Embed Size (px)
Citation preview
เมอง เมอง ปรบตว รบมอปรบตว รบมอ
การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
ปท 4 ฉบบท 18 ตลาคม - ธนวาคม 57
www.thaicity-climate.org
M-BRACE
M-BRACE ถอดบทเรยน ความสำ�เรจ...รบมอการเปลยนแปลง
สภาพภมอากาศ
งานประชมวชาการระดบชาต...เมองเปลยน...เปลยนเมอง...ใครแย!
www.hatyaicityclimate.orgเวบไซตแหงความสำ�เรจเพอรบมอ
อทกภยดวยตนเอง
รางวลชนะเลศการประกวดวาดภาพระบายสหวขอ “เมองในฝน�ทฉนอยากใหเปน”ภายใตโครงการประกวดสอสรางสรรค “เพอปรบตว รบมอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ”ด.ญ.สรนพลอย�เหลกจนอด โรงเรยนเทศบาล 4 จ.นครราชสมา
ทกทาย
City UpdateM-BRACE ถอดบทเรยนความสำาเรจ...
รบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
City Activity @ACCCRN งานประชมวชาการระดบชาต สรางการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางยงยน
City Activity @M-BRACE จดประชม Final Workshop
สรปบทเรยนและความสำาเรจโครงการฯ
City Storywww.hatyaicityclimate.orgเวบไซตแหงความสำาเรจ เพอรบมออทกภยดวยตนเอง
Climate Talkเวทแลกเปลยนระดบภมภาคดานปรบตว
Urban Climate Quiz!รวมสนกกบเกมตอบปญหา
รอบรวกจกรรม
สารบญContents
เมอง ปรบตว รบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
ทปรกษา ดร.ผกามาศ ถนพงงา
จดทำาโดยโครงการเครอขายเมองในเอเชยเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
(Asian Cities Climate Change Resilience Network - ACCCRN)
โครงการเสรมสรางการรบมอของเมองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
(Mekong Building Climate Resilient Asian Cities - M-BRACE)
ปท 4 ฉบบท 18 ประจำาเดอน ตลาคม - ธนวาคม 57
Editor’s Note
City Update
โดยความรวมมอระหวางสถาบนสงแวดลอมไทย เทศบาลนครเชยงราย เทศบาลนครหาดใหญ
เทศบาลนครภเกต เทศบาลนครอดรธาน ISET
สารเมอง...ปรบตว...รบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศฉบบท 18ประจำาเดอน ตลาคม-ธนวาคม57นำาสาระดๆดานการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มาใหทานผอานไดเพลดเพลนอกครง ฉบบน City Update นำาบทเรยนจากการดำาเนนงานในพนทภายใตโครงการเสรมสรางการรบมอ ของเมองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศหรอM-BRACE มาถายทอดเปนเรองราวความสำาเรจ เพอขยายผลการดำาเนนงานตอไปในอนาคตสวนคอลมนCity Activity พบกบขาวคราวความเคลอนไหว จากกจกรรมในพนทนำารองทงในเชยงรายหาดใหญอดรธานและภเกตและบทความแนะนำา www.hatyaicityclimate.orgเวบไซตแหงความสำาเรจเพอรบมออทกภยของชาวหาดใหญในCity Story ตบทายดวยClimate TalkและUrban Climate Quiz! กบการจดหาเรองราวนารและขาวสารใหมๆ ในแวดวงการรบมอของเมองตอเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมารายงานพรอมกบเกมสนกๆ แบบมสาระ และหากทานผอานมขอเสนอแนะและขอตชมใดๆสามารถตดตอมาทเราไดท[email protected] หรอ /UrbanClimateResilienceThailandพบกนใหมฉบบหนานะคะสวสดคะ
กองบรรณาธการ
กรณา
กรองจต
สวรรณภา
รจนา
อำามาตย
ศรลกษณ
ขวญเรอน
คำาสงหนอก
กตกาศ
หอมชน
นลมานนท
ไชยทววงศ
บอสราง
ยอดคำา
พาลกา
บรรกษ
สทองด
สมใจ
โพธศร
ควรอาจ
ศรพล
กนกวรรณ
วราภรณ
ปารสทธ
เปรมกมล
อนสรา
วรรโณบล
จตลดดา
หนา 2
หนา11หนา10
หนา12
หนา 7
City Update
อยางไรกตามสงสำาคญททำาใหเกดความยงยนคอการประสานความรวมมอของทกภาคสวนในการมสวนรวมดำาเนนงานและบรณาการดานขอมลตลอดจนรวมกนผลกดนแผนและยทธศาสตรสการปฏบตในระดบเมองตอไป
เปาหมายหลกของโครงการ“เสรมสรางการ รบมอของเมองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ” หรอMekong-Building Climate Resilient Asian Cities: M-BRACE โดยสถาบนส งแวดลอมไทย รวมกบองคกร ISET (Institute for Social and EnvironmentalTransition)ดำาเนนงานใน2ประเทศ 4เมองไดแกเมองลาวไก(LaoCai)และเว(Hue) ในประเทศเวยดนาม เมองภเกตและอดรธาน ใน ประเทศไทยมระยะเวลาทงสน4ป(พ.ศ.2554-2557)
การพฒนาเมองและการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศเปนปจจยสำาคญทเพมความเสยงและ ความเปราะบางใหกบเมองทางโครงการฯมวตถประสงค เพอพฒนาศกยภาพเสรมสรางความรและความเขาใจ เรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศรวมถงความ เสยงและผลกระทบทเมองจะไดรบภายใตบรบทของ การพฒนาเมองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และหาแนวทางการรบมอโดยใหทกภาคสวนของเมอง รวมกำาหนดแผนยทธศาสตรและผลกดนสการปฏบต ในระดบเมองให เกดการสนบสนนการดำา เนนโครงการอยางยงยน
M-BRACE ถอดบทเรยนความสำาเรจ...รบมอการ
เปล ยนแปลงสภาพภมอากาศ
“เมองในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมความสามารถ
ในการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพ
ภมอากาศ”
สำาหรบประเทศไทยจากการดำาเนนงานตลอดระยะเวลา 4 ป ในเมองภเกตและอดรธาน ผานกจกรรมตางๆสามารถสรปบทเรยนทไดรบและเกดผลสำาเรจอยางเปนรปธรรมดวยความรวมมอของผมสวนไดเสยของเมองดงน
กระบวนการดำ�เนนงานโครงการฯ ตามกรอบแนวคดการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Climate Resilience Framework: CRF) ซงเปนเครองมอทชวยในกระบวนการวางแผนการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยกระบวนการดำ เนนงานจะเรมจากการทำ ความเขาใจถงองคประกอบของเมอง พจารณาถงจดเดนและจดดอย แลวจงนำ ขอมลทางสภาพ ภมอากาศมาผนวกรวมทำ ใหพบประเดนปญหาอยางครอบคลม และไดการเตรยมความพรอมทเหมาะสมกบระบบและกระบวนการทซบซอน ของเมอง การมสวนรวมจากทกภาคสวนของเมอง มการประสานความรวมมอระหวางหลายภาคสวนของเมอง เชน ภาครฐ ภาคเอกชน ภาคการศกษา ภาคประชาชนและองคกรปกครองสวนทองถน โดยรวมแลกเปลยนความคดเหนและขอมล ผานกระบวนการแลกเปลยนเรยนร (Shared Learning Dialogues: SLDs) ซงทำ ใหมองเหนถงปญหา วธการแกไขหรอแนวทางการวางแผนเพอใหการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนรปธรรมและเหมาะสม มาตรการการรบมอทสามารถปฏบตไดจรง มการเกบรวบรวมขอมลดานการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เผยแพรขอมลใหเปนสาธารณะทกคนสามารถเขาถงได อกทงยงมการสรางเครอขายในระดบครอบครว ชมชนและเมอง ผานการดำ เนนโครงการตนแบบเพอเปนการเตรยมความพรอมของเมอง
/UrbanClimateResilienceThailand 3
ความสำ�เรจอยางเปนรปธรรม เกดเครอขายคณะทำ งานเมองอดรธาน และภาค ตางๆ ทเกยวของ ทงจากเทศบาลนครอดรธาน หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน วชาการ ภาคประชาสงคมและประชาชน คณะทำ งานมการชวยเหลอ แลกเปลยนขอมลกน หนวยงานทเกยวของมความตระหนกถงความ สำ คญของการจดการขอมลอยางเปนระบบ
ทจะตองมการจดการขอมลอยางเปนระบบ รวบรวมใหอยในแหลงเดยวกนและมการสอสารใหกบประชาชนทกกลม
จากการรวมกนประเมนความเปราะบาง ทำาใหทราบวา ปญหาดานขอมล เปนประเดนปญหาสำาคญของเมองอดรธานไดแก การขาดขอมล ขอมลไมทนสมย ไมมการนำาขอมลมาสอสารหรอแลกเปลยนระหวางกน ฯลฯ คณะทำางานเมองอดรธานจงรวมกนหาแนวทางแกปญหาในดานดงกลาว เพอใหการดำาเนนงานดานการเสรมสรางการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนไปไดอยางมประสทธภาพ
“การมสวนรวมของชมชน คอ หวใจหลก...เครอขาย ชมชน ตนนำา กลางนำา ปลายนำา เปนการรเรมการบรหาร จดการนำาอยางมสวนรวมของชมชน สงเสรมความเขมแขงของ ชมชนในการเตรยมความพรอมเพอรบมอกบการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศการบรหารจดการนำามใชการจดการไดเพยง พนทเดยว แตตองมการบรณาการอยางเปนระบบรวมกบ พนทใกลเคยง เพอเปนการเตรยมความพรอม ลดความเสยหาย และเปนการเสรมสรางการรบมอของเมอง”
เครอขายชมชนตน-กลาง-ปลาย : การบรหารจดการนำาแบบบรณาการของเมองอดรธาน
การประเมนความเปราะบางของเมองตอการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ เปนกจกรรมหนงทโครงการ M-BRACE จดทำาขนเพอชใหเหนชองวางและปญหาของเมองอดรธาน ทกำาลงเผชญในพนทอยางแทจรง โดยพจารณาถงความ สมพนธและความเชอมโยงอยางเปนระบบของเมองและ ปจจยขบเคลอนททำาใหเมองเกดการเปลยนแปลง ภายใต 3องคประกอบไดแก1.Agents (บคคล องคกรหรอหนวยงาน) 2.Systems (ระบบโครงสรางพนฐานและระบบนเวศวทยา) และ 3.Institutions (วถปฏบต กฎหมาย นโยบาย) โดยระดมความคดเหนจากผมสวนเกยวของในเมองอดรธานจากหลายภาคสวนทมองคความร และความ เชยวชาญทแตกตางกน มารวมกนแลกเปลยนขอมล ประสบการณ ความรเพอวเคราะหปญหาของเมองอดรธาน ทเกยวของกบการรบมอของเมองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
ทงนเมองอดรธานเปนเมองทมการพฒนาและขยายตวอยางรวดเรว ขณะทเมองจะตองเผชญกบปญหาการพฒนาทเรงดวนและปญหาอนๆ ทเกดตามมาจากการขยายตวของเมอง เมองอดรธานยงตองเผชญกบภยพบตทางธรรมชาตและผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เชน ปญหานำาทวมขง การจดการทรพยากรนำา และภยแลง การแกไขปญหาและการลดความเปราะบางตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองอดรธาน จำาเปน
เมองอดรธาน
การประเมนความเปราะบางตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเมองอดรธาน
“ประเดนปญหาหลกของเมองอดรธาน คอ ปญหาดานขอมล เชน การขาดขอมล ขอมลกระจดกระจาย ประชาชน ไมไดรบทราบถงขอมลทจำาเปน และขาดการจดการขอมล”
ศนยการคายด ทาวน: แหลงทองเทยวขนาดใหญ
www.thaicity-climate.org4
การรวมใจ�–�ปจจยสความสำ�เรจ
ชมชนนำ รองในพนทตงแตตนนำ (เทศบาล นครอดรธาน) กลางนำ และปลายนำ ไดมการแลกเปลยนความรและประสบการณซงกนและกน รวมกนทำ งานเพอแกไขปญหา เกดเครอขายชมชน ตนนำ กลางนำ ปลายนำ ทมความเขมแขง หนวยงานและองคกรตางๆ ใหความสนใจ และใหการสนบสนน การประสานงานทมประสทธภาพ ดวยความรวมมอระหวางคณะทำ งานเมองอดรธานจากหลากหลายภาคสวน
และจากการศกษาสภาพทางกายภาพของเมองอดรธาน ความเสยง และผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศพบวาปญหาหนงทเกดขนจากอทกภยคอ ชมชนขาดขอมลและการเตรยม ความพรอม อกทงมกมไดสงผลกระทบเพยงพนทใดพนทหนงแตยงกระทบ ตอชมชนในพนททายนำาดวยและหากเมองอดรธานยงขยายตวขนกจะยงสงผลกระทบตอเมองและชมชนโดยรอบมากขนเชนเดยวกน คณะทำางานจงไดรเรมโครงการเตรยมความพรอมของเมองและชมชนรอบเขตเมองในการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพอใหประชาชนทไดรบ ผลกระทบไดรบทราบขอมล มความตระหนก มการประสานงานรวมกนเปนเครอขาย และมความพรอมในการรบมอกบอทกภย และการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทจะเกดขนในอนาคต
ดวยปญหานำาทวมซงเปนภยซำาซากทชมชนในเขตเทศบาลนครอดรธานจะตองประสบอยเปนประจำาแทบทกป การระบายนำาเพอลดความเสยหายในพนทเขตเทศบาลนครทสงผลกระทบใหเกดนำาทวมในชมชนทอยถดไป รวมถง การระบายนำาเสยจากเขตเมองสลำานำาหวยหลวง ซงเปนแหลงนำาหลกททำาหนาทสงนำาดบเพอผลตนำาประปาหลอเลยง ชมชนเมอง สงผลกระทบตอชมชนทายนำาทไมสามารถดำาเนนชวตและประกอบอาชพไดอยางปกต นอกจากนชมชนยงประสบปญหากบการขาดแคลนนำาสะอาดในบางพนท
การดำาเนนกจกรรม“การสรางฐานขอมลสภาพภมอากาศ โดยความรวมมอจากกลมเครอขายโรงเรยนนำารองในจงหวดภเกต” รเรมขนโดยประชาคมพทกษสงแวดลอมเมองภเกต ขนโดยการ ถายทอดความร ความเขาใจดานสภาพภมอากาศ และเทคนคอยางงาย ในการตรวจวดสภาพภมอากาศซงขอมลสภาพภมอากาศทไดสามารถ นำามาเปนฐานขอมลใหกบองคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงาน ตางๆ ทเกยวของในการตดสนใจเตรยมรบ ปองกนภยพบต และใช ในการวางแผนระยะยาวของเมอง เพอเสรมสรางความสามารถใน การรบมอของเมองไดในอนาคต
เมองภเกต
เรยนร ตระหนก พรอมรบมอ : เยาวชนเมองภเกตรวมตรวจวดสภาพภมอากาศ
“การตดตงสถานตรวจวดสภาพภมอากาศของเทศบาลเมองปาตองเอง เปนตวอยางของความสำาเรจใน การดำาเนนการเพอเกบขอมลดวยตนเอง เพอนำามาใชในการตดสนใจเตรยมการรบมอกบภยพบต เชน อทกภย ไดอยางทนทวงท”
ภเกต เปนจงหวดทตงอยบนเกาะทางภาคใตของประเทศไทย ซงจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศในหลายดาน เชน อทกภยทรนแรงขน การเพมขนของระดบนำาทะเล การกดเซาะชายฝง และ วาตภย เปนตน การสรางการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของภเกต คอ การทหนวยงานทองถน มฐานขอมลทเกยวของกบสภาพภมอากาศเปนของตนเอง รวมถงการสรางความรความเขาใจ และความตระหนก ทเกยวของกบสภาพภมอากาศ โดยเรมตนกบเยาวชนในเมองภเกตซงเปนกลมเปาหมายสำาคญอกกลมหนง จะสามารถเปนกำาลงใหกบภเกตตอไปในอนาคต
/UrbanClimateResilienceThailand 5
ความสำ�เรจจากพลงเครอขายทองถนและเยาวชน
ครและนกเรยนในโรงเรยนนำ รองมความรความเขาใจดานสภาพอากาศ และการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศเพมมากขน เทศบาลเมองปาตอง สามารถนำ ขอมลสภาพ ภมอากาศไปใชเพอการเตรยมการรบมออทกภยในพนทไดอยางทนทวงท
สามารถนำ เอาความร และกระบวนการและบทเรยน จากโครงการนำ ไปเผยแพร เพอขยายผลไปสเยาวชน ชมชน และเครอขายอนๆ ตอไป
ซงอาจสงผลกระทบตอปรมาณนำาจดทมอยในเกาะ อนาคตอนใกลภเกตอาจจะตองประสบกบปญหาราคานำาทสงขน และโอกาสการเขาถงนำาจดทไมเทาเทยมหรอทวถง การวเคราะหสถานการณนำาในปจจบนของเมองจงเปนเรองสำาคญทจะตองดำาเนนการแตขอมลตางๆทเกยวของกระจดกระจายไปตามหนวยงานตางๆดวยเพราะการบรหารอยางแยกสวนการรวบรวมขอมลทจากหลากหลายแหลงทมมาจงเรมขน การเพมการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพอากาศของเมอง จงควรเรมดวยการมขอมลการบรหารจดการนำาทถกตองและเปนปจจบนโครงการM-BRACEจงไดทำาการวเคราะหขอมลการบรหารจดการนำาของจงหวดภเกตขนเพอเปนฐานขอมลสำาหรบภเกต ในการตดสนใจและจดทำาแผนการบรหารจดการนำา และเปนขอมลสำาหรบวเคราะหแบบจำาลองสถานการณนำาของจงหวดภเกตในอนาคต เพอใหเมองไดเตรยมพรอมเพอจดการนำาใหเพยงพอตอความตองการ และทำาใหเมองเหนความสำาคญของการเกบรวบรวมขอมล สรางความตระหนกเกดการเรยนรและรวมเผยแพรแลกเปลยนขอมลรวมกนจากหลากหลายภาคสวน
การรวบรวมขอมลนำาเมองภเกตเพอการวางแผนบรหารจดการนำาในอนาคต
“ขอมลทถกตองจะชวยใหเกดการวางแผนบรหารจดการทด มประสทธภาพ เสรมสรางการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ”
ภเกตนบเปนเมองทองเทยวทสำาคญเปน อนดบตนๆ ของประเทศ จากการเพมจำานวนของ นกทองเทยวทำาใหภเกตขยายตวอยางรวดเรวแตจาก สภาพทตงทเปนเกาะลอมรอบดวยทะเล และการ ขาดแคลนพนทรองรบและกกเกบนำาจด ภเกตจะตอง ประสบกบปญหาการจดหานำาจดเพอการอปโภคบรโภค แมในปจจบนปญหาการขาดแคลนนำาดมนำาใชอาจ จะยงไมใชปญหาหลก หรอมความรนแรง แตเมอ วเคราะหถงอนาคตทภเกตจะมจำานวนผคนเขามาอย อาศยและทองเทยวเพมมากขนความตองการนำาเพม สงขนในทกภาคสวน ประกอบกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
www.thaicity-climate.org6
โครงการเครอขายเมองในเอเชยเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ หรอ ACCCRN รวมกบองคกรISETภายใตการสนบสนนจากIIED(InternationalInstituteforEnvironmentandDevelopment)ทเปนองคกรภาคภายใตโครงการฯ จดการประชมวชาการระดบชาตภายใตหวขอ เมองเปลยนเปลยนเมอง...ใครแย? ในวนท29–30 ตลาคม2557ณหองบอลรมโรงแรมสวสโซเทลปารคนายเลศกรงเทพฯเพอเปดโอกาสใหนกวชาการทงจากสถาบน การศกษาภาครฐและเอกชนไดรวมนำาเสนอและเผยแพรผลงานทางวชาการทไดจากการวจยภายใตโครงการฯ เพอกระตน ใหเกดการผลกดนไปสการเปลยนแปลงระดบนโยบาย ซงจะเปนอกทางหนงทชวยสรางการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศไดอยางยงยน ทงยงเพอสนบสนนใหเพมงานวจยทเกยวของกบการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(UrbanClimateResilience)ทสามารถเผยแพรไดในระดบประเทศและระดบโลกตอไป
ซงงานวจยทง3ดานนตางมความเชอมโยงและสมพนธกนทงนกระบวนการกลายเปนเมองทำาใหเกดการเปลยนแปลงทงทางดานกายภาพเศรษฐกจสงคมและสงแวดลอมการเปลยนแปลงทเกดขน อยางรวดเรวและไมเหมาะสมจะทำาใหเมองมความ เปราะบางและเมอไดรบผลกระทบจากการ เปลยนแปลงสภาพภมอากาศจะยงสงผล ใหเมองมความเปราะบางรนแรงเพมมากขน
งานวจยภายใตโครงการฯ�ม�3�ดาน�ไดแก�1. ดานเมองและกระบวนการกลายเปนเมอง (Urban/Urbanisation) 2. ดานความเปราะบางของคนเมอง (People centred/Vulnerability) 3. ดานผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทเมองไดรบ (Climate Change)
การขบเคลอนทางเศรษฐกจเพอเปนศนยกลางดานตางๆ ปญหาของเมองมความซบซอนมากขน องคกรเดยวแกปญหาไมได ตองรวมกนแกไขโดยไดรบความรวมมอจากทกภาคสวน เกดปญหาดานอนๆ ตามมาอยางหลกเลยงไมได เชน ผลกระทบ ตอคน มความเปราะบางมากขน และเมอหากไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทมความไมแนนอนคาดการณสถานการณไดยาก และรวมกบสภาวะอากาศสดโตง จะยงซำาเตมใหผลกระทบทเมองไดรบทวความรนแรงรวมไปถงความเปราะบางของประชากรในเมองและเศรษฐกจ ผบรหาร/ผทมอำานาจตดสนใจจะมวธการบรหารเมองอยางไรใหสอดคลองกบผไดรบผลกระทบ
นอกจากนในงานประชมยงมเวทเสวนา “ประสานพลงสอ...ขบเคลอนเครอขายเมอง...รบมอการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศ” สรางความรวมมอกบสอสารมวลชนและเครอขายการดำาเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยม คณดารน คลองอกขระ บรรณาธการขาวไทยพบเอส ดร.เฉลมชย ยอดมาลย รองเลขาธการสภาการหนงสอพมพแหงชาต คณศศนเฉลมลาภมลนธสบนาคะเสถยรและดร.ปนบรณะเทยงธรรมจากมหาวทยาลยเชยงใหมมารวมแลกเปลยนหาแนวทางเผยแพรขอมล ขาวสารเพอผลกดนใหประชาชนและทกภาคสวนตระหนกถงผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทมตอเมองมากยงขน
งานประชมวชาการระดบชาต สรางการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางยงยน
เมองเปลยน...เปลยนเมอง...ใครแย!
อยางไรกตามปจจบนเมองใหญๆในภมภาค ตางๆมการพฒนาและขยายตวอยางรวดเรวจากปจจย
City Activity ACCCRN
/UrbanClimateResilienceThailand 7
เมอวนท 27 ตลาคม 2557 เทศบาลนครหาดใหญ ไดเปดศนยอำานวยการปองกนและบรรเทาอทกภย จดตงขนเพอเปนศนยกลางในการ ประสานงานความพรอมรบเหตนำาทวมตลอด 24 ชวโมง โดยโครงการ ACCCRN-เมองหาดใหญไดรวมจดนทรรศการภายในศนยอำานวยการฯน พรอมทงเปด“หองปฏบตการตดตามและประเมนสถานการณนำาเทศบาลนครหาดใหญ” เพอรวมเปนสวนหนงในการเตรยมความพรอมรบมอกบอทกภยอยางทนทวงท
ACCCRN-เมองหาดใหญ รวมเปดศนยอา นวยการฯ และหองปฏบตการตดตามสถานการณนา
เมอวนท25ธนวาคม2557ณศนยการเรยนรเพอรบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศคณะทำางานACCCRN ไดจดการประชมถอดบทเรยนครงท 1 “โครงการเสรมสรางความสามารถในการรบมอและปรบตวตอการเกดอทกภยเมอง หาดใหญในระยะยาว” โดยม นายสมพร สรโปราณานนท ประธานคณะทำางานฯ กลาวสรปภาพรวมการดำาเนนงาน โครงการในพนทเมองหาดใหญ
ถอดบทเรยน “โครงการเสรมสรางความสามารถในการรบมอและปรบตวตอการเกดอทกภยเมองหาดใหญในระยะยาว”
ผลจากการประชมในครงนพบวา
• SLDs หรอ กระบวนการแลกเปลยน เรยนรเปนกระบวนการทมความสำาคญใน การสรางใหเกดการแลกเปลยนความคดเหน จากหลายภาคสวนซงตองทำาอยางตอเนอง
• คณะทำางานไดพฒนาศกยภาพทงใน บทบาทหนาทเดมของตน และความรใหม ทเกดขนโดยการเรยนรจากกระบวนการ ดำาเนนงานโครงการฯ
• คณะทำางานควรมาจากหลายภาคสวนเพอสรางการมสวนรวมจากทกหนวยงานรวมถงการระบบทบาทหนาทใหชดเจนเพอใหเกดความตอเนองในการทำางาน •เกดความรวมมอระหวางภาครฐและชมชน
• มการระดมความรวมมอจากองคกรทม สวนไดเสยในพนท ทงดานงบประมาณและ องคความรตางๆ เพอสานตอการดำาเนนงาน โครงการฯใหเกดความยงยน
อยางไรกตาม การประชมในครงน ยงเปนการสรปผลภาพรวมการดำาเนนกจกรรม หาแนวทางการกำาหนดกจกรรมรวมกน การสรางเครอขาย การระบผม สวนไดเสย รวมถงแผนการขยายผลหลงจบ โครงการ อกทงยงเปนกจกรรมเพอแลกเปลยน รวมกนระหวางคณะทำางานถงประโยชน ในการรวบรวมขอมลเพอเผยแพรตอไป
คณะทา งาน ACCCRN – เมองหาดใหญ จดอบรมพฒนาศกยภาพอาสาสมครเตรยมความพรอมรบมอภยพบต
โครงการ ACCCRN – เมองหาดใหญ นำาโดย คณสมพร สรโปราณานนท ประธานคณะทำางานฯเปนประธานเปดกจกรรมอบรม พฒนาศกยภาพอาสาสมครเตรยมความพรอมรบมอภยพบตลมนำา คลองอตะเภา โดยมตวแทนชมชนจากพนทลมนำาคลองอตะเภาเขารวม กวา 70 คน เมอวนท 19 พฤศจกายน 2557 โดยกจกรรมดงกลาว เปนการใหความรดานการใชขอมลสารสนเทศภาพถายดาวเทยมและ ภาพเรดาหเพอตรวจสอบกลมฝน การอบรมดานเสนทางนำาและปจจย ทสงผลกระทบตอการเกดอทกภยลมนำาคลองอตะเภา การอบรมดานการ ใชเวบไซต www.hatyaicityclimate.org ในการตรวจสอบเฝาระวงระดบ นำาผานระบบกลองCCTVการอบรมดานระเบยบขอกฎหมายการใชวทย เครองแดงเพอการแจงเตอนภยการ อบรมดานการใชเสอชชพ การใชเชอก กชพกภย การปฐมพยาบาลเบองตน รวมทงไดมการซอมแผนเตรยมความ พรอมรบมอกบการเกดอทกภยในพนท อกทงกจกรรมนยงไดมการ สงมอบวสดอปกรณตางๆทไดฝกอบรม การใชไปแลวนน ใหกบแกนนำาชมชนในพนทลมนำาคลองอตะเภาอกดวย
City Activity @Hat Yai
www.thaicity-climate.org8
ACCCRN - เชยงราย ประชมถอดบทเรยนเกษตรในเมองแบบยงยนฯ สำานกงานเกษตรอำาเภอเมองเชยงราย จดงานประชมถอดบทเรยน “การสงเสรมการเกษตรในเมองแบบ ยงยนแกผมรายไดนอยไรทดนทำากน” เมอวนท 12 ธนวาคม 2557 โดยมวตถประสงคเพอเผยแพรการดำาเนนกจกรรมเสรมสรางการมสวนรวมในการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศดานการเกษตรของเมองเชยงรายภายในงานมการจดกจกรรมฐานสาธตทงสน5ฐานความรไดแก
City Activity @Chiang Rai
1. ฐานเตรยมรบ...ปรบตว...กบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ2. ฐานการสรางแหลงอาหารโดยไมใชดน3. ฐานแหลงอาหารมากดวยคณคาจากแมลงกนได4. ฐานการผลตอาหารปลาเพอลดตนทนการผลต5. ฐานการผลตปยอนทรยเพอผลผลตทปลอดภยและมคณภาพ
พรอมจดจำาหนวยพชผกปลอดสารพษ ซงไดรบความสนใจจากเกษตรกร ชมชนและหนวยงานทองถน ในพนทใกลเคยงอยางคบคง
ทงน ผลจากการดำาเนนกจกรรม “การสงเสรมการเกษตรในเมองแบบยงยนแกผมรายไดนอยไรทดนทำากน” นบเปนการสรางเครอขายเกษตรกร ขยายพนทเกษตรปลอดสารพษ สรางความมนคงดานอาหารและเพมพนท สเขยวใหกบเมองนอกจากนยงเปนกจกรรมตนแบบในการดำาเนนโครงการเกษตรใหชมชนพงตนเองไดรวมทงลดชองวางระหวางภาครฐและชมชนสงเสรมใหเกดความรวมมอดานการใหความรการเกษตรตอชมชนอกดวย
/UrbanClimateResilienceThailand 9
โครงการM-BRACEจดงานประชมเชงปฏบตการเพอ สรปบทเรยนและความสำาเรจของโครงการฯจากการดำาเนนงาน ในพนท2ประเทศไดแกประเทศเวยดนาม(เมองลาวไกและเว) และประเทศไทย(เมองภเกตและอดรธาน)ตลอดจนหาแนวทาง ผลกดนใหมการตอยอดผลโครงการตอไปในอนาคตณโรงแรม Muong Thanh เมองเว ประเทศเวยดนาม ระหวางวนท 21-23ตลาคม2557รวมทงมกจกรรมการลงพนทเพอศกษา ดงานการพฒนาและการเปลยนแปลงของเมองของเมองเว ทเกดขนอกดวย
City Activity M-BRACE
M-BRACE จดประชม Final Workshop สรปบทเรยนและความสา เรจโครงการฯ
การประชมในครงน แตละเมองไดมการแลกเปลยนเรยนรขอมล ความคดเหนซงกนและกน เกดเปนพนธมตร ในการดำาเนนงาน มการแบงปนขอมลโดยเฉพาะในเรองของการพฒนาเมองและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ซงสามารถนำาไปปรบใชในการแกไขปญหาทงระหวางเมองขยายผลไปสระดบภมภาคได นอกจากนยงรวมกนหาแนวทางการดำาเนนงานรวมกนภายหลงจากโครงการM-BRACEสนสดลง เพอใหเกด การดำาเนนงานอยางตอเนองอนนำาไปสความยงยนในการดำาเนนงานดานการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลง
ภมอากาศโดยมการสรางเครอขายการทำางานทงระหวาง เมองเชอมโยงระดบประเทศสการดำาเนนงานรวมกน
ในระดบภมภาคเชนมการสรางMOUระหวาง ประเทศหรอการทำาขอตกลงระหวางเมอง
เชนเมองเวกบลาวไกหรอ เมองอดรธานและภเกตโดยนำาเอา
ผลสำาเรจทไดไปรวมกบองคกรตางๆเพอปรกษา หารอสรางแนวทางการรบมอรวมกนเปนตน
www.thaicity-climate.org10
อทกภยเมองหาดใหญทผานมา สงผลใหเกดความสญเสย อยางมากมายมหาศาล โดยอทกภยครงใหญลาสดทเกดขน เม อปลายป 2553 ยงผลใหเกดความเสยหายมากทสดใน ประวตศาสตรเมองหาดใหญ ประเดนปญหาในการรบมออทกภยทสำาคญ คอ การไดรบขอมลขาวสารการเตอนภยทมประสทธภาพ ถกตอง และแมนยำา โดยจากบทเรยนและประสบการณอทกภยในพนทเมองหาดใหญทผานมา ดวยเหตความเปนเมองทเกดขนจากความซบซอน และมองคประกอบในหลายๆ ดานททำาใหการเตอนภยดอยประสทธภาพ และสงผลใหประชาชนผรบผลกระทบขาดความเชอมน โดยเฉพาะกลมเสยง/เปราะบาง ทไมสามารถ เขาถง หรอรบรขอมลการเตอนภยอยางทนทวงท ประกอบกบ บอยครงคนเมองไมคอยมเวลาสนใจเรองอนๆ มากนก นอกเสยจาก เรองปากทอง ทงทเปนเรองสำาคญโดยมกหวงพง และกลาวโทษ การทำางานทเปนชองวางของภาครฐ/ทองถน โครงการ ACCCRN เมองหาดใหญ เรมตนดำาเนนการ ระยะท 2 ตงแตตนป 2553 คณะทำางานใหความสำาคญ เรองปญหาอทกภยเปนหลก และกำาลงขยายสการจดการทรพยากรนำา ตอไป โดยพยายามระดมความเหนถงปญหาดวยกระบวนการ แลกเปลยนเรยนร และการบรณาการความรวมมอจากทกภาคสวน ทสามารถดำาเนนการแกปญหาเพอใหประชาชนสามารถรบมออทกภยได โดยไมตองใชทรพยากร และงบประมาณในการ แกไขปญหามากนก จงพบวาการเตมชองวางหรอเปนตวกลางในการประสานขอมลการเตอนภยทมจากหนวยงานตางๆ ผาน กลไกความสมพนธจากคณะทำางานสประชาชน และการใหความ สำาคญของผบรหารในการบรณาการขอมลหนวยงานของตน จงสงผลใหเกดเวบไซต www.hatyaicityclimate.org ซงเปนเวบไซตทเนนเรองของการบรณาการขอมลขาวสารการเตอนอทกภย โดยการนำาขอมลมารวมอยในทเดยวกนใหประชาชน รบรขาวสาร สถานการณจรง ลดกระแสขาวลอตางๆ ประกอบกบ แนวคดการตดตง CCTV ใหเหนสถานการณปจจบนในจดท เปนพนทชวดการเกดอทกภยของเมอง สงผลใหชมชนสามารถ “เตอนภยนำ�ทวมไดดวยตนเอง” www.hatyaicityclimate.org ประกอบดวยขอมลหลกๆ ในการเฝาระวงอทกภย เชน
เวบไซตแหงความสำ�เรจเพอรบมออทกภยดวยตนเอง
1) ภาพจากกลอง CCTV ใหสามารถเหนระดบนำาคลองอตะเภา และลำานำาสาขา ณ ปจจบนทจดเฝาระวงหลก คอ สะพานบานมวงกอง บานบางศาลา คลอง ร1 จนทรวโรจน (คลองหวะ) ทวาการอำาเภอ/สะพานหาดใหญใน แกมลงคลองเรยน คลอง ร6 และ CCTV ทกำาลงขยายผลใหครอบคลมพนทเขตเมอง อกทงยงสามารถใชประโยชน ดานการจราจร 2) ภาพเรดาหแสดงแนวโนมของเมฆฝนทเคลอนตว จากอาวไทยสพนทลมนำาทะเลสาบสงขลา และจงหวดใกลเคยง (รศม 250 km) 3) ปรมาณฝนทตกในพนทลมนำาคลองอตะเภา ณ เวลาปจจบน และขอมลยอนหลงปรมาณฝนตกสะสมราย 1 2 3 6 12 และ 24 ชม. 4) ขอมลแสดงระดบนำาและระดบตลง ณ จดเฝาระวงทไดตดตง CCTV 5) ตวชวดการเคลอนตวของมวลนำาจากการคำานวณ และปรบเทยบใหใกลเคยงความจรงแสดงระดบนำาทวมและ เวลาในการเกดอทกภยของเมองหาดใหญ หลงจากจดทำาเวบไซตและเ รมใชต งแต เดอนกรกฎาคม 2554 จนปจจบน พบวามผเขาชมมากกวา 8 ลานครง โดยเฉพาะในชวงวกฤตตนป 2554 และปลายป 2557 มผเขาชมเฉลยมากถง 2-3 แสน ครง/วน โดยถอเปนความสำาเรจอยางยงในการเฝาระวงอทกภยใหกบเมอง นอกจากนนเวบไซตยงเปนแหลงรวบรวมขอมลความรตางๆทนาสนใจ และมชองทางการตดตอสอสารสารธารณะผาน Social Media ใหผเขาชมไดชวยสงขอมล และพดคย แลกเปลยนกนอกดวย ปจจบนคณะทำางานมไดหยดนงในการพฒนาเวบไซต โดยยงจะใชประสบการณทผานมา บวกกบการรบฟง ความเหนจากภาคเครอขายตางๆ เพอนำามาปรบปรงเวบไซต ใหสามารถเปนเครองมอในการเฝาระวงอทกภยเมอง หาดใหญทมประสทธภาพยงขน และจะพฒนาใหสามารถเปน เครองมอในการรบมอ “ก�รเปลยนแปลงสภ�พภมอ�ก�ศ” และเกดความยงยนตอไปในอนาคต
โดย นายอา มาตย ไชยทววงศสถาบนสงแวดลอมไทย
www.hatyaicityclimate.org
City Story
/UrbanClimateResilienceThailand 11
Presorted standard
U.s. Postage PaidPermit no. 123URBAN Climate Quiz!
คำ�ถาม จากตวอยางดานลาง...ขอใดแสดงลกษณะของเมองทมการรบมอทดตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) - เมอง A สรางคนกนนำารอบเมองหลงจากเกดนำาทวมครงใหญ - เมอง B ปรบปรงระบบระบายนำา ขดลอกคคลอง - เมอง C ระดมความคดเหนจากทกภาคสวน สรางการสวนรวมวางแผนรบมอระยะยาว
จากตวอยางดานลาง...ขอใดแสดงลกษณะของเมองทมการรบมอทดตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)
สถาบนสงแวดลอมไทย
Climate Talk
อยางไรกตาม เวทนเปนกจกรรมหนงทจดขน เพอเปาหมาย ในการพฒนาระบบการแลกเปลยนความรในระดบภมภาค และ สรางองคความรใหมๆ เกยวกบเรองการปรบตว ตลอดจนสนบสนนใหมการนำาความรใหมและความรทมอยไปปฏบตใชจรง
การประชมดานการปรบตวเพอรบมอกบการเปลยนแปลงภมอากาศระดบภมภาคเอเชย-แปซฟก ครงท 4 หรอ The 4th Asia-Pacific Climate Change Adaptation Forum จดขนเมอวนท 1 - 3 ตลาคม 2557 ณ กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย โดย Asia Pacific Adaptation Network (APAN) ซงไดรบความรวมมอหลกจาก โครงการสงแวดลอมสหประชาชาต (UNEP) สถาบนยทธศาสตรสงแวดลอมโลก (IGES) ศนยทรพยากรระดบภมภาคแหงเอเชยและแปซฟก (RRC.AP) และสถาบนสงแวดลอมสตอคโฮลม (SEI) ซงการประชมนถกจดขนอยางตอเนองเปนครงท 4
มวตถประสงคเพอพฒนาศกยภาพของผแทน หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม ในการรบมอกบความทาทายของการพฒนา ทามกลาง ปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยพจารณา บทบาทของผทมสวนเกยวของและการเสรมสรางความ รวมมอ โดยการแลกเปลยนความร แนวความคดและ ประสบการณ ในเรองของการปรบตวตอการเปลยนแปลง สภาพภมอากาศ โดยมหวขอในการประชมและเวทอภปราย ในประเดนเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ 5 หวขอหลก คอ
ทมา http://www.asiapacificadapt.net/adaptationforum/2014
ชวนทานผอานรวมสนกกบเกมตอบปญหาดานลางพรอมสงคำาตอบพรอมชอทอย มาไดทสถาบนสงแวดลอมไทย16/151เมองทองธานถ.บอนดสตรทต.บางพดอ.เมองจ.นนทบร11120หรอ[email protected] /UrbanClimateResilienceThailandผโชคดทตอบถกจะไดรบรางวล
หมดเขตลนรางวล15 พฤษภาคม 2558
The 4th Asia-Pacific Climate Change Adaptation Forum 2014เวทแลกเปลยนระดบภมภาคดานการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
1) การเขาสกระแสหลกและความปลยนแปลง(Mainstreaming and Transformative Change) 2) การพฒนาและความเชอมโยงระหวางอาหาร นำา และพลงงาน (Development and the Food-Water-Energy Nexus) 3) การลดความเสยงจากภยพบตและความมนคงของมนษย (Disaster Risk Reduction and Human Security) 4) ทรพยากรปาไม ความหลากหลายทางชวภาพและ การเปลยนแปลงของระบบนเวศ (Forestry, Biodiversity and Ecosystems Change) 5) การปรบตวของเมองตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Coastal Development and Sea-Level Rise)
- เมอง A สรางคนกนนำารอบเมองหลงจากเกดนำาทวมครงใหญ - เมอง B ปรบปรงระบบระบายนำา ขดลอกคคลอง - เมอง C ระดมความคดเหนจากทกภาคสวน สรางการสวนรวมวางแผนรบมอระยะยาว
USB Flash drive
สดเกจากโครงการฯ
www.thaicity-climate.org12
16/151 เมองทองธาน ถ.บอนดสตรท ต.บางพด อ.ปากเกรด จ.นนทบร 11120โทร. (66 2) 503 3333 ตอ 304 หรอ 312 แฟกซ (66 2) 504 4826-8www.thaicity-climate.orgwww.acccrn.net www.tei.or.th
/UrbanClimateResilienceThailand
