia ku kam jetuar 30vjet me Enverin u rrethua nga stu-

Faksimile e intervistës së dhënë revistës franceze "L'evenementdu jeudi" e botuar në shqip te “Zëri i Rinisë” 7 dhjetor 1991

Enver dhe Nexhmije Hoxha

11E diel, 6 maj 2012

DOSSIER

Replikë mezonjën Hoxha

REMZI LANI

Për një njeri që e ndjek sadopak shtypin e huaj,është një fakt i njohur që nga pranvera e këtej,Nexhmije Hoxha jepe intervista majtas e

djathtas, nga njëri skaj i kontinentit në tjetrin.Duket se zonja Hoxha kërkon t'i mbushë mendjenbotës sepse në Shqipëri nuk e beson më njeri.

Para së gjithash në intervistën dhënë javën ekaluar "L'evenemment du jeudi", zonja Hoxhakërkon të bind të tjerët, se nuk është ajo që ishtezhytur në korrupsion, por ministrat e sotëm. Dhesi "argument" përmend udhëtimet, avionët,aeroportet.

Zonjë, ju e keni të pamundur të dilni nga kon-cepte tuaj të mbrapshta të izolimit. Për ju ministriaduhet të udhëtojnë si në kohën tuaj, nga zyra e tyre,te zyra e Enverit. Vetëm kaq. A e dini ju politika esotme nuk bënë dot as pa ato kalimet "e shpejta"që juve u shqetësojnë. Sa për punën e parave për tëcilat juve merakoseni, po ju themi se janë shumëpak nga ato të harxhuara nga fëmijët tuaj në udhë-timet e tyre nëpër Evropë. Të paktën Ministrat po isjellin diçka Shqipërisë, po ata zonjë, ç' sollën?Padashur kemi zbuluar diçka, Juve u interesojnëthashethemet për "korrupsionin" e qeveritarëve tërinj, të cilat s'ka përse të mos besojmë që i përhap-ni ju dhe njerëzit tuaj të fshehtë.

Kërkoni të justifikonin më pushtë shpenzimettuaja skandaloze. Dhe si "argument" na nxirrni seshumë njerëz vinin te ju dhe trokisnin në derën tuaj.Thoni se ishin dhjetë mijë kosovarë. Jemi të detyru-ar t'ju kujtojmë se për periudhën që ju përmendni,pra nga marsi 1990, një shifër e tillë nuk është evërtetë. Ishte e vështirë në atë kohë të trokisje nëportat e Shqipërisë, jo më në portën tuaj. Llogariae komisionit qeveritar ("të ashtuquajtur" thoni ju)juve ju duket "e ndyrë", po mos vallë punët tuajana paskëshin qenë të pastra?

Shqiptarët thoni ju, "s'kanë as idenë më të vogëlse ç'është luksi". Natyrisht zonjë, pasi luksi ishtevetëm për ju. Për shqiptarët ishte vetëm radha,racioni. Dhe, natyrisht edhe përçmimi juaj prejmonarkeje, që nuk e fshihni dot as në deklaratën emësipërme. JU nuk harroni të shprehni qëndrimintuaj ndaj demokracisë, deshëm të thoshim, kundërdemokracisë. Për ju studentë janë vandalë, njerëzitqë mbushëm sheshin "Skënderbej" në 20 shkurtjanë vandalë, etj, etj. Kudo shihni vetëm vandalë,

vandalë dhe komplotistë.Na nxorët mallin e Enverit kur folët për "ko-

mplotin e bulonave". Pacaka se nga fantazia jenilarg tij dhe gjërave u bini fare shkurt. Për shem-bull, duhet të thoni se në këtë komplot është dhedora e CIA-s amerikane, e KGB-së sovjetike dhe eMOSSAD-it izraelit etj, etj.

Që zonja Hoxha nuk i beson ato që shkruhennëpër gazeta për diktatorin, kjo është një gjë krejtnormale. Ata që i shkruajnë nuk besoj se kanë ndër-mend t'i ndryshojnë mendjen asaj, as për Enverin,as për Stalinin. Por, sesa "i ëmbël dhe thellësishtdemokrat" ishte Enveri e dëshmojnë mijërat e tëpersekutuarve edhe të përndjekurve në të gjithëShqipërinë. Por natyrisht Enveri kërkontedemokraci "me rregull", domethënë me kërbaç.

Zonja Hoxha në intervistën e saj bënë një kon-statim interesant. Enver Hoxha ishte i vetmi in-telektual i Byrosë Politike të tjerët ishin punëtorëdhe injorantë vullnetmirë. Na lind një pyetje: kushi zgjodhi këta injorantë dhe përse zgjodhi pikër-isht këta? Përgjigja: ose sepse me ta merrej veshmë mirë, ose për t'i nënshtruar më lehtë. Apo jo,zonjë? Se në qoftë se Enveri nuk dinte kush futjenë burg, siç thoni ju (?!) nuk mund të thuash senuk e dinte edhe se kush futje në Byronë Politike.

Ah, po harruam, siç thotë zonja Hoxha, "ky qe fati".

Në foto:Remzi Lani(djathtas)Faksimile ereplikës sëtiij në “Zërii Rinisë”

“I liruan bulonat estatujës së Enverit natënpër ta rrëzuar më lehtë”

dentët. Ata ishin vandalë të manipu-luar nga Partia Demokratike merrogë e me ushqime. Një katrahurëe organizuar. Shtëpia u rrethua ngaturma që kërcënonin se do të vininzjarrin. Isha vetëm në shtëpi me sh-tata nipërit e vegjël. Për fat policiadërgoi një makinë të blinduar dheata u shpërndanë. Më vonë u siste-mova për disa kohë në periferi të Ti-ranës dhe pas zgjedhjeve qeveria mëdha këtë shtëpi, por bashkë me disa

të burgosur politikë. M'u desh të sh-koja në gjykatë për të arritur që njënga djemtë të jetonte me mua.

E.J. A mendoni se me ju ësh-të bërë padrejtësi?

-Po. Mund ta kritikosh EnverHoxhën, por nuk duhet sjellë në këtëmënyrë. Kjo nuk është demokratike.Kur vandalët rrëzuan statujën e tijqava shumë. M'u duke se vdiq përherë të dytë. Mendoj se ky ishte një

komplot i ministrisë së Punëve tëBrendshme. Statuja ra për njëgjysmë ore. Me siguri dikush gjatënatës ka liruar bulonat mbajtës. Dhekur nuk kishin ç't'i bënin më Enver-it, m'u kthyen mua.

E.J. Por për ju zonjë thonë sekeni qenë një bashkëpunëtoree ngushtë e diktatorit, njëfarëElena Çaushesku....

-Enveri e urrente Çausheskun. Sa

për atë… Unë mbetem një komu-niste e bindur. Kam aderuar në rin-inë komuniste kur isha 15 vjeç, më1936-n. Aty kam njohur edhe burr-in, ishte i deleguar i Partisë. Gjatëluftës gabimisht u dënova me 13 vjetburg. Kam jetuar e fshehur në mal.

E.J. A e pranon ngjash-mërinë me Çian Çinin, gruan eMaos?

-Jo. Ka qenë një grua inatçeshë.E kam takuar në Pekin më 1957.Shkuam në teatër dhe aty nuk lanjeri pa fyer.

E.J. Po Mao, ç'përshtypje juka lënë?

-Mendoj se ka qenë më shumë njëfilozof sesa një politikan. Ai e shpë-toi Kinën në më 1948, por më pasme gabimet që bëri, i solli shumëdëme Partisë dhe shtetit.

E.J. Cili ishte roli juajpërkrah Enver Hoxhës? A ishitjua këshilltari i tij personal?

-Unë përgjigjesha më tepër përshendetin e tij. Që prej vitit 1948 aivuante nga diabeti. Më vonësëmundja i dëmtoi sytë dhe në dh-jetë vjetë e fundit isha unë që i lexo-ja gazetat dhe teletekstet e ambasa-dave. Edhe me lupë zmadhuese, oseme retro-projektor ai nuk arrinte t'ilexonte.

E.J. JU kanë quajtur edhe"Arshisigurimi" ose "zonja su-persigurimi i Shtetit"...

-E di. Është qesharake. Enveridhe unë kishim dy tabu: ushtrinëdhe sigurimin. Preferonim të flisninpër politikën e madhe.

E.J. A e dini ju që regjimipraktikonte torturën dhe bur-goste intelektualët?

-Jo nuk arrij t'i besoj gjithë ato

se tek ne kjo lloj praktike nuk për-dorej

E.J. A e fali Enver Hoxha atënjeri?

-Jo ai besonte që ai ishte fajtor.

E.J. A mendoni ju që proce-si ishte i montuar?

-Mundet, gjatë 45 vjetëve Siguri-mi dhe Ministria e Brendshme kanëqenë në duart e agjentëve jugosllavëe sovjetikë. Ata donin ta izolonin atë.

E.J. Për çfarë arsye?-Po sepse ai ishte intelektual,

madje i vetmi i Byrosë Politike. Tëtjerët ishin punëtorë dhe injorantëtë përkushtuar. Megjithatë ata nuke shtinë dot në dorë. E gjithë Partiaishte me të.

E.J. Po për krimet e Stalinit,kur keni dëgjuar të flitet?

-E mbaj mend atë natë. Kam qenënë Moskë gjatë Kongresit të XX tëPKBS. Ne rrinin në Hotel "Sovjet".Isha shtrirë dhe Enveri po vonohej.Pieta veten, ç'po bënte akoma dhevajta në dhomën tjetër. Ai po lexon-te. Dukej mjaft i shqetësuar.

E.J. Ishte raporti sekret?-Po. Dikush ia kishte dhënë. Me

gjithë ato që Hrushovi kishte thënënë Kongres për kultin e individit tëStalinit, pritej të ndodhte diçka. Porkjo… Për herë të parë në jetën e tijEnver Hoxha s'dinte ç'të mendonte.Pyeste veten çdo të bëhej në Sh-qipëri. Megjithatë ai ishte i sigurt senjeriu që akuzohej nuk ishte ai qëEnveri e kishte takuar pesë herë.

E.J. A është në fund të fun-dit historia e komunizmit sh-qiptar një zinxhir dështimesh?

-Sot mund të thuhet që ishte njëgabim, por ky qe fati. Kur u ndamë

monstruoziteteqë lexoj nëpërgazeta. Ashtu sipër Stalinin nukjanë veçse shp-ifje. Edhe po tëishin të vërteta ainuk kishte gishtnë këtë punë.

E.J. Cili, St-alini apo En-veri?

-Të dy. EnverHoxha ishte krejte kundërta e asajqë lexon sot në sh-typ. Ai ishte njënjeri shumë i ëm-bël, shumë xhentilme njerëzit dhet h e l l ë s i s h tdemokrat. Kur më-sonte raste të tilla, zemërohej shumë.

E.J. Çfarë rastesh?-Padrejtësi. Një ditë ai mori vesh

se një nga miqtë e tij po dënohej përtregti të paligjshme. Ai njeri i kishteshpëtuar jetën duke e fshehur gjatëluftës. Enveri kërkoi të shihteregjistrimet e procesit. Thirri edheprokurorin për ta pyetur nëse dësh-mitë e të pandehurit ishin marrë medhunë . Megjithatë ai ishte i bindur

nga Moska, En-veri e ruajtiqetësinë, në tëkundërt prishjame kinezët sh-kurtoi jetën e tij.Që nga ajo kohë igjithë zhvillimi iShqipërisë u vunë pikëpyetje,sepse aleancajonë bazohej jovetëm në afërsiideologjike, poredhe ne interesaekonomike. Jamçuditur kur kamparë ç' shkruanteEnveri për Kinënnë një kohë që neishim vende miq.Po ai kishte tëdrejtë, ishte një

analist shumë i mirë.

E.J. Pra ju e mohoni se kenigabuar?

-Ne kemi qenë ndoshta mëshumë se ç'duhet idealistë, shumëromantikë gjithashtu. Kështu men-doj unë sot. Po kemi gabuar pak, poras veproi si ne gjysma e botës? NëseEnveri do të ishte gjallë, ai do të ish-te për demokracinë. Po për dem-okracinë me rregull.

Nexhmije Hoxha

12 E diel, 6 maj 2012

SPEKTAKEL

LIAMI: “Ermali nuk flet dhe më ingranon mua mëtepër. Unë debatoj me Ermalin dhe nuk shoh diçkatë tijën, por është Ermali dhe Françeska bashkë”

Big Brother 5

Eleminohet GracianoGenta vazhdon lojën

Ambasadori i Bashkimit Europian, Sequi “integron” banorët në BE

SUADA DACI

TIRANE

Graciano ka qenë një tjetërbanor, i cili ka lënë shtëpinëe Big Brother. 19-vjeçari nga

Tirana, ka qenë banori më pak i votu-ar nga publiku shqiptar, duke hequrdorë nga çmimi prej 100 milionë le-kësh. "I kam dhënë shumë kësaj sh-tëpie dhe do të doja të rrija akoma,është shprehur Graciano, ndërsa Gen-ta tha se, " jam e keqardhur që dolanë nominim me Gracianon sepse evlerësoj shumë". Ndërsa opinionisti iBB, Arjan Konomi u shpreh se, "të dybanorët ishin interesantë dhe ndodhshumë rrallë, që të jenë dy protago-nistë të fortë në nominim. Te Gra-ciano ka ndikuar ky nominim, sepseështë urtësuar shumë këtë javë, thaKonomi, ndërsa shtoi se, Genta du-het të qëndronte, sepse kërkonmbështetjen tonë dhe të publikut sh-qiptar".

Një moment i rëndësishëm ka qenëedhe ekzekutimi i provës së javës.Ditën e mërkurë banorët janë zgjuarnë një shtëpi të veshur me fije të kuqe,që u kthyen në pengesa të qarkullimittë tyre të lirë në shtëpi. Ata nuk duhett'i këpusnin, por të kryenin çdo vep-rim duke i kaluar me kujdes. Simboli-ka e provës javore ishte procesi i inte-

grimit të Shqipërisë në Europë. Bar-rierat që duhet të kalojmë për të plotë-suar kriteret e hyrjes në BB, në njëformë simbolike do t'i superojmë sot.Në kuadër të muajit europian, i ftuarnë shtëpinë e Big Brother ishte Am-basadori i Bashkimit Europian, EttoreSequi. Sequi u shpreh se, " Europaështë e rëndësishme për të gjithëqytetarët shqiptarë, për të patur një

jetë të mirë, e veçanërisht për të rin-jtë. Për shqiptarët ky vit është shumëi rëndësishëm pasi është edhe 100 vje-tori i pavarësisë së shtetit shqiptar",pohoi Sequi. Të gjithë banorët dolënnë oborr ku takojnë z. Sequi, e ai iftoi ata të vendosen pranë një harte.Në një glob ishin 9 pyetje për ban-orët në lidhje me Europën. Të gjithëbanorët u përgjigjen saktë dhe pro-

va u konsiderua e kaluar me sukses.Por mbrëmja e spektaklit nuk kaloipa debate. Liami dhe Ermali u kon-frontuan me njëri-tjerin. Ermali thase unë kam debatuar gjithnjë dhenuk flas cepave të shtëpisë ashtusikurse Liami. Ndërsa Liami ushpreh se: "Ermali nuk flet dhe mëingranon mua më tepër. Unë deba-toj me Ermalin dhe nuk shoh diçkatë tijën, por është Ermali dheFrançeska bashkë”. Duke u ndalurtek këto debate opinionisti ArjanKonomi tha se, grupimet brenda sh-tëpisë janë shumë të qarta, dhe seErmali e Liami janë dy togerët eskuadrave, prandaj dhe debatet janëshumë të forta mes tyre. Një surprizëi ishte rezervuar edhe Gertës. “Vël-lai i Madh”, i kishte përgatitur njëvideo, ku ajo shfaqej gjatë gjithë ko-hës me taka. Në këtë mënyrë ai i solliasaj një palë sandale të larta 22 cm,me atë të cilave Gerta mori një zarf,

ku shkruhej se banorët e BB, mundtë bënin shopping brenda shtëpisë.Dritani është një nga banorët e rinjtë shtëpisë, por është integruar paproblem, duke u afruar së fundi meLiamin, me të cilin kalon shumë kohënë shtëpi. Për ishte rezervuar një sur-prizë. Ai zhvilloi një bisedë telefon-ike me mamanë e tij që është e sëmurënë Itali. Ajo i tha të vazhdonte përparame lojën e tij në BB dhe se ndihejshumë krenare për të.

Në spektakël nuk mungoi edhe njëmoment gazmor, dhe ishte pikërisht njësfidë mes Gentës poeteshës së bejtevedhe Safet Shirkës, ku të gjithë e mbajmëmend nga "Albanias Got Talent", ku aibënte bejte hip-hop. Në një ring nëoborr Genta e Safeti bën një duel mebejte, ku me anë të duartrokitjeve tëpublikut, Genta u shpall fituese.

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIVVVVViti II - Nr:iti II - Nr:iti II - Nr:iti II - Nr:iti II - Nr:18 E diel, 6 maj 2012E diel, 6 maj 2012E diel, 6 maj 2012E diel, 6 maj 2012E diel, 6 maj 2012

EPISTOLAR/ VURI RREGULLEPISTOLAR/ VURI RREGULLEPISTOLAR/ VURI RREGULLEPISTOLAR/ VURI RREGULLEPISTOLAR/ VURI RREGULL NE FSHA NE FSHA NE FSHA NE FSHA NE FSHATTTTT, NDERTOI , NDERTOI , NDERTOI , NDERTOI , NDERTOI KISHEN DHE SHOI MERITE E GJAKDERDHJENKISHEN DHE SHOI MERITE E GJAKDERDHJENKISHEN DHE SHOI MERITE E GJAKDERDHJENKISHEN DHE SHOI MERITE E GJAKDERDHJENKISHEN DHE SHOI MERITE E GJAKDERDHJEN

MJEDA NE TRI LETRAZbulohen dorëshkrimet: Si i vuri në vijë hajdutët e VIG-utZbulohen dorëshkrimet: Si i vuri në vijë hajdutët e VIG-utZbulohen dorëshkrimet: Si i vuri në vijë hajdutët e VIG-utZbulohen dorëshkrimet: Si i vuri në vijë hajdutët e VIG-utZbulohen dorëshkrimet: Si i vuri në vijë hajdutët e VIG-ut

Ardian Klosi, Misioni iArdian Klosi, Misioni iArdian Klosi, Misioni iArdian Klosi, Misioni iArdian Klosi, Misioni ipërkthyesit në kulturënpërkthyesit në kulturënpërkthyesit në kulturënpërkthyesit në kulturënpërkthyesit në kulturën

tonë postkomunistetonë postkomunistetonë postkomunistetonë postkomunistetonë postkomunisteNë shqipërimin e kronikave të PouquevillitNë shqipërimin e kronikave të PouquevillitNë shqipërimin e kronikave të PouquevillitNë shqipërimin e kronikave të PouquevillitNë shqipërimin e kronikave të Pouquevillitpër për për për për Ali Pashën, Ali Pashën, Ali Pashën, Ali Pashën, Ali Pashën, Ardian Klosi ja ka dalë t’iArdian Klosi ja ka dalë t’iArdian Klosi ja ka dalë t’iArdian Klosi ja ka dalë t’iArdian Klosi ja ka dalë t’ishpërfillë kallëpet tjetërsuese që dogmashpërfillë kallëpet tjetërsuese që dogmashpërfillë kallëpet tjetërsuese që dogmashpërfillë kallëpet tjetërsuese që dogmashpërfillë kallëpet tjetërsuese që dogma e dikurshme prodhoi enkas për mjetin e dikurshme prodhoi enkas për mjetin e dikurshme prodhoi enkas për mjetin e dikurshme prodhoi enkas për mjetin e dikurshme prodhoi enkas për mjetin

gjuhësor artistikgjuhësor artistikgjuhësor artistikgjuhësor artistikgjuhësor artistik

Mustafa Kruja: DeshtënMustafa Kruja: DeshtënMustafa Kruja: DeshtënMustafa Kruja: DeshtënMustafa Kruja: Deshtënme më bamë nji pashë tyrkme më bamë nji pashë tyrkme më bamë nji pashë tyrkme më bamë nji pashë tyrkme më bamë nji pashë tyrkE njoh E njoh E njoh E njoh E njoh Aleksandër Xhuvanin si paren e kuqe...Aleksandër Xhuvanin si paren e kuqe...Aleksandër Xhuvanin si paren e kuqe...Aleksandër Xhuvanin si paren e kuqe...Aleksandër Xhuvanin si paren e kuqe...d.m.th., ashtu siç âsht moralisht e politikisht.d.m.th., ashtu siç âsht moralisht e politikisht.d.m.th., ashtu siç âsht moralisht e politikisht.d.m.th., ashtu siç âsht moralisht e politikisht.d.m.th., ashtu siç âsht moralisht e politikisht.

E kam pasun bashkpuntuer n’Institutin eE kam pasun bashkpuntuer n’Institutin eE kam pasun bashkpuntuer n’Institutin eE kam pasun bashkpuntuer n’Institutin eE kam pasun bashkpuntuer n’Institutin eStudimevet Shqiptare kur un isha kryetarStudimevet Shqiptare kur un isha kryetarStudimevet Shqiptare kur un isha kryetarStudimevet Shqiptare kur un isha kryetarStudimevet Shqiptare kur un isha kryetar

A ka ndonjë kërkesë kultura e cilësdo bash-

kësie të izoluar njerëzish?Natyrisht e ka; përkon metë njëjtën kërkesë tëgjindjes që përfaqëson: gjal-limin. E ashtu si njerëzit,edhe kultura gjallonpërmes komunikimit meveten dhe me simotrat e sajrretherrotull.

Sistemi totalitar që u in-stalua në Shqipëri pas 1944-ës, ndërmori menjëherë njëaksion ideologjik dykahësh:ndërprerjen e lidhjeve kul-turore e gjuhësore me tëkaluarën nga njëra anë, dheshpalljen e produktit të rikulturor shqiptar si tëvetëmjaftueshëm nga anatjetër. Kjo vetëmjaftuesh-mëri, që duhej të përftohejprej një populli që “jetonte e

punonte si në rrethim”, rrez-ikoi thellësisht gjallmeninëdhe vlerat kulturore që uservireshin shqiptarëve. Esakaq u vu në dyshim dheçdo prurje e jashtme, ngabotë në mos të lira, ku e kumë me liri se jona. Pikërishtkëtu do kërkuar shkaku irëndësisë së pashoqe që sh-qiptarët i atribuan Përk-thyesit. Për dekada meradhë shqipëruesit u panë sifigura mistike e ndonjëherëmë të rëndësishme edhe sevetë shkrimtarët. Asokohegjithkund flitej nën zë përdo shpirtëna të lirë që prod-honin shqipërime magjiploteedhepse kumtet e këtyreshpirtnave vinin sa nga tokaedhe nga nëntoka, pasi kishsyresh të ndryrë në qeli aburgje të angështa. Kësisoj,gjatë gjithë asaj periudheizolimi kulturor...

E-mail:E-mail:E-mail:E-mail:E-mail: rilindasi@gmail.com

○ ○ ○ ○

faqe 20faqe 20faqe 20faqe 20faqe 20 ○ ○ ○ ○

faqe 16-17faqe 16-17faqe 16-17faqe 16-17faqe 16-17

Na ndiqniedhe

onlinewww.shqiptarja.com

Suplementi i së dielës te SHQIPTARJA.com

Kryeredaktore:Kryeredaktore:Kryeredaktore:Kryeredaktore:Kryeredaktore: Admirina PEÇI

Ledi Shamku-ShkreliLedi Shamku-ShkreliLedi Shamku-ShkreliLedi Shamku-ShkreliLedi Shamku-Shkreli Prof. Nasho JorgaqiProf. Nasho JorgaqiProf. Nasho JorgaqiProf. Nasho JorgaqiProf. Nasho Jorgaqi

Ata që e njohën nga afërAta që e njohën nga afërAta që e njohën nga afërAta që e njohën nga afërAta që e njohën nga afër, thonë, thonë, thonë, thonë, thonëse Qemali fëmijë dukej djalë dhese Qemali fëmijë dukej djalë dhese Qemali fëmijë dukej djalë dhese Qemali fëmijë dukej djalë dhese Qemali fëmijë dukej djalë dhe

Qemali djalë dukej burrë. NdoshtaQemali djalë dukej burrë. NdoshtaQemali djalë dukej burrë. NdoshtaQemali djalë dukej burrë. NdoshtaQemali djalë dukej burrë. Ndoshta këto fjalë, bartin mbresën kryesore këto fjalë, bartin mbresën kryesore këto fjalë, bartin mbresën kryesore këto fjalë, bartin mbresën kryesore këto fjalë, bartin mbresën kryesore

që ai u ka lënë bashkëkohësve....që ai u ka lënë bashkëkohësve....që ai u ka lënë bashkëkohësve....që ai u ka lënë bashkëkohësve....që ai u ka lënë bashkëkohësve....

○ ○ ○ ○

faqe 18-19faqe 18-19faqe 18-19faqe 18-19faqe 18-19

Qemal StafaQemal StafaQemal StafaQemal StafaQemal StafaShëmbëlltyra eShëmbëlltyra eShëmbëlltyra eShëmbëlltyra eShëmbëlltyra epapërsëritshmepapërsëritshmepapërsëritshmepapërsëritshmepapërsëritshme

Ai që ka provuar tëhyjë në jetën e Qe-

mal Stafës, sado mirë tanjohë, përsëri e ka tëvështirë t’i qaset person-alitetit të tij, pa një farëmahnitjeje. Një jetë aq eshkurtër, me reflekse aqtë fuqishme në jetën erinisë së kohës së tij dhemë vonë. E mbushur plote përplot me hove lufte eqëllime të mëdha, me njëdendësi ngjarjesh e për-pjekjesh vetëmohuese, efrymëzuar nga një idealfisnik. Një fytyrë im-ponuese si vetë e vërte-ta, ai ishte siç e ka për-caktuar me të drejtë më-suesi i tij Skënder Luara-si “fillimi i një personali-teti universal”.

Ata që e njohën nga

afër, thonë se Qemali fëm-ijë dukej djalë dhe Qemalidjalë dukej burrë. Ndosh-ta këto fjalë, bartinmbresën kryesore që ai uka lënë bashkëkohësve. Aishte kjo shprehje e njëpjekurie të parakohshme etë pazakontë, i një natyreliridashëse apo e një shpir-ti përherë kërkues, me as-piratën për të parë larg dhepër të mos u pajtuar mejetën e padrejtë? Mendoj setë gjitha këto janë shfaqjetë ndryshme të të njëjtit in-dividualitet, po të një indi-vidualiteti të spikatur.

S’ka dyshim se cilësitëvetjake të Qemalit kanërolin e tyre, por në radhëtë parë ai është pjellë e ko-hës së tij, e një epoke tërëndë për fatin e popullitshqiptar. Qemali i takonpërfaqësuesve...

Mjeda në këtë periudhë kalëvizur sa në Shkodër, aqedhe në Vig. Është koha

kur Mjeda i kërkon Shoqatësbamirëse “Leopoldina” në Vienë,mbështetjen financiare të projek-tit të tij për restaurimin e kishëssë Shën Mhillit. Në letrat e tij,Mjeda përshkruan gjendjenshumë të keqe që kishte kisha efshatit, gjë që është një arsye efortë për të kërkuar rindërtimine saj. Kjo famulli kishte vite papastor të vetin dhe vetëm sa viz-itohej nga ndonjë prift kalimtar.Kisha ishte pa tavan, dyshemejaishte tokë dhe vende vende, mevarre të lashta të hapura, kudukeshin eshtrat e të vdekurve.Muret ishin të paqëndrueshme,po ashtu edhe altari. Këto provo-hen edhe nga relacioni i Ippenit,i dates 4 marsit 1898: “Kur Mje-da erdhi në Shkodër, në pranverëtë vitit 1899, me siguri figurontei pranuar si famullitar i Vigut,famulli që kishte vetëm tetë vjet

që kishte kaluar nga Sapa në Aba-cinë e Mirditës. Famullia e Vigutadministrohej nga famullitari iMnelës.” (Rel. i Ippen, mbi fam-ullitë katolike në Shqipëri, Sh-kodër, 4 mars 1898, HHStA,AIHT, ds. 43/4, nr. 438). Po ashtunga relacioni i misionit shëtitës tëjezuitëve mësojmë: “Mnela kish-te 82 shtëpi e famullia tjetër, endarë nga përroi i Gjadrit, Vigu,numëronte 55. Në famullinë eVigut mungon tash tetë vjet prif-ti. Vjen ndonjëherë për të celeb-ruar Meshën e Shenjtë dhe për tëndihmuar të sëmurët, famullitarii Mnelës…ngjan që banorët e fa-mullisë së Vigut janë nevojshmër-isht pa shërbim fetar e kalojnëmuaj të tërë pa pasur një prift.”(Misioni shetitës i Jezuitëve, 1895,Relazione sulla Missione volanteAlbanese, 1896, fq. 55-57). Ai er-dhi në Shqipëri në pranverë të vitit1899, si kryetar i shoqërisë “Bash-kimi” , si famullitar i Vigut dhe ad-ministrator i Mnelës. Kjo provohetnga shumë burime të sigurtë tëkohës...

Mentor QukuMentor QukuMentor QukuMentor QukuMentor Quku

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

vijon në faqen 14-15vijon në faqen 14-15vijon në faqen 14-15vijon në faqen 14-15vijon në faqen 14-15

Në foto: (Majtas) Mjeda(djathtas) Dorëshkrimi iletrës autografe tëMjedës të datës 13 tetor1901 nga Vigu. Letraështë e transkriptuar eplotë në këtë artikull

www.shqiptarja.com E diel, 6 maj 201214

SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASISHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom EKSKLUZIVE

DDDDDORËSHKRIMETORËSHKRIMETORËSHKRIMETORËSHKRIMETORËSHKRIMET AAAAARKIVRKIVRKIVRKIVRKIVAAAAA

MJEDA NË TRE LETRASi i vuri në vijë hajdutët e VIG-ut

VVVVVuri rregull në fshat, ndërtoi kishën dhe shoi mëritë e gjakderdhjenuri rregull në fshat, ndërtoi kishën dhe shoi mëritë e gjakderdhjenuri rregull në fshat, ndërtoi kishën dhe shoi mëritë e gjakderdhjenuri rregull në fshat, ndërtoi kishën dhe shoi mëritë e gjakderdhjenuri rregull në fshat, ndërtoi kishën dhe shoi mëritë e gjakderdhjen

Mentor QukuMentor QukuMentor QukuMentor QukuMentor Quku

Në foto:Ndre Mjeda

GjergjFishta dhe

Imzot Bumçi

...(1. Sipas relacionit të Dedë Pasit, I 29Gushtit 1900, në pranverën e vitit 1900,Mjeda është mikpritës në Vig i Atë Dedë Pa-sit. 2. Letra konfidenciale e Ndre Mjedësdërguar kardinalit Ledochovski më 13 tetor1901. 3. Regjistri i lindjeve të Vigut. 4. Ar-tikull redaksional i Kumbonës së Diellës,më gusht 1938. 5. Kujtime të bashkëko-hësve të Mjedës nga Vigu).

Mbas kthimit në atdhe, Mjeda mori pjesënë mbledhjen e Shoqërisë “Bashkimi” më22 qershor 1899 dhe mbasi nuk ra dakortpër problemin e alfabetit, u nis direkt nëVig (HHStA, AIGJL, Tiranë, D-4/1, ), Fil. 1-11/21, K. 70, v. 1899, rel. i Dr. Ranzit, Sh-kodër, 22 qershor 1899.) Në letrën e 3 qer-shorit 1899, Mjeda përshkruan gjendjen emjerë që gjeti në Vig: Kisha dhe qela ishintë rrënuara. Banorët e fshatit ishin të zhy-tur në varfëri, injorancë dhe vese. Vigu derinë vitin 1890 kishte qenë pjesë e dioqezëssë Sapës dhe vetëm në këtë vit ajo kishtekaluar me abacinë e Mirditës. Mjeda ishtekthyer në atdhe me projekte dhe vizioneshumë të përparuara që i kishte mësuarmirë në qendrat e kulturuara dhe të për-paruara të Perëndimit. Dukee nisur jetën famullitare në njëfshat të humbur të Mirditës,siç ishte Vigu, Mjeda bal-lafaqohet me gjendjen emjeruar që mbizotëronte atydhe nis menjëherë nga refor-mat që ishin në mënyrën e tijtë menduarit dhe vepruarit.Kjo edhe pse ai sapo ishtekthyer nga qendrat më tëqytetëruara të Europës kukishte jetuar për dy dekada.Dorëshkrimet e reja që pre-zantojmë këtu provojnë seai ka nisur të restaurojëKishën e Vigut, që i ishtekushtuar Shën Mëhillit.Kemi të dhëna se parakësaj, Mjeda ka ndërtuarqelën e Vigut. Paraqitjadinjitoze e shtëpisë sëZotit dhe e asaj ku do tëbanonte vetë famullitarido ta rriste autoritetin efjalës së tij në mes tëbanorëve të zonës. Dukee ndjekur rrugëtimin eMjedës në famulli tëtjera ku, më vonë e sollijeta për të shërbyer, më-sojmë se këtë “zakon” aie shfaqi edhe në Nëns-hat, Kodhel, Dajc,Grash, Kukel e kudotjetër ku shkoi: kudoMjeda solli zakone ementalitete të reja, sol-li progresin dhe punoi për transformimin efshatit e të banorëve të saj. Natyrisht kyprojekt do të marrë formën e vet në Kukelku do jetojë e shërbejë për 30 vite. Zbulo-hen dorëshkrime të reja të panjohura au-tografe të Mjedës: Një nga projektet tonamë kryesore në punën studimore-botuesembi Mjedën, ka qenë ajo për kërkimin dhezbulimin e dorëshkrimeve autografe tëMjedës. Këtu përfshihen edhe letra nëdorëshkrim autograf të tij, që më erdhënkohën e fundit nga miku im Pjetër Logore-ci, i cili i zbuloi në Arkivin e Shtetit të Vi-enës. Herë pas here ne gjëndemi para të pa-priturave të këndshme, kur miq e dash-mirës na ofrojnë ndihmën e tyre në fushë tëkërkimeve e studimeve mjedologjike. Kam

vijon nga faqja 13

karakteristik të poetit, me kaligrafi tëbukur e të kujdesshme, që të tria për të njëj-tin objekt: Restaurimin e kishës sëSh’Mhillit të famullisësë Vigut. Dy të parati janë drejtuar presidentit të Shoqërisë bam-irëse “Leopoldina” (Vienë) ndërsa e treta iështë drejtuar Prefektit të Kongregacionittë Propaganda Fides, kardinal MiaceslaoLedochovskit, në Romë. Letrat paraqesinrëndësi jo vetëm pse janë autografe të njëpersonaliteti të spikatur si është Dom NdreMjeda, por edhe pse shpalosin planet e tijpër transformimin e fshatit të mbrapam-betur shqiptar, për luftën e tij kundër veseve

e mentaliteteve të vjetra që bartëshin këtozona, ndriçojnë më tej raportet e Mjedës mepersonalitete të fuqishme të kohës, si Kar-dinali Ledochovski, Emzot Prenk Doci, abati Mirditës, presidenti i shoqërisë bamirëse“Leopoldina”, etj.

Letra e parë hedh dritë mbi kohën se kurMjeda shkoi në Vig të Mirditës për të fillu-ar detyrën si famullitar: “I ndrituri Zotëri,i nënshkruari Famullitar i Vigut ne abacinëe sh’Aleksandrit te Mirditës, me aprovimine një Ordinari, guxoj t’ju prezantoj një lutjeShoqërisë bamirëse. Kjo famulli ka rreth 20vjet që ka qenë e privuar nga pastori vet-jak, e vetëm herë pas here u vizitonte prejndonjë prifti. Kisha e këtij fshati është nënjë gjendje më shumë se të mjeruar, kështuqë diku tjetër do të ishte e vështirë të ishtenjë shtëpi banimi për kafshët; mungonplotësisht tavani; dyshemeja ishte e hapurvende-vende ku dukeshin eshtrat e varrevetë lashta, që jane të lëvizura; muri ne pjesënmë të madhe është i paqëndrueshëm dhealtari gjithashtu. Ardhja ime këtu si fam-ullitar i kësaj kishe, më bën të dëgjojpërgjegjësi zemre për detyrën e të ushtrue-mit të mistereve të prifit të fesë sonë, nëkëtë vend kaq të mjeruar. Vendi, në njënumër të mire, është ekstremisht i varfër,kështu që shumë kanë qenë prej disa mua-jsh të privuar nga buka personale. Pra prejkëtij populli nuk kam asnjë ndihmë për res-taurimin që dua të bëj. Për këto duhen tëpaktën shuma 400 florinj. I lutem Shoqërisëbamirëse t’i kthejë këtij vendi besimin përlavdinë e Zotit dhe shkëlqimin e kultit ka-tolik, të japë gjysmën e shumës që ështëdyqind florinj. Një bamirësi e tillë për këtëpopull do të përfitonte më shumë se kush-do tjetër në vende të tjera për të rizgjuarbesimin dhe prestigjin e religjionit. Meshpresë që të jem shpjeguar, deklaroj stimëne thellë dhe nderimin e madh. Për Istitu-cionin bamirës Leopoldian Viena, Të Sh-këlqyeshmit Zotërisë Suaj, Sherbëtor i de-votshëm, Vigu 3. 6. 1898; Prift AndreaMiedia Famullitar i Vigut.”

Letra e dytë, e shkruar nga Mjeda njëvit më vonë, hedh dritë mbi përpjekjet e tijpër të gjetur fonde për restaurimin e kishëssë Vigut: “I Ndrituri Zotëri, duke qenëmirënjohës për favorin që më bëri vitin qëkaloi, Fondacioni mirëbërës për restaurimin

dëshirë të evidentoj ndihmesën që ka dhënëky punëtor i shquar i kulturës shqiptare nëemigracion. Po japim këtu më poshtë tek-stet e transkriptuara të tri letrave autografetë Ndre Mjedës. Ato janë të lidhura me pro-jektin e Mjedës, i cili sapo u kthye në atd-he, mori përsipër që të riorganizonte vep-rimtarinë famullitare të tij në Vig të Mird-itës.

Letra e parë ka datën “3 qershor 1899”,letra e dytë datohet “1 prill 1900” dhe e tre-ta mban datën “13 tetor 1901”.

Që të tri letrat janë hartuar nga Mjedanë Vig të Mirditës, që të tria me shkrimin

Në foto: (Majtas)Faksimile e letrësautograf të Mjedës e datës3 qershor 1899 (Sipër) faksimile eletrës së Mjedës e datës 1 prill 1900

SHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom 15www.shqiptarja.comE diel, 6 maj 2012SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASI EKSKLUZIVE

Zbulohen dorëshkrimet e panjohura të poetit. Projekte të reja për fshatin shqiptarZbulohen dorëshkrimet e panjohura të poetit. Projekte të reja për fshatin shqiptarZbulohen dorëshkrimet e panjohura të poetit. Projekte të reja për fshatin shqiptarZbulohen dorëshkrimet e panjohura të poetit. Projekte të reja për fshatin shqiptarZbulohen dorëshkrimet e panjohura të poetit. Projekte të reja për fshatin shqiptare Kishës time Famullitare, marr guximintë vi tek Shkëlqesia juaj për një lutje të re,për të njëjtin objekt. Unë kam bërë një pre-ventiv prej 400 florinjsh. Dyqind i kam pa-sur me shumë falënderime prej atij Fonda-cioni; dyqindëshin tjetër e kam pritur që tëmë vijë prej një ane tjetër; por prej asaj anëmë kanë ardhur vetëm njëqind florinj. Mepak fjalë ajo që më duhet është më shumësesa ka preventivi. Përvec borxheve që kampatur, kam konsumuar gati të gjitha tëardhurat e famullisë; megjithatë mungojnëpërsëri mjaft për të përfunduar restau-rimin. Është shumë e vërtetë se kjo Kishënë qoftëse do të ishte e mundur të përfun-dojë, do t’i bëjë nder bamirsëve, e pse mevogëlsinë e saj, do të ishte ndër më tëmirat e këtyre anëve, por më mungojnëplotësisht mënyrat. Prandaj i lutem Fon-dacionit bamirës që të denjojë medashamirësi, që të rrisë shumën në tre-qind florinj për këtë punë, për lavdinë eZotit, për zgjimin e fesë në këto vende,për emrin e mirë të kombit august pro-tektor, për kultin katolik në Shqipëri.Pranoni i ndrituri Zotëri, sigurinë e nd-jenjave të mija me shumë stimë enderim. Për zotërinë e ndritur Presi-dent i “Fondacionit Leopoldian”, Vie-na , Për Zotërinë tuaj të ndritur. Vigu1 Prill 1900; Shërbëtori juaj, Prift An-drea Miedia, Famullitar i Vigut”.

Letra e tretë e shkruar edhe një vittjetër më vonë, i drejtohet kardinalitMiaceslao Ledochovski, për të kërkuarndihma për të vazhduar punën jovetëm në plotësimin e kishës së Vigut,por kërkon të bëjë të njëjtën gjë edheme Kishën e Mnelës, e cila ishte nën ad-ministrimin e tij. Ai raporton për punëne bërë dhe për preventivat si edhe përborxhet që ka hyrë për realizimin e pro-jektit të tij. Njofton me episode konkretese si iniciativa e Mjedës për restaurimine kishave kishte filluar të jepte frutet esaj. Banorët e kësaj zone i binden ndë-rhyrjeve të Mjedës për të zgjidhur ngatër-resat, madje dhe ato më të rëndat e më tëpashpresat për t’u zgjidhur. Gjithashtuflet për konfliktet me abatin Doçi, konf-likte të bartura nga debatet për problemete alfabetit në Konferencën e Ipeshkvijve,në Shkodër, maj 1902. Doçi nuk mund tëpranonte që një prift i thjeshtë të mos ibindej autoritetit të tij, megjithëse brendajuridiksionit që mbulonte ai. Mjeda në këtëkohë ishte kandidaturë potenciale për pos-tin e Ipeshkvit të Sapës, të lënë bosh ngadorëheqja e Atë Joakim Serreqit: “Kandi-dat shumë i përshatshëm do të ishte fam-ullitari Don Ndre Mjeda. Ai është 40 vjeçdhe është pa dyshim kleriku shqiptar mëi ngritur”. (raport i Ippenit drejtuarGolluhovskit, Shkodër, më 16 qershor1900; Arkivi i Vjenës AIHT, v. 9, d. 5,nr. 673). Në këtë kohë, Dom Ndreu kish-te plane krijuese dhe mbasi tërhiqet dhebën të triumfojë kandidatura e vëllaut,Emzot Lazër Mjedës, i cili më 20 janar1901 shugurohet ipeshkv i Sapës.Raportet kanë kaluar gjithsesi në favortë Dom Ndreut dhe planeve të tij përndërtimin e ndërtesave të Kultit dhepërmirësimit të nivelit të jetesës së ban-orëve të famullisë së tij. Është vendi tëkujtojmë se është e njohur veprimtaria siarkitekt e Ndre Mjedës, i cili gjatë jetës sëtij, projektoi dhe ndërtoi shumë banesa,vepra kulti, etj. Ja letra që i ka dërguarkardinalit Ledochovskit (APF, N.S., vol.212, fl. 405-406, nr. Prot. 46560): “Pa ll-ogoritur ushqimin dhe mbajtjen e punë-torëve për dy vite të tëra, gjë që më kadetyruar të shpenzoj para për restaurimine kësaj kishe, e tejkalon së tepërmi shumëne ndihmave të marra dhe për rrethanat emia është një shpenzim i tejmadh. E dhjetae kishës, që këtu është në misër, nëse për-

jashtohet një pjesë e vogël që kanë kon-sumuar shërbëtorët dhe disa mysafirë, mëështë mbaruar e gjitha për mbajtjen e punë-torëve, madje nuk ka mjaftuar. Kur në këtëstinë priftat tjerë arrijnë të shesin misrin(kur çmimi është më i shtrejti), unë jamdetyruar të blej nga ky misër për mbajtjen

e shtëpisë dhe të punëtorëve. Edhepjesa më e madhe e lëmoshave tëmeshave është përdorur për tëpaguar e për të mbajtur punëtorët,pa mundur të mbaj në personin timnjë paraqitje të thjeshtë, madje jamkatandisur në zhele, deri sa në këtëvit përshtata për vete veshjet ehedhura të vëllait tim, me rastin ekonsakrimit si peshkop i Sapës. Porpikërisht mendimi i shumë borxhevemë brengos. Për qartësi më të madhe,më lejoni princ i nderuar, që t’juparaqes në mënyrë të detajuar hyrjetdhe daljet, pa llogaritur asnjë prejshpenzimeve për mbajtjen e punë-torëve.

HyrjetPrej Kongreg. Të Shenjtë Lira it.

500 piastra..............…………..2522:24Prej Institutit Leopoldina Fl.200....................................................2250Prej Immakolatës në Vienë Fl. 100

…………………………………………...1130Prej Leopoldina (1901) Fl. 150

……………………………………………1680:20Prej Immakolatës (1901) Fl. 50

………………………………...……561:20Prej famullisë Ofr. 31….............164Totali Ofr 1.540………………..8316

DaljetLëndë dërrase, hekurishte, etj.Piastra………………….........2984:29Materiale……………....….......1481Murator dhe punëtor...............3399Transport…………….................640Zdrukthëtari………….......…...4120

Objekte të shejta…................4120Punimi i ulluqeve të çatisë…..216Varrezat….....................…….950Totali Piastra 16.469:29-

…............................................Ofr.3050Sikur parqitet nga ky bilanc,

diferenca në mes të hyrjeve e daljeveështë 1.510; prej këtyre vetëm 210franga kam paguar prej vetes. Kësh-tu që mbeten 1.300 fr. Me të tjerë 130fr. për të paguar me interes me 10%.Zoti ynë ka dashur në këtë mënyrë,që me shkëlqimin e kësaj kishe të bëjënjë vepër të lartë apostolike. Në fakt,Vigu i njohur më parë për grabitje, taniështë ndryshuar plotësisht, si memagji; E tani numërohen vetëm dyhajdutë të bërë objekt dënimi nga vetëbashkëfshatarët. Në një mënyrë të atillësa që etërit Jezuitë në misionin e tyre,që bënë vitin e kaluar, gjetën pak për tëndrequr në këtë drejtim dhe patën njëpopull shumë të ëmbël në betimin pub-lik që e zhvilluan në Mirditë, që të mosshkonin më të vidhnin; dhe nuk patënnevojë për predikimin e faljes sëarmiqëve për të arritur faljen e plotë tëhasmërive e të gjaqeve që ekzistonin.Ndërsa të gjitha zonat rreth e rrotullkanë shumë njerëz që vriten si kafshë,këtu, prej gati dy vjet, nuk ka ndodhurasnjë vrasje, gjë që përpara ishte e za-konshme. Por ja që Zoti, që për hiret etij intime, është shërbyer nga kjo kishëpër të prodhuar në popullin tim këtëndryshim të sipërthënë…

Katër vetë të kësaj famullie i gra-bitën një malësori që po dimëronte nëZadrimën e afërt, 60 dele. Qeveria,duke parashikuar shumë ngatërresa,përdori gjithë pushtetin për t’i detyru-ar që të dorëzonin delet dhe në këtëdrejtim punoi shumë Emzot abati. Por

hajdutët, të pathyeshëm, iu përgjigjën sekishin parashikuar shumë gjak që do të ish-te derdhur në mes të Mirditës e Mbi Shko-drës e që pikërisht, për të provokuar këtogjaqe e për të shfryrë hakmarrjet e veta,ata kishin kryer këtë vjedhje. Pa asnjëshpresë rrugëdaljeje, por vetëm për t’i dhënësadisfaksion detyrës sime, i luta këtohajdutë që të më bënin favorin që të m’i dhu-ronin këto dele. Ato, pa hezituar e pakërkuar asnjë shpërblim, m’u përgjigjën:Mbasi ti punon në favorin tonë dhe do tëbësh nji kishë kaq të bukur, do t’i kesh de-let, por me marrëveshjen që i zoti të vintepër t’i marrë në shtëpinë tënde. E kështu ubë, duke çuditur qeverinë dhe turqit e Sh-kodrës dhe të Zadrimës. Gjithashtu nëKëshndellat e kaluara, në oborrin e Kishësndodhi një ngjarje e tmerrshme: Është njëprej atyre që, sikurse u betuan vetë fsha-tarët, nuk ishte parë kurrë që të mbarontepa gjak e në këtë rast gjaku do të ishte der-dhur pa kursim, pasi fshati ishte ndarë nëdy tarafe dhe asnjeri nuk dëshironte të lës-honte pe. Pati mjaft punë prifti duke u fu-tur në mes me lutje e përbetime, më në fundduke vënë vetë dorën tek gryka e pushkëssë atyre që ishin gati për të qëlluar. E vërte-ta qe, sikurse dëshmuan më vonë, më gux-imtarët e kësaj grindjeje, se ajo që i përm-bajti nga masakra, qe mendimi për të mosprofanuar kishën, e cila, sikurse ata thanë,është objekt i smirës së gjithë famullivepërqark. Gjitha këto dhe shumë të tjera tëkëtij lloj janë sigurisht ngushllimet më tëmëdha që mund të ketë zemra e një priftidhe shpërblimi më i mirë për mundimet emia modeste. Për arsye se priftërinjtë e kë-tushëm nuk arrijnë t’i mbajnë si duhet kis-hat pa dashur të shpenzojnë një qindarkëpër mbajtjen e tyre, kam kërkuar të sig-uroj shtëpi, ara dhe pyje, në mënyrë që tëshërbejnë posaçërisht për mbajtjen nëgjendje të mirë të kishave me të ardhur vje-tore. E sigurisht të ardhurat e kësaj pasur-ie që kam blerë, janë të mjaftueshme për tësiguruar atë që duhet çdo vit për mbajtjene kishës e të altarit; Kjo do të ndodhë nëseabati do të pranojë me këtë kusht e nësepriftërinjtë që do të vijnë mbrapa do t’i për-dorin për këtë qellim e kjo pra për kishën eVigut. Shpenzimet e tjera, ndonëse janë mëtë vogla, jam detyruar t’i bëj për kishën eMnelës, të cilën unë administroj. Kjo kishë,sikur pjesa më e madhe e kishave të aba-cisë, është në një gjendje me të vërtetë tëtmerrshme: pa dysheme e pa tavan, madjegati pa asgjë, saqë pikon në të gjitha anëte për rrjedhim muri është i leskuar nëshumë vende, është shumë e ngushtë përfamullinë. Anëtarët, duke parë kishën eVigut, u gjallëruan së tepërmi për të pa-sur edhe ata një kishë të bukur dhe ar-ritën të caktojnë një taksë për veten.Sikurse besoj, do të ishin mbledhur 1500franga, përveç që për të mbajtur ata vetëpunëtorët dhe falas transportin e gurëve ematerialeve të tjera. Emzot Abati nuk qe imendimitt për të pranuar këtë hov entu-ziazt. Fshatarëve u ka thënë se kisha dotë fillonte kur të thoshte ai. Kjo qe si njëkovë uji të ftoftë për këta malësorë tëvarfër. Megjithëse duke mos mundur përtë frenuar zemrën për të celebruar sakri-ficën Hyjnore në një lokal ku me vështirë-si lihen edhe kuajt, rregullova çfarë mun-da presbiterin, rregullova dyshemenë, njëtavan të mbrapshtë, parmakët, dritaretdhe një altar mjaft të pastër, kurse janëkëto vende, me disa shtesa të vogla mundtë shërbejnë për kishën e re, kur të bëhet.Vigu, 13 tetor 1901. Prift Andrea MiediaFamullitari i Vigut”.

(Në numrin eardhshëm do të botojmë(Në numrin eardhshëm do të botojmë(Në numrin eardhshëm do të botojmë(Në numrin eardhshëm do të botojmë(Në numrin eardhshëm do të botojmëdisa kujtime të bashkëkohësve të mjedësdisa kujtime të bashkëkohësve të mjedësdisa kujtime të bashkëkohësve të mjedësdisa kujtime të bashkëkohësve të mjedësdisa kujtime të bashkëkohësve të mjedëspër angazhimiet e tij në këtë periudhë tëpër angazhimiet e tij në këtë periudhë tëpër angazhimiet e tij në këtë periudhë tëpër angazhimiet e tij në këtë periudhë tëpër angazhimiet e tij në këtë periudhë tëshërbimti në Vshërbimti në Vshërbimti në Vshërbimti në Vshërbimti në Vig të Mirditës)ig të Mirditës)ig të Mirditës)ig të Mirditës)ig të Mirditës)

Në foto: Dorëshkrimi i letrës autografetë Mjedës të datës 13 tetor 1901 ngaVigu. Letra është e transkriptuar eplotë në këtë artikull

www.shqiptarja.com E diel, 6 maj 201216

SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASISHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom EPISTOLAR

LLLLLETRAETRAETRAETRAETRA EEEEE KAKAKAKAKATËRTTËRTTËRTTËRTTËRT

MUSTAFA KRUJADeshtën me më bamë nji pashë tyrk, por unëDeshtën me më bamë nji pashë tyrk, por unëDeshtën me më bamë nji pashë tyrk, por unëDeshtën me më bamë nji pashë tyrk, por unëDeshtën me më bamë nji pashë tyrk, por unëdojsha me qênë nji apostull i idesë kombtaredojsha me qênë nji apostull i idesë kombtaredojsha me qênë nji apostull i idesë kombtaredojsha me qênë nji apostull i idesë kombtaredojsha me qênë nji apostull i idesë kombtare

Kjo është letra e katërt dhe e funditnë letërkëmbimin mes studentit tëmjekësisë Hamdi Oruçi dhe Mustafa

Merlikës. Më shumë se letra ato ishin copë-za autobiografije, sidomos sa i takon letravetë Merlikës, ndërsa ato të Oruçit ishin tëmbushura plot informacione, detaje të pan-johura albanologjike por edhe politike përfillim vitet ’50, kur të dy ishin larg Sh-qipërisë, vendlindjes së tyre, ku perdja e hek-urt e komunizmit kishte rënë e një dramë edhimbshme kishte nisur të luhej...

Letrat u mundësuan për suplementintonë nga nipi i Mustafa Krujës, Eugjen Mer-lika, pas një botimi në “Hyllin e dritës”. Kjoletër e katërt, firmosur prej Mustafa Krujës,sjell të reja nga marrëdhënia e tij me kul-turën e kohës, raportin me pushtetin në ko-hën e qeverisë së tij, si e njihte AleksandërXhuvanin, dhe një kapitull i ri nga fëmijëriae tij, ku tregon se si u shkollua, e se si babi itha të lidhej me Esad Pashën për ta dërguarme studime në Turqi...

Ramleh, 9.IVRamleh, 9.IVRamleh, 9.IVRamleh, 9.IVRamleh, 9.IV.1953.1953.1953.1953.1953I dashuni DoktorI dashuni DoktorI dashuni DoktorI dashuni DoktorI dashuni Doktor,,,,,Mâ par’e mâ dalë po m’a ka ânda me Ju

përsritun gzimin e përgzimin t’em për dok-torimin t’Uej në mjeksí e me Ju pyetun mbiprogramën t’Uej për këndej e mbrapa.

Ju falem nderës për letrën e dashun qimë ka kënaqun. M’u desh me Ju a vonuemdy muej përgjegjen. Por s’prish punë, besoj,as ndër sw t’Uej: kso letrash si t’onat, qi nukshkëmbehen për etiketa, mund të presin ngée volí, apo jo?

Zêmra fisnike, mendimi miqsuer i Juej përkujtimin e Besimit t’em më mallëngjejnë emë bâjnë mirnjohës. Por nuk dij a ka për tëqênë gjâ me i nginjun apo jo. Tëmer’e hijessë bolshevizmës i ka kapërcyem edhe kufîjte tokavet mbi të cilat zotnon efektivisht.Urn’e atij hîni të bekuem tash gjindet nëGraz. Nuk dij përpiknisht se në cilin vênd,por mâ nj’atje ndër vorrezë ku ato âsht za-kon me i vënduem. Âsht i shënuem me njipllakë a rrasë mermeri të dallueme vetëmme emnin Besim. Pra pa mbiemën! Arsyeja?Âsht nji familje grazjane qi ka pasun mirs-inë t’a tërhjekë urnën prej Vjene atje. Porme kujdes të madh qi mos të dihej për kê pointeresohej, se i biri kuj ishte Besimi. Pse?Eh! Sepse sod në Graz ka nji pushtet civil qiâsht qeverija austrijake e nji pushtet usht-arak qi âsht ushtrija inglize. Por nesër? Nukdihet: mundet me ardhun në vênd të qever-isë demokratike të tashme nji qeverí komu-niste ase në vênd t’ushtrisë inglize ushtrijabolshevike! Nuk dihet, mâ mirë me qênë imatun e largpamës në këtë jetë!... Kështupra qëndron puna, lum miku. Rreth këtijfakti të vogël, sa konsiderata morale e poli-tike mund t’u bâjshin! Por ç’dobi? Miqt e mij,qi janë vetëm burr’e grue, interesohen me eshikuem e lulzuem urnën. Por sigurisht, meu dërguem kênd në derë për me i pyetun seku gjindet urn’e Besimit nuk do t’u vinte mirëaspak.

Me Prof. Skironë kemi shkëmbyemnga nji letër, sikurse do t’a dijni, mbasi qeshëi shtrënguem me i u përgjegjun me adresënt’Uej.

Aleksandër Xhuvanin e njoh si paren ekuqe, d.m.th., ashtu siç âsht moralisht e poli-

tikisht. E njoh kamot. E kam pasun bashk-puntuer n’Institutin e Studimevet Shqiptarekur un isha kryetar. Parandej kam pasunnji polemikë gjuhsore të gjatë me tê kur unisha refugjat ne Genève e ai në Tiranë an’Elbasan profesor. Pat pasun mjerimin emadh me i u vramë i biri komunist në njipërpjekje. Edhe ndienjat e tija personale injiheshin mirfilli prej gjithë qeverivet sh-qiptare të dý perjodavet pushtimore. Por tëgjithë kemi mbyllë swtë kundrejt tij. E que-jshim nji vlerë arsimore n’atë vênd të vorfëntonin. E liga mâ e madhja qi i pat ramë mbëkrye prej nesh pat qênë shpërngulj’e tij nëShkodër. S’e kisha ndiem deri tash qi paskapasë qênë edhe delegat i komunizmës sh-qiptare në konferencën e Parisit për nji paqëbolshevike. Ju paskeni edhe nji kujtim per-sonal të ndeshuni me tê n’atë rasë. Por Xhu-vani ka nji fytyrë brunxi, qi s’din as me ukuqun as me u zbemë. Kush t’a dij meç’thema po u marrka vallë në radjo? Politikea kulturore?

Ju falem nderës qi m’a latë zêmrën

kryekëput prej atij pezmi të vogël qi ka pasëmarrë ndaj Papa Tanit të shkretë. Kam qênëi sigurtë krejt qi shkaktar s’ka mundun meqênë tjetër posë ndonji anmiku “të veshunnë lëkurë miku”. E u kam vûmë gishtin, qy-shë kur e këndova atë libër, dy vetve. Ndosh-ta janë të dy bashkë, ndoshta njâni vetëme... ndoshta edhe asnjâni. Kushdo qoftë Zoti

i a faltë atë mëkat e i a largoftë atë ves. Âshtresa, bij’e egoizmës, i dashun mik. E Perëndi-ja na ruejttë soje! Ju siguroj se asnji shênjidhnimi s’i kam dhânë as njânit as tjetrit prej“miqvet” për të cilët më han zêmra. As mënís’u mbaj, vetëm më dhêmbsen. Jam edhe gatime e harruem krejt atë dhunë të vogël qi mëkanë bâmë edhe sa tjera qi ndoshta un nuk

E njoh E njoh E njoh E njoh E njoh Aleksandër Xhuvanin si paren e kuqe... d.m.th., ashtu siç âsht moralishtAleksandër Xhuvanin si paren e kuqe... d.m.th., ashtu siç âsht moralishtAleksandër Xhuvanin si paren e kuqe... d.m.th., ashtu siç âsht moralishtAleksandër Xhuvanin si paren e kuqe... d.m.th., ashtu siç âsht moralishtAleksandër Xhuvanin si paren e kuqe... d.m.th., ashtu siç âsht moralishte politikisht. E kam pasun bashkpuntuer n’Institutin e Studimevet Shqiptaree politikisht. E kam pasun bashkpuntuer n’Institutin e Studimevet Shqiptaree politikisht. E kam pasun bashkpuntuer n’Institutin e Studimevet Shqiptaree politikisht. E kam pasun bashkpuntuer n’Institutin e Studimevet Shqiptaree politikisht. E kam pasun bashkpuntuer n’Institutin e Studimevet Shqiptare

kur un isha kryetar kur un isha kryetar kur un isha kryetar kur un isha kryetar kur un isha kryetar. Parandej kam pasun nji polemikë gjuhsore të gjatë me tê kur. Parandej kam pasun nji polemikë gjuhsore të gjatë me tê kur. Parandej kam pasun nji polemikë gjuhsore të gjatë me tê kur. Parandej kam pasun nji polemikë gjuhsore të gjatë me tê kur. Parandej kam pasun nji polemikë gjuhsore të gjatë me tê kurun isha refugjat ne Genève e ai në Tun isha refugjat ne Genève e ai në Tun isha refugjat ne Genève e ai në Tun isha refugjat ne Genève e ai në Tun isha refugjat ne Genève e ai në Tiranë a n’Elbasan profesoriranë a n’Elbasan profesoriranë a n’Elbasan profesoriranë a n’Elbasan profesoriranë a n’Elbasan profesor.....

Kur mbarova mësimet eKur mbarova mësimet eKur mbarova mësimet eKur mbarova mësimet eKur mbarova mësimet emesme pata dashun memesme pata dashun memesme pata dashun memesme pata dashun memesme pata dashun mehymë n’ingjenjerí, sehymë n’ingjenjerí, sehymë n’ingjenjerí, sehymë n’ingjenjerí, sehymë n’ingjenjerí, sekisha nji prjerrje fenome-kisha nji prjerrje fenome-kisha nji prjerrje fenome-kisha nji prjerrje fenome-kisha nji prjerrje fenome-nale për mathematikë.nale për mathematikë.nale për mathematikë.nale për mathematikë.nale për mathematikë.Baba i ngratë analfabetBaba i ngratë analfabetBaba i ngratë analfabetBaba i ngratë analfabetBaba i ngratë analfabetmë detyroi qi të pyetshamë detyroi qi të pyetshamë detyroi qi të pyetshamë detyroi qi të pyetshamë detyroi qi të pyetshaPashën t’onë (Esad TPashën t’onë (Esad TPashën t’onë (Esad TPashën t’onë (Esad TPashën t’onë (Esad Top-op-op-op-op-tanin) e të bâjsha si të mëtanin) e të bâjsha si të mëtanin) e të bâjsha si të mëtanin) e të bâjsha si të mëtanin) e të bâjsha si të mëkshillonte ai. E kështukshillonte ai. E kështukshillonte ai. E kështukshillonte ai. E kështukshillonte ai. E kështuqeshë i shtrënguem meqeshë i shtrënguem meqeshë i shtrënguem meqeshë i shtrënguem meqeshë i shtrënguem mehymë në Mylkije, qi i eptehymë në Mylkije, qi i eptehymë në Mylkije, qi i eptehymë në Mylkije, qi i eptehymë në Mylkije, qi i eptembretnisë othomanembretnisë othomanembretnisë othomanembretnisë othomanembretnisë othomaneadministratorët e diplo-administratorët e diplo-administratorët e diplo-administratorët e diplo-administratorët e diplo-matët e saj. Por si mbaro-matët e saj. Por si mbaro-matët e saj. Por si mbaro-matët e saj. Por si mbaro-matët e saj. Por si mbaro-va studimet e u bâna iva studimet e u bâna iva studimet e u bâna iva studimet e u bâna iva studimet e u bâna izoti vetiut i u shmângazoti vetiut i u shmângazoti vetiut i u shmângazoti vetiut i u shmângazoti vetiut i u shmângakarrjerës s’eme e lypa mekarrjerës s’eme e lypa mekarrjerës s’eme e lypa mekarrjerës s’eme e lypa mekarrjerës s’eme e lypa meu emnuem profesor nëu emnuem profesor nëu emnuem profesor nëu emnuem profesor nëu emnuem profesor nëgjysgjymnazin e Durrsitgjysgjymnazin e Durrsitgjysgjymnazin e Durrsitgjysgjymnazin e Durrsitgjysgjymnazin e Durrsit

Në foto: Mustafa Kruja

SHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom 17www.shqiptarja.comE diel, 6 maj 2012SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASI EPISTOLAR

dij. Historin’e vërtetë s’e shkruejnë, s’kanëpër t’a shkruem kurrë picrrakë qi e ushqe-jnë zêmrën me smirë. E pra, kushdo qoftë aianmik frikacak a ai mik hypokrit, besoj seka me qênë nji qi s’ka pamë të keq prej meje,edhe në mos pastë pamë të mira.

Dr. Petrotta-s i a kam dërguem Abe-tarin porsa nxûna adresën e tij prej letrëss’Uej. Prof. La Piana-s kujtoj qi i a kam dër-guem nëpër dorën t’Uej. Shumë tjerve vakam nisun me adresa qi kam marrë prejGurakuqit. Nëse Ju dijni ndonji të merit-ueshëm qi s’e ka marrë, më shkrueni.

Fjalorin e Mann-it kam me e porosi-tun porsa të gjêj mënyrën me i dërguem tëhollat. E dij mirë qi ka me qênë plot me ga-bime si të gjithë fjalorët shqip qi kanë botu-em të huejt. Mâ i sakti prej këtyne âsht ai iGustav Meyerit. Rreth punimit t’albanologvetë huej mbi gjuhën t’onë i kam shkruem Prof.Schiroit nja pak rreshta.

Kam marrë nga Prof. La Piana, posëstudimit qi ka botuem te Flamuri, edhevaria-n. I kam shkruem për swshë të dý ve-prat e më janë dukun mjeshtrore. Pse vallës’ka qênë emnuem ky kompetent i vërtetëtitullar i kathedrës së shqipes n’universitetine Palermës? E pse s’ka qênë emnuem mis iInstitutit të Tiranës? Ani tue qênë edhe Sh-qiptar!

Mbasi te DHEU I HUEJ paskeni dýcopë, e pranoj me gzim e miradije njânën.Un e kam lânë atê e tjera vepra të dy mâ tëmëdhajvet poetë italo-shqiptarë atje ku mëmbet gjithë ç’pata të dashun e të çëmueshëm.

Nji pjesë të madhe të ksaj letre s’Ueje paska zânë çeshtja e kujtimeve të mija. Ekeni rrahun me nji afsh të mallëngjyeshëm

e t’admirueshëm. Ju siguroj se ndiesit’e pas-tra të zêmrës s’Uej plot zjarr patrijotik s’kanëmbetun pa lânë nji gjurmë të thellë në shpir-tin t’em. Por të shohim tash se ç’ka për tëbâmë edhe koha. Kam nëpër duer do pun-ime historike qi duhen kryem e përsosun:kam në trû do projekte gjuhore shumë tërândsishme. Mund t’i vijë dita edhesendërtimit të deshirit t’Uej.

E der atëherë...qe se Ju po më drej-toni nji lutje: “Kallzomni pak historí sh-

qiptare” po më thoni. Gati pra më keni meJu ndriçuem mbi çdo problemë të historisës’onë e të shoqnisë s’onë, kuptohet vetvetiu,me aqë dritë sa të më ketë falë Zoti. E kamedhe nji mik tjetër të këtilë, âsht nji françes-kan, qi shpesh herë më bombardon me py-etje e un i përgjigjem me gzim. Ai âsht i urtëe më lên ngé. Kështu kemi me qênë edhe Ju,i dyti, pa dyshim.

A dijni sa më kënaqet shpirti kurgjindem përpara të rijsh objektivë nëgjykimet e tyne? Besa përpara të rijsh edhepleqsh, por sidomos të rijsh. Qe si më thoniJu: “Na rinija ishim të huej në dhé t’onë, jo,selbstverständlich, siç âsht sod në mënyrë

katastrofale, por mjaft të huej. î Më ka ramëme luftuem për t’i a mbushun mêndjen

ndokuj për këtë dallim të detyr-shëm, të qartë, historik e ndoshtame pak apo aspak sukces! Nukgjindet kurrë e vërteta pa ushliruem prej paragjykimesh.Realitet’i jetës âsht relativiteti, joideali, i cili âsht vetëm nji ândërr ebukur qi na tërhjek drejt vetes përme i u afruem sa mâ tepër përsos-unisë pa mundun me i a mbërrîmëkurrë. Ju në letrën t’uej zêni me gojënji ligjëratë t’emen, qi besoj se ka meqênë ajo e mbrapmja, me 22 nându-er 1942, pak kohë para se t’epshadorhjekjen. Me gjithë qi ka qênë botu-em si fashikull aktualiteti, Zoti e dinnëse ka mbetun kund gjallë ndonjikopje, posë njije qi un pata pasun fa-tin t’a gjêjsha ndër librat e Besimit tëmjerë. E kisha pasë lânë n’Italí me sagjâna tjera e më ka ardhun tash vonë.Më tërhoq ana e e këndova edhe njiherë tash mbas 10 vjeç e gjymsë qi patqênë shqiptuem. Gjeta në tê, për sa ipërket rinisë n’atë perjodë qi përmênd-ni Ju, të njâjtin koncept të shprehunme fjalë tjera. Por, ofshé!..., ku âsht sodajo perjodë? Në të cilën Shqipnijas’qeverisej sigurisht prej njerzvet mâ tëmirvet qi kishte, ku djelmnija ishte lânëmbas doret e në padije të historisë sëvet e të burravet qi ishin bâmë flí përlirin’e kombit, por ku prap se prap ajorronte n’atdhe të vet, secili në gjî tëfamiljes së vet e jo në mërgim, jo nëpërburgje e fushime përqëndrimi, edhe kurs’pushkatihet; prap se prap rritej me njiidé kombtare e jo adhuruese e nji dok-trine antikombtare e antinjerzore nënmaskën e zezë hajsmi të nji ideali njer-zuer!

Ju, shqeptiqizmës s’eme për sa mëshkruejshi në letrën e parë mbi orjentimine sodshëm të djelmnisë s’onë, natyrishttue e marrë në përgjithsí, po i përgjigjeniemfatikisht: “E pra gaboheni!” Këtêurojsha edhe vetë, e pra Ju lumtë goja. Padyshim, harmonija e 5-6 djelmoshave sh-qiptarë t’universitetit të Palermës, megjithë qi prej rrymash e partishë të ndry-shme, përbân nji shpektakull të bukur. Por,ah këto rryma e partí apo ideologjí të ndry-shme për nji Shqipní qi âsht tue dhânë

shpirt dhe ka nevojë qi forcat e gjithë bijvetë vet të përbâjnë nji të vetme për t’a shpë-tuem nga deka, nji herë! Atje n’Australí kër-sasin dajakët e kuburet ndërmjet djelmnisësë partive të ndryshme. A s’âsht dâm, a s’âshtkrim? Peshku në det e na shahemi, rrihemie vritemi se si do t’a hamë! Djelmnija s’kafaj këtu, faji âsht i pleqvet politikanë. Poredhe djelmnija do të bânte mâ mirë sikurtë përmblidhej mbë vete e t’u thonte pleqvet:“Merrnju vesht, bashkonju e na kallzoni seç’udhë doni me marrë se mbrapa na keni!”

S’ka dyshim qi rinijaâsht e pastër, e lame prejambicjesh qi kanë hel-matisun, mjerisht,gjakun e shumë politi-kanve profesjonista.

Me gjithë qi s’injoh se kush janë atat’Australisë, jam i bind-un se nuk do të jenë tërij qi kanë studjuem, nëpërgjithsí nemose.

Prandej, sjellja e tyne s’i bie ndonji marredjelmnisë universitare. Veçse un, sikur t’akisha në dorë, edhe ksaj së fundit do t’i ambyllsha dyert e partivet dersa mos të kenëkryem studimet. Shqipnija ka vuejtun e dotë vuejë edhe kushedi për sa kohë për mjekëtë mirë, ingjenjerë të mirë të çdo dege, përgjykatës të mirë, financjerë të mirë et.. et..jopër politikanë.

Letrën t’Uej e keni mbaruem me kërc-nimet e mjekut kundra Mefistoflit. Faustipra mjek qe e ra në lak të tij! S’po jam isigurtë nëse në mênden t’Uej protagonistidjallzuer i ksaj alegorije vetson pesimizmënapo tjetër gjâ a tjetër kênd. Në qoftë pes-

imizma, mos kini frikë, se ka tridhetë vjetqi luftoj me tê e jam ende gjallë e mundës.Shpresoj se kështu kam me dekun.Tekembramja, edhe sa më ka mbetun mâme duruem? Jam 66 vjetsh! Mandej kambeslidhun të fortë: Besoj verbnisht në Zo-tin, besoj se kurrgjâ s’bâhet pa dashun Ai(“Non muove foglia che Dio non voglia”,“L’uomo propone, Dio dispone”), besoj se nëshumë sende qi neve na duken të këqija Aimund të ketë fshehun nji të mirë mâ tëmadhe qi na s’e shohim, besoj se edhe kurAi përmeton të këqijat ka atje nji myster qina s’e kuptojmë. Kam lemë e jam rritun nëKrujë, malsí me të tâna zakonet e saja mâtë pastrat, gurishtë ku njeriut i duhet meluftuem me jetën. Kam lemë e jam rritunnë nji familje qi s’ka dijtun t’i trêmbet swnikurrë në të drejtën e vet. Kam pasun fatinme studjuem e studjova mirë. Para se melânë çerdhen t’eme 15 vjetsh e gjymsë përme votun në gjymnaz të Janinës, kishanxânë gati për mêndsh gjithë veprat e NeimFrashërit ndër teqet bektashijane qi mëkishin injektuem në gjak farën e shqipta-rizmës (siç e quejshim aso kohe). Qyshserashë në mênt e mija jetova për Shqipninëe për familjen, e gjithsa herë detyrat kun-drejt njânës e tjetrës u gjindën në kundrësh-tim, un bâna flí të dytën për të parën. Fich-te-ja ka thânë: “Offenbare mir was du wahr-haftig liebst, was du mit deinem ganzen Se-hnen suchst, zu finden hoffst- und du hastmir dadurch dein Leben gedeutet. Was duliebst das lebst du.”

E qe jeta e ime! Kryekëput nji jetëdetyrash pa menduem kurrë nëse ka dhe tëdrejta qi u përgjigjen këtyne detyrave. Pranji jetë e këtillë s’ka si mohohet, s’âsht emundun me i a kthyem shpinën në tëmbrapmin ças. Amiel-i ka shkruem: “Etreméconnu même par ceux qu’on aime, c’estla coupe d’amertume et la croix de la vie;c’est là ce qui met sur les lèvres des hom-mes supérieurs ce sourire douloureux ettriste dont on s’étonne.” Un s’jam aqë mên-demadh për me e kategorisun veten nëradhën e njerëzvet eprorë t’Amielit, por jamadmirues e nji nxânës modest i tyne. Mun-dohem me bâmë si ata, me ndjekun gjur-mat e tyne. Pra mund të duket edhe nëbuzët e mija nga nji herë ajo buzqeshjedhimbet e idhnimit qi thotë ai. Un s’kamlemë për me qênë politikan e më vjen marreqi fati, nëpër udhën e patrijotizmës, më qitinë jetën politike. Kur mbarova mësimet emesme pata dashun me hymë n’ingjenjerí,se kisha nji prjerrje fenomenale për mathe-matikë. Baba i ngratë analfabet më detyroiqi të pyetsha Pashën t’onë (Esad Toptanin)e të bâjsha si të më kshillonte ai. E kështuqeshë i shtrënguem me hwmë në Mylkije,qi i epte mbretnisë othomane administra-torët e diplomatët e saj. Por si mbarova stu-dimet e u bâna i zoti vetiut i u shmângakarrjerës s’eme e lypa me u emnuem profe-sor në gjysgjymnazin e Durrsit: un s’e kishakurrkund mênden me u bâmë nji pashëtyrk, dojsha me qênë nji apostull i idesëkombtare për vêndin t’em.

A po shihni nji herë, mik i dashun,se si pa i dhânë dum as vetë rashë në grack-ën t’Uej? Ça shkrova këtu posë nji kapitullitë shkurtën të nji autobijografije? Ani pse?Për me Ju bindun qi nuk jam i deshpruemsi Fausti e qi Mefisti s’ka ça bân tek un!

E pra, mbasi Ju a lava edhe këtëborxh të mbrapëm për ksi shtegu, tash poJu lâ me shëndet e po kthehem te historij’eMaqedonisë së hershme qi kam lânë në dorë.

MustafaMustafaMustafaMustafaMustafa

Xhuvani ka nji fytyrë brunxi, qi s’din as me uXhuvani ka nji fytyrë brunxi, qi s’din as me uXhuvani ka nji fytyrë brunxi, qi s’din as me uXhuvani ka nji fytyrë brunxi, qi s’din as me uXhuvani ka nji fytyrë brunxi, qi s’din as me ukuqun as me u zbemë. Kush t’a dij me ç’kuqun as me u zbemë. Kush t’a dij me ç’kuqun as me u zbemë. Kush t’a dij me ç’kuqun as me u zbemë. Kush t’a dij me ç’kuqun as me u zbemë. Kush t’a dij me ç’themathemathemathemathemapo u marrka vallë në radjo? Politike a kulturorepo u marrka vallë në radjo? Politike a kulturorepo u marrka vallë në radjo? Politike a kulturorepo u marrka vallë në radjo? Politike a kulturorepo u marrka vallë në radjo? Politike a kulturore

Në foto: Faksimile e letrës së Mustafa Krujës dërguar studentit Hamdi Oruçi

www.shqiptarja.com E diel, 6 maj 201218

SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASISHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom PROFIL

Ai që ka provuar të hyjë në jetën eQemal Stafës, sado mirë ta njohë, përsëri e ka të vështirë t’i

qaset personalitetit të tij, pa një farëmahnitjeje. Një jetë aq e shkurtër, mereflekse aq të fuqishme në jetën e rinisësë kohës së tij dhe më vonë. E mbushurplot e përplot me hove lufte e qëllime tëmëdha, me një dendësi ngjarjesh e për-pjekjesh vetëmohuese, e frymëzuar nganjë ideal fisnik. Një fytyrë imponuese sivetë e vërteta, ai ishte siç e ka përcak-tuar me të drejtë mësuesi i tij SkënderLuarasi “fillimi i një personaliteti uni-versal”.

Ata që e njohën nga afër, thonë se Qe-mali fëmijë dukej djalë dhe Qemali djalëdukej burrë. Ndoshta këto fjalë, bartinmbresën kryesore që ai u ka lënë bash-këkohësve. A ishte kjo shprehje e njëpjekurie të parakohshme e të pazakontë,i një natyre liridashëse apo e një shpirtipërherë kërkues, me aspiratën për tëparë larg dhe për të mos u pajtuar mejetën e padrejtë? Mendoj se të gjitha këtojanë shfaqje të ndryshme të të njëjtitindividualitet, po të një individualitetitë spikatur.

S’ka dyshim se cilësitë vetjake të Qe-malit kanë rolin e tyre, por në radhë tëparë ai është pjellë e kohës së tij, e njëepoke të rëndë për fatin e popullit sh-qiptar. Qemali i takon përfaqësuesve mëtë mirë të atij brezi të rinisë sonë, që iukundërvu padrejtësive të kohës së vetdhe u vu në kërkim të një ideali. Sigur-isht, rruga për të gjetur dhe për tëpërqafuar këtë ideal nuk qe e lehtë.Përkundrazi, pati vështirësitë dhe zig-zaget e saj, që në rastin e Qemalit ukapërcyen brenda një kohe relativishttë shkurtër. Në qoftë se në fillim, ai uushqye me idetë patriotike të rilindësvedhe me adhurimin për figurën e Mus-tafa Qemal Ataturkut, këtij reformatoritë shquar demokrat, të cilat ia mëkoi iati, që e kish pasur Ataturkun shokklase, më pas rol do të luajë frymademokratike, ndjenja e revoltës dhe eguximit qytetar, antizogizmi që do të ng-jallë tek ai mësuesi i gjimnazit, patriotidemokrat Skënder Luarasi. Por aspi-ratat dhe synimet serioze të Qemalitnuk do të ndaleshin këtu. Njohja dheafrimi me intelektualin revolucionar ZefMala, i dhanë mundësi Qemalit të bjerënë kontakt për herë të parë me idetëkomuniste. Literatura filozofike e so-ciologjike, që mori prej tij dhe sidomosveprat klasike të filozofisë marksistesollën një përmbysje në mendimet eQemalit të ri dhe hodhën themelet ebotëkuptimit të tij revolucionar. Me këtoide të reja, me guximin dhe besimin teprogresi social, Qemali do të hynte nëmjediset e rinisë shkollore në Shkodëre më vonë në Tiranë dhe do të kon-tribuonte në organizimin shoqëror epolitik të rinisë shqiptare. Në fillimet errugës së vet revolucionare, ai do të mili-tonte në gjirin e shoqërisë “Besa sh-qiptare” të gjimnazit të Shkodrës, ku dotë luftonte për bashkimin e të rinjve padallim feje, mbi bazën e interesave ko-mbëtare.

Por ideali revolucionar do t’i japë kup-tim konkret jetës së Qemalit dhe do tëgjejë fushë veprimi kur ai do të lidhetme punëtorin militant Vasil Shanto.Miqësia e tyre legjendare përbën një ngafaqet më të bukura të lëvizjes revolu-cionare shqiptare. Do të jetë Vasili, kypunëtor revolucionar, që do ta radhisë

përfundimisht intelektualin e ri QemalStafa në frontin e luftës për të drejtatdhe interesat e punëtorisë shqiptare. Nëkëtë luftë do të përftohet botëkuptimirevolucionar i Qemalit, ideali përndërtimin e një bote të re. Prej këndejdo të zënë fill e do të burojnë seriozitetie vendosmëria, besimi e guximi, ai

afresk vlerash shpirtërore e intelektu-ale, që vijnë e shpalosen me një shpejtë-si të çuditshme në jetën e tij të shkurtër.

Diviza kryesore e jetës sëndërgjegjshme të Qemalit do të jenëpërkushtimi i thellë dhe besnikëria ndajkauzës së çlirimit dhe lirisë së njeriut.Qëllimi i tij i vetëm do të mbetet për-

pjekja për të triumfuar kjo kauzë, e cilamishërohej në planin filozofik e social nëidealin revolucionar. Ky ideal, ashtu siçe mendonte dhe e propagandonte Qema-li, kish në bazën e vet, jo vetëm logjikënshkencore dhe mësimet e historisë, pordhe një koncept të gjallë human dhefrymë të thellë demokratike. Të gjithëata që kanë pasur fatin të futen nërrugën revolucionare, nëpërmjet mësim-eve dhe fjalës së mençur të Qemalit, dotë mrekulloheshin nga mendimet dheqëndrimi i tij human.

Idealin e vet Qemali do ta shpallte meguxim, kur ish akoma nxënës 15 vjeçar,kur do të shkruante në një nga hartimete tij se “Edhe ne shqiptarët do tarrënojmë të vjetrën dhe mbi të do tëngremë flamurin e barazisë e të drejtë-sisë”. Por idealin e tij politik, ai nuk dota ndante asnjëherë nga ideali patriotik,kur përsëri në këtë kohë do të shkruantese “Është i lumtur, ai që vdes për atd-he”. Te Qemali do të ndodhë ajo që tëharmonizohen në mënyrë të natyrshmeaspiratat për një atdhe të lirë me ën-drrën fisnike për një shoqëri të lirë sh-qiptare. Këto mendime në jetën e Qe-malit nuk qenë poza dhe shprehje re-torike, po shfaqje të një qëndrimi koseg-uent dhe qëllimesh thellësisht tëndërgjegjshme. Prandaj në mes fjalësdhe veprës së Qemalit dhe rënies së tijheroike, do të ngrihet figura e tij prejliridashësi të madh. Kush e njeh nga afërkëtë rrugë që përshkoi Qemali nukmund të mos emocionohet e të mos enderojë angazhimin e tij total, luftënheroike e punën fisnike për kauzën eçlirimit të atdheut dhe të lirisë së njeri-ut të thjeshtë.

Kredoja e jetës revolucionare të Qe-malit nuk do të ishte një ide abstrakte,por aspirata e detyra historike e njëklase, siç ishte atëherë klasa punëtore,e cila në gjysmën e parë të shekullit tëkaluar kish marrë përsipër ndërtimin enjë shoqërie të re, pa shtypje e shfrytë-zim, me synimin për të realizuar ëndrratmë të bukura të njerëzimit. Qemali,duke u gjendur objektivisht në këtëkuotë të proceseve historike, nuk do të

70-70-70-70-70-VJETORIVJETORIVJETORIVJETORIVJETORI IIIII RËNIESRËNIESRËNIESRËNIESRËNIES

QEMAL STAFAShëmbëlltyra e papërsëritshme

PersonalitetiVetë jeta e Qemalit, mendimetdhe gjithë veprimtaria e tijkrijuese e praktike është njëshembull që provon se simund të harmonizohennatyrshëm te një individ iemancipuar njeriu,revolucionari i vërtetë, artisti

Ata që e njohën nga afërAta që e njohën nga afërAta që e njohën nga afërAta që e njohën nga afërAta që e njohën nga afër, thonë se Qemali fëmijë dukej djalë dhe Qemali djalë dukej, thonë se Qemali fëmijë dukej djalë dhe Qemali djalë dukej, thonë se Qemali fëmijë dukej djalë dhe Qemali djalë dukej, thonë se Qemali fëmijë dukej djalë dhe Qemali djalë dukej, thonë se Qemali fëmijë dukej djalë dhe Qemali djalë dukejburrë. Ndoshta këto fjalë, bartin mbresën kryesore që ai u ka lënë bashkëkohësve....burrë. Ndoshta këto fjalë, bartin mbresën kryesore që ai u ka lënë bashkëkohësve....burrë. Ndoshta këto fjalë, bartin mbresën kryesore që ai u ka lënë bashkëkohësve....burrë. Ndoshta këto fjalë, bartin mbresën kryesore që ai u ka lënë bashkëkohësve....burrë. Ndoshta këto fjalë, bartin mbresën kryesore që ai u ka lënë bashkëkohësve....

Në foto:“QemalStafa”,tablo eBukuroshSejdinit1964

Prof. Nasho JorgaqiProf. Nasho JorgaqiProf. Nasho JorgaqiProf. Nasho JorgaqiProf. Nasho Jorgaqi

SHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom 19www.shqiptarja.comE diel, 6 maj 2012SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASI PROFILqëndronte spektator, por përkundrazi dotë ndihej i lidhur shpirtërisht dhe do tëaktivizohej në kushtet e Shqipërisë përt’i ndihmuar këto zhvillime progresive.Në mendjen dhe zemrën e këtij të riu, sidhe e mjaft të rinjve guximtarë të kohëskjo që po ndodhte ishte një mrekulli qëpo përjetonte bota e vuajtur dhe e mun-duar. Një ndërmarrje e tillë historike,sado utopike që dukej, që kish nisur meRevolucionin e Tetorit, me dimensionedhe detyra të panjohura deri atëherë,ishte eksperimenti më i madh dhe më iguximshëm në historinë e shoqërisënjerëzore. Shumë nga mendjet e ndritu-ra intelektuale të botës, shkencëtarë eartistë të mëdhenj si, A. Ajshtajni e P.Kyrie, E. Fermi e P. Pavllovi, R. Rolanie T. Mani, Pikaso e Zh. Sartri, B. Shou eH. Barbysi, V. Uellsi e T. Drajzeri e sa esa të tjerë, jo vetëm do të tregoheshinentuziastë para këtij eksperimenti tëpangjarë ndonjëherë, por dhe besonin seai do të sillte një fat më të mirë për njerë-zimin. Sigurisht, jeta dhe historiatreguan më pas se, realizimi i kësaj ën-drre të madhe të njerëzve nuk ishtethjeshtë triumf idesh dhe dëshirash, pornjë proces qilizmash të thella e përm-bysjesh të mëdha, me pasoja të panjo-hura e që praktika po dëshmonte përtrauma dramatike dhe eksese nga mëtragjiket. E vërteta është se Marksi, nënjë letër të dërguar Engelsit, sapo kishmbaruar “Kapitalin”, sikur ta ndjentetragjedinë e ardhshme, do të shkruantekëto fjalë: “Idetë tona do të jenë fatlumedhe do të realizohen pa dhimbje tëmëdha në qoftë se do të triumfojnë nëvende të zhvilluara si Gjermania, Fran-ca, Anglia, SHBA. Ato do të jenë fatkeqe,po qe se revolucioni do të triumfojë nëvende të prapambetura si Rusia, Kina,India etj.”.

Historia e provoi parashikimin pro-fetik të Karl Marksit. Tanimë mund tëthemi se nga parashikimi i tij gjenialderi te eksperimentimi dhe nga eksper-imentimi te dështimi e pastaj nga dësh-timi te zhgënjimi prej ideve dhe prak-tikave për të ndërtuar një shoqëri të re,pavarësisht nga disa rezultate historiketë pamohueshme, një pjesë e madhe enjerëzimit e pagoi me sakrifica të pal-logaritshme. Veçanërisht breza të tërërevolucionarësh, njerëz me shpirt ezemër të madhe, të ndershëm dhe vetë-mohues, u sakrifikuan për idealin e njëbote të re. Disa ranë ose vdiqën me bind-jen për drejtësinë e kauzës së tyre, tëtjerë i hëngri pa mëshirë vetë revolucio-ni, por shumë nga ata përjetuan rëndëzhgënjimin që solli dështimi në zbatimindhe realizimin e idealeve të revolucion-it.

Qemali do t’u përkasë atyre që për-jetuan epokën romantike të revolucion-it, periudhën e ëndrrave të mëdha e tëmendimeve të guximshme që zgjon ide-ali i një kauze çlirimtare. Në kushtet enjë Shqipërie të prapambetur, ajo qëndodhte në vitet ‘30 në Bashkimin Sov-jetik ishte për Qemalin dhe shokët e tijnjë mirazh i mrekullueshëm, që i bëntekomunistët e rinj shqiptarë të ngazëlle-heshin dhe të ëndërronin, madje dhe tëvepronin.

Te Qemali, që kish një natyrë liri-dashëse, karakter të hapur e të drejtë,prirje artistike këto ide do të rrezatoninëndrra të bukura e aspirata tepër hu-mane. Dhe këto do të manifestoheshinnë veprimtarinë e Qemalit. Lufta dhepërpjekjet e tij do të karakterizoheshinnga një përmbajtje e gjallë njerëzore dhefrymë demokratike, larg çdo fanatizmipolitik dhe skemash të ngurtësuara.Filozofia dhe politika në fjalën e këtij tëriu inteligjent dhe zemërmadh ishinpërherë të natyrshme, bindëse dhepabujë. Ai do të dinte të tregohej dhemendimtar dhe psikolog, dhe veprimtarme intuitë të hollë e me takt, dhe njeritepër i edukuar.

Janë këto cilësi dhe afirmimi i tij sirevolucionar militant që e bënë Qemalinnjë nga figurat qendrore të Luftës Anti-fashiste Nacionalçlirimtare, pavarësishtse ai u nda shpejtë nga jeta. Në këtë pikë-pamje do të thoshim se nuk është vetëmshembulli i madh që ai la prapa merënien e tij heroike, duke u shndërruarnë flamur kushtrimi dhe vetëmohimipatriotik, por dhe veprimtaria e pasur qëai zhvilloi kundër pushtuesve fashistë siorganizator dhe propagandist i shkëlqy-er i luftës për çlirimin e atdheut. Kjo ve-primtari, nga ditët e para të prillit 1939e deri në fillim të majit 1942 është aq’ emadhe e intensive dhe e një niveli të tillë,sa nga disa pikëpamje do të thoshim i kashoqet e rralla.

Lufta dhe puna e Qemalit do të shtri-hen në këto vite në një front tepër tëgjerë. Nga një anë, ai do të punonte përorganizimin e rezistencës, duke pasur sifushë kryesore pune dhe lufte rininë dhenga ana tjetër, do të gjendej në ballin epërpjekjeve për themelimin e PKSH.Terreni i punës së tij do të ishte gjithëShqipëria, po dhe tërë ato qytete të Ital-isë ku studionin me qindra të rinj sh-qiptarë. Në Itali, në kontakt me lëvizjenklandestine vendase, ai do të pasurontepërvojën e luftës dhe të punës ilegale,por dhe do të ndihmonte në përpjekjet eshokëve italianë. Kanë mbetur të paha-rrueshme tek ata përshtypjet që u kalënë figura e Qemalit si militant shem-bullor, i mençur e trim. Cezare Kolini,udhëheqësi i lëvizjes klandestine përgjithë krahinën e Toskanës, do të mëshkruante në një letër se “Qemal Stafala në mes nesh shëmbëlltyrën e një rev-olucionari të madh me vlera politike,filozofike, intelektuale dhe morale tërralla”.

Por Qemali si udhëheqës i Luftës An-tifashiste Nacionalçlirimtare dhe orga-nizator i shkëlqyer i rinisë antifashistenë përmasa kombëtare do të zbulojë dhetregojë veten veçanërisht në gjashtëmuajt’ e fundit të jetës. Me themelimine PKSH, veprimtaria e tij udhëheqëse,jo vetëm i zgjeroi kufijtë e vet, por fitoipeshë e atribute sa asnjëherë. Puna dhefjala e tij e mençur, besimi dhe bindja

në drejtësinë dhe domosdoshmërinë eluftës kundër fashizmit, guximi dhe af-tësitë propaganduese, optimizmi dhe ko-munikimi i shkëlqyer me njerëzit, do tangrenë atë në shkallën e një udhëheqë-si tepër të dashur e të respektuar ngarinia dhe populli. Ai do të dinte të flistesi me rininë punëtore ashtu dhe me atëshkollore, si me partizanët e Pezës ash-tu dhe me elementë nacionalistë dhe in-telektualë të ndryshëm. Në këtë peri-udhë jashtëzakonisht të shkurtër Qema-li do t’i bjerë kryq’ e tërthor Shqipërisëme kokë në torbë, duke kapërcyer meguxim rreziqet dhe pengesat e armiqvee tradhtarëve. Kudo që do të shkojë, nëShkodër e Sarandë, në Elbasan e në Fier,në Durrës e Gjirokastër, ai do të mbjellëfarën e lirisë, do të ngrejë zemrat peshëe do t’i hedhë njerëzit në luftë.

Asnjëherë energjitë dhe vlerat e tij

prej njeriu të mendimit dhe të aksionitnuk kishin shpërthyer me aq forcë ebukuri sa shpërthyen në këtë kohë tëstuhishme. Kryefjala e Qemalit në atoditë lufte ishte “Ta jetojmë, shokë ditëne lirisë që sot!”

Themi një të vërtetë, një të vërtetë,që e sjellin deri në kohën tonë kujtimete shokëve dhe analet e luftës, se tiparikryesor i Qemalit ishte dashuria e mad-he dhe besimi i thellë për njerëzit, të ci-lin në rrethanat e luftës do ta material-izojë me forcë e bukuri të rrallë. Këtëcilësi, një partizan pezak do të ma shpre-hte një herë me fjalët: “Qemali ishte ter-jaqi njerëzish”. Dhe, me gjithë mend, aidinte të fitonte zemrat, siç dinte tëkthjellonte mendjet e njerëzve, me ide-të e luftës për çlirim. Sepse gjithçkanjerëzore nuk ishte e huaj për të dhe prej

këndej buronte humanizmi i tij i thellë,ai entuziazëm e përgjërim për lirinë eatdheut dhe vlerat e njeriut, tek të cilatai gjente kuptimin e jetës dhe ishte gatitë vetëflijohej siç ndodhi në fakt brendanjë kohe të shkurtër.

Personaliteti i Qemalit, nga ana tjetërnuk do të ishte i plotë pa dimensioninintelektual dhe dhuntitë e tij artistike.Megjithëse shumë i ri, gjithë jeta e tijishte lufta e paprerë për triumfin e lir-isë, e një lirie në kuptimin sa filozofikaq edhe social, sa shpirtëror dhe moral.Por kjo luftë tek ai është e lidhur dheme etjen e pashuar për dije. Edhe ngakjo pikëpamje, Qemali është njeri i ko-hës sonë, për të cilin mësimet shkolloredo të ishin vetëm një pjesë e vogël epunës së madhe që ai bënte për të njo-hur hapësirat e kulturës. Mendja e tij endritur do të dinte të depërtonte nëfusha të ndryshme të dijes me synimejo të një diletanti, por të një njeriu seri-oz. Ai arriti kështu të mësonte nga filo-zofia dhe historia, nga sociologjia dheshkencat e natyrës, nga letërsia dheartet. Ishte jo vetëm një lexues i apa-sionuar, një përjetues i thellë i artit, podhe një studiues këmbëngulës, mekërkesa të përhershme ndaj vetes përt’u orientuar dhe formuar drejtë e methemel si njeri e si intelektual. Përqen-drimi te disa nga veprat kapitale të kul-turës dhe të vlerave të qytetërimevebotërore përbente pasionin më të madhtë studimeve të Qemalit. Dhe masa,çmimi i kësaj pune do të ishte aksiomase sa kjo i shërbente jetës, progresit, ide-alit të vet revolucionar.

Kultura dhe arti për Qemalin kishinkufij të gjerë dhe një thelb tepërdemokratik, ato ishin shtytje të fu-qishme për njeriun dhe shoqërinë drejtlirisë së vërtetë. Mjafton të kujtojmë sedhe muajt’ e fundit të jetës së tij, në rre-thanat e detyrave të mëdha të ditës dhetë rreziqeve eventuale që i kanoseshin,ai nuk do të shkëputej nga kultura.Kudo që shkonte, në baza ilegale apo nëçetën e Pezës, ai do të kishte në çantëlibra të Marksit apo të A. Gramshit, dotë gjente rast t’i binte violinës, apo do tëngrinte e drejtonte kurse kundër anal-fabetizmit me partizanët e thjeshtë tëPezës. Veç kësaj, ishte po ai pastaj, qënë debate e biseda do të ngrihej kundërkoncepteve dhe praktikave të atyre qëluftës për liri i kundërvinin kulturën dheartin, që predikonin asketizmin, që vul-garizonin dijen dhe skematizonin artin.Duke pasur parasysh këto, ma merrmendja se në qoftë se Qemali do të kish-te jetuar më vonë, nuk do të ishte pajtu-ar me politizimin dhe tendenciozitetine tejskajshëm që njohën kultura dheartet tona. Vetë jeta e Qemalit, men-dimet dhe gjithë veprimtaria e tij kri-juese e praktike është një shembull qëprovon se si mund të harmonizohennatyrshëm te një individ i emancipuarnjeriu, revolucionari i vërtetë, artisti.

Dekadat që na ndajnë nga Qemalinuk janë pak për të provuar vlerat e qën-drueshme të një figure si ai e që tanimëka hyrë në histori. E themi këtë se këtovite, që nga dita e rënies së tij, nuk ekanë zhvleftësuar figurën e Qemalit, porpërkundrazi. Edhe nga kjo distancë elargët kohore, ai mbetet rishtas ai qëishte, luftëtar i paepur i lirisë së atd-heut dhe i çlirimit të popullit nga çdoshfrytëzim, humanist, armik i padrejtë-sive, njeriu që e jetoi jetën denjësisht dheme vdekjen e tij heroike sfidoi vdekjen.

Prandaj themi një të vërtetë të pam-ohueshme se Qemali sjell në kohën tonëtë trazuar mesazhin e lirisë, kumtin fis-nik e human se vlerat më të mëdha tëLuftës Antifashiste Nacionalçlirimtarenuk i takojnë vetëm historisë, por dheshoqërisë së sotme, për të cilat janë tështrenjta pavarësia e atdheut dhe din-jiteti i njeriut, liria e mendimit dhe pro-gresi i pandalshëm social.

Në foto:Busti iQemalStafësnë Tiranë

Pas dekadash...Qemal Stafa mbetet rishtas ai që ishte, luftëtar ipaepur i lirisë së atdheut dhe i çlirimit të popullitnga çdo shfrytëzim, humanist, armik i padrejtësive,njeriu që e jetoi jetën denjësisht dhe me vdekjen etij heroike sfidoi vdekjen.

www.shqiptarja.com E diel, 6 maj 201220

SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASISHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom HOMAZH

PPPPPËRKTHIMIËRKTHIMIËRKTHIMIËRKTHIMIËRKTHIMI VEPRAVEPRAVEPRAVEPRAVEPRA

ARDIAN KLOSINë shqipërimin e kronikave të Pouquevillit për Në shqipërimin e kronikave të Pouquevillit për Në shqipërimin e kronikave të Pouquevillit për Në shqipërimin e kronikave të Pouquevillit për Në shqipërimin e kronikave të Pouquevillit për Ali Pashën, Ali Pashën, Ali Pashën, Ali Pashën, Ali Pashën, Ardian Klosi ja ka dalë t’i shpërfillë kallëpetArdian Klosi ja ka dalë t’i shpërfillë kallëpetArdian Klosi ja ka dalë t’i shpërfillë kallëpetArdian Klosi ja ka dalë t’i shpërfillë kallëpetArdian Klosi ja ka dalë t’i shpërfillë kallëpettjetërsuese që dogma e dikurshme prodhoi enkas për mjetin gjuhësor artistik. Shqipja e qashtër e kësajtjetërsuese që dogma e dikurshme prodhoi enkas për mjetin gjuhësor artistik. Shqipja e qashtër e kësajtjetërsuese që dogma e dikurshme prodhoi enkas për mjetin gjuhësor artistik. Shqipja e qashtër e kësajtjetërsuese që dogma e dikurshme prodhoi enkas për mjetin gjuhësor artistik. Shqipja e qashtër e kësajtjetërsuese që dogma e dikurshme prodhoi enkas për mjetin gjuhësor artistik. Shqipja e qashtër e kësaj

vepre ka një përkatësi të goditur krahinore e kohore, gati-gati si të mos qe përkthim i sotëm...vepre ka një përkatësi të goditur krahinore e kohore, gati-gati si të mos qe përkthim i sotëm...vepre ka një përkatësi të goditur krahinore e kohore, gati-gati si të mos qe përkthim i sotëm...vepre ka një përkatësi të goditur krahinore e kohore, gati-gati si të mos qe përkthim i sotëm...vepre ka një përkatësi të goditur krahinore e kohore, gati-gati si të mos qe përkthim i sotëm...

Ledi Shamku-ShkreliLedi Shamku-ShkreliLedi Shamku-ShkreliLedi Shamku-ShkreliLedi Shamku-Shkreli

Misioni i përkthyesit nëkulturën tonë postkomuniste

A ka ndonjë kërkesë kultura e cilësdobashkësie të izoluar njerëzish? Natyrisht e ka; përkon me të njëjtën kërkesë

të gjindjes që përfaqëson: gjallimin. E ashtusi njerëzit, edhe kultura gjallon përmes ko-munikimit me veten dhe me simotrat e sajrretherrotull.

Sistemi totalitar që u instalua në Shqipëripas 1944-ës, ndërmori menjëherë një aksionideologjik dykahësh: ndërprerjen e lidhjeve kul-turore e gjuhësore me të kaluarën nga njëraanë, dhe shpalljen e produktit të ri kulturorshqiptar si të vetëmjaftueshëm nga ana tjetër.Kjo vetëmjaftueshmëri, që duhej të përftohejprej një populli që “jetonte e punonte si në rre-thim”, rrezikoi thellësisht gjallmeninë dhe vleratkulturore që u servireshin shqiptarëve. E sakaqu vu në dyshim dhe çdo prurje e jashtme, ngabotë në mos të lira, ku e ku më me liri se jona.Pikërisht këtu do kërkuar shkaku i rëndësisësë pashoqe që shqiptarët i atribuan Përkthyes-it. Për dekada me radhë shqipëruesit u panë sifigura mistike e ndonjëherë më të rëndësishmeedhe se vetë shkrimtarët. Asokohe gjithkundflitej nën zë për do shpirtëna të lirë që prodho-nin shqipërime magjiplote edhepse kumtet e kë-tyre shpirtnave vinin sa nga toka edhe nga nën-toka, pasi kish syresh të ndryrë në qeli a burgjetë angështa. Kësisoj, gjatë gjithë asaj periudheizolimi kulturor, puna e përkthyesit, më fort senjë profesion, jo rrallë u shndërrua në mision.Këta të fundit u bënë dorëzanë të lirisë kultur-ore dhe çelën atë gallustër përmes të cilës gjindjashqipfolëse vijoi të këqyrë botën rrotull saj. Ky,pra qe misioni i fshehtë përkthyesve në kulturënshqiptare gjatë komunizmit, mision pa të cilindogma do kish qenë ende më mbytëse. E tashqë shkruajmë, ka dy dekada që avllitë e naltatë rrethimit kulturor kanë rënë; një mori titujautorësh klasikë e modernë janë sjellë e vijojnëme u sjellë në shqip. Në dukje të parë kurrgjënuk e rrezikon jetën e kulturës shqiptare, emegjithatë, shqiptarët vijojnë ta ruajnë tëpacënuar e ta respektojnë figurën e përkthyes-it. Ndonëse sot gjendet e mbështjellë nga infor-macioni, lexuesit e shqipes, me një këmbëngul-je thuajse instiktive, e konsiderojnë ende sh-qipërimin jo thjesht si profesion teknik, por sidiçka atmetare. Pa mundur ta shtjellojnë hollëthelbin e pritmenisë që kanë prej tekstesh tëshqipëruara, ata vijojnë me e pa përkthyesin simisionar të kulturës tyre. Si dikënd që u prindrejt rivendosjes së një tjetër lidhjeje, ndërpre-rë kohë më parë, lidhjes me shqipen-gjuhë-amtare. Por jo gjithkush mund ta prijë lexues-in kësi shtegu. Ardian Klosi, psh, ja ka dalë tëjetë një i tillë prijës. Në shqipërimin e kroni-kave të Pouquevillit për Ali Pashën, mund tëthuhet plot gojë se ai ja ka dalë t’i shpërfillëkallëpet tjetërsuese që dogma e dikurshme prod-hoi enkas për mjetin gjuhësor artistik. Kështushqipja e qashtër e kësaj vepre ka një përkatësitë goditur krahinore e kohore, gati-gati si të mosqe përkthim i sotëm, por një kronikë e shkruardrejt e në koinenë tonë jugore, aty në ag të shek.XIX. Këtë çlirim Klosi nuk e mbërrin formal-isht, pra thjesht duke i dhënë shqipërimit tëvet një patinë të stisur vjetëruese, por duke ivendosur mjetet gjuhësore të ligjërimit në njëekuilibër delikat mes të shkuarës e të tashmes.E në këtë ekuilibër, elementet e moçme i takojnësa formës aq edhe përmbajtjes. Thënë sosyri-anisht, në këtë shqipërim të Klosit, koha dhevendi përcillen bukur mirë përmes shenjuesishe të shenjuarish. Duke e përimtuar më tej këtëvëzhgim, përmes shembujsh nga teksti, le tëndalemi fillimisht te forma e fjalëve. Kështuthemi se në këtë “arpezh” linguistik, i cili luheti tëri në çelës toskë, janë intonuar me mjeshtëritë lakmueshme disa lloj regjistrash nga reper-

tori i kësaj koineje të shqipes. Çdo dialog për-faqëson njimend gjuhën e folur, pikërisht ngaseKlosi, në të tilla situata ligjërimore, i largohetme qëllim gramatikëzimit dhe transkriptonkodin e folur. Kësisoj vërehen lehtas replikat eAli Pashës kur këlthet: “Ai litar aty - u thosh-te duke u treguar kurorën e maleve ngarkuarme borë që rrethonin Janinën, - do t’i marrëmë qafë armiqtë tanë. [...] Më quajnë Kara Ali;por s’e kanë mirë, Elmaz duhet të më thosh-nin; se nuk gjën dot në mbarë Turqinë edhenjë si puna ime në këtë moshë. Do bëhen keqpishmën lepujt kur ta mësojnë se ç’hatara dot’u lë mbas, se ç’është në gjëndje të bënjë luaniplak me trimat e vet që nuk ditën t’i çmojnë siduhej. Më lëftojnë se duan të më marrnë thes-aret, po do t’i marrën, do t’i marrën të lara nëgjak! Do ta shohën se ç’tufan e ç’tërbim do t’ungrë unë mbi krye, Edhe pak muaj e do ta sh-kunt dovletin me themelì, kush të më sulmon-jë pastaj do dridhet si qën mu në zëmër tëStambollit. Qytet i pëgërë, prit, pa prit se nukëvdes Aliu pa t’i parë pallatet shkrumb e hì dheministrat makutër me zorrët përjashtë!”. Nëzgjedhjen e mjeteve gjuhësore, Klosi nuk nda-let thjesht te makrodallimet dialektore, e astek ato të mesme diamezike (regjistër shkri-mor apo gojor), por vijon të rrëmojë edhe bren-da vetë regjistrave, duke kërkuar nuanca tëndryshme ligjërimi në përputhje me situatatkumtuese. Kështu, ndonëse mbetemi brendaregjistrit të folur, ligjërimi i vënë në gojë të Aliutndryshon edhe në varësi të personit kujt i drej-tohet. Për ta realizuar këtë dallim, përkthyesiherë-herë fut në punë të ashtuquajturatkundërvënie sintaktike. Kështu makrosintak-sa e paragrafit të mësipërm, në të cilin Pashaiu drejtohet rivalëve, ndryshon krejtësisht nga

organizimi i fjalërenditjes kur u drejtohet tëdashurve të zemrës, fjala vjen Vasiliqisë: “M’uduk, o vajzë e shtrënjtë, m’u duk se gjegja zërintënd në mes të hijeve. Hajde këtu, o zonjë ezëmrës sime, nuk do t’më pushoç në krahëru-ar? [...] Oh, të dëgjonj! Aliu po troket te ora e tije sprasme.”.

Kushdo mund ta vërë re ndryshimin. Nëparagrafin e parë fjalitë janë të llojit klasik, tëshkurtëra, pa përsëritje e kthime prapa nërend; ndërsa në të dytin, makrosintaksa para-qitet krejt e kundërt. Pjesët e fjalisë janë re-dondante apo të lëna në mes; ndërsa pika sishenjë fundore nuk e ruan rolin që ka në para-grafin e parë; vendi i saj shpesh zihet nga pres-ja, çka e bën fjalinë më të labërguar e për pa-sojë edhe kumtin tejet më të zbutur. Nuk ly-pet të jesh doemos aktor për ta marrë të qartëmesazhin e shqipes së Klosit. Sikundër u thaqysh në fillim kjo melodi gjuhësore është e ori-entuar e gjitha në linjë të toskërishtes, pasifragmentet e dialogjeve, herë në labërishte eherë në çamërishte të theksuar, pushojnë nënjë sfond narrativ (edhe ky nga po e njëjta gurrëligjërimi, porse natyrisht me ngjyresa më tëzbehta për të mundësuar dallimin e folësve ngakronisti). Sjellim për shembëll një fragmentnarracioni: “Sapo që u davarit tymi ng’ajo anë,pikasi Kapllanin, pashanë e Krujës, që kishtebujtur dikur tek ai e, si ju fal (këtu ‘fal’ dmthlut, po të kemi parasysh që ‘falem’në kuptim të parë dmth ‘ulem,përulem’ – shënim i autores)njëherë nënës që t’ja merrte shpir-tin besëqenit, ja nguli plumbin nëgjoks; Kapllani lëshoi një klithmëtë mprehtë dhe u valavit mbi ka-lin që rendi tej i tromaksur, dukepërhapur òorodinë ndër ushtarëte Drinit. Haxhi Bedua i Himarës,i mbiquajtur Buzëlepuri, Mus-tafa Barbërushi i Konicës, Ibra-him Vrajemadhi i Kolonjës, bin-jakët e Vlorës, Bajrami dhe Isl-ami, ranë të gjithë njëri mbastjetrit nën të shtënat e tij”. Anuk duket se i keni takuar anjohur prej kohësh këtaluftëtarë me llagape mesjetare?

Këtë shkrirje harmonike mesdialogjeve agramatike dhe sfondit narrativpërgjithësisht të gramatikëzuar Klosi emundëson edhe duke ngjëruar aty-këtu formatë toskërishtes si: zhurmhurì, i lojtur mënç,njerëzit vanë e u mblodhën, vrau të anë, e çkallinga qelitë, korat e shënjta (për ‘ikona’) etj. Tëtilla ndërthurje janë po aq të hajthme, sa edhendërkalljet mbresëlënëse stilemore të turqiz-mave në mes të fjalive si: “tani që berber-bashiti doli bafti, edhe baftit të Kalet efendiut i ndri-ti ylli”. Duke u shtyrë më thellë nga ekuilibri iformës, tek ai i përmbajtjes së fjalëve, a mësaktë tek shtresëzimi semantik i tyre në

rrjedhë të kohëve, nuk mund të mos e keshlakmi artin shqipërues të Ardian Klosit, aftës-inë e tij për t’i dhënë gjuhës së tekstit mot-nimin e natyrshëm magjiplotë. Me ca vëmend-je, kushdo, sadopak i lëçitur, mund ta verë rese një numër i konsiderueshëm i shenjuesvetë tekstit përfaqësojnë në fakt jo kuptimet qëkanë sot, por ato që kanë pasur njëherë e njëmot, para se të zhvendoseshin vertikalishtdrejt kuptimësive aktuale. Kështu: ‘gjegj’ ësh-të përdorë për ‘dëgjoj’, ndërsa ‘dëgjonj’ (dëlgonj)për ‘marr vesht, kuptoj’; apo ‘ta vështroni’ = taruani, ta mbroni, sipas kuptimësisë së rrënjësindoeuropiane *vronio; e kështu me radhë: ‘iftohën suljotët’ = i vranë; ‘sërë-sërë’ = me radhë(sirá-sirá, sipas rastit); ‘i dëftoi gjalmën’ = idrejtoi pushkën (ku, me meronim, pjesa shen-jon të tërën, pra: gjalmë = dyfek); ‘rroj në çipintjetër të jetës’, ku jetë = botë (në toskërishten evjetër, sikundër del edhe te Reinholdi apo dhendër këngë folklorike: u mbush jeta = u mbushbota); ‘vëngjëllon’ = vigjëlon; ‘t’i irnosim’ = t’izemërojmë; ‘shtinak’ = i dështuar (drejpërdrejtnga folja shtinj = dështoj); ‘i kishin truar jetën’= kushtuar, blatuar, falur (siç del edhe në varg-jet e Fishtës: nji kryq druni t’kjosha true, xjerree venma përmbi mue); ‘vraponi rend!’ = vrapo-ni rrëmbyeshëm (duke shkuar kështu në kër-thizë të etimonit rend nga rrënja indoeuropi-ane *rhin, prej nga vjen përrenj – thënë ndry-

she: vrulltakë). Pa dashur të zgjatem tejetme radiografinë e shqipessë Ardian Klosit, sadoqëperformanca të tilla gjuhë-sore të joshin të ndash metë tjerët çdo mirakandje qëpërjeton gjatë leximit,dëshiroj t’i rikthehem me-sazhit tim nistor e të thek-soj se: pavarësisht shem-bujve të tillë, marrëdhënia eshqipfolësve me shqipen-gju-hë amtare sot vijon të mbetete denatyruar si trashëgim ge-netik i totalitarizmit të dikur-shëm në gjuhë; e mb’anë tjetër,gjithkush është tashmë ivetëdijshëm për ndikimin ma-siv që ka fjala artistike nëmbrujtjen dhe në selitjen e vi-

juar të ligjërimit të çdo shqiptari. Ndajkish të drejtë Charles Baudelaire, duke iu drej-tuar shkronjësve publikë, kur thosh: “maniersavamment une langue, c’est pratiquer une es-pèce de sorcellerie évocatoire”. Ardian Klosi edha sërish shembullin e ndorimit me urti tëshqipes. Të tilla ndorime gjuhësore, njëlloj siçthotë më sipër Baudelaire, kanë fuqi magjiketë evokojnë atë limfë të ngrirë të shqipes, sotjetike për gjallimin e kulturës sonë ende të atro-fizuar. Të tilla ndorime gjuhësore duket se dotë përbëjnë edhe misionin e përkthyesit në kul-turën shqiptare post-komuniste.

Në foto: (Sipër) Ardian Klosi(djathtas) kopertina e librit AliTepelena përkthyer nga Klosi

21E diel, 6 maj 2012

ZBAVITJE

Jack Web, një i ri australian që jeton në Perth u bë problem për policinë sepse shpesh xurxull, u

bie më qafë vajzave. Por ajo që është për tu çuditur dhe e ndërlikon më shumë problemin, ka të bëjë me faktin se Web ngacmon vajza që janë të sho-qëruara me të dashurit përkatës, duke bërë që të plasë sherri. Dhe duke qenë i dehur, është ai që zhdëpet në dru nga dashnorët e ndry-shëm. Edhe pse shpesh për-fundon në repartet e ndihmës së shpejtë për t’u mjekuar, ai nuk ve mend dhe fillon prapë avazin e tij. Por është zana-tai i tij, sepse nëpërmjet këtij marifeti ai nxjerr të ardhura të mira. Të gjitha zënkat me “dashnorët” janë të stisura, sepse bie në ujdi me të që ky t’ua ngacmojë të dashurat në gjendje të dehur dhe këta, ta zhdëpin në dru për t’u dukur s’i të fortë në syte e të vajzave, duke fituar simpatinë e tyre. Dhe sa herë që Jack Web “ha një dru të mirë”, shpërblehet me 300 dollarë.

SUPER FJALEKRYQ

HOROSKOPI

Dashi

T a s h m ë n d i k i m i i M a r s i t ë s h t ë i p a k o n s i d e r u e s h ë m , prandaj sot do të ndjeheni më të lirshëm në veprimet tuaja. Në daashuri duket se po fryjnë erëra pasioni. Mirë shëndeti.

Në sajë të një Hëne në harmoni të plotë me yjet e tjerë, e veçanërisht me Afërditën sot do të jeni vërtet në një gjendje mjaft të mirëb shpirtërore. Ruhuni nga euforia.

Vepr imi g ja l lë rues i Merkurit dhe ai harmonioz i Adërditës do të kenë efektin e tyre edhe te ju që i përkisni kësaj shenje. Kujdes, çdo ditë mund të jetë ajo që “ ju duhet” ju.

Edhe për ju do të jetë ylli i dashurisë, Afërdita së bashku me Merkurin ata që do të fashitin plotësisht agresivitetin e Marsit. Prakticiteti juaj do të bëjë që të zgjidhni më së miri situatat.

Duhet të keni kujdes sepse rrëmbeheni pa shkak. Idetë e tuaja mund t’i bëni të ditura nëpërmjet arsyes dhe bonsensit, dhe jo me veprime të dhunshme e duke iu imponuar me forcë të tjerëve.

Nuk është e lehtë të ri lloni nga e para diçka, por sigurisht që është gjithmonë më mirë sesa të rrini e të qani për atë që nuk u bë. Më shumë kujdes në raportet me partnerin.

Dita e sotme dhe ndoshta jo vetëm ajo, pritet të jetë me oshilacione, për arsye se është Hëna “zevzeke” që ndikon shumë në humorin tuaj. Ditë “jo” edhe për raportet ndërpersonale.

Urani në shenjë sot pozit iv do të bëjë që gjendja juaj shpirtërore të ndryshojë për mirë dhe të ndjeheni çliruar nga një makth që ju kishte pushtuar më parë. Kujdes me shëndetin.

Janë shumë yje që për ju do të jenë pozitivë, por mjafton vetëm Marsi “nopran” që t’ju komplikohen shumë gjërat, sidomos në aspektin e punës. Një lajm i mirë do t’ju gëzojë pamasë.

Me Hënën, Afërditën dhe Merkurin në harmoni të plotë në shenjë edhe për hi duket se do të jetë jë ditë nën shenjën e miqësisë, harmonisë e bashkëpunimit. Mirë shëndeti.

Pritet një ditë intensive për ju, pasi Marsi që ju shkund nga apatia, por kujdes, sepse në përgjithësi yjet e tjerë do ti kini kundër. Mos i mbani brengat por hajani zemrën dikujt.

Dyshja Mars-Afërditë është në anën tuaj dhe kur planeti i zjarrtë bashkohet me atë të dashurisë, nuk ka se si të mos jeni edhe ju të zjarrtë në ndjenja në pasione. Mirë shëndeti.

Demi

Binjakët

Gaforrja

Luani

Virgjëresha

Peshorja

Akrepi

Shigjetari

Bricjapi

Ujori

Peshqit

Kur të mësyjnë bletët

Kur djali të ve prangat

Profesioni?Pijanec

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31 32 33 34

35 36 37 38 39 40 41

42 43 44 45 46 47 48

49 50 51 52 53 54

55 56 57 58

59 60 61 62 63 64

65 66 67 68 69 70 71 72

73 74 75 76 77 78

79 80 81 82 83 84 85 86 87 88

89 90 91 92

PERGJIGJET E NUMRIT TE DJESHEM

Në vjeshtën e vitit 1998, pjesëtarëve të familjes Clark, në një provincë britanike u

nodhi një fenomen sa i çuditshëm aq edhe i rrallë. Kështu, familjes në fjalë iu desh që të qëndronte e rrethuar brenda shtëpisë, pa gux-uar dot asnjeri nga pjesëtarët të nxirrte qoftë edhe majën e hundës jashtë. Rrethimi u ça vetëm atëherë kur, pas orë të tëra hezitimi, kur kishin kaluar plot 38 të tilla, autoritetet shëndet-sore lokale vendosën të ndërhyhej urgjentisht nga ekspertët, për të shpërndarë rrethuesit, që ishin… bletë. Me mi-jëra nga këto insekte, për arsye ende të pakup-tueshme, kishin rrethuar “Clark-ët në shtëpinë e tyre dhe si duket as që donin të largoheshin prej andej. Ndërsa autoritetet nuk ndërhynin dot, pasi bëhej fjalë për një specie bletësh që është nën mbrojtjen e tyre.

William Kline, ish- polic privat në Des Moines të shtetit të Ioëas në SHBA, një lojë kalamajsh

e të birit i kushtoi shtrenjt. Kështu i biri, Brian, rreth të dymbëdhjetave, po zbavitej një ditë me prangat që dikur kishin qenë të babait të tij. Dhe pasi ia vuri të atit në duar, për shkak të një lëvizjeje të ga-buar që bëri, ato u mbyllën automatikisht dhe të gjitha përpjeket që bënte për ta çliruar jo vetëm që ishin të kota, por sa më shumë të lëvizte duart aq më tepër prangat e shtrëngoheshin rreth kyçeve. Nga hutimi nuk po mbante mend se ku i kishtë vënë çelësat e prangave. Kur e pa se ishte e pamundur të gjendeshin çelësat, Kline njoftoi policinë. Mirëpo sapo e çliruan policët, pas një kontrolli të shpejtë u detyruan ta vinin sërish në pranga. Dhe këtë radhë seriozisht, sepse Wil-liam Kline rezultoi një njeri i kërkuar mbi të cilin kishte disa urdhër arresti.

HORIZONTAL1. Është pjesa nga bërryli në puls. 7. Numërim në ekstreme. 9. Fluturojnë pa motor. 19. Janë kundërmuese.21. Teatër Grotesk Danez. 24. Ventura saksofonist. 26. Janë pjesët e hekurta.27. Lakojnë emrat. 28. Qyteti belg me autodromin. 30. Eshtë qendra... e burgut. 33. Eshtë si rebelim. 35. Institucione Botuese Autonome.36. Shkroi Trënda lë me kredi. 39. Edgar piktor. 41. I ka të ndryshme risia.42. Eshtë gjynah.44. Merren për t’u mbajtur. 45. Fillojnë rrezikshëm . 46. Me safety në pistë.47. D’Istria, alias Elena Gjika.49. Eshtë anestik laboratori.50. Ndahen në dy rreze. 51. Valli aktore italiane. 53. Gëlonin nga gladiatorët.55. Emri i Togliatti-t. 56. Një minoratar te ne. 57. Gjysmë totale.58. Ndal në ku j.59. Mund të jetë “jumbo jet. 61. Eshtë ideolog i partisë.

64. Gjysmë steril.65. Një pije... Branca.67. Ka një afat skadimi. 69. Një është edhe Andy Murray.72. Italia në Internet.73. Emri i Einstein. 74. I famshmi King Cole. 76. Janë në qendër. 77. Mund të jetë intensive me ilaçe.78. Nisin nga kreu.79. Janë tek në krime.80. Diftong në teori.82. Zihen për luftë.87. Ndahet në ku j.88. Inicialet e Kokoschka-s.

89. Janë çnjerëzore.90. Një... e re me vello.91. Provinca e boerëve.92. Makeba që qe këngëtare.

VERTIKAL 1. Janë principe.2. Janë sauditë në Riad.3. Rrinë me rosat të tillë.4. Pak ama amatoriale. 5. Eshtë brinjë në skuadër.6. Ku zojnë rastet.7. Nxitohet... ndryshe. 8. Duhet nderuar një i tillë. 9. Të çon në dhe të huaj.

10. Fillojnë lejen. 12. Ku zojnë tatimet.13. Lumi i Bernës.14. Janë mbeturima për kosh.15. Tyler aktore.16. Kapen me... kitarë.17. Emri i Mandelas.18. Një binar.20. Një letër...për hidroizolim. 21. Tregohet pa frikë. 22. Ishte nxënësi i famshëm i Cimabue-s. 23. Një dalldisje. 25. Lidhur përgjysmë. 28. Inicialet e Signoret. 29. U kompozua nga Schumann.

31. Eshtë mal i Teheranit. 32. Një peshk i shijshëm. 34. Quentin regjisor.37. Fund tuneli. 38. Një pushkë e famshme. 40. Një aparat elektronik modern për ekzaminimin e organeve të brendshme 43. Wenger trainer.48. Eshtë mbretëreshë e sporteve.50. Drejtori Arsimore Përmet. 51. Janë racë e pastër. 52. Janë dyshe në skenë.54. Gioachino kompozitor.55. Harry i... dhomës sekrete. 56. I dha llin Tezeut. 59. Ishin shqiptarët e Skënderbeut.61 .Vreri pa ku j. 61. Qendër detare. 62. Qendër për goca. 63. Mxirret me mllef. 65. Një kërkohet për provë.66. Fiorucci i modës.68. Ishte titulli i Saddamit. 70. Kështu për ndon një polip.71. Eshtë si baba.75. Me të nxjerrin një tapë.81. Në hyrje të oazit.83. Fillojnë zukatjen.84. Të parat në ceremoni.85. Ndezur në aparaturë. 86. Mbyllin fushata.

A R M A T U R A G J A H U K A K A V A P E LD I O N I S I P P L R A R I A O R A T O R IE S K I L I M A T E R I A L E T K R A H E T R R U

I O T I M I T O L O G J I A C A R L O S K T ES A P A H E T E R O G J E N E E I L R K R O M IU M A K A L O R I T E A P L A G E T L A R E NK O K E R R M I N A R E T K A R E N E G A T I TS N V E R S A C E K A R O N T I S E K T EE E T A T Y N A Z E T S E R I O Z I S H T R A RS T E K A M I T E T M I R A N D O L I N A M E N T EA N E K S E T I N A T B E R N A R M A S T E R S

R R O T U L L I M K A T I L I T I A Ç A U Y T E I

22 E diel, 6 maj 2012

KULTURE

PROTESTAT NË LEZHË Forumi për Mbrojtjen eTrashëgimisë Kulturore dje në formë proteste ka vizituarKalanë e Lezhës pas rrëzimit të mureve dhe pasojave tëndërtimeve pa leje. Flasin për Shqiptarja.com ArtanShkreli, Auron Tare, Artan Lame, Salvator Gjeçi dhearkeologu i njohur Lorenc Bejko

Trashëgimia kulturore

Ndal Moteleve në Kalanë e LezhësMuret e rrëzuara, e ka fajin Instituti i Monumenteve, restaurimet të dobëta

TIRANE

DHURATA HAMZAI

Shkatërrohen dhe grabitenvarrezat antike. Firmat bëjnërrugë mbi to pa studime arke-ologjike. Në Shqipëri nuk kakompani të organizuara përmenaxhimin e monumenteve

Muri që ka rënë është Muri qëka restauruar InstitutiMonumenteve para dhjetë

vjetësh, kjo tregon sa mirë i bëjnëpunët ata. Për dy mijë vjet nuk e gjetigjë kalanë, ditën që vuri dorë ky in-stitut ra", tha Artan Lame, i cili djesë bashku me anëtarët e forumit përMbrojtjen e Trashëgimisë Kulturoreka protestuar për indiferencën e sh-tetit dhe të Institutit të Monument-eve të Kulturës. Problemet nëKalanë Mesjetare të Lezhës, për vetëmarrëdhëniet komplekse me parkunarkeologjik brenda mureve saj duketse janë gangrenizuar. "Në Shqipërinuk ka kompani të organizuara përmenaxhimin e monumenteve", kanëpohuar anëtarët e forumit përMbrojtjen e Trashëgimisë Kultur-ore. Artan Lame, Artan Shkreli,

arkeologu i njohur Lorenc Bejko,Auron Tare, dhe ish-drejtori i ParkutArkeologjik, Salvador Gjeçi, pasikanë vizituar dje kalanë kanë kon-statuar, jo vetëm rrëzimin e murevetë Kalasë, por edhe shkatërrimet nëmasë të varrezat antike. Ata kanëkonstatuar se në to po bëhengërmime klandestine dhe po gra-biten. Ndërkohë firmat bëjnë rrugëmbi këto varreza pa studime arke-ologjike. Problemi më i madh përsitin arkeologjik të Lezhës është seaty ku bëhet projekti për ndërtimin enjë moteli me pishinë është xhamiadhe kisha. Artan Lame dha dje njëshpjegim se çfarë duan të ndërtojnësipas këtij projekti denigrues. "Pro-testojmë për marrëzinë e madhe qëështë ndërtimi i moteleve, si dhe ob-jekte të tjera të këtij lloji brendakalasë së Lezhës", tha dje ai. "Neduam t'u themi ndal moteleve nëkalanë historike të Lezhës", tha ai. Ishdrejtori i Parkut Arkeologjik, Salva-tor Gjeçi ka pohuar për Shqipt-

arja.com se të gjitha këto probleme,si dëmtimet, vonesat në restaurime,etj, i ka ngritur dhe nuk kanë gjeturmbështetje, as nga ministria, as ngabashkia. "Konkretisht, kur Instituti iMonumenteve restauroi murin, duhejtë bënte paretin e jashtëm. Ata e bënë

shkel e shko dhe ju shihni si ka rënë",tha ai. Ky mur para dhjetë vjetësh ësh-të financuar nga Ambasada Ameri-kane. Nuk iu bënë përforcime me bre-za të maskuar dhe perspektiva e këtijmuri ka bërë që të shemben e të vijojshembja në pjesë të tjera.

Vizita në Kalanë e Lezhës

Kalaja të shihet në kontekstin ndërkombëtar si monumentJemi në zemër të Akropolit

të Kalasë së Lezhës me një his-tori të gjatë dhe që është përmen-dur dhe evidentuar në burimet eshkruara deri në fillim të shekullittë 19-të. Jemi në një nga ambientetmë përfaqësuese të historisë jovetëm të asaj të Mesjetës, por edhetë gjithë Historisë Shqiptare, që sh-trihet që në kohën e Gentit, princittë ilirëve. Arkeologët pohojnë segjendja rrënojë e këtij siti e bënëmonumentin arkeologjik të Lezhës

një sit të vizitueshëm dhe me vleraautentike kulturore. Ata thonë sekëtu kanë nisur lufta dhe përpjekjete Gentit të Ilirisë për fitore. Këtufshihen disa nga misteret e HistorisëRomake. Këtu shfletohen fletë të his-torisë së mëvonshme të periudhës bi-zantine e të tjerave që pasuan. Këtujanë gjurmët e ndërtimeve të Pallat-eve të parisë së Lezhës, të Dukagjinëvedhe ka shumë gjurmë të hershme tëndërtimit të kultit të krishterë, e të atijIslam më vonë pas pushtimit osman.

I gjithë territori shihet se ka vlera his-torike dhe është një madhështi shumëkomplekse. Ndërkohë z. Auron Tarethotë se "kjo kala është dhe duhet tëshihet në kontekstin ballkanik dhendërkombëtar si monument. Nukduhet të lejohet që të ndërhyhet nëhistorinë dhe proceset restauratoresipas tekave të ndërtuesve injorantë".Ndërtimi i këtyre infrastrukturave si-pas Artan Shkrelit përbën një nga sh-keljet jo vetëm të kartës shqiptare tërestaurimit, por gjithçka që lidhet me

restaurimet në vlerë ndërko-mbëtare". Është jashtëzakonisht epapranueshme që të mos ngrihetzëri, të mos lëshohet alarmi që kyambient historik, që sipas arke-ologëve duhet të ruajë edhe peiza-zhin historik të pushtohet nga ndër-timet siç është bërë me qytetin an-tik të Lezhës jashtë rrethinave tëkalasë. Poshtë kësaj kalaje, ndërsaje duke vështruar qytetin ka ndër-time të paligjshme dhe të pafrenu-ara nga bashkia e qytetit.

ARTAN LAME:Lutemi që të mos vënë krevatemotelesh në xhaminë mesjetare

Aty ku bëhet projekti ështëxhamia dhe kisha. Artan

Lame me hartën e projektit"pirat" në dorë ku vihej dhe njëkryq dhe shkruante "Jomoteleve në Kalanë e Lezhës",dha dje një shpjegim se çfarëduan të ndërtojnë. Lame menjë grup pjesëmarrësish tëForumit për Mbrojtjen eTrashëgimisë Kulturore katërhequr vëmendjen dhe kaprotestuar, siç tha ai "për mar-rëzinë e madhe që ështëndërtimi i moteleve dhe objek-teve të tjera të këtij lloji bren-da dhe jashtë mureve të Kalasësë Lezhës". Forumi kishte

sjellë dje një faqe nga projektii miratuar tashmë për këtondërtime, dhe Lame dukeshpjeguar se çfarë ka ai pro-jekt, pohoi se "pas kësaj pro-teste që po bëjmë, do t'ia lijandërgjegjes së çdo qytetari përtë protestuar më tej rreth këtijprojekti". Planimetria e ndër-timeve është në vendin exhamisë mesjetare të Lezhës,e cila ka qenë më përparakishë, dhe si e tillë ajo ruantegjurmët e datimet e të dyjavefunksioneve. "Pikërisht kyobjekt kulti, qoftë i kultit tëkrishterë dhe qoftë i kultitmysliman do të bëhet pjesë e

moteleve. Shpresojmë që nukdo të vënë një krevat moteleshbrenda territorit të xhamisë",tha me ironi Lame. "Disa ndër-time të tjera pranë kalasëparashikonin fushë tenisi dhenjë pishinë, të cilën për shkaktë presionit nga shoqëria civile,na thonë se do të hiqet.Megjithatë ky është një projekti miratuar tashmë. Ne duam t'uthemi jo moteleve në kalanëhistorike të Lezhës.", tha ai.

ARTANSHKRELI:Kryebashkiaku iLezhës, në prokurori.Nuk meriton asvotën e gruas së tij

Artan Shkreli i jep një përgjigje tëashpër mendimit të kryebashki-

akut të Lezhës që është shprehur kohëmë parë se "këto lloj ndërtimesh ijapin zhvillim qytetit". Shkreli thotëse "një kryebashkiak që mendon nëkëtë mënyrë, nuk meriton as votën egruas së tij që dihet me siguri se iaka dhënë. Ndaj ai duhet të ulet e të

rishikojë gjithë ndërtimet që ka dhënëpa leje, gjithë ndërtimet që po bëhennë zonën arkeologjike të Lezhës. Nëqoftë se do të kishte një opinion pub-lik shumë më të zhvilluar të Lezhës,ky kryetar i bashkisë duhej të përfun-donte në prokurori bashkë me po-licinë e ndërtimit që ka nën hoqëm".Duke komentuar se projekti i ndërti-meve të paligjshme është sponsori-zuar nga firma që do të bëjë këtondërtime, Shkreli pohon se ky autorii licencuar për bërjen e projekteve tërestaurimit "është miratuar edhe ngaKëshilli Kombëtar i Restaurimit ngaMinistri i Kulturës.

Kryq projektit të ndërtimeve pa leje.Protesta e Forumit për Mbrojtjen e Monumenteve dje në Lezhë

Kalaja e Lezhës

23E diel, 6 maj 2012

KULTURE

Denoncimi

Degradon ShtëpiaMuze e ZekajveObjektet muzeore janë vjedhur shtetie ka lanë në harresë të plotë?!

Pasi ke vizituar Shtëpinë-Muze në qyte-

tin e Lezhës, mbetesh iskandalizuar me pamjene sotme. Përveç hireve tëmadhështisë së saj, menjë pamje vizuale ar-kitektonike të mrekul-lueshme, nuk gjen asnjëgjurmë muzeore brenda.Shtëpia e Zekajve, ështënja nga më të rrallat nëShqipëri. Këtë e dësh-mon sot ndonjë copëzrozete në dyert e stilitmesjetar, po jo kalbësir-at e dyshemeve me drudhe çatia e shtëpisë aq eshqyer nga sipër saqë qënjë ditë prej shiravemund të gërryhen edhegurët e mureve të saj.Nuk ka mbetur më asnjëgjurmë përkujdesjeje. Jovetëm kaq, por ato dho-ma të bukura, ato shkallë

e korridore të veçanta,ku spikat një tavan nëformë kubeje me rozetëne rrëzuar si mbeturinëmë mes të dhomës meoxhak, ku është një jor-gan i kalbur i ndonjë en-dacaku të strehuar aty,mezi të lënë të kuptoshsesi ka qenë në formëne mëparshme. Hidhra,ferra, e pemët rrotull,kanë krijuar tashmë njëambient të frikshëmdhe të dhunuar. Çdohajdut i rastit ka barë emund të bëjë ç'të dojëme mbeturinat e sotmetë kësaj shtëpie. "Janëvjedhur pothuajse tëgjitha objektet muzeoredhe etnografike që ru-heshin dikur në këtëShtëpi-Muze", thotënjëri nga banorët aty

rrotull. Ish-drejtori iParkut Arkeologjik, Sal-vator Gjeçi, pohon setashmë nuk dihet sekush duhet të vërë dorënë këtë shtëpi, "që tëmos marrë fund krejt".Ai thotë se "Ish-banorëte saj janë shpërblyer mebanesa që në kohën ekomunizmit, dhe kjoshtëpi u la muze si për-faqësi e vlerave dhe tra-ditave të Lezhës". Sipastij atje kishte edhe"punime të vjetra et-nografike me dru dhemetale, si dhe qëndismame grep të grave".Dhomat ishin të zbuku-ruar me orendi, dheambienti përreth ishte Imirëmbajtur dhe mebimë e pemë të kulti-vuara me kujdes, thotëai. Ka mbetur enigmëheshtja e këtij muzeu qënuk e zë njeri me dorë.Pyetjes se mos e kanërimarrë pronarët, ai ipërgjigjet se "ata nukkanë pasur interes sejanë shpërblyer në atëkohe me shtëpi. Po takishin marrë, do ta kish-in ruajtur". Kjo Shtëpi-Muze, e bën akoma mëabsurd faktin pse polihet në harresë nga sh-teti dhe pse është injoru-ar nga Instituti i Monu-menteve të Kulturës. Ajogjendet në një distancëvetëm prej 20 minutash,nëse ecën në këmbë qënga Kalaja dhe sitetarkeologjike të Lezhës.Natyra e bukur dhe egëre hijezon edhe në "vde-kjen" e saj. Atë tashmë errethon vetëm enigma.Nuk ka asnjë tabelë, as-një dëshmi muzeore. Sh-tëpia e Zekajve është njështëpi e ndërtuar nëshekujt e 17-18-të dhembart vlera të veçantaarkitekturore. Gjendetnë Varosh (Shehër) pasKalasë së Lezhës.

"Janë vjedhur pothuajse tëgjitha objektet muzeore dheetnografike që ruheshindikur në këtë Shtëpi-Muze",

Intervista

LORENC BEJKO:Përdhosen vlerat autentiketë murit helenistikProtestat do ia çojmë UNESKO-s. Instituti iMonumenteve përfaqëson interesin e privatëve

Gjatë kësaj vizite dëgjova se spe-cialistët dhe arkeologët janëkundër kësaj ure të derdhur në be-ton, e cila lidh një pjesë të Kalasë.Çfarë është bërë keq. Si duhet tëishte?

-Bërja e rrugës për të ardhur deri nëkala është një investim i domosdoshëm,

sepse prezanton sitin arkeologjik, por kjoura e gurit dhe e betonit që është vendo-sur mbi murin antik është një përdhosjee vlerës autentike të murit helenistik dhepadyshim që ka një ndikim të madh nëmarrëdhënien me vlerat antike, duhejnjë urë e lehtë prej druri ose me një ske-let të thjeshtë hekuri. Mendoj se ajo du-

het hequr si një gjë që shëmton relievinautentik të Kalasë.

Sot ju vetë pse gjendeni në Klanëe Lezhës?

-Ajo që pamë deri tani është një pei-zazh historik jashtëzakonisht intim, jas-htëzakonisht informues, edukues, edheformues për njerëzit. Mjafton hyrja nganjë mjedis kaq agresiv jashtë mureve tëkalasë për në parkun arkeologjik brendamureve të kalasë dhe sheh se ke kaluarpragun e dy botëve të ndryshme që du-hen lënë pa u prekur në këto mar-rëdhënie që kanë. Këtu është vlera evërtetë e Kalasë së Lezhës. Është vlera enjë mënyre tjetër të menduari në anti-kitet, e një tjetër mënyre të vepruari. Ësh-të ai raporti që ajo shoqëri vendosi memjedisin. Pra është një respekt që duhejtë jetë shumë më i spikatur sesa qëndri-mi që kemi sot ndaj mjedisit. Të ndër-tosh brenda Kalasë së Lezhës. Të sh-katërrosh vlerat arkeologjike mjedisoreqë kemi sot, kjo është dhe arsyeja për tëcilën vimë në Lezhë, është e pakoncep-tueshme e patolerueshme.

Autorët e Projektit të Rijetëzim-it, pretendojnë se do ta kishinshpëtuar rënien e murit?

-Ky është një argument qesharak.Askush deri më sot nuk ka kërkuarmosndërhyrjen me restaurim të muritrrethues. Nuk duhet pritur një projektprivat që të ndërhyhet në restaurimin emureve rrethuese. Kjo është një qendërhistorike me vlera të jashtëzakonshmedhe shteti shqiptar mund të bëjë shumëmë tepër për rijetezimin.

Pse është kjo luftë e privatëve qëkërkojnë ndërhyrje me Institutin eMonumenteve

-Nuk është luftë. Instituti i Monu-menteve përfaqëson interesin e pri-vatëve. Në luftë në thonjëza është sho-qëria civile me qëndrimin indiferent tëkëtij instituti ndaj prishjes së vlerave, kurduhej të ishte ai që të interesohej për këtovlera. Institucionet e kulturës dhe Insti-tuti i Monumenteve duhet të luftoninshumë më tepër për të frenuar oreksin endërtuesve për të shkatërruar monu-mentin e Kalasë ë Lezhës.

Mendoni se ndikon prirja për tëmarrë tender si kudo në këto pro-jekte?

-Në këtë rast nuk ka histori tenderësh,është interesi i caktuar i privatëve qëduan të ndërtojnë hotele dhe restorantedhe institucionet e shtetit në vend që tëshohin interesin e vlerës kulturore, nëradhë të parë, bëhen palë me interesinekonomik të një individ të caktuar

Nëse ky apel juaji nuk funksion-on, do të kërkoni një mbështetjejendërkombëtare?

-Padyshim ne kemi pasur më parë dhejam i bindur se do të kemi edhe tanimbështetjen e UNESKO-s, të qendrësndërkombëtare për ruajtje e Monument-eve dhe Siteve Arkelolgjike IKOM-s, sidhe institucioneve të tjera ndërko-mbëtare. Të gjitha këto janë krejt të habi-tura me këto gjëra e "rijetëzime" siç thu-het këtu.

Mund të konsiderohen de factonga ligji si shkelje këto ndërtime?

-Padyshim me ligjin e sotëm tëTrashëgimisë Kulturore vërtetohensi shkelje dhe ky është absurditeti mëi madh.

Cilit nën apo ligj duhet t'i refer-ohemi për ta verifikuar këtë?

-Mjafton ët shihni kartën shqiptare tërestaurimit, e cila është rregullorjaKëshillit të Ministrave që buron nga ligjipër Trashëgiminë kulturore. Është rreg-ullorja që rregullon mënyrën sesi ndë-rhyhet në qendra historike të kësaj naty-re. Ajo e thotë në mënyrë të shkoqur e tëqartë, që ndalohet.

SALVADOR GJEÇI:Parku arkeologjik i Lezhës i vonuar, nukna mbështet as Bashkia, as ministria

Ish-drejtori i Parkut Arkeologjiktë Lezhës, Salvador Gjeçi, tregon

se Vendimi i Këshillit të Ministravepër të bërë Park Arkeologjik në ko-hën e diktaturës, kur u hapën tëgjitha parqet e e tilla, vetëm nëLezhë rezultoi i vonuar. "Adminis-trata e Parkut të Lezhës nuk u for-mua si administratë, por fondet esaj i çuan në fondet e parqeve tëtjera. Në vitin 2009, në dhjetor osefillim të janarit 2010, ka filluarfunksioni dhe u pa nga ministria seduhet të fillonte të konsiderohej sipark arkeologjik edhe Lezha. Uemërova unë drejtor në atë kohëdhe nisi puna e parë me inventari-zimin me foto të çdo territori tëparkut arkeologjik. Kemi punuarme projekte kemi hapur rrugën ngakalaja deri te memoriali i Skënder-beut për vizitorët. Projektet na i fi-

nancuan disa nga firmat private.S'kishim fonde. Meqë morëm zyrënpa lekë te Pallati i Kulturës, fondetpër qeranë nisëm t'i përdorëm përproblemet dhe pastrimin e terren-it. Megjithatë, të gjitha këto prob-leme, si dëmtimet, vonesat në res-taurime, etj i kam ngritur dhe nukkam gjetur mbështetje, as nga min-istria dhe as nga bashkia. Konkre-tisht, kur Instituti i Monumenteverestauroi këtë mur, dihej që ai du-hej të bënte paretin e jashtëm përtë mos u rrëzuar. E bënë shkele eshko dhe ju shihni se po kështu siky mur këtu te Kalaja, para dhjetëku ka financuar edhe AmbasadaAmerikane, nuk ia bënë përforci-met me breza të maskuar dhe pers-pektiva e këtij muri sot ka bërë qëtë shembet e të vijojë të shembenende pjesë të tjera.

Muri i rrëzuarnë Kalanë eLezhës pasrestaurimitnga Instituti iMonumenteve

Pamjenga brendae ShtëpisëMuze eZekajvenë Lezhë

24 E diel, 6 maj 2012

LAJME NGA BOTA

Departamenti i Marketingut:Cel: +355696060419

marketing@shqiptarja.com

Shpërndarja:Saimir Zenelaj

Cel: +355696060418

• Alba MallteziDrejtore e Përgjithshme e Free and Fair Media Group

• Anila BashaDrejtore e Shqiptarja.com

• Arben RrozhaniKryeredaktor

Politika: Jakin Marena

Ekonomia: Genc Kondi

Kronika: Elton Qyno

Sociale: Esmeralda Keta

Kulturë: Admirina Peçi

Design: Altin AliajGenti Manelli

Website: Suela Gera Indrit Maraku

Redaksia: Rruga: “Dervish Hima” tre kullat, kulla e dytë-Tiranë. E-mail: redaksia@shqiptarja.com - Website: www.shqiptarja.com - Mobile: +355696060421 - Shtypur në shtypshkronjën: A.K shpk, Rruga 5 Maji, Tiranë

origjina e lajmit...

Jemi një grup mediatik i pavarur nga çdo parti në të cilin rregullatprofesionale të informacionit mbizotërojnë mbi luftërat politike

Lajmi në High Definition

TIRANE - DURRES - LEZHE - FIER

VALË UHFNË PREFEKTURAT:

TELEVIZIONI MË I RI INFORMATIVNË SHQIPËRI

Së shpejti...

NE SHQIPERI Televizoni Qyteti MRM Korçë Intel Media Fier Inkusat Pogradec TVM Devolli Devoll Vjosa Vlore Toshkez Lushnje Bradsat Elbasan Erzeni Shijak Luna Kavaje Mariuxho Bulqize Permeti Permet

Irla Berat Policani Berat Elbasan North & South Elbasan Kombi Fier Lushnja Lushnje Prrenjas Prrenjas Alfa Kabell Tirane Cakran Fier Kucova Kucove Lapardhaja Berat Brado Elbasan Orikumi Vlore Asparag Rrogozhine Mati Mat

Kukesi Kukes Orexh Fier Maqellara Diber Multivizion Kavaje Tata Junior B.Curri Divjaka Lushnje M&G Elbasan Ura Vajgurore Berat Saranda Digital Sarande Pupa Lushnje Roskovec Fier HB-CA Peshkopi Eri A&A Ballsh Iliria Berat

Reci KGM Lezhe S3 Tirane Ju-al Kruje Mamurras Lac Manastiri Fier Belshi Elbasan ARD&NET Fier

NE MAQEDONI Multimedia Maqedoni Telenet Maqedoni Skupi Cable Maqedoni

Mund ta ndiqni A1-Report në këto televizione kabllore:KANALI 50Do na ndiqni në të gjithë Shqipërinë, Maqedoni, Kosovë, Itali, Greqi dhe në pjesën tjetër të EuropësKANALI 158KANALI 158

Studiot e prodhimit A1

Rruga: “Aleksandër Moisiu”

ish-Kinostudio Shqipëria Sot

Redaksia & MarketingRruga: “Dervish Hima”,

Tre kullat, kulla e dytë, Tiranë

mobile: +355 69 60 60 421

marketing: +355 69 60 60 419

Protesta në Luginë: Beograd, ndal dhunënMijëra shqiptarë dje protestuan në Bujanoc me porositë e drejtuar Beo-gradit dhe bashkësisë ndërkombë-tare për të ndalur terrorin dhe dhunën serbe në këtë rajon me shumicë sh-qiptare. Protesta gjithëpopullore që u zhvillua në sheshin “Skenderbeu” ka pasur mbështetje masive nga shqiptarët e tre komunave, por edhe qytetarëve të ardhur nga Kosova dhe Maqedonia. Gjatë protestës janë vërejtur forca të shumta të policisë dhe xhandarmerisë serbe, të cilat kanë tentuar të provokojnë situatën. Kryetari i komunës së Bujanocit, Shaip Kamberi theksoi se Serbia po tenton që të dëbojë shqiptarët nga trojet e veta, por këtë asnjëherë nuk do ta realizojë, sepse kanë ikur kohërat e Millosheviqave.

Peru: Nga zjarri r në klinikën e rehabilitimit, 17 viktimaTë paktën 17 persona kanë humbur jetën si pasojë e rënies së akëve në një qendër rehabilitimi ndaj lëndëve narkotike në kryeqytetin e Perusë, Lima. Zjarri ka rënë në orët e mëngjesit të së shtunës (sipas orës lokale) pak kilometra larg kryeqytetit Lima. Fil-limisht akët përfshinë katin e parë të ndërtesës, e më pas u përhapën me shpejtësi në pjesën më të madhe të saj. Megjithë mbërritjen e shpejtë të zjarr kësve, 17 persona humbën jetën dhe dhjetëra të tjerë pësuan djegie, para se akët të viheshin nën kontroll. Pjesa më e madhe e vikti-mave dyshohet se janë të shtruar në klinikën e rehabilitimit për varësinë e tyre ndaj lëndëve narkotike, por nuk përjashtohen humbjet edhe në radhët e personelit të klinikës.

Siri, shumë të vrarë dhe të plagosur nga shpërthimi Një shpërthim i fuqishëm në rrethinat e Alepos, qyteti i dytë më i madh i Sirisë, ka vrarë dhe plagosur persona të shumtë. Lajmin e bëjnë të ditur ak-tivistët, sipas të cilëve pesë persona kanë mbetur të vrarë nga shpërthimi, që kishte si shënjestër një autobus në rajonin Tall al Zarazer. Ndërkohë, dy shpërthime të tjera janë regjistruar në Damask ditën e shtunë, por për fat të mirë askush nuk ka mbetur i lën-duar. Ende nuk dihet nëse personat e lënduar në shpërthimin e Alepos ishin civilë apo anëtarë të forcave të sigurisë, ka deklaruar një zëdhënës i Observatorit Sirian për të Drejtat e Njeriut. I njëjti burim ka saktësuar se shpërthimi ndodhi në një lavazh maki-nash, pronar i të cilit është një militant pro-qeveritar i grupit civil Shabiha.

Obama: Koha për ndërtimin e kombitPresidenti i Shteteve të Bashkuara, Barack Obama, ka bërë thirrje për një fokus të përtërirë në ndërtimin e kombit në vend, një dekadë pas luftës në Afganistan. Në fjalimin e tij të përjavshëm, Obama i ka bërë një rezyme udhëtimit të kësaj jave në Afganistan, ku ka nënshkruar mar-rëveshjen për partneritet strategjik me presidentin afgan, Hamid Karzai, dhe ka shënuar përvjetorin e vrasjes së Osama Bin Ladenit. “Këtë javë, unë kam udhëtuar drejt Afganistanit për të falënderuar trupat tona që shërbejnë lag shtëpisë dhe për të nënshkruar marrëveshjen që do të na ndihmojë të përfundojmë misionin dhe luftën”, ka thënë Obama.

Japonia fik reaktorin e fundit atomikJaponia po k reaktorin e fundit bërthamor që është në funksion, si pjesë e planit të sigurisë të hartuar pas tsunamit të marsit të vitit të kaluar, që dëmtoi rëndë impiantin e Fukushimës. Reaktori i tretë tek impianti Tomari, në prefekturën e Hokaidos, po ket për disa punime rutinë që kanë të bëjnë me mirëmbajtjen. Fikja e reaktorit të fundit e lë Japoninë pa energji nga impiantet atomike, për herë të parë në më shumë se 40 vjet. Deri vitin e kaluar, Japonia siguronte 30 për qind të energjisë elektrike nga energjia bërthamore. Qindra persona marshuan në rrugët e Tokios, duke valëvitur amuj për të festuar atë që ata shpresojnë të jetë fundi i energjisë bërthamore në Japo-ni. Që nga katastrofa e Fukushimës, të gjithë reaktorët e vendit janë kur për mirëmbajtje.